Türkiye Küresel Rekabet Raporu 2006

Transkript

1 Türkiye Küresel Rekabet Raporu 2006 HAZIRLAYANLAR Gündüz ULUSOY Sumru ÖZ Selçuk KARAATA Melsa ARARAT Burçin YURTOÐLU Hande YEÐENOÐLU TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu Ekim 2006

2 TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu (REF), Türk Sanayicileri ve Ýþadamlarý Derneði (TÜSÝAD) ve Sabancý Üniversitesi ortak giriþimleri ile 1 Mart 2003 tarihinde kurulmuþ bir araþtýrma merkezidir. Amacý, genel olarak küreselleþme, özel olarak da Avrupa Birliði ile bütünleþme sürecinde uluslararasý piyasalarda Türk özel sektörünün kalýcý bir pazar payý elde edebilmesi için gerekli rekabet gücü, inovasyon ve teknoloji yönetimi, ve kýyaslama çalýþmalarýný yapmaktýr. REF çalýþmalarýný; araþtýrma, bilgi yayýlýmý ve iþbirlikleri baþlýklarý altýnda sürdürmekte; faaliyetlerini, görüþlerini ve rekabetçilik alanýndaki geliþmeleri kamuoyu ile web sitesi ( ve Rekabet Postasý baþlýklý bülteni ile paylaþmaktadýr. REF, Türkiye Küresel Rekabet Raporu nu her yýl dünyada ve ülkemizdeki geliþmeleri dikkate alarak yayýmlamayý planlamaktadýr. Raporun içeriði Türkiye nin rekabetçilik alanýnda güncel sorun ve çözümlere odaklanacaktýr. Rapora katkýda bulunacak görüþ ve önerileriniz için iletiþim kanallarýmýz her zaman açýktýr. Tasarým Ýrem Çiðdem Paçal ve Ceyla Sakaoðlu Sabancý Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi 2006, REF Tüm haklarý saklýdýr. Bu eserin tamamý ya da bir bölümü, 4110 sayýlý Yasa ile deðiþik 5846 sayýlý FSEK. uyar nca, kullanýlmazdan önce hak sahibinden 52. Maddeye uygun yazýlý izin alýnmadýkça, hiçbir þekil ve yöntemle iþlenmek, çoðaltýlmak, çoðaltýlmýþ nüshalarý yayýlmak, satýlmak, kiralanmak, ödünç verilmek, temsil edilmek, sunulmak, telli/telsiz ya da baþka teknik, sayýsal ve/veya elektronik yöntemlerle iletilmek suretiyle kullanýlamaz. ÝÝ

3 ÝÇÝNDEKÝLER ÞEKÝLLER...iv TABLOLAR...viii KISALTMALAR...ix ÖNSÖZ EKONOMÝNÝN ÝTÝCÝ GÜCÜ OLARAK DIÞ TÝCARET...3 Sumru Öz (TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu) 1.1 Dýþ Ticaret Bileþenleri Dýþ Ticaret Ýliþkileri ve AB Ýhracatta Rekabet Performansý YATIRIM ORTAMI...27 Sumru Öz (TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu) 2.1 Türkiye deki Doðrudan Yabancý Yatýrýmlara Genel Bir Bakýþ AB ile Müzakere Süreci ve Yatýrým Ortamý Stratejik Öncelikleri Belirlemek Ýçin Uluslararasý Kýyaslama YÖNETÝÞÝM VE KÜRESEL REKABET...55 Melsa Ararat (Sabancý Üniversitesi, Yönetim Bilimleri Bölümü ve Kurumsal Yönetim Forumu) B. Burçin Yurtoðlu (Viyana Üniversitesi, Ýktisadi Bilimler Fakültesi, Ekonomi Bölümü) 3.1 Kurumlar