OVULASYON İNDÜKSİYONU VE İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON TEDAVİSİ PLANLANAN İNFERTİL KADINLARIN BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "OVULASYON İNDÜKSİYONU VE İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON TEDAVİSİ PLANLANAN İNFERTİL KADINLARIN BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ"

Transkript

1 T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI Tez Yöneticisi Yrd. Doç. Dr. Vedat UĞUREL OVULASYON İNDÜKSİYONU VE İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON TEDAVİSİ PLANLANAN İNFERTİL KADINLARIN BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ (Uzmanlık tezi) Dr. Serkan SAĞOL EDİRNE

2 TEŞEKKÜR Uzmanlık eğitimim su resince değerli bilgi ve tecru beleri ile ben ve tu m çalışma arkadaşlarıma her zaman yol gösterici olan, yetişmemde bu yu k katkı ve emeği geçen değerli hocam ve tez yöneticim olan Yrd. Doç. Dr. Vedat UĞUREL e, hoşgöru su, sonsuz desteği, her konudaki tecru be ve bilgilerinden faydalanma şansını veren, hocam olmasından dolayı kendimi çok şanslı hissettiğim Prof. Dr. N. Cenk SAYIN a, arkadaşlarım Dr. Emrah Turhan a ve Dr. Alper Felekoğlu na, istatistik analizlerimi gerçekleştiren Yrd. Doç. Dr. Fatma Nesrin TURAN a teşekku rlerimi sunarım.

3 İÇİNDEKİLER GİRİŞ VE AMAÇ... 1 GENEL BİLGİLER... 3 İNFERTİLİTE NEDENLERİ... 4 İNFERTİL ÇİFTİN DEĞERLENDİRİLMESİ... 6 OVULASYON İNDÜKSİYONU İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON İNFERTİLİTE VE DEPRESYON GEREÇ VE YÖNTEMLER BULGULAR TARTIŞMA SONUÇLAR ÖZET SUMMARY KAYNAKLAR EKLER

4 KISALTMALAR BDÖ BDS E2 FSH HSG IUI IVF LH Oİ PKOS PRL SGK SİS TSH TTMS USG VKİ : Beck Depresyon Ölçeği : Beck Depresyon Skoru : Östradiol : Foliku l-stimu lan Hormon : Histerosalpingografi : İntrauterin İnseminasyon : İn Vitro Fertilizasyon : Luteinizan Hormon : Ovulasyon İndu ksiyonu : Polikistik Over Sendromu : Prolaktin : Sosyal Gu venlik Kurumu : Salin İnfu zyon Sonografi : Tiroid Stimu lan Hormon : Total Motil Sperm Sayısı : Ultrasonografi : Vu cut Kitle İndeksi 4

5 GİRİŞ VE AMAÇ İnfertilite kendine özgu medikal bir durumdur, zira tek bir kişiden ziyade bir çifti içerir. 35 yaşın altında çiftin, 12 aylık korunmasız du zenli ilişkiye rağmen gebe kalmada başarısız olması yada 35 yaş u stu nde çiftin, 6 aylık korunmasız du zenli ilişkiye karşın gebe kalamama durumu şeklinde tanımlanır (1). Toplumda %10-15 oraninda göru lmektedir. %40-50 kadına ait faktörler, %30-40 erkeğe ait faktörler, %10-15 i açıklanamayan infertilite olarak dağılım göstermektedir. İntrauterin inseminasyon (IUI), infertil çiftlerin fertilite tedavisinde yaygın şekilde kullanılan, basit, non invazif ve uygun maliyetli bir yöntemdir (2). IUI, spermin, ovulasyon zamanı yakınlarında, serviks bypass edilerek, uterus içine yerleştirilme işlemidir. Depresyon, insanın, duyguları, davranışları ve du şu ncelerini etkileyebilmektedir. İnsanlar, u zu ntu, endişe, u mitsizlik, değersizlik, çaresizlik, suçluluk, huzursuzluk hissedebilirler. Öncesinde keyif alınan aktivitelere karşı zamanla ilgi azalması, iştah değişiklikleri ve konsantrasyon problemleri yaşayabilirler. Detayları hatırlayamama ve karar vermede zorlanma yaşanabileceği gibi, intihar du şu ncesi, teşebbu su hatta intiharı gerçekleştirme de yaşanabilir. Depresyonun şiddetini değerlendirmek için birtakım anketler kullanılabilir. Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) de bunlardan biridir. Aaron T. Beck tarafından geliştirilmiş, 21 sorudan oluşan çoktan seçmeli özbildirim ölçeğidir. Depresyonun şiddetini ölçen, en yaygın kullanılan dokumanlardan biridir. Gana`da, 2014 senesinde, seçilme kriterlerine uyan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 100 infertil kadın, Tamale Teaching Hospital da, 2012 Aralık ve 2013 Nisan ayları arasında BDÖ ile mu lakata alınmıştır. Du şu k eğitimliler, işsizler ve primer infertil kadınlarda 1

6 depresyon derecesi, önemli derecede yu ksek saptanmıştır. Sonuç olarak, yapılan bu çalışmada, özellikle 26 yaş ve u stu, az eğitimli, 3 yıldan fazla infertilite tanılı, primer infertil kadınlar arasında depresyon prevalansı yu ksek izlenmiştir (3). İran da yapılan çalışmada, infertil ve fertil çiftler arasında depresyon durumunu saptamak ve karşılaştırma yapmak için, 91 infertil ve fertil çift randomize çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışma sonucunda depresyonun infertil çiftler arasında daha yu ksek oranda olduğu göru lmu ş, depresyonun infertil çiftlerin tu m hayatını ve hatta tedavi su recini olumsuz yönde etkileyebileceği anlaşılmıştır (4) senesinde Danimarka da yapılan ve 2014 senesinde Human Reproduction dergisinde yayınlanan, ortalama yaşı 31.9 olan 1049 kadın ve ortalama yaşı 34.4 olan 1131 erkeğin dahil olduğu kesitsel çalışmada, ortalama infertilite su releri yaklaşık 4.2 yıl olan çiftlerde, infertilite ile bağlantılı olarak erkeklerin %4.3, kadınların ise %11.6 sında ciddi depresyon semptomları izlenmiştir (5). Biz bu çalışmamızda infertilite problemi ile kliniğimize başvuran Oİ ve IUI planlanan hastaların, başvurduklarında uyguladığımız BDÖ ile depresyon durumlarını değerlendirmeye, yaş, infertilite su resi, infertilitenin primer sekonder olmasının, adet du zeninin, vu cut kitle indeksinin (VKİ) ve önceki tedavilerinin (IUI yada in vitro fertilizasyon (İVF) yada her ikisi) depresyon derecesi ile ilişkisini araştırmaya çalıştık. 2

7 gebelik yu zdesi GENEL BİLGİLER İnfertilite, uygun sıklıkta 1 yıl korunmasız cinsel ilişkiden sonra gebe kalınamama olarak tanımlanır. Daha önce gebeliğin hiç oluşmaması durumu primer infertilite olarak ifade edilirken, en az 1 gebelik sonrası gebe kalamama hali ise sekonder infertilite olarak tarif edilebilir. Gebe kalmaya çalışan kadınların yaklaşık %50 si 3 ayda, %75 i 6 ayda ve %85 den fazlası 1 yılda gebe kalabilmektedir (6). İnfertilite, u reme çağındaki çiftlerin %10-15 ini etkileyen, yaygın bir durumdur. Önemli olarak tedavisiz bile, kadınların yaklaşık yarısı, denemelerinin 2. yılında gebe kalacaktır. Oranlar, Şekil 1 de gösterilmiştir. Geçen 40 yıl su resince infertilite prevalansı, göreceli olarak sabit kalmaya devam etse de, infertilite için değerlendirme ve tedavi gereksinimi, belirgin olarak artmıştır (7-9) ay 6 ay 12 ay 24 ay Şekil 1. Korunmasız düzenli cinsel ilişki ile spontan gebe kalma oranlarının zamana bağlı değişimi 3

8 İNFERTİLİTE NEDENLERİ Başarılı gebelik için ovu lasyon, ovumun fallop tu pu tarafından tutulması, fertilizasyon, fertilize ovumun uterus içine taşınması ve reseptif uterin kavite içine implantasyonunu içeren, karmaşık olaylar sırası gereklidir. Genellikle infertilitenin u çte birine kadın, u çte birine erkek, kalan u çte birine her ikisi katkıda bulunabilir. Bu yaklaşım tedaviye başlamadan önce, çiftlerin her iki u yesinin değerlendirilmesini vurgulamaktadır. İnfertiliteye neden olan çeşitli nedenlerin hesaplanan sıklığı, Tablo 1 de gösterilmiştir (7). Tablo 1. İnfertilitenin Etyolojisi Ovulatuar %27 Erkek faktör %25 Tubal-Uterin %22 Açıklanamayan %17 Diğer %9 Çiftler, gebe kalma konusunda, fertilite penceresi kavramı ile ilgili bilgilendirilmiş olmalıdır. Gebe kalma şansı, ovu lasyondan önceki 5 gu nden ovu lasyon gu nu ne kadar artmaktadır (10). Erkek normal semen özelliklerine sahipse, bu su re boyunca gu nlu k cinsel ilişkiye girmelidir. Cinsel ilişki sıklığı arttıkça sperm konsantrasyonu azalsa da, bu azalma fertilizasyon şansına negatif etki yapmaz (11). Kadına Ait Nedenler Ovulatuar bozukluklar: Ovulasyon bozuklukları tu m kadın infertilite olgularının %30-40 ını oluşturmaktadır. Döllenme için ovulasyon ön koşul olduğu için infertil hastalarda ovulasyon olup olmadığı mutlaka ortaya konulmalıdır. Polikistik over sendromu (PKOS): Hem toplum genelinde, hem de infertil kadınlarda oligo-ovu lasyon ve ovu lasyon yokluğunun en sık nedeni PKOS tur (12). Hipogonadotropik hipogonadizm: Hipotalamohipofizer rahatsızlıklar genellikle dolaşımdaki gonadotropin seviyelerinin azlığı ile ilişkilidir (Luteinizan Hormon (LH) ve Foliku l Stimu lan Hormon (FSH) <10 miu/ml). Hipotalamusun kalıtımsal anomalilerini, 4

9 primer olarak idiopatik hipogonadotropik hipogonadizmli hastalar oluşturur. Edinsel olanlar, kalıtımsal olanlardan daha sık izlenir. Beslenme bozuklukları (anoreksiya nervosa, bulimia), aşırı egzersiz ve stres ile ilişkilidir. Tedavide FSH ve LH kombine olarak içeren Human Menopausal Gonadotropin uygulamaları ile ovulasyon stimu lasyonu yapılmalıdır. Hipergonadotropik hipogonadizm (Prematür ovaryan yetmezliği): Negatif geri bildirim bozulması nedeniyle, gonadotropinlerin (FSH ve LH) du zeyleri artmıştır. Tanı en az birer ay ara ile ölçu len serum FSH du zeylerinin 40 miu/ml nin u zerinde saptanması ile konulur. Gonadal disgenezi, prematu r ovaryan yetmezliğin en sık nedenidir. Bunların da en sık nedeni Turner Sendromudur (13). Tubo-peritoneal infertilite nedenleri: Kadın infertilitesinin %20-40 ında tuboperitoneal patolojiler izlenmektedir (14-16). Tubal pasajı değerlendirmede, histerosalpingografi (HSG) kullanılan en sık yöntemlerden olup, siklusun gu nleri arasında yapılır. Tanıda altın standart yöntem ise laparoskopidir. Tubal faktörlerin tedavisi cerrahidir. Yardımcı u reme tekniklerindeki başarı oranlarının artmasıyla, tubal faktör infertilitesinde cerrahi yaklaşım giderek azalmaktadır (14). Pelvik operasyonlar, pelvik adezyonlar, pelvik inflamatuar hastalık, genital tu berku loz, endometriozis, tubal polipler ve hidrosalpenks tubo-peritoneal infertiliteye sebep olan patolojiler arasında sayılabilir. Servikal ve immünolojik infertilite nedenleri: %1-2 oranında çiftlerde infertilite nedeni olarak göru lu r. Servikal mukus yapısı sperm geçişini etkiler. Progesteron mukus u retimini baskılarken, östrojen artırır. Ovulasyona yakın dönemde servikal mukus miktarı ve elastikiyeti artar, sulu, alkali yapıda ve hu creden fakir olur. Gu nu mu zde sıklıkla kullanılan IUI ile servikal faktör ortadan kaldırılmaktadır. İnfertil kadınlarda otoantikor oranının fertil kadınlara göre fazla olduğunu (%15-45 e karşın %1-4) göstermiş çalışmalar mevcuttur (17). Antisperm antikorların saptanması için sperm aglu tinasyon, sperm kompleman bağımlı immobilizasyon, birleşik aglu tinasyon gibi immu nolojik infertiliteyi araştıran çeşitli testler bulunmaktadır. Diğer nedenler: İnfertilite ile ilişkili diğer nedenler ise konjenital uterin anomaliler, edinsel uterin anomaliler (leiomyoma, endometrial polip, intrauterine adezyon), endometrial fonksiyon bozuklukları ve luteal faz defektidir. 5

