1 Yanma ve yangının tanımı, nedenleri

Transkript

1 1 Yanma ve yangının tanımı, nedenleri Yanma, bir maddenin oksijenle tepkimesidir. Dolayısı ile bir kimyasal olaydır. Örneğin, C + O₂ CO₂ ΔH = kj Karbo Oksijen Karbondioksit gibi. Bunun için genellikle bir ısı şarttır. Tepkimenin kendisi ekzotermdir. Tüm elementler oksijenle tepkimeye girebilir. Örneğin, 4P+5O 2P₂O₅ ΔH = kj ve 2Ca+O2 2CaO ΔH = kj gibi.

2 Buna göre yanma bir oksitlenmedir. Su da bir yanma ürünüdür: 2H₂ + O₂ 2H₂O ΔH = - 571,6 kj Yani paslanma da aslında bir çeşit yanmadır. Lüminesansa (ışıltı) soğuk yanma da denir (bak. maden arama). Yanma, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesinin kimyasal sonucudur: Kısacası yanmanın, 1. Madde, 2. Oksijen ve 3. Isı gibi 3 temel öğesi bulunur. Dolayısı ile yanma olayının meydana gelebilmesi için, yani yangının çıkabilmesi için,

3 Bu 3 temel öğenin belli oranda bir araya gelmesi gerekir. Buna Yanma Üçgeni adı verilir. Yanmaya karşı koymak için de bu üç temel öğe dikkate alınır: - Yanıcı madde bulundurulmaz, varsa, uzaklaştırılır, - Oksijenle ilişkisi kesilir ve - Soğutulur/ısısı düşürülür.

4 2 Yangının tanımı Yangın, yararlanmak için başlatılan bir yanma olayının denetim dışına çıkmasına denir ve alevle başlar. Alev = Işıma ile yanma 1 Isınma ve erime (800 C), 2 Işıma (1000 C), 3 Tutuşma (1200 C) ve 4 Ayrışma bölgesi (1400 C)

5 Bir orman yangını

6 Yanmanın çeşitler 1. Yavaş yanma (örneğin, çöp ve katı madde) 2. Hızlı yanma (örneğin, kağıt ve ot v. s.) 3. Parlama ve patlama şeklinde yanma (benzin, dinamit) 4. Kendi kendine yanma (Kömür, çöp v. s.) Dört türlü ısı transferi vardır. -İletim (ısının bir yerden diğer bir yere taşınması, örneğin, metallerle), -Işınım (ısının radyasyon ve elektromanyetik dalgalarla yayılması, örneğin, ışık ısıtır) -Taşıma (örneğin, yangın yazlarıyla ısı yayılması) -Doğrudan temas (örneğin, alevle sıçrama).

7 Yangının nedenleri - Doğa olayları - Bilgisizlik - Dikkatsizlik - İhmal - Kazalar - Sabotaj yangının başlıca sebeplerindendir.

8 Yangının kaynakları Yangına karşı korunma önlemlerinin alınmaması nedenlerin başında gelir. Yangın, - Elektrik kontağı (aydınlatma, ısıtma) - Isıtma sistemleri (soba ve bacalar) - Pişirme donatımı (LPG, ocak ve fırın) - Açık ateş (çakmak, kibrit v. s.), - Patlayıcı-parlayıcı madde yeterince korunmaması (maytap v. s.) - Alarma sistemleri (yokluğu, duyarsızlığı veya bozuk olması) ile - Kullanım bilgisizliği (gerektiği gibi kullanım, aşırı yük) gibi nedenlerden kaynaklanır.

9 Bunlara aygıt kullanıcının, - Duyarlılığı (ciddiyeti, uygun yer seçimi) - Bilgisi (teknik bilgi ve beceri), - İlgisi (servis, bakım ve onarım) de eklenebilir. Aygıt üreticisinin de payı büyüktür: - Mal kalitesi ve garantisi - Deneyimi - Araştırması - Geliştirmesi ve - Kullanıcıyı aydınlatması yangınların önlenmesinde önemli bir etkenlerdir: Çünki, Bilgi Tanı Önlem demektir.