ve Etkileri Türkiye Yakýnsama Sonuç ÝNOVASYONA YÖNELÝK ÝVME...88 Selçuk Karaata (TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu) 4.1 Ýnovasyon nedir? Türkiye nin Ýnovasyon Politikasýnda Ana Geliþmeler Ýnovasyon Yapabilme Alanýnda Hukuki ve Ýdari Çevresel Koþullar Türkiye ve Ýnovasyon Performansý Ýþletmeler ve Ýnovasyon Bölgesel Ýnovasyon Sistemi Bilgi Ekonomisi, Lizbon Stratejisi ve Türkiye TÜRKÝYE ÝMALAT SANAYÝÝNDE YENÝLÝK Gündüz Ulusoy (Sabancý Üniversitesi ve TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu) Hande Yeðenoðlu (TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu) 5.1 Giriþ Türkiye Ýmalat Sanayiinde Yenilik Araþtýrmasý Genel Yaklaþým Rekabet ve Ýþbirlikleri Ýnsan Kaynaklarý Üründe Yenilik Yönetim Teknolojilerinde Yenilik Üretimde Modernizasyon Üretim Teknolojilerinde Yenilik Sonuç ARTAN ÇÝN REKABETÝ KARÞISINDA TÜRKÝYE Sumru Öz (TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu) 6.1 Küresel Ticarette Çin in Yeri Doðrudan Yabancý Yatýrýmlarýn Çin Ekonomik Kalkýnmasýna Etkisi Çin - Türkiye Ekonomik Ýliþkileri KAYNAKLAR EKLER ÝÝÝ

4 ÞEKÝLLER Þekil ve 2004 Yýllarýnda Seçilmiþ Ülkeler Ýçin Dýþ Ticaretin GSYÝH ye Oraný...3 Þekil 1.2a Ýhracatýn Ekonomik Faaliyete Göre Daðýlýmý, 2005 (%)...4 Þekil 1.3a Ýthalatýn Ekonomik Faaliyete Göre Daðýlýmý, 2005 (%)...5 Þekil 1.4 Geniþ Ekonomik Gruplarýn Sýnýflamasýna (BEC) Göre Ýthalat...6 Þekil 1.5 Geniþ Ekonomik Gruplarýn Sýnýflamasýna (BEC) Göre Aramalý Ýthalatý...7 Þekil 1.6 Ülke Gruplarýna Göre Ýhracat, Þekil 1.7 Ülke Gruplarýna Göre Ýthalat, Þekil 1.8 Dýþ Ticaret Dengeleri, 2005 (milyar ABD Dolarý)...13 Þekil Öncesi AB Üyelik Sürecinde Olan Ülkelerde Cari Açýk...14 Þekil Sonrasý AB Üyelik Sürecinde Olan Ülkelerde Cari Açýk...14 Þekil 1.11 Sektöre göre Göreli Ýhracat Avantajý-Göreli Ýthalat Nüfuz Endeksleri, Þekil Basamaklý Standart Ticaret Sýnýflandýrmasýna Göre Yapýsal Ýhracat Performansý...18 Þekil Basamaklý Standart Ticaret Sýnýflandýrmasýna Göre Dinamik Ýhracat Performansý...20 Þekil Basamaklý Standart Ticaret Sýnýflandýrmasýna Göre Dinamik Ýhracat Performansý...26 Þekil Döneminde Yapýlan Doðrudan Yabancý Yatýrýmlar (milyon ABD Dolarý)...27 Þekil 2.2 Yabancý Sermaye Giriþinin Sektörlere Göre Daðýlýmý, (%)...28 Þekil 2.3 Doðrudan Yabancý Sermaye Giriþinin Ülkelere Göre Daðýlýmý, (%)...28 Þekil Öncesi AB Üyelik Sürecindeki Geliþmekte Olan Ülkelerde Net Doðrudan Yabancý Yatýrým Giriþi...29 Þekil Sonrasý AB Üyelik Sürecinde Olan Ülkelerde Net Doðrudan Yabancý Yatýrým Giriþi.30 Þekil Sonrasý AB Üyelik Sürecinde Olan Ülkelerde Net Doðrudan Yabancý Yatýrým Giriþi.30 Þekil 