Çözüm Kitapçığı Deneme-3

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ REHBER ÖĞRETMEN OCAK 2017 Çözüm Kitapçığı Deneme-3 Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Merkezimizin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki. mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 2017-ÖABT/REH REHBER ÖĞRETMEN TG DENEME ÇÖZÜM-3 1. Bilgi işleme kuramcılarına göre bu düzenek, yürütücü kontroldür. Yürütücü kontrol; duyu organları ile alınan bilginin işlenmesi, depolanması ve geri getirilmesi, süreçlerin kontrol edilmesi işlemidir. 5. Özellikleri verilen nörotransmiter dopamindir. Dopamin yoğun haz duyguları üretir. Bağımlılıkta payı vardır. Dopamin eksikliğinde depresyon, tatmin eksikliği, kronik yorgunluk, düşük fiziksel enerji görülür. Fazla dopamin salgılaması şizofreniye yol açabileceği gibi belli bölgelerdeki azlığı parkinson hastalığına yol açabilmektedir. 2. Öncülde verilen gelişim görevlerinin genç yetişkinlik, ergenlik, ilk çocukluk ve yaşlılık dönemlerini kapsadıkları görülmektedir. Fakat yetişkinlik dönemine özgü herhangi bir görev öncülde yer almamaktadır. 3. Bu durum, sosyal psikolojide bilgilendirici sosyal etki olarak tanımlanır. Bilgilendirici sosyal etki, başka insanları ve onların davranışlarını kendi davranışlarımıza yön verecek birer bilgi kaynağı olarak görmemize denir. Uyma davranışı göstermemizin nedenlerinden biri de belirsiz durumlarda başkalarının, durumu bizden daha doğru yorumladığını düşünmemizdir. 6. Koşullu uyarıcı, organizma için başlangıçta hiçbir şey ifade etmeyen uyarıcının koşulsuz bir uyarıcı ile eşleştirildikten sonra koşulsuz uyarıcının organizmada meydana getirdiği doğal ve otomatik tepkiyi tek başına verildiğinde de meydana getiren uyarıcıdır. Koşullanma öncesinde nötr uyarıcılar koşullanma sonrasında koşullu uyarıcı adını alır. Bu durumda zehirlenme nedeni olan tatlıyı satan tatlıcı artık bir koşullu uyarandır. 4. Havighurst a göre gelişim görevi, bireyin içinde bulunduğu yaşam döneminde başarması gereken özelliklerdir. Her dönemdeki davranışlar kişi için kritik davranışları oluşturur ve kendinden öncekilere dayalı, kendinden sonrakilere hazırlayıcıdır. Öncülde yer alan iş kurma, evlenme ve ev idare etme gibi görevler genç yetişkinlik dönemine özgü görevlerdir. 7. Bilgi işlem kuramcılarından olan ve kısa süreli belleğin kapasitesinin 7±2 birimle sınırlı olduğunu söyleyen bilim insanı George A. Miller dır. Birim denilen şey öbektir. Örneğin rakamı tek öbekten oluşmuştur. Fakat bu seriyi diye okuduğumuzda 4 öbeğe ayırmış oluruz ve bu şekilde de akılda tutulma olasılığını arttırmış oluruz. 2 Diğer sayfaya geçiniz.