10 Erkeğe Ait Nedenler Erkek faktöru olguların yaklaşık %25 inden sorumludur. Bu olguların yaklaşık %90 ında bozulmuş spermatogenez vardır (18). Normal spermiyogram parametreleri Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 2. Normal spermiyogram parametreleri (19) Normal Parametre Semen Volümü 1,5 (ml) Total sperm sayısı 39 (milyon) Sperm konsantrasyonu 15 (milyon/ml) Total motilite 40 (%) Progresiv Motilite 32 (%) Vitalite 58 (canlı sperm, %) Sperm morfolojisi 4 (normal formlar, %) ph >7,2 Peroksidaz-pozitif lökosit <1,0 (milyon/ml) MAR testi <50 (%) İmmunobead testi <50 (%) Seminal çinko >2,4 (µmol/ejaku lat) Seminal fruktoz >13 (µmol/ejaku lat) Seminal nötral glukozidaz >20 (mu/ejaku lat) Açıklanamayan İnfertilite Ovulasyon, fallop tu plerinin ve sperm parametrelerinin normal olması ile birlikte infertilite nedeninin mevcut testler ile ortaya çıkarılamaması durumu, nedeni bilinmeyen infertilite olarak tanımlanır. İnfertil çiftlerin %30 a varan bölu mu ne bu tanı konmaktadır (20). İNFERTİL ÇİFTİN DEĞERLENDİRİLMESİ Korunmasız du zenli cinsel ilişkiye rağmen bir yıl içinde gebe kalamayan çiftin, infertilite nedenlerini ortaya koymak için değerlendirilmesi gereklidir. Ancak değerlendirmenin daha erken du şu nu lmesi gereken birkaç durum vardır. Bunlar arasında anovulatuar yada ağır pelvik inflamatuar hastalık sayılabilir. Ayrıca fekundabilitenin bu yu k oranda kadın yaşı ile ilişkili olduğu açıktır. 6

11 Anamnez Eksiksiz bir öyku ve fizik muayene önemlidir (21). Özellikle, menstruasyon (sıklık, su re, son zamanlardaki su re yada aralık değişiklikleri), ateş basmaları ve dismenore, daha önceki kontraseptif kullanımı, cinsel ilişki sıklığı ve infertilitenin su resi ile ilgili sorular sorulmalıdır. Ayrıca tekrarlayan over kisti öyku su, endometriozis, leiomyomlar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar yada pelvik inflamatuar hastalıklar ile ilgili sorular sorulması yerinde olacaktır. Önceki gebelik, ovu lasyonu ve hastanın geçmişindeki açık fallop tu pu nu gösterdiği için bu öyku de araştırılmış olmalıdır. Geç gebe kalma sınırda fertiliteyi gösterebilir ve çiftteki etyolojiyi saptama şansını arttırabilir. Tıbbi öyku alırken cinsel ilişkinin sıklığını ve zamanını içeren ilişki öyku su nu sorgulamak çok önemlidir. Disparoni gibi semptomlar, endometriozisi ve kadının erkenden laparoskopik değerlendirme gereksinimini işaret eder. Tıbbi Tıbbi öyku, hiperprolaktinemi ve tiroid hastalığının semptomlarını ortaya çıkarmayı hedeflemelidir. Geçirilmiş kemoterapi ve pelvik ışınlama, over yetmezliğini gösterebilir. Cerrahi Ru ptu re apandisit yada divertiku litin cerrahi tedavisi uygulananlarda, pelvik adezif hastalık yada tubal tıkanıklık olasılığı artar. İlaç Bitkisel ve nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar ovulasyonu kötu yönde etkiler. (22-24). Sosyal Aşırı kilolu olma, sigara ve alkol kullanımının fertilite u zerine olumsuz etkileri vardır Fizik Muayene Fizik muayene infertilitenin birçok nedeni için ipucu sağlayabilir. Vital bulgular, boy ve kilo kaydedilmelidir. Pelvik muayenede, vagina nemli ve kıvrımlı olmalı, serviks ise belirgin miktarda mukusa sahip olmalıdır. Bu yeterli östrojen u retimini gösterir. Bu yu mu ş yada du zensiz şekilli uterus, leiomyomları, fikse uterus ise endometriozis yada pelvik skar varlığını gösterir. 7

12 Laboratuar Bulguları Menstruasyonun 3. Gu nu FSH, LH, Östradiol (E2), Tiroid Stimulan Hormon (TSH), Prolaktin hormonu (PRL) ve Testosterona bakılmaktadır. Folikül stimulan hormon (FSH) düzeyleri: Erken foliku ler fazda, serum FSH du zeylerinin ölçu mu, over rezervinin basit ve duyarlı bir belirtecidir (25). Serum FSH du zeyinin ölçu mu, klasik olarak menstruasyonun başlamasından sonra, siklusun 3. gu nu yapılır. 10 miu/ml den daha fazla değerler over rezervindeki belirgin kaybı, daha hızlı değerlendirme ve daha yoğun bir tedavi başlanması gerekliliğini gösterir. İVF sikluslarını değerlendiren bu yu k bir çalışmada, 15 miu/ml yi geçen 3. gu n FSH du zeyleri, du şu k gebelik oranlarının anlamlı bir belirteci olarak saptanmıştır (25-27). Östradiol (E2) düzeyleri: Birçok klinisyen eş zamanlı olarak E2 du zeylerini de ölçer (28, 29). Siklusun 3. gu nu nde >80 pg/ml E2 du zeyi, anormal olarak kabul edilir. Serum progesteron: Klasik 28 gu nlu k bir siklusta, menstru el kanamanın ilk gu nu nden itibaren siklusun 21. gu nu yada ovu lasyondan sonra 7. gu nde 4 ile 6 ng/ml u zerindeki değerler ovu lasyon ve daha sonra korpus luteum tarafından u retilen progesteron ile oldukça ilişkilidir (30). Anti mülleryan hormon (AMH): AMH, kadınlarda overde granu losa hu crelerinde eksprese edilir ve primer foliku l formasyonunda rol oynar. AMH sentezi primer foliku lde başlar, gittikçe artar ve maksimum 4 mm olan preantral ve antral foliku lde pik yapar. Bu eşikten sonra sentez azalır. Foliku l 8 mm çapa ulaştığında da ölçu lemez olacak kadar azalır, atreziye uğrayan foliku lde ve korpus luteumda ise AMH salınımı izlenmez. FSH tarafından aşırı foliku l geliştirilmesini inhibe ederek, foliku logenezde kritik rol oynar. AMH bağımlı erken foliku ler dönem ve foliku ler gelişime olan katkıları AMH nın over rezervi için spesifik bir belirteç olduğuna işaret etmektedir (31). Tiroid stimulan hormon: Tiroid hastalıkları yaygındır ve spesifik tedavi gerektirir. Hipotiroidi, sekonder olarak PRL nin artmasına neden olmaktadır. Hipotiroidi tanısı gecikmesinden dolayı hastaların hiperprolaktinemi tanısı konulup tedavi edilmesi ise 8

13 yaygındır. Bu yu zden iki hormon aynı anda değerlendirilmelidir (32). Hipotiroidi amenoreye neden olurken, hipertiroidi menorajiye neden olmaktadır. Prolaktin Hormonu Prolaktin artışı, dopaminin artmasına neden olur. Dopamin artışı ise GnRH sekresyonlarında değişiklik yapar ve ovulasyon engellenir. PRL nin artışı, prolaktinoma gibi primer bir nedenle olabileceği gibi, tiroid releasing hormondaki artışa sekonder de olabilmektedir. Over Rezervi Erken foliku ler fazdaki antral foliku l sayısı ve overlerin hacminin transvaginal ultrasonografi (USG) ile ölçu lmesi over rezervi değerlendirilmesi açısından değerlidir (33). Ku çu k antral foliku lerin sayısı, geri kalan foliku l havuzunun durumunu gösterir. Antral foliku l sayısı 10 dan az olan kadınlarda gonadotropin stimulasyonuna yanıt kötu du r. Sonografi Transvaginal pelvik sonografi uterus anatomisinin belirlenmesine yardımcı olabilir. Özellikle luteal faz sırasında kalınlaşan endometriumla miyometrium arasında farklılık oluşur. Foliku ler fazda endometrial kaviteye salin infu zyonu, uterus duvarları ile kavite arasında farklılık oluşturulmasını sağlayan, diğer bir yaklaşımdır. Salin infu zyon sonografi (SİS), uterus kavitesindeki defektin, saplı bir leiomyoma yada bir polip kaynaklı olup olmadığını ayırt etmede HSG den daha fazla duyarlıdır. Submukozal leiomyomun ne kadar kısmının kavitede olduğunu saptamaya yardımcı olabilir, çu nku yalnızca intramural kısmı %50 den daha az olan submukoz myomlara histeroskopi uygulanmalıdır. Salinin pelvis içine hızlı geçisi, en azından tek taraflı tubal patens ile uyumlu olsa da, SİS in başlıca kısıtlılığı, fallop tu pleri hakkında bilgi sağlamamasıdır. HSG den daha ağrısızdır ve radyasyona maruz kalınmaz. Bu nedenle, İVF in gerektiği bilinen hastalarda olduğu gibi, tubal açıklık hakkında bilginin gerekmediği durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Uterus Anomalileri Konjenital ve edinilmiş anomaliler olarak ikiye ayrılır. 9

14 Konjenital anomaliler: Uterus anomalileri kalıtımsal yada edinilmiş olabilir. Kalıtımsal anomaliler, uterin septum, bikornuat uterus, unikornuat uterus ve uterus didelfistir. Gu nu mu zde uterin septum, histeroskopi ile oldukça basit ve gu venli bir şekilde çıkarıldığı için, infertilite uzmanlarının çoğu, bu anomaliler saptanmışsa cerrahiyi tercih eder. Edinilmiş anomaliler: Edinilmiş anomaliler ise intrauterin polipler, leiomyomlar ve asherman sendromudur. Endometrial polipler: İnfertil kadınlarda %3-5 oranında göru ldu ğu tahmin edilmektedir (34,35). İntermenstruel yada postkoital kanama gibi semptomları olan kadınlarda prevalansı daha yu ksektir. Bu yakınmaların olması, histeroskopik olarak çıkarılmalarını gerektirse de, bilgilerin çoğu asemptomatik kadınlarda polipin çıkarılması gerektiğini açıkça gösterememiştir (36,37). Ancak son zamanlarda yapılan önemli bir çalışma, ku çu k poliplerin (1cm den ku çu k) çıkarılmasının bile, IUI sonrası gebelik oranlarını artırabileceğini göstermiştir (38). Leiomyomlar: Bu benign du z kas hu cre tu mörleri bu yu klu k ve yerleşimlerine bağlı olarak normal implantasyonu engelleyebilir (39). Leiomyomların fallop tu pu nu tıkayarak, uterin kaviteyi bozarak (submukozal leiomyomlar) yada uterus kavitesini doldurarak (intrakaviter leiomyomlar) implantasyonu engellediği varsayımı mantıklı gözu kmektedir. Her ikisi de gebelik oranlarının azalmasına neden olabilir. Subseröz leiomyomun, gebeliğe etkisinin olmadığı varsayılmaktadır. Asherman Sendromu: Sineşi olarak da adlandırılan, intrauterine adezyonların varlığı, Asherman Sendromu olarak tanımlanır. Asherman Sendromu, özellikle enfeksiyon ve gebelik durumunda dilatasyon ve ku retaj yapılan kadınlarda daha sık meydana gelir (40). Klinik öyku sıklıkla, cerrahi sonrası menstru el kanamada ani azalma veya amenoreden oluşur. Asherman sendromunun tedavisi adezyonların histeroskopik olarak kesilmesinden oluşur. Histerosalpingografi (HSG) Bu radyolojik yöntem tubanın durumunun belirlenmesinin yanında kavitenin bu yu klu ğu nu ve şeklini değerlendirmek için de yararlı olabilir. HSG, genellikle siklusun 5 ile 10. gu nu arasında yapılır. Bu dönemde tubal geçişi engelleyen yada yanlışlıkla anomali izlenimi veren intrauterin pıhtı minimaldir. Ayrıca bu dönemde ovu lasyon olmamalı ve gebe kalınmamalıdır. Bu test için iodlu kontrast madde, uterus içine yerleştirilen bir kateter aracılığıyla verilir. Floroskopi altında, boyanın önce uterin kaviteyi, daha sonra tuba lu menini dolduruşu ve son olarak tubal fimbriadan pelvik kavite içine döku lmesi izlenir. 10

