Bİ LGİ VE İ LETİ Şİ M TEKNOLOJİ LERİ

Transkript

1 1 Bİ LGİ VE İ LETİ Şİ M TEKNOLOJİ LERİ 1 BILGISAYARLAR Bilgisayar ya da dijital aletleri kullanabilmek, belirli bir bilgi ve anlayışı gerektirir. Bilgisayar kullanabilme ile ilgili bilinmesi gerekenler, teknolojideki gelişmeler ile birlikte değişir. Bilgisayarlar gündelik yaşamın önemli parçaları olduklarından, çoğu insan başarılı olmak için bilgisayar kullanabilmenin son derece önemli olduğunun farkındadır. 1.1 Bilgisayar nedir? Bilgisayar, elektronik bir cihazdır ve kendi belleğinde depolanan talimatları sırasıyla uygulayarak çalışır. Veriyi toplar (girdi) İşler Bilgi üretir (çıktı) Bilgisayar, hafızasında bulunan komutlara göre çalışan, veri girişi yapılabilen, verileri belirli kurallara göre işleyebilen, sonuçlar elde edebilen ve bu sonuçları ileride kullanmak üzere kaydedebilen elektronik bir aygıttır. 1.2 Bir Bilgisayarın Bileşenleri Bir bilgisayar, donanım olarak bilinen, birçok elektrikli, elektronik ve mekanik bileşene sahiptir.

2 2 Girdi Aygıtı Çıktı Aygıtı Sistem Depolama Aygıtı İletişim Aygıtı Bir bilgisayara veri ve talimatları girmenize izin verir. Bilgiyi bir veya daha fazla kişiye aktaran donanım bileşenidir. Bilgisayarın, veri işlemek için kullanılan elektronik bileşenleri içeren kasasıdır. Veriyi, talimatları ve bilgiyi, gelecekte kullanılmak üzere saklar. Bir bilgisayarın, başka bilgisayar(lar)la ya da mobil aygıtlarla veri, talimat ve bilgi alışverişi yapmasını sağlar. Bilgisayar girdi aygıtları, çıktı aygıtları, sistem (bilgisayar kasası), depolama aygıtları ve iletişim aygıtları gibi elektrikli, elektronik ve mekanik parçalardan veya donanımlardan oluşur. Giriş aygıtı, bilgisayara verileri ya da komutları girmekte kullanılır. Çıkış aygıtı, bilgiyi bir veya daha çok kişiye iletir. Bilgisayar kasası verileri işlemek için kullanılan elektronik parçaları barındıran bir kasadır. Depolama aygıtı, bilgileri depolama ortamına kaydeder ve/veya kaydettiği yerdeki bilgiye, tekrar sisteme aktarmak üzere ulaşır. İletişim aygıtı bir veya daha fazla bilgisayardan gelen veri, komut ve bilgiyi alır ya da bu bilgisayarlara veri, komut yada bilgi gönderir. Şekilde bir bilgisayarın bileşenlerini görüyoruz.

3 3 1.3 Bilgisayar Kullanımının Avantajları ve Dezavantajları Bilgisayar Kullanımının Avantajları Hız Güvenilirlik Tutarlılık Depolama İletişim Bilgisayar Kullanımının Dezavantajları Sağlık Riskleri Gizlilik İhlali Kamu Güvenliği İşgücüne Etkisi Çevreye Etkisi Bilgisayarlar hız, güvenilirlik, tutarlılık, depolama ve iletişim açısından avantajlıdır. İşlemleri son derece hızlı yaparlar, sağlam ve güvenilirdirler, elde ettikleri sonuçlar hatasızdır, çok büyük miktarda veri kaydedebilirler ve işlemleri diğer bilgisayarlarla paylaşabilirler. Bilgisayarların dezavantajları gizlilik ihlali, kamu güvenliği, iş gücüne katılma oranına etkileri, sağlık açısından riskleri ve çevre üzerindeki etkileri ile ilgilidir. Yeşil Bilişim (Green computing) bir bilgisayarı kullanırken elektrik tüketiminin ve oluşan çevresel atık miktarının azaltılmasıyla ilgili bir kavramdır. Uygulanabilen Stratejiler: Geri dönüştürme İmalat süreçlerinin düzenlenmesi Bilgisayarların ömrünün uzatılması Eski bilgisayarların zaman geçirmeden bağışlanması veya düzgün şekilde elden çıkartılması 1.4 Ağlar ve Internet Ağ, birbirine iletişim aygıtları ve iletim ortamları aracılığıyla, çoğunlukla kablosuz olarak bağlı olan bilgisayarların ve aygıtların bir araya gelerek oluşturduğu yapıdır. Ağlar sayesinde bilgisayarlar donanım, yazılım, veri ve bilgi gibi kaynakları kolayca paylaşabilir.

4 4 Internet, milyonlarca şirketin, devlet ve öğretim kurumunun ve bireylerin bağlandığı ağların dünya çapında birleşerek oluşturduğu yapıdır. Dünyanın en büyük bilgisayar ağı internettir. İnsanlar interneti başkalarıyla tanışmak ve iletişim kurmak, haber ve bilgi edinmek, alışveriş yapmak, yatırım yapmak, ders almak, eğlenmek ve zaman geçirmek, müzik ve video indirmek ve bilgi paylaşmak amacıyla kullanırlar. Evrensel ağ, internete bağlanan her bireyin içindeki bilgilere ulaşabileceği geniş (evrensel) bir kütüphanedir. İletişim Araştırma ve Bilgiye Erişim Alışveriş Banka işlemleri ve Yatırım Online Ticaret Eğlence Müzik İndirme Video Paylaşma Web Uygulamaları 1.5 Bilgisayar Yazılımları Yazılım, bir diğer adıyla program, bilgisayara hangi görevleri, nasıl gerçekleştireceğini söyler. Sistem Yazılımı Program olarak da adlandırılan yazılım, bilgisayara İşletim sistemi neyi nasıl yapacağını gösteren komutlar serisidir. Sistem yazılımı, bilgisayarın ve aygıtlarının işlemlerini kontrol eden Yardımcı program ve devamlılığını sağlayan programdır. İki çeşit yazılım sistemi vardır: bilgisayar donanım aygıtları arasındaki aktiviteleri düzenleyen işletim sistemi ve genellikle bilgisayarın, aygıtlarının ve programlarının yönetimiyle ilgili bakım Uygulama Yazılımı görevlerini uygulayan yardımcı programlar. Uygulama yazılımı, kullanıcıları daha üretken yapmak ve/veya onlara kişisel konularda yardım etmek için dizayn edilmiş programlardan oluşur. Popüler uygulama yazılımları, web tarayıcıları, kelime işlem yazılımları, çizelge yazılımları, veritabanı yazılımları ve sunum yazılımlarıdır.

5 5 Yükleme, yazılımın bilgisayar, yazıcı ve diğer donanımlar ile çalışacak şekilde ayarlanması işlemidir. Programcılar yazılımı geliştirir veya bilgisayarın veriyi bilgiye dönüştürmesini sağlayan talimatları yazar. Programcı, yazılımı geliştiren veya bilgisayarın veriyi bilgiye dönüştürmesini sağlayan talimatları yazan kişiye denir. 1.6 Bilgisayar Kategorileri Endüstri uzmanları bilgisayarları yedi kategoride sınıflandırırlar: masaüstü bilgisayarlar, taşınabilir bilgisayar ve aygıtlar, oyun konsolları, sunucular, ana bilgisayarlar, süper bilgisayar ve gömülü bilgisayarlar. Masaüstü bilgisayarlar Mobil bilgisayarlar ve mobil aygıtlar Oyun konsolları Sunucular Ana bilgisayarlar Süper bilgisayarlar Tümleşik bilgisayarlar 1.7 Masaüstü Bilgisayarlar Masaüstü bilgisayar kendi başına tüm girdi, işleme, çıktı ve depolama aktivitelerini gerçekleştirebilir PC ve Apple, masaüstü bilgisayarlar için piyasada sıklıkla adı geçen iki popüler mimaridir.

6 6 1.8 Mobil Bilgisayarlar ve Mobil Aygıtlar Taşınabilir bilgisayar farklı mekânlarda kullanım için uygun, elde taşınabilecek boyutta ve özellikteki kişisel bilgisayardır. Mobil Bilgisayar Bir yerden, başka bir yere taşıyabileceğiniz kişisel bilgisayardır Mobil Aygıt Elinizde tutabileceğiniz kadar küçük olan bilgisayarlardır Örnekler; notebook bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar ve Tablet PC ler Örnekler; akıllı telefonlar, PDA lar, avuç içi bilgisayarlar, taşınabilir ortam oynatıcılar ve dijital kameralar Notebook Bilgisayarlar Tablet PC Akıllı telefon PDA 1.9 Oyun Konsolları Oyun konsolu, tek kişilik veya çok kişilik video oyunları için tasarlanmış mobil bilgisayarlardır.

