EDİTÖR MEHMET KANTAR YARDIMCI EDİTÖRLER CAN BALKAN FİGEN GÜLEN YAYIN KURULU HASAN TEKGÜL ÖZGÜR ÇOĞULU GÜZİDE AKSU GÜLDANE KOTUROĞLU KURUCUSU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "EDİTÖR MEHMET KANTAR YARDIMCI EDİTÖRLER CAN BALKAN FİGEN GÜLEN YAYIN KURULU HASAN TEKGÜL ÖZGÜR ÇOĞULU GÜZİDE AKSU GÜLDANE KOTUROĞLU KURUCUSU"

Transkript

1 ISSN EGE PEDİATRİ BÜLTENİ CİLT : 16 SAYI : Ege Çocuk Vakfı (EÇV) Bilimsel Yayın Organıdır EDİTÖR MEHMET KANTAR YARDIMCI EDİTÖRLER CAN BALKAN FİGEN GÜLEN YAYIN KURULU HASAN TEKGÜL ÖZGÜR ÇOĞULU GÜZİDE AKSU GÜLDANE KOTUROĞLU KURUCUSU ALPHAN CURA Yılda 3 Sayı (Nisan - Ağustos - Aralık) yayınlanır. Basım Tarihi: adet basılmıştır. Basım Yeri: META Basım Matbaacılık Hizmetleri, Bornova metabasim@gmail.com

2 SAHİBİ SAVAŞ KANSOY (Ege Çocuk Vakfı adına) SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ MEHMET KANTAR İLETİŞİM ADRESİ Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Bornova, İzmir Tel: Faks: e-posta: Ege Pediatri Bülteni nin 2009 yılı 2. sayısı Milupa nın destekleriyle hazırlanmıştır. Bilime ve pediatriye olan katkıları için içten teşekkürlerimizi sunarız. MEHMET KANTAR Editör

3 BİLİMSEL DANIŞMA KURULU Serap Aksoylar Güzide Aksu Nejat Aksu Mete Akısü Sadık Akşit Özden Anal Ahmet Arvas Füsun Atlıhan Adem Aydın Yeşim Aydınok Ayvaz Aydoğdu Sema Aydoğdu Ali Rahmi Bakiler Afig Berdeli Zümrüt Başbakkal Demet Can Medine Çalışkan Yılmaz Şebnem Çalkavur Ahmet Çelik Hasan Çetin Nazan Çetingül Ergin Çiftçi Mahmut Çoker Özgür Çoğulu Haluk Çokuğraş Fügen Çullu Çokuğraş Funda Çorapçıoğlu Ayhan Dağdemir Şükran Darcan Esen Demir Osman Dönmez Nuray Duman Esra Arun Erdener Buket Erer Betül Ersoy Nurdan Evliyaoğlu Sarenur Gökben Damla Gökşen Şimşek Hüseyin Gülen Aydan İkincioğulları Adalet Meral Güneş Caner Kabasakal Sema Kalkan Savaş Kansoy Ateş Kara İSTANBUL AYDIN AYDIN ISPARTA ANKARA İSTANBUL İSTANBUL KOCAELİ SAMSUN BURSA MANİSA ADANA MANİSA ANKARA BURSA ANKARA Özgür Kasapçopur Erhun Kasırga Bülent Karapınar Deniz Yılmaz Karapınar Kaan Kavaklı Ahmet Keskinoğlu Şebnem Kılıç Güldane Koturoğlu Zafer Kurugöl Nilgün Kültürsay Necil Kütükçüler Ertürk Levent Sevgi Mir Nazmi Narin Hale Ören Burcu Özbaran Funda Özgenç Hasan Özkan Alp Özkan Cihangir Özkınay Ferda Özkınay Ruhi Özyürek Ulaş Saz Ayşe Selimoğlu Serap Semiz Gül Serdaroğlu Erkin Serdaroğlu Betül Sözeri Nermin Tansuğ Ferah Sönmez Damla Gökşen Şimşek Remziye Tanaç Fatma Taş Hasan Tekgül Ayşe Tosun Kamer Uysal Zülal Ülger Fadıl Vardar Mehmet Yalaz Raşit Yağcı Önder Yavaşcan Olcay Yeğin Ayşe Yenigün Kadriye Yurdakök Hasan Yüksel İSTANBUL MANİSA BURSA KAYSERİ İSTANBUL MALATYA DENİZLİ İSTANBUL AYDIN KONYA AYDIN ANTALYA AYDIN ANKARA MANİSA

4

5 Editör den... Ege Pediatri Bülteni nin 2009 yılı 2. sayısı 3 araştırma makalesi, 3 olgu sunumu ve 1 derleme içermektedir. Araştırma yazılarından ilki, anne sütü kullanımıyla ilgili iken, diğerleri preterm yenidoğanda sürfaktan uygulamaları ve pediatri hemşireliğinde hasta güvenliği ile ilişkilidir. İlginç olgu sunumları arasında, infantil hepatik hemanjioendotelyom, trombositopeni-radius yokluğu sendromu ve neonatal Bartter sendromu bulunmaktadır. Bu sayımızda yer alan derleme, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı emekli öğretim üyelerinden Prof. Dr. Baha Taneli tarafından kaleme alınmıştır. Konu, ülkemizde sağlık kurumları ve çocuk hastaneleridir. Baha Taneli hocanın bu çalışmasını ilgiyle okuyacağınızı tahmin ediyorum. Dergimizin bu sayısına gönderdiği yazılarla bilimsel katkıda bulunan Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği, Zeynep Kamil Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi yazarlarına ve tüm Türkiye den hakemlik yaparak bilimsel kalitemizi yükselten değerli danışmanlarımıza teşekkür ederiz. Saygılarımla, Doç. Dr. Mehmet KANTAR Editör

6

7 İÇİNDEKİLER EGE PEDİATRİ BÜLTENİ 2009, 16 (2): KLİNİK ÇALIŞMALAR Anne Eğitim Düzeyi ve Bebek Dostu Hastane Uygulamasının Altı Ay Tek Başına Anne Sütü Kullanımı Üzerine Etkileri Effects of Mothers Education Status and Baby Friendly Hospital on the Exclusive Breast-feeding within 6 Months of Life Adem AYDIN...71 Preterm Bebeklerde Sürfaktan Tedavisinin Prognoz ve Sağkalım Üzerine Etkinliğinin Değerlendirilmesi Assessment of Efficiency of Surfactant Therapy on Survival and Prognosis in Preterm Newborns Esra Arun ÖZER, Özlem KORKMAZ, Sümer SÜTÇÜOĞLU, Halil AYDINLIOĞLU, Ebru TÜRKOĞLU, Zelal KAHRAMANER, Hese COŞAR, Aydın ERDEMİR, Ali KANIK, Nejat AKSU...77 Pediatri Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürüne İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi A Study on the Pediatric Nurses Opinions About Patient Safety Culture Zümrüt BAŞBAKKAL, Fatma TAŞ, Hatice BAL YILMAZ...87 DERLEME Cumhuriyetten Önce ve Sonra Ülkemizde Sağlık Kurumları ve Çocuk Hastaneleri Baha TANELİ...95 OLGU SUNUMLARI İnfantil Hepatik Hemanjiyoendotelyom Infantile Hepatic Hemangioendothelioma Deniz TIRAK, Saniye GÜLLE, Demet CAN, Erkin SERDAROĞLU, Ayşe ERBAY, Canan VERGİN, Mustafa BAK Neonatal Bartter Sendromu Olgusu A Case of Neonatal Bartter Syndrome Deniz TIRAK, Saniye GÜLLE, Erkin SERDAROĞLU, Demet CAN, Ferah GENEL, Fusun ATLIHAN, Mustafa BAK Trombositopeni ve Radius Yokluğu Sendromu: Olgu Sunumu Thrombocytopenia- Absent Radii Syndrome: Case report Abdülkadir BOZAYKUT, Lale PULAT SEREN, Meral İNALHAN, Berat YÜCEL VII

8 VIII

9 KLİNİK ÇALIŞMA EGE PEDİATRİ BÜLTENİ 2009, 16 (2): ANNE EĞİTİM DÜZEYİ VE BEBEK DOSTU HASTANE UYGULAMASININ ALTI AY TEK BAŞINA ANNE SÜTÜ KULLANIMI ÜZERİNE ETKİLERİ Adem AYDIN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Soysal Pediatri Bilim Dalı, İnciraltı-İzmir Effects of Mothers Education Status and Baby Friendly Hospital on the Exclusive / Breast-feeding within 6 Months of Life ÖZET B u çalışma ile sağlıklı bebeklerin ilk altı ay tek başına sadece anne sütü alma oranları ve etki eden faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Sosyal Pediatri Bilim Dalı na, Ocak Aralık 2008 tarihleri arasında çocuk sağlığı izlemi için getirilen toplam 1138 bebek çalışmaya alındı. Bebeklerin doğum şekli, anne eğitimi, tek başına anne sütü kullanım durumu, mama kullanma ve ek besine geçiş süreleri, beslenme alışkanlıkları, emzik kullanımı ve nedenleri ve ailenin bazı sosyodemografik özellikleri dosya kayıtlarından incelendi. Çalışmaya katılan bebeklerin %50.7 si erkek %49.3 ü kız idi. Ortalama gebelik yaşı 38.4±1.8 hafta ve doğum ağırlığı 3217±591 gramdı. Bebeklerin %99.3 ü en az bir kez emzirilmişti. Sadece anne sütü alma oranı 0-1 aylık bebeklerde % 80.4 iken, 16 haftadan sonra azalıyordu. Altı ay tek başına anne sütü alma oranları %65.4 olarak saptandı. Doğum sırası ve annenin çalışıyor olması anne sütü alma sürelerini etkilememekteydi. Anne sütü alma oranını en fazla etkileyen değişken, annenin eğitimi idi. Anahtar Kelimeler: Anne sütü, tek başına anne sütü kullanımı SUMMARY I n this study, it was aimed to investigate the exclusive breast-feeding ratio of healthy infants in the first six months and the affecting factors healthy infants, who applied to the Division of Social Pediatrics, Department of Pediatrics, at Dokuz Eylul University Hospital between February 2003 and December 2008 for child health follow-up visits, were included in this study. Birth history, birth type, mother education status, duration of exclusive mother milk, formula use, feeding characteristics and some sociodemographic characteristics of infants has been reviewed retrospectively. Of the infants in this study, 50.7% were male and 49.3% female, whereas gestational age was 38.4 ± 1.8 weeks, and birth weight was 3217 ± 466 grams. Of the infants, 99.3% were given breast-milk at least once. While exclusive breastfeeding ratio was 80.4% at 0-1 month, it decreased after 16 weeks. At the end of six month of age, exclusive breastfeeding ratio was found 65.4%. Mother education status was found to the most important factor for exclusive breastfeeding within first six months. Key words: Mother milk, exclusive breastfeeding ratio Geliş tarihi: Kabul tarihi: * Bu makalenin bulguları Sokakta Yaşayan ve Sokakta Çalışan Çocuklar IV. İzmir Sempozyumu nda sunulmuştur. 30 Eylül 2 Ekim 2005, İzmir 71

10 Aydın GİRİŞ Anne sütü bebek ve anne sağlığı için kısa ve uzun dönemde pek çok pozitif etkisi bilinen doğal bir besindir (1-10). Sadece anne sütü ile beslenmenin artırılması için yapılan girişimlerin gelişmekte olan ülkelerde tüm beş yaş altı ölümleri %13 oranında azalttığı tahmin edilmektedir ve çocuk ölümlerini azaltmada tek başına en etkin yoldur (1). Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF (United Nations Children s Fund) her bebeğin ilk altı ay boyunca tek başına anne sütü almasını, altıncı ayda uygun şekilde tamamlayıcı beslenmeye geçilmesini ve anne sütüne iki yaşına kadar devam edilmesini önermektedir (5,11). Bu önerilere rağmen tüm dünyada sadece anne sütü alma ve anne sütüne devam oranları beklenenden düşüktür (4). ABD de altıncı ayda sadece anne sütü ile beslenme oranı %32.5 tir ve 2010 yılı için belirlenen hedef bu oranı altıncı ayda %50 ye çıkarmaktır (9). Ülkemizde ilk altı ay tek başına anne sütü alma oranı, son yıllarda anne sütünün desteklenmesi çalışmalarının yoğunlaşması ve toplumsal bilincin artması sonrasında bundan on yıl öncesinde %10 larda iken, beş yıl önce sırasıyla %20 ve günümüzde %40 lara çıkmıştır (12,13). Bununla birlikte tamamlayıcı besinlere erken başlama ve biberon ile beslenme yaygın olarak görülmektedir (12,13). Yapılan araştırmalar sadece anne sütü alma oranının beklenenin altında olmasının değişik sosyoekonomik ve kültürel nedenler gibi toplumsal nedenleri olduğunu göstermektedir. Öte yandan anne sütünün desteklenmesi konusunda hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının anne sütünün önemini yeni annelere tam olarak anlatamaması ya da önemsememesi, yenidoğan çocuğun sağlığından endişe edilmesi ve çocuğun doğum sonrası hemen beslenmesi konusunda aceleci davranılması gibi nedenlerle ilgili olduğunu ve bunların toplumdan topluma farklılık gösterdiğini bildirmektedir. Bununla birlikte, annenin yaşı ve eğitim düzeyi, bebeğin kaçıncı çocuk olduğu, doğum şekli, erken doğum, emzik ve biberon kullanımı, gebelikte ve doğumda anneye emzirme danışmanlığı verilmesi, bebek dostu hastanede doğum yapılması, annenin çalışıyor olması ve sigara içmesi, evde büyükanne olmasının bu oranı etkilediği bildirilmiştir (14-15). Bu çalışmada, bebek dostu hastane olan bir üniversite hastanesine çocuk sağlığı izlemi için başvuran sağlıklı bebeklerde sadece anne sütü alma durumları ve buna etki eden etmenlerin değerlendirilmesi planlandı. YÖNTEM Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Sosyal Pediatri Bilim Dalı na, Ocak Aralık 2008 tarihleri arasında çocuk sağlığı izlemi için getirilen toplam 2040 bebek geriye yönelik olarak çalışmaya alındı. Dosyalarında anne yaşı ya da eğitimi durumu, bebeklerin doğum şekli, doğum ağırlığı, ek besinlere geçiş süresi ya da tek başına anne sütü kullanma durumu kayıtlı olmayan 650 bebek ve doğumu hastanemiz dışında gerçekleşen (bebek dostu hastane dışı doğum düşünülerek) 252 bebek olmak üzere toplam 902 bebek çalışma dışı tutuldu. Toplam 1138 bebek çalışmaya alındı. Bebeklerin anne yaşı, anne ve baba eğitim durumu, ev ortamı gibi anneye ait etmenler ve doğum şekli, doğum ağırlığı, baş çevresi, boy, yenidoğan döneminde sarılık geçirmesi, K vitamini yapılma öyküsü, ilk anne sütünü ne zaman aldığı, ek besine geçme durumu gibi bebeğe ait etmenler açısından dosyaları incelendi. Ayrıca çalışmaya alınan bebeklerin verileri bebek dostu hastane olmamız açısından verilen eğitim kayıt dosyaları incelenerek, doğum öyküsü ve diğer demografik özellikleri test edildi. Veriler SPSS 15.0 paket programı (SPSS, ABD) ile incelendi. Bağımsız iki grubun ortalaması 72

