C++ İzmir Ekonomi Üniversitesi Bilgisayar Topluluğu

Transkript

1 C++ ve Nesne Programlama'ya Giriş İzmir Ekonomi Üniversitesi Bilgisayar Topluluğu Kaya Oğuz Şubat/Mart 2005

2 Tamamlanmamış Belge İçin Genel Açıklamalar, Önsöz, İçerik vs. Bu belge, henüz tamam değildir! Ama tahmini olarak sizi bir ay kadar idare edecek kadar bilgi içeriyor tahminimce. Şubat'ta yazmaya başlamıştım ama uzun süre elleyemedim. O yüzden, her ne kadar 18 sayfa kadar da (16 aslında, iki sayfadan biri bu, diğeri kapak :P ) olsa ben İleri C++ konuları hakkında yazıları bitirene kadar yararlanın istedim. İlk olanı söylediğimize göre, ikincisine gelelim. Buradaki bilgilerin doğru olması gibi bir koşul yok. Bunlar sadece bir öğrencinin anladıklarını yazması olarak düşünülmeli. Mutlaka ders notlarını ve sağlam bir C++ kitabınızı edinin! Buradaki anlatımlar biraz referans niteliğindedir. Hızlıca C ile C++'ın farkları, hızlı bir Sınıflar (Class) ve onların bazı özellikleri anlatılmıştır. Elimdeki plana göre 3) C++ İleri Konular a) Operator Overloading b) Inheritance c) Polymorphism d) Templates e) Streams f) Exceptions g) File Processing 4) C++ ile Veri Yapıları a) Linked List b) Stack c) Queue d) Tree şeklinde anlatacağım daha detaylı bir çok konu vardır! Veri yapılarına ne kadar değinebilirim, onu bile bilmiyorum. Belki sadece Linked List ile bırakırım. Çünkü diğerleri artık Data Structures and Algorithms dersine denk gelen konular. Ama planımı bu şekilde yapmışım bir gazla yarıyıl tatilinde. Sanırsam her istediğimi yazdım. Dediğim gibi, doğrulukları kontrol edilmedi. Kodlar linux üzerinde yazıldı ve Windows bi makinede ne kadar calisir bilmiyorum. Geçen sefer <stdlib.h> eklemeniz gerekiyordu, ama C++ ile neler gerekio, neler gerekmio bana iletin, ona göre onuda buraya ekleyeyim. İlginiz için teşekkürler, Kaya Oğuz