10 Yangın konusunda bilginin yanında DİKKAT! şarttır. - Söndürülmeden atılan bir kibrit, - Sigara izmariti, - Kapatılması unutulan LPG tüpü - Ateşi söndürülmemiş açık ocak - Fişi prizde unutulmuş ütü gibi ihmaller büyük yangınlara yol açabilir. Kalorifer kazanının patlaması, elektrik kontağı gibi istem dışı gerçekleşen olaylar da yangına neden olmaktadır. Ancak kendiliğinden gelişen bu olaylarda da bilgisizliğin payı vardır.

11 Kasıtlı yangın = SABOTAJ Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde, - Kasıtlı olarak - Zarar vermek - Çeşitli amaç ve kazanç için bireye ve topluma ait tesisler yakılarak can ve mal kaybına neden olunmaktadır. Bunların denetimi özel güvenlik önlemleri ve strateji gerektirir.

12 Doğa olayları - Yıldırım düşmesi (elektrik akımı) - Rüzgarın ateşi yayması (körüklemesi), maddeleri birbirine sürtmesi - Volkanizma (açık ateş) - Kendiliğinden tutuşan kömür (oksitlenme) ve - Yer çatlaklarından sızan doğal gazların ateş alması (yanan toprak) - Mercek ve kristallerin ışığı odaklaması ile de yangın çıkabilmektedir. Bu gibi olaylar çoğu kez geç fark edilir ve önlenmesi zaman alır.

13 Bir volkan patlaması

14 Hava (grizu) patlaması ve yangın Hava veya grizu patlaması, kapalı kömür ocaklarında kömürden kaynaklanan metan (CH4) gazının hava ile karışmasından meydana gelir. Bu, madencilikte en büyük felakettir. Metanın oranı % 5 ile 15 arasında olunca patlamaya neden olur. Onun için bu gazın sürekli denetimlerle % 5 in altında tutulmasına çalışılır. Bu da ancak iyi bir hava döngüsü ile sağlanır. Denetimlere rağmen bazı ani yükselmeler önlenemiyor. Tutuşan kömür tozları yangını kuvvetlendirir. Bunun için galeri kayaç tozu ile sıvanır. İstisnai durumlarda yangın yerine su basılarak söndürülür. Her yangının bir de sosyal yönü vardır.

15 O2 ölçüm aygıtı (eski) ve N2, NH4, CO/CO2 ve H2S ölçüm aygıtı

16 Hava patlamasında gaz karışım alanları

17 Kendiliğinden tutuşma Kendiliğinden tutuşma veya yanma, işletmelerinde meydana gelir. Sık sık olan bir olaydır. Hava ile temas eden kömür, oksitlenerek ısı yayar. Bu ısı uzaklaştırılmazsa veya hava kesilmezse, kömürün yanmasına neden olur ve yangın çıkar. Kömür işletmelerinde bazen de ani gaz çıkışları yangına neden olur. Zamanla yatakta birikerek sıkışan gaz (CH 4 ), işletme sırasında basıncın ani düşmesi veya bu birikintilere makinalarla yaklaşmakla ortaya çıkarlar ve yangına neden olabilirler. Yangın ekolojisi, başlı başına bir konudur. Yangının maddi, manevi ve sosyal sonuçları yanında ekolojik etkileri de önemlidir. Bazı böceklerin km lerce mesafeden yangını hissederek uzaklaştıkları saptanmıştır. Yangın dumanının bazı bitkilerin gelişmesine yaradığı da bilinmektedir. Ancak yangın yerinde, yüksek ısıdan dolayı, toprak kavrulur ve canlılar ancak toprak altında (bakteriler) kalabilir. Bu nedenle yangından sonra canlı doğanın büyük kısmı yenilenir ve yeni türler ortaya çıkabilir.

