Akılcı ilaç kullanımı. Dr. Hikmet YILMAZ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akılcı ilaç kullanımı. Dr. Hikmet YILMAZ"

Transkript

1 Akılcı ilaç kullanımı Dr. Hikmet YILMAZ

2 Akılcı İlaç Kullanımı* Hastaların klinik gereksinimlerine en uygun olanilaçları, bireysel ihtiyaçlarını karşılayan dozlarda, uygun bir süre için, en düşük maliyette almasıdır*. *Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, ( ).

3 Akılcı İlaç Kullanımı* Dünya Sağlık Örgütü, Kenya-Nairobi toplantısı, 1985*. İlaç kullanımı ilk kez, akılcı bir çerçevede değerlendirilmiştir. Etkinlik Güvenlilik Uygunluk Maliyet 3

4 Akılcı ilaç kullanımında paydaşlar kimler? Kullanılacak ilaca karar veren (hekim) İlacı sağlayan (eczacı) İlacı uygulayan (hemşire, hasta, hasta yakını) Üretici 4

5 Ülkemizde durum nedir? Sağlık Bakanlığı bünyesinde, akılcı ilaç kullanımı ile ilgili 20 yıldır süren çalışmalar var 12 Ekim 2010 tarih ve 6420 sayılı Bakan Oluru ile, İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bünyesinde, Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü kurulmuş. 5

6 Ülkemizde durum nedir? İlaç pazarı 2006 da %5 büyüdü ve 9.9 milyar dolar oldu. Referans ilaç fiyat sistemi (2004 yılından beri) Kişi başına yıllık ilaç harcaması 132 dolar genel sağlık harcamaları içinde ilacın payı %34 Hekime yapılan başvuru sayısı; %1.7 (1994), %7.7 (2011) Ortalama ömür; 74 yıl Pharmerging countries; Türkiye, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin

7 Akılcı İlaç Kullanımı Tanıtım Eğitim Rehberler Hastaneler Mevzuat İlaç Kutuları Atık İlaç İmhası Temsilciler Ölçme ve Değerlendirme 7

8 Tanıtım İLACIM; NE EKSİK, NE FAZLA! Tanıtım üniteleri Slogan, Logo, Maskot El broşürleri Afişler 8

9 Akılcı İlaç Kullanımı MEDYA Ulusal TV ve radyo kanallarında sağlık programları Web sitesi 9

10 Akılcı İlaç Kullanımı EĞİTİM PROGRAMLARI İlköğretim ders programları Tıp ve Eczacılık Fakülteleri ders programları nda Akılcı İlaç Kullanımı konusunda daha ayrıntılı işlenmesi için görüşmeler yapılmıştır. 10

11 Akılcı İlaç Kullanımı EĞİTİM MODÜLÜ Refik Saydam Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü tarafından hazırlanmış VLE-RADUS Projesi kapsamında hazırlanan uzaktan eğitim modülü Ankara ilinde çalışan aile hekimlerine yönelik pilot uygulaması yapılmıştır. Tüm aile hekimlerine ulaştırılması planlanmaktadır. 11

12 Akılcı İlaç Kullanımı YÜZYÜZE EĞİTİMLER Hekim, eczacı, yardımcı sağlık personeline yönelik eğitim projeleri planlanmaktadır. 12

13 Akılcı İlaç Kullanımı TEBRP Türk Eczacıları Birliği tarafından hazırlanan İlaç Bilgi Kaynağı ve Farmasötik Bakım Asistanı CD leri tüm aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerine ücretsiz ulaştırılmıştır. 13

14 Akılcı İlaç Kullanımı BİRİNCİ BASAMAĞA YÖNELİK TANI ve TEDAVİ REHBERİ Refik Saydam Hıfzıssıhha Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve güncellenmekte olan rehberin e-rehbere dönüştürülmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. 14

15 Akılcı İlaç Kullanımı TÜRKİYE İLAÇLA TEDAVİ KILAVUZU (TIK 6) Türkiye İlaçla Tedavi Kılavuzu nun e-rehbere dönüştürülmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. 15

16 Akılcı İlaç Kullanımı HASTANELERDE HİZMET KALİTE STANDARTLARI tarihinde Sağlıkta Performans ve Kalite Yönergesi yürürlüğe girmiştir. Hastanelerde hizmet kalite standartlarına Akılcı İlaç Kullanımı ile ilgili maddeler eklenmiştir. 16

17 Akılcı İlaç Kullanımı Standartlar Akılcı ilaç kullanımı ile ilgili, hastalarda farkındalık oluşturulmasına yönelik düzenlemeler bulunmalıdır Hastalar ilaçların kullanımı hakkında bilgilendirilmelidir Hastaların sıklıkla kullandığı alanlarda akılcı ilaç kullanımına yönelik, broşür, poster, video görüntüleri gibi düzenlemeler bulunmalıdır. Yatan hasta eğitimlerinde, akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgilendirme yapılmalıdır

18 Akılcı İlaç Kullanımı FARMAKOVİJİLANS UYGULAMALARI İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, İlaç Güvenliği İzleme ve Değerlendirme Şube Müdürlüğü, TÜFAM tarafından yürütülmektedir. Akılcı İlaç Kullanımı nın ayrılmaz bir parçasıdır. 18