3 A GİRİŞ Gelişen bilgisayar teknolojileri ile istekler ve problemler giderek zorlaşmaya başladı ve artık sorunlara çözüm başka yollardan aranmaya başlandı. Nesne yönelimli programlama tüm sorunlara çözüm değilsede günümüzde en çok tercih edilen çözümlerden biri. C++ ilk olarak C with Classes olarak düşünüldü, daha sonra C'deki increment operatörü ile adını aldı. Nesne yönelimli programlamayı ilerleyen bölümlerde detaylı olarak ele alacağımız için bu ilk bölümde C ve C++'ın benzer yönlerini, yani nesnesiz, top-down programlama içeren bölümlerini inceleyeceğiz. Bunlara kontrol mekanizmaları, fonksiyonlar, diziler, pointerlar gibi konularu dahil edebiliriz. Zaten C'den bildiğinizi varsaydığımız bu konuları hızlı bir şekilde geçeceğiz. C++, C'nin bir üst modelidir diyebiliriz. C programlarının çoğunu C++ derleyicisi ile derleyebilirsiniz. Bu ilk programların derlenmesi için bir iki noktayı görmezden gelmenizi isteyeceğim. Öncelikle bu giriş çıkış işlemleri için C'de include ettiğimiz stdio.h yerine iostream (input/output stream) dosyasını ekleyeceğiz. Burada printf/scanf yerinede cout/cin eşdeğerlerini kullanacağız. Bundan başka programın başına gibi bir ifade yazacağız. Bu ileride göreceğimiz sınıflarla ilgili bir olay. Kısaca birden fazla library olunca bu librarylerin içerdiği sınıf ve fonksiyonların birbirine karışmaması için uygulandığını bilmeniz yeterli olacaktır. std, içinde cout ve cin'i içerir. Eğer bunu yazmazsanız doğrudan cout yerine std::cout yazmanız gerekecekti. Örneklerimizde çok fazla cout/cin kullanacağımız için başta bunu belirtmek daha düzenli ve rahat olacaktır. Yazının tamamında C ile aranızın iyi olduğu düşünülmüştür... İlk Programlar İlk programlarda hem C hem C++ kodunu işleyerek karşılaştırmanızı sağlayacağız. İlk olarak ünlü Merhaba Dünya programını yazalım. #include <stdio.h> printf("merhaba Dunya\n"); cout << "Merhaba Dunya" << endl; Gördüğünüz gibi, C'ye gayet benzer bir şekilde çalışıyor. Her programın bir main fonksiyonu var. Bunun dışında C'deki printf yerine cout biraz daha karışık gibi duruyor olabilir. cout, << işareti ile arka arkaya ne görürse ekrana yazdırır. Değişkenlerle arası daha iyidir. Bir sonraki programda da bunu görebilirsiniz. Şimdi, kullanıcıdan iki sayı isteyip toplamlarını ekrana yazan iki programı karşılaştıralım: #include <stdio.h> int a, b; printf ("Iki sayi giriniz : "); scanf ("%d %d", &a, &b); printf ("Girdiginiz sayilar : %d - %d\n", a, b);

4 printf ("Toplamlari : %d\n", a+b); int a, b; cout << "Iki sayi giriniz : "; cin >> a >> b; cout << "Girdiginiz sayilar : " << a << " " << b << endl; cout << "Toplamlari : " << a+b << endl; İki program arasında tek fark, printf/scanf'in yerini cout/cin alması gibi gözüküyor. Ama cout/cin'in kullanım olarak biraz daha rahatlığı gözünüze çarpmış olabilir. scanf'teki gibi & işareti ile pointer yapmak yok ya da printf'te yazarken ki gibi değişken tipini %d gibi belirtmekte yok. \n yerine göze daha güzel gözüken endl (end line) gibi bir olayda var... Bu kısa karşılaştırmalardan sonra artık doğrudan C++ kodlarına bakabiliriz. Kontrol Yapıları C'de olduğu gibi C++'tada program akışını kontrol edebilmek için if, if/else, switch gibi kontrol, for, while, do while gibi döngü yapıları vardır. Aşağıda örneklerle yer alıyorlar... int a, b; cout << "a ve b icin degerler giriniz : "; cin >> a >> b; if ( a>b ) cout << "a, b'den buyuk" << endl; else if ( b>a ) cout << "b, a'dan buyuk" << endl; else cout << "a ve b birbirine esit" << endl; Aşağıda for ve while döngüleri, yine C'ye çok benzer durumdalar. Fakat, for için kullandığımız değişkeni, farkettiyseniz parantez içinde tanımladık. GCC derleyicisi (linux üzerindeki derleyici) buna C ile izin vermez.

5 for (int i=0;i<10;i++) cout << i << endl; int k = 0; while (k>=0) cout << "bir sayi giriniz (cikmak icin -1) : "; cin >> k; cout << "girdiginiz sayi : " << k << endl; Son olarak, do-while ve switch içeren bir örnek yazalım: int choice = 0; do cout << "1 - Ilk Secim" << endl << "2 - Ikinci Secim" << endl << "3 - Cikis" << endl << "Seciminiz : "; cin >> choice; switch(choice) case 1: cout << "ilk secim secildi" << endl; break; case 2: cout << "ikinci secim secildi" << endl; break; case 3: cout << "simdi cikiliyor" << endl; break; default: cout << "oyle bi secenek yok ki?" << endl; break; while (choice!= 3);