3 TG DENEME ÇÖZÜM ÖABT/REH 8. Algı süreçlerinin önemli bir parçası olan görme işleminde, belirleyici olan monoküler derinlik ipuçlarından biri de doğrusal perspektiftir. Doğrusal perspektif, birbirine paralel çizgiler uzak bir noktada birleştiğinde meydana gelen monoküler derinlik ipucudur. 12. Freud yaklaşık on savunma mekanizması tanımlamıştır. Bunlar içinde en önemlisi ve psikanalizin de temelini oluşturan mekanizma bastırmadır. Freud a göre, bastırma mekanizmasının sık kullanılması benliği parçalama riskiyle karşı karşıya bırakır. 9. Transaksiyonel analizde temel amaç, bireyin şu andaki davranışları konusunda yeni kararlar vermesi ve yaşamını yönlendirebilmesi için ona yardımcı olmaktır. Bu amaç doğrultusunda yapılan danışmada dört aşama gerçekleşir. Bu aşamalar; yapısal, yazgı, oyun ve transaksiyonel analizdir. Toplumsal cinsiyet analizi ise feminist terapiye özgü bir tekniktir. 10. Varoluşçu terapinin temel amacı, danışanların özgün olmasıdır. Danışma sürecinde danışanlar aslında özgün olmadıklarının ve varoluşlarının tam kapasitesine hâkim olmadıkları ve buna dair nasıl farkındalık kazanacakları, ne yapmaları gerektiğini öğrenirler ve 5. düzey empati yapmanın yolu kişiselleştirme becerisinin kullanılmasından geçer. Kişiselleştirme de anlamın, problemin ve amacın kişiselleştirilmesi olarak üçe ayrılır. Amacın kişiselleştirilmesinin kalıbı (duygu) hissediyorsun çünkü (olumsuz eylem), istek cümlesi şeklindedir. Öncülde, psikolojik danışman bu kalıba uygun bir cümle kurmuştur. 11. Alman sosyolog ve psikolog Erich Fromm; Freud ve Marx ın görüşleri arasındaki çelişkileri ve benzerlikleri ortaya koymaya ve bunun sonucunda ortak bir perspektif yaratmaya çalışan bir kuramcıdır. Ona göre özgürlük, insanın kaçmak istediği ve/fakat varoluşuyla iç içe geçmiş bir olgudur. Fromm a göre, insanlar belirli varoluşsal ihtiyaçlara sahiptir. Bunlar; aşkınlık, ilişki, köklülük, algı dayanağı ve kimlik ihtiyacıdır. 14. Zorbalık türleri arasında en zor fark edileni ilişkisel ya da diğer adıyla sosyal yalıtım türü zorbalıktır. Dedikodu yapma, diğer öğrencilerin aptal muamelesi yapmasına çanak tutma, utandırma, dışlama, yalnızlaştırma, hakkında iftiralar uydurma gibi davranışlar ilişkisel zorbalığa özgü davranışlardır. 3 Diğer sayfaya geçiniz.

4 2017-ÖABT/REH TG DENEME ÇÖZÜM Psikolojik danışman, danışanların kendi kararlarını verebilecek ve kendi sorumluluklarını üstlenebilecek güce sahip olduğuna inanmalıdır. Bu inanç danışanın özerkliği ilkesiyle doğrudan ilişkilidir. Dolayısıyla danışanın kararlarına saygı duyma, psikolojik danışmanlığın gönüllü doğasını vurgulama, danışanı bilgilendirme, bireysel ve kültürel farklılıklara saygı duyma ve sözleşme yapma unsurları danışanın özerkliği ilkesinin bileşenleridir. 18. Tüm seçenekler çocuk ve gençler için riskli davranışa neden olan unsurlardır. Fakat yoksulluk, riskli davranışların en önemli nedenlerinden biridir. Ekonomik zorluk yaşayan ve aç kalmamak için mücadele edinilen bir ortamda çocuğun ihmal edilmesi, ailenin birlikte geçirdiği zamanın azalması, kaynaklara ulaşmama, beslenme sorunları ve hor görülme davranışına sürekli muhatap kılınma, riskli davranışların önemli bir tetikleyicisidir. 16. Danışanın sorusu üzerine psikolojik danışman kendini açma becerisini kullanmış ve yaşantısından bir kesiti danışanla paylaşmıştır. 19. Danışma sürecinde söylenilenlerin toparlanması, danışma sürecinde odağın kayması, oturumun sonuna gelinmesi ve farklı bir bakış açısına ihtiyaç bulunan durumlarda özetleme yapılır. Fakat danışan duygusal bir yoğunluk yaşadığında özetleme yapılması, süreci bozucu ve danışanın kendini açma davranışını engelleyici etki yapacağından kullanılması doğru değildir. 17. Eğitim süreci ve aile üzerinde durularak bu alanlarda yaşanan sorunlar ve çözüm yolları ele alan müşavirlik yaklaşımı, süreç yaklaşımıdır. Psikolojik danışman müşavirlik hizmeti kapsamında okul personeli, veliler ve öğretmenleri, öğrencilerin gelişim alanları kapsamında yer alan konularda bilgiler dâhilinde psikolojik danışman tarafından bilgilendirilir. 20. Parçada üç temel vurgu yapılmaktadır: öğrencinin ilgi odağı olmaya duyduğu yoğun istek, hızlıca değişen yüzeysel duygular ve cinsel yönden ayartıcı davranışlar. Bu özelliklerinin üçünün de bulunduğu kişiler histriyonik kişilik bozukluğu vakalarıdır. 4 Diğer sayfaya geçiniz.