19 Akılcı İlaç Kullanımı İLAÇ TAKİP SİSTEMİ İlaçların Ülke genelinde takibini sağlayan bir sistemdir. İlaç kutuları üzerinde, Dünyada ilk defa uygulanan data matrix yapısı kullanılmaktadır. 19

20 TANITIM YÖNETMELİĞİ Akılcı İlaç Kullanımı kongrelerde AİK konusunda sunu.. Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik kapsamında, İkinci Bölüm, Bilimsel ve Eğitsel Faaliyetler, Madde 7(6); "Ruhsat/izin sahiplerinin desteklediği toplantılara akılcı ilaç kullanımı konusunda, toplantının konusu ile ilgili bir oturum konulur. Bu oturumda yer alacak sunumların içeriği, Bakanlıkça onaylanmış eğitim materyalleri ve tanı tedavi rehberleri çerçevesinde olur ve izin başvurusu sırasında Bakanlığa sunulur." 20

21 Akılcı İlaç Kullanımı ATIK İLAÇ İMHASI Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürütülen bir konudur. İlaçların imhası, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile birlikte, Atık İlaçların İmhasına İlişkin Yönetmelik çalışmaları yürütülmektedir. 21

22 Akılcı İlaç Kullanımı İLAÇ KAMPANYALARI Evlerde kullanılmayan ilaçların toplanarak ihtiyacı olanlara dağıtılması, İyi niyetle yapılan kampanyalardır. Ancak zararlı olabilir!! Saklama ve taşınma koşulları bilinmeyen ilaçların tekrar kullanıma girmesi Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmamaktadır. 22

23 İlaç Seçimi : Etkenler Farmakopato- Fizyolojik muhakeme Hasta tercihi Akılcı İlaç Seçimi Deneye-dayalı Kanıta dayalı

24 Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı İlaç tedavisi endike olmayan durumlarda ilaç kullanılması İlaç tedavisi gerektiren özel bir durumda yanlış ilaç kullanılması Etkililiği şüpheli olan veya tam olarak kanıtlanmamış olan ilaçların kullanılması Güvenliği hakkında tam bilgi olmayan ilaçların kullanılması Uygunsuz uygulama şekli, doz ve süre

25 Uygunsuz Reçetelendirme Örnekler Çok sayıda ilacın reçetelendirilmesi Malnutrisyonda multivitamin kullanılması Epilepsi tedavisinde monoterapietkinliğini tam değerlendirmeden kombine tedaviye geçilmesi Pahalı antihipertansifleringereğinden sık kullanılması ViralÜSYE enfeksiyonlarında antibiyotik kullanımı

26 Uygun Olmayan İlaç Kullanımı Altında Yatan Faktörler Hastalar İlaçla ilgili yanlış bilgi Yanlış inançlar Sorunların iletilememesi Hekimler Eğitim yetersizliği İlaçla ilgili yanlış bilgi Aşırı hasta yükü Reçetelendirme baskısı Etkililik ile ilgili yanlış bilgiler Endüstri Promosyon Reklam Yanlış iddialar İlaç Tedarikçileri Yetersiz yönetim Gerekli ilaçların bulunamaması Sağlık Otoritesi Güvenli olmayan ilaçların varlığı

27 Uygunsuz İlaç Kullanımı Sonuçları Tedavi kalitesinde azalma Kaynak ısrafı İstenmeyen etki riski Psiko-sosyal etkiler Mortalite Morbidite Uygunlukta azalma Maliyette artış Advers reaksiyonlar Bakteriyel direnç Hastalar gerekli olmayan ilaçlara yönelir

28 DSÖ İYİ REÇETE YAZMA KILAVUZU 2004 Reçete yazma alışkanlığı Tıp Fakültesi nden mezun olduktan sonra çok fazla değişmiyor Çözüm : Alışkanlık oluşmadan iyi eğitim vermek!

29 Tıp Fakültesi Öğrencisi??? Klasik farmakoloji eğitimi İlaç merkezli Endikasyonve yan etki Klinik Kitaplar Hastalık merkezli Tanıdan ilaca AKILCI İLAÇ KULLANIMI Hasta: Yaş, cinsiyet, genetik faktörler, birlikte bulunan hastalıklar???

30 Akılcı İlaç Kullanımı - Basamaklar 1. Hastanın sorununu tanımlayın(tanı) 2. Tedavi hedefini (etkililik kriterini) belirleyin 3. K (Kişisel)ilaç grubunuzu seçin (Etkililiği ve güvenliği bilinen ilaç grupları arasından). İlaç grubu içinden K ilacınızı seçin 4. Reçeteyi yazın 5. Hastaya bilgi verin, uyarılarda bulunun (Hastaya verdiğiniz bilgileri özetlemesini söyleyin) 6. Tedaviyi izleyin gerekirse ilaç değiştirin veya ilacı kesin

31 BİLGİYİ NASIL ELDE EDİYORUZ? K -İlaç DSÖ Temel İlaç Listesi BİLGİ = KANITA DAYALI Türkiye İlaç Kılavuzu Tanı ve Tedavi Rehberi Hekimlerin çoğu ilaç reçetelendiriyor