11 Anne Eğitim Düzeyi ve Bebek Dostu Hastane Uygulamasının Altı Ay Tek Başına Anne Sütü Kullanımı Üzerine Etkileri Student-t testi ile incelendi. İki grubun frekans dağılımları Chi-kare ile test edildi ve korelasyon için Pearson korelasyon testi kullanıldı. Önemlilik p<0.05 olarak kabul edildi. BULGULAR Çalışmaya katılan bebeklerin %50.7 si erkek, %49.3 ü kızdı. Gebelik yaşı 38.4±1.8 hafta, doğum ağırlığı 3217±591 gram olarak bulundu. Bebeklerin cinsiyet dağılımı, ortalama gebelik haftası, doğum şekli ve ortalama doğum ağırlıkları Tablo 1 de verilmiştir. Annelerin eğitim durumu değerlendirildiğinde, %75 i lise ya da üniversite mezunuydu, %82.4 ü çalışıyordu (Tablo-1). Bebeklerin ilk altı ay, beslenme durumu değerlendirildiğinde; altı (%0.7) bebeğin hiç anne sütü almadığı saptanmıştır. Bu annelerden bir tanesinde meme başında aktif kanama nedeniyle meme veremediği, 4 tanesinde bebeklerin uzun dönem prematüre servisinde yatarak tedavi görmesi sonrası sütlerinin hiç gelmediği saptanmıştır. Bir bebekte ise anne sütü almama nedeni saptanamamıştır (Tablo-2). Altıncı aya gelindiğinde; toplam 745 (%65.4) bebeğin tek başına anne sütü kullandığı, ek gıda ile ilk tanışma yaşı araştırıldığında, bebeklerin %19.2 ilk 2-3. aylarda, ve %30.2 bebekte 4-5. aylarda ek gıdalarla tanıştırıldığı saptanmıştır. Bebekler ilk altı ay beslenme durumu değerlendirildiğinde; %34.6 bebeğin 6 aydan önce ek besinle tanıştırıldığı ve en çok önerilen ek besinin %80.2 oranında formula mama olduğu, daha sonra sırasıyla %15.2 sıklıkta yoğurt ve %4.6 ile meyve püresinin izlediği saptanmıştır (Tablo-2). Tablo I. Bebek ve ailelerin demografik özellikleri. Bebek özellikleri n % Ortalama± SD Cinsiyet Erkek Kız Gebelik haftası 38.4 ± 1.8 Doğum şekli Normal doğum Sezeryan Doğum Ağırlığı 2449 gr ve altı 2500 gr ve üzeri Anne özellikleri ± 591 gr Anne yaşı ± 5.08 Anne eğitimi <8 yıl 8 yıl Annenin çalışma durumu Çalışıyor Çalışmıyor

12 Aydın Tablo II. Bebeklerin ilk altı ayda beslenme durumu Beslenme durumu n % En az bir kere emzirilenler Tek başına 6 ay anne sütü Ek gıda tanışma 2-3 ay ay Anne sütü dışı besin alanlar 0-6 ay Verilen besinler* Mama Yoğurt Meyve püresi *Anne sütü dışında besin alanlar içindeki yüzde Anne eğitiminin bebeğin anne sütü kullanma sürecine etkisi incelendiğinde; anne eğitim düzeyinin 6 ay tek başına anne sütü almayı etkileyen en önemli faktör olduğu saptanmıştır (r:0.728; p=0.01). Bebeğin doğum ağırlığı, gebelik haftası ve annenin doğum yaptığı yaş, ve bebeğin kaçıncı çocuk olduğu, aile ortamı ve baba eğitimi gibi ailenin diğer sosyoekonomik göstergeleri anne sütü alma süresine herhangi bir etkisi saptanmamıştır. TARTIŞMA Anne sütü ile beslenmenin önemi konusunda sağlık çalışanları ve toplumun daha bilinçli olmasına ve bebek dostu hastane sayılarının giderek artmasına rağmen sadece anne sütü ile beslenme oranları tüm dünyada istenilen düzeyde değildir (1,5,9,13,14). Toplam 1138 bebek üzerinde yapılan bu çalışmada bebeklerin %99.3 üne en az bir kere anne sütü verildiği tespit edilmiştir. Ayrıca ilk altı ayda bebeklerin %65.4 ü sadece anne sütü almaktadır. Ülkemizde Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verilerine göre ilk altı ayda sadece anne sütü alma oranı %40.8 olarak verilmektedir (12). Kondolat ve ark. yaptıkları bir çalışmada, ilk ay sonunda tek başına anne sütü kulanım oranlarını yüksek bulmuşlardır (4). Çalışmalarında sadece anne sütü alma oranlarının daha iyi olmasının nedenlerini, katılan annelerin %89.4 nün 11 yıl ve üstünde eğitim almış olması, gebeliklerin izlemli olması, tüm doğumların bir sağlık kuruluşunda gerçekleşmiş olmasına bağlamışlardır. Bizim çalışmamızda da, annelerin lise ve üstü mezun olması %75.1 olarak bulunması, bebeklerin daha sık uzun süre tek başına anne sütü kullanma nedenlerinden olabilir. Benzer birçok çalışmada da, annenin eğitim düzeyinin yüksek olmasının anne sütü ile beslenme süresinin uzun olmasında etkili olduğu bildirilmiştir (4,13, 15-18). Sadece anne sütü ile beslenmedeki başarısızlığın en önemli nedeni, toplum inançları nedeniyle, doğumdan hemen sonra anne sütünün verilmesinin gecikmesi, emzirme sorunu yaşayan annelerde bu sorunun çözümünde aile desteğinin ve sağlık sistemi desteğinin verilmesi yerine daha kolay bir seçenek gibi görüldüğünden hemen mamaya geçilmesidir (1). Bu durum anne sütünün yararları ve başarılı emzirme konusunda eğitimin anneye destek verecek kişileri de kapsaması gerektiğini düşündürtmektedir. Dünya Sağlık Örgütü ve emzirmeyi destekleyen tüm kurumlar, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde uygulanması ve emzirmenin desteklenmesi için emzirme danışmanlığı eğitimi vermektedir. Ülkemizde de Sağlık Bakanlığı, son yılda bu konuda yoğun çalışma yapmakta ve bebek dostu hastane kavramını tüm hasta- 74

13 Anne Eğitim Düzeyi ve Bebek Dostu Hastane Uygulamasının Altı Ay Tek Başına Anne Sütü Kullanımı Üzerine Etkileri nelere yaymayı amaçlamaktadır. Hastanemizde de on yılı aşkın süredir yeni doğum yapmış tüm annelere, emzirme danışmanlığı eğitimi verilmekte, annelere doğum öncesinden başlamak üzere doğum sonrasında da bu konuda sürekli eğitim verilmektedir. TNSA, 2003 ve 2008 sonuçları daha önceki verilerle karşılaştırıldığında; bundan yıl önce altı ay tek başına anne sütü kullanma oranları %10 düzeylerinde iken, son iki raporda sırasıyla %20.8 ve %41.6 olarak verilmektedir (12,13). Bizim de klinik gözlemimiz, annelerin eğitim düzeyinden bağımsız olarak, anne sütünün önemini daha iyi kavradıkları yönündedir. Bu açıdan bakıldığında daha az eğitimsiz gruplarda da yıllar içinde yalnız başına anne sütü ile beslenme sıklığı artmaktadır. Bu artış özellikle eğitiminin yüksek olduğu annelerde daha belirgindir. Bu nedenle anne eğitimi her açıdan olduğu gibi sağlıklı bir toplumun oluşmasında yaşamsal öneme sahiptir. UNICEF ve DSÖ, bebeklerin doğumdan itibaren ilk 6 ay boyunca sadece anne sütü almalarını (başka katı ve sıvı gıdalar ve su almadan) ve yedinci aydan itibaren katı ve lapa ek gıdalara başlanılmasını önermektedir. İlk 6 aydan sonra ek gıda verilmesi kabul edilebilir olsa da, emzirmeye iki yaşına kadar devam edilmesi önerilmektedir. Ülkemizde ilk iki ayda bebeklerin % ü, 4-5. ayda %34.7 si anne sütü dışında diğer ek besinler almaktadır. Altıncı aya gelindiğinde tek başına anne sütü alma oranı %41.6 altı olarak verilmektedir (12,17). Çalışmamızda bu durum sırasıyla %19.2 ve 4-6. ayda %30.2 olarak bulunmuştur. Altıncı aya gelindiğinde tek başına anne sütü alan bebek oranı % 65.1 olarak bulunmuştur. TNSA 2008 verilerine göre, altı aydan küçük ve emzirilen çocukların yüzde 25 i hazır mama almıştır. Hazır mama alan çocukların payı 6-7 aylık bebeklerde %46 ile en yükseğe çıkmakta, 8-9 aylık çocukların diğer sıvı gıdaları almaya başlaması ile %22 ye düşmektedir (12). Çalışmamızda altı aya gelindiğinde, bebeklere ek besin olarak % 80.2 oranında hazır mama ve daha az sıklıkta yoğurt ve meyve püresi verilmiştir. Benzer olarak Kondolat ve ark. nın (4) çalışmasında da 6 aya gelindiğinde bebeklerinin %91.3 ü ek besin olarak mama aldığı bulunmuştur. Çalışmamızda mama verilme oranının yüksek olması anne eğitim düzeyinin ve ailenin sosyokültürel ve ekonomik yapısına bağlı olduğu düşünülmüştür. Türkiye de emzirme yaygın olmasına rağmen, sadece anne sütü ile besleme alışkanlığı arzu edilen seviyede değildir. İlk altı ayda yaklaşık her beş çocuktan ikisi sadece anne sütü ile beslenmektedir. Bebek maması ve diğer sıvılara erken başlama yaygındır ve biberon ile besleme tercih edilmektedir. Yakın dönemde emzirmenin yaygınlaştırılması konusunda uygulanan politikalar kapsamında sağlanan destek başarılı olmuştur, ancak bu desteğin gelecekte de devam ettirilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, ülkemizde anne sütü yenidoğan bebeklere yaygın olarak başlanmasına karşın, altıncı aya gelindiğinde yalnız başına anne sütü ile beslenme yeterli düzeyde değildir. Özellikle son dönemde bebek maması reklamlarının yazılı ve görsel medyada artması, anne sütüne devam edilmesinde olumsuz katkı oluştururken, geleneksel olarak diğer sıvılara erken başlanması ve biberon ile beslenmenin yaygın olması ve emzik kullanılmasının yaygınlığı da diğer olumsuz etmenlerdir. Bu nedenle, annelerin gebelikten itibaren anne sütünün yararları konusunda bilgilendirilmesi, emzirme tekniğinin öğretilmesi, sadece anne sütü ile besleme konusunda cesaretlendirilmesi ve bu durumu olumsuz yönde etkileyecek koşullardan uzak durması için eğitilmesi gereklidir. Başarılı bir emzirme süreci için anne eğitimi en önemli etmenlerden biri olduğundan, anne eğitimine destek olunması emzirmenin sürdürülmesi ve dolayısı ile bebeğin daha sağlıklı olarak büyümesi için en yararlı katkı sağlayacaktır. 75