15 Laparoskopi Doğrudan inspeksiyon, pelvis patolojilerinin değerlendirilmesinde en doğru yaklaşım olup laparoskopi, altın standart yaklaşımdır. Kromopertubasyon yapılabilir ve dilue boya, servikse yerleştirilen bir akorn kanu lu yada uterus içerisine yerleştirilen bir balon kateter aracılığı ile enjekte edilir. Tubal geçiş laparoskopi aracılığı ile değerlendirilir. Laparoskopi, endometriozis yada pelvik adezyonlar gibi anomalilerin tanı ve doğrudan cerrahi tedavisinin yapılmasını sağlayarak, gebelik oranlarını artırabilir. Histeroskopi Uterin kavitenin endoskopik değerlendirilmesi, intrauterin anomalilerin saptanmasında kullanılan başlıca yöntemdir. OVULASYON İNDÜKSİYONU (Oİ) Ovulasyon bozuklukları, infertil kadınların %18-25 inde göru lu r (8). Bu kadınların çoğunda menstruasyonun, 35 gu n ile 6 ay arası uzunlukta meydana geldiği, oligomenore bulunmaktadır. Oİ nda, infertil hastalara, ek bir problemleri yoksa başlangıç tedavisi oral ajanlardır. Başarı sağlanamadığı durumlarda parenteral tedaviye geçilebilir. Oral Tedavi Klomifen sitrat: Klomifen, tamoksifen ve raloksifen gibi selektif öströjen reseptör modu latöru du r. Menstruasyonun başlangıcından sonra, 3 ile 5. gu nler arasında başlanır. Tedavi genellikle gu nde tek doz 50 mg ile başlar ve aralıksız 5 gu n su re ile verilir. Dozlar (ovulasyon sağlanıncaya kadar), daha sonraki sikluslarda, gu nlu k 50 mg arttırılır. Genelde 100 mg/gu n doz ile ovulasyon oluşmayan veya klomifen sitrata ovulatuar yanıt verip 3 ila 6 ay su reyle gebelik elde edilemeyen kadınlar, alternatif tedavilere aday olarak du şu nu lmelidirler. Parenteral Tedavi Gonadotropinler: Aktif bileşenleri hem FSH hem de LH dır. İdeal olarak kullanılan doz, tek dominant foliku lu n normal gelişimini sağlayacak, gerekli en du şu k dozda olmalıdır. Du şu k doz gonadotropinlerle (50 ila 75 IU/gu n) başlanır ve birkaç gu n sonra over yanıtı oluşmaz ise dozu arttırılır. Genelde, PKOS lu olgulardaki, gonadotropin stimulasyonu sonuçları, hipogonadotropik amenoreli olgulardan daha az başarılıdır (41). PKOS lu 11

16 kadınların gonadotropin stimulasyonuna oldukça duyarlı overleri vardır ve normal overleri olanlardan, daha yu ksek aşırı over yanıtına ve çoğul gebelik riskine sahiptirler (42). İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON (İUİ) İntrauterin inseminasyon işleminde, semen işlenir, hareketli, morfolojik olarak normal spermleri, ölu spermlerden, lökositlerden ve seminal plazmadan ayrılır. Sonra bu hareketli fraksiyon, yaklaşık olarak beklenen ovulasyon zamanında, fleksibl bir kataterle transservikal yoldan uterus kavitesine verilir. Açıklanamayan infertilite, endometriozis, erkek infertilitesi, servikal faktör infertilitesi durumlarında kullanılır. Semen Toplanması Semen örneği, 3 gu nlu k cinsel perhiz sonrası erkekten, ideal olarak bu iş için du zenlenmiş odada, mastu rbasyon ile alınır (43, 44). Tu m ejaku lat, bulaşlar nedeniyle oluşabilecek uterin enfeksiyon riskini azaltma amacı ile steril kaplara alınır. Sperm için çoğu toksik olan kayganlaştırıcılardan kaçınılmalıdır (45, 46).. İnseminasyon Zamanlaması Luteinizan Hormon hormon piki ovulasyondan 36 saat önce serumda, 24 saat önce idrarda saptanabilir. Oosit ovulasyondan 24 saate kadar fertilize olabilir. Spermler ise kadın genital sistemine girdiği andan itibaren ilk 48 saat daha etkilidir. IUI zamanlaması da buna göre ayarlanmaktadır. Bununla birlikte IUI için optimum zaman tartışmalıdır (47-52). İntrauterin İnseminasyon Siklus Sayısı Ovulasyon indu ksiyonu metodundan bağımsız olarak, 3. Siklustan sonra gebelik oranları ciddi şekilde du şmektedir (53). Bundan dolayı, genellikte daha agresif tedaviye geçilir. Avrupa rehberleri, infertilitenin nedenine bağlı olarak 3-6 arası IUI önermektedirler (54). Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Uygulama Tebliğine Göre İntrauterin İnseminasyon Endikasyonları ve Ödeme Koşulları İn vitro fertilizasyon, 5510 sayılı Kanunun 63 u ncu maddesinde tanımlanan yardımcı u reme yöntemi olarak kabul edilir. Oİ ve İUİ işlemi bu kapsamda değerlendirilmez. 12

17 İntrauterin İnseminasyon Tedavisi Yapılmadan İVF Endikasyonları Erkek faktörü: En az 15 gu n aralarla yapılan u ç ayrı spermiyogramın hepsinde progresif total motil sperm sayısının (TMSS) 5 milyondan az olduğu oligospermi olguları ile azospermi olguları. Kadın faktörü: Primer silier diskinezi-kartagener sendromu varlığı, laparoskopi ile onaylanmış bilateral tam tubal tıkanıklık saptanan (ağır distal tubal hastalık, bilateral organik proksimal tubal tıkanıklık, bilateral tubal tıkanıklık veya tu p yokluğu olan) olgular, ağır pelvik yapışıklık belirlenen veya tubal cerrahi sonrasında gebe kalamayan olgular. Diğer endikasyonlar: Kötu ovaryan yanıtlı veya du şu k ovaryan rezervli olgular. İki siklus gonadotropin ve İUİ tedavisi sonrası gebelik elde edilemediği durumlarda İVF endikasyonları: Endometriozis: Hafif ve orta derecede endometriozis, ileri evre (evre 3-4) endometriozis. Hormonal-ovulatuar bozukluklar: DSÖ grup 1-2 hastalarda anovulasyonda standart tedaviye yanıtsız olgular. Açıklanamayan infertilite: Hem erkek, hem de kadının tetkiklerinin normal olmasına ve gonadotropinlerle en az iki deneme Oİ+İUİ uygulanmasına rağmen evlilik tarihinden itibaren 3 yıl veya daha uzun su reli gebe kalamama hali. Göru ldu ğu u zere Sosyal Gu venlik Kurumunun (SGK) ödeme koşulları arasında 2 siklus gonadotropin ile İUİ tedavisi, İVF tedavisi öncesi gerekmektedir. İnfertilite ve Depresyon Birçok çift için infertilitenin tanınma, değerlendirme ve tedavisi streslidir. Çiftin infertil olmasına katkıda bulunan birçok faktöru n olduğunun hatırlanması önemlidir, bu yu zden bu tu n medikal hikaye ve fizik muayeneden oluşan bu tu n ilk tanısal değerlendirme yapılmalıdır. 13

18 İnfertilitede psikolojik faktörlerin oynadığı rolu n uzun su reli olduğu, stres seviyelerinin infertilite tedavi sonuçlarını etkilediği ve hastaların tedaviye devam etme yönu ndeki kararlarına katkıda bulunduğuna inanılmaktadır (55). Fertilite problemi olan partnerde psikolojik stres daha sık göru nmektedir (56) senesinde, Tayvan da, Ting-Hsiu Chen ve arkadaşlarının yaptıkları, 112 infertil kadının dahil olduğu çalışmada, %40.2 hastada psikiyatrik bozukluk saptanmış. En sık tanı %23.2 ile anksiyete bozukluğu, ikinci sırada %17 ile majör depresif bozukluk, %9 distimik bozukluk olmuştur (57). İnfertilite değerlendirme ve terapisinde önce geçirilmiş depresyon, semptomların reku rrensi açısından risk faktöru du r, bununla birlikte kesin prevalans bilinmemektedir. Domar AD. ve arkadaşlarının 1992 yılında yaptıkları çalışmaya göre, tedavi devam ettikçe infertil hastalardaki stresin du zeyi artmaya meyillidir (58). İnfertilite tedavisinde kullanılan ilaçlar depresif semptomlara katkıda bulunur senesinde, Warnock JK ve arkadaşlarının dahil olduğu ikiz kör placebo kontrollu prospektif çalışmada leuprolid kullanan (n=15) endometriozis hastalarında, klinik olarak %60 oranda (n=9) depresyon gelişmiştir (59) yılında, Steingold KA ve arkadaşlarının yaptığı, 16 endometriozis hastasının dahil olduğu çalışmada 6 ay boyunca gu nlu k Gonadotropin Releasing Hormon agonist kullanan 16 kadının %75 inde (n=12) depresyon semptomları gelişmiştir (60). Koen Demyttenaere ve arkadaşlarının, 1998 de yaptıkları, 98 infertil kadının dahil olduğu çalışmada İVF siklusuna başlamadan önce, hastaların %54.1 i kendilerinin, hafif, %19.4 u ise orta du zeyde depresyonda olduklarını belirtmişlerdir (61). Birçok İVF hastası, Eugster A. Ve arkadaşlarının 1999 yılında yaptığı çalışmada, tedavinin fizikselden ziyade psikolojik stresinin daha fazla olduğunu belirtmişlerdir (62). Freeman EW ve arkadaşlarının 1985 yılındaki 200 çift u zerindeki yaptıkları çalışmada ise İVF hastalarının yaklaşık yarısı infertilitenin, hayatlarındaki en u zu ntu verici deneyim olduğunu belirtmişlerdir (63). Olivius K. ve arkadaşlarınca, 2002 senesinde, İsveç te yapılan, 974 infertil çiftin dahil olduğu ve masrafların sağlık planınca karşılandığı çalışmada, %65 oranında, çiftlerin 3 İVF siklusunu dahi tamamlamadığı, maliyetin, tedaviden vazgeçme nedeni olmadığını göru ldu (64). Avustralya da 1996 senesinde yapılan 229 infertil kadının dahil olduğu çalışmada, kadınlara, canlı doğum başarısı elde edildiğine bakılmaksızın, 6 siklus u cretsiz tedavi 14