2.7 Portekiz ve Yunanistan ýn 1996 ve 2005 Yýlý Küresel Rekabet Alt Endeksleri...31 Þekil 2.8 Türkiye ve Yeni AB Üyelerinin 1996 ve 2005 Yýlý Küresel Rekabet Alt Endenksleri...32 Þekil 2.9 Türkiye ve Yeni AB Üyelerinin Sýralama ve Skora Göre AB-15 Ortalamasýna Kýyasla 2005 Yýlý Küresel Rekabet Alt Endeksleri...33 Þekil 2.10 Küresel Rekabet Endeksi (Temel Gereklilikler) ve Doðrudan Yabancý Yatýrým...34 ÝV

5 Þekil 2.11 Rekabetin 9 Temel Faktörü ve Ait Olduklarý Küresel Rekabet Alt Endeksleri...37 Þekil 2.12 Türkiye nin Küresel Rekabet Alt Endeksleri...39 Þekil 2.13 Türkiye nin Küresel Rekabet Alt Endeksleri...39 Þekil 2.14 Seçilmiþ Ülkelerin IMD Rekabetçilik Endeksine göre Sýralamasý, Þekil 2.15 Türkiye nin IMD Rekabetçilik Endeksi ve Alt Endekslerde 51 Ülke Ýçinde Yeri...46 Þekil 2.16 Türkiye nin Ýþ Yapma Kolaylýðý Alt Endeksleri...50 Þekil 2.17 Türkiye nin Ýþ Yapma Kolaylýðý Alt Endeksleri...50 Þekil 4.1 Özet Ýnovasyon Endeksi (ÖÝE) bazýnda karþýlaþtýrma...96 Þekil 4.2 ÖÝE ve ÖÝE nin Ortalama Büyüme Oraný Bazýnda Ülkelerin Pozisyonu...97 Þekil 4.3 Bölgesel inovasyon sistemine iliþkin tipik bir yapý örneði Þekil 5.1 GSMH Ýçinde Sektörlerin Paylarý (%) Þekil 5.2 Toplam Mal Ýhracatý Ýçinde Ýmalat ve Diðer Sektörlerin Daðýlýmý Þekil 5.3 Sektörde Rekabet Ortamýný Belirleyen En Önemli Üç Unsur ve Firmalarýn Rakiplerine Göre Konumu Þekil 5.4 Rekabetçi Öncelikler Þekil 5.5 Diðer firmalarla iþbirliðinde bulunma nedenleri Þekil 5.6 Metal sektöründe iþbirliði yapan firmalarýn iþbirliði yaptýðý alanlar Þekil 5.7 Araþtýrma kuruluþlarý ve üniversitelerle iþbirliði yapma oranlarý Þekil Yýlý Ýnsan Kaynaklarý Eðitim Durumu (Daðýlým tüm sektörlerin toplamý %100 e toplanacak þekilde yapýlmýþtýr.) Þekil Yýlý Ýnsan Kaynaklarý Alanlara Göre Daðýlýmý (Sektörel: Sektör bazýnda %100 e toplanmaktadýr.) Þekil 5.10 Firma Yetkinliklerinin Sürdürülmesi Ýçin Kullanýlan Organizasyonel ya da Teknik Çözümler Þekil 5.11 Firmalarýn Genel Ürün Stratejisi Þekil 5.12 Firmalarýn Yeni Ürün Stratejisi Þekil 5.13 Son Üç Yýlda Pazara Sunulan Yeni Ürün Adetleri Þekil 5.14 Yeni Ürün Satýþlarýnýn 2003 Yýlý Cirosu Ýçindeki Payý Þekil 5.15 Yeni Ürün Geliþtirmede Baþarýlý ve Baþarýsýz Ürün Adetleri V

6 Þekil 5.16 Yeni Ürünlerin Baþarýsýz Olma Nedenleri Þekil 5.17 Avrupa Ülkelerinde Sürekli Ýyileþtirme Süreci Kullanýmýnýn Yaygýnlýðý Þekil 5.18 Avrupa Ülkelerinde Tam Zamanýnda Satýn Alma Yaklaþýmýnýn Yaygýnlýðý Þekil 5.19 Avrupa Ülkelerinde Tam Zamanýnda Üretim Yaklaþýmýnýn Yaygýnlýðý Þekil 5.20 Avrupa Ülkeleri Metal Sektöründe ERP Uygulamalarýnýn Yaygýnlýðý Þekil 5.21 Firmada Büyük Bir Üretim