32 Akılcı İlaç Kullanımı EKONOMİK BOYUTU

33 En Çok Satılan İlaçlar* 1.Antibiyotikler % Kalp damar hastalıkları % Metabolik hastalıklar % Kalp damar hastalıkları % Santral s. s. % Metabolik hastalıklar % Antibiyotikler % Solunum sistemi hst. % 11.3 TÜRKİYE DÜNYA *Stekon Venedik 9-10 Kasım 2012

34 Türkiye de Kişi Başına İlaç Harcaması* 2001 yılında 42 Amerikan doları 2004 yılında tahmini 100 Amerikan doları *Stekon Venedik 9-10 Kasım 2012

35 Yan Etkilerin İzlemi Tedaviye başlamadan önce sık görülen yan etkileri bilin Hastayı ve yakınlarını eğitin Düzenli aralıklarla sorgulayın İlaçla ilgili yan etkilerle hastalık bulgularını birbirinden ayırın (hastayı eğitin) İlaca spesifik yan etki ölçekleri kullanın Labdeğerlerini ve ilaç düzeylerini akıllıca kullanın

36 SSRI Tedavi Örneği* Yan Etki Tedavi Yararı %80: YE tolere edilebilir ve zamanla azalır %20: YE nedeniyle tedavi durdurulur GÜNLER HAFTALAR AYLAR *Stekon Venedık 9 10 Kasım 2012

37 Akılcı İlaç Kullanımı İlaç Endüstrisinin Rolü

38 İlaç Sanayi İngiltere de sağlık sisteminin olağan uygulamaları içerisine kendini vazgeçilemez şekilde yerleştirmiştir. İnsan, ekipman, servis, binalar, araştırma merkezleri ve en önemlisi misafirperverlik sağlamaktadır. Ulusal sağlık sisteminin her aşamasında ilaç sanayi gündemi belirlemekte ve tıp uygulamalarına şekil vermektedir. Dr. Richard Bulton Editör - Lancet

39 İlaç Endüstrisi İngiltere de sağlık alanındaki R&D harcamalarının % 65 i ilaç firmalarına ait* İlaç geliştirme maliyeti: milyon dolar milyon dolar milyon dolar milyon dolar milyon dolar *Stekon Venedık 9 10 Kasım 2012

40 İlaç Endüstrisi Ruhsat onayı alabilen ilaç molekülü sayısı azalmaktadır. Son 10 yıl içerisinde piyasaya çıkan ilaçların sadece % ü ciddi terapötikilerlemesağlamıştır.

41 İlaç Endüstrisinin Rolü Klinik ilaç araştırmalarının % 90 ı ve önde gelen tıp dergilerinde yer alan klinik çalışmaların %70 i ilaç endüstrisi tarafından yürütülmüş ve/veya desteklenmiştir*. *Stekon Venedik 9-10 Kasım 2012

42 Endüstrinin Etkisi Hangi Yollarla Meydana Geliyor? Klinik araştırmalar: Hekimlerin ilacı kullanma alışkanlığı Araştırma sonuçları: Sponsor destekli araştırmaların çoğu firmanın istediği sonuçlarla tamamlanıyor Satış temsilcileri: İyi haber/kötü haber Tıp dergileri:hayalet yazarlar Tohumlama-SSRI ların 18 yaş altı hastalarda kullanımı

43 Endüstrinin Etkisi Hangi Yollarla Meydana Geliyor? Promosyonlar : Hekimler firma temsilcilerini bilgi kaynağı olarak kullanıyor. İlacın piyasaya çıkmasından sonraki birkaç yıl çok yoğun. Sağlık çalışanlarının duygusal ihtiyaçlarına hitap etmek pazarlamanın önemli bir parçası Halkla ilişkiler (Fikir öncüleri, gazeteciler) : Özellikle ilaçların güvenliği ile ilgili sorunlar ortaya çıktığında

44 Endüstrinin Etkisi Hangi Yollarla Meydana Geliyor? Reklamlar (Kime?) Hastalara doğrudan bilgilendirme Hastalıklarla ilgili farkındalık kampanyaları Hasta organizasyonları ile iletişim

45 Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Teşvik Edilir? DSÖ Ulusal ilaç politikasınınoluşturulması Klinik kılavuzlar Ulusal temel ilaç listesiningeliştirilmesi ve uygulanması Hastane komitelerinin oluşturulması Mezuniyet öncesi eğitimde probleme dayalı farmakoterapininyer alması Şirketlerde eğitimin özendirilmesi

46 Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Teşvik Edilir? DSÖ Denetleme ve geri bildirimler İlaçlar hakkında tarafsız bilgi Halkın ilaç konusunda bilinçlendirilmesi Uygun ve zorlayıcı kurallar (ulusal düzeyde) Sağlık harcamalarının bir bölümünün AİK yaayrılması

47 Akılcı İlaç Kullanımı - Basamaklar 1. Hastanın sorununu tanımlayın(tanı) 2. Tedavi hedefini (etkililik kriterini) belirleyin 3. K (Kişisel)ilaç grubunuzu seçin (Etkililiği ve güvenliği bilinen ilaç grupları arasından). İlaç grubu içinden K ilacınızı seçin 4. Reçeteyi yazın 5. Hastaya bilgi verin, uyarılarda bulunun (Hastaya verdiğiniz bilgileri özetlemesini söyleyin) 6. Tedaviyi izleyin gerekirse ilaç değiştirin veya ilacı kesin

48 Sonuç Akılcı olmayan ilaç kullanımı çok ciddi uluslararası bir halk sağlığı sorunudur. Ulusal ilaç politikasıbu açıdan son derece önemlidir. Akılcı ilaç kullanımı bilgi (hasta ve ilaç), iyi iletişim becerileri ve zamangerektirir. Özellikle sağlık çalışanlarının akılcı ilaç kullanımı konusunda duyarlı ve sorumlu davranmaları, bu uluslar arası halk sorununun üstesinden gelinmesinde en önemli itici güç olacaktır.