7 Sunucular Sunucu, bir ağ üzerinde donanım, yazılım ve diğer kaynaklara erişimi kontrol eder. Sunucular; programlar, veriler ve bilgiler için bir merkezi depolama alanı sağlar 1.11 Ana bilgisayarlar Ana bilgisayar, aynı anda bağlanan binlerce, milyonlarca kullanıcıya yanıt verebilen ve çok sayıda veri, komut ve bilgi depolayabilen büyük, pahalı ve güçlü bir bilgisayardır Süper bilgisayarlar Süper bilgisayar en hızlı ve en güçlü bilgisayar çeşididir. En hızlı süper bilgisayarlar, bir saniye içerisinde bir katrilyondan daha fazla talimatı yerine getirme becerisine sahiplerdir. Sunucu Anabilgisayar Süper bilgisayarlar 1.13 Gömülü Bilgisayarlar Gömülü bilgisayar daha büyük bir ürünün içinde bulunan özel amaçlı bir bilgisayardır. Şemada gömülü bilgisayarların nerelerde kullanıldıklarını görüyorsunuz. Tüketici Elektroniği Ev Otomasyon Aygıtları Otomobiller İşlem Kontrolörleri ve Robotlar Bilgisayar Araçları ve Ofis Makineleri Mobil ve dijital telefonlar Dijital televizyonlar Kameralar Video kaydediciler DVD oynatıcılar ve kaydediciler Telesekreterler Termostatlar Sulama sistemleri Güvenlik izleme sistemleri Küçük aletler Işıklar Kilitlenmeyen frenler Motor kontrol modülleri Hava yastığı kontrolörü Hız sabitleyici Uzaktan izleme sistemleri Güç göstergeleri Makine kontrolörleri Tıbbi cihazlar Klavyeler Yazıcılar Faks makineleri Fotokopi makineleri 1.14 Bir Bilgi Sisteminin Bileşenleri Bilişim sistemi, güncel ve kullanışlı bilgiler üretebilmek için donanımı, yazılımı, verileri, insanları ve yöntemleri bir araya getirir. Bilgi teknolojileri (IT) departmanındaki insanlar verilerle işlem yapabilmek için yöntemler geliştirirler. İnsanlar bu yöntemleri uygulayarak bilgisayara veri girmek için donanım ve yazılımları kullanırlar. Yazılım, verileri işler ve bilgisayarın değişiklikleri depolama ortamına kaydetmesi ve istenen şekilde bilgi üretebilmesi için direktif verir.

8 8 Donanım Yazılım Veri İnsanlar Yöntemler Bilgi teknolojileri (IT) departmanındaki insanlar verilerle işlem yapabilmek için yöntemler geliştirirler. İnsanlar bu yöntemleri uygulayarak bilgisayara veri girmek için donanım ve yazılımları kullanırlar. Yazılım, verileri işler ve bilgisayarın değişiklikleri depolama ortamına kaydetmesi ve istenen şekilde bilgi üretebilmesi için direktif verir. Bilgisayar kullanıcıları beş kategoride sınıflandırılır: ev kullanıcıları, küçük ofis/ev ofis kullanıcıları, taşınabilir bilgisayar kullanıcıları, yoğun kullanıcılar, büyük işyeri kullanıcıları. Ev kullanıcıları, kişisel mali yönetim, Web erişimi, iletişim ve eğlence gibi çeşitli sebeplerden dolayı bilgisayar kullanan aile bireyleridir. Küçük ofis / ev ofis (SOHO) elli kişiden daha az çalışanı bulunan kuruluşlarda ya da evde çalışan bireylerdir. Buradaki kullanıcılar, interneti bilgi aramak için kullanırlar ve temel ticari yazılımları ve bazen de özel endüstri yazılımlarını kullanırlar. Taşınabilir bilgisayar kullanıcıları merkez, ofis veya okul dışında bilgisayar kullanma ihtiyacı olan kişilerdir.

9 9 Ev Kullanıcısı Kişisel finansal yönetim Web erişimi İletişimler Eğlence Küçük Ofis/Ev Ofis Kullanıcısı Bilgi arama E-posta mesajları gönderme ve alma Telefon aramaları yapma Mobil Kullanıcı Bir ağ üzerindeki diğer bilgisayara veya internete bağlanma Bilgi transferi Video oyunlarını oynama Müzik dinleme Film izleme Yoğun kullanıcılar özel endüstri yazılımı ile çalışmak için güçlü bilgisayarlar kullanırlar. Büyük işyeri kullanıcıları, büyük bir şirkette çalışan ya da böyle bir şirketle iletişim içinde olan ve bir gün içerisinde çok fazla işlem yapabilen bilgisayarların ya da bilgisayar ağının kullanıcılarıdır. Yoğun Kullanıcı Çoklu ortam ile çalışır Endüstriye özel yazılım kullanır Şirket Kullanıcısı Çalışanlar arasında iletişim kurar Fazla sayıdaki işlemleri yürütür Blog 1.15 Günlük Hayattaki Bilgisayar Uygulamaları Eğitim Finans Devlet Sağlık Hizmetleri İnsanlar, eğitim, finans, yönetim, sağlık, bilim, yayın, seyahat ve üretim gibi alanlarda bilgisayarlar ile doğrudan iletişim içindedirler. Eğitimde, öğrenciler bilgisayarları ve yazılımları öğrenmeye yardımcı olması açısından veya uzaktan öğrenim almak için kullanırlar. Finans alanında, insanlar parasal işlemlerini ve yatırımlarını internet üzerinden yapmak için kullanırlar. Devlet dairelerinin halkı güncel bilgilerden haberdar etmek için web siteleri vardır ve devlet dairesi çalışanları günlük işlerini yerine getirmek için bilgisayarları kullanırlar. Sağlık sektöründe, bilgisayarlar hasta kayıtlarını muhafaza etmek, hasta takibi, ilaçları robotlar aracılığıyla hemşire bölümüne iletmek, tıbbi testleri ve araştırmaları desteklemek, hastalarla iletişim kurmak, sigorta taleplerini dosyalamak, operasyonlar sırasında hassasiyeti sağlamak için ve implantasyon için kullanılır.

10 10 Bilimin bütün alanlarında bilgisayarlar, bilgi toplama, analiz etme ve modellemeye yardımcı olması için ve dünyanın herhangi bir yerinde bulunan bilim insanları ile haberleşme amacıyla kullanılır. Yayıncılar, bilgisayarları sayfa düzenlemede yardımcı olarak ve işlerinin içeriğini internet üzerinden elde edilebilir duruma getirmek için kullanırlar. Birçok taşıtta insanların daha rahat ve güvenli yolculuk etmelerini sağlamak için seyir sistemi kullanılır. Üreticiler bilgisayar destekli üretim sistemi (CAM) kullanırlar. Bilim Yayıncılık Seyahat İmalat 2 INTERNET VE WORLD WIDE WEB 2.1 Internet in Gelişimi Internet in temelleri, Amerika Birleşik Devletleri nde bilimsel ve akademik araştırmacıların iletişimi için 1969 yılında başlatılmış bir ağ olan ARPANET'ten gelmektedir yılında National Science Foundation (Ulusal Bilim Kurumu) NSFnet olarak adlandırılan kendi büyük ağını ARPANET'e bağlayarak günümüzde Internet olarak bilinen daha kompleks bir ağ ve host konfigürasyonu oluşturmuştur. Internet gelişimine rağmen, kamusal, işbirlikçi ve bağımsız bir ağ olarak kalmaya devam etmektedir ARPANET kullanılmaya başlandı 1986 NSF, NSFnet i ARPANET e bağladı ve Internet adı kullanılmaya başlandı 1996 Internet2 bulundu 1984 ARPANET in büyüklüğü, ana bilgisayar olarak bağlantılı 1,000 den fazla kişisel bilgisayara ulaştı 1995 NSFNet, Internet üzerinde kendi ağını sona erdirdi ve araştırma ağı olarak devam edildi Bugün 550 milyondan fazla ana bilgisayar internete bağlanıyor Her organizasyon, sadece kendi ağının bakımından sorumludur. World Wide Web Konsorsiyumu (W3C) araştırmaları denetler ve ana esaslar ve standartları belirler. Internet2, 200 den fazla üniversiteyi ve 115 şirketi yüksek hızlı özel bir ağla birbirine bağlar. Birçok ev ve küçük iş yeri kullanıcısı Internet e yüksek hızlı geniş bantlı Internet hizmeti aracılığıyla bağlanır. Farklı bağlanma çeşitleri; Kablo Internet Hizmeti DSL Fiber to the Premises (FTTP) Sabit kablosuz Hücresel Radyo Ağı Wi-Fi Uydu Internet Hizmeti

11 11 Erişim sağlayıcı, bireylerin ve organizasyonların ücretsiz ya da ücret karşılığında Internet e erişimini sağlayan kurumdur. ISP (Internet servis sağlayıcı) Bölgesel ISP ler belirli bir coğrafik bölgeye Internet erişimi sağlarlar Ulusal ISP ler il ve ilçelerde yurt çapında Internet erişimi sağlarlar Online servis sağlayıcı (OSP) Birçok üyesi vardır Popüler OSP ler AOL (America Online) ve MSN (Microsoft Network) dir. Kablosuz Internet servis sağlayıcı (WISP) Bilgisayarlara ve mobil aygıtlara kablosuz Internet erişimi sağlar Kablosuz bir modem gerektirir Çalışanlar ve öğrenciler genellikle bir işyeri veya okul ağını kullanarak Internet'e bağlanırlar. Bu ağlar genellikle yüksek hızlı hatları kullanırlar. Bazı ev ve küçük işyeri bilgisayarları çevirmeli erişim ile Internet'e bağlanır. Çevirmeli erişimde modem ve standart bir telefon hattı kullanılır. Çoğu ev ve küçük işyeri kullanıcısı DSL, kablo TV şebekeleri, fiber optik kablolar, radyo sinyalleri ve uydu gibi daha yüksek hızlı geniş bantlı bağlantıları tercih etmektedir. DSL, normal bakır telefon tellerini kullanarak Internet bağlantısı sağlar. Kablo modem, kablo televizyon şebekesi üzerinden yüksek hızlı Internet erişimi sağlar. Fiber to the Premises (FTTP), fiber optik kablo kullanarak yüksek hızlı Internet erişimi sağlar. Sabit kablosuz bağlantılar radyo sinyalleri ile iletişim kurmak için çanak anten kullanırlar. Kablosuz modem, bir cep telefonu şebekesi kullanarak Internet erişimine izin verir. Wi-Fi ağı radyo sinyallerini kullanır. Uydu modem, bir uydu çanak anteni ile iletişim kurar. Erişim sağlayıcı, Internet'e ücretsiz veya ücret karşılığında erişim sağlayan bir kurumdur. ISP (Internet hizmet sağlayıcısı) bölgesel veya ulusal erişim sağlayıcısıdır. OSP (Online hizmet sağlayıcısı), sadece üyelerine Internet erişimi sağlar. WISP (Kablosuz Internet hizmet sağlayıcısı) kablosuz teknolojisini kullanan masaüstü, dizüstü ve mobil bilgisayarlara veya kablosuz modemler ya da kablosuz erişim aygıtları kullanan bilgisayarlara Internet erişimi sağlar. IP adresi, Internet e bağlanacak olan her bilgisayar veya aygıtı benzersiz şekilde tanımlayan bir numaradır Alan adı, bir IP adresinin yazı ile ifadesidir Top-level domain (TLD) DNS sunucusu, alan adını ilişkili IP adresine dönüştürür IP adresi (Internet Protokolü adresi), Internet'e bağlanan her bir bilgisayar veya aygıtı tanımlamak için kullanılan benzersiz bir numaradır. Internet, belirli yerlerdeki bilgisayarlara veri gönderilmesi için IP adreslerini kullanır. IP adresi, genellikle her birisi nokta ile ayrılmış dört sayı grubundan oluşur. Alan adı, bir IP adresinin metin biçimindeki ifadesidir. DNS sunucusu, alan adını ilişkili IP adresine dönüştürür. Top level domain ise alan adının uzantısına verilen isimdir. Aşağıdaki şekilde en popüler top level domain örneklerini görüyoruz.