Teknolojisi Deðiþikliði Þekil 5.22 Üretim Teknolojisi Deðiþikliði Yaþandýysa, Firma Ürünlerinin Bundan Etkilenmesi Þekil 5.23 Üretimin Modernizasyonu Ýçin Ortalama Yýllýk Yatýrým Bütçesi Þekil 5.24 Modernizasyonun Finansman Kaynaklarý Þekil 5.25 Modernizasyon Faaliyetlerinin Önündeki Engeller Þekil 5.26 Avrupa Ülkeleri Metal Sanayiinde Mevcut Ýmalat Altyapýsý Ýçinde Bilgisayar Kontrollü Makine ve Hat Kullanýmýnýn Yaygýnlýðý Þekil 5.27 Avrupa Ülkeleri Metal Sanayiinde Sanayi Robotlarý ve Otomatik Malzeme Elleçleme Sistemleri Kullanýmýnýn Yaygýnlýðý Þekil 5.28 Son 3 Yýl Ýçinde Avrupa Ülkeleri Metal Sanayiinde Sanayi Robotlarý ve Otomatik Malzeme Elleçleme Sistemleri Kullanýmý Þekil Yýlýnda ABD Hariç En Yüksek GSMH ye Sahip 6 Ülke ve Türkiye nin Dönemi Deðerleri (milyar ABD Dolarý) Þekil 6.2 Çin ve Türkiye nin Dönemi Kiþi Baþýna GSMH si (ABD Dolarý) Þekil Yýlýnda En Fazla Mal Ýhracatý Yapan 10 Ülke ve Türkiye nin Paylarý (%) Þekil Yýlýnda En Fazla Mal Ýthalatý Yapan 10 Ülke ve Türkiye nin Paylarý (%) Þekil Yýlýnda En Fazla Mal Ýhracatý Yapan 5 Ülke ve Türkiye nin Dönemi Deðerleri (milyar ABD Dolarý) Þekil Yýlýnda En Fazla Mal Ýthalatý Yapan 5 Ülke ve Türkiye nin Dönemi Deðerleri (milyar ABD Dolarý) Þekil 6.7 Çin Dýþ Ticaret Dengeleri, 2004 (milyar ABD Dolarý) Þekil 6.8 Çin Ýhracatýnýn Sektörel Daðýlýmý, 2004 (%) Þekil 6.9 Çin Ýthalatýnýn Sektörel Daðýlýmý, 2004 (%) Þekil 6.10 Sektöre göre Çin'in Göreli Ýhracat Avantajý ve Göreli Ýthalat Nüfuz Endeksleri, Þekil 6.11 Dünya Giyim Eþyasý Ýhracatýnda Pay (%) VÝ

7 Þekil 6.12 Dünya Tekstil Ýhracatýnda Pay (%) Þekil 6.13 Dünya Büro Makineleri ve Telekomünikasyon Malzemeleri Ýhracatýnda Pay Þekil 6.14 Dünya Tarým Ürünleri Ýhracatýnda Pay (%) Þekil 6.15 Dünya Kimyasal Ürünler Ýhracatýnda Pay (%) Þekil 6.16 Dünya Otomotiv Ürünleri Ýhracatýnda Pay (%) Þekil 6.17 Dünya Demir-Çelik Ýhracatýnda Pay (%) Þekil 6.18 Dünya Turizm Gelirlerinde Pay (%) Þekil Döneminde Çin e Yapýlan Doðrudan Yabancý Yatýrýmlar Þekil Yýlýnda En Fazla Doðrudan Yabancý Yatýrým Alan Ülkelerin Dönemi Deðerleri (milyar ABD Dolarý) Þekil 6.21 Doðrudan Yabancý Yatýrým Giriþinin Ülkelere Göre Daðýlýmý, 2004 (%) Þekil Dönemi Türkiye-Çin Dýþ Ticareti (milyar ABD Dolarý) Þekil ve 2004 Yýllarýnda Çin in En Çok Ticaret Yaptýðý Ülkelerle Olan Ýhracatýnýn Ýthalatýný Karþýlama Oraný (%) VÝÝ