5 TG DENEME ÇÖZÜM ÖABT/REH 21. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler başkalarına karşı yoğun bir kuşkuculuk ve güvensizlik sergilerler. Bu bozukluğa ilişkin D seçeneği dışında kalan seçeneklerde yer alan ifadeler doğrudur. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireylerin böyle bir davranış biçimleri olmadığı gibi bu tip davranışların sıklıkla şizoid kişilik bozukluğundan muzdarip vakalar tarafından ortaya konduğu söylenebilir. 24. Terapötik koşullar ve beceriler söz konusu olduğunda aklımıza gelmesi gereken ilk kişi Carl Rogers tır. Rogers; sağlık bir dönüşümün ve iyileşmenin ancak terapötik koşulların sağlanması ve bu koşulları oluşturmak için terapötik becerilerin yerinde ve zamanında kullanılması ile mümkün olduğunu söylemiştir. Dolayısıyla birey merkezli terapi bu açıdan diğer kuramsal yaklaşımların öncüsüdür. 22. Duygu durum bozuklukları içinde en tehlikeli bozukluk türü olarak değerlendirilen ve öncüldeki özelliklere sahip olan bozukluk, yeğin (majör) depresif bozukluktur. DSM-V te adı majör bozukluktan yeğin bozukluğa dönüştürülen bu tanı sınıfı, ölüm oranı en yüksek duygu durum bozukluğu olarak da bilinmektedir. 25. Grupla psikolojik danışmada üyelerin kendilerine hedefler belirlediği ve beklentilerinin netlik kazandığı aşama, başlangıç evresidir. Üyelerin neden grupta yer aldıkları ya da gruptan neler beklediklerinin netleşmesi açısından başlangıç aşamasında grubun ve üyelerin amaçlarının belirlenmesi gerekir. Başlangıç evresinde lider üyelerin amaç belirleme aşamasında devreye girer ve belirli sorular eşliğinde üyelerin amaçlarını netleştirmelerine destek olur. 23. Tayfun un yaşadıkları dissosiyatif çözülme bozukluklarından biri olan depersonalizasyondur. Depersonalizasyon; kişinin düşünceleri, duyguları, duyumları, vücudu ya da eylemleriyle ilgili olarak gerçek dışılık, kendinden kopma ya da dışarıdan bir gözlemciymiş gibi olduğu yaşantıları tanımlamak için kullanılır. 26. Grupla psikolojik danışmada yer alan grup türlerinden biri de psikoeğitim gruplarıdır. Bu gruplar beceri eğitimini ve bilgi vermeyi amaçlayan gruplardır. Bu gruplarda temel amaç, üyelerde davranış değişikliğini gerçekleştirmektir. Çoğunlukla bilişsel-davranışçı yaklaşımı kullanan bu gruplara öfke denetimi, stres yönetimi, güvengenlik eğitimi ve zaman yönetimi grupları örnek olarak verilebilir. Selin Hanım ın öğrencilerine travmayla baş etme becerileri kazandırmaya dönük oluşturduğu grup faaliyeti de bir psikoeğitim faaliyetidir. 5 Diğer sayfaya geçiniz.