14 Aydın KAYNAKLAR 1. Bhandari N, Kabir AK, Salam MA. Mainstreaming nutrition into maternal and child health programmes: scaling up of exclusive breastfeeding. Matern Child Nutr 2008; 41: Edmond KM, Zandoh C, Quigley MA, Amenga-Etego S, Owusu-Agyei S, Kirkwood BR. Delayed breastfeeding initiation increases risk of neonatal mortality. Pediatrics 2006; 117: Gdalevich M, Mimouni D, Mimouni M. Breastfeeding and the risk of bronchial asthma in childhood: a systematic review with meta-analysis of prospective studies. J Pediatr 2001;139: Kondolat M, Yalçın SS, Yurdakök K. Sadece anne sütü kullanımın etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009; 52: Hannula L, Kaunonen M, Tarkka MT. A systematic review of professional support interventions for breastfeeding. J Clin Nurs 2008; 17: Kırımi E, Tuncer T, Ataş B, Ceylan A. Yaşamın ilk altı ayında yalnızca anne sütü veya demirle zenginleştirilmiş mama ile beslenen süt çocuklarında 5. ve 10. aylarda büyüme ve demir durumu Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi 2004; 24: Bülbül L, Baysal S U, Gökçay G, Vehid E, Bülbül A. Altı aylık süt çocuklarında yalnız anne sütü ile beslenme süresi ile kan hemoglobin düzeyi ve eritrosit indeksleri ilişkisi. Türk Pediatri Arşivi 2008; 43: Nadir S, Vehid HE, Patlakoğlu M, Yılmaz G, Gökçay G. İlk altı ayda yalnızca anne sütü ile beslenme ve anemi gelişme riski: Pilot çalışma. Çocuk Dergisi 2006; 6: Santini P, Calevo MG, Caviglia MR, et al. Breastfeeding in northern Italy. Acta Paediatr 2008; 97: Schack-Nielsen L, Michaelsen KF. Breast feeding and future health. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2006; 9: World Health Organization. Infant and young child feeding. Geneva 2003 available at: int/nutrition/ publications/ infantfeeding/en/index.html 12. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) (Son erişim tarihi: ). 13. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) analiz rapor. htm (Son erişim tarihi: ). 14. Aidam BA, Perz-Escamilla R, Lartey A, Aidam J. Factors associated with exclusive breastfeeding in Accra, Ghana. Eur J Clin Nutr 2005; 59: Ladomenou F, Kafatos A, Galanakis E. Risk factors related to intention to breastfeed, early weaning and suboptimal duration of breastfeeding. Acta Paediatr 2007; 96: Santo LC, de Oliveira LD, Giugliani ER. Factors associated with low incidence of exclusive breastfeeding for the first 6 months. Birth 2007; 34: Vogel A, Hutchison BL, Mitchell EA. Factors associated with the duration of breastfeeding. Acta Paediatr 1999; 88: Karaçam Z. Factors affecting exclusive breastfeeding of healthy babies aged zero to four months: a community-based study of Turkish women. J Clin Nurs 2008; 17: Yazışma Adresi: Doç. Dr. Adem AYDIN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Soysal Pediatri Bilim Dalı, İnciraltı-İzmir e-posta : adem.aydin@deu.edu.tr 76

15 KLİNİK ÇALIŞMA EGE PEDİATRİ BÜLTENİ 2009, 16 (2): PRETERM BEBEKLERDE SÜRFAKTAN TEDAVİSİNİN PROGNOZ VE SAĞKALIM ÜZERİNE ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Assessment of Efficiency of Surfactant Therapy on Survival and Prognosis in Preterm Newborns Esra Arun ÖZER 1 Özlem KORKMAZ 2 Sümer SÜTÇÜOĞLU 1 Halil AYDINLIOĞLU 2 Ebru TÜRKOĞLU 1 Zelal KAHRAMANER 1 Hese COŞAR 1 Aydın ERDEMİR 1 Ali KANIK 1 Nejat AKSU 2 1 Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Neonatoloji Kliniği, Yenişehir, İzmir 2 Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Klinikleri, Yenişehir, İzmir ÖZET P reterm bebeklerde respiratuar distres sendromunun (RDS) tedavisinde kullanılan sürfaktan tedavisinin, neonatal mortaliteyi ve pnömotoraks, pulmoner interstisyel amfizem ve BPD gibi morbiditeleri azalttığı bildirilmektedir. Bu çalışmada, RDS tanısı ile yenidoğan ünitesine yatırılan ve sürfaktan tedavisi alan çok düşük doğum ağırlıklı preterm bebeklerde, sürfaktan tedavisinin RDS ye bağlı mortalite ve morbidite üzerine etkinliğini değerlendirmek amaçlanmıştır. Çalışma grubunda RDS tanısı alan ve sürfaktan tedavisi verilen 137 çok düşük doğum ağırlıklı preterm bebek retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Çalışma grubunu oluşturan olgular, RDS ye bağlı mortalite ve morbidite nedenleri bakımından risk faktörleri açısından istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Çalışma grubunda RDS ye bağlı mortalite oranı %39.2 olarak bulunmuştur. Kaybedilen olgular ile yaşayan hastalar arasında doğum ağırlığı, gebelik yaşı, cinsiyet, doğum şekli bakımından anlamlı istatistiksel farklılık bulunmuştur. Pnömotoraks sıklığı açısından anlamlı farklılık saptanmamıştır. Kaybedilen olguların genellikle yaşamın ilk günlerinde eksitus olduğu görülmüştür. Sürfaktan tedavisi alan olgularda doğum ağırlığının mortaliteyi belirlemede önemli faktör olduğu tespit edilmiştir. Geç kurtarma tedavisi uygulanan bu çalışma grubu olgularında görüldüğü gibi, sürfaktan tedavisi RDS ye bağlı sağ kalım üzerine anlamlı etkili bulunmuştur. Preterm doğumların sürfaktan verilebilecek gelişmiş merkezlerde sağlanabilmesi ve daha erken sürfaktan uygulamasının yaygınlaştırılması ile preterm bebeklerde sağ kalımın artacağı kanısına varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Respiratuar distres sendromu, sürfaktan, preterm bebek SUMMARY S urfactant therapy given due to respiratory distress syndrome (RDS) in preterm babies has been reported to decrease neonatal mortality and morbidity such as pneumothorax, pulmonary emphysema and bronchopulmonary dysplasia. The purpose of this study was to evaluate the efficiency of surfactant therapy on mortality due to respiratory distress syndrome and neonatal morbidity in very low weight preterm infants admitted to the neonatal intensive care unit. We have retrospectively evaluated 137 very low weight preterm infants with the diagnosis of RDS and treated with surfactant. Risk factors were analyzed statistically for development of mortality and morbidity. Mortality rate due to RDS was 39.2%. Birth weight, gestational age, gender and delivery type were the significant risk factors of mortality. Pnemothorax incidence was not different between survivors and non-survivors. Most of the non-survivors died in the early days of life. Birth weight was the significant prognostic factor of survival in those treated with surfactant. Surfactant therapy is effective on preterm babies with RDS, even in those with late surfactant replacement. Therefore, it is of great importance in developed neonatal units, and starting this therapy is essential in the early phase to improve survival rate in preterm babies with RDS. Key Words: Respiratory distress syndrome, surfactant, preterm infant Geliş tarihi: Kabul tarihi:

16 Özer ve ark. GİRİŞ VE AMAÇ Respiratuar distres sendromu (RDS) ya da diğer adıyla hyalen membran hastalığı preterm bebeklerde en sık mortalite ve morbidite nedenlerinden birisidir. RDS, doğum ağırlığı gr arasındaki bebeklerin yaklaşık %50 sinde görülmektedir. Görülme sıklığı gebelik yaşı azaldıkça artmaktadır. RDS için prematüre doğum en önemli risk faktörü olmasına rağmen erkek cinsiyet, ırk, sezeryan doğum, aile öyküsünün olması ve maternal hastalıklar insidansı etkilemektedir. RDS nin en temel nedeni endojen sürfaktan yapımındaki yetersizliktir (1). Preterm bebeklerde RDS tedavisinde ekzojen sürfaktan kullanımı 1980 lerde başlamış, neonatal mortaliteyi ve RDS ye bağlı hava kaçağı sendromları gibi morbiditeleri azalttığı gösterilmiştir (2, 3). Sürfaktan ile yapılan çok sayıda klinik çalışmada, sürfaktanın RDS li preterm bebeklerde mortaliteyi anlamlı derecede azalttığı, pnömotoraksı önlemede etkili olduğu ve bronkopulmoner displazi (BPD) insidansında da anlamlı azalmaya yol açtığı gösterilmiştir. Buna karşılık, intrakraniyal kanama, nekrotizan enterokolit (NEK), patent ductus arteriosus (PDA) ve prematüre retinopatisi gibi preterm bebeklerdeki olası diğer morbiditeler yönü ile etkinliğinin olmadığı görüşü bulunmaktadır (4-6). Kullanılan sürfaktan preparatları, ventilasyon yaklaşımı, hasta gruplarının farklılığı dolayısı ile konu ile ilgili çalışmalarda kanıtlar henüz net verilerden uzaktadır. Ayrıca sürfaktan tedavisinin endikasyon sınırları ile ilgili tüm sorular henüz yanıtlanmamıştır. Bu çalışmada, RDS tanısı ile yenidoğan ünitesine yatırılan ve sürfaktan tedavisi alan çok düşük doğum ağırlıklı preterm bebeklerde, sürfaktan tedavisinin RDS ye bağlı mortalite ve morbidite üzerine etkinliğini değerlendirmek amaçlanmıştır. HASTALAR VE YÖNTEM Çalışma Grubunun Oluşturulması Retrospektif olarak düzenlenen bu çalışmada, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Ünitesi ne Ocak 2006-Ocak 2008 tarihleri arasında doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde RDS tanısı ile yatırılan, doğum ağırlığı 1500 gram ve altında olan, 32 hafta ve altı preterm bebeklerden klinik ve laboratuar değerlendirmelerine göre sürfaktan eksikliği nedeni ile ekzojen sürfaktan tedavisi almış olgular çalışma grubunu oluşturdu. PDA dışında konjenital kalp hastalığı saptanan olgular, major konjenital anomalisi olan bebekler, postnatal 24. saatinden sonra yenidoğan ünitesine yatırılan olgular ve metabolik hastalık saptanan yenidoğanlar çalışma kapsamı dışında bırakıldı. Hastalarla İlgili Klinik Verilerin Toplanması Hastaların hastaneye yatış ve izlem dosyalarından antenatal ve perinatal döneme ait öyküleri, gebelik yaşı, doğum ağırlığı, cinsiyeti, doğum şekli, doğumda uygulanan canlandırma işlemleri kaydedildi. Hasta dosyalarından, yatışı sırasında respiratuar distres sendromuna bağlı komplikasyonlar açısından izlemleri kaydedildi. Olguların yatışı sırasında çekilen akciğer grafileri RDS açısından Bomsel kriterlerine göre 4 grupta değerlendirildi (7) : Evre I: Yalnızca kardiyotimik sınırda görülen hava bronkogramları ve çok ince granüler patern, kalp sınırlarının belirgin şekilde seçilebilmesi. Evre II: Tipik jeneralize retikülogranüler patern ile birlikte havalanma kaybına bağlı olarak akciğerlerin tamamında hafif dansite artışının olması. Evre III: Çok sayıda retikülogranüler opasitenin biraraya gelmesi ile tüm akciğerlerde yoğun bir dansite artışı ve hava bronkogramlarının çok fazla olması. 78

17 Preterm Bebeklerde Sürfaktan Tedavisinin Prognoz ve Sağkalım Üzerine Etkinliğinin Değerlendirilmesi Evre IV: Hava bronkogramlarının olmaması ve akciğerin tam opasifikasyonu, kalp sınırlarının silinmesi (buzlu cam görünümü). Sürfaktan tedavisi alan hastaların sürfaktan doz sayısı ve aralıkları, postekstübasyon atelektazi, hava kaçağı komplikasyonlarının varlığı, sepsis ve pnömoni sıklığı, NEK, BPD, intrakraniyal kanama saptanma durumu kaydedildi. Sürfaktan tedavisi sonrasında RDS nedeni ile kaybedilen olgular ile yaşayan hastalar yukarıda sayılan parametreler açısından istatistiksel olarak karşılaştırıldı. İstatistiksel Değerlendirme İstatistiksel değerlendirmeler SPSS 9.0 bilgisayar programında bağımsız örnekler t-testi ve Chi-kare testi kullanılarak yapıldı. P değerinin 0,05 den küçük olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bu testler ile anlamlı bulunan parametreler arasında çok değişkenli analiz için lojistik regresyon testi uygulandı. BULGULAR Çalışmaya Ocak 2006-Ocak 2008 tarihleri arasında Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Servisi nde respiratuar distres sendromu tanısı ile yatırılıp ekzsojen sürfaktan tedavisi almış olan toplam 137 preterm bebek dahil edildi. Çalışmada yer alan bebeklerin genel özellikleri Tablo 1 de verilmiştir. Hastaların ortalama gebelik yaşları 27.1 ± 2.2 hafta olup, ortalama doğum ağırlığı 1020 ± 264 gram idi. Toplam 137 olgunun 61 (%44.6) i kız, 76 (%55.4) sı erkek olup, çoğunluğu sezeryanla doğmuştu (%51.1). Hastaların %93.4 ü (128 olgu) gebelik yaşına uygun gelişim göstermekte iken, gebelik yaşına göre düşük doğum ağırlığı olan vakalar çalışma grubunun %5.1 ini oluşturmakta idi. Çalışma grubunu oluşturan hastaların 17 (%12.4) si yardımcı üreme teknikleri ile gerçekleşen gebeliklerden doğmuştu ve ikiz gebelik oranı %28.5, üçüz gebelik oranı %2.2 olarak saptandı. Çalışma grubu olgularının ortalama yatış süresi 19.4 ± 23.6 gün idi. Tablo I. Çalışma grubunun genel özellikleri (n= 137) Gebelik yaşı (hafta )* 27.1 ± 2.2 Doğum ağırlığı (gram)* 1020 ± 264 Cinsiyet (E /K) 76 /61 Doğum şekli Normal n (%) Sezeryan n (%) Intrauterin gelişim n (%) AGA ** SGA *** LGA **** 67 (48.9) 70 (51.1) 128 (93.4) 7 (5.1) 2 (1.5) Yatış süresi (gün)* 19.7 ± 24.5 YÜT gebelik ***** n (%) 17 (12.4) Fetus sayısı Tek n (%) İkiz n (%) Üçüz n (%) 95 (69.3) 39 (28.5) 3 (2.2) Sağkalım n (%) 86 (62.8) * Değerler ortalama + standart sapma cinsinden verilmiştir. ** AGA: Gebelik yaşına uygun doğum ağırlığı *** SGA: Gebelik yaşına göre küçük doğum ağırlığı **** LGA: Gebelik yaşına göre büyük doğum ağırlığı ***** YÜT: Yardımcı üreme tekniği 79

