T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠLGĠSAYAR VE ÖĞRETĠM TEKNOLOJĠLERĠ EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠLGĠSAYAR VE ÖĞRETĠM TEKNOLOJĠLERĠ EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI"

Transkript

1 T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠLGĠSAYAR VE ÖĞRETĠM TEKNOLOJĠLERĠ EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI EĞĠTĠM YAZILIMLARININ KULLANILABĠLĠRLĠKLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ: DYNED EĞĠTĠM YAZILIMI ÖRNEĞĠ YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Hazırlayan Esra ALTUNBĠLEK Ankara, 2010

2 T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠLGĠSAYAR VE ÖĞRETĠM TEKNOLOJĠLERĠ EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI EĞĠTĠM YAZILIMLARININ KULLANILABĠLĠRLĠKLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ: DYNED EĞĠTĠM YAZILIMI ÖRNEĞĠ YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Hazırlayan Esra ALTUNBĠLEK Tez DanıĢmanı Yrd. Doç.Dr. Selçuk ÖZDEMĠR Ankara, 2010

3 JÜRĠ VE ENSTĠTÜ ONAY SAYFASI Esra ALTUNBĠLEK e ait Eğitim Yazılımlarının Kullanılabilirliklerinin Değerlendirilmesi: DynEd Eğitim Yazılımı Örneği baģlıklı tezi 01/10/2010 tarihinde, jürimiz tarafından Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiģtir. Adı Soyadı Ġmza Üye (Tez DanıĢmanı): Yrd. Doç. Dr. Selçuk ÖZDEMĠR... Üye: Prof. Dr. Ahmet MAHĠROĞLU... Üye: Yrd. Doç. Dr. Tolga GÜYER...

4 i ÖNSÖZ DynEd Eğitim Yazılımı nın kullanılabilirliğinin etkililik, verimlilik ve kullanıcı memnuniyeti açılarından değerlendirilmesini amaçlayan bu araģtırma Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı nda Yüksek Lisans tez çalıģması olarak gerçekleģtirilmiģtir. Yüksek lisans eğitimim ve araģtırmam süresince değerli düģünceleri ve önerileriyle beni destekleyen, yönlendiren, yüreklendiren ve kullanılabilirlik alanı ile beni tanıģtıran tez danıģmanım Yrd. Doç. Dr. Selçuk ÖZDEMĠR e, hayata bakıģ açımı değiģtiren ve desteğini hiç bir zaman esirgemeyen değerli hocam Prof. Dr. Selahattin TURAN a ve eğitim hayatım boyunca fikirleriyle bana yol gösteren tüm değerli hocalarıma en içten teģekkürlerimi sunarım. AraĢtırma uygulamasını yaptığım okul idarecilerine, öğretmenlerine, meslektaģım N. AyĢin ALTUN a ve gönüllü olarak araģtırmanın uygulama aģamasına katılan sevgili öğrencilere, desteğini esirgemeyen değerli arkadaģlarıma, ihtiyacım olduğu her an yardımıma koģan dostum AraĢ. Gör. Esin KALAYCI ya, hayatım boyunca maddi manevi desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen kıymetli annem Türkan ALTUNBĠLEK e, babam Ahmet ALTUNBĠLEK e, kardeģim Muhammet Ali ALTUNBĠLEK e, yüksek lisans eğitimim süresince en zor zamanlarımda yanımda olan ve her türlü desteği sağlayan biricik ablam Esin YILMAZ a ve eģi Oğuzhan YILMAZ a çok teģekkür ederim. Esra ALTUNBĠLEK ANKARA