8 TABLOLAR Tablo 1.1 Türkiye nin Yakýt Ýthalatý...8 Tablo Basamaklý Standart Ticaret Sýnýflandýrmasýna Göre En Çok Ýthal Edilen 35 Ürün...9 Tablo 1.3 Türkiye nin Ticaret Performans Endeksi...15 Tablo Basamaklý Standart Ticaret Sýnýflandýrmasýna Göre En Çok Ýhraç Edilen 35 Ürün...23 Tablo 2.1 IMD Rekabetçilik Endeksine göre Sýralama...43 Tablo 2.2 Dünya Bankasý Raporu na göre Türkiye nin Ýþ Yapma Bileþenleri...49 Tablo 3.1 Mülkiyet Yoðunluðu ve Sahiplerin Kimlikleri...59 Tablo 3.2 Hukuk Sistemlerine göre Mikro ve Makro Ekonomik Performans Ölçütleri...69 Tablo 3.3 AB ve ABD de çapraz listeleme...83 Tablo 4.1 Ar-Ge Hedefleri...90 Tablo 4.2 Türkiye nin AB 25 e Göre Ýnovasyon Performansý...98 Tablo 5.1 Firma Yetkinliklerinin Sürdürülebilirliðinde Esneklik Tablo 5.2 Üretimde Modernizasyon Faaliyetlerinin Hedefleri Tablo 6.1 Çin in Ticaret Performans Endeksi Tablo 6.2 Türkiye-Çin Dýþ Ticareti Tablo 6.3 Çin-Türkiye Dýþ Ticareti Tablo 6.4 Türkiye den Çin e Yapýlan Baþlýca Ýhracat Kalemleri (milyon ABD Dolarý) Tablo 6.5 Türkiye nin Çin den Yaptýðý Baþlýca Ýthalat Kalemleri (milyon ABD Dolarý) VÝÝÝ

9 KISALTMALAR AB: Avrupa Birliði Ar-Ge: Araþtýrma ve (Deneyimsel) Geliþtirme BÝT: Bilgi ve Ýletiþim Teknolojileri BTYK: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu BCI: (Business Competitiveness Index) Ýþ Rekabet Endeksi BEC: (Broad Economic Categories) Geniþ Ekonomik Gruplarýn Sýnýflamasý CEE: (Central and Eastern Europe) Orta ve Doðu Avrupa DEÝK: Dýþ Ekonomik Ýliþkiler Kurulu DPT: Devlet Planlama Teþkilatý DTÖ: Dünya Ticaret Örgütü MOFCOM: (Ministry of Commerce of the People s Republic of China) Çin Halk Cumhuriyeti Ticaret Bakanlýðý GCI: (Growth Competitiveness Index) Büyüme Rekabet Endeksi GYSHÝ: Gayri Safi Yurtiçi Hasýla HS: Hukuk Sistemi IMD: (International Institute for Management Development) Uluslararasý Yönetim Geliþtirme Merkezi ITC: (The International Trade Center) Uluslararasý Ticaret Merkezi KOBÝ: Küçük ve Orta Ölçekli Ýþletmeler OECD: (Organization for Economic Co-operation and Development) Ekonomik Kalkýnma ve Ýþbirliði Örgütü REF: TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu RSYO: Risk Sermayesi Yatýrým Ortaklýklarý SITC: (Standard International Trade Classification) Uluslararasý Standart Ticaret Sýnýflamasý TTGV: Türkiye Teknoloji Geliþtirme Vakfý TÜBÝTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araþtýrma Kurumu TÜBÝTAK-TEYDEB: TÜBÝTAK-Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarý Baþkanlýðý TÜÝK: Türkiye Ýstatistik Kurumu TÜSÝAD: Türk Sanayicileri ve Ýþadamlarý Derneði ULÝS: Ulusal Ýnovasyon Sistemi UN Comtrade: (United Nations Commodity Trade Statistics Database) Birleþmiþ Milletler Mal Ticareti Veritabaný UNCTAD: (United Nations Conference on Trade and Development) Birleþmiþ Milletler Ticaret ve Kalkýnma Konferansý ÜSAMP: (TÜBÝTAK) Üniversite-Sanayi Ortak Araþtýrma Merkezleri (Destek) Programlarý WEF: (World Economic Forum) Dünya Ekonomik Forumu YK: Yönetim Kurulu ÝX