6 Fonksiyonlar Programlama fonksiyonsuz olmaz elbette. Fonksiyonlar, aynı C'deki gibi tanımlanırlar. Bir tipleri vardır. O tipte return ederler. int toplama (int a, int b) return (a+b); int x,y; cout << "x ve y icin degerler : "; cin >> x >> y; cout << "toplami : " << toplama (x,y) << endl; C'den pek farklı değil, di mi? Fonksiyonların aldığı değişkenleri öntanımlı değerlere bağlayabiliriz (default değerler) : int hacim (int boy = 1, int en = 1, int yuksek = 1) return boy*en*yuksek; cout << "Ontanimli deger : " << hacim() << endl; cout << "Sadece 1 degisken : " << hacim(10) << endl; cout << "2 Degisken : " << hacim(10,10) << endl; cout << "3 Degisken : " << hacim(10,10,10) << endl; Fonksiyon çıktı olarak 1, 10, 100 ve 1000 verecektir. Diziler (Arrays) Programların algoritmadan sonraki en önemli noktası, verinin nasıl saklanacağıdır. Bu konuda ilk büyük yardımcıda dizilerdir. C'den bildiğiniz dizilerde burada aynen kullanılıyor. Diziler, yine C'den bildiğiniz gibi pointerlarla yakından ilgililer... srand(time(null)); int dizi[100];

7 int toplam = 0; for (int i=0;i<100;i++) dizi[i] = rand()%101; toplam += dizi[i]; cout << "Ortalama : " << toplam/100 << endl; Arraylerle ilgili C'den bildiğiniz fonksiyonlara gönderme gibi işlemler aynen geçerlidir. Pointerlar ve Bellek Yönetimi C ve C++'ın en önemli konularından olan pointerlar C'deki gibi bellek adreslerini tutmaktadırlar. C++'ın ilerleyen konularında da iyi bir pointer bilgisi gerekecektir. Burada, tekrar amaçlı bir kaç fonksiyon ile pointerları hatırlayalım. int x = 5; int* xptr = &x; cout << "x : " << x << endl << "x (adresi) : " << &x << endl << "xptr (bellek adresi olarak) " << xptr << endl << "xptr (adresteki deger olarak) " << *xptr << endl; Yukarıdaki basit örnektede görebildiğiniz gibi, & işareti herhangi bir değişkenin adresini veriyor. xptr ise pointer olarak tanımlanmış ve adres değişkenlerini tutuyor. xptr'ın gösterdiği adresteki değeri görebilmek için * işaretini kullanıyoruz. & ve * birbirlerinin tersi olarak adlandırılabilir. Örneğin x değişkeninin adresi &x, bu adresteki değeri görmek için *(&x) kullanırsak, x'i yaz demekle aynı olaya geliyor... Şimdi, fonksiyonlara gönderilen pointerlar, call by reference ve call by value gibi iki önemli noktaya değinelim. Herhangi bir fonksiyona değişken gönderdiğinizde bu değişkenlerin kopyaları orada oluşur ve onların üzerinde işlem yapılır. Eğer doğrudan değişken üzerinde değişiklik yapmak isterseniz pointer olarak göndermeniz gerekir. int kareal(int x) // bu fonksiyon bir deger return ediyor // bu return edilen degeri asagida // yakalamamiz lazim... return x*x;

8 int x = 3; // sadece kareal(x) yazmak bir sey ifade // etmiyor, cunku return edilen deger // yakalanmadi kareal(x); // calismasi icin return edilen degeri // yine x'e esitlemeliyiz x = kareal(x); cout << "x'in karesi alindi : " << x << endl; Şimdi, yukarıdaki fonksiyonu pointerla yapalım. void kareal(int* xptr) // DIKKAT! bu kez bi sey return etmiyor! // void tanimli.. dogrudan gonderilen degisken // uzerinde islem yapiyoruz. *xptr = (*xptr) * (*xptr); int x = 3; // simdi sadece kareal(&x) yazacagiz. // burada da x'in basina & koyduk ki adres // gitsin... kareal(&x); cout << "x'in karesi alindi : " << x << endl; Bu işlem daha çok yer değiştirme fonksiyonlarında işe yarar. Örneğin swap fonksiyonunu bir normal bir de pointerla yapıp deneyelim: void swap1(int a, int b) // bu ilk swap, pointersiz... int temp; temp = a; a = b; b = temp;