18 3 Yangınların sınıflandırılması

19 Resimlerle yangın sınıfları Görüldüğü gibi yangınlar yanan maddeye göre sınıflandırılmıştır. Buna göre de yangın söndürme araç ve maddeleri geliştirilmiştir. 6. sınıf F, çeşitli yağları (mutfak yağları) ifade eder. E sınıfı kaldırılmıştır, tüm yangın söndürücüler sadece 1000 V a kadar elektrik akımı altında çıkan yangınlar için kullanılmaktadır.

20 Doğru davranış, yetersiz mücadele.

21 4 Yangın söndürme yöntemleri Yangın söndürme yöntemler yukarıda kısmen sayılmıştır. Çeşitli kaynaklarda bunlar: 1. Yanıcı maddeyi uzaklaştırma 2. Soğutma 3. Boğma veya oksijeni uzaklaştırma 4. Antikatalitik etki yaratma, yani alevle ortaya çıkan yanıcı kimyasalları bağlamak (inhibisyon) 5. Sabunlaştırma, özellikle yağların söndürülmesinde yanan sıvının yüzeyinin söndürücü madde ile sıvanması olarak verilmektedir. 6. Birincil (ana) ve ikincil (yan) söndürme etkiler : Örneğin, suyun esas söndürme etkisi soğutma, ikincil etkisi de yanan yüzeyi ince bir filmle kaplamasıdır. Buna karşın köpüğün ana söndürücü etkisi yanan maddeyi soyutlaması, içindeki sudan dolayı da soğutmasıdır. Dolayısı ile çeşitli maddeler kullanılır:

22

23 Devam

24 7 Tehlike işaretleri ve iş güvenliği

25 Diğer işaretler

26 Önce güvenlik!

27 Alarm sistemleri

28 İtfaiye alarmı

29 Karbondioksit gazı (CO₂): Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazı, yanıcı maddeyi oksijensiz bırakarak yangının sönmesidir. CO₂ genellikle çelik tüplerde basınç altında sıvı halde tutulur. Bu yöntemle açık alanlarda ve hava akımının olduğu yerlerde uygulanması oldukça zordur.

30 Yangın söndürme tüpü tutuşu

31 Yangın vanası ve hortumu

32 Yangın hortumuna yönlendirici

33 Soğutma, kuvvetli üfleme ile de mümkündür. Ancak bu yöntem yangının başlangıcında başarı sağlar. Büyümüş yangınlarda, üfleme yangına daha fazla oksijen sağlayacağından, büyümesine neden olur. Yalıtlama (izolasyon), - Havayı kesme (set çekme, yangın barajı kurma) - Katı maddelerle örtme, kapatma (kum, toprak, halı, kilim v. b.) ve - Kimyasal bileşiklerle yalıtlama (halojenler, azot, köpük, karbondioksit gazı v. b. ürünler) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarında özel örtü oluşturan kimyasallar kullanılmaktadır. Yanıcı maddenin ortadan kaldırılması Bu yöntem, özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır. Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu yangının söndürülmesidir.

34 Afyon kışla patlaması, 0912

35 İtfaiyenin yangın müdahalesi

36 5 Söndürücü maddeler - Su, en iyi soğutma özelliğinden ve bolca bulunmasından dolayı en etkin söndürücü maddedir. Özellikle A tipi, katı madde, yangınlarında kullanılır. - Kum yanıcı maddelerin oksijenle ilişkisinin kesilmesinde kullanılır. Kumun yanıcı maddeyi tamamen örtmesi sağlanmalıdır.

37 Su ile yangın söndürme

38 Havadan yangına müdahale

39 Denizde yangın müdahalesi

40 Bir tankın su ile soğutma işlemi

41 Yangın söndürme Kuru kimyevi toz: Yangın söndürmede kullanılan etkin bir kuru kimyasal tozdur. Cinslerine göre abc sınıfı yangınları etkin bir şekilde söndürebilmektedir. Aşırı sıcak yangınların (tahta, kumaş, lastik ), sıvı yangınlarının ( benzin ve türevleri) ve yanıcı gazların (havagazı, doğalgaz v. b.) basınç altında oluşan yangınların söndürülmesinde kullanılmaktadır. Köpük: Köpük, yanan yüzeyi tamamen kaplar ve yangının hava ile temasını keser. Ayrıca soğutma özelliğinin bulunması edeniyle de yangın söndürücü olarak kullanılır.