18 Özer ve ark. Tablo 2 de çalışma grubunu oluşturan 137 olguya ait perinatal risk faktörleri irdelenmiştir. Çalışma grubu olgularında perinatal asfiksi sıklığı %40.9 (56 hasta) olarak tespit edildi. Hastaların 23 (%16.7) ünde erken membran rüptürü, 9 (%6.6) unda maternal diyabet, 16 (%11.7) sında gebeliğe bağlı hipertansiyon, 3 (%2.2) ünde HELLP sendromu, 8 (%5.8) inde gebelikte idrar yolu enfeksiyonu, 18 (%13.1) inde preeklampsi, 8 (%5.8) inde plazental patoloji varlığı mevcuttu. Çalışma grubu olgularının %54.7 sine antenatal steroid ve %22.6 sına antenatal antibiyotik uygulanmıştı. Olguların %48.9 una doğum odasında pozitif basınçlı ventilasyon ile resüsitasyon uygulanırken, %36.5 i entübe edilmiş, %5.1 ine canlandırma işlemi sırasında ilaç da uygulanması gerekmişti. Tablo II. Çalışma grubu olgularında perinatal risk faktörlerinin değerlendirilmesi Risk faktörü Olgu sayısı (%) Asfiksi 56 (40.9) EMR* Yok saat > 72 saat 114 (83.2) 9 (6.6) 14 (10.2) Maternal diabet 9 (6.6) Hipertansiyon 16 (11.7) HELLP sendromu** 3 (2.2) İYE*** 8 (5.8) Preeklampsi 18 (13.1) Doğumda canlandırma uygulaması Yok PBV**** Entübasyon İlaç 13 (9.5) 67 (48.9) 50 (36.5) 7 (5.1) Plazental patoloji 8 (5.8) Antenatal steroid 75 (54.7) Antenatal antibiyotik 31 (22.6) EMR: Erken membran rüptürü, HELLP: Hemolysis, elevated liver enzyme levels and a low platelet İYE: İdrar yolu enfeksiyonu, PBV: Pozitif basınçlı ventilasyon Çalışma grubu olgularının RDS ye bağlı komplikasyonlar açısından değerlendirilmesi Tablo 3 de özetlenmiştir. Radyolojik değerlendirmeye göre hastaların büyük bir bölümünde Evre 3 RDS bulguları saptanmıştır (%63.5). Hastaların %67.9 u tek doz sürfaktan tedavisi almıştı. Hastalarda postekstubasyon atelektazi gelişme sıklığı %7.3, apne %18.2, pnömotoraks %5.8, BPD %4.4, NEK %5.8, intrakraniyal kanama %6.6, sepsis %27, pnömoni %13.9 olarak bulunmuştur. Olguların 22 (%16.1) sinde PDA saptandı. Tablo III. Çalışma grubu olgularında respiratuar distres sendromu ve komplikasyonlarının değerlendirilmesi Özellik Olgu sayısı (%) Grafi bulguları Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Sürfaktan doz sayısı Tek doz İki doz Üç doz 7 (5.1) 28 (20.4) 87 (63.5) 15 (10.9) 93 (67.9) 41 (29.9) 3 (2.2) Atelektazi 10 (7.3) Apne 25(18.2) Pnömotoraks 8 (5.8) Bronkopulmoner displazi 6 (4.4) Nekrotizan enterokolit 8 (5.8) İntrakraniyal kanama 9 (6.6) Sepsis 37 (27) Pnömoni 19 (13.9) Patent duktus arteriosus 22 (16.1) RDS nedeniyle kaybedilen 51 olgunun demografik özelliklerinin yaşayan olgularla karşılaştırılması Tablo 4 de gösterilmiştir. Gruplar arasında gebelik yaşı, doğum ağırlığı, cinsiyet, doğum şekli ve hastanede yatış süresi bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır. Kaybedilen olguların büyük bir çoğunluğunun 28. gebelik haftasından daha küçük preterm bebekler olduğu ve sağkalım açısından gruplar arasında anlamlı istatistiksel farklılık bulunduğu tespit edilmiştir (p=0.0001). Çok değişkenli logistik regresyon analizinde RDS li hastalarda doğum ağırlığının sağkalım belirleyici bağımsız faktör olduğu görülmüştür (p=0.004, risk faktörü 8,1). Gruplar arasında çoğul gebelik ve yardımcı üreme tekniği ile gerçekleşmiş gebelik oranı açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır. 80

19 Preterm Bebeklerde Sürfaktan Tedavisinin Prognoz ve Sağkalım Üzerine Etkinliğinin Değerlendirilmesi Tablo 4. Sürfaktan tedavisinin respiratuar distres sendromuna bağlı sağkalım üzerine etkisinin değerlendirilmesi Özellik Yaşayan Olgular (n=86) Kaybedilen Olgular (n=51) p Gebelik yaşı (hafta)* 28,0± 1,9 25,6±1, Gebelik yaşı hafta < 28 hafta Doğum ağırlığı (gram)* 1140± ± Cinsiyet (E /K) 54/32 22/ Doğum şekli Normal Sezeryan Yatış süresi (gün) * 29,4±25,1 4,4±2, YÜT gebelik Çoğul gebelik * Değerler ortalama + standart sapma cinsinden verilmiştir. Yardımcı üreme tekniği. Gruplar arasında perinatal asfiksi, erken membran rüptürü, maternal diyabet, hipertansiyon, idrar yolu enfeksiyonu, preeklampsi, HELLP sendromu, plazental patoloji varlığı açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır. Yaşayan hasta grubunda antenatal steroid uygulaması, kaybedilen hasta grubuna göre daha fazla olmakla birlikte bu oran gruplar arasında anlamlı istatistiksel farka yol açmamıştır (p=0.74). Benzer şekilde antenatal antibiyotik kullanımı açısından da gruplar arasında anlamlı istatistiksel fark bulunmamıştır. Kaybedilen hastaların tamamına doğum odasında canlandırma uygulandığı, entübasyon ve ilaç kullanım oranının kaybedilen olgularda daha fazla olduğu görülmüştür. TARTIŞMA Son yıllarda RDS sonuçlarında olan düzelme en çok farmakolojik olarak akciğer olgunlaşma indüksiyonu yapılması ve sürfaktan tedavisinin kullanıma girmesi ile olmuştur. Sürfaktan tedavisinin 1980 lerde kullanıma girmesinden itibaren günümüze dek, çeşitli hayvan deneyleri ve insan klinik çalışmaları ile sürfaktan tedavisinin etkinliği, farklı sürfaktan preparatlarının göreceli etkinliği, sürfaktan uygulamasının en uygun zamanı, dozu, uygulama yöntemi, olumsuz etkileri ve RDS dışı durumlardaki uygulama alanları gibi değişik yönlerini araştıran pek çok çalışma yürütülmüştür. Ekzojen sürfaktan tedavisi, günümüzde RDS li preterm bebeklerin tedavisinin standart bir parçası haline gelmiştir. Ekzojen sürfaktan tedavisi için günümüzde esas olarak hayvan kaynaklarından elde edilen doğal ve yapay olmak üzere iki çeşit sürfaktan bulunmaktadır. Çalışma grubunda yer alan hastaların yatış süresi sırasında hastanemizde ticari olarak bulunan tek sürfaktan preparatı beractant (Survanta ) olması dolayısı ile tüm hastalarımıza beractant tedavisi uygulanmıştır. Sürfaktan tedavisi, profilaktik ve kurtarma tedavisi olarak iki şekilde uygulanmaktadır. İki tedavi şeklini karşılaştıran çalışmalarda, sürfaktanın profilaktik uygulamasının kurtarma tedavisine göre mortalite ve ortak sonuç olarak kronik akciğer hastalığı gelişme riskinde anlamlı azalmaya yol açtığı görülmüştür (8-10). Profilaktik tedavi almayan ve RDS gelişen prematüre bebeklerde sürfaktanın ilk dozunun mümkün olan en kısa sürede verilmesi gerekmektedir. Kanıtlanmış RDS nin kurtarma tedavisinde 81

20 Özer ve ark. sürfaktanın geç ve erken verilmesinin karşılaştırıldığı çalışmaların meta-analizi, erken uygulama ile pnömotoraks, pulmoner intersisyel amfizem, kronik akciğer hastalığı ve mortalite riskinde anlamlı bir azalma olduğunu göstermiştir (11-14). Hastanemiz bünyesinde kadındoğum kliniğinin bulunmaması, servise alınan tüm bebeklerin hastane dışı sevkle olması, kliniğimizin bölge eğitim ve araştırma hastanesi olması nedeni ile il dışından sevkle bebeklerin de sıklıkla kliniğimize yatırılması nedeni ile hasta grubumuza profilaktik ve erken sürfaktan uygulaması yapılamamış, tüm hastalarımız geç kurtarma tedavisi alan hastalardan oluşmuştur. RDS ye bağlı sağkalım oranlarımızın literatüre göre düşük olmasının sürfaktanın ünitemiz koşulları gereği geç kurtarma tedavisi olarak uygulanmasına bağlı olduğu sonucuna varılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Enstitüsü (National Institute of Child Health and Human Development, NICHD) verilerine göre çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerin sağkalım oranı %83.9 dur (15). Ülkemizdeki çeşitli merkezlerde çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerin sağkalım oranlarının % arasında olduğu, ülkemiz genelinde ise ortalama %75 olduğu bildirilmiştir (16). Ünitemizde çalışmamızın yapıldığı dönemde çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerde 2006 yılı için mortalite oranı % 37.6, 2007 yılı için % 39 dur. Bölgemiz genelinde RDS li bebeklere erken sürfaktan uygulamasının sağlanabileceği düzenlemelerin yapılmasının sağ kalım oranlarında iyileşmeye katkıda bulunabileceği tahmin edilmektedir. Gebelik haftası ve doğum ağırlığının düşüklüğü RDS oluşumunda en önemli risk faktörleridir. RDS 28 hafta ve daha küçük prematürelerde %60-80, hafta arasında %50, hafta arasında %15-30 oranında görülür (4,5). Ülkemizde 18 merkezin katıldığı ve sürfaktan tedavisi uygulanan RDS li 329 bebeğin alındığı çok merkezli bir çalışmada, mortalite oranı %29 olarak bulunmuştur (17). Atıcı ve ark. nın çalışmasında, ortalama gebelik yaşı 29.1±2.8 hafta (23-34), doğum ağırlıklarının 1248 ± 301 ( ) gr arasında değiştiği, yaşama oranının 1501 ± 17 gr arası bebeklerde %50, gr arası %41.6 olduğu bulunmuştur (18). Bizim çalışmamızda olguların ortalama doğum ağırlığı 1020 ±264 gram, gebelik haftaları 27.1 ± 2.2 hafta olarak saptandı. Mortalite oranları gebelik haftası 28 haftanın altında olan hastalarda, anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p=0.0001). Kaybedilen olgularda gebelik yaşı ortalaması 25.6 hafta iken, yaşayan hasta grubunda ortalama 28 hafta olup, gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sürfaktan uygulaması ile ilgili pek çok çalışmada profilaktik sürfaktanın 28 haftanın altındaki bebeklere uygulanması gerektiği bildirilmektedir (11,14,19). Gebelik yaşı ile ilgili kesin bir görüş birliği olmamakla birlikte 30 haftanın altındaki preterm bebeklerde profilaktik sürfaktan uygulayan merkezler de bulunmaktadır. Çalışma grubunda kaybedilen olguların gebelik yaşının düşük oluşu da, bu hasta grubunda erken sürfaktan proflaksisinin önemini vurgulamıştır. Preterm doğum eylemi öncesi anneye uygulanan steroid tedavisinin mortalite, sepsis, RDS ve intraventriküler kanama riskini azalttığının gösterilmesinden sonra, 1994 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Enstitüsü antenatal steroid kullanımını önermiştir (15). Bhutani ve ark. çalışmasında antenatal steroid uygulama sıklığını %65.3 olarak bildirmiştir (19). Çalışma grubundaki olguların %54.7 sine antenatal steroid uygulandığı tespit edilmiştir. Ülkemizden bildirilen yayınlarda antenatal steroid uygulanma sıklığının %19-24 arası bildirilmiştir (20,21). Antenatal steroid uygulama sıklığının, gelişmiş ülke oranlarına göre düşük olmakla birlikte, ülkemizdeki diğer merkezlerdeki oranlarla uyumlu olduğu görülmüştür. Çalışma grubunda kaybedilen olgularda antenatal steroid uygulamasının daha az oranda 82