9 void swap(int* aptr, int* bptr) // bu da dogrudan orjinalleri uzerinde calisan int temp; temp = *aptr; *aptr = *bptr; *bptr = temp; int a = 3; int b = 4; cout << "a'nin ilk degeri : " << a << endl << "b'nin ilk degeri : " << b << endl; swap1(a,b); cout << "swap1 fonksiyonundan sonra;" << endl << "a'nin degeri : " << a << endl << "b'nin degeri : " << b << endl; swap(&a, &b); cout << "swap fonksiyonundan sonra;" << endl << "a'nin degeri : " << a << endl << "b'nin degeri : " << b << endl; İlk fonksiyon olan swap1 ile değerler fonksiyon içinde tekrar tanımlandıkları için, fonksiyon içinde swap oluyorlar. Ama swap fonksiyonu doğrudan pointerlar ile gönderilen değişkenler üzerinde işlem yapıyor... Pointerların asıl işe yaradıkları alan dinamik bellek yönetimindedir. Herhangi bir pointer yarattığınızda bu pointer bellekte bir yeri gösterir ama nereyi gösterdiği belli değildir. Her değişken gibi onuda initialise etmek gerekir. Kafanızdan bellek adresi veremeyeceğiniz için yardımcı fonksiyonlarla bellekten adres istersiniz. Eğer istemezseniz, değişkenin rasgele gösterdiği yer müsait olmayabilir ve belleğe yazma hatası alırsınız. C'de bu olayı malloc (memory allocate) ile yapıyorduk. int* xptr; xptr = (int *) malloc(sizeof(int)); Burada, malloc ile int'in boyutu kadar bir yer istedim (sizeof fonksiyonu sağolsun). malloc bize void pointer gönderiyor, onu da int pointer'a cast ettim. Bu uzun işlemler yerine C++'ta new ile yer açabiliyorsunuz... geçmiş olsun :) int* xptr; xptr = new int;

10 B SINIFLAR ve NESNELER Programlama teknikleri arasında son yılların en popüleri olan ve büyük ihtimalle daha uzun süren yıllar boyunca bu popülerliğini devam ettirecek olan nesne yönelimli programlamaya hoşgeldiniz! Nesne programlama bir yönden çok basittir. Çünkü günlük yaşadığımız çevreden esinlenerek hazırlanmıştır. Çevremizde gördüğümüz nesnelerin bağlı oldukları sınıflar vardır. Örneğin bütün insanların belli özellikleri aynıdır. Hepimiz insan sınıfına bağlı bir nesneyiz diyebiliriz. Aynı şekilde makas sınıfına ait bütün nesnelerinde belli özellikleri ve işlevleri vardır. Bu nesneler (ya da genel olarak sınıflar) birbirleri ile iletişime ve etkileşime geçebilirler. Örneğin makas sınıfından bir nesne kendi kendine kesemez, insan sınıfından bir nesnenin onu kullanması gerekir. İşte nesne programlamada da program nesnelerin birbirleri ile etkileşiminden oluşur. Nesne programlamada, nesnelerin değişkenleri ve fonksiyonları vardır. Örneğin bir program için bir köpeği modellemek isteyebilirsiniz. Yaşı, boyu kilosu gibi değişkenleri, havla(), evikoru() gibi fonksiyonları olabilir. Ya da bir arabayı modellemek isteyebilirsiniz, onunda vitesdegistir() gibi fonksiyonları olacaktır. Nesne programlamanın en önemli koşullarından biri bilgi gizleme olayıdır. Yani, arabayı kullanan biri vites değiştirirken neler olduğunu, nasıl çalıştığını bilmek zorunda değildir. Diğer önemli özelliği ise modülerliliğidir. Nesneleri daha sonra başka programlarda da kullanabilirsiniz. struct ve class C'de, struct bile değişik yapılar kullanıyorduk. class ile de struct'tan daha gelişmiştir. Artık biraz örneklerle devam edelim. #include <string> class Kopek public: int yas; string adi; ; void Havla() cout << adi << ": Hav Hav Hav!" << endl; Kopek karabas; // karabas die bi kopegimiz var! karabas.yas = 3; karabas.adi = "Karabas"; // havla karabas! karabas.havla();