12 World Wide Web World Wide Web veya Web, dünya çapındaki tüm elektronik dokümanların (Web sayfalarının) biraraya gelerek oluşturduğu yapıdır Web sitesi, ilgili Web sayfalarının ve bunlarla ilişkili öğelerin toplamıdır Web sunucusu, talep edilen Web sayfalarındaki verileri bilgisayarınıza gönderen bir bilgisayardır Web 2.0, kullanıcıların etkileşimi için çeşitli yollar sunan Web sitelerini ifade eder Web tarayıcısı veya browser, kullanıcıların Web sayfalarına ve Web 2.0 yazılımlarına erişimine izin verir Internet Explorer Firefox Opera Safari Google Chrome Web tarayıcısı veya browser, kullanıcıların Web sayfalarına erişmelerine ve görüntülemelerine izin veren uygulama yazılımıdır. Tarayıcının Adres çubuğunda bir Web adresini yazdığınız zaman, Web sunucusu olarak adlandırılan bir bilgisayar sizin bilgisayarınıza, istenilen Web sayfasını getirir. Birçok Web sayfası linkler (bağlantılar) içerir. Link veya köprü, tıklandığı zaman ilgili Web sayfasını veya Web sayfası bölümünü görüntüleyen, yine bir Web sayfasının içerdiği bir bağlantıdır. Aşağıdaki şemada bir web tarayıcı programının bir anasayfayı nasıl gösterdiğini görüyoruz.

13 13 Ana sayfa, bir Web sitesine girildiğinde görüntülenen ilk sayfadır Web sayfaları diğer ilişkili Web sayfaları için bağlantılar (link) sağlarlar Web de sörf yapmak İndirme, bilgiyi kendi bilgisayarınıza alma işlemidir Her Web sayfası, URL veya Web adresi olarak adlandırılan benzersiz bir adrese sahiptir. Bazı Web sayfaları özellikle microbrowser (mikro tarayıcılar) için tasarlanmıştır. Sekmeli pencereler, tek bir Web tarayıcısı penceresinde, birden çok Web sayfasını açmanıza ve görüntülemenize izin verir.

14 14 Arama motoru Konu dizini Belirli bir konu ile ilgili bilgiyi bulur Web sayfalarını kategorilere göre düzenlenmiş şekilde sınıflandırır Arama motoru ve konu dizini iki arama aracıdır. Arama motoru, belirli bir konu ile ilişkili olan Web sitelerini, Web sayfalarını, görüntüleri, videoları, haberleri ve diğer bilgileri bulan yazılımdır. Bir arama motorunu kullanmak için metin veya sözcük olarak adlandırılan ve bulmak istediğiniz bilgiyi tanımlayan bir kelime veya cümle girebilirsiniz. Arama motoru bunun sonucunda bir sonuç listesi görüntüler. Sonuçlardan herhangi birisine tıklandığında, her bir bağlantı ilişkili olduğu Web sitesini veya Web sayfasını görüntüler. Konu dizini, Web sayfalarını kategoriler ve ilgili alt kategorilere göre sınıflandırır. Linklere tıklayarak, istenilen konu hakkında Web sayfaları listesini görüntülemek için kategoriler arasında gezinebilirsiniz. Tabloda sıklıkla kullanılan arama araçlarını görüyorsunuz. Arama motoru, aşağıdakiler gibi öğeleri bulma açısından kullanışlıdır: Görüntüler Videolar Ses Haberler Haritalar İnsanlar veya İşyerleri Bloglar Bazı Web tarayıcıları içerdikleri Arama kutusu ile, aranacak metni girmek için, önce arama motorunun Web sayfasının açılması gerekliliğini ortadan kaldırır.

15 15 Arama operatörleri, yani aramada kullanılan özel karakterler aramanızı daha etkin hale getirmenize yardımcı olur. 13 farklı tipte Web sitesi vardır. Portal Haberler Bilgilendirici İş/Pazarlama Blog Wiki Online Sosyal Ağ Eğitimsel Portal, tek bir konumdan çeşitli Internet hizmetleri sunan bir Web sitesidir. Haberler, haber niteliğindeki materyalleri içeren Web sitesidir. Bilgisel amaçlı Web siteleri gerçekçi bilgileri içerir. Ticaret/alışveriş Web sitelerinde ürünlerin veya hizmetlerin reklamı ya da satışı yapılır. Eğitsel Web sitesi, eğitim ve öğretim için kullanılır. Eğlence İçerik Toplayıcı Fikir savunuculuğu Kişisel Web Uygulaması Eğlence amaçlı Web sitesi, etkileşimli ve bağlayıcı bir ortam sağlar. Bir fikir yanlısı Web sitesi, bir neden, düşünce veya fikri açıklar. Blog, diğer bir adıyla Weblog, genellikle ters kronolojik sırada listelenen, günlük veya dergi formatında, zaman damgalı makalelerden veya mesajlardan oluşmuş resmi olmayan bir Web sitesidir. Wiki, kullanıcıların Web tarayıcıları ile Web sitesi içeriklerini oluşturmalarına, eklemelerine, düzenlemelerine veya silmelerine izin veren, işbirliği ile oluşturulmuş bir Web sitesidir. Online sosyal ağ, üyelerin hobilerini, fikirlerini, hikayelerini, fotoğraflarını, müzik ve videolarını diğer üyeler ile paylaşmalarını sağlayan ortamdır. İçerik toplayıcı, Web içeriklerini toplayan ve düzenleyen, daha sonra bunları ücretsiz veya ücret karşılığında abonelerine dağıtan bir site tipidir. Kişisel Web sitesi, özel bir kişi veya ailenin sahip olduğu web sitesidir.

16 16 Web üzerinde sunulan bilginin doğruluğu incelenmelidir Hiç kimse Web sayfalarının içeriğini denetlemez Multimedia, metinleri aşağıdakiler ile bir araya getiren uygulamayı ifade eder: Bazı Web sayfaları metinleri grafik, animasyon, audio, video ve/veya sanal gerçeklik ile birleştiren mutimediayı kullanırlar. Grafik, metinsel olmayan bir bilginin, dijital olarak gösterimidir. Grafik biçimleri BMP, GIF, JPEG, PNG ve TIFF dir. Thumbnail, büyük bir grafiğin daha küçük versiyonudur Animasyon, durağan görüntüler serisinin sıralı olarak gösterimiyle oluşturulan hareketli görünümüdür. Ses, müzik, konuşma veya diğer sesleri içerir. Dosya boyutunu düşürmek için sıkıştırılır. Bilgisayarınızda bir player (oynatıcı) kullanarak sesi dinlersiniz Streaming, verinin sürekli olarak aktarılması işlemidir. Ses formatları aşağıdaki gibidir; Video, çeşitli hızlarda oynatılan tam hareketli görüntülerden oluşur

17 17 Sanal Gerçeklik (VR), bilgisayarların gerçek veya üç boyutlu olarak görülen hayali bir ortamı simule etmek üzere kullanılmasıdır. Eklenti, Web tarayıcılarının kabiliyetlerini artıran programlardır. Eklenti, multimedia elemanlarını görüntülemek için bir tarayıcının kapasitesini arttıran programdır. Web yayıncılığı, Web sayfalarının geliştirilmesi ve bakımıdır. Web sitesini planlayın Web sitesini analiz edin ve tasarlayın Web sitesini oluşturun Web sitesini kullanıma (ziyarete) açın Web sitesinin bakımını yapın 2.3 E-Ticaret Elektronik ticaretin kısaltması olan E-ticaret, Internet gibi bir elektronik ağ üzerinden gerçekleştirilen ticari işlemdir. M-ticaret ise, e-ticaretin mobil aygıtlar kullanılarak gerçekleştirilmesidir.

18 18 İş yerinden tüketiciye (B2C) E-ticaret İş yerinden iş yerine (B2B) Tüketiciden tüketiciye (C2C) İşyerinden tüketiciye (B2C) e-ticaret, ürünlerin ve hizmetlerin kamuya satışından oluşur. Tüketiciden tüketiciye (C2C) e-ticaret, bir tüketici, örneğin bir online müzayedede diğer tüketicilere doğrudan satış yaptığında gerçekleşir. İşyerinden işyerine (B2B) e-ticaret ürün ve hizmet alışverişinde bulunan işyerleri arasında gerçekleşir. 2.4 Diğer Internet Hizmetleri E-posta, bir bilgisayar ağı yoluyla mesajların ve dosyaların iletilmesidir. E-posta programı, e-posta mesajlarını oluşturmanıza, göndermenize, almanıza, iletmenize, saklamanıza, yazdırmanıza ve silmenize izin verir. E-posta (orijinal ifadesi ile elektronik posta), mesajların veya dosyaların bir bilgisayar ağı yoluyla aktarımıdır. E-posta programı, e-posta mesajlarını oluşturmanıza, göndermenize, almanıza, iletmenize, saklamanıza, yazdırmanıza ve silmenize izin verir.