19 önerilmiştir, ortalama başlanan siklus sayısı 3.1 olmuştur. En sık tedaviyi sonlandırma nedenleri ise duygusal nedenler olmuştur (%66) (65) senesinde Jesper M.J. Smeenk ve arkadaşlarının Hollanda da yapmış olduğu prospektif bir çalışmada, yeni hastalara, tedaviye başlamadan önce, psikoloji anket serisi verilmiştir (66). Tedavi öncesi depresyon seviyeleri yu ksek olanların, tedaviye daha az devam ettiği göru lmu ştu r. Zamansız olarak tedaviden vazgeçmek, hastaların gebe kalma şansını azaltmaktadır. Depresyon, çiftlerin gebelik elde etmeden önce, İVF programlarını bırakmalarının bir nedenidir. Psikolojik stress, tedaviden vazgeçme oranını artırma dışında, İVF sonuçlarını da olumsuz etkiler. En az 25 çalışmada depresyon/ivf ilişkisine değinilmiş, 16 sında işlem öncesi depresyon ile izleyen gebelik oranları arasında önemli ilişki olduğu gösterilmiştir (61, 67-78). 3 tanesinde meyil olduğunu bildirilmiştir (77, 79, 80). 4 çalışmada ise depresyon ve hamilelik sonucu arasında ilişki olmadığı gösterilmiştir (79, 81-83). Bir çalışmada ise herhangi bir sonuca varacak yeterli bilgi sağlanamamıştır (84). Bir çalışmada, psikoterapinin (kişisel, grup yada çift) anksiyete ve depresyonda azalma, gebelik oranlarında artma olduğu sonucuna varılmıştır (85). Kişisel acıyı hafifletmek ve muhtemelen gebelik oranlarını du zeltmek için, infertilite hastalarının, geçerli bir anket vasıtasıyla, ruh sağlığı profesyoneli tarafınca değerlendirmesi gerekmektedir (55, 86). Bu amaçla geliştirilen BDÖ de depresyonun şiddetini ölçen, en yaygın kullanılan döku manlardan biridir. Aaron T. Beck tarafından geliştirilmiş 21 sorudan oluşan çoktan seçmeli özbildirim ölçeğidir. Ümitsizlik çabuk öfkelenme, suç yada cezalı olma durumu, yorgunluk, kilo kaybı ve seks ilgisinde azalma gibi depresyon semptomlarını içerir. 3 farklı versiyonu bulunmaktadır. Orijinal versiyonu, 1961 yılında yapılmıştır, 1978 yılında revize edilmiştir (BDÖ-1a) ve 1996 da BDÖ-2 yayınlanmıştır. Orijinal hali, kişinin son 1 haftada nasıl hissettiği ile alakalı 21 sorudan oluşmaktaydı. Her sorunun şiddetine göre değişen en az 4 muhtemel cevap seçeneği mevcut olacak şekilde du zenlenmişti. Örneğin; (0) Üzgu n hissetmiyorum. (1) Üzgu n hissediyorum. (2) Herzaman u zgu nu m ve kendime gelemiyorum. (3) Üzgu nu m ve buna dayanamiyorum. 15

20 Test puanlandığında, her cevaba 0 ile 3 arasında puan verilmektedir, sonrasında toplam puan, depresyonun ciddiyetini tespit açısından, bir cevap anahtarıyla karşılaştırılmaktadır. Standart sınır değerleri ise şöyledir: 0-9 Minimal depresyon Hafif depresyon Orta derecede depresyon Ciddi depresyonu gösteriyor. Yu ksek total puanlar, daha ciddi depresyonun belirtisidir. Beck Depresyon Ölçeği gibi BDÖ 2 de 21 soru içermekte ve her soru 0 ile 3 arasında değer verilerek puanlanmaktadır. Yu ksek toplam skorlar daha ciddi depresyon göstergesidir. Standardize edilmiş sınır değerleri orijinalinden farklıdır Minimal depresyon Hafif depresyon Orta derecede depresyon Ciddi depresyonu göstermektedir. Kısıtlamaları Diğer özbildirim ölçekleriyle aynı problemlere sahiptir. Dolduran kişinin abartması yada minimalize etmesi ile kolayca sonuç değişebilir. Diğer anketler gibi, anketin uygulanma yolu toplam skoru etkiler. Eğer bir hastadan klinik içinde formu diğer insanların önu nde doldurması istenirse, sosyal beklentilerin farklı sonuçlara yol açtığı posta ile yapılan anketlerde karşılaştırıldığında gösterilebilir (87). Psikososyal tedavinin etkili olmadığı zamanlarda ve depresyon ve/veya anksiyetenin ılımlıdan ciddiye (intihar du şu ncesi yada davranışı olduğunu belirten hastalar) doğru olan vakalarda farmakoterapi endike olabilir. Depresyon yada anksiyete tedavi öyku su olan hastalar infertilite tedavisi başlamadan önce dikkatlice değerlendirilmelidir. Hastaların, alacakları ilaç tedavisinin riskleri ve karları u zerine tavsiye almaları açısından bir psikiyatristin değerlendirilmesi gerekir. Bununla birlikte, infertil kadınlarda antidepresan ilaç kullanımı tartışmalıdır (88). 16

21 GEREÇ VE YÖNTEMLER 01/05/2014 ile 01/01/2015 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Tıp Faku ltesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı İnfertilite Polikliniğine başvuran, Oİ ve İUİ planlanan, 116 hastada kohort çalışma yapıldı. Trakya Üniversitesi Tıp Faku ltesi Yerel Etik Kurulundan tarihli 2013/158 nolu karar ile çalışma için onay (Ek 1) alınmasını takiben hasta dosyaları incelendi. Çalışmaya en az bir yıllık du zenli ilişkiye rağmen infertilite problemi olan, yaşı 37 den ku çu k, menstru asyonun 3. gu nu FSH değeri 10 miu/ml nin altında ve transvaginal USG de her iki overde toplam 5 ve u zerinde antral foliku l gözlenen, du şu k over rezervi saptanmamış hastalar çalışmaya dahil edildi. IUI tedavisi için uygun olmayan hastalar çalışma dışı bırakıldı. Partnerinin semen örneğinde TMSS<5 milyon veya azospermi saptanan hastalar ve 2 siklus gonadotropinler ile Oİ almış ve gebelik elde edilememiş hastalar çalışmaya dahil edilmedi. Hastalara yapılacak anket çalışması ile ilgili detaylı bilgi verilmesini takiben, onam formu imzalatılarak çalışmaya dahil edildi. Çalışma öncesi ise 10 hasta ile anketin geçerliliği ve anlaşılabilirliği test edildi. Hastalardan, BDÖ doldurmaları istendi (Ek 2). BDÖ, Aaron T. Beck tarafından geliştirilmiş 21 sorudan oluşan çoktan seçmeli özbildirim ölçeğidir ve verilen her cevap için 0 ile 3 arası puan verilir. Alınan puanlara göre hastalar, (0-13 puan) depresif değil, (14-19 puan) hafif depresyonda, (20-28 puan) orta depresyonda ve (29-63) ağır depresyonda olarak 4 kategoriye ayrıldı. Dosyaları taranan hastaların değerlendirildiği dönemde, her hastanın detaylı anamnezi alındı (yaş, infertilite su resi, infertilite tipi, adet du zeni, ilaç öyku su, önceden gördu ğu 17

22 infertilite tedavisi öyku su, geçirilmiş cerrahi öyku su, VKİ), menstrual siklusun 3. gu nu ndeki hormon değerleri (FSH, LH, Estradiol-17) ve aynı zamanda yapılan transvaginal USG ile hastaların, antral foliku l sayıları, spermiyogram ile semen parametreleri değerlendirildi, jinekolojik muayeneleri tamamlanarak temel infertilite değerlendirilmesi yapılmış oldu. Hiç gebelik öyku su olmayan hastalar primer, daha önce gebelik öyku su olan hastalar sekonder infertil olarak kabul edildi. VKİ, kilonun (kg) boyun karesine (m2) bölu nmesi ile hesaplandı. Over rezervi siklus öncesi bakılan serum FSH, serum E2 du zeyleri ve antral foliku l sayısı ile belirlendi. Hastaların yaşları, infertilite su releri, önceden yapılmış olan tedavileri, infertilite tipleri, ek hastalıkları, eşlerinin spermiyogram sonuçları, menstruasyonun 3. Gu nu FSH, LH, E2 değerleri, VKİ leri, adet du zeni, varsa geçirmiş olduğu batın operasyonları, anamnezlerinden ve getirdikleri belgeler ve raporlardan kaydedildi. Ek hastalıklardan; hipotiroidi öyku su olan 12 hasta tedavi altındaydı, depresyon tanısı alan 2 kişi ise önceden tanı almış ancak ilaç kullanma gereksinimi olmayan hastalardı. İSTATİSTİKSEL ANALİZLER İstatistiksel analizler Trakya Üniversitesi Tıp Faku ltesi Biyoistatistik Anabilim Dalı nda seri numaralı SPSS 22 paket programı kullanılarak yapıldı. Sonuçlar ortalama ± standart sapma, ortanca (Minimum-Maksimum) ya da sayı (yu zde) olarak ifade edildi. Verilerin normal dağılıma uygunluğu tek örneklem Kolmogorov Smirnov test ile incelendi. Verilerin normal dağılıma uygun ikiden fazla grup karşılaştırmalarında Kruskal Wallis Varyans Analizi kullanıldı. Kruskal Wallis Varyans Analizi sonrasında ikili karşılaştırmalarda ise Bonferroni du zeltmeli Mann-Whitney U testi kullanılarak alfa u zerinde du zeltme yapıldı (α:0.008) 18

23 BULGULAR 01 Mayıs Ocak 2015 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Tıp Faku ltesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı İnfertilite Polikliniği ne başvuran ve Oİ ile birlikte IUI tedavileri planlanan 116 olgu tarandı. BDÖ ne göre hastaların 105 inde (%90.5) minimal, 6 sında (%5.2) hafif, 2 sinde (%1.7) orta ve 3 u nde (%2.6) ağır olarak tanımlandırabileceğimiz depresyon skorlarına ulaşıldı. Hastaların Beck Depresyon Skor yu zdeleri Tablo 3 te gösterildi. Tablo 3. Beck depresyon skor yüzdelerinin hastalara göre dağılımı Minimal (0-13) (n=105) 90.5 Hafif (14-19) (n=6) 5.2 Orta (20-28) (n=2) 1.7 Ağır (29-63) (n=3) 2.6 Bu hastaların 87 sinde (%75) ek hastalık izlenmezken, 11 inde (%9.5) hipotiroidi, 4 u nde (%3.4) astım, 2 sinde (%1.7) depresyon, 2 sinde (%1.7) migren, 1 inde (%0.9) diabetes mellitus, 1 inde (%0.9) hipertiroidi, 1 inde (%0.9) prolaktin yu ksekliği, 1 inde (%0.9) romatoid artrit, 1 inde (%0.9) bipolar bozukluk, 1 inde (%0.9) vertigo, 1 inde (%0.9) sistemik lupus eritematosus, 1 inde (%0.9) hipotiroidi ile birlikte diabetes mellitus ve son olarak 1 inde (%0.9) hepatit B izlendi. Hastaların ek hastalık oranları Tablo 4 te gösterilmiştir. 19

24 Tablo 4. Hastaların ek hastalık oranları Hastalık yok (n=87) %75 Hipotiroidi (n=11) %9.5 Astım (n=4) %3.4 Depresyon (n=2) %1.7 Migren (n=2) %1.7 Diabetes Mellitus (n=1) %0.9 Hipertiroidi (n=1) %0.9 Prolaktin yüksekliği (n=1) %0.9 Romatoid Artrit (n=1) %0.9 Bipolar Bozukluk (n=1) %0.9 Vertigo (n=1) %0.9 Sistemik Lupus Eritematozus (n=1) %0.9 Hipotiroidi+ Diabetes Mellitus (n=1) %0.9 Hepatit B (n=1) %0.9 Hastaların 90 tanesi (%77.6) primer infertil iken, 26 tanesi (%22.4) sekonder infertil olarak değerlendirildi. Hastalardaki infertilite tip dağılımı Tablo 5 te verilmiştir. Tablo 5. Hastalardaki infertilite tip dağılımı Primer (n=90) %77.6 Sekonder (n=26) %22.4 Menstruasyon paternlerine göre hastaların 91 i (%78.4) du zenli adet görmekte iken, 25 i (%21.6) du zensiz adet görmekte idi. Hastaların menstruasyon paternlerinin yu zdelere göre dağılımı Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. Hastaların menstruasyon paternlerinin yüzdelere göre dağılımı Düzenli (n=91) %78.4 Düzensiz (n=25) %21.6 Hastaların 93 u (%80.2) herhangi bir operasyon geçirmemişken, 9 u (%7.8) appendektomi, 5 i (%4.3) dış gebelik, 3 u (%2.6) kist operasyonu, 2 si (%1.7) appendektomi ve kist operasyonu geçirmiştir. Endometriozis operasyonu, sezaryen, appendektomi ile birlikte myomektomi, appendektomi ile birlikte kist operasyonu ve sezaryen olanlar ise 1 (%0.9) kişiydi. Önceden geçirilen operasyon oranları Tablo 7 de gösterilmiştir. 20