11 Kopek findik; findik.adi = "Findik"; // havla findik! findik.havla(); Gördüğümüz gibi, struct'lar gibi, nesnenin iç değişkenlerine nokta (.) ile ulaşabiliriz. Ama sınıfın başında public diye bir kelime geçti? Erişim Seviyeleri (public, protected, private) Structlardan farklı olarak, class'ların değişken ve fonksiyonlarına erişim belli seviyelerdedir. Gerçek hayattaki nesnelerde de olduğu gibi, bir köpeğin yaşını değiştirme şansınız yoktur. Yaşı, zamana göre değişir. Ama adını istediğiniz zaman değiştirip ona karabaş yerine rex ismini verebilirsiniz, kendisi bundan hoşlanmasada... İşte bu tip erişim seviyeleri üç şekilde belirlenir; public, protected, private. Eğer bir nesnenin private bir değişkeni ya da fonksiyonu varsa, onu kendinden başkası kullanamaz. protected değişken ve fonksiyonlara nesnenin kendi sınıfından nesneler ulaşabilir. Son olarak public değişkenlere herkes ulaşabilir ve değiştirebilir. Genelde, private tanımlanan değişkenler public yazılan fonksiyonlar sayesinde değiştirilir. Bunlar ilk başlarda set/get fonksiyonları olarak yer ederler kafanızda, hemen bir kaç örnekle görelim: (bu ilk kod derlenmez!) #include <string> class Kopek private: int yas; string adi; ; public: void setadi(string name) adi = name; string getadi() return adi; int getyas() return yas;

12 Kopek karabas; karabas.setadi("karabas"); cout << karabas.getadi() << endl; cout << karabas.adi << endl; Yukarıdaki kodu derlemeye çalıştığınızda: bash-3.00$ g++ setget.cpp -o setget setget.cpp: In function `': setget.cpp:9: error: `std::string Kopek::adi' is private setget.cpp:35: error: within this context bash-3.00$ yukarıdaki hatayla karşılaşırsınız. Hata diyor ki, bu Kopek sınıfının adi isimli değişkeni private bu yüzden erişemiyorsunuz. Şimdi cout << karabas.adi içeren satırı silelim, ve tekrar derleyip çalıştıralım. Ekrana köpeğin adını yazacaktır. C'den hatırladığımız en önemli noktalardan biri, değişkenlerin ilk değerlerinin olmasıdır. Yukarıdaki örnekte karabas'in yaşını belirleyemedik. Mesela bütün köpekler için öntanımlı bir başlangıç değişkeni verebilirdik. Nesneler ilk yaratıldığında çalışan bir fonksiyonla bu sınıf içindeki değişkenlere ilk değerlerini verebiliriz. Bu ilk çalışan fonksiyon lara constructor adı verilir. Constructorlar sayesinde nesneleri ilklendirebiliriz (initialise edebiliriz). Constructorların tek kuralı sınıf adı ile fonksiyon adının aynı olmasıdır! Hemen Kopek sınıfımız için bir constructor yazalım: #include <string> class Kopek private: string adi; int yas; public: Kopek() adi = "Kopegim"; yas = 2; void setadi(string name) adi = name; string getadi() return adi; int getyas() return yas; void Bilgiler() cout << "Kopegin adi : " << adi << endl