21 Preterm Bebeklerde Sürfaktan Tedavisinin Prognoz ve Sağkalım Üzerine Etkinliğinin Değerlendirilmesi olmasına karşın, gruplar arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark bulunmamıştır. Bu durumun, vaka sayısının az oluşu ve antenatal steroid uygulanan vakaların steroid kürlerinin tam olarak tamamlanma durumunun eksikliğine bağlı olabileceğinden kaynaklandığı düşünülmüştür. Antenatal steroidlerin kanıtlanmış yararı nedeniyle, ülkemiz genelinde uygulamanın artırılması konusunda çabaların arttırılmasının, mortalite ve morbiditelerin azaltılmasında faydalı olacağını düşünmekteyiz. Çalışmamızda yer alan hastalarda çoğul gebelik oranı %30.7 olarak bulunmuştur. Preterm doğumların önemli bir sebebini oluşturan çoğul gebelikler, perinatal asfiksi, düşük doğum ağırlığı gibi perinatal mortaliteye yol açan etkenler arasında değerlendirilmektedir. Çalışma grubumuzda yer alan olgularda çoğul gebeliklerden doğan ve sürfaktan tedavisi gerektiren RDS durumunda mortalitenin etkilenmediği saptanmıştır. Çalışmamızla benzer şekilde, çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerde mortalite oranlarını bildiren Çetin ve ark çalışmasında da mortalitenin artmadığı bildirilmiştir (22). Yardımcı üreme teknikleri ile oluşturulan gebeliklerde preterm doğum ve çoğul gebelik insidansının arttığı, buna bağlı olarak prematürelik sorunlarının sık yaşandığı bildirilmektedir (23). Çalışma grubu olarak değerlendirilen hastaların %12.4 ünün yardımcı üreme teknikleri ile gerçekleşen gebeliklerden olduğu saptanmıştır. RDS nedeni ile sürfaktan tedavisi alan olgularda yardımcı üreme teknikleri ile gerçekleşen gebelik sonrası doğumun risk faktörü olup olmadığına dair literatürde veri bulunmamaktadır. Çalışmamızda yardımcı üreme teknikleri ile gerçekleşen gebelik sonrası olan bebeklerde mortalitenin etkilenmediği bulunmuştur. Perinatal asfiksiye maruz kalan preterm bebeklerde mortalitenin %70 civarında olduğu bildirilmektedir (24). Perinatal asfikside sürfaktanın yarılanma ömrü daha kısalır ve RDS bulguları daha ağır seyreder. Çalışma grubumuzu oluşturan bebeklerde asfiksi sıklığının %40.9 ile oldukça yüksek oranda olduğu görülmektedir. Asfiktik bebeklerde sürfaktan tedavisinin mortalite ile ilişkisini değerlendiren literatürde çalışma bulunmamaktadır. Çalışma grubumuzda asfiktik bebeklerde sürfaktan tedavisinin mortalite üzerine belirleyiciliğinin olmadığı görülmektedir. Ancak hasta grubumuzdaki literatüre göre yüksek mortalite oranına perinatal asfiksiye maruz kalan olgu sayısının fazlalığının da katkıda bulunduğu görüşündeyiz. Çalışma grubumuzda sürfaktan tedavisi alan olgularda intrakraniyal kanama sıklığı %6.6 olarak bulunmuştur. Çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerde mortalite ve prognozu değerlendiren ülkemiz kökenli yayınlarda intrakraniyal kanama sıklığı % arasında bildirilmektedir (25). Gerek çalışmamızda, gerekse ülkemizden bildirilen farklı merkezlere ait verilerde intrakraniyal kanama sıklığına ait verilerin, standart yöntemlerin kullanılamaması ve tüm bebeklere ölmeden önce kraniyal görüntüleme yapılamaması nedeni ile güvenilir olmadığı görüşündeyiz. Çalışmamızda preterm bebeklerdeki önemli morbidite nedenlerinden olan NEK sıklığı %5.8, BPD sıklığı %4.4 olarak bulunmuştur. Türkmen ve ark. nın çalışmasında NEK sıklığı %6.5, BPD sıklığı % 26.4; Gülcan ve ark. nın çalışmasında sırasıyla %3.2 ve % 4.2 olarak bildirilmektedir (21,25). Sürfaktan tedavisinin NEK sıklığını etkilemediği, BPD sıklığını azalttığı bildirilmektedir (2, 5, 6). BPD sıklığımız NICHD verilerine oranla düşük olarak bulunmuştur (15). Çalışmamızda kaybedilen olguların yatış süresi de incelendiğinde; kaybedilen olguların genellikle erken dönemde eksitus olduğu, bu nedenle BPD ve NEK sıklığının az sayıda olduğu görülmektedir. Ayrıca sağkalımın gelişmiş ülkelere oranla daha düşük olması nedeni ile de BPD nin daha az oranda görüldüğünü düşünmekteyiz. 83

22 Özer ve ark. Preterm bebeklerde PDA sık rastlanan sorunlardan biridir ve gebelik yaşı ile ters orantılı olarak PDA görülme sıklığı artar. Doğum ağırlığı 1000 gramın altındaki bebeklerde % 80 lere varan oranda PDA sıklığı bildirilmektedir (26). Sürfaktan tedavisinden sonra pulmoner arter basıncında azalma, pulmoner arter akımında artış ve duktal akım hızında sistemik dolaşımdan pulmoner dolaşıma doğru bir artış gözlenmiştir. Bu duruma bağlı olarak sürfaktan tedavisi sonrası PDA nın görülme sıklığının arttığını gösteren çalışmalar mevcuttur. PDA varlığı, RDS li bebeklerde ekstübasyonu geciktirmesi, dolayısı ile BPD riskini artırması nedeni ile önemli bir sorundur. Çalışma grubumuzda PDA sıklığı %16.1 ile literatüre oranla düşük olarak bulunmakla birlikte, tüm olgulara ekokardiyografik inceleme yapılmaması nedeni ile sıklığın düşük bulunduğu kanısındayız. Mekanik ventilasyonun pretermlerde en ciddi komplikasyonlarından biri de pnömotoraksdır (1). Preterm bebeklerde RDS tedavisinde sürfaktan kullanımının pnömotoraks sıklığını azalttığı gösterilmiştir. RDS li olan ve pozitif basınçlı ventilasyon alan bebeklerde pnömotoraks %16-30 oranında bildirilmektedir. Kul ve arkadaşlarının (27) RDS tanısıyla düşük doğum ağırlıklı yenidoğanları inceleyen çalışmasında pnömotoraks sıklığı %4.4, Gülcan ve ark. nın çalışmasında %3.2 olarak bulunmuştur (21). Bizim çalışmamızda da %5.9 ile benzer sonuçlar elde edilmiştir. Sürfaktan ile ilgili başlangıç çalışmalarında, sürfaktan tedavisinin tek dozunun etkinliği araştırılmıştır. Bununla birlikte sürfaktan çeşitli faktörlerce inaktive edilebilir ve ayrıca hızlı metabolize olabilir. Sürfaktanın çoklu dozlarının bu inaktivasyonların üstesinden gelebileceği düşünülmüştür. Kanıtlanmış RDS tedavisi için doğal sürfaktan tedavisinin çoklu ve tek doz rejimini karşılaştıran çalışma sonuçlarının sistematik olarak değerlendirildiği meta-analizlerde, çoklu doz sürfaktan tedavisi ile pnömotoraks riskinin azaldığı, daha iyi oksijenasyon sağlandığı ve ventilasyon parametrelerinde düzelme olduğu bildirilmiştir (28). Ayrıca mortalite de bir azalma eğilimi vardır. Diğer klinik sonuçlarda bir fark saptanmazken çoklu doz uygulaması ile ilişkili hiçbir komplikasyon bildirilmemiştir. Sentetik sürfaktanın profilaktik olarak kullanıldığı bir başka çalışmada, profilaktik doza ek olarak iki doz daha sürfaktan kullanılması mortalite, respiratuar destek, NEK ve diğer sonuçlarda azalmaya neden olmuştur (29). Yine sentetik sürfaktanın kullanıldığı ve oldukça geniş olgu sayısına sahip bir çalışmada, iki doz tedavinin üç ve dört doz uygulamayla benzer sonuçlar göstermesi ikiden fazla doz kullanımını azaltmıştır (30). Sürfaktanın tekrar dozu için daha yüksek endikasyon eşiklerinin kullanılması düşükler kadar etkili bulunmuş ve ilacın maliyetini azaltmıştır. Çalışmamızda yer alan olguların çok az bir kısmında üç doz sürfaktan uygulanmış, hastaların büyük bir kısmında tek doz uygulama yapılmıştır. Çoklu doz uygulamanın literatürle uyumlu olarak sağkalım üzerine istatistiksel olarak anlamlı etkisinin olmadığı görülmüştür. Çalışma grubundaki olgularımızın büyük bir bölümünde radyolojik olarak ileri evrede RDS olduğu görülmektedir. Bu durumun, hastanemizde kadın-doğum kliniği olmaması nedeni ile tüm vakalarımıza geç sürfaktan uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Mortalitemizin diğer merkezlere oranla daha yüksek oluşunun en önemli nedenlerinden birinin de, ağır RDS li olgu sayısının fazla oluşuna bağlı olduğunu düşünmekteyiz. Çalışma grubunda sürfaktan tedavisi alan hastalarda sağ kalım üzerine etkili en önemli faktörün doğum ağırlığı olduğu görülmüştür. Logistik regresyon analizi ile de sağ kalım üzerine anlamlı etkili faktörler değerlendirildiğinde, doğum ağırlığının bağımsız olarak sağ kalımı etkilediği, RDS ye bağlı sürfaktan tedavisi 84

Dr. Nilgün Çöl Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Sosyal Pediatri BD.

Dr. Nilgün Çöl Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Sosyal Pediatri BD. A N N E L E R İ N Ç A L I Ş M A D U R U M U N U N S Ü T Ç O C U K L U Ğ U D Ö N E M İ N D E B E S L E N M E M O D E L İ, H E M O G L O B İ N / H E M A T O K R İ T D E Ğ E R L E R İ V E V İ TA M İ N K U

Detaylı

Sadece anne sütü alım durumuna etki eden faktörler

Sadece anne sütü alım durumuna etki eden faktörler Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009; 52: 122-127 Orijinal Makale Sadece anne sütü alım durumuna etki eden faktörler Meda Kondolot 1, S. Songül Yalçın 2, Kadriye Yurdakök 2 Hacettepe Üniversitesi

Detaylı

DOĞUMSAL KALP HASTALIĞI OLAN YENİDOĞANLARDA ERKEN DÖNEM PROGNOZ

DOĞUMSAL KALP HASTALIĞI OLAN YENİDOĞANLARDA ERKEN DÖNEM PROGNOZ DOĞUMSAL KALP HASTALIĞI OLAN YENİDOĞANLARDA ERKEN DÖNEM PROGNOZ Müşerref KASAP, Özge ALTUN KÖROĞLU, Fırat ERGİN, Demet Terek, Mehmet YALAZ, Reşit Ertürk LEVENT, Yüksel ATAY, Nilgün KÜLTÜRSAY Ege Üniversitesi

Detaylı

ÖZEL BİR HASTANEDE YENİDOĞAN ÜNİTESİNE YATIRILAN İNDİREKT HİPERBİLİRUBİNEMİLİ OLGULARIN RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ

ÖZEL BİR HASTANEDE YENİDOĞAN ÜNİTESİNE YATIRILAN İNDİREKT HİPERBİLİRUBİNEMİLİ OLGULARIN RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ ÖZEL BİR HASTANEDE YENİDOĞAN ÜNİTESİNE YATIRILAN İNDİREKT HİPERBİLİRUBİNEMİLİ OLGULARIN RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ *Aysun Çakır, *Hanife Köse,*Songül Ovalı Güral, *Acıbadem Kadıköy Hastanesi GİRİŞ

Detaylı

*'" Atatürk Ünİ\'ersitesi Hemşirelik Yüksekokulu. (Arş. Gör.) PREMATÜRE BEBEKLERDEKİ MORTALİTE YE MORBİDİTE İNSİDANS I VE ÖNDE GELEN ÖLÜM NEDENLERİ

*' Atatürk Ünİ\'ersitesi Hemşirelik Yüksekokulu. (Arş. Gör.) PREMATÜRE BEBEKLERDEKİ MORTALİTE YE MORBİDİTE İNSİDANS I VE ÖNDE GELEN ÖLÜM NEDENLERİ Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Ciltl, Sayı :2, 1998 PREMATÜRE BEBEKLERDEKİ MORTALİTE YE MORBİDİTE İNSİDANS I VE ÖNDE GELEN ÖLÜM NEDENLERİ Duygu ARIKAN* Fatma GÜDÜCÜ** ÖZET Atatürk

Detaylı

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr.

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi Dr. Aslı KANTAR GİRİŞ GENEL BİLGİLER Akut böbrek hasarı (ABH) yenidoğan yoğun bakım

Detaylı

Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Preterm Bebeklerde Lactobacillus Reuteri'nin Fungal Profilakside Kullanımı: Randomize Kontrollü Bir Çalışma

Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Preterm Bebeklerde Lactobacillus Reuteri'nin Fungal Profilakside Kullanımı: Randomize Kontrollü Bir Çalışma Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Preterm Bebeklerde Lactobacillus Reuteri'nin Fungal Profilakside Kullanımı: Randomize Kontrollü Bir Çalışma Mehmet Yekta Öncel, Sema Arayıcı, Fatma Nur Sarı, Gülsüm Kadıoğlu Şimşek,

Detaylı

PREMATÜRE BEBEKLERDE OKSİDATİF HASARI ÖNLEMEDE HANGİ LİPİD SOLÜSYONU DAHA ETKİLİ; SMOFLIPID Mİ, CLINOLEIC Mİ?