25 Tablo 7. Önceden geçirilen operasyon oranları Operasyon yok (n=93) %80.2 Appendektomi (n=9) %7.8 Dış gebelik (n=5) %4.3 Kist operasyonu (n=3) %2.6 Appendektomi ve kist operasyonu (n=2) %1.7 Endometriozis (n=1) %0.9 Sezaryen (n=1) %0.9 Appendektomi ve myomektomi (n=1) %0.9 Appendektomi kist operasyonu ve sezaryen (n=1) %0.9 Hastaların 74 u ne (%63.8), önceden IUI uygulanmışken, 26 sına (%22.4) herhangi bir tedavi yapılmamış, 11 ine (%9.5) IUI ve sonrasında İVF yapılmış, 5 ine (%4.3) ise sadece İVF uygulanmış. Hastaların önceki tedavilerine göre dağılımları Tablo 8 de gösterilmiştir. Tablo 8. Hastaların önceki tedavilerine göre dağılımları İntrauterin inseminasyon (n=74) %63.8 Tedavi yok (n=26) %22.4 İntrauterin inseminasyon ve in vitro fertilizasyon (n=11) %9.5 İn vitro fertilizasyon (n=5) %4.3 Hastaların ortalama depresyon skorları , yaş ortalamaları yıl, ortalama infertilite su releri yıl, ortalama VKİ kg/m 2, ortalama FSH değerleri miu/ml, ortalama LH değerleri miu/ml, ortalama E2 değerleri pg/ml, ortalama TMSS ları milyon olarak ölçu ldu. Hastaların genel değerlendirilmesi Tablo 9 da gösterilmiştir. Tablo 9. Hastaların genel değerlendirilmesi Ortalama SS Ortanca Minimum Maksimum BDS Yaş (yıl) İnfertilite süresi (yıl) VKİ (kg/m 2 ) FSH (miu/ml) LH (miu/ml) E2 (pg/ml) TMSS (n x10 6 ) BDS: Beck depresyon skoru, VKİ: Vu cut kitle indeksi, FSH: Foliku l-stimu lan hormon, LH: Luteinizan hormone, TMSS: Total motil sperm sayısı 21

26 Beck depresyon skoru (BDS) açısından, primer ve sekonder infertil hastalar karşılaştırıldığında, primer infertil hastalarda , sekonder infertil hastalar ise olarak saptandı. Primer infertilite ve sekonder infertilite nedeniyle tedavi planlanan hastaların tedavi öncesi BDS ları Mann-Whitney U testi ile karşılaştırıldığında iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı ( p: 0.668). Hastaların infertilite tiplerinin depresyon skorlarına etkisi Tablo 10 da gösterildi. Tablo 10. İnfertilite tipinin depresyon skorlarına etkisi Parametre BDS BDS: Beck Depresyon Skoru. Ortalama ± Std.sapma Medyan (Min-Max) Primer (n=90) (0-36) Mann-Whitney test Sekonder (n=26) (0-37) p Beck depresyon skoru açısından, hastaların önceki tedavi modaliteleri karşılaştırıldığında, tedaviler arasında istatistiksel olarak depresyon skoru bakımından anlamlı fark izlenmemiştir (p: 0.172). Hastaların önceki tedavi modaliteleri ile Beck depresyon skorları arasındaki ilişki Tablo 11 de gösterildi. Tablo 11. Başvuru anında hastaların önceki tedavi modaliteleri ile Beck depresyon skorları arasındaki ilişki Parametre BDS Tedavi yok (n=26) (0-37) Önceki Tedaviler İUİ İVF (n=74) (n=5) (0-36) 10(8-15) İUİ+İVF (n=11) (0-15) BDS: Beck Depresyon Skoru, İUİ: İntrauterin inseminasyon, İVF: İn Vitro Fertilizasyon. Ortalama ± Std.sapma Kruskal-Wallis Test Medyan (Min-Max) p Ancak önceden İVF tedavisi alanların depresyon skorları diğerlerinden daha yu ksektir. Gruplar arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark çıkmamasına rağmen yapılan ikili kıyaslamalarda IUI ve İVF arasında BDS bakımından istatistiksel yönden anlamlı bir fark saptandı (p: 0.028). Sadece IUI ve sadece İVF uygulanan hastaların Beck depresyon skoru açısından değerlendirilmesi Tablo 12 de gösterilmiştir. 22

27 Tablo 12. Sadece IUI ve sadece İVF uygulanan hastaların Beck depresyon skoru açısından değerlendirilmesi Önceki Tedaviler İUİ İVF p Parametre (n=74) (n=5) Sıra Ortalaması İUİ: İntrauterin inseminasyon, İVF: İn Vitro Fertilizasyon. Mann-Whitney U Beck depresyon skoru açısından, önceki tedavilerine göre hastalar sadece IUI uygulanmış ve başarısız IUI tedavisi sonrası İVF uygulanmış ancak gebelik elde edilememiş olarak gruplandığında anlamlı fark izlenmemiştir (p: 0.948). Beck depresyon skoru açısından, önceki tedavilerine göre hastalar sadece İVF uygulanmış olanlar ile başarısız IUI tedavisi sonrası İVF uygulanmış olanlar gruplandığında anlamlı fark izlenmemiştir (p: 0.046). Hastalar farklı yaş gruplarına göre ayrılarak değerlendirildiğinde: yaş grubu ile yaş grubu (p: 0.417), yaş grubu ile 31 yaş u zeri grup (p: 0.317), yaş grubu ile 31 yaş u zeri grup (p: 0.648) karşılaştırıldığına BDS ları açısından istatistiksel anlamlı farklılık saptanmamıştır (p: 0.577). Hastaların farklı yaş gruplarındaki depresyon skorlarının karşılaştırılması Tablo 13 te gösterilmiştir. Tablo 13. Farklı yaş gruplarında Beck Depresyon skorlarının karşılaştırılması Parametre BDS (n=14) (0-19) Yaş (n=57) (0-36) BDS: Beck Depresyon Skoru. Ortalama ± Std.sapma Kruskal-Wallis Test, Mann Whitney U test Medyan (Min-Max) >31 (n=45) (0-37) p Hastalar, farklı infertilite su releri açısından sınıflandırıldığında, gruplar arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark yoktur (p: 0.453). İnfertilite su releri ve depresyon skorları arasındaki ilişki Tablo 14 te gösterilmiştir. 23

28 Tablo 14. İnfertil hastaların infertilite sürelerinin depresyon skoruna etkileri Parametre BDS 1-3 yıl (n=51) (0-36) İnfertilite Süresi 3-5 yıl >5 yıl (n=40) (n=25) (0-37) 7(0-33) BDS: Beck Depresyon Skoru. Ortalama ± Std.sapma Kruskal-Wallis Test, Mann Whitney U test. Medyan (Min-Max) p Çalışmaya dahil edilen hastaların tu m verileri Ek 3 te verilmiştir. 24

29 TARTIŞMA Toplumun %10-15 ini ilgilendiren infertilite, evli çiftlerin en yaygın sorunudur. Oİ ve IUI ise infertil çiftlerin tedavisinde ilk başvurulan yöntemlerden biridir. Başarı oranları %10-15 arasında değişmektedir. Ucuz, basit ve diğer yöntemlere göre daha az invazif olması, tercih nedenidir. Yapmış olduğumuz kohort çalışmasında merkezimize başvuran, Oİ+IUI planlanan infertil kadınların depresyon durumunu etkileyebileceğini du şu nu du ğu mu z yaş, VKİ, infertilite nedeni, infertilite su resi, önceki infertilite tedavileri, FSH, LH, E2 değerleri, antral foliku l sayısı ve TMSS nı inceledik. Hastanın ruhsal durumunu, kliniğimize ilk başvuru anında değerlendirip, bu durumu değiştirebileceğini varsaydığımız parametreleri inceleyip, aralarındaki muhtemel ilişkiyi ortaya koyup, literatu r bilgileri ışığında değerlendirmeye çalıştık. Literatu rde benzer çalışmalar incelendiğinde; infertil çiftlerde depresyon oranlarını Abbas Alhassan ve ark. %62, H. Ashkani ve ark. %53, Brennan D. Peterson ve ark. %11.6 olarak bildirmişlerdir. Ülkeler bazında bakacak olursak, infertil çiftlerde depresyon; İtalya da %18 (89), İsveç te %10.9 (90), İran da %40-48 (91, 92) ve Çin de %32 (93) olarak izlenmiş. 116 olguyu taradığımız çalışmamızda, BDÖ ne göre hastaların %90.5 inde minimal, %5.2 sinde hafif, %1.7 sinde orta ve %2.6 sında ağır olarak tanımlandırabileceğimiz depresyon skorları ulaşıldı. Hafif, orta ve ağır depresyon olarak toplamda %9.5 olarak saptanan depresyon oranı diğer çalışmalardan daha az izlendi. Çalışmamızda incelediğimiz faktörlerden depresyon skorlarını etkileyebileceğini du şu ndu ğu mu z hasta yaşı (yıl), infertilite su resi (yıl), infertilite tipi, adet du zeni, hastanın önceden görmu ş olduğu infertilite tedavi modaliteleri, serum E2, LH ve FSH değerleri, antral 25

30 foliku l sayısından oluşan faktörlerin, gebelik oranı u zerine istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olmadığı izlendi. Ruhsal durumu etkileyen faktörler olarak, sadece önceki tedavilerinde IUI ve İVF yapılanlar arasındaki fark anlamlı saptandı. Kliniğimize gelen hastaların %75 inde ek hastalık izlenmezken, %9.5 inde hipotiroidi, %3.4 u nde astım, %1.7 sinde depresyon, %1.7 sinde migren, %0.9 unda diabetes mellitus, %0.9 unda hipertiroidi, %0.9 unda prolaktin yu ksekliği, %0.9 unda romatoid artrit, %0.9 unda bipolar bozukluk, %0.9 unda vertigo, %0.9 unda sistemik lupus eritematosus, %0.9 unda hipotiroidi ile birlikte diabetes mellitus ve son olarak %0.9 unda hepatit B izlendi. Bu hastalıkların depresyon açısından fark oluşturmadığı gözlendi. Hastaların %77.6 sı primer infertil iken, %22.4 u sekonder infertil olarak değerlendirildi. Bizim çalışmamızda primer infertil hastalarda depresyon skoru , sekonder infertil hastalarda ise olarak saptandı. Hastaların 90 tanesi primer infertilken, 26 sı sekonder infertildi ve depresyon açısından iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark izlenmedi (p: 0.668). Gana da 2012 senesinde 100 infertil kadının dahil olduğu çalışmada ise 38 (%38) primer infertil, 62 (%62) sekonder infertil kadın arasında depresyon açısından fark anlamlı bulundu (p: 0.04). Primer infertil hastaların 8 inde depresyon izlemezken, 16 sında hafif, 14 u nde orta derecede, sekonder infertil hastaların ise 30 unda depresyon bulgusu yokken, 24 u nde hafif, 8 inde orta derecede depresyon saptanmış (3). Çin de 2014 senesinde yapılan, (%73.8) 48 i primer, (%26.2) 17 sinin sekonder infertil 65 infertil kadının dahil olduğu, çalışmada, hastalar arasında depresyon skoru anlamlı bulunmuş (p: 0.004) (94). Menstruasyon paternlerine göre hastaların %78.4 u du zenli adet görmekte iken, %21.6 sı du zensiz adet görmekte idi. Menstruel paternin depresyon skoruna etkili olduğu gösterilemedi. Hastaların %80.2 si herhangi bir operasyon geçirmemişken, %7.8 i appendektomi, %4.3 u dış gebelik, %2.6 sı kist operasyonu, %1.7 si appendektomi ve kist operasyonu geçirmiştir. Endometriozis operasyonu, sezaryen, appendektomi ile birlikte miyomektomi, appendektomi ile birlikte kist operasyonu ve sezaryen olanlar ise %0.9 oranında izlendi. Hastaların %63.8 ine önceden, IUI uygulanmışken, %22.4 u ne herhangi bir tedavi yapılmamış, %9.5 ine IUI ve sonrasında İVF yapılmış, %4.3 u ne ise sadece İVF uygulanmış. BDS açısından, hastanın önceki tedavi modaliteleri karşılaştırıldığında, tedaviler arasında 26