49 Teşekkür ederim!

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Hikmet YILMAZ XVII. Uyku Tıbbı Hekimliği Sertifikasyon Kursu Uyku Tıbbı Teknisyenliği Sertifikasyon Kursu 26 Şubat-2 Mart 2014 Spice Otel, Belek, Antalya Akılcı İlaç Kullanımı*

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Hikmet YILMAZ Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD, Manisa Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Hikmet YILMAZ Akılcı İlaç Kullanımı* Hastaların kendi klinik gereksinimlerine

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI Uzm. Dr. Burçak Deniz DEDEOĞLU Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürü AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı,

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan 23.09.2016 Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Kürşat Tigen İLAÇLAR Hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi veya vücudun herhangi bir faaliyetini değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal, bitkisel, biyolojik kaynaklı ürünler

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Sunum Planı Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Kavramı AİK te Paydaşlar AİK Süreç Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı ve Problemin Boyutu Türkiye deki AİK Uygulamalarına Genel Bakış AKILCI İLAÇ

Detaylı

Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı

Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı Felsefi olarak akılcılık akımı Platon la baslamıstır Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı İlaç kullanımında akılcılık Deney ve gözleme dayalı

Detaylı

Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi (Yrd.Doç.Dr. Hasan AKKOÇ)

Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi (Yrd.Doç.Dr. Hasan AKKOÇ) Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi (Yrd.Doç.Dr. Hasan AKKOÇ) İlaç Sanayi İngiltere de sağlık sisteminin olağan uygulamaları içerisine kendini vazgeçilemez şekilde yerleştirmiştir.

Detaylı

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD Prenatal-Tanı Tedavi Ünitesi Dr. Tuğba Saraç Sivrikoz Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD.

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI GeliĢmekte olan toplumların en büyük sorunlarından biri haline

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK 20.05.2017 ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ Akılcı ilaç kullanımı (AİK), ilk defa 1985 te Kenya da gerçekleştirilen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) toplantısında, kişilerin

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Botulinum Toksin Komplikasyonları ve Kontrendikasyonları IV. DOD Dermatoloji Gündemi 3-6 Eylül 2015-Eskişehir Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ Celal Bayar Üniversitesi Deri ve Zührevi Hastalıklar

Detaylı

Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi

Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi İlaç Tercihlerini Etkileyen Birçok Bilgi Bilimsel Bilgi Faktör Var Önceki Bilgiler İç Alışkanlık İlaç Endüstrisinin Etkisi İş Yükü Tedavi

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı Hastaya doğru tanı sonrası, Sorunun dikkatlice tanımlandığı,

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH 1 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı ilaç kullanımı tanımı ilk kez 1985 yılında DSÖ tarafından yapılmıştır Kişilerin ilaçları; Klinik

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Kenya da Dünya Sağlık Örgütü

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi http://www.cardiovascularacademy.org/ Orijinal İlaç Geliştirme Süreci Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Kişilerin hastalığına

Detaylı

İLAÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

İLAÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR İLAÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü Klinik Proloterapi 1. Basamak İntegratif Tıp Derneği, Proloterapi

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi AKILCI İLAÇ KULLANIMI Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi İlaç endüstrisindeki gelişmeler ile birlikte tüm dünyada yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımını artırmış

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON

Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Ahmet KAYA 06.10.2016 TRABZON AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

DOĞRU BİLGİ KAYNAĞINA ERİŞİM & AKILCI İLAÇ KULLANIMI

DOĞRU BİLGİ KAYNAĞINA ERİŞİM & AKILCI İLAÇ KULLANIMI DOĞRU BİLGİ KAYNAĞINA ERİŞİM & AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Şule Rabuş Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı 2017 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Alaeddin Akcasu Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp Akılcı İlaç Kullanımı Eğitimi ve Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kulanımı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI FARMAKOTERAPİ EĞİTİMİNDE GRONİNGEN MODELİ (AKILCI FARMAKOTERAPİ İLKELERİ) Yrd. Doç. Dr. İlker KELLE DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı AKILCI

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof.Dr. Merih BAYRAM

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof.Dr. Merih BAYRAM AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof.Dr. Merih BAYRAM AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri

Detaylı

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ İLAÇLA AKILCI TEDAVİ EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ Prof. Dr. Ersin Yarış Karadeniz adeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Ab.D. Türk Farmakoloji Derneği Akılcı İlaç Eğitimi Kurulu Başkanı ICIUM