PREMATÜRE BEBEKLERDE OKSİDATİF HASARI ÖNLEMEDE HANGİ LİPİD SOLÜSYONU DAHA ETKİLİ; SMOFLIPID Mİ, CLINOLEIC Mİ? 1 PREMATÜRE BEBEKLERDE OKSİDATİF HASARI ÖNLEMEDE HANGİ LİPİD SOLÜSYONU DAHA ETKİLİ; SMOFLIPID Mİ, CLINOLEIC Mİ? Hilal Özkan, Nilgün Köksal, Bayram Ali Dorum, Fatma Kocael, Yeşim Özarda İlçöl, Cengiz Bozyiğit,

Detaylı

FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ

FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ Yrd.Doç.Dr. Gülten KOÇ Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Doğum-Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim

Detaylı

YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ UYGULAMALARI VE PERİNATAL/NEONATAL ETKİLER

YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ UYGULAMALARI VE PERİNATAL/NEONATAL ETKİLER YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ UYGULAMALARI VE PERİNATAL/NEONATAL ETKİLER Nilüfer Güzoğlu, H. Gözde Kanmaz, Dilek Dilli, Nurdan Uras, Ömer Erdeve, Uğur Dilmen İlk tüp bebeğin 1978 de doğumundan bu yana IVF

Detaylı

Nilgün ÇÖL ARAZ. Orjinal Makale / Original Articles. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, Sosyal Pediatri BD

Nilgün ÇÖL ARAZ. Orjinal Makale / Original Articles. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, Sosyal Pediatri BD Türkiye Çocuk Hast Derg / Turkish J Pediatr Dis 2012; 6(4): 215-220 Orjinal Makale / Original Articles Geliş Tarihi / Received: 02.05.2012 Kabul Tarihi / Accepted: 12.09.2012 215 YENİDOĞAN DÖNEMİNDE ANNE

Detaylı

İstanbul da üç farklı sosyoekonomik grupta yer alan annelerin emzirme ve bebek beslenmesi konusundaki bilgi ve davranışları

İstanbul da üç farklı sosyoekonomik grupta yer alan annelerin emzirme ve bebek beslenmesi konusundaki bilgi ve davranışları Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2013; 56: 76-81 Orijinal Makale İstanbul da üç farklı sosyoekonomik grupta yer alan annelerin emzirme ve bebek beslenmesi konusundaki bilgi ve davranışları Kevser

Detaylı

ALİ BÜLBÜL, DERYA GİRGİN, SİNAN USLU, SELDA ARSLAN, EVRİM KIRAY BAŞ, ASİYE NUHOGLU

ALİ BÜLBÜL, DERYA GİRGİN, SİNAN USLU, SELDA ARSLAN, EVRİM KIRAY BAŞ, ASİYE NUHOGLU İ ALİ BÜLBÜL, DERYA GİRGİN, SİNAN USLU, SELDA ARSLAN, EVRİM KIRAY BAŞ, ASİYE NUHOGLU Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Yenidoğan Kliniği, İstanbul. SUNU PLANI I. Giriş ve Amaç II. III. IV. Gereç

Detaylı

Zeynep Eras, Özlem Konukseven, Fuat Emre Canpolat, Çiğdem Topçu, Evrim Durgut Şakrucu, Uğur Dilmen

Zeynep Eras, Özlem Konukseven, Fuat Emre Canpolat, Çiğdem Topçu, Evrim Durgut Şakrucu, Uğur Dilmen Zeynep Eras, Özlem Konukseven, Fuat Emre Canpolat, Çiğdem Topçu, Evrim Durgut Şakrucu, Uğur Dilmen ZTB Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gelişimsel Pediatri Ünitesi GİRİŞ ÇDDA / preterm doğum

Detaylı

Zeynep Eras, Gözde Kanmaz, Banu Mutlu, Fuat Emre Canpolat, Evrim Durgut Şakrucu, Uğur Dilmen

Zeynep Eras, Gözde Kanmaz, Banu Mutlu, Fuat Emre Canpolat, Evrim Durgut Şakrucu, Uğur Dilmen Zeynep Eras, Gözde Kanmaz, Banu Mutlu, Fuat Emre Canpolat, Evrim Durgut Şakrucu, Uğur Dilmen ZTB Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gelişimsel Pediatri Ünitesi Obstetrik tahminlerdeki belirsizliklere

Detaylı

BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER*

BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER* BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER* Emine BARAN 1, M. Esin OCAKTAN 2, Sabahattin KOCADAĞ 1, Ayşe YILDIZ 3, Recep AKDUR 4 1 Araş. Gör. Dr. Ankara Üniversitesi

Detaylı

SÜT ÇOCUKLARINDA UZUN SÜRELİ PERİTON DİYALİZİNİN SONUÇLARI

SÜT ÇOCUKLARINDA UZUN SÜRELİ PERİTON DİYALİZİNİN SONUÇLARI SÜT ÇOCUKLARINDA UZUN SÜRELİ PERİTON DİYALİZİNİN SONUÇLARI Gülseren PEHLİVAN, Nur CANPOLAT, Şennur ERKUT, Ayşe KESER, Salim ÇALIŞKAN, Lale SEVER İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı

Detaylı

Naciye Sinem Gezer 1, Atalay Ekin 2

Naciye Sinem Gezer 1, Atalay Ekin 2 Naciye Sinem Gezer 1, Atalay Ekin 2 1 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Radyoloji Ana Bilim Dalı, İzmir 2 Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, İzmir

Detaylı

TEKİL VE ÇOĞUL GEBELİKLERDEN DOĞAN PREMATÜRE BEBEKLERİN GELİŞİMSEL DURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

TEKİL VE ÇOĞUL GEBELİKLERDEN DOĞAN PREMATÜRE BEBEKLERİN GELİŞİMSEL DURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI TEKİL VE ÇOĞUL GEBELİKLERDEN DOĞAN PREMATÜRE BEBEKLERİN GELİŞİMSEL DURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Zeynep Eras, Banu Özyurt, Ömer Erdeve, Evrim Şakrucu, Suna Oğuz, Emre Canpolat, Uğur Dilmen ZTB Kadın Sağlığı

Detaylı

Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde beş yıllık sürede (2007-2011) neonatal ölüm nedenleri

Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde beş yıllık sürede (2007-2011) neonatal ölüm nedenleri Araştırmalar / Researches DOI: 10.5350/SEMB2013470104 Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde beş yıllık sürede (2007-2011) neonatal ölüm nedenleri Selda Arslan 1, Ali Bülbül 1, Ayşe Şirin Aslan 2, Evrim Kıray

Detaylı

SSK BAKIRKÖY DOGUMEVİ VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ 1991 YILI PERİNATAL MORTALİTE VE MORBİDİTE SONUÇLARININ DEGERLENDİRİLMESİ

SSK BAKIRKÖY DOGUMEVİ VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ 1991 YILI PERİNATAL MORTALİTE VE MORBİDİTE SONUÇLARININ DEGERLENDİRİLMESİ SSK BAKIRKÖY DOGUMEVİ VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ 1991 YILI PERİNATAL MORTALİTE VE MORBİDİTE SONUÇLARININ DEGERLENDİRİLMESİ Ahmet AL VER C*) - Sultan KA VUNCUOGLU - Ümit KURU C***> Nurdan BİLGEN

Detaylı

Sağlam Çocuk Polikliniği nden izlenen iki yaş üzerindeki çocuklarda anne sütü ile beslenmeye

Sağlam Çocuk Polikliniği nden izlenen iki yaş üzerindeki çocuklarda anne sütü ile beslenmeye Araştırmalar / Researches Sağlam Çocuk Polikliniği nden izlenen iki yaş üzerindeki çocuklarda anne sütü ile beslenmeye etki eden faktörler Lida Güneş Bülbül 1, Ayşe Gül Özcan 2, Sadık Sami Hatipoğlu 3

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ TAF Preventive Medicine Bulletin, 2006: 5 (6) ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ Atilla Senih MAYDA*, Türker ACEHAN**, Suat ALTIN**, Mehmet ARICAN**,

Detaylı

Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Ventilatörle İlişkili Pnömonili Hastalarda Serum C-Reaktif Protein, Prokalsitonin, Solubl Ürokinaz Plazminojen Aktivatör Reseptörü (Supar) Ve Neopterin Düzeylerinin Tanısal

Detaylı

Anne Yaşı ve Gebelik Sayısının Bebeğin Doğum Ağırlığı ile İlişkisi

Anne Yaşı ve Gebelik Sayısının Bebeğin Doğum Ağırlığı ile İlişkisi Yıl: 11 Cilt: 5 Sayı: 19 Ekim-Kasım-Aralık 2009 Anne Yaşı Gebelik Sayısının Bebeğin Doğum Ağırlığı ile İlişkisi Yrd. Doç. Dr. Saadet YAZICI* Yrd. Doç. Dr. Gülümser DOLGUN* Öz Amaç: Çalışmanın amacı, anne

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM

Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM Hemşirelik Fakültesi Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik 1994-1998 Lisans İstanbul Üniversitesi Bölümü

Detaylı

SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ

SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ Meryem Karataş*, Aysun Çakır Özçelik*, Canan Sarı*, Sevinç Kaymaz* *Liv Hospital Ulus GİRİŞ Kadın sağlığı açısından gebelik

Detaylı

Burcu Bursal Duramaz*, Esra Şevketoğlu, Serdar Kıhtır, Mey Talip. Petmezci, Osman Yeşilbaş, Nevin Hatipoğlu. *Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi

Burcu Bursal Duramaz*, Esra Şevketoğlu, Serdar Kıhtır, Mey Talip. Petmezci, Osman Yeşilbaş, Nevin Hatipoğlu. *Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi Burcu Bursal Duramaz*, Esra Şevketoğlu, Serdar Kıhtır, Mey Talip Petmezci, Osman Yeşilbaş, Nevin Hatipoğlu *Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Merkezi sinir sistemi

Detaylı

DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTANESİNDE MEYDANA GELEN ÇOCUK ÖLÜM NEDENLERİNİN İNCELENMESİ THE EVALUATION OF DEATH CAUSES IN DR. BEHÇET UZ CHILDREN S HOSPITAL

DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTANESİNDE MEYDANA GELEN ÇOCUK ÖLÜM NEDENLERİNİN İNCELENMESİ THE EVALUATION OF DEATH CAUSES IN DR. BEHÇET UZ CHILDREN S HOSPITAL SSK İzmir Eğitim Hastanesi Tıp Dergisi (Medical Journal of İzmir Hospital) 10 (3): 137-141, 2004 DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTANESİNDE MEYDANA GELEN ÇOCUK ÖLÜM NEDENLERİNİN İNCELENMESİ THE EVALUATION OF DEATH

Detaylı

Koryoamniyonitin Neonatal Sonuçlara Etkileri. Prof.Dr.Esin Koç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Neonatoloji Bilim Dalı

Koryoamniyonitin Neonatal Sonuçlara Etkileri. Prof.Dr.Esin Koç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Neonatoloji Bilim Dalı Koryoamniyonitin Neonatal Sonuçlara Etkileri Prof.Dr.Esin Koç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Neonatoloji Bilim Dalı Tanım Amniyotik sıvı, plasenta ve/veya decidua nın infeksiyonu -Klinik koryoamniyonit

Detaylı

Van Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Yenidoğan Bakım Ünitesinde İzlenen Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Olgularımızın Değerlendirilmesi

Van Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Yenidoğan Bakım Ünitesinde İzlenen Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Olgularımızın Değerlendirilmesi Özdemir ve ark. Van Tıp Dergisi: 18 (2):77-82, 2011 Van Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Yenidoğan Bakım Ünitesinde İzlenen Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Olgularımızın Değerlendirilmesi Özmert M.A.

Detaylı

Yenidoğan Sepsisi Tanı ve Tedavisinde Son Gelişmeler

Yenidoğan Sepsisi Tanı ve Tedavisinde Son Gelişmeler Yenidoğan Sepsisi Tanı ve Tedavisinde Son Gelişmeler Dr Uğur DİLMEN Dr Ş Suna OĞUZ Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı EAH Yenidoğan Kliniği, Ankara E-mail ugurdilmen@gmail.com 1 Yenidoğan sepsisinde yüksek

Detaylı

Kış Sezonunda Görülen İnfluenza Virüsü Tipleri ve Tedavide Oseltamivir in Etkinliği

Kış Sezonunda Görülen İnfluenza Virüsü Tipleri ve Tedavide Oseltamivir in Etkinliği 2010-2011 Kış Sezonunda Görülen İnfluenza Virüsü Tipleri ve Tedavide Oseltamivir in Etkinliği Mehmet Ceyhan, Eda Karadağ Öncel, Selim Badur, Meral Akçay Ciblak, Emre Alhan, Ümit Sızmaz Çelik, Zafer Kurugöl,

Detaylı

İNFEKSİYÖZ ENSEFALİTLER: HSV-1 E BAĞLI OLAN VE OLMAYAN OLGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI

İNFEKSİYÖZ ENSEFALİTLER: HSV-1 E BAĞLI OLAN VE OLMAYAN OLGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI İNFEKSİYÖZ ENSEFALİTLER: HSV-1 E BAĞLI OLAN VE OLMAYAN OLGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI Seniha Başaran, Elif Agüloğlu, Aysun Sarıbuğa, Serap Şimşek Yavuz, Atahan Çağatay, Oral Öncül, Halit Özsüt, Haluk Eraksoy

Detaylı

SOĞUK DEPOLAMANIN ANNE SÜTÜNDEKİ E VE C VİTAMİNLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

SOĞUK DEPOLAMANIN ANNE SÜTÜNDEKİ E VE C VİTAMİNLERİ ÜZERİNE ETKİSİ SOĞUK DEPOLAMANIN ANNE SÜTÜNDEKİ E VE C VİTAMİNLERİ Arş. Gör. Feray ÇAĞIRAN YILMAZ Prof. Dr. Ayşe Özfer ÖZÇELİK Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü ANNE SÜTÜ Anne

Detaylı

Bir Aile Sağlığı Merkezinde Anne Sütü Verme Eğilimi ve Etkileyen Faktörler Tendency and Affecting Factors of Breastfeeding in a Family Health Center

Bir Aile Sağlığı Merkezinde Anne Sütü Verme Eğilimi ve Etkileyen Faktörler Tendency and Affecting Factors of Breastfeeding in a Family Health Center Smyrna Tıp Dergisi 13 Smyrna Tıp Dergisi Araştırma Makalesi Bir Aile Sağlığı Merkezinde Anne Sütü Verme Eğilimi ve Etkileyen Faktörler Tendency and Affecting Factors of Breastfeeding in a Family Health