6 2017-ÖABT/REH TG DENEME ÇÖZÜM Grupla psikolojik danışmada yardım ilişkisini engelleyen faktörler direnç olarak tanımlanır. Üyeler çok farklı gerekçelerle farklı evrelerde direnç gösterebilirler. A, C, D ve E seçeneklerinde yer alan gerekçeler birer direnç nedenidir. Fakat B seçeneğinde yer alan bilgilendirme ifadesi dirençle baş etmede kullanılan etkili bir yöntemdir. 31. Bir psikolojik testi kendinden önceki ya da sonraki başka bir ölçüt ile karşılaştırırsak baktığımız unsur yordama geçerliliğidir. Bir testin yordama geçerliliğini sağlamak için uygulama sonrası elde edilen puanlarla, daha sonraki bir zamanda elde edilen ölçüt arasındaki ilişki bulunur. 28. Testlerin kullanımında uygulayıcıların ve değerlendirici konumunda olan kişilerin o teste ilişkin yeterli bilgiye sahip olması gerekir. Bu noktada öğretmenlerin uygulayabilecekleri testler oldukça sınırlı, psikolojik danışmanların uygulama alanları daha geniştir. Fakat kişilik testleri gibi uzmanlık gerektiren kimi testlerse psikolojik danışmanlar tarafından dahi uygulanamaz. 32. Soruda yanıtı aranan teknik anekdottur. Vaka kaydı ya da anekdot, gözlenen olay ve durumların gözlemcinin yorumu olmadan olduğu gibi kaydedilmesi yöntemidir. Gözlenen olayların objektif bir biçimde değerlendirilebilmesi için olay olduktan kısa bir süre sonra olay kaydının yapılması gerekmektedir. 29. Handan Hanım ın ulaşmak istediği bilgilere erişimine en fazla hizmet edecek teknik ankettir. Çünkü anket; bireyin belli konularda bilgi, düşünce ve görüşleri hakkındaki sorulara cevap verdiği bir tekniktir. Araştırmalarda bilgi toplamak amacıyla daha çok kullanılmaktadır. 33. Isaacson a göre, mesleki gelişim süreci 5 aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; 5-12 yaş aralığını kapsayan uyanış ve farkında olma, yaş aralığını kapsayan meslekleri keşfetme ve araştırma evresi, yaş aralığını kapsayan karar verme, yaş atalığını kapsayan hazırlık ve 23 yaş ve sonrasını içeren işe yerleşme aşamalarıdır. 30. Performans testleri kendi içinde yetenek ve başarı testleri diye iki ana gruba ayrılır. Dolayısıyla standart başarı testleri de bu bağlamda bir performans testidir. 34. Öncülde verilen ifadeleri savunan biri gelişimsel yani Ginzberg ve arkadaşlarının kuramını savunmaktadır. Ginzberg göre meslek seçimi kararı yaşamın belli bir anına özgü bir olay olmayıp yaşamın ilk yılında gelişen bir süreçtir. Ginzberg meslek gelişimini tersine çevrilemez ve geri döndürülemez bir süreç olarak değerlendirmektedir. 6 Diğer sayfaya geçiniz.

7 TG DENEME ÇÖZÜM ÖABT/REH 35. Yetkinlik beklentisi ya da öz yeterlilik inancı bir bireyin mesleki etkinliklerini sürdürebilmek için kendine duyduğu inanç ve belli bir işi yapma konusunda kendine duyduğu güvendir. 39. Psikolojik danışmanların etik ve yasal sorumluluklarından biri de suçu bildirmedir. Bildirim, gerçek suçluların yakalanması, cezalandırılması ve çocuğun korunmasını sağlamak için gereklidir. Durumu öğrenen kamu çalışanı için bu bir zorunluluktur. Dolayısıyla D seçeneğinde yer alan davranış, etik ve yasal açıdan en doğru tutumdur. 36. Adler e göre, en küçük çocuklar iş hayatında özgür oldukları ve dikkat çekecekleri meslekleri; en büyük çocuklar hırsın, liderliğin ve dürüstlüğün öne çıktığı meslekleri; ortanca çocuklar diğerlerine göre daha sosyal ve üretici oldukları meslekleri; tek çocuklar ise yüksek başarı getiren ve entelektüel meslekleri seçme yönelimindelerdir. Parçaya göre Serpil Hanım, ailesinin tek çocuğudur. 40. Öğrenciye daha iyi yardım edebilmek için çeşitli tekniklerle öğrenciler hakkında toplanan bütün bilgilerin sistemli bir şekilde özetlenip kaydedildiği dosyaya toplu dosya denir. Dört gizlilik düzeyi bulunan toplu dosyada yer almaması gereken bilgilerden biri de öğrencinin psikolojik danışma kayıtlarıdır. 37. Seçenekler arasında en fazla bilgi, problem tarama listesi aracılığı ile toplanır. Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının işlevselliğinin arttırmanın en temel yolu öğrencilerin ihtiyaçlarının belirlenmesinden geçer. Okuldaki genel sorunları tespit etme ve bunlara müdahalenin uygun yöntemlerini tespit etmenin en etkili yolu da problem tarama listesidir. 41. Adler in kurucusu olduğu bireysel psikoloji ekolünde var olan tek savunma mekanizması üstünlük duygusudur. Adler için üstünlük duygusu bireyi koruyan bir çeşit şemsiyedir. Sağlıklı bir üstünlük duygusuna sahip bireyler daha fazla sosyal, girişken ve iş birliğine yatkın olurlar. Adler e göre, temel güdüleyici güç, üstünlük duygusudur. 38. A, B, C ve E seçeneklerinde yer alan ifadeler okul fobisine sahip bir öğrenciye yaklaşımda anahtar unsurlardır. Fakat bu fobiye sahip çocuklar ailesi dışında farklı mekânlarda kalması konusunda daima cesaretlendirilmelidir. 42. Kaan ın sergilediği davranış örüntüleri; göz teması kurmama, sterotip davranışlar ve iletişimde güçlük otizm spektrum bozukluğunun ayırıcı özellikleridir. Otizm spektrum bozukluğu genetik ve biyolojik nedenleri olan nörogelişimsel bir hastalıktır. Belirtileri, çok küçük yaşlarda başlayan dil-iletişim ve sosyal etkileşimde bozukluk, sınırlı ilgiler ve tekrarlayıcı hareketler şeklindedir. 7 Diğer sayfaya geçiniz.