10 ÖNSÖZ TÜSÝAD-Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu(REF) vizyonu doðrultusunda rekabet gücü, teknoloji ve inovasyon yönetimi ve kýyaslama alanlarýnda yaptýðý araþtýrmalarýný sürdürmekte ve bunlarý kamuoyu ile çeþitli ortamlarda paylaþmaktadýr. Elinizdeki Türkiye Küresel Rekabet Raporu da bu baðlamda hazýrlanmýþtýr. Bu yýl ilk defa yayýmladýðýmýz Türkiye Küresel Rekabet Raporu nu her yýl yayýmlamayý öngörmekteyiz. Raporun içeriði Türkiye nin rekabetçilik alanýndaki güncel sorunlarýný inceleyen deðiþik araþtýrmalarýn sonuçlarýndan oluþturulacaktýr. Bu amaçla, REF tarafýndan yapýlan veya koordine edilen araþtýrmalara olduðu gibi REF dýþýndan da kurum ve kiþilerin araþtýrma sonuçlarýna yer vereceðiz. Nitekim bu yýl Türkiye Kurumsal Yönetim Forumu Yönetiþim ve Küresel Rekabet baþlýklý çalýþmasý ile Rapor a katkýda bulunmuþtur. Bu yýlki Türkiye Küresel Rekabet Raporu nun arkasýndaki bazý geliþmeleri kýsaca anýmsayalým yýllarýnda yaþadýðý, yakýn tarihinin en büyük krizin ardýndan Türkiye ekonomisi çabuk toparlandý döneminde yýllýk ortalama %7,8 büyüme oranýyla dünya çapýnda ekonomisi en hýzlý büyüyen ülkelerden biri Türkiye oldu. Türkiye nin 20. yüzyýlýn son çeyreðinde kaydettiði yýllýk ortalama %3,8 lik büyüme hýzýyla milli gelirini ancak 2,5 katýna çýkarabildiði göz önüne alýnýnca, 20 den sonra gerçekleþen büyüme hýzý oldukça etkileyici olarak nitelendirilebilir. Bu dönemde fiyat istikrarý saðlamada da baþarýlý olundu ve son 30 yýlda kronik hale gelen iki, bazý yýllarda üç haneli olan enflasyon 2005 yýlýnda tek haneye indi. Bu hýzlý iyileþmenin ardýndaki itici güçlerden birisi dýþ ticaret, özellikle de ihracat oldu. Krizin ardýndan iç talepte görülen daralmayý aþmak için önceleri iç pazara dönük üretim yapan birçok þirket ihracata yöneldi yýlýndan 2000 yýlýna kadar yýllýk ortalama %13 olan ihracat artýþ hýzý, arasýnda iki katýna çýkarak 2005 yýlý sonunda ihracat deðerini 73 milyar ABD dolarýna taþýdý. Uluslararasý dýþ ekonomik iliþkiler açýsýndan bir diðer geliþme de ülkeye çekilen doðrudan yabancý yatýrýmlardýr: Uzun yýllar boyunca yýllýk 1 milyar ABD Dolarý sýnýrýný geçemeyen doðrudan yabancý yatýrým tutarý 2005 yýlýnda 10 milyar ABD dolarýna yaklaþtý arasýnda Türkiye ekonomisinin ihracata dayalý hýzlý iyileþmesiyle gelen güven, özel tüketim ve yatýrým harcamalarýnda geniþleme saðlayarak yüksek büyümenin bugüne dek sürdürülmesini saðladý. Fakat özel harcamalardaki bu geniþleme, ihracat artýþ hýzýndan daha yüksek bir ithalat