Detaylı

Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların maliyeti artıyor Pahalı teknolojiler ve ilaçlar piyasaya sürülüyor Nüfusun sağlık hizmetinde

Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların maliyeti artıyor Pahalı teknolojiler ve ilaçlar piyasaya sürülüyor Nüfusun sağlık hizmetinde UZM. ECZ. HARUN KIZILAY GENEL SEKRETER TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ 3. Uluslararası İlaç Kullanımını Geliştirme Konferansı,i 14-18 18 Kasım 2011, Antalya Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların

Detaylı

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Asena GÖKÇAY CANPOLAT SBÜ Ankara Numune Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği 3. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 16.11.2018-

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. İlknur ÖZTÜRK ÜNSAL 2. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 2017

DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. İlknur ÖZTÜRK ÜNSAL 2. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 2017 DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. İlknur ÖZTÜRK ÜNSAL 2. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 2017 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır.

Detaylı

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ÜRÜN TANITIM ELEMANLARININ YETERLİLİK BELGESİ EĞİTİM PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ (TASLAK) 1. AKILCI İLAÇ KULLANIMI (AİK) Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Nedir? Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Nedir? AİK in ve Genel

Detaylı

Akılcı ilaç Kullanımı. Prof.Dr. Coşkun USTA

Akılcı ilaç Kullanımı. Prof.Dr. Coşkun USTA Akılcı ilaç Kullanımı Prof.Dr. Coşkun USTA Dünya Sağlık Örgütü, 1985 yılında Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri

Detaylı

Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı

Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Ekin Koç tarafından Prof.

Detaylı

İLAÇLARIN GÜVENLİ KULLANIMI İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

İLAÇLARIN GÜVENLİ KULLANIMI İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR İLAÇLARIN GÜVENLİ KULLANIMI İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR İlaç Beşeri Tıbbi Ürün/Ürün: Hastalığı tedavi etmek ve/veya önlemek, bir teşhis yapmak veya bir fizyolojik fonksiyonu düzeltmek, düzenlemek veya değiştirmek

Detaylı

İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad.

İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad. İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad. 1948'de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 25.maddesi; "1. Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme,

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI. Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI. Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı Akılcı İlaç Kullanımı SUNUM AKIŞI AİK Yapılanması Akılcı İlaç Kullanımı Ulusal Eylem

Detaylı

GEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI

GEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI GEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Banu Aktaş Yılmaz Endokrinoloji/Metabolizma Hastalıkları, Kadın Sağlığı ve 4. Gebelik Sempozyumu Mart 2017 Ankara 1 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı

Detaylı

PROF.DR.İSMAİL BALIK

PROF.DR.İSMAİL BALIK PROF.DR.İSMAİL BALIK Ankara Ü.Tıp Fak. Enfeksiyon H. Öğr.Üyesi. Akılcı İlaç Derneği Başkanı S.B. İlaç ruhsat kom. Baskanı ve akılcı ilaç şb. danışmanı WHO: antibiyotiklere karşı bakteri direncinin artmasının

Detaylı

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Serisi 9-2011 1 AİK- DSÖ TANIMI Hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde,

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Ayşe S. Şahin

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Ayşe S. Şahin AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Ayşe S. Şahin AKILCI İLAÇ KULLANIMI (AİK) Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı uygun süre ve dozda kendilerine ve topluma en düşük maliyetle

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Ardahan İl Sağlık Müdürlüğü. Ardahan Lise Öğrencileri EĞİTİM SEMİNERİ

T.C. Sağlık Bakanlığı Ardahan İl Sağlık Müdürlüğü. Ardahan Lise Öğrencileri EĞİTİM SEMİNERİ T.C. Sağlık Bakanlığı Ardahan İl Sağlık Müdürlüğü Ardahan Lise Öğrencileri EĞİTİM SEMİNERİ AKıLCı İLAÇ KULLANıMı TANıMı İLK DEFA 1985 YıLıNDA DÜNYA SAĞLıK ÖRGÜTÜ TARAFıNDAN YAPıLMıŞTıR. KİŞİLERİN KLİNİK

Detaylı

Akılcı Ġlaç Kullanımı. SELĠME TOPRAK Malatya Devlet Hastanesi

Akılcı Ġlaç Kullanımı. SELĠME TOPRAK Malatya Devlet Hastanesi Akılcı Ġlaç Kullanımı SELĠME TOPRAK Malatya Devlet Hastanesi İLAÇ M.Ö. 300 : Al, bu kökü ye. M.S. 1000 : O kök kötü! gel, bu duayı oku. M.S. 1850 : O dua batıl inanç. Al, bu iksiri iç. M.S. 1940 : O iksir

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIM PROSEDÜRÜ

AKILCI İLAÇ KULLANIM PROSEDÜRÜ 1. AMAÇ : Hastanedeki akılcı ilaç kullanımına yönelik uygulamaların belirlenmesi. 2. KAPSAM : Hastalara verilecek ilaç tedavilerinin uygunluğunu, bunun kontrolü için kurulan Akılcı ilaç kullanımı sorumlu

Detaylı

İNSANİ AMAÇLI İLACA ERKEN ERİŞİM PROGRAMI KILAVUZU - Sağlık Bakanlığı Çarşamba, 26 Ekim :49 - Son Güncelleme Çarşamba, 26 Ekim :49