5 Canım anneme, babama ve kardeşlerime ii

6 iii ÖZET EĞĠTĠM YAZILIMLARININ KULLANILABĠLĠRLĠKLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ: DYNED EĞĠTĠM YAZILIMI ÖRNEĞĠ ALTUNBĠLEK, Esra Yüksek Lisans, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı Tez DanıĢmanı: Yrd. Doç. Dr. Selçuk ÖZDEMĠR Ekim 2010 DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı nın kullanılabilirliğinin değerlendirilmesini amaçlayan bu çalıģma; yazılımın etkililiği, verimliliği ve kullanıcı memnuniyeti ölçülerek gerçekleģtirilmiģtir. AraĢtırmanın bağımsız değiģkeni, kullanıcıların DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı ile olan etkileģimidir. Bağımlı değiģkenler ise kullanıcıların bu etkileģimleri sonucunda ölçülen yazılımın etkililiği, verimliliği ve kullanıcı memnuniyetidir. Kullanıcı profilini belirlemek için anket, yazılımın etkililiği ve verimliliğini ölçmek için gözlem, kullanıcı memnuniyetini ölçmek için ise görüģme ve sesli düģünme yöntemi kullanılmıģtır. AraĢtırma rastgele seçilen 15 katılımcı ile gerçekleģtirilmiģtir. Uygulama sonrasında veriler SPSS 15.0 programı ile analiz edilmiģtir. Uygulama sürecinde katılımcılara hiçbir yardımda bulunulmamıģtır. Analiz sonucunda, katılımcıların görev tamamlama baģarı ortalaması % 98 dir (etkililik). Bu sonuçtan hareketle, yazılımın etkili olduğu söylenebilir. Katılımcıların her bir görevi tamamlamaları için verilen süre 60 sn. ile sınırlandırılmıģtır. Görevi tamamlayan fakat üst limiti aģan katılımcıların görev tamamlama süreleri veri analizinde 60 sn. olarak belirtilmiģtir. Uygulama esnasında tamamlanamayan görevler hesaplamalara katılmamıģtır. Katılımcıların ortalama görev tamamlama süreleri 13,66 sn. dir. Bu süre üst limit olan 60 sn. den daha kısa bir süredir. Tüm kullanıcıların gerçekleģtirdikleri 240 iģlem sırasındaki toplam hata sayısı 46 dır (% 19,17). Toplam hata sayısı, katılımcıların bu yazılımı ilk defa kullandıkları göz önünde bulundurulduğunda düģüktür. Katılımcıların yazılımı kullanmakla ilgili herhangi bir memnuniyetsizlik belirtmedikleri, yazılımdan memnun kaldıkları gözlenmiģtir.

7 iv Anahtar Kelimeler: Kullanılabilirlik, Kullanılabilirlik Değerlendirmeleri, Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi, Kullanıcı Merkezli Tasarım, E-öğrenme.

8 v ABSTRACT EVALUATING USABILITY OF EDUCATIONAL SOFTWARES: DYNED EDUCATIONAL SOFTWARE SAMPLE ALTUNBĠLEK, Esra Master of Science, Department of Computer Education and Instructional Technology Advisor: Asst. Prof. Dr. Selçuk ÖZDEMĠR October 2010 This study aims at evaluating usability of DynEd Educational Software which was realized with measuring of effectiveness, efficiency and user satisfaction of the software. The independent variable of the research is interaction of users with DynEd Educational Software. The dependent variables of the research are effectiveness, efficiency and satisfaction of the software which were measured in the end of interaction of the users. Survey was utilized to define user profile, observation was utilized to measure effectiveness and efficiency of the software, interview and think aloud were utilized to measure user satisfaction. The research was carried out with 15 participants who were randomized. Users completed every task by themselves in the research process. After implementation, data was analyzed in SPSS 15.0 program. After analysis, average of user task completing achievement is %98 (effectiveness). Accoding to this result, it can be said that the software is effective. Task completion time was limited with 60 second. When the users passed over 60 second limitation (but if they completed tasks), their task completion time was written as 60 second in data table. During implementation, the tasks that couldn t been completed were unaccounted. User average time for task completion is 13,66 second. This time is less than top limitation that is 60 second. All users carried out 240 processing, during this process number of total error is 46 (% 19,17). The number of total error is low, because participants used the software first time. According to results of participant satisfaction analysis, it can be said that participant satisfaction is high.