42 Köpükle dışarda yangına müdahale

43 Nitroz gazları Maden ocaklarında patlama sonrası ortaya çıkan gazlar ve diesel atık gazları yüksek derişime ulaşabilirler ve insanlar için zehirleme tehlikesi yarabilirler. Bu gazların başında Azotmonoksit (NO) ve Azotdioksit (NO₂) gelir. Bunlara Nitroz gazları denir. Maden ocaklarında bunların ve insanları olumsuz etkileyici diğer gazlara karşı önlem almak için düzenli oksijen ölçümleri yapılır. Burada ocaktaki havanın kalitesini tüpte taşınan normal havanın kalitesi ile karşılaştırılan bir oksijen ölçüm aygıtı kullanılır. Bu aygıt olumsuz sonuç durumunda uyarı da verir. Oksijen eksikliği durumunda oksijen maskeleri takılır.

44 Baca ve davlumbaz söndürme Kuzine, davlumbaz ve bacada yangın çıkması halinde, *Cihazların arızalanması veya personel dikkatsizliği ile her an tutuşma olur. * Davlumbazda ve filtrede biriken yağlar her an tutuşmaya neden olur * Pişirme cihazında çıkan yangının söndürülmesi zordur. İtfaiye müdahalesi gereklidir. * Yangın bacanın içinde biriken yağları tutuşturur Yangın bacanın geçtiği tüm bölgelere sıçrar Hızla binayı sarar.

45 Pişirme cihazı, baca ve mutfak hasar görür. Mutfak uzun bir süre hizmet veremez. Kuzine, davlumbaz ve bacada yangın söndürme sistemi kurulması yasal zorunlu-luktur. 2002/4390 sayılı bakanlar kurulu kararı ile yürürlüğe giren Binaların yangından korunması hakkındaki yönetmeliğin 57. maddesi: Madde 57 Alışveriş merkezleri ve yüksek binalar içinde bulunan mutfaklar ile bir anda 100 den fazla kişiye hizmet veren mutfakların davlumbazlarına otomatik söndürme sistemi yapılmalı ve ocaklarda kullanılan gazın özelliklerine göre gaz algılama tesisatı kurulmalıdır. Madde 139 Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında idari emirlere riayet etmemek fiilinden, verilen görevi zamanında yapmayanlar hakkında da fiilinin derecesine göre, görevi ihmal veya su istimalden soruşturma açılarak gereği yapılır. Mutfaklarda kullanılan

46 Yangın Tüpü 1, 2, 4, 6, 9, 12, 50 Kg ABC tozlu kuru kimyevi tozlu yangın söndürücüler: 1, 2, 4, 6, 9, 12, 50 Kg lık YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİ 2 mm DKP saçtan imal edilmiştir. Dış yüzey kırmızı elektrostatik toz boya ile korozyondan korunması için 200 C fırınlanmıştır. Manometreleri sayesinde sürekli kullanıma hazır olduğunun kontrolü yapılabilmektedir. Söndürücü olarak FUREX (Map 40 90) marka Mono amonyum fosfat ABC toz kullanılmıştır. ABC Tozlu söndürücüler A, B ve C sınıfı her türlü yangın riski olan ortamlarda yangın risklerine karşı kullanılan etkili bir yöntemdir. Özellikle parlayıcı gazları içeren petro kimya maddelerin (benzin, mazot, boya ve çeşitli yanıcı maddeler gibi yangınların söndürülmesinde kullanılır. ABC tozlu söndürücülerin, yüksek söndürme etkisi yangını boğma, radyasyon yalıtımı ve kimyasal zincirleme, yanma reaksiyonu kırma şeklindedir. Çok maksatlı kimyasal olan mono amonyum fosfat bilgisayar ve elektronik cihazlar üzerinde artık madde bırakır.