İNSANİ AMAÇLI İLACA ERKEN ERİŞİM PROGRAMI KILAVUZU - Sağlık Bakanlığı Çarşamba, 26 Ekim :49 - Son Güncelleme Çarşamba, 26 Ekim :49 İNSANİ AMAÇLI İLACA ERKEN ERİŞİM PROGRAMI KILAVUZU (Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Ekim 2005) COMPASSIONATE USE Tanım Bu program ülkemizde, Bakanlıkça ruhsatlandırılmış ve ulaşılabilir

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROJE YARIŞMASI BAŞVURU FORMU

AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROJE YARIŞMASI BAŞVURU FORMU TC. Saîjlık BaKanlığ» ImîııV^SA, ve 1ıbl>!CtWh^tiTV- Türkiye îlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROJE YARIŞMASI BAŞVURU FORMU ADI SOYADI MESLEĞİ YAŞI MEDENİ DURUMU EĞİTİM DURUMU MEZUN OLDUĞU

Detaylı

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI Dr. Evren Özdemir Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara 05.04.2014 Akılcı İlaç Kullanımı İçin Sorumluluk Sahibi Taraflar Hekim Eczacı Hemşire Diğer sağlık personeli

Detaylı

Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Özlem Özcan Çelebi

Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Özlem Özcan Çelebi Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı Dr Özlem Özcan Çelebi Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı uygun süre ve dozda en uygun maliyetle ve

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı nın Farmakovijilans Uygulamaları

T.C. Sağlık Bakanlığı nın Farmakovijilans Uygulamaları T.C. Sağlık Bakanlığı nın Farmakovijilans Uygulamaları Uzm. Ecz. Demet Aydınkarahaliloğlu Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü ÖZET TADMER Türk İlaç Advers Etkilerini İzleme ve Değerlendirme

Detaylı

Doç. Dr. Melahat Akdeniz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD

Doç. Dr. Melahat Akdeniz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD Doç. Dr. Melahat Akdeniz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD 16.01.2017 1 Sunum planı Akılcı ilaç kullanımı neden önemli? Tanım SB AİK çalışmaları Akılcı olmayan ilaç kullanımı AİK da

Detaylı

Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin İzlenmesi. ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik ve Kılavuz Neler Getiriyor?

Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin İzlenmesi. ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik ve Kılavuz Neler Getiriyor? Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik ve Kılavuz Neler Getiriyor? Uzm.Ecz. Demet AYDINKARAHALİLOĞLU S.B. İlaç ve Ecz. Gn. Md. Türkiye Farmakovijilans Merkezi

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ Neden Akılcı İlaç Kullanımı Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bir insanlık hakkı olarak sağlık ve sağlığa erişmekte eşitlik ilkesinden hareketle, ilaca erişebilirliğin uzun vadeli

Detaylı

HASTANELERDE AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI, TEMİNİ VE SATINALMA

HASTANELERDE AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI, TEMİNİ VE SATINALMA HASTANELERDE AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI, TEMİNİ VE SATINALMA Uzm.Ecz. ÖZLEM KALSIN Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Ulusal Hastane ve Kurum Eczacıları Kongresi 3-6 Nisan 2014, Girne-KKTC

Detaylı

İLAÇ GÜVENLİLİĞİ İZLEMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

İLAÇ GÜVENLİLİĞİ İZLEMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER İLAÇ GÜVENLİLİĞİ İZLEMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER Doç. Dr. Ahmet AKICI Marmara Ünv. Tıp Fak. Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı Ankara, 16 Aralık 2005 İlaç güvenliliği izlemi İlaç üretimi ve

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Yavuz Selim SÜRAL 30.11.2014-İZMİR 2 3 İlacın Kısa Tarihi M.Ö. 2000 Al, bu kökü ye. M.S. 1000 O kök kötü! gel, bu duayı oku. M.S. 1850 O dua batıl inanç. al, bu iksiri iç. M.S.

Detaylı

Dr. Burç Aydın, Prof. Dr. Ayşe Gelal Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İzmir

Dr. Burç Aydın, Prof. Dr. Ayşe Gelal Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İzmir Akılcı İlaç Kullanımının Yaygınlaştırılmasında Tıp Fakültelerinde Eğitim Faaliyetleri Dr. Burç Aydın, Prof. Dr. Ayşe Gelal Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İzmir

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Mert TURGAL

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Mert TURGAL AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Mert TURGAL AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri olarak

Detaylı

Yeni Farmakovijilans Yönetmeliği

Yeni Farmakovijilans Yönetmeliği Yeni Farmakovijilans Yönetmeliği Prof.Dr.Semra Şardaş Marmara Üniversitesi,Eczacılık Fakültesi TÜRKİYE DE İLAÇ GÜVENLİLİĞİ İLE İLGİLİ MEYDANA GELEN GELİŞMELER 1985 1987 2005 2010 2011 2014 Türk İlaç Advers

Detaylı

Eczacılara Yönelik. Akılcı İlaç Kullanımı

Eczacılara Yönelik. Akılcı İlaç Kullanımı Eczacılara Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı 2 Akılcı İlaç Kullanımı T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ Eczacılara Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı Ankara, Eylül 2013 Sahibi T.C. Sosyal Güvenlik