19 19 Şemada bir in gönderenden alıcıya nasıl iletildiğini görüyoruz. Posta listesi, e-posta adresleri ve kişilerden oluşan grubun tek bir isim altında birleştirilmesidir. Abone olmak, e-posta adınızı ve adresinizi listeye ekler. Abonelikten çık, aboneliğinizi kaldırır. Instant messaging (IM), gerçek zamanlı bir Internet iletişim hizmetidir.

20 20 Sohbet, bilgisayar kullanılarak yapılan, gerçek zamanlı yazılı görüşmedir. Sohbet odası, kullanıcıların birbirleriyle sohbet etmesine izin veren bir Internet sunucusu üzerindeki yerdir. VoIP (IP üzerinden Ses) kullanıcıların Internet üzerinden diğer kullanıcılar ile sesli konuşmasını sağlar. adlandırılır. Ayrıca Internet telefonu olarak da Haber grubu, kullanıcıların özel bir konu üzerine yazılı olarak tartıştığı online alandır. Genellikle bir haber okuyucuya gerek duyulur Mesaj panosu, Web tabanlı bir tartışma grubu tipidir. FTP (Dosya Aktarım Protokolü), Internet üzerindeki diğer bilgisayarlar ile dosya yükleme ve indirme işlemleri yapılmasını sağlayan bir Internet standardıdır. Birçok işletim sistemi FTP kapasitesine sahiptir.

21 21 FTP sunucusu, kullanıcıların FTP kullanarak dosyaları yüklemesine ve/veya indirmesine izin verir. 3 UYGULAMA YAZILIMI Uygulama yazılımı, kullanıcıları daha üretken hale getirmek ve/veya onlara kişisel işlerinde yardımcı olması için tasarlanan programlardır. İş aktivitelerini daha etkili hale getirmek için Grafikler ve multimedia projelerinde yardımcı olmak için Ev, kişisel ve eğitimsel işlerde destek sağlamak için İletişimleri kolaylaştırmak için Uygulama yazılımının ana kategorileri iş yazılımı; grafik ve multimedia yazılımı; ev, kişisel ve eğitimse yazılım; ve iletişim yazılımıdır. Uygulama yazılımının düzgün kullanılabilmesı için genellikle bir yardımcı programın kullanılması gerekir. Uygulama yazılımı çeşitli biçimlerde kullanılabilir: Paket yazılım Özel yazılım Web uygulaması Açık kaynak kodlu yazılım Paylaşımlı yazılım (Shareware) Ücretsiz yazılım (Freeware) Telif haksız yazılım Uygulama yazılımları, Paket yazılım, özel yazılım, web uygulaması, açık kaynak kodlu yazılm, paylaşımlı yazılım (shareware), ücretsiz yazılım (freeware) ve kamuya açık yazılım biçimlerinde kullanılabilir. Paket yazılım, farklı kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayan toplu üretilmiş ve telif hakkı alınmış perakende yazılımdır. Özel yazılım, bir iş veya endüstriye özgü fonksiyonları gerçekleştirir. Web uygulaması bir Web sitesinin barındırdığı programları ifade eder. Açık kaynak yazılımlar, kullanılmak, değiştirilmek ve yeniden dağıtılmak üzere sunulur. Shareware belirli bir deneme süresi için ücretsiz olarak dağıtılan yazılımdır. Freeware bir kişi veya şirketin hiçbir ücret ödemeden sahip olduğu telif hakkı alınmış yazılımdır. Telif haksız yazılım, kamusal kullanım için bağışlanmış ve herhangi bir telif hakkı kısıtlamasının bulunmadığı yazılımdır.

22 22 Sistem yazılımı kullanıcı,uygulama yazılımı ve bilgisayarın donanımı arasında arayüz gibi hizmet eder. Yardımcı programlar Kişisel bilgisayarların işletim sistemleri genellikle bir masaüstü konsepti kullanır. Bu konsept grafiksel kullanıcı arayüzüne sahip ekran üzerinde çalışma alanıdır. Windows Vista'da bir programı başlatmak için işaretçinizi görev çubuğundaki Başlat butonuna getirin ve fare butonuna basıp serbest bırakarak Başlat butonuna tıklayın. Daha sonra menüdeki veya bir listedeki program ismine tıklayın. Program belleğe yüklendikten sonra masaüstünde bir pencerede görüntülenir. 3.1 İş yazılımı İş yazılımı, ticari aktiviteleri gerçekleştirirken insanlara yardımcı olan uygulama yazılımıdır. Kelime İşlem Elektronik tablo Veritabanı Sunum Not alma Kişisel bilgi yöneticisi Telefonlar için iş yazılımı İş yazılımı paketleri Proje yönetimi Muhasebe Doküman yönetimi Şirket hesaplama yazılımı Kelime işlem yazılımı kullanıcıların dokümanları oluşturmalarına ve değiştirmelerini sağlar. Kelime işlem özellikleri şunlardır: Otomatik Düzelt Otomatik Biçimlendir İşbirliği Sütunlar Yazım Denetleyici El Yazısı Girişi Makrolar Adres-mektup Birleştir Okuma Düzeni Araştır Bul ve Değiştir Akıllı Etiketler Tablolar Şablonlar Eşanlamlılar Değişiklikleri İzle Ses Tanıma Web Sayfası Geliştirme Şemada bir belgenin geliştirilmesinin adımlarını görmekteyiz. Metin ve sayı girin Resim ekleyin Diğer görevleri gerçekleştirin Belge oluşturun Belgeyi düzenleyin Mevcut içerikte değişiklikler yapın Ekle, sil, kes, kopyala ve yapıştır Görünümü değiştirin Font Font boyutu Belgeyi biçimlendirin

23 23 Elektronik tablo yazılımı kullanıcıların veriyi satır ve sütunlarda düzenlemesini, hesaplamalar yapmalarını, veri değişiklikleri olduğunda yeniden hesaplayabilmelerini ve veriyi tablo ile göstermelerini sağlar. Fonksiyon, elektronik tablo yazılımlarında kullanılan genel hesaplamaları gerçekleştiren önceden tanımlanmış bir formüldür. Tabloda fonksiyon örneklerini görüyoruz. FV NPV PMT PV RATE DATE NOW TIME ABS INT LN LOG ROUND SQRT SUM AVERAGE COUNT MAX MIN STDEV IF Grafik çizimi, veriyi elektronik tabloda grafiksel biçimde gösterir. Veritabanı, erişilebilir, geri okunabilir ve kullanılabilir şekilde düzenlenen veri topluluğudur. Veritabanı yazılımı, kullanıcıların bir veri tabanı oluşturmalarına, ona erişmelerine ve onu yönetmelerine izin verir.

24 24 Sunum yazılımı, kullanıcıların fikirleri, mesajları veya başka bilgileri, bir gruba aktarmak üzere hazırladıkları sunumlar için görsel destek malzemeleri oluşturmalarını sağlar. Sunum yazılımları kullanıcıların bir monitör veya projeksiyon ekranında görüntülenecek olan slayt şovları oluşturmalarını sağlar. Proje yönetim yazılımı kullanıcıların olayları, kaynakları ve projenin maliyetini planlamasına, takip etmesine ve analiz etmesine izin verir. Muhasebe yazılımı, şirketlerin mali işlemlerini kaydetmesine ve raporlamasına yardımcı olur. Belge yönetimi yazılımı, belgelerin herhangi bir kullanıcı tarafından görüntülenebilir biçime dönüştürülmesi ile belgenin paylaşımı, dağıtımı ve kendi içerisinde arama yapılmasını sağlayan yazılımdır. Proje yönetimi yazılımı, bir kullanıcının bir proje planlamasına, çizelge oluşturmasına, izlemesine ve projenin olaylarını, kaynaklarını ve maliyetlerini analiz etmesini sağlar. Muhasebe yazılımı, şirketlerin kendi finansal işlemlerini kaydetmesine ve raporlamasına yardımcı olur. Belge yönetim yazılımı, belgelerin paylaşımı, dağıtımı ve herhangi bir kullanıcı tarafından görüntülenebilir bir formata dönüştürülerek arama yapılması için bir yol sağlar. Şirketler, çeşitli fonksiyonel birimler için genellikle özel yazılım çözümlerine ihtiyaç duyarlar.

25 25 İnsan kaynakları Muhasebe Mühendislik Pazarlama Satış Dağıtım Müşteri hizmetleri Bilgi teknolojisi Grafik ve multimedia yazılımları şu programları içerir: Bilgisayar destekli tasarım yani computer-aided design (CAD) yazılımı, mühendislik, mimari ve bilimsel Bilgisayar destekli tasarım (CAD) yazılımı Masaüstü yayıncılığı yazılımı Resim/Görüntü düzenleme yazılımı Profe syonel fotoğraf düzenleme yazılımı dijital fotoğraf kullanıcılarının fotoğraflarını düzenlemesini sağlayan bir görüntü düzenleme yazılımıdır. Video düzenleme yazılımı profesyonellerin bir videonun parçaları üzerinde düzenleme yapmasını sağlar. Ses düzenleme yazılımı kullanıcıların ses kliplerini düzenlemesine, stüdyo müzikleri oluşturmalarına ve video kliplerini seslendirmelerine izin verir. Multimedia dizayn yazılımı kullanıcıların metin, grafik, ses, video ve animasyonları etkileşimli bir uygulamada birleştirmesine izin verir. tasarımların oluşturulmasını sağlar. Masaüstü yayıncılığı, yani desktop publishing (DTP) yazılımı profesyonel tasarımcıların metin, grafik ve renkleri içeren, basıma hazır belgeler oluşturmalarını sağlar. Paint yazılımı, ayrıca çizim programı olarak da bilinir ve kullanıcıların çeşitli ekran araçlarını kullanarak grafiksel görüntüler oluşturmalarını sağlar. Görüntü düzenleme yazılımı, çizim programının özelliklerini sunmakla beraber mevcut görüntüleri geliştirme ve düzenleme kabiliyetine sahiptir. W eb sayfası dizayn Profesyonel fotoğraf düzenleme yazılımı Video ve ses düzenleme yazılımı Multimedia dizayn yazılımı yazılımı, farklı beceri düzeylerindeki kullanıcıların, multimedia ve etkileşimli içerik içeren Web sayfaları oluşturmalarını sağlar. Web sayfası dizayn yazılımı her düzeyden kullanıcıların grafiksel görüntüler, video, audio, animasyon ve etkileşimli içeriğe sahip diğer özel efektler ile Web sayfaları oluşturmalarına yardımcı olur.