8 2017-ÖABT/REH TG DENEME ÇÖZÜM Seçenekleri tek tek incelediğimizde; işitme engellilere yönelik çalışmaların özel eğitim, kıyafet ve gıda yardımı sosyal yardım, benlik saygısı düşük öğrencilere ve parçalanmış aile çocuklarına dönük faaliyetler rehberlik hizmetleri kapsamındadır. Fakat birinci sınıflara uygulanan göz tarama çalışması sağlık hizmetleri kapsamında yapılır. 47. Destek grupları; benzer yaşam sorunlarından muzdarip insanların liderli olarak bir araya geldikleri, kendi durumlarını kabul ettikleri ve bu durumları anlamaya çalıştıkları yapılardır. Grup sürecinde bilgiler ve deneyimler paylaşılarak yaşanılan stres ve baskı azaltılmaya çalışılır. Çoğunlukla travmaya ya da tecavüze maruz kalmış kişiler bu gruplarda yardım görürler. Destek grupları aynı zamanda yeni üyelerin rahatlıkla girdiği açık gruplardır. 44. C seçeneği dışındaki tüm seçenekler kişisel-sosyal problem alanına dönük müdahaleler ve yönlendirmelere ait çalışmalara örnektir. Fakat cinsiyete dayalı mesleki farklılaşmaları fark edebilme mesleki rehberlik kapsamında yürütülen çalışmalarla ilgili bir çalışmadır. 48. Rehberliğin okul programlarına girmesini sağlayan model, eğitimle kaynaştırılmış modeldir. Bu modele göre, rehberlikle eğitimin amacı aynıdır. Eğitim de rehberlik de öğrencinin başarılı, uyumlu bir kişi olmasını sağlamaya çalışır. Bu yaklaşımı savunanlar, daha da ileri giderek tıpkı ders konuları gibi rehberlik konularının da sınıflarda ders gibi öğrenciye verilmesi, anlatılması gerektiğini ifade etmişlerdir. 45. Rehberlik uygulamaları belirli ilkler üzerinden gerçekleşir. Bu ilkelerden biri de bireysel farklılıklara saygı ilkesidir. Raşit Bey tüm öğrencilerden yanı kavrama düzeyi ya da benzer akademik performans bekleyerek bu ilkeye aykırı bir tavır takınmıştır. 49. Bireylerin yeni karşılaştıkları koşullara alışabilmeleri amacıyla yapılan çalışmalar oryantasyon olarak adlandırılır. Oryantasyon çalışmaları hem önleyici hem de uyum sağlayıcı işlevleri yüzünden son dönemde tüm eğitim kurumlarında tercih edilen bir uygulamadır ve yalnızca ilk zamanlara değil tüm zamanlarda sunulmaktadır. 46. Super a göre, büyüme dönemi dört yaşından başlayan ve on üç yaşına kadar devam eden bir dönemdir. Bu dönemde çocuk, meslek gelişiminin ilk sürecini yaşamakta ve çevresinde bulunan iş dünyasını anlamaya çalışmaktadır. Bu dönemde çocuk sırasıyla fantezi, ilgi ve yetenek basamaklarını atlatır. Mesleki seçimlerimiz benlik ifadelerimizdir. 50. Diyaloğa dikkat edildiğinde psikolojik danışman, mevcut oturumlarında danışanın kurduğu cümle ile geçen oturumda söylediği bir cümle arasındaki benzerliğe işaret etmiştir. Bu durum yani iki farklı oturum arasında söylenen benzer cümlelere vurgu yapmak bağlama becerisi ile mümkündür. 8