31 istatistiksel olarak depresyon skoru bakımından anlamlı fark izlenmemiştir (p: 0.172). Ancak önceden İVF tedavisi alanların depresyon skorları diğerlerinden daha yu ksektir. Gruplar arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark çıkmamasına rağmen, BDS açısından, önceki tedavi modalitelerine göre ikili kıyaslamalarda, hastalar, sadece IUI ve sadece İVF uygulanmışlar olarak gruplandığında, anlamlı fark izlenmiştir (p: 0.028). Depresyon skoru bakımından, yaş grupları arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark yoktur (p: 0.577). Tu rkiye de, 2014 senesinde, Ku bra Erdem ve arkadaşlarınca yapılan başka bir çalışmaya göre, yaş arasındaki infertil kadınlardaki BDS ortalaması bulunurken, 31 yaş ve u zerinde çıkmıştır ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p: >0.05) (95). Beck depresyon skoru bakımından infertilite su releri arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark yoktur (p: 0.453). Depresyon durumu ve infertilite su releri sınıflandırıldığında depresyon durumu bakımından, infertilite su resi arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark olmamasına rağmen, infertilite su resi 1-3 yıl arasında olanlarda, hafif derecede depresyon göru lme oranı %7.8 iken >5 yıl u zeri olanlarda ise %8 dir (p: 0.081). Gana da yılında yapılan çalışmada, çiftlerin infertilite su releri depresyon skorları karşılaştırılmış, hastaların %66 sı 1 ila 5 yıldır infertilken, %22 si 6 ila 10 yıl, %12 si ise 10 yılı geçkin su redir infertil olduğu göru lmu ş. One way anova ile değerlendirilen hastaların depresyon skorları ile infertilite su releri birbiriyle ilişkili bulunmuş (p: <0.001) (3). Gengsiang wu ve arkadaşları 2014 yılında yaptıkları çalışmada, 6 yıldan uzun su redir infertil olanların depresyon skorlarını, 6 yıldan daha az su redir infertilite sıkıntısı çekenlerden daha çok olduğu saptanmış (p: 0.002) (94) senesinde yapılan metaanalize göre infertilite su resiyle depresyonun ilişkili olduğu gösterilmiş (96). Suudi Arabistan da, 2011 yılında yapılan bir çalışmaya göre 91 infertil kadın ve 94 fertil kadın karşılaştırılmış, infertil kadınlarda BDS iken fertil kadınlarda bulunmuştur ve fark anlamlı bulunmuştur (p: 0.001) (97). Yine aynı çalışmada, infertil çiftlerde, infertilite su releri olarak 1-3 yıl, 4-6 yıl ve 6 yıl u zeri olarak sınıflandırma yapılmış ve BDS açısından anlamlı fark izlenmemiştir (p: 0.660) (97). İran da 2004 senesinde yapılan çalışmaya göre, infertil kadınlar, infertilite su relerine göre 1-3 yıl, 4-6 yıl, 7-9 yıl ve 10 yıl ile u zeri şeklinde gruplandırılmış ve BDÖ ile depresyon skorları değerlendirilmiş ancak gruplar arası anlamlı fark izlenmemiştir (p: 0.160) (91) de Tu rkiye de yapılan bir çalışmaya göre infertilite su resiyle depresyon skorlarının korele olduğu, uzamış infertilite su relerinin depresyon oranlarını artırdığı gösterilmiştir (p: <0.002) (98). 27

1-Mevcut var olan evliliğinden çocuk sahibi olmaması gerekmemektedir.

1-Mevcut var olan evliliğinden çocuk sahibi olmaması gerekmemektedir. TÜP BEBEK İLAÇLARIN ÖDENME KOŞULLARI İNVİTRO FERTİLİZASYON (İVF) OVÜLASYON İNDÜKSİYONU (OI) İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON (IUI) İNVİTRO FERTİLİZASYON (İVF) 3 basamak sağlık kuruluşlarında üroloji uzman hekimi

Detaylı

İNFERTİLİTE NEDENLERİ. İlknur M. Gönenç

İNFERTİLİTE NEDENLERİ. İlknur M. Gönenç İNFERTİLİTE NEDENLERİ İlknur M. Gönenç ERKEK İNFERTİLİTE NEDENLERİ Endokrin Bozukluklar Hipotalamik disfonksiyon (Kallmann) Hipoffizer yetmezlik ( tm., rad, cerrahi ) Hiperprolaktinemi, Adrenal hiperplazi

Detaylı

Abdominal Myomektomi Fertiliteyi Arttırıyor

Abdominal Myomektomi Fertiliteyi Arttırıyor Abdominal Myomektomi Fertiliteyi Arttırıyor Amaç: Bu çalışmanın amacı, abdominal myomektomi sonrası fertiliteyi değerlendirmek ve uterin fibroid lerin sayı, büyüklük ve lokalizasyonunun cerrahi sonrası

Detaylı

İN-VİTRO FERTİLİZASYON (IVF) VE EMBRİYO TRANSFERİ (ET)

İN-VİTRO FERTİLİZASYON (IVF) VE EMBRİYO TRANSFERİ (ET) İN-VİTRO FERTİLİZASYON (IVF) VE EMBRİYO TRANSFERİ (ET) Yardımcı üreme tekniklerinin (YÜT) (Assisted Reproduction Techniques, ART) temel amacı, infertil çiftin sağlıklı bir bebek sahibi olmasıdır. IVF-ET

Detaylı

Polikistik over sendromu olan kadınlarda, cerrahi veya Yardımcı Üreme. Teknikleri ile kanıta dayalı infertilite tedavisi

Polikistik over sendromu olan kadınlarda, cerrahi veya Yardımcı Üreme. Teknikleri ile kanıta dayalı infertilite tedavisi Polikistik over sendromu olan kadınlarda, cerrahi veya Yardımcı Üreme Teknikleri ile kanıta dayalı infertilite tedavisi Polikistik over sendromu (PKOS), 1930 yılında wedge rezeksiyonun tariflenmesinden

Detaylı

Prof. Dr. M. Sait Yücebilgin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD

Prof. Dr. M. Sait Yücebilgin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Prof. Dr. M. Sait Yücebilgin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Semen analizi Ovülasyon değerlendirilmesi HSG vardır. Endike ise; Over rezervi tayini Laparoskopi söz konusudur.

Detaylı

Gebelik nasıl oluşur?

Gebelik nasıl oluşur? Normal doğurgan çiftlerde, normal sıklıkta cinsel ilişki durumunda aylık gebe kalma oranı % 25 dir. Bu oran 1 yıl sonunda % 85, 2 yıl sonunda ise % 90 civarındadır. Gebelik nasıl oluşur? Gebeliğin oluşması

Detaylı

Adolesanlarda Polikistik Over Sendromu tanısında Anti Müllerien Hormon (AMH) ve İnsülin Like Peptit -3 (INSL3) ün tanısal değeri

Adolesanlarda Polikistik Over Sendromu tanısında Anti Müllerien Hormon (AMH) ve İnsülin Like Peptit -3 (INSL3) ün tanısal değeri Adolesanlarda Polikistik Over Sendromu tanısında Anti Müllerien Hormon (AMH) ve İnsülin Like Peptit -3 (INSL3) ün tanısal değeri Ayça Kömürlüoğlu 1, E. Nazlı Gönç 2, Z. Alev Özön 2, Nurgün Kandemir 2,

Detaylı

Ektopik Gebelik. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012

Ektopik Gebelik. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Ektopik Gebelik Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Sunum Planı Tanım Epidemiyoloji Patofizyoloji Klinik Tanı Ayırıcı tanı Tedavi Tanım Fertilize ovumun endometriyal kavite dışında

Detaylı

Yardımcı üreme teknolojisi (YÜT) son yıllarda birçok infertil çiftin çocuk sahibi olmalarını sağlamaktadır.

Yardımcı üreme teknolojisi (YÜT) son yıllarda birçok infertil çiftin çocuk sahibi olmalarını sağlamaktadır. İlknur M. GÖNENÇ Yardımcı üreme teknolojisi (YÜT) son yıllarda birçok infertil çiftin çocuk sahibi olmalarını sağlamaktadır. Bilim adamları Miriam F. Menkin ve John Rock ın ilk olarak 1944 yılında bir

Detaylı

Tubal İnfertilite Tedavi ve Yönetimi. Prof. Dr. Murat Sönmezer Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Tubal İnfertilite Tedavi ve Yönetimi. Prof. Dr. Murat Sönmezer Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tubal İnfertilite Tedavi ve Yönetimi Prof. Dr. Murat Sönmezer Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfertil çifte yaklaşım Etyopatogenez Erkek faktör Tubal faktör Endometriozis PCOS ve diğer anovulasyon nedenleri

Detaylı

ÖZET CEVAP: Oosit retrivalin hemen ardından intrauterin hcg uygulaması implantasyon oranlarını, kimyasal ve klinik gebelik oranlarını artırmaktadır.

ÖZET CEVAP: Oosit retrivalin hemen ardından intrauterin hcg uygulaması implantasyon oranlarını, kimyasal ve klinik gebelik oranlarını artırmaktadır. Intrauterine administration of hcg immediately after oocyte retrieval and the outcome of ICSI: a randomized controlled trial Oosit Retrivalden hemen sonra intrauterin hcg uygulamasının ICSI sonuçları üzerine

Detaylı

Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği ; Üremeye Yardımcı Tedaviler. Yrd.Doç.Dr. Vedat UĞUREL

Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği ; Üremeye Yardımcı Tedaviler. Yrd.Doç.Dr. Vedat UĞUREL Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği ; Üremeye Yardımcı Tedaviler Yrd.Doç.Dr. Vedat UĞUREL SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİ-2013 Resmi Gazete: 24.03.2013-28597 2.4.4.İ-1 - İnvitro

Detaylı

Polikistik Over Sendromu ve Anti-Müllerien Hormon (PCOS ve AMH)

Polikistik Over Sendromu ve Anti-Müllerien Hormon (PCOS ve AMH) Polikistik Over Sendromu ve Anti-Müllerien Hormon (PCOS ve AMH) Doç. Dr. Cavidan Gülerman Her yönüyle PCOS Sempozyumu 31 Mart 2013 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi - İzmir AMH TGF-b ailesinden bir glikoproteindir.

Detaylı

OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ

OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ İnfertilite (Kısırlık); döl oluşturma yeteneğinin azalması ya da yokluğu ile karakterize edilen tıbbi bir durumdur. Hem erkeklerde, hem de kadınlarda

Detaylı

2007 yılı Bütçe Uygulama Talimatı (BUT) ve 2007 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Uygulama Tebliği (SUT)

2007 yılı Bütçe Uygulama Talimatı (BUT) ve 2007 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Uygulama Tebliği (SUT) 2007 yılı Bütçe Uygulama Talimatı (BUT) ve 2007 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Uygulama Tebliği (SUT) Sosyal Güvenlik Güvencesinden dolayı sağlık yardımı kullanan kişilerin, sağlık yardımından faydalanmasına

Detaylı

İnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü

İnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü İnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü Dr. Fatma Fariha Cengiz, Dr. Gülhan Cengiz, Dr. Sermin Kesebir Erenköy RSHEAH, İstanbul 29 Mayıs Hastanesi,

Detaylı

İNFERTİL HASTANIN HORMON DEĞERLENDİRMESİ NASIL YAPILMALIDIR? DOÇ. DR. ERCAN BAŞTU

İNFERTİL HASTANIN HORMON DEĞERLENDİRMESİ NASIL YAPILMALIDIR? DOÇ. DR. ERCAN BAŞTU İNFERTİL HASTANIN HORMON DEĞERLENDİRMESİ NASIL YAPILMALIDIR? DOÇ. DR. ERCAN BAŞTU İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Reprodük>f Endokrinoloji ve İnfer>lite

Detaylı

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe

Detaylı

Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Dr. Gülcan Güleç, DR. Hikmet Hassa, Dr. Elif Güneş Yalçın, Dr.Çınar Yenilmez, Dr. Didem