Detaylı

NEONATOLOJİDE YENİLİKLER. Doç. Dr. Esra Arun ÖZER Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği

NEONATOLOJİDE YENİLİKLER. Doç. Dr. Esra Arun ÖZER Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği NEONATOLOJİDE YENİLİKLER Doç. Dr. Esra Arun ÖZER Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği Preterm bebeklerde NEK in önlenmesinde probiyotikler Meta-analiz Probiyotiklerin etkileri GIS in

Detaylı

TABURCULUK SONRASI REHOSPİTALİZASYON VE NEDENLERİ..Dr. Ömer ERDEVE

TABURCULUK SONRASI REHOSPİTALİZASYON VE NEDENLERİ..Dr. Ömer ERDEVE TABURCULUK SONRASI REHOSPİTALİZASYON VE NEDENLERİ.Dr. Ömer ERDEVE Rehospitalizasyon - TANIM Kim? Ne kadar süre boyunca? Hangi düzey ünite? Maliyet? Mortalite ve morbidite üzerine etkisi? Rehospitalizasyon

Detaylı

ÖZET SÜLEYMANİYE KADIN HASTALIKLARI VE DOGUM HASTANESİNDE

ÖZET SÜLEYMANİYE KADIN HASTALIKLARI VE DOGUM HASTANESİNDE SÜLEYMANİYE KADIN HASTALIKLARI VE DOGUM HASTANESİNDE ULTRASONOGRAFİ VE KARDİOTOKOGRAFİNİN PERİNATAL, FETAL VE NEONATAL MORTALİTE ORANLARINA ETKİSİ Op. Dr. Can YENER - Op. Dr. Mebrure ALTUG Dr. Ayşe KIRKER

Detaylı

Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar

Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar Prof. Dr. Lemi İbrahimoğlu İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Perinatoloji Bilim Dalı Gestasyonel Diyabetes

Detaylı

0-24 Aylık Çocuklarda Malnütrisyon Prevelansı ve Etkileyen Faktörler

0-24 Aylık Çocuklarda Malnütrisyon Prevelansı ve Etkileyen Faktörler ÇOCUK/SAGLIK 0-24 Aylık Çocuklarda Malnütrisyon Prevelansı ve Etkileyen Faktörler Dr.Handan ALP* Dr.Sevin ALTINKAYNAK* Dr.Muzaffer KÜRKÇÜOĞLU* ÖZET Bu araştırmada Erzurum (merkez), Aşkale, Pasinler ilçeleri

Detaylı

DR. SAMİ ULUS ÇOCUK HASTANESİ ONKOLOJİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HEMANJİOMLU OLGULARIN EPİDEMİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ

DR. SAMİ ULUS ÇOCUK HASTANESİ ONKOLOJİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HEMANJİOMLU OLGULARIN EPİDEMİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ DR. SAMİ ULUS ÇOCUK HASTANESİ ONKOLOJİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HEMANJİOMLU OLGULARIN EPİDEMİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ DUYGU DÜZCAN KİLİMCİ,GÜRSES ŞAHİN,ŞULE TOPAL,BURÇAK BİLGİN,ŞULE YEŞİL,GÜLŞAH TANYILDIZ,ALİ

Detaylı

500 GEBEDE RİSK FAKTÖRLERİ NEONATAL MORBİDİTE VE MORTALİTE

500 GEBEDE RİSK FAKTÖRLERİ NEONATAL MORBİDİTE VE MORTALİTE 500 GEBEDE RİSK FAKTÖRLERİ NEONATAL MORBİDİTE VE MORTALİTE Dr. A. AMAÇ - Dr. N. SARPER. Dr. D. TANUGUR ÖZET Ekim 199l'de İstanbul Zeynep Kamil Hastanesine doğum

Detaylı

YENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI

YENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI YENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI Doç. Dr. Nurullah OKUMUŞ Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağ. Ve Hast. Eğitim Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği ANKARA HASTANEMİZDE EVDE SAĞLIK HİZMETİ Hastanemizde,

Detaylı

Çullas İlarslan N.E, Günay F, Bıyıklı Gençtürk Z, İleri D.T, Arsan S Ankara Üniv. Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.B.D.

Çullas İlarslan N.E, Günay F, Bıyıklı Gençtürk Z, İleri D.T, Arsan S Ankara Üniv. Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.B.D. Yaşamın İlk İki Yılında Demir Profilaksisinin Önemi ve Anemi Taramasında Hemogram ile Birlikte Ferritin Ölçümü: Rutin Taramanın Bir Parçası Olabilir Mi? Çullas İlarslan N.E, Günay F, Bıyıklı Gençtürk Z,

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. :Sema Bayraktar. :Öğretim Görevlisi. :Sbayraktar@bezmialem.edu.tr. Derece Alan Üniversite Yıl. Fen Bilimleri. Hemşirelik

ÖZGEÇMİŞ. :Sema Bayraktar. :Öğretim Görevlisi. :Sbayraktar@bezmialem.edu.tr. Derece Alan Üniversite Yıl. Fen Bilimleri. Hemşirelik ÖZGEÇMİŞ 1.Adı Soyadı 2.Ünvanı :Sema Bayraktar :Öğretim Görevlisi 3.Üniversite/Fakülte/Departman :Bezmialem Vakıf Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Fakültesi/ Hemşirelik Bölümü 4.Bölümü 5.İletişim :Çocuk

Detaylı

YENİDOĞAN ÖLÜMLERİ VE PREMATÜRİTE. Doç. Dr. Ahmet Yağmur Baş Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları EAH Yenidoğan Kliniği

YENİDOĞAN ÖLÜMLERİ VE PREMATÜRİTE. Doç. Dr. Ahmet Yağmur Baş Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları EAH Yenidoğan Kliniği YENİDOĞAN ÖLÜMLERİ VE PREMATÜRİTE Doç. Dr. Ahmet Yağmur Baş Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları EAH Yenidoğan Kliniği YENİDOĞAN SAĞLIĞI Yenidoğan dönemi; doğumdan bir aya kadar olan süreyi (ilk 28 gün)

Detaylı

Bir üniversite yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlenen düşük doğum ağırlıklı bebeklerin geriye dönük değerlendirilmesi

Bir üniversite yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlenen düşük doğum ağırlıklı bebeklerin geriye dönük değerlendirilmesi JCEI / 2015; 6 (3): 291-295 Journal of Clinical and Experimental Investigations doi: 10.5799/ahinjs.01.2015.03.0535 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Bir üniversite yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlenen

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Yabancı Dil: İngilizce. Uluslararası dergilerde yayınlanan makaleler

ÖZGEÇMİŞ. Yabancı Dil: İngilizce. Uluslararası dergilerde yayınlanan makaleler ÖZGEÇMİŞ Adı : Derya Soyadı: : Özcanlı Atik Doğum Yeri : ADANA-Kozan Doğum Tarihi : 01.03.1981 Medeni Hali : Evli Tel: 0534 970 1568 E-posta: deryaatik@osmaniye.edu.tr EĞİTİM DURUMU: Mezun Olduğu Üniversite:

Detaylı

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞININ ÖNEMİ. Sağlık; bireyin beden, ruh ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumunda olmasıdır.

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞININ ÖNEMİ. Sağlık; bireyin beden, ruh ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumunda olmasıdır. ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞININ ÖNEMİ Sağlık; bireyin beden, ruh ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumunda olmasıdır. Anne-çocuk sağlığı hizmetlerinin amacı; özelde anne ve çocukların, genelde ise toplumun sağlıklı

Detaylı

BEBEK ve ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE NÜFUS ve SAĞLIK ARAŞTIRMASI, 1993 ve 1998

BEBEK ve ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE NÜFUS ve SAĞLIK ARAŞTIRMASI, 1993 ve 1998 ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MECMUASI Cilt 57, Sayı 1, 2004 1-12 BEBEK ve ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE NÜFUS ve SAĞLIK ARAŞTIRMASI, 1993 ve 1998 Şepnem Taşkın* Nazlı Atak** ÖZET Bu

Detaylı

The Fetal Medicine Foundation

The Fetal Medicine Foundation Erken Term Dönemde İntrauterin Büyüme Geriliği Olan Fetuslarda Neonatal Asidozu Öngörmede Orta Serebral Arter Tepe Akım Hızı ve Serebroplasental Oranın Kullanımı Rauf Melekoğlu Ayşe Gülçin Baştemur Sevil

Detaylı

BEBEK DOSTU YOĞUN BAKIMLAR VE ANNE SÜTÜ Dr. Başak TEZEL Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi

BEBEK DOSTU YOĞUN BAKIMLAR VE ANNE SÜTÜ Dr. Başak TEZEL Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi BEBEK DOSTU YOĞUN BAKIMLAR VE ANNE SÜTÜ Dr. Başak TEZEL Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Bebek mümkün olduğu kadar anne sütü ile beslenmelidir. Çünkü anne sütü, bebek daha anne karnında iken onu besleyen

Detaylı

KLİNİK ÇALIŞMA EGE PEDİATRİ BÜLTENİ 2006, 13 (3): 155-161

KLİNİK ÇALIŞMA EGE PEDİATRİ BÜLTENİ 2006, 13 (3): 155-161 KLİNİK ÇALIŞMA EGE PEDİATRİ BÜLTENİ 2006, 13 (3): 155-161 MANİSA BÖLGESİNDE EMZİRME UYGULAMALARI Breastfeeding Practice in Manisa Region Nermin TANSUĞ 1 Özge YILMAZ 2 Erhun KASIRGA 3 Hasan Tarkan İKİZOĞLU

Detaylı

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(2):141-145 ISSN: 2148-7472 ARAŞTIRMA / RESEARCH ARTICLE Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessıng Nurses Level of Knowledge

Detaylı

İLK 1000 GÜNDE UYGULANAN BESLENME POLİTİKALARI VE GELECEK NESİLLERE ETKİSİ

İLK 1000 GÜNDE UYGULANAN BESLENME POLİTİKALARI VE GELECEK NESİLLERE ETKİSİ İLK 1000 GÜNDE UYGULANAN BESLENME POLİTİKALARI VE GELECEK NESİLLERE ETKİSİ Dr. Sema ÖZBAŞ Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanı Sağlık Bakanlığı Teşkilat Şeması Türkiye Halk

Detaylı

Kliniğimizde, bir yıllık yenidoğan puls oksimetre tarama testi deneyimimiz ve doğumsal kalp hastalığı sıklığı

Kliniğimizde, bir yıllık yenidoğan puls oksimetre tarama testi deneyimimiz ve doğumsal kalp hastalığı sıklığı Kliniğimizde, bir yıllık yenidoğan puls oksimetre tarama testi deneyimimiz ve doğumsal kalp hastalığı sıklığı Kamil Şahin, Murat Elevli, Canan Yolcu, H. Nilgün Selçuk Duru Haseki Eğitim Araştırma Hastanesi,

Detaylı

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Takip Edilen Preterm Yenidoğanların Retrospektif Analizi

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Takip Edilen Preterm Yenidoğanların Retrospektif Analizi Original Article / Orijinal Araştırma Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Takip Edilen Preterm Yenidoğanların Retrospektif Analizi Retrospective Analysis of Preterm Neonates Admitted To Neonatal Intensive

Detaylı

PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ. Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği

PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ. Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği Perinatoloji Yüksek riskli gebelik Maternal ve fetal sağlığı tehdit eden, mortalite ve morbidite olasılığını

Detaylı

Halk Sağlığı-Ders 6 Aşırı Doğurganlığın Kontrolü ve İlaçla Koruma

Halk Sağlığı-Ders 6 Aşırı Doğurganlığın Kontrolü ve İlaçla Koruma Halk Sağlığı-Ders 6 Aşırı Doğurganlığın Kontrolü ve İlaçla Koruma Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1 Aşırı Doğurganlık Sosyoekonomik koşullar, beslenme ve çevre sağlığı uygun olmayan toplumlarda aşırı doğurganlık

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük

Detaylı

Aile Hekimliği Uzmanı, Altıyüzevler Aile Sağlığı Merkezi, Tokat. Adres: Karşıyaka Mh. İbni. Kemal Cd. 8. Sk Göksu Evleri, Altıyüzevler Aile Sağlığı

Aile Hekimliği Uzmanı, Altıyüzevler Aile Sağlığı Merkezi, Tokat. Adres: Karşıyaka Mh. İbni. Kemal Cd. 8. Sk Göksu Evleri, Altıyüzevler Aile Sağlığı Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2014;6 (2):129-137 Orijinal Makale Oktay G. Aile Sağlığı Birimimde Kayıtlı Bebeklerin Doğum Ağırlığını Etkileyen Faktörler Factors Affecting the Birth Weight

Detaylı

Sema DOĞU, Kader KOÇ, Zeynep ASLAN, Serpil TÜRKER, Nur İHTİYAR GİRİŞ

Sema DOĞU, Kader KOÇ, Zeynep ASLAN, Serpil TÜRKER, Nur İHTİYAR GİRİŞ ÖZEL BİR SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN GEBE KADINLARDA SİGARA KULLANIMI İLE İLGİLİ VERİLEN EĞİTİMİN ANNE BEBEK SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ İLE İLGİLİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN ÖLÇÜLMESİ 13-16 Ekim 2011 de 2. Ulusal

Detaylı

(İnt. Dr. Doğukan Danışman)

(İnt. Dr. Doğukan Danışman) (İnt. Dr. Doğukan Danışman) *Amaç: Sigara ve pankreas kanseri arasında doz-yanıt ilişkisini değerlendirmek ve geçici değişkenlerin etkilerini incelemektir. *Yöntem: * 6507 pankreas olgusu ve 12 890 kontrol

Detaylı

14. Pediatri Günleri. 04-05 Nisan 2013 Sabancı Kültür Merkezi - İZMİR. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. www.pediatrigunleri2013.