artýþ hýzý ve dolayýsýyla gittikçe yükselen dýþ ticaret açýðýný da beraberinde getirdi. Türkiye gerek AB nin gerekse OECD nin yayýmladýðý bilim, Ar-Ge, inovasyon konularýndaki ülke karnelerinde hiç de iç açýcý bir konuma sahip deðil. Ayný þeyi, þirketlerin rekabet gücü üzerindeki etkisi giderek daha iyi anlaþýlan yönetiþim için de söyleyebiliyoruz. Geliþmiþ sanayi ülkeleri rekabetçiliklerinin temel taþý olarak gördükleri sanayide daha bilgi yoðun, inovasyona dayalý bir sanayi yapýsýna dönüþüm aþamasýndalar. 1

11 Türkiye ise ucuz iþgücü rekabet avantajýnýn sonuna gelmiþ, yeni bir atýlým ihtiyacýndadýr: Verimlilik odaklý aþamadan inovasyon odaklý aþamaya geçiþi baþlatmak. Türkiye imalat sanayiinin inovasyon açýsýndan deðerlendirilmesi firmalarýmýzda genelde önemli eksikliklerin olduðunu göstermektedir. Öncelikle ele alýnmasý gereken bir konu da, böyle bir atýlým için Türkiye imalat sanayiinde bir mutabakatýn oluþturulmasýdýr. Yükselen ekonomilerin tehdidi Çin in hýzlý geliþmesi ve dünya pazarlarýndaki büyümesinde somutlaþýyor. Genellikle mal ve hizmet üretimi merkezi olma vasýflarý ile dikkati çeken yükselen ekonomiler içinde özellikle Çin ve Hindistan ýn özgün teknoloji geliþtirme yönündeki giriþim ve baþarýlarý daha yakýndan incelenmeyi hak ediyor. Yukarýda yaptýðýmýz gözlemler ve belirttiðimiz sorunlar bu yýl ki Türkiye Küresel Rekabet Raporu nun gündemini oluþturmaktadýr. Rapor un ilk Bölümünde Türkiye nin dünya ticaretindeki yerine ve rekabet gücüne bakarak sektörel bazda bu gücün artýrýlabileceði potansiyel alanlar saptanmaktadýr. Ýkinci Bölümde Türkiye deki yatýrým ortamý uluslararasý kýyaslamalar yoluyla incelenip, bu ortamýn iyileþtirilmesine yönelik stratejik öncelikleri belirlenmeye çalýþýlmaktadýr. Üçüncü Bölüm yönetiþimin rekabet gücünü nasýl ve ne ölçüde etkilediðine ve bu alanda Türkiye nin durumuna ayrýldý. Dördüncü bölümde, dünya çapýndaki bilimsel ve teknolojik geliþmelere baðlý olarak bir olmazsa olmaz haline gelen inovasyona yönelik çabalara deðinilmekte ve beþinci Bölümde, Türkiye imalat sektöründeki firmalar inovasyon açýsýndan deðerlendirilmektedir. Son Bölümde ise, Çin ile rekabet eden tüm ülkeler gibi Türkiye nin de rekabet konumunu yeniden gözden geçirme gereðine baðlý olarak, iki ülkenin birbirleriyle ve üçüncü ülkelerle olan ekonomik iliþkileri karþýlaþtýrmalýolarak ele alýnmaktadýr. Rapor a Yönetiþim ve Küresel Rekabet baþlýklý çalýþmalarý ile katkýda bulunan Dr. Melsa Ararat ve Dr. Burçin Yurtoðlu na özellikle teþekkür ederiz. Saygýlarýmla, Prof. Dr. Gündüz Ulusoy TÜSÝAD Sabancý Üniversitesi Rekabet Forumu Direktörü 2