26 Ev, Kişisel ve Eğitsel Kullanım için Yazılımlar Ev kullanımı, kişisel ve eğitsel kullanım için var olan Kişisel mali yazılım yazılımlar şu programları içerir: Bir yazılım paketi (kişisel kullanım için) kelime işleme, elektronik tablo ve Resmi yazılım veritabanını tek bir pakette birleştiren bir uygulama yazılımıdır. Kişisel mali yazılım kullanıcıların kendi çek Vergi hazırlama yazılımı defterlerini kontrol etmelerine, faturaları ödemelerine, gelir ve giderleri takip etmelerine, yatırımları takip etmelerine ve mali planları değerlendirmelerine yardım eden bir muhasebe programıdır. Resmi yazılım, resmi belgelerin hazırlanmasına yardımcı olur. Vergilendirme yazılımı, kullanıcıların resmi vergileri dosyalamalarında rehberlik eder. Kişisel DTP yazılımı kullanıcıların gazete, broşür, el ilanı, Kişisel DTP yazılımı reklam, tebrik kartı, kartvizit, logo ve Web sayfası oluşturmalarına yardımcı olur. Kişisel resim/görüntü düzenleme yazılımı ev ve küçük iş yeri Kişisel resim/görüntü düzenleme yazılımı kullanıcılarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere ayarlanmış fonksiyonlara sahip, kullanımı kolay bir arayüz sağlar. Kişisel fotoğraf düzenleme yazılımı Kişisel fotoğraf düzenleme yazılımı dijital fotoğrafları düzenlemek için kullanılan bir görüntü düzenleme yazılımıdır. Fotoğraf yönetimi yazılımı kullanıcıların dijital fotoğrafları görüntülemelerine, düzenlemelerine, sınıflandırmalarına, katalog haline getirmelerine ve paylaşmalarına yardımcı olur. Uygulama yazılımı genellikle hazır resim ve fotoğrafların derlemesi olan bir hazır clip art/ görüntü galerisini içerir. Video ve audio düzenleme yazılımı amatör sinema düzenlemesi, müzik veya diğer seslerin eklenmesi ve web üzerinde film paylaşımı için kullanılır. Ev tasarım/peyzaj yazılımı bir ev veya bahçenin tasarlanması, yeniden modellenmesi veya geliştirilmesine yardımcı olur. Clip art/görüntü galerisi Video ve ses düzenleme yazılımı Ev tasarım/peyzaj yazılımı Seyahat ve harita çıkarma yazılımı Referans yazılımı Eğitim yazılımı Eğlence yazılımı Seyahat ve harita yazılımı kullanıcıların haritaları görüntülemelerini, yön belirlemelerini ve hedef noktalarını işaretlemelerini sağlar. Referans yazılımı tüm bireyler için değerli ve eksiksiz bilgi edinme kaynağı olarak kullanılabilir. Eğitim yazılımı özel bir beceriyi öğretir. Eğlence yazılımı interaktif oyunları, videoları ve hobilere yönelik diğer programları içerir. Web uygulaması, kullanıcıların internet bağlantısı olan herhangi bir bilgisayardan veya aygıttan yazılıma ulaşmalarına ve etkileşimde olmalarına izin veren bir Web sitesidir.

27 İletişim için Uygulama Yazılımı Web Tarayıcısı E-posta Anlık Mesajlaşma Sohbet Odası Metin, Resim, Video Mesajı oluşturma RSS Toplayıcı Blog oluşturma Haber grubu / Mesaj panosu FTP Video Konferansı İletişim için uygulama yazılımları web sayfalarının erişimi ve görüntülenmesi için web tarayıcılarını; ağ yoluyla mesaj iletimi için e-posta programlarını, gerçek zamanlı mesaj veya dosya alışverişi için anlık mesajlaşma yazılımını; gerçek zamanlı, online görüşmeler için sohbet odası programını; metin mesajlaşma yazılımını; web sitelerinde yapılan değişiklikleri takip etmek için RSS toplayıcı programını; blog oluşturmak için blog yazılımını; online yazılı tartışmalara izin veren haber grubu/mesaj panosu programlarını; dosyaların Internet'e yüklenmesi veya indirilmesini sağlayan FTP programlarını; kullanıcıların Internet üzerinden diğer kullanıcılar ile konuşmasına izin veren VoIP'i (Internet telefonculuğu); ve ağ üzerinde toplantı yapmak için video konferansı yazılımını içerir. 3.4 Uygulama Yazılımı için Öğrenme Araçları Online Yardım, yazılımın kullanım kılavuzunun elektronik şeklidir.bir soru sorabilir veya konu ya da alfabetik sıraya göre Yardım konularına ulaşabilirsiniz. Öğrenme sürecini desteklemek için birçok program Yardım özelliğini sunar. Online Yardım, bir kullanım kılavuzunun elektronik biçimidir. Hizmet-destek programları, uygulama yazılımlarının verimli bir şekilde kullanılmasını sağlar. Antivirus programı bir bilgisayarın, potansiyel olarak zarar verici bir bilgisayar programı olan bir virüslere karşı korunmasını sağlar. Kişisel güvenlik duvarı, bir kişisel bilgisayara izinsiz girişleri tespit edip, engelleyerek koruma sağlar. Spyware kaldırıcı, spyware, adware ve diğer benzeri zararlı programları tespit eder ve siler. Anti-spam programı spamları (Internet'teki gereksiz postalar) engeller. Web filtresi, belirli Web sitelerine erişimi kısıtlar. Açılır pencere engelleyicisi, açılır pencereleri devre dışı bırakır. Dosya yöneticisi, dosya ve sürücü yönetimi ile ilgili fonksiyonları kullanmanızı sağlar. Dosya sıkıştırma programı, bir dosyanın boyutunu küçültür. Yedekleme programı, kullanıcıların seçilen dosyaları veya hard diskinin tamamını başka bir ortama kopyalamalarına izin verir. Media player (ortam yürütücü) resimleri ve animasyonları görüntülemenize, müzik dinlemenize ve video izlemenize izin verir. CD/DVD yazıcı, dosyaların bir CD veya DVD'ye yazılmasını sağlar. Kişisel bilgisayar bakım programı, işletim sistemi ve sürücü problemlerini belirler ve onarır. Web tabanlı Yardım, yazılım ile ilgili teknik sorunlara yanıt vermek için güncel ve daha kapsamlı kaynaklar sağlar. Birçok online Yardım konusu Web tabanlı yardıma bağlanarak daha güncel ve kapsamlı kaynakları sağlar. Şablon, belirli bir belge tipi için gerekli olan biçimlendirme özelliklerine sahip belgedir. Web tabanlı eğitim, Internet teknolojisini kullanan ve Web üzerinde uygulama yazılımından oluşan bir CBT tipidir. Web tabanlı yazılım, diğer adıyla Web uygulaması, bilgisayara yüklenen yazılımdan daha az yer tutar ve güncelleme açısından daha uygun fiyatlıdır. Uygulama yazılımı sağlayıcısı (ASP) Web üzerinde yazılım ve hizmetlerin yönetimi ve dağıtımını gerçekleştiren üçüncü parti kuruluştur.

28 28 Uzaktan eğitim (Distance Learning - DL), eğitimin mekandan bağımsız olarak, farklı bir ortamda öğrenim gerçekleşmesini sağlar. Öğrenme sürecini desteklemek için, birçok program Yardım özelliğini sunar. Online Yardım, bir kullanım kılavuzunun elektronik biçimidir. Birçok online Yardım konusu Web tabanlı yardıma bağlanarak daha güncel ve kapsamlı bilgiler sağlar. Şablon, belirli bir belge tipi için gerekli olan biçimlendirme özelliklerine sahip belgedir. 4 SİSTEM BİLEŞENLERİ Sistem, bilgisayarda veri işlemek amacıyla kullanılan elektronik bileşenleri içeren kasadır. Bir masaüstü kişisel bilgisayarda, sistemin sürücü yuvaları, güç kaynağı, ses kartı, video kartı, işlemci bellek gibi bileşenler bulunur. Masaüstü bilgisayarlarda çoğu depolama aygıtı da sistemin bir parçasıdır. Dizüstü bilgisayarlarda klavye ve işaretleme aygıtı genellikle kasanın üst kısmındaki alanda yer alır ve ekran menteşeler yardımıyla sisteme sabitlenir. Taşınabilir bilgisayar ve aygıtlarda ekran genellikle kasanın bir bileşenidir. Oyun konsollarında kumandalar ve televizyon gibi giriş ve çıkış aygıtları kasanın dışında yer alır. Taşınabilir oyun konsollarında ve taşınabilir ortam yürütücülerde ise sistem kutusu, giriş aygıtlarını ve ekranı içinde barındırır. Sürücü yuvaları Güç kaynağı Ses kartı Video kartı İşlemci Bellek 4.1 Anakart Anakart, sistemin ana devre kartıdır. Anakart işlemci çipi, bellek çipleri, genişleme yuvaları ve bağdaştırıcı kartları gibi birçok elektronik bileşeni bünyesinde bulundurur. Bilgisayar çipi, entegre devrelere sahip, kabartılı tümleşik devrelerde bulunan, yarı iletken malzemeden, genellikle silikondan yapılmış küçük bir parçadır. Genişleme yuvalarına anakartta yerleşik olmayan bağlantıları ve fonksiyonları sağlayan bağdaştırıcı kartlar takılır.