47

48 . FM200 Söndürme Sistemi FM 200 (HCF 227 ea) gazlı söndürme sistemi yüksek değerli varlıkların, en etkili korunması için tasarlanmıştır. 10 saniyeden daha kısa bir süre içerisinde yangını söndürmek üzere planlanmıştır. Özellikle duyarlı elektrikli ve elektronik cihazların bulunduğu, insanlı yerlerde en etkin çözüm olarak kullanılmaktadır. FM 200 gazı yangında önemli rol üstlenen kimyasal reaksiyonları kırma ve ısı enerjisini absorbe etme özelliği ile yangınları söndürmektedir. Renksiz, kokusuz ve yalıtkandır. Ozona zarar vermez. Fiziksel olarak söndürür. Boşaltım sonrası artık bırakmaz. İnsanın bulunduğu ortamlarda güvenle kullanılabilir. Ekonomiktir, az yer kaplar. Boşaltım süresi 10 saniyedir.. Kullanıldığı yerler: Bilgi işlem, elektrik dağıtım merkezleri, arşivler, müzeler, telekominikasyon merkezleri, petrol, gaz endüstrisi ve tribün kabinleri.

49 Karbondioksitli (CO2 li) Yangın Söndürme Cihazları CO2 gazlı söndürme, kullanılan en eski ve en yaygın sistemidir. Yerel uygulamalarda kullanılan tek gazdır ve özellikle kimyasalların bulunduğu yerlerde kullanılmaktadır. Soğutma etkisinden dolayı duyarlı elektrikli ve elektronik cihazların ve insanlı yerlerde kullanılmaz. Oksijenin seviyesini düşürerek yangınları söndürür. Temiz, kuru ve yalıtkandır. Yangından korunacak eşyalara zarar vermez. Ozona zarar vermez Fiziksel olarak söndürür, lokal kullanılabilir İnsanın bulunduğu mekanlarda kullanılmaz. Yeniden dolum maliyeti düşük ve yaygın bulunabilir. Boşaltma süresi saniyedir.

50 Kullanıldığı yerler: Trafo, elektrik dağıtım odaları, arşivler, değerli malzeme depoları, yanıcı ve patlayıcı depolar, sıvı kaplama ve parlayıcı sıvıların kullanıldığı işletmeler, kimyasal tanklar, üretim alanları, kömür dönüştürme, maden ocakları, çimento fabrikaları, otomativ endüstrisi, bilgisayar merkezleri, elektronik haberleşme sistemleri. 12 kg Köpüklü Yangın Söndürme Cihazları Köpüklü seyyar söndürücüler köpük konsantrasyonlu seyyar söndürücüler, A ve B sınıfı yangın risklerinin mevcut olduğu ortamlar için uygundur. Çok amaçlı AFFF tipi köpükler, özellikle B sınıfı yangınlara müdahalelerde etkin olarak kullanılır. Köpükler, yanan maddenin yüzeyini kaplayarak oksijen ile temasını keser ve yanma ısısını düşürerek soğutucu etki yapar. Ortama zarar vermeden temizlenebilir. Bu grup söndürücüler, 35 kv elektrik iletkenlik testini geçmiştir.

51 Tozlu sprink yangın söndürücüler

52 Tozlu sprink yangın söndürücü 6 kg ABC tozlu Sprink Söndürücü (12 ve 20 kg lıkları da var). Genel Özellikleri : Ortamdaki ısı yüksekliğine bağlı olarak 68 C sıcaklığa geldiğinde kendiliğinden devreye giren sistemdir. Herhangi bir tesisata bağlı olmadığı için maliyeti diğer otomatik sistemlerden düşüktür. Söndürücü olarak FUREX (map 40-90) marka mon amonyum Fosfat ABC toz kullanılmıştır.