Detaylı

KADIN İNFERTİLİTESİNDE LABORATUVARIN ROLÜ

KADIN İNFERTİLİTESİNDE LABORATUVARIN ROLÜ KADIN İNFERTİLİTESİNDE LABORATUVARIN ROLÜ OVERYEN REZERV PREMATÜR OVARYEN YETMEZLİK POLİKİSTİK OVER SENDROMU Dr.MURAT ÖKTEM Menstrüel siklusların düzenli olması %95 ovülasyon olduğunu gösterir. Fakat yeterli

Detaylı

İNFERTİLİTE ANAMNEZ FORMU

İNFERTİLİTE ANAMNEZ FORMU Sayfa No 1 / 6 Adı Soyadı: Tarih:.. Baba Adı: Dosya No:.. Yaşı: Telefon:.. Evli/Bekar: Eşinin Adı:.. Eşinin Yaşı:. Korunma Yöntemi:.. Korunma Süresi:. İnfertilite Süresi:. Primer: Sekonder:. Şimdiki Eşinden

Detaylı

İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi

İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi Y R D. D O Ç. D R. M İ N E İ S L İ M Y E TA Ş K I N B A L I K E S İ R Ü N İ V E R S İ T E S I TIP FA K Ü LT E S İ K A D I N H A S TA L I K L A R I V E D

Detaylı

Dr. MANSUR DAĞGÜLLİ Üroloji ABD

Dr. MANSUR DAĞGÜLLİ Üroloji ABD Dr. MANSUR DAĞGÜLLİ Üroloji ABD Tanım İnfertilite, cinsel yönden aktif ve kontrasepsiyon uygulamayan bir çiftin bir yıl içerisinde gebelik elde edememesi durumudur (WHO). Epidemiyoloji Çiftlerin yaklaşık

Detaylı

4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI (Grup 3)

4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI (Grup 3) 4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI (Grup 3) Amaç: Kadın yaşamının evreleri ve bu evrelerde karşılaşılabilecek sağlık sorunları hakkında öğrenciyi bilgilendirmek, bu sorunlara pratisyen

Detaylı

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Dr. Serhat IŞIK 13.10.2011 TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD

Detaylı

4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI

4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI 4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI Amaç: Kadın yaşamının evreleri ve bu evrelerde karşılaşılabilecek sağlık sorunları hakkında öğrenciyi bilgilendirmek, bu sorunlara pratisyen hekim düzeyinde

Detaylı

OLGULARLA KOH PROTOKOL SEÇİMİ. Prof.Dr.Ahmet Zeki IŞIK İzmir Üniversitesi ÜYTE Merkezi

OLGULARLA KOH PROTOKOL SEÇİMİ. Prof.Dr.Ahmet Zeki IŞIK İzmir Üniversitesi ÜYTE Merkezi OLGULARLA KOH PROTOKOL SEÇİMİ Prof.Dr.Ahmet Zeki IŞIK İzmir Üniversitesi ÜYTE Merkezi Ç.B. -1- YAŞ: 24 BMI: 18.5 3 YILLIK EVLİ 3 YILLIK PRİMER İNFERTİL MENS: DÜZENLİ EK SİSTEMİK HASTALIK YOK SİGARA: 3-4

Detaylı

Kronik Hepatit B'li Genç Hastalara Karaciğer Biyopsisi Hemen Yapılmalı mı?

Kronik Hepatit B'li Genç Hastalara Karaciğer Biyopsisi Hemen Yapılmalı mı? Kronik Hepatit B'li Genç Hastalara Karaciğer Biyopsisi Hemen Yapılmalı mı? Dr. Ferit Kuşcu ÇÜTF, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Giriş Du nyada yaklaşık 2 milyar kişinin

Detaylı

109. Aşağıdaki myoma uteri tiplerinden hangisinde laparotomi dışında bir cerrahi girişim yapılabilir?

109. Aşağıdaki myoma uteri tiplerinden hangisinde laparotomi dışında bir cerrahi girişim yapılabilir? 109. Aşağıdaki myoma uteri tiplerinden hangisinde laparotomi dışında bir cerrahi girişim yapılabilir? A) Subserozal B) Pedinküle subserozal C) İntramural D) Servikal E) Tip 0 submukozal Soru kalitesiz

Detaylı

ĠNFERTĠLĠTE TANI YÖNTEMLERĠ. İlknur M. Gönenç

ĠNFERTĠLĠTE TANI YÖNTEMLERĠ. İlknur M. Gönenç ĠNFERTĠLĠTE TANI YÖNTEMLERĠ İlknur M. Gönenç ANAMNEZ Çiftlerin her ikisine yönelik; sosyo demografik özellikler evlilik ve infertilite süreci sorgulanır. Psikoseksüel faktörler Fekontabiliteyi azaltan

Detaylı

Olgu EKTOPİK GEBELİK. Soru 1. Tanım. Soru 3. Soru 2. 23 yaşında bayan hasta pelvik ağrı yakınmasıyla geliyor. 5 gündür ağrısı var, SAT 1,5 ay önce

Olgu EKTOPİK GEBELİK. Soru 1. Tanım. Soru 3. Soru 2. 23 yaşında bayan hasta pelvik ağrı yakınmasıyla geliyor. 5 gündür ağrısı var, SAT 1,5 ay önce Olgu EKTOPİK GEBELİK Dr. Mutlu Kartal AÜTF Acil Tıp AD Nisan 2010 23 yaşında bayan hasta pelvik ağrı yakınmasıyla geliyor. 5 gündür ağrısı var, SAT 1,5 ay önce Gebelik olabilir, vajinal spotting kanama

Detaylı

T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI

T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI İNTRASTOPLAZMİK SPERM İNJEKSİYONU (ICSI) YAPILAN FAZLA KİLOLU VE OBEZ HASTALARDA 250 µg ve 500 µg REKOMBİNANT İNSAN KORYONİK

Detaylı

DÖNEM IV GRUP B DERS PROGRAMI

DÖNEM IV GRUP B DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018-2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

Op.Dr. Meryem Hocaoğlu Prof. Dr. Atıl Yüksel Prof. Dr. Cem Batukan 10/11/2013

Op.Dr. Meryem Hocaoğlu Prof. Dr. Atıl Yüksel Prof. Dr. Cem Batukan 10/11/2013 Op.Dr. Meryem Hocaoğlu Prof. Dr. Atıl Yüksel Prof. Dr. Cem Batukan 10/11/2013 İntrauterin adezyonlar (IUA), ilk olarak 1894 de Fritsch tarafından tarif edilmiştir. 1946 da Joseph G. Asherman, yayınladığı

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018-2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018-2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

İntrauterine İnseminasyonda prognostik faktörler. Dr. Mehmet Erdem Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.B.D.

İntrauterine İnseminasyonda prognostik faktörler. Dr. Mehmet Erdem Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.B.D. İntrauterine İnseminasyonda prognostik faktörler Dr. Mehmet Erdem Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.B.D. IUI da prognostik faktörler İntrauterine inseminasyon: Sperm hazırlama

Detaylı

DÖNEM IV GRUP C DERS PROGRAMI

DÖNEM IV GRUP C DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON UYGULANAN İNFERTİL HASTALARDA SPERMİOGRAM, HORMON PROFİLİ, ENDOMETRİAL KALINLIK VE DİĞER FAKTÖRLERİN GEBELİK ORANINA ETKİSİ

İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON UYGULANAN İNFERTİL HASTALARDA SPERMİOGRAM, HORMON PROFİLİ, ENDOMETRİAL KALINLIK VE DİĞER FAKTÖRLERİN GEBELİK ORANINA ETKİSİ T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI Tez Yöneticisi Prof. Dr. Koray ELTER İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON UYGULANAN İNFERTİL HASTALARDA SPERMİOGRAM, HORMON PROFİLİ,

Detaylı

ĐNFERTĐLĐTE : GENEL BĐR BAKIŞ

ĐNFERTĐLĐTE : GENEL BĐR BAKIŞ ĐNFERTĐLĐTE : GENEL BĐR BAKIŞ Đnfertilite, düzenli ve korunmasız cinsel birliktelik olmasına rağmen bir yıl sonunda gebeliğin gerçekleşememesi olarak tanımlanmaktadır.eğer bir yıl veya daha fazla süredir

Detaylı

DÖNEM IV GRUP A DERS PROGRAMI

DÖNEM IV GRUP A DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

Erkek infertilitesinde tedavi prensipleri. Doç.Dr.Cem ÇELİK Bahçeci Sağlık Grubu

Erkek infertilitesinde tedavi prensipleri. Doç.Dr.Cem ÇELİK Bahçeci Sağlık Grubu Erkek infertilitesinde tedavi prensipleri Doç.Dr.Cem ÇELİK Bahçeci Sağlık Grubu ÜCD Ege Şubesi - Ege Üroloji Derneği 20.02.2014 3 % 30-40 Anamnez N Fizik muayene N Endokrin testler N SEMEN ANALİZİ SAYI

Detaylı

ADOLESAN VE PERİMENOPOZDA İNFERTİLİTE TEDAVİSİ YAPILMALI MIDIR? Prof. Dr. Yusuf ÜSTÜN

ADOLESAN VE PERİMENOPOZDA İNFERTİLİTE TEDAVİSİ YAPILMALI MIDIR? Prof. Dr. Yusuf ÜSTÜN ADOLESAN VE PERİMENOPOZDA İNFERTİLİTE TEDAVİSİ YAPILMALI MIDIR? Prof. Dr. Yusuf ÜSTÜN ADOLESAN Çocukluktan erişkinliğe geçiş süreci DSÖ 10-19 yaş arasını kapsar Menarş sonrası ilk 2 yıl anovulatuar siklustan

Detaylı

IUI da Başarıyı Etkileyen Faktörler

IUI da Başarıyı Etkileyen Faktörler IUI da Başarıyı Etkileyen Faktörler Ayşin Akdoğan Ege Üniversitesi Aile Planlaması ve Kısırlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İZMİR Dünyada %13-15 çift infertilite sorunu yaşıyor Prevalansı gelişmekte olan

Detaylı

NEDENLERİ. Endometrial polipler ile sigara kullanımı, doğum kontrol hapı kullanımı ve yapılan doğum sayısı arasında bir ilişki yoktur.

NEDENLERİ. Endometrial polipler ile sigara kullanımı, doğum kontrol hapı kullanımı ve yapılan doğum sayısı arasında bir ilişki yoktur. Polipler küçük ve çoğu zaman iyi huylu küçük tümoral oluşumlardır. Vücutta rahim ağzı, rahimin içi (endometrium), ses telleri ve barsaklar gibi pekçok değişik bölgede görülebilir. Endometrial polip rahimin

Detaylı

DÖNEM VI GRUP C 2 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP C 2 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

DÖNEM VI GRUP F DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP F DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2013 2014 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

DÖNEM VI GRUP C2 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP C2 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

GEBE OLMAYAN KADINLARDA VAJİNAL KANAMA. Dr.Müjdat ŞİMŞEK

GEBE OLMAYAN KADINLARDA VAJİNAL KANAMA. Dr.Müjdat ŞİMŞEK GEBE OLMAYAN KADINLARDA VAJİNAL KANAMA Dr.Müjdat ŞİMŞEK EPİDEMİYOLOİ Üreme çağındaki kadınların vajinal kanama nedeniyle acil servise başvurmaları sıktır. Menoraji sağlıklı kadında %9 14 oranında görülür.