Detaylı

Sağlık danışmanıdır ECZACI

Sağlık danışmanıdır ECZACI ECZACI Sağlıktan sorumlu ve tam zamanlı çalışan bir meslek adamıdır. Toplumdaki görevi ilaç ve diğer sağlık bakım ürünleriyle ile ilgili bilgileri sunmaktır. Sağlık danışmanıdır 1 ECZACI İlacın Geliştirilmesinden

Detaylı

Cilt:2 Sayı:9 Eylül 2015

Cilt:2 Sayı:9 Eylül 2015 Cilt:2 Sayı:9 Eylül 2015 1 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni EDİTÖR Uzm. Ecz. Elif SARIGÖL Yayın Kurulu Prof. Dr. İrfan ŞENCAN Prof. Dr. Özkan ÜNAL Uzm. Dr. Muhammet Ali ORUÇ Dr. Ali ALKAN Ecz. Mesil

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindekipayı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 Akılcı İlaç Kullanımı;

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Ayşe Erdoğan Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ilacı, fizyolojik sistemleri veya patolojik durumları, kullanıcının yararı için değiştirmek veya

Detaylı

Diyabet Teknolojileri ve Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Kamil Başköy NB Kadıköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hast. Uzmanı

Diyabet Teknolojileri ve Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Kamil Başköy NB Kadıköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hast. Uzmanı Diyabet Teknolojileri ve Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Kamil Başköy NB Kadıköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hast. Uzmanı AKILCI İLAÇ KULLANIMI O Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında

Detaylı

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakovijilans İrtibat Noktası Deneyimleri

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakovijilans İrtibat Noktası Deneyimleri Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakovijilans İrtibat Noktası Deneyimleri Prof. Dr. Öner Süzer Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı www.onersuzer.com www.farmakovijilans.net

Detaylı

UÜ-SK KALP VE DAMAR CERRAHİSİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI

UÜ-SK KALP VE DAMAR CERRAHİSİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 6 1. HİZMET : Kalp ve Damar Cerrahisi AD, her yaş grubundaki ayaktan ve yatan hastalara tanı ve tedavi hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmet haftada 7 gün ve 24

Detaylı

Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitiminde Yetersizlik

Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitiminde Yetersizlik ANTİBİYOTİK KULLANIMINDA NEDEN DÜNYA BİRİNCİSİYİZ Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitiminde Yetersizlik Dr. erife Akalın Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıklar ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Denizli,

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 DSÖ tahminlerine

Detaylı

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI ( )

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI ( ) ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI (2018-2023) Prof. Dr. Selçuk KILIÇ T.C. Sağlık Bakanlığı Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları ve Biyolojik Ürünler Dairesi Başkanlığı Antimikrobiyal Direnç

Detaylı

HASTANE ENFEKSİYONLARI KAÇINILMAZDIR. SADECE BİR KISMI ÖNLENEBİLİR.

HASTANE ENFEKSİYONLARI KAÇINILMAZDIR. SADECE BİR KISMI ÖNLENEBİLİR. Hastalar hastaneye başvurduktan sonra gelişen ve başvuru anında inkübasyon döneminde olmayan veya hastanede gelişmesine rağmen bazen taburcu olduktan sonra ortaya çıkabilen infeksiyonlar Genellikle hastaneye

Detaylı

Eczacılıkta Bilimsel Çalışma İlkeleri II (4 1 5)

Eczacılıkta Bilimsel Çalışma İlkeleri II (4 1 5) Eczacılıkta Bilimsel Çalışma İlkeleri II (4 1 5) 1 Çalışmanın organizasyonu 2 Çalışmanın organizasyonu 3 Ön çalışmaların yapılması 4 Ön çalışmaların yapılması 5 Ön çalışmaların yapılması 6 Çalışma ile

Detaylı

İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ HAFTA

İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ HAFTA İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ 961 7. HAFTA Yeni Ürün Ruhsat Başvuru Dokümanları Common Technical Document (CTD) Başvuru Formatı Modül 1 İdari Bilgiler CTD başvuru

Detaylı

An$biyo$k tüke$minde birinci basamakta sorunlar Aile hekimlerinin yaklaşımı

An$biyo$k tüke$minde birinci basamakta sorunlar Aile hekimlerinin yaklaşımı An$biyo$k tüke$minde birinci basamakta sorunlar Aile hekimlerinin yaklaşımı Prof. Dr. Salih Hoşoğlu Fa2h Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile hekimliği ve an2biyo2k Aile hekimliği henüz gerçek anlamda uygulanamıyor

Detaylı

16.ULUSAL HASTA BİLGİLENDİRME YARIŞMASI SPONSOR DOSYASI

16.ULUSAL HASTA BİLGİLENDİRME YARIŞMASI SPONSOR DOSYASI 16.ULUSAL HASTA BİLGİLENDİRME YARIŞMASI SPONSOR DOSYASI ANKARA-2019 ULUSAL HASTA BİLGİLENDİRME YARIŞMASI NEDİR? Hasta bilgilendirme yarışması, Ankara Eczacı Odası Gençlik Komisyonu tarafından her yıl