53 Yangın yastığı

54 Yangın barajı duvarları

55 6 Yangın ve Etilerinden Korunma Yöntemleri CO filtre taşıyıcısı

56 CO filtresinin yapısı CO filtresinde CO, katalizatör yardımiyle CO₂ ye dönüşür

57 Vidalı yarım maske

58 Tam maske

59 Basınçlı hava temini düzeneği

60 Alevlere karşı yanmıyan giysi

61 Alüminize cam elyaf başlık ve yangın elbisesi Alüminize cam elyaf kumaştan yangın elbisesi (sağda) 1000 C ye dayanır.

62 Yangına karşı metal yalıtkan

63 YANGIN KAPINIZI ÇALARSA 1. Telaşlanmayınız, 2. Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi varsa ona basınız, 3. İtfaiyeye telefon ediniz, 4. Yangın adresini en kısa ve doğru şekilde bildiriniz, 5. Mümkünse yangının cinsini (Bina, benzin, araç vb) bildiriniz, 6. Yangını çevrenizdekilere duyurunuz, 7. İtfaiye gelinceye kadar yangını söndürmek için elde mevcut imkanlardan yararlanınız, 8. Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatınız, 9. Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayınız, 10. Görevlilerden başkasının yangın sahasına girmesine mani olunuz. Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: Resmi Gazete Tarihi : 30/04/2013 Resmi Gazete Sayısı : BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanları sağlık ve güvenlik yönünden işyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden korumak için alınması gereken önlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

64 Bakanı yürütür. EK 1 PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Bu Yönetmeliğin 5, 6, 9 ve 10 uncu maddelerine göre önlem alınması gereken yerlerde aşağıda belirtilen sınıflandırma sistemi uygulanır. 1 Patlayıcı ortam oluşabilecek yerler Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı ortam oluşabilecek yerler, bu Yönetmeliğe göre tehlikeli kabul edilir. Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunmayan yerler bu Yönetmeliğe göre tehlikesiz kabul edilir. Parlayıcı ve/veya yanıcı maddelerin hava ile yaptıkları karışımların, bağımsız olarak bir patlama meydana getirmeyecekleri yapılacak araştırmalarla kanıtlanmadıkça, bu maddeler patlayıcı ortam oluşturabilecek maddeler olarak kabul edilir. 2 Tehlikeli yerlerin sınıflandırılması Tehlikeli yerler, patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, bölgeler halinde sınıflandırılır. Ek-2 ye göre alınacak önlemler, yapılan bu sınıflandırmaya göre belirlenir. Bölge 0 Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık oluştuğu yerler.

65 alınmalıdır. EK 2 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından

66 alınmalıdır. EK 2 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından

67 alınmalıdır. EK 2 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından

68 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından düzenlenen yazılı talimatlara uygun yapılır. b) Gerek tehlikeli işlerin yapılmasında, gerekse başka çalışmaları etkileyerek tehlikeye neden olabilecek

69 başlamadan önce yazılı olarak verilir. 2. Patlamadan Korunma Önlemleri 2.1. Patlama tehlikesine neden olabilecek yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tutuşabilir tozların isteyerek veya istemeyerek ortaya çıkması halinde, bunların güvenli bir yere uygun şekilde yönlendirilmesi veya uzaklaştırılması sağlanır, bunun yapılması pratik olarak mümkün değilse yayılmalarını önleyecek başka uygun önlemler alınır Eğer patlayıcı ortam birkaç çeşit parlayıcı ve/veya yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tozlardan oluşuyorsa, alınacak koruyucu önlem en yüksek riske uygun olur Özellikle, çalışanların ve çalışma ortamının statik elektrik taşıyıcısı veya üreticisi olabileceği durumlarda, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen tutuşturma tehlikesinin önlenmesinde, statik elektrik boşalmaları da dikkate alınır. Patlayıcı ortamı tutuşturabilen statik elektrik oluşumunu önlemek için çalışanlara uygun malzemeden yapılmış kişisel koruyucu donanımlar verilir Tesis, ekipman, koruyucu sistemler ve bunlarla bağlantılı cihazların patlayıcı ortamda güvenle kullanılabileceğinin, Patlamadan Korunma Dokümanında belirtilmesi halinde bunlar hizmete sokulabilir. Bu kural 30/12/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete nin 4 üncü mükerrerinde