29 İşlemci İşlemci, bir diğer adıyla merkezi işlem birimi (CPU), bilgisayarı çalıştıran temel talimatları yorumlar ve gerçekleştirir. Bir kontrol birimi ve bir aritmetik mantık birimini (ALU) içerir Çok çekirdekli işlemci Çift çekirdekli işlemci Dört çekirdekli işlemci Şema da bir işlemcinin asıl fonksiyonunu görüyorsunuz. Depolama aygıtlarından (storage devices) ve klavye, fare gibi giriş aygıtlarından (input devices) alının veri, bellek vasıtasıyla işlemciye iletilir. İşlendikten sonra yine belleğe geri döner ve çıktı aygıtları (bir ekran ya da printer gibi) vasıtasıyla kullanıcıya aktarılır. İşlemciler bilgisayardaki işlemlerin çoğunu yönlendiren ve düzenleyen bir kontrol birimine ve aritmetik, karşılaştırma ve diğer işlemleri gerçekleştiren bir aritmetik mantık birimine (ALU) sahiptir. Kontrol birimi, bellekten program komutlarını ve veriyi alır ve bu komutları bilgisayarın çalıştırabileceği biçime dönüştürür. Makine çevrimi, işlemcinin her komut için tekrar ettiği dört temel işlem (alım, kod çözme, gerçekleştirme ve depolama) bileşimidir.

30 30 İşlemcinin ilk talimat için makine çevrimininin bitmesini beklemeden, ikinci talimatı alıp işlemeye başlaması kümeler halinde komut işleme olarak adlandırılır. Günümüzdeki çoğu bilgisayar artık küme komut işlemeyi (pipelining) desteklemektedir. İşlemci, geçici olarak veri ve talimatların tutulduğu kayıtları içerir. Sistem saati, tüm bilgisayar işlemlerinin zamanlamasını kontrol eder. Sistem saatinin hızına saat hızı denir ve gigahertz (GHz) ile ölçülür. En temelde bu hız, işlemcinizin hızına işaret etmektedir İşlemci, geçici olarak veri ve talimatların tutulduğu kayıtları içerir. Sistem saati, tüm bilgisayar işlemlerinin zamanlamasını kontrol eder. Sistem saatinin hızına saat hızı denir ve gigahertz (GHz) ile ölçülür. Intel ve AMD bilgisayar işlemci çiplerinde lider üreticilerdir. Birçok işlemci çipi üreticisi artık çok çekirdekli işlemciler üretmektedir. Yukarıda da bahsettiğimiz çok çekirdekli işlemci çeşitleri, iki veya daha fazla işlemcili tek bir çiptir. Dual core (çift çekirdekli) ve quad core (dört çekirdekli) yaygın olarak bilinen çok çekirdekli işlemcilerdir. Çift çekirdekli işlemci iki ayrı işlemciye sahip olan çiptir. Dört çekirdekli işlemci dört veya daha fazla işlemciye sahip çiptir. Intel yüksek performanslı PC'ler için Core işlemci ailesini, temel PC'ler için Pentium ve Celeron işlemci ailelerini ve işistasyonları ve ortalama sunucular için Xeon ve Itanium işlemci ailelerini üretir. AMD, Intel ile uyumlu işlemciler üremektedir. Bunlar Intel işlemcilerine benzer bir iç tasarıma sahiptir. Bazı aygıtlar çip işlemcisinde bir işlemcinin, belleğin ve video kartının tek bir çipte fonksiyonlarını bütünleştiren sisteme sahiptir.

31 31 İşlemci alırken, seçmeden önce yeni bir bilgisayarı nasıl kullanmayı planladığınıza karar veriniz. Intel yüksek performanslı PC'ler için Core işlemci ailesini, temel PC'ler için Pentium ve Celeron işlemci ailelerini ve işistasyonları ve ortalama sunucular için Xeon ve Itanium işlemci ailelerini üretir. AMD, Intel ile uyumlu işlemciler üremektedir. Bunlar Intel işlemcilerine benzer bir iç tasarıma sahiptir. Bazı aygıtlar çip işlemcisinde bir işlemcinin, belleğin ve video kartının tek bir çipte fonksiyonlarını bütünleştiren sisteme sahiptir. Bir işlemci çipi, çipin yanmasına neden olacak kadar çok ısı üretebilir. Bu yüzden ilave soğutma gereklidir. Soğutucular Sıvı soğutma teknolojisi Paralel işlemede, tek bir programı çalıştırmak ya da tek bir görevi yapmak için, eş zamanlı olarak birden fazla işlemci kullanılır. Çok büyük ölçekteki bir paralel işleme, yüzlerce veya binlerce işlemciyi kullanılır. 4.3 Veri Gösterimi Analog sinyaller süreklidir ve büyüklük ve kalite bakımından değişiklik gösterir. Sayısal sinyaller iki durumdan birisine sahiptir: Açık veya kapalı Çoğu bilgisayarlar sayısaldır. İkilik sistemde, iki adet sayı kullanılır (0 ve 1) Bit ler ve byte lar Bir bit, bilgisayarın işleyebileceği verinin en küçük birimidir. 8 bit grup haline gelerek bir byte'ı oluşturur. Byte yapısıyla, birçok farklı kombinasyonlarda 0'lar ve 1'ler kullanılarak 256 ayrı karakter belirtilebilir. Kombinasyonlar ASCII, EBCDIC ve Unicode gibi kodlama şemaları olarak adlandırılan farklı örnekler ile tanımlanır. Örneğin şekilde gördüğünüz ASCII (bilgi alışverişi için amerikan standart kodu) veri gösterimi için en yaygın olarak kullanılan kodlama şemasıdır.

32 Bellek Bellek, işlemci tarafından gerçekleştirilmesi beklenen talimatları, bu talimatlar tarafından gerek duyulan veriyi ve veri işleme sonuçlarını saklayan elektronik bileşenlerden oluşur. İşletim sistemleri ve sistem yazılımları, uygulama programları ve işlenilen veri ve sonuç bilgisi şeklinde üç temel kategoride depolama yapar. İşletim sistemi ve diğer sistem yazılımı Uygulama programları İşlenilen veri ve sonuç bilgisi Bellekte veri kaydedilebilecek her yerin bilgisayar tarafından tanımlanabilen adresleri vardır. Bellek boyutu kilobyte (KB veya K), megabyte (MB), gigabyte (GB) veya terabyte (TB) ile ölçülür. Sistem geçici ve kalıcı olmak üzere iki tipte belleğe sahiptir. Geçici bellekteki veri, güç kesildiğinde silinir. Bunun en genel örneği RAM yani rasgele erişilebilir bellektir.(random Access Memory) Kalıcı bellek ise güç kesildiğinde içeriğini korur. Kalıcı belleğe örnek olarak flash bellekler, ROM sadece okunabilir bellek (Read Only Memory)ve CMOS gösterilebilir. Geçici bellek Güç kesildiğinde içeriği silinir. Örnek; RAM Kalıcı bellek Güç kesildiğinde içeriği silinmez. Örnekler; ROM, flash bellek ve CMOS Üç temel RAM çipi mevcuttur; Dinamik RAM (DRAM), Statik RAM (SRAM) Manyetik dirençli RAM (MRAM).

33 33 Dinamik RAM (DRAM) Statik RAM (SRAM) Manyetik dirençli RAM (MRAM) RAM (rastgele erişimli bellek), diğer adıyla ana bellek, işlemci ve diğer aygıtlar tarafından okunabilen ve yazılabilen bellek çiplerinden oluşur. RAM çipleri genellikle bir bellek modülü üzerinde yer alır ve anakart üzerinde bellek için ayrılmış özel yuvalara takılır. Önbellek, belekten ayrı olarak sık kullanılan talimat ve verileri depolayarak, belleğe erişim hızından tasarruf eder ve dolayısıyla bilgisayarın işlem hızını artırır. Eğer bellek çipleri kalıcı veri ve talimatları depoluyorsa, bu bellek tipi Salt Okunur Bellek yani ROM (Read Only Memory) olarak adlandırılır. ROM (salt okunur bellek) değiştirilemeyen veri ve komutları kalıcı olarak depolayan bellek çiplerini barındırır. Bir PROM (programlanır salt okunur bellek) çipi kalıcı olarak yazılabilen boş bir ROM çipidir. EEPROM silinebilir? Salt okunur bellek (ROM), bellek çiplerinin veri ve talimatları kalıcı olarak depolamasını ifade eder. Bir PROM (programlanır salt okunur bellek) çipi kalıcı olarak yazılabilen boş bir ROM çipidir. EEPROM silinebilir. Bir kalıcı bellek çeşidi olan Flash Bellekler elektronik olarak yazılıp silinerek yeniden kullanılabilir. CMOS (tamamlayıcı metal oksit yarı iletken) teknolojisi bilgisayar kapatıldığında dahi bilgiyi saklı tutabilmek için batarya gücü kullanır. CMOS teknolojisi yüksek hızda düşük güç tüketerek çalışır.