Detaylı

Tüp Bebek Merkezi her şey bebek için

Tüp Bebek Merkezi her şey bebek için Tüp Bebek Merkezi her şey bebek için Yeni bir hayata dair minik bir ses, kocaman bir umut. Medicana International İstanbul Hastanesi Tüp Bebek Merkezi deneyimli uzman kadrosu ve son teknoloji ürünü tıbbi

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

DÖNEM VI GRUP E-1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP E-1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

DÖNEM VI GRUP F2 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP F2 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP F2 DERS PROGRAMI 01 KASIM 2018 30 KASIM

Detaylı

DÖNEM VI GRUP F-1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP F-1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

DR. DENİZ CAN ÖZTEKİN T.C.S.B. İZMİR EGE DOGUMEVİ VE KADIN HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ TÜP BEBEK MERKEZİ

DR. DENİZ CAN ÖZTEKİN T.C.S.B. İZMİR EGE DOGUMEVİ VE KADIN HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ TÜP BEBEK MERKEZİ 4 DR. DENİZ CAN ÖZTEKİN T.C.S.B. İZMİR EGE DOGUMEVİ VE KADIN HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ TÜP BEBEK MERKEZİ İnfertilite nedenleri %15 ovulatuar faktorler %30-40 tuboperitoneal faktörler %30-40

Detaylı

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ Prof. Dr. Fırat ORTAÇ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD. Jinekolojik Onkoloji Departmanı Polikistik Over Sendromu(PKOS)

Detaylı

DÖNEM VI GRUP F-2 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP F-2 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun

Detaylı

DÖNEM VI GRUP C1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP C1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP C1 DERS PROGRAMI 01 MAYIS 2019 31 MAYIS

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B-2 DERS PROGRAMI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B-2 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

14 Aralık 2012, Antalya

14 Aralık 2012, Antalya Hamilelerde Uyku Bozukluğunun Sorgulanması ve Öyküden Tespit Edilen Huzursuz Bacak Sendromunda Sıklık, Klinik Özellikler ve İlişkili Olabilecek Durumların Araştırılması A Neyal, G Benbir, R Aslan, F Bölükbaşı,

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B1 DERS PROGRAMI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B1 DERS PROGRAMI 1 AĞUSTOS 2018 31 AĞUSTOS

Detaylı

Jinekolojide teşhis ve muayene yöntemleri Esra Gür. Öğle tatili. Gebelikte sık karşılaşılan problemler Serkan Güçlü

Jinekolojide teşhis ve muayene yöntemleri Esra Gür. Öğle tatili. Gebelikte sık karşılaşılan problemler Serkan Güçlü 1. Hafta 09:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:30 13:30-14:30 14:30-15:30 15:30-16:30 17.11.2014 Staj Tanıtımı Prof Dr Serkan Güçlü Servis doğumhane tanıtımı Genital sistemin embriyoloji ve anatomisi

Detaylı

DÖNEM VI GRUP D 1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP D 1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP E1 DERS PROGRAMI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP E1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP E1 DERS PROGRAMI 01 ŞUBAT 2019 28 ŞUBAT

Detaylı

DÖNEM VI GRUP C 1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP C 1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

Op. Dr. Funda Akpınar Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma

Op. Dr. Funda Akpınar Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Op. Dr. Funda Akpınar Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Letrozol kullanımını takip eden donma- çözme tek embryo transfer sikluslarında gebelik ve neonatal sonuçlar Orijinal

Detaylı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

MENOPOZ. Menopoz nedir? MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona

Detaylı

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Varlık Erol, Cengiz Aydın, Levent Uğurlu, Emre Turgut, Hülya Yalçın*, Fatma Demet İnce* T.C.S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi,

Detaylı

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr.

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi Dr. Aslı KANTAR GİRİŞ GENEL BİLGİLER Akut böbrek hasarı (ABH) yenidoğan yoğun bakım

Detaylı

DÖNEM VI GRUP B-1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP B-1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

DÖNEM VI GRUP D1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP D1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI STAJ PROĞRAMI

KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI STAJ PROĞRAMI TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM KLİNİĞİ 2018-2019 DERS YILI 4. GRUP KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI STAJ PROĞRAMI DERS TEORİK PRATİK TOPLAM 69 (saat) 51 (saat) 120 (saat) Kadın Doğum

Detaylı

Oral ajanlarla ovulasyon induksiyonu. Doc. Dr. Fatma Ferda Verit Suleymaniye Kadin Hastaliklari ve Dogum Egitim ve Arastirma Hastanesi

Oral ajanlarla ovulasyon induksiyonu. Doc. Dr. Fatma Ferda Verit Suleymaniye Kadin Hastaliklari ve Dogum Egitim ve Arastirma Hastanesi Oral ajanlarla ovulasyon induksiyonu Doc. Dr. Fatma Ferda Verit Suleymaniye Kadin Hastaliklari ve Dogum Egitim ve Arastirma Hastanesi Klomifen sitrat Ovulasyon induksiyonu amaciyla ilk kez 1961 yilinda

Detaylı

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ Erhan Çalışıcı, Birgül Varan, Mahmut Gökdemir, Nimet Cındık, Özge Orbay Başkent Üniversitesi Çocuk Sağ.Has.ABD Göğüs ağrısı, çocukluk ve adölesan

Detaylı

DÖNEM VI GRUP A1 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP A1 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

Endometriozis, Fertilite ve Gebelik

Endometriozis, Fertilite ve Gebelik Endometriozis, Fertilite ve Gebelik Endometriozis ve fertilite Endometriozis yaygın görülen bir jinekolojik problemdir. Her zaman kısırlığa ya da ağrıya sebep olmayabilir. Hafif şiddette endometriozis

Detaylı

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Detaylı

DÖNEM VI GRUP B2 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP B2 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

DÖNEM VI GRUP A-2 DERS PROGRAMI

DÖNEM VI GRUP A-2 DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Detaylı

Anahtar kelimeler: ektopik gebelik, IVF, metotreksat, ovarian cevap, salpinjektomi

Anahtar kelimeler: ektopik gebelik, IVF, metotreksat, ovarian cevap, salpinjektomi Ektopik gebeliğin metotreksat veya salpinjektomi ile tedavisinin daha sonraki IVF siklusuna etkisi Amir Wiser,*, Audrey Gilbert, Ravit Nahum, Raoul Orvieto, Jigal Haas, Ariel Hourvitz, Ariel Weissman,

Detaylı

ENDOMETRİOZİS İnfertilite Olgusu. Doç. Dr. Banu Kumbak Aygün

ENDOMETRİOZİS İnfertilite Olgusu. Doç. Dr. Banu Kumbak Aygün ENDOMETRİOZİS İnfertilite Olgusu Doç. Dr. Banu Kumbak Aygün A.K. 25y, 6 aylık evli Merhaba, 26 yaşında çocuk doktoruyum, yaklaşık 2 yıldır evliyim ve henüz çocuk sahibi değilim. Sizinle endometriozisle

Detaylı

OVULASYON İNDÜKSİYONU VE İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON YAPILAN OLGULARDA BAŞARIYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ

OVULASYON İNDÜKSİYONU VE İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON YAPILAN OLGULARDA BAŞARIYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI Tez Yöneticisi Prof. Dr. Mehmet Ali YÜCE OVULASYON İNDÜKSİYONU VE İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON YAPILAN OLGULARDA BAŞARIYI ETKİLEYEN

Detaylı

Aromataz İnhibitörlerinin Ovulasyon İndüksiyonunda Kullanımı. The use of aromatase inhibitors for ovulation induction

Aromataz İnhibitörlerinin Ovulasyon İndüksiyonunda Kullanımı. The use of aromatase inhibitors for ovulation induction Aromataz İnhibitörlerinin Ovulasyon İndüksiyonunda Kullanımı The use of aromatase inhibitors for ovulation induction Anat Hershko Klement a,b and Robert F. Casper a,b a Division of Reproductive Sciences,

Detaylı

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Hasta Başı Eğitim / İş Başında Öğrenme Hasta viziti, poliklinik, doğumhane ve ameliyathanede pratik

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Hasta Başı Eğitim / İş Başında Öğrenme Hasta viziti, poliklinik, doğumhane ve ameliyathanede pratik 1. HAFTA Stajın Tanıtımı Hekimlik Uygulaması Obstetrik antenatal vizit ve anamnez Puberte ve bozuklukları Hekimlik Uygulaması Jinekolojik anamnez, muayene Non-invaziv ve invaziv antenatal tetkikler Kadın

Detaylı

İnfertilite. hakkında en çok merak edilen. sorular

İnfertilite. hakkında en çok merak edilen. sorular İnfertilite hakkında en çok merak edilen sorular 1-Kısırlık nedir? Kısırlık ya da infertilite 1 yıl içinde, haftada en az iki kez cinsel birliktelik olduğu halde gebe kalamama durumu olarak ifade edilir.

Detaylı

İNFERTİLİTE TANI VE TEDAVİSİNDE PSİKİYATRİK YAKLAŞIM

İNFERTİLİTE TANI VE TEDAVİSİNDE PSİKİYATRİK YAKLAŞIM İNFERTİLİTE TANI VE TEDAVİSİNDE PSİKİYATRİK YAKLAŞIM Dr.Nalan ÖZTÜRK Bakırköy Prof.Dr.Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi 22.04.2017 Sunum Akışı İnfertilite nedir? Tarihçe&Kültür İnfertilite

Detaylı

İNFERTİL OLGULARDA GONADOTROPİNLİ SÜPEROVULASYON SİKLUSLARI İLE KLOMİFEN SİTRATLI MİNİMAL STİMÜLASYON SİKLUSLARI SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

İNFERTİL OLGULARDA GONADOTROPİNLİ SÜPEROVULASYON SİKLUSLARI İLE KLOMİFEN SİTRATLI MİNİMAL STİMÜLASYON SİKLUSLARI SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI Tez Yöneticisi Prof. Dr. Mustafa KÜÇÜK İNFERTİL OLGULARDA GONADOTROPİNLİ SÜPEROVULASYON SİKLUSLARI İLE KLOMİFEN SİTRATLI

Detaylı

T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI

T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI i T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI ANTAGONİST PROTOKOL İLE UYARILMIŞ İNTRASİTOPLAZMİK SPERM ENJEKSİYONU (İCSİ) SİKLUSLARINDA ELDE EDİLEN OOSİT BAŞINA

Detaylı

Sperm Bozuklukları Sperm Testi: Sperm testi nasıl yapılır, gerekli koşullar nelerdir?

Sperm Bozuklukları Sperm Testi: Sperm testi nasıl yapılır, gerekli koşullar nelerdir? Sperm Bozuklukları Sperm Bozuklukları Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık yarısında neden erkeğe bağlı olabilir. Dünya Sağlık Örgütü nün yaptığı araştırmalar doğrultusunda dünya genelinde erkeklerde

Detaylı

İNFERTİL ÇİFTLERDE, İNFERTİLİTE TEDAVİSİ ESNASINDA ERKEKLERDEKİ PSİKOSOSYAL DURUMUN İNCELENMESİ

İNFERTİL ÇİFTLERDE, İNFERTİLİTE TEDAVİSİ ESNASINDA ERKEKLERDEKİ PSİKOSOSYAL DURUMUN İNCELENMESİ T.C AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İNFERTİL ÇİFTLERDE, İNFERTİLİTE TEDAVİSİ ESNASINDA ERKEKLERDEKİ PSİKOSOSYAL DURUMUN İNCELENMESİ Nilüfer TOK KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM HEMŞİRELİĞİ

Detaylı

Ergen Hastada Endometriozis Yönetimi

Ergen Hastada Endometriozis Yönetimi Ergen Hastada Endometriozis Yönetimi Dr.Süleyman Engin Akhan İ.Ü.İstanbul Tıp Fak. Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Kadın Hayatının Evreleri 1. Yenidoğan Dönemi: postpartum ilk 28 gün 2. Çocukluk

Detaylı

KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM

KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 1. GÜN 08.15-09.00 Pratik Ders Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinin Tanıtılması 09.15-10.00 Teorik Ders Jinekolojik Anamnez M. ÇOLAKOĞLU 10.15-11.00 Teorik Ders Jinekolojik Muayene Usulleri M. ÇOLAKOĞLU

Detaylı

Kadınlarda gebelik birçok faktörün düzenli şekilde yan yana gelmesine bağlıdır.

Kadınlarda gebelik birçok faktörün düzenli şekilde yan yana gelmesine bağlıdır. KADINLARDA KISIRLIK İnfertilite, Kadın İnfertilitesi. Kısırlık ne demektir? Kısırlık bir yıl denemeyi takiben gebe kalmamaktır. Bu bir yıl boyunca korunmasız ve düzenli cinsel teması takiben hamile kalamamak

Detaylı

Yazar Ad 41 Prof. Dr. Haluk ÖZEN Cinsel hayat çocuk yaştan itibaren hayatımızın önemli bir kesimini oluşturur. Yaşlılık döneminde cinsellik ayrı bir özellik taşır. Yaşlı erkek kimdir, hangi yaş yaşlanma

Detaylı

Prof. Dr. Tayfun ALPER

Prof. Dr. Tayfun ALPER ÜNİTE 21 İNFERTİLİTE TEDAVİSİ Prof. Dr. Tayfun ALPER Genel bakış Tedavi yöntemlerinin kullanım amacına göre sınıflandırılması Yöntemlerin nedeni ortadan kaldırmaya yönelik kullanımları Yöntemlerin gebelik

Detaylı