13 ; << "Kopegin yasi : " << yas << endl; Kopek karabas; karabas.bilgiler(); karabas.setadi("karabas"); karabas.bilgiler(); Kodu detaylı açıklarsak; constructor fonksiyonunun sınıf adıyla aynı olması ve herhangi bir tipi (void ya da int gibi) olmaması dikkatinizi çekmiş olmalı. Bu fonksiyon içinde sınıfın iki private değişkenine ilk değerleri verildi. Daha sonra önceki fonksiyondaki adını tekrar verme (set), adını ve yaşını öğrenme (get) fonksiyonları da yazıldı. Bunlar gayet basit private değişkenlere yeni değerlerini eşitleyen fonksiyonlar. En son bir de Bilgiler() diye bir fonksiyon ile köpeğin bilgilerini ekrana yazdırmak istedim. main'e gelince; karabas denen köpeğimizi yarattıktan sonra ekrana bastırıyoruz ki ilk değerlerini doğru almış mı diye görelim. Sonra bu köpeğimize gerçek adı olan karabas ismini set fonksiyonumuz ile veriyoruz. Bundan sonra köpeğimizin adı, Bilgiler() fonksiyonunun çıktısınından da görebileceğiniz gibi karabas. protected değişkenler, kalıtım bölümünde detaylı incelenecektir. Şimdilik üzerinde durmayacağız. Daha çok örnek Constructorların bir çok özelliği vardır. Örneğin bir nesne için birden fazla constructor yazabilirsiniz. #include <string> class Kopek private: string adi; int yas; public: Kopek() adi = "Kopegim"; yas = 2; Kopek(string name) adi = name; yas = 1;

14 ; void Bilgiler() cout << "Kopegin adi : " << adi << endl << "Kopegin yasi : " << yas << endl << endl; Kopek karabas; Kopek findik("findik"); karabas.bilgiler(); findik.bilgiler(); Burada Kopek() constructorı dışında Kopek(string name) gibi bir fonksiyon daha var. İsimleri aynı olsa da parametreleri farklı olduğu için bunlar farklı fonksiyon sayılırlar. Kopek sınıfından bir nesne yaratırken istediğinizi kullanabilirsiniz, derleyiciniz doğru constructorı seçecektir. Nasıl constructor sınıftan bir nesne yaratıldığında çalışıyorsa, Destructor denen fonksiyonda nesne silindiğinde çalışır. Destructor, constructor gibi sınıf isminden oluşur ama başına bir ~ işareti gelir. Örneğin Kopek sınıfının constructor'ı Kopek(), destructor'ı ~Kopek()'tir. Birazdan bununla ilgili bir örnek yapacağız. C++'ta programlama, genel olarak nesnelerin birbirlerine gönderdikleri mesajlarla gerçekleşir. İşin içinde genelde birden çok nesne olur. Bu yüzden nesnelerin birbirlerini tanımaları gerekir. Bu tanıma işlemi tıpkı fonksiyon prototipleri gibidir. Eğer bir nesne, diğer bir nesneyi içeren fonksiyon veya değişken içeriyorsa, doğal olarak, o tipin belirli olması gereklidir. Kopek sınıfı örneğinde string sınıfından adi nesnesi var, en yukarıda include ile string nesnesi tanımlanmıştır ve böylece Kopek sınıfının bu sınıftan haberi vardır. Sınıflar birbirleri ile alakalıysa her private değişken için set/get fonksiyonlarını yazmanız can sıkıcı veya gereksiz olabilir. Sadece belli diğer bir sınıf, sınıfın private'larına erişmesi gerekiyorsa, bu iki sınıfı friend olarak belirleyebilirsiniz. Artık arkadaş olan sınıflar birbirlerinin private değişkenlerine ulaşabilirler. friend olayını illa iki taraflı yapmak zorunda değilsiniz. Sadece bir taraf arkadaşlık verebilir. Aşağıdaki örnekte olduğu gibi: #include <string> class Defter friend class Kalem; private: string icindekiler; public: Defter() icindekiler = "defter bos"; void displayic()