Detaylı

Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi

Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi Dr. Ahmet Akýcý*, Dr. M. Ümit Uðurlu*, Dr. Narin Gönüllü*, Dr. Þule Oktay*, Sibel Kalaça** Akýlcý olmayan ilaç

Detaylı

Doç.Dr.Nilay Çöplü. Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı

Doç.Dr.Nilay Çöplü. Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Doç.Dr.Nilay Çöplü Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı 18 Kasım Dr.Nilay Çöplü, RSHMB, ECDC AMD Ülke Odak Noktası Doç.Dr.Nilay Çöplü le sorumlu olmuştur. Dr.Nilay Çöplü, RSHMB, ECDC AMD Ülke Odak Noktası 16-17

Detaylı

İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ HAFTA

İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ HAFTA İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ 961 4. HAFTA Beşeri Tıbbi Ürünler Beşeri tıbbi ürün/ürün: Hastalığı tedavi etmek ve/veya önlemek, bir teşhis yapmak veya bir fizyolojik

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KLİNİK TOKSİKOLOJİ

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KLİNİK TOKSİKOLOJİ DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KLİNİK TOKSİKOLOJİ Yeşim Tunçok DEÜTF Farmakoloji Anabilim Dalı, Klinik Toksikoloji Bilim Dalı İlaç ve Zehir Danışma Merkezi, İzmir Klinik Toksikoloji Zehirlenmelerin önlenmesi, tanısı,

Detaylı

Farmakovijilans Derneği

Farmakovijilans Derneği Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin Đzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik ve Kılavuz Neler Getiriyor? 12 Haziran 2009 KAYSERĐ Seyfullah DAĞISTANLI Farmakovijilans Derneği !!! Beşeri Tıbbi

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Diyabet ve Böbrek Doç.Dr. Özkan GÜNGÖR Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı NEFROLOJİ YAN DAL OKULU 14 OCAK 2017 AKILCI İLAÇ KULLANIMI TANIM Kişilerin

Detaylı

Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) nedir?

Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) nedir? KAÇUV DA GÖNÜLLÜLÜK Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) nedir? Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) Nerede yaşam varsa, orada umut vardır felsefesi ile, ebeveynlerinin maddi sorunları nedeniyle tedavileri

Detaylı

AKILCI (RASYONEL) İLAÇ KULLANIMI

AKILCI (RASYONEL) İLAÇ KULLANIMI AKILCI (RASYONEL) İLAÇ KULLANIMI Seda TAŞDEMİR İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AD ÖZET İlaçların akılcı olmayan kullanımı hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkelerde ciddi tıbbi ve ekonomik

Detaylı

FARMAKOVİJİLANS. İlaç Endüstrisinde İlaç Güvenliliği İzlemi: Uygulama Örnekleri

FARMAKOVİJİLANS. İlaç Endüstrisinde İlaç Güvenliliği İzlemi: Uygulama Örnekleri FARMAKOVİJİLANS İlaç Endüstrisinde İlaç Güvenliliği İzlemi: Uygulama Örnekleri Ecz. Neslihan Gülenoğlu Pfizer İlaçları Ltd.Şti Ürün Güvenliği Sorumlusu 16/12/2005 16/12/2005 Gündem Farmakovijilans Organizasyonu

Detaylı

Gözlemsel Araştırmalar

Gözlemsel Araştırmalar Ocak 2009-1 Klinik Araş+rmalar Derneği Bilgi Kaynağı İlaçla yapılan Gözlemsel Araştırmalar İlaç olmadan yapılan Gözlemsel Araştırmalar Gerekli Dökümanlar Gözlemsel Araştırmalar İçin Nasıl Başvurmalı Türkiye

Detaylı

OBSTETRİK VE JİNEKOLOJİDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Cemile Dayangan Sayan Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

OBSTETRİK VE JİNEKOLOJİDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Cemile Dayangan Sayan Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD OBSTETRİK VE JİNEKOLOJİDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Cemile Dayangan Sayan Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Kişilerin ilaçları; Klinik gereksinimlerine uygun biçimde Kişisel

Detaylı

Antibiyotiklerin Kullanımının Monitörizasyonu

Antibiyotiklerin Kullanımının Monitörizasyonu Antibiyotiklerin Kullanımının Monitörizasyonu Prof. Dr. Ayşe ERBAY Bozok Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Antibiyotikler halen her gün hayat

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr. Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt E.A. Hastanesi

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr. Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt E.A. Hastanesi Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr. Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt E.A. Hastanesi 1 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı ilaç kullanımı tanımı ilk kez 1985 yılında DSÖ tarafından yapılmıştır Kişilerin

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Yrd.Doç.Dr. Soner METE Ders Hakkında Akılcı ilaç kullanımı (AİK) ile ilgili temel kavram ve tanımların verileceği bu derste, mevzuat ve yasal düzenlemelerin AİK e sağladığı faydalar

Detaylı

MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ

MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ Laboratuvarda çalışılan tüm testleri içeren test rehberi bulunmalıdır. Test rehberi; Örneklerin çalışılma zamanını, Örnek türünü, Ön hazırlık işlemi gerektiren testlere

Detaylı

KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı

KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı Doc. Dr. Emine Emektar AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, kendilerine ve topluma en

Detaylı