34 34 Önbellek sayesinde kısaltılabilen erişim zamanı, işlemcinin talep edilen veriyi bellekten okuması için geçen zamandır. Bu o kadar kısa bir süredir ki Nanosaniye yani saniye üzeri eksi 9 cinsinden ölçülür. Kısaca örneklemek gerekirse bir insan göz açıp kapayıncaya kadar 10 milyon işlem yapılabilir. 4.5 Genişleme Yuvaları ve Bağdaştırıcı Kartları Genişleme yuvası, ana kart üzerinde, bir bağdaştırıcı kart takılabilen sokettir. Bağdaştırıcı kartı sistem fonksiyonlarını artırır ve/veya diğer aygıtlarla bağlantılar sağlar. Ses kartı ve video kartı Genişleme yuvası anakart üzerinde bulunan ve bağdaştırıcı kart takılabilen bir sokettir. Bağdaştırıcı kartı sistemin fonksiyonlarını artıran ve/veya bir modem, disk sürücüsü, yazıcı, tarayıcı veya klavye gibi çevrebirimlere bağlantı sağlayan bir devre kartıdır. Birkaç bağdaştırıcı kart tipi bulunmaktadır. Ses kartı bir masaüstü bilgisayara ses oluşturma kapasitesini verir. Video kartı, bir diğer adıyla grafik kartı verileri ekranda görüntü olarak gösterilen bir video sinyaline dönüştürür. Tak ve Çalıştır özelliği ile bağdaştırıcı kartları ve diğer aygıtları taktıktan sonra kolayca konfigüre edebilirsiniz. Günümüzde çoğu bilgisayar Tak ve Çalıştır özelliğini desteklemektedir. Bu özellik bilgisayarların bağdaştırıcı kartlarını otomatik olarak yapılandırmasını sağlar. Bu özellik sayesinde bilgisayar bağdaştırıcı kartları ve diğer aygıtları yerleştirdiğiniz şekilde konfigüre edebilir. Takılıp çıkarılabilen depolama aygıtları da bulunmaktadır. Bunlara flash bellekler denir. Bellek kartları, USB flash sürücüleri ve PC Kartları/ExpressCard modülleri flash belleklerdir. Çıkarılabilir flash bellekler şunlardır: Bellek kartları, USB flash sürücüleri ve PC Kartları/ExpressCard modülleri

35 Portlar ve Konnektörler Port, bir aygıtın bağlandığı veya sistem ile iletişim kurduğu veri gönderip alabilen noktadır (bazen jak olarak adlandırılır). Konnektör ise bir kablonun ucundaki, porta giren parçadır. Seri port, aynı anda tek bir veri iletimi gerçekleştiren, genellikle fare, klavye veya modem gibi hızlı veri iletimine ihtiyaç duyulmayan aygıtları bağlar. Paralel port, aynı anda birden fazla veriyi iletir ve örneğin bir yazıcıyı sistem birimine bağlar. Port, bir aygıtın bağlandığı veya sistem ile iletişim kurduğu noktadır (bazen jak olarak adlandırılır). Konnektör, bir kablonun ucundaki, porta giren parçadır. Bir masaüstü bilgisayarın portları ; Bir dizüstü bilgisayarda ise yine şekilde görüldüğü üzere portlar arka, ön ve/veya yan taraflarda bulunur. Bu şemada ise port şekilleri ve isimlendirilmeleri görülmektedir. Bunları ezbere bilmek bir çok açıdan kolaylık sağlar.

36 36 USB portu aracılığıyla, tek bir konnektör ile maksimum 127 farklı aygıt bağlanabilir. USB hub ile tek USB portuna, birden çok çevrebirimi takabilirsiniz. Aşağıdaki şekilde diğer port tiplerinin adlarını görüyoruz. FireWire portu, hızlı veri iletimi gerektiren çoklu aygıt tiplerini bağlayabilir. MIDI, esata, SCSI, IrDA ve Bluetooth özel amaçlı portlardır. MIDI portu, sistem birimini bir müzik enstrümanına bağlar. esata portu bir harici SATA hard diskini bilgisayara bağlar. ASCSI portu, sistem birimini disk sürücüleri gibi SCSI çevrebirimlerine bağlar. IrDA portu ve Bluetooth teknolojisi, kablosuz aygıtların kızılötesi ışın dalgaları veya radyo dalgalarıyla bilgisayara sinyal göndermesine izin verir. Diğer port tipleri:

37 37 Firewire portu Bluetooth portu SCSI portu esata portu IrDA portu Seri port MIDI portu Bir Bluetooth kablosuz port bağdaştırıcısı USB portunu bir Bluetooth portuna dönüştürür. Ya da akıllı telefonlar IrDA portunu kullanarak bir dizüstü bilgisayar ile iletişim kurabilir. Bir Bluetooth kablosuz port bağdaştırıcısı USB portunu bir Bluetooth portuna dönüştürür. Akıllı telefonlar IrDA portunu kullanarak bir dizüstü bilgisayar ile iletişim kurabilir. Port çoğaltıcı, cihazın içerisindeki tümleşik portlar vasıtasıyla çevrebirimlere bağlantı sağlayan bir harici aygıttır ve kenetleme istasyonu (docking station), bir harici aygıtın mobil bilgisayar veya aygıta takıldığı yerdir. 4.7 Veri Yolları Veri yolu, sistem biriminin içerisinde bulunan veya eklenen çeşitli aygıtların birbirleri ile iletişim kurmalarına izin verir. Veri yolu Adres veri yolu Sözcük uzunluğu, işlemcinin belirli bir zamanda yorumlayabildiği ve çalıştırabildiği bit sayısıdır. Veriyolu, bilgisayar içerisinde bitlerin iletildiği elektriksel kanallardır. Sistem birimin içerisinde bulunan veya sonrada takılmış aygıtların iletişimini Bir veriyolunun boyutu, diğer bir ifade ile veriyolu genişliği, bilgisayarın aynı anda iletebildiği bitlerin sayısını ifade eder. Daha büyük veriyolu genişliği bilgisayarın daha hızlı veri iletmesini sağlar. sağlar. Anakart, işlemci, bellek, ses kartı, PC Kartı yuvası ve sürücü yuvasına ek olarak mobil bir bilgisayarın sistem birimi ayrıca klavye, işaretleme aygıtı, hoparlör ve ekran gibi aygıtlara sahiptir. Tipik dizüstü bilgisayarın sistem biriminde genellikle video, modem, ağ, FireWire, USB, kulaklık ve mikrofon portları bulunur. Tablet PC'ler genellikle birkaç yuvaya ve porta sahiptir. Akıllı telefonlar, PDA'lar ve

38 38 diğer mobil aygıtlar genellikle bir IrDA portuna sahiptir veya Bluetooth ile kullanıcıların kablosuz olarak iletişim kurmasını sağlarlar. Genişleme yuvaları, genişleme veri yollarına bağlanır. Genel genişleme veri yolu tipleri şunlardır: PCI bus PCI Express bus AGP (Hızlandırılmış Grafik Portu) USB ve FireWire bus PC Card bus 4.8 Yuvalar Yuva, sistem ünitesinin içerisine, ilave ekipmanları takabileceğiniz açıklıklara verilen addır. 4.9 Güç Kaynağı Sürücü yuvası, genellikle disk sürücülerini tutar. Güç Kaynağı, prizdeki AC gücü DC güce dönüştürür. Bazı dış çevrebirimler, harici güç kaynağı olan AC adaptöre sahiptir Çeşitli bilgisayar konfigürasyonları; Ev Intel Core 2 Duo veya Intel Celeron Dual Core veya AMD Sempron Minimum RAM: 2 GB Küçük Ofis/ Ev Ofis Intel Core 2 Quad veya Intel Core 2 Extreme veya AMD Athlon FX or AMD Athlon X2 Dual-Code Minimum RAM: 4 GB Mobil Intel Core 2 Extreme veya AMD Turion X2 Minimum RAM: 2 GB 4.11 Bilgisayarınızı veya Mobil Aygıtınızı Temiz Tutma Bilgisayarın kasasını temizlemeden önce bilgisayarı kapatın ve fişini prizden çekin. Küçük bir vakum ve basınçlı hava kutusu kullanarak bileşenlerin üzerindeki tozları uzaklaştırın. Kasanın kapağını açtıktan sonra anti-

39 39 statik bilek bandı takn ve kasanın iç kısmındaki tozları vakumlayın. Tiftiksiz anti-statik bez ve tuvalet ispirtosu ile toz ve kirleri silin. Bilgisayarınızı veya mobil aygıtınızı yılda bir veya iki kez temizleyin. Bilgisayarınızı veya mobil aygıtınızı temizlemeden önce kapatın ve elektrik bağlantısını kesin. Tozları uzaklaştırmak için basınçlı hava kullanın. Kasanın dış kısmını temizlemek için antistatik bez kullanın. Ekranı temizlemek için temizlik solüsyonu ve yumuşak kumaş parçası kullanın. 5 Word e Giriş ve Ekran Öğeleri Word, Microsoft Office paketinde yer alan bir kelime işlem programıdır. Bu programın kullanımındaki temel amaç, çeşitli türdeki yazılarımızı yazmak ve yazıcıdan kâğıda döküm almaktır. Ancak, Word, gelişmiş özellikleri sayesinde bu kullanım amacının dışında tablolar yapmak, şekiller çizmek, sütunlar oluşturmak, yazı içine resimler eklemek, adres etiket basmak gibi amaçlarla da kullanılabilir. 5.1 Belge Word ü açtığımız zaman program bize belge ön adıyla başlayan boş bir sayfa verir. Belge, ana program penceresi içinde bir alt pencere şeklinde bulunur. Kullanıcı isterse belge içindeki sayfa sayısını artırabilir. 5.2 Temel Ekran Görüntüsü Word programını açtığımız zaman karşımıza aşağıdaki gibi ekran çıkar. Office Düğmesi: Belge ve programla ilgili birçok komutu uygulayabileceğimiz menünün yer aldığı düğmedir. Düğmeden açılan menünün sol tarafında belge ile çalışmak için gereken komutlar, sağ tarafında son zamanlarda kullanılmış belgeler ve alt tarafında ise Word seçenekleri yer alır. Hızlı Erişim Araç Çubuğu: Bu araç çubuğunda sıklıkla kullanılan Word komutları yer alır. İstenildiği zaman buraya yeni komutlar eklenebileceği gibi orada bulunan komutlar listeden çıkartılabilir. Belge Başlığı: Aktif olan belgenin isminin yazıldığı alandır.