15 cout << icindekiler << endl; ; class Kalem public: void Yaz(Defter* d, string a) d->icindekiler = a; // icindekiler private olmasına rağmen değiştirildi ; Defter yeni; Kalem kalem; kalem.yaz(&yeni,"yeni bisiiler yazdim kalemle"); yeni.displayic(); Burada, d->icindekiler ile, Defter sınıfının private değişkenlerine friend olması sayesinde değiştirebildik. Bu arada, tekrar olsun diye söylüyorum, eğer Yaz fonksiyonunda pointer kullanmazsanız, orjinal üzerinde işlem yapamazsınız. Sınıfları yazarken, eğer büyük bir sınıf ise rahatlık açısından fonksiyon prototiplerini sınıf içinde tanımlayıp, sınıf tanımından sonra fonksiyonların içlerini doldurabilirsiniz. Bu hem bütün sınıfa daha hızlı bir bakış sağlar, hemde okunabilirliliği arttırır. class Ogrenci private: string adi; string adresi; public: Ogrenci(); Ogrenci(adi); string getadres(); void enrollclass(); void havefun(); ; string Ogrenci::getAdres() return adresi; void Ogrenci::haveFun() // gerekli kodlar... Yukarıdaki örnekte, public: altındaki fonksiyonlar daha sonra :: işareti ile sınıf tanımı dışında yazılmıştrı. Bunun için yine önce değişken ya da fonksiyon tipi, arkasından sınıfın adı, sonra

16 :: ve fonksiyon adı yeterlidir. Büyük sınıflarda bütün fonksiyonları bir arada görmek bu yöntemle daha rahat olur. Sınıflarla ilgili son önemli detayda, static değişkenlerdir. Static değişkenler, adından da anlaşılabileceği gibi, durağan değişkenlerdir. Örneğin, bir sınıfa ait kaç eleman olduğunu sayabilirsiniz. Burada hem destructor örneğini de kullanabiliriz. #include <string> class Koyun public: int static koyunsayisi; Koyun() koyunsayisi++; cout << "Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: " << koyunsayisi << endl; ~Koyun() koyunsayisi--; cout << "Koyun öldü!! (kalan : " << koyunsayisi << " ) " << endl; ; int Koyun::koyunSayisi = 0; Koyun a[10]; cout << "yaratilan koyun sayisi : " << Koyun::koyunSayisi << endl; Programı irdelersek, static tanımlanan koyunsayisi değeri, yaratılan her Koyun nesnesi için aynı oluyor. Her nesne yaratıldığında bir tane artıyor. Bir koyun array'i yarattığımızda, zaten 10 kere bu Constructor çalışıyor, sonra ekrana koyunsayisi bastırılıyor, program biterken, Koyun nesneleri silindiği için, destructor'ları çalışıyor. Destructor'ı çağırmasak bile otomatik çalıştığına dikkat edin. Diğer bir noktada, sınıfın değerlerine ulaşmak için :: işlecini bu kez bir fonksiyon değil bir değişken için kullanmamız... Ekran çıktısını aşağıda görebilirsiniz: Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 1 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 2 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 3 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 4 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 5 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 6 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 7 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 8 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 9 Koyun yaratildi! Toplam koyun sayisi: 10 yaratilan koyun sayisi : 10 Koyun öldü!! (kalan : 9 ) Koyun öldü!! (kalan : 8 ) Koyun öldü!! (kalan : 7 )

17 Koyun öldü!! (kalan : 6 ) Koyun öldü!! (kalan : 5 ) Koyun öldü!! (kalan : 4 ) Koyun öldü!! (kalan : 3 ) Koyun öldü!! (kalan : 2 ) Koyun öldü!! (kalan : 1 ) Koyun öldü!! (kalan : 0 )

18 C C++ İLERİ KONULAR Artık C++ ile az çok bir yakınlığınız olduğunu düşünerek ileri C++ konularına geçebiliriz. C++'ı özel yapan, bu özellikleridir. Operator Overloading