70 EK 2 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından düzenlenen yazılı talimatlara uygun yapılır.

71 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından düzenlenen yazılı talimatlara uygun yapılır. b) Gerek tehlikeli işlerin yapılmasında, gerekse başka çalışmaları etkileyerek tehlikeye neden olabilecek

72 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından düzenlenen yazılı talimatlara uygun yapılır. b) Gerek tehlikeli işlerin yapılmasında, gerekse başka çalışmaları etkileyerek tehlikeye neden olabilecek

73 önce yazılı olarak verilir. 2. Patlamadan Korunma Önlemleri 2.1. Patlama tehlikesine neden olabilecek yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tutuşabilir tozların isteyerek veya istemeyerek ortaya çıkması halinde, bunların güvenli bir yere uygun şekilde yönlendirilmesi veya uzaklaştırılması sağlanır, bunun yapılması pratik olarak mümkün değilse yayılmalarını önleyecek başka uygun önlemler alınır Eğer patlayıcı ortam birkaç çeşit parlayıcı ve/veya yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tozlardan oluşuyorsa, alınacak koruyucu önlem en yüksek riske uygun olur Özellikle, çalışanların ve çalışma ortamının statik elektrik taşıyıcısı veya üreticisi olabileceği durumlarda, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen tutuşturma tehlikesinin önlenmesinde, statik elektrik boşalmaları da dikkate alınır. Patlayıcı ortamı tutuşturabilen statik elektrik oluşumunu önlemek için çalışanlara uygun malzemeden yapılmış kişisel koruyucu donanımlar verilir Tesis, ekipman, koruyucu sistemler ve bunlarla bağlantılı cihazların patlayıcı ortamda güvenle kullanılabileceğinin, Patlamadan Korunma Dokümanında belirtilmesi halinde bunlar hizmete sokulabilir. Bu kural 30/12/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete nin 4 üncü mükerrerinde

74 EK 2 ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER Bu ekte belirtilen gereklilikler aşağıdakilere uygulanır; a) İşyerlerinin, işyeri birimlerinin, iş ekipmanları veya kullanılan maddelerin özellikleri ya da patlayıcı ortam riskine neden olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler uyarınca Ek-1 e göre tehlikeli olarak tanımlanabilecek yerler. b) Tehlikeli olarak sınıflandırılan yerlerde bulunan ekipmanın, güvenli bir şekilde çalışması için gerekli olan veya bu ekipmanların güvenli çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi tehlikeli bölgede bulunmayan ekipmanlar. 1. Organizasyon önlemleri 1.1. Çalışanların eğitimi İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar Yazılı talimatlar ve çalışma izni Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde; a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından düzenlenen yazılı talimatlara uygun yapılır.

75 şekilde yönlendirilmesi veya uzaklaştırılması sağlanır, bunun yapılması pratik olarak mümkün değilse yayılmalarını önleyecek başka uygun önlemler alınır Eğer patlayıcı ortam birkaç çeşit parlayıcı ve/veya yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tozlardan oluşuyorsa, alınacak koruyucu önlem en yüksek riske uygun olur Özellikle, çalışanların ve çalışma ortamının statik elektrik taşıyıcısı veya üreticisi olabileceği durumlarda, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen tutuşturma tehlikesinin önlenmesinde, statik elektrik boşalmaları da dikkate alınır. Patlayıcı ortamı tutuşturabilen statik elektrik oluşumunu önlemek için çalışanlara uygun malzemeden yapılmış kişisel koruyucu donanımlar verilir Tesis, ekipman, koruyucu sistemler ve bunlarla bağlantılı cihazların patlayıcı ortamda güvenle kullanılabileceğinin, Patlamadan Korunma Dokümanında belirtilmesi halinde bunlar hizmete sokulabilir. Bu kural 30/12/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete nin 4 üncü mükerrerinde yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmeliğe (94/9/AT) göre ekipman veya koruyucu sistem sayılmayan ancak tesiste yerleştirildikleri yerlerde kendileri bir tutuşturma tehlikesi oluşturan iş ekipmanları ve bağlantı elemanları için de geçerlidir. Bağlantı