40 40 Pencere Düğmeleri: Word ü kapatmak, simge durumuna almak ve tam ekran yapmak / aşağı geri getirmek komutlarının bulunduğu alandır. şerittir. Menüler: Sürekli aktif olan ve o an kullanılan nesneye göre değişiklik gösteren menülerin yer aldığı Menü Şeridi: Seçilen menünün komutlarının yer aldığı şerittir. Menü seçildiği zaman şeritteki komutlarda ona göre değişir. Cetveller: Dikey ve yatay olmak üzere iki adet cetvel vardır. Bunlarda ekranın üst ve sol kısmında yer alırlar. Cetvelleri kullanarak sayfadaki yazım alanını ve kenar boşluklarını da ayarlayabiliriz. Dikey Kaydırma Çubuğu: Sayfadaki görünen alanı değiştirmek için kullanılır. Ekran Yakınlaştırma: + ve tuşlarını kullanarak belge görünümünün boyutu ile oynayabiliriz. Belgeyi daha büyük veya daha küçük gösterebiliriz. Ayrıca klavyeden CTRL tuşu basılı iken farenin scroll tuşunu çevirerek aynı işlemi gerçekleştirebiliriz. Belge Görünüm Düğmeleri: Belgenin normal, anahat, taslak, tam okuma sayfası ve web görünümlerinde gösterilmesini sağlar. Yazım Dili: Belgenin geçerli olan yazım dilini gösterir. Yazım Denetimi: Belgede yazım denetimi yapılmasını sağlar. Durum Çubuğu: Belge ile ilgili bilgiler veren çubuktur. 5.3 Dosya İşlemleri Yeni Boş Belge Açma Word programında bir belge üzerinde çalışırken bunu kapatmadan başka bir belge açılabilir. Yeni boş bir belge açmak için aşağıdakilerden birisi kullanılabilir. Office Düğmesi Yeni Boş Belge komutu Klavyeden CTRL + N tuş bileşeni Kayıtlı Belgeyi Açma Daha önce yazılıp kaydedilmiş bir belgeyi açmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir. Office Düğmesi Aç komutu. Klavyeden CTRL + O tuş bileşeni. Office Düğmesi Sağ kısımdaki Son Belgeler alanından. (Eğer açmak istediğiniz belge listede varsa) Açık Olan Belgeler Arasında Geçiş Yapma Word programında aynı anda birden fazla belge ile çalışılabilir. Belgelerden birinden diğerine geçmek için aşağıdaki işlemler kullanılabilir. Görünüm menüsü Pencerelerde Geçiş Yap komutu CTRL + F6 tuş bileşeni Belgeyi Kaydetme Word programında açtığımız boş belgenin adları sırası ile belge1, belge2... gibi devam eder. Bu ad geçici bir addır ve belgeyi uzun süreli korumak istiyorsak kaydetmemiz gerekir. Bir belgeyi kaydetmek için aşağıdaki işlemler kullanılabilir. Office Düğmesi Kaydet komutu CTRL + S tuş kombinasyonu Hızlı Erişim Araç Çubuğundaki Kaydet düğmesi Belgeyi Farklı Kaydetmek

41 41 Zaten kayıtlı olan bir belgeyi farklı bir isimle, farklı bir yere kaydetmek istediğimiz zaman kullanmamız gereken komut farklı kaydet komutudur. Farklı kaydet komutuna Office Düğmesini kullanarak erişebiliriz. Belgeye Yazmak ve Düzeltmeler Yapmak Word programında belge içine yazarken sadece paragraf sonralarında yeni paragrafa geçmek için enter tuşu kullanılır. Yani her satırın sonunda enter tuşuna basılmaz. Paragraf içinde satır sonlarına gelindiğinde satır sonuna sığmayan sözcük otomatik olarak bir alt satıra kayar. Buna sözcük kaydırma denir. Yeni boş bir belgede imleci, yazarak, enter tuşuna basarak, boşluk tuşuna basarak veya tab tuşuna basarak ileriye ve aşağıya doğru hareket ettirebiliriz. Bu şekilde hareket ederek gitmediğimiz yerlere ok tuşları ile gidemeyiz. Yani belgenin yazarak kullanmadığımız yerlerine imleci yön tuşları ile götüremeyiz. Yazarken Aşağıdaki Kurallara Dikkat Etmeliyiz Satır sonlarına alt satıra geçmek için Enter tuşuna basmayınız. Siz yazmaya devam ettikçe yazdığınız yazı otomatik olarak alt satıra inecektir. Sadece paragraf yapacağınız zaman Enter tuşunu kullanınız. Bütün kelimeler arasında sadece bir karakter boşluk bırakınız. Noktalama işaretlerinden sonra bir karakter boşluk bırakınız. Noktalama işaretlerinden önce boşluk bırakmayınız. Sadece bir veya birkaç harfi büyük yazmak veya sadece bir veya birkaç harfi küçük yazmak için Shift tuşunu kullanınız. Sürekli büyük harfle yazmak için Caps Lock tuşunu açınız. Sürekli küçük yazmak için Caps Lock tuşunu kapatınız. Rakamların üzerindeki ikinci karakterleri yazmak için Shift tuşunu kullanınız. Hatalı Sözcükleri Düzeltme Word programı, siz yazarken yazdığınız her kelimenin Türkçe (yazım dili hangi dile ayarlı ise) yazım kılavuzunda bulunup bulunmadığını kontrol eder. Türkçe yazım kılavuzunda bulamadığı kelimelerin altını kırmızı ile çizer. Bu çizgi sadece görsel bir uyarıdır. Belgenin yazıcıdan çıktısı alındığı zaman bulunmaz. Benzer şekilde eğer yazılar yazım kurallarına uymuyorsa Word bu kez yanlış olan yerleri yeşil renk ile çizer. Altı kırmızı çizili kelimenin hatasını fark edip imleci oraya götürüp kendimiz yazarak veya silerek hatayı elle düzeltebiliriz. Bunun yerine hatalı kelimeleri düzeltmek için aşağıdaki yöntem de kullanılabilir. Fare işareti hatalı sözcüğün üzerine götürüp farenin sağ tuşuna basılır. Hatalı sözcük ile ilgili çıkan önerilerden hangisi doğru ise o seçilir. Eğer hiçbir öneri verilmemiş ise veya önerilerden hiç birini kabul etmiyorsanız, Yoksay, Sözlüğe Ekle veya Tümünü Geç seçeneklerinden birini kullanabiliriz. İşlemleri Geri Alma Belge üzerinde çalışırken yazma, silme, düzenleme, biçimleme gibi yaptığımız her işlem sırasıyla hafızada tutulur. Belge içinde düzeltilmesi zor veya uzun olan bir hata yaptığımız zaman eski haline döndürmek için Geri Al komutu işlemlerimizi geri almamıza yardımcı olur. Benzer şekilde geri aldığımız bir işlemi tekrar uygulamak istersek bu seferde Yinele komutunu kullanabiliriz. Geri al ve yinele komutlarını aşağıdaki yöntemlerin birisi ile çalıştırabiliriz. Hızlı erişim araç çubuğu Geri Al / Yinele CTRL + Z (Geri Al), CTRL + Y (Yinele) kısayol tuşları ile Belge İçinde Hareket Etme Üzerinde çalıştığımız bir belgeyi incelemek ve belge üzerinde düzeltmeler yapmak için belge içerisinde hızlı hareket etmek bize zaman kazandıracaktır. İşlemlerimiz kolaylaştıracak bazı belge içi gezinme kısayolları ve işlevleri aşağıdaki gibidir.

42 42 Yön Tuşları CTRL + Sağ Yön Tuşu CTRL + Sol Yön Tuşu : İmleci bir harf sağa, sola; bir satır aşağıya, yukarıya götürür. : İmleci kelime kelime ileriye doğru götürür. : İmleci kelime kelime geriye doğru götürür. CTRL + Aşağı Yön Tuşu : İmleci paragraf paragraf ileriye doğru götürür. CTRL + Yukarı Yön Tuşu : İmleci paragraf paragraf geriye doğru götürür. HOME : İmceli bulunduğu satırın başına götürür. END : İmleci bulunduğu satırın sonuna götürür. CTRL + HOME : İmleci belgenin en başına götürür. CTRL + END PAGE UP PAGE DOWN CTRL + PAGE UP : İmleci belgenin en sonuna götürür. : İmleci bir ekran boyu yukarı götürür. : İmleci bir ekran boyu aşağıya götürür. : İmleci bir önceki sayfanın başına götürür. CTRL + PAGE DOWN : İmleci bir sonraki sayfanın başına götürür. 5.4 Giriş Menüsü İşlemleri Pano Alanı Windows altında tüm programlarda bilgileri bir yerden bir başka bir yere kopyalamak ya da taşımak mümkündür. Pano alanı, kopyalama ve taşıma işlemlerini Word ortamında gerçekleştirmek için kullanılan komutları içerir. Kopyalama işleminde bir nesnenin kopyası oluşturulur, taşıma işleminde ise nesne bulunduğu yerden alınıp başka bir yere taşınır. Kopyalamak veya kesmek istediğiniz nesneyi önce seçip ardından uygun gördüğünüz yere Yapıştır komutunu kullanarak kopyalamış veya taşımış oluruz. Belgenin Bir Kısmını Seçme (İşaretleme) Kopyalamak, taşımak, biçimlendirmek gibi, bir takım işlemler amacıyla belgenin bir kısmını seçmek (işaretlemek) gerekir. Belge içinde seçmek işlemleri aşağıdaki yöntemlerden uygun olan birisi ile yapılabilir