14. Pediatri Günleri. 04-05 Nisan 2013 Sabancı Kültür Merkezi - İZMİR. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. www.pediatrigunleri2013. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi 14. 04-05 Nisan 2013 Sabancı Kültür Merkezi - İZMİR Pediatri Günleri www.pediatrigunleri2013.com Mert Rüstem in koleksiyonundan www.pediatrigunleri2013.com Sayın

Detaylı

İleri Anne Yaşı ve Gebelik Komplikasyonları İlişkisinin Araştırılması

İleri Anne Yaşı ve Gebelik Komplikasyonları İlişkisinin Araştırılması İleri Anne Yaşı ve Gebelik Komplikasyonları İlişkisinin Araştırılması Itır Aktürk, Sena Bahadıroğlu, S. Gayenur Büyükberber, Sümeyye Gürbüz Danışman: Prof. Dr. Filiz F. (Bilgin) Yanık ÖZET Bu çalışmada

Detaylı

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI RAPOR BÜLTENİ İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI Tarih :11.09.2015 Kanser Vakaları ve Kanserden Ölüm Oranları Sayı :10 Hazırlayan H. Erkin SÜLEKLİ Katkıda Bulunanlar Saadet TURHAL Nurdan

Detaylı

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Journal of Cukurova University Faculty of Medicine

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Journal of Cukurova University Faculty of Medicine Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Journal of Cukurova University Faculty of Medicine Araştırma Makalesi / Research Article Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesine Solunum Sıkıntısı Nedeniyle Yatan Hastaların

Detaylı

Fetal tedavide amniyoinfüzyon ve amniyodrenaj

Fetal tedavide amniyoinfüzyon ve amniyodrenaj Fetal tedavide amniyoinfüzyon ve amniyodrenaj Prof.Dr.Cüneyt Evrüke Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıklar ve Doğum ABD, Peinatoloji BD, Adana Amniyoinfüzyon Amniyodrenaj Amniyotik kaviteye

Detaylı

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi. Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi. Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta Giriş DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), çocukluk çağının en sık görülen

Detaylı

Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi

Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi Araş. Gör. Gizem Aytekin, Araş. Gör. Hülya Yılmaz Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Detaylı

Epidermal Büyüme Faktörü Türkiye'de Uygulama Yapılan İlk Üç Hasta

Epidermal Büyüme Faktörü Türkiye'de Uygulama Yapılan İlk Üç Hasta Epidermal Büyüme Faktörü Türkiye'de Uygulama Yapılan İlk Üç Hasta M. Bülent ERTUĞRUL, M. Özlem SAYLAK-ERSOY, Çetin TURAN, Barçın ÖZTÜRK, Serhan SAKARYA Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon

Detaylı

:Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik. Derece Alan Üniversite Yıl

:Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik. Derece Alan Üniversite Yıl KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Unvanı Adres Bölümü İletişim :Elif KOYUNCUOĞLU :Öğretim Görevlisi :Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü : Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

Detaylı

KANSER İSTATİSTİKLERİ

KANSER İSTATİSTİKLERİ 1 KANSER İSTATİSTİKLERİ Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk sağlığı sorunudur. Tanı olanaklarının gelişmesi ve

Detaylı

Maternal serum 25 OH vitamin D düzeylerinin preterm eylem ve preterm doğumda rolü var mıdır?

Maternal serum 25 OH vitamin D düzeylerinin preterm eylem ve preterm doğumda rolü var mıdır? Maternal serum 25 OH vitamin D düzeylerinin preterm eylem ve preterm doğumda rolü var mıdır? Medipol Mega Üniversite Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Lebriz Hale Aktün, Yeliz Aykanat, Fulya Gökdağlı

Detaylı

Kadın ve Erkek Psikiyatri Kapalı Servislerinde Fiziksel Tespit Uygulamasının Klinik Özelliklerle İlişkisi

Kadın ve Erkek Psikiyatri Kapalı Servislerinde Fiziksel Tespit Uygulamasının Klinik Özelliklerle İlişkisi Kadın ve Erkek Psikiyatri Kapalı Servislerinde Fiziksel Tespit Uygulamasının Klinik Özelliklerle İlişkisi Araştırmacılar: As. Dr. Simge Seren KIRLIOĞLU As. Dr. Sinem ACAR Doç. Dr. Pınar ÇETİNAY AYDIN Prof.

Detaylı

0-2 Yaş Grubu Bebeklerin Anne Sütü ile Beslenme Durumları ve Etkileyen Faktörler

0-2 Yaş Grubu Bebeklerin Anne Sütü ile Beslenme Durumları ve Etkileyen Faktörler 15 ƘŰƬƑƊ Özgün Araştırma / Original Article 0-2 Yaş Grubu Bebeklerin Anne Sütü ile Beslenme Durumları ve Etkileyen Faktörler 0-2 Age Group Babies Breastfeeding Nutritional Status and Related Factors Selda

Detaylı

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Varlık Erol, Cengiz Aydın, Levent Uğurlu, Emre Turgut, Hülya Yalçın*, Fatma Demet İnce* T.C.S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi,

Detaylı

TÜRKİYE DE DOĞUM ve DOĞUM SONU HİZMETLERDEN YARARLANMA. Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış

TÜRKİYE DE DOĞUM ve DOĞUM SONU HİZMETLERDEN YARARLANMA. Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış TÜRKİYE DE DOĞUM ve DOĞUM SONU HİZMETLERDEN YARARLANMA Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış I. GİRİŞ Doğumun sağlıklı koşullarda ve bir sağlık personelinin yardımıyla yaptırılmasının ve doğum

Detaylı

Türkiye de ve Dünya da Çocuk Sağlığı

Türkiye de ve Dünya da Çocuk Sağlığı Türkiye de ve Dünya da Çocuk Sağlığı Dersin İçeriği Çocuk kavramı Sağlık kavramı Türkiye de ve dünyada çocuk sağlığının durumu Çocuk sağlığını etkileyen faktörler Çocuk sağlığına yönelik girişimler Çocukluk

Detaylı

Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU

Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI ĠZMĠR KATĠP ÇELEBĠ ÜNĠVERSĠTESĠ ATATÜRK EĞĠTĠM VE ARAġTIRMA HASTANESĠ Ġç Hastalıkları Kliniği Eğitim Sorumlusu: Prof. Dr. Servet AKAR GASTROĠNTESTĠNAL STROMAL TÜMÖRLERDE NÖTROFĠL/LENFOSĠT

Detaylı

Sepsis Hastalarının Yoğun Bakımdan Servise Taburculukta ph, LDH ve Kalp Hızının Sistematik Değerlendirilmesi

Sepsis Hastalarının Yoğun Bakımdan Servise Taburculukta ph, LDH ve Kalp Hızının Sistematik Değerlendirilmesi Sepsis Hastalarının Yoğun Bakımdan Servise Taburculukta ph, LDH ve Kalp Hızının Sistematik Değerlendirilmesi Yrd.Doç.Dr. Kenan Ahmet TÜRKDOĞAN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servisi

Detaylı

SSK BAKIRKÖY DOGUMEVİ KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİNDE 1987-1991 YILLARI ARASINDA MATERNAL MORTALİTE

SSK BAKIRKÖY DOGUMEVİ KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİNDE 1987-1991 YILLARI ARASINDA MATERNAL MORTALİTE SSK BAKIRKÖY DOGUMEVİ KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİNDE 1987-1991 YILLARI ARASINDA MATERNAL MORTALİTE Dr. A.i. TEKİRDAG C"') - Dr. U. KAL (*) Dr. Y. CEYLAN C"') - Dr. B. ARSAN

Detaylı

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı?

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? Burcu Zeydan, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Detaylı

Ventilatör İlişkili Pnömoni Tanısında Endotrakeal Aspirat Kantitatif Kültürü ile Mini-Bal Kantitatif Kültürü Arasındaki Uyum

Ventilatör İlişkili Pnömoni Tanısında Endotrakeal Aspirat Kantitatif Kültürü ile Mini-Bal Kantitatif Kültürü Arasındaki Uyum Ventilatör İlişkili Pnömoni Tanısında Endotrakeal Aspirat Kantitatif Kültürü ile Mini-Bal Kantitatif Kültürü Arasındaki Uyum Dr.Sibel Doğan Kaya Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Detaylı

Can AKAL, Sinem Ayşe DURU, Barış OLTEN. Danışman: Filiz YANIK ÖZET

Can AKAL, Sinem Ayşe DURU, Barış OLTEN. Danışman: Filiz YANIK ÖZET 50 GRAM GLUKOZ YÜKLEME TESTİ ANORMAL, 100 GRAM ORAL GLUKOZ TESTİ NORMAL OLAN GEBELERİN MATERNAL ÖZELLİKLER VE GEBELİK SONUÇLARI AÇISINDAN NORMAL GEBELER VE GESTASYONEL DİYABETİK HASTALAR İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Detaylı

Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım

Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım 1 Çocuk Sağlığında Eşitsizlikler (DSÖ verileri 1999) Yılda 10 milyon çocuk 5. yaşlarını kutlayamadan ölmektedir 2020 e kadar aynı Geri kalmış-gelişmekte olan ülkelerde

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de çocuk sağlığının durumu ( ) Prof. Dr. Betül Ulukol Sosyal Pediatri Bilim Dalı

Dünyada ve Türkiye de çocuk sağlığının durumu ( ) Prof. Dr. Betül Ulukol Sosyal Pediatri Bilim Dalı Dünyada ve Türkiye de çocuk sağlığının durumu (2017-2018) Prof. Dr. Betül Ulukol Sosyal Pediatri Bilim Dalı Sağlık Yalnızca hastalık ve sakatlığın olmayışı değil fiziksel, bilişsel, psikososyal tam bir

Detaylı

Bilimsel Program. 12 Mart 2017, Pazar. 17:00-17:30 Açılış Töreni ÇOCUKLARDA İSTİSMAR PROBLEMİ

Bilimsel Program. 12 Mart 2017, Pazar. 17:00-17:30 Açılış Töreni ÇOCUKLARDA İSTİSMAR PROBLEMİ Bilimsel Program 12 Mart 2017, Pazar 17:00-17:30 Açılış Töreni ÇOCUKLARDA İSTİSMAR PROBLEMİ 17:30-18:30 Prof. Dr. Betül Berrin Sevinir, Çocuk istismarı, klinik Prof. Dr. Betül Ulukol Ergende istismar Prof.

Detaylı

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Özgün Araştırma / Original Investigation Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Effect of Body Mass Index on the Determination of Bone Mineral Density in Postmenopausal

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Hediye KARAKOÇ 2. Doğum Tarihi : 22.07.1991 3. Unvanı : Öğretim Görevlisi 4. Öğrenim Durumu : Lisansüstü 5. Çalıştığı Kurum : KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yüksekokulu

Detaylı

:Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Eyüp Yerleşkesi Eyüp/İstanbul. Derece Alan Üniversite Yıl

:Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Eyüp Yerleşkesi Eyüp/İstanbul. Derece Alan Üniversite Yıl KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Adres :Elif KOYUNCUOĞLU :Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Eyüp Yerleşkesi Eyüp/İstanbul Telefon-GSM : 0 542 435 42 00 e-mail Doğum yeri

Detaylı

GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ

GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ Doğuma Hazırlık Doğum Öncesi Eğitim Fetal Aktivitenin İzlenmesi Göğüs Bakımı Emzirmeye

Detaylı

raşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi

raşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi büyüme ve gelişme geriliği diş çürükleri zayıflık ve şişmanlık okul çağı çocuk ve gençlerde demir yetersizliği anemisi 0-5 Yaş Grubu Çocuklarda iyot yetersizliği hastalıkları vitamin yetersizlikleri raşitizm

Detaylı

II. SOSYAL PEDİATRİ ÇALIŞTAYI RAPORU 15 HAZİRAN 2012, İZMİR

II. SOSYAL PEDİATRİ ÇALIŞTAYI RAPORU 15 HAZİRAN 2012, İZMİR II. SOSYAL PEDİATRİ ÇALIŞTAYI RAPORU 15 HAZİRAN 2012, İZMİR Ülkemizde Sosyal Pediatri alanında mevcut uygulamaların değerlendirilmesi, çalışmaların ve araştırmaların geliştirilmesi, yeni bakış açıları

Detaylı

Term ve Tekil Gebeliklerde Kordon Prolapsusu ve Sonuçları

Term ve Tekil Gebeliklerde Kordon Prolapsusu ve Sonuçları Term ve Tekil Gebeliklerde Kordon Prolapsusu ve Sonuçları Şafak ÖZDEMİRCİ 1, Emre BAŞER¹, Eylem ÜNLÜBİLGİN 1,Deniz ESİNLER 1, Serdar YALVAÇ 2, Aykan YÜCEL 1, Özlem MORALOĞLU TEKİN 1 1 Etlik Zübeyde Hanım

Detaylı

Kolistin ilişkili nefrotoksisite oranları ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi

Kolistin ilişkili nefrotoksisite oranları ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi Kolistin ilişkili nefrotoksisite oranları ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi DR. FATİH TEMOÇİN Fatih TEMOÇİN, Meryem DEMİRELLİ, Cemal BULUT, Necla Eren TÜLEK, Günay Tuncer ERTEM, Fatma Şebnem ERDİNÇ

Detaylı

POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ

POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ Sevil Şahin 1, İlknur Demirhan 1, Sibel Peksoy 1, Sena Kaplan 1, Gülay Dinç 2 1 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık Bilimleri

Detaylı

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Ulusal Toplantı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. A. Sinan Türkyılmaz Doç. Dr. Alanur Çavlin 2 Aralık 214, Rixos Grand Ankara Oteli, Ankara Sunuş Planı Hanehalkı nüfusunun

Detaylı