9 vi Key Words: Usability, Evaluation of Usability, Human Computer Interaction, User Centered Design, E- learning

10 vii ĠÇĠNDEKĠLER ÖNSÖZ... i ÖZET... iii ABSTRACT... v ĠÇĠNDEKĠLER... vii TABLOLAR LĠSTESĠ... ix ġekġller LĠSTESĠ... x BÖLÜM I... 1 Giriş Problem AraĢtırmanın Amacı AraĢtırmanın Önemi AraĢtırmanın Sayıltıları Sınırlılıklar Tanımlar BÖLÜM II Kavramsal Çerçeve Kullanılabilirlik Kavramının Temelleri Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi Kullanıcı Merkezli Tasarım Kullanılabilirlik Kullanılabilirlik Testleri Kullanılabilirlik Değerlendirme Yöntemleri E-Öğrenme Eğitim Yazılımlarının Kullanılabilirliği Ġlgili AraĢtırmalar BÖLÜM III Yöntem AraĢtırma Deseni Katılımcılar Verilerin Toplanması... 32

11 viii 3.4. Kullanılabilirlik Test Materyalleri Verilerin Analizi BÖLÜM IV Bulgular ve Yorum BÖLÜM V Sonuç ve Öneriler Sonuç Öneriler KAYNAKÇA EKLER Ek 1. Katılımcı Bilgi Formu Ek 2. Katılımcı Görev Formu Ek 3. Gözlem Formu Ek 4. GörüĢme Formu... 65

12 ix TABLOLAR LĠSTESĠ Tablo 1. Kullanılabilirlik Özellikleri Tablo 2. Kullanılabilirlik Değerlendirme Metodları Arasındaki Farklar Tablo 3. Katılımcıların Cinsiyete Göre Dağılımları. 31 Tablo 4. Katılımcıların Bilgisayar Kullanım Süreleri.. 31 Tablo 5. Katılımcıların Görev Tamamlama BaĢarı Dağılımları Tablo 6. Görevleri Tamamlarken Harcanan Ortalama Süre. 44 Tablo 7. Görevleri GerçekleĢtirirken Yapılan Hatalı Tıklama Sayıları ve Ortalamaları Tablo 8. Yazılımı Kullanmanın Eğlenceli Olup Olmadığına ĠliĢkin Katılımcı GörüĢleri Tablo 9. Katılımcıların Yazılımı Ġlk Kullanmada Zorlanma Durumuna ĠliĢkin GörüĢleri Tablo 10. Katılımcıların Sayfalarda Gezinme Kolaylığına ĠliĢkin GörüĢleri Tablo 11. Katılımcıların Yazılımın Neresinde Olduğunu Kolaylıkla Bilip Bilmediğine ĠliĢkin GörüĢleri Tablo 12. Katılımcıların Yazılımı Kullanmanın Gerekliliğine ĠliĢkin GörüĢleri. 50 Tablo 13. Katılımcıların Yazılımı Kullanma Memnuniyetlerine ĠliĢkin GörüĢleri... 51

13 x ġekġller LĠSTESĠ ġekil 1. ĠBE nin Yapısı...13 ġekil 2. Kullanıcı Merkezli Tasarım: Ergonomik Sistem, Ürün, Kullanıcı, Görev ve Aralarındaki EtkileĢim..14 ġekil 3. Kullanılabilirlik Kavramının Üç Temel Niteliği 16 ġekil 4. Kullanılabilirlik Değerlendirmesinin Tasarım Sürecine Etkisi ġekil 5. Nielsen in Kullanılabilirlik Problemleri ve Denek Sayısı ġekil 6. AraĢtırma Modelinin AĢamaları ġekil 7. DynEd Eğitim Yazılımına GiriĢ Arayüzü ġekil 8. DynEd Yazılımı Ġçindeki English For Success Bölümüne GiriĢ Arayüzü. 36 ġekil 9. English For Success Bölümündeki Ünitelerin Ekran Görüntüsü...37 ġekil 10. Ünite 1 Ekran Görüntüsü.. 37 ġekil 11. Warm Up Etkinliği Ekran Görüntüsü 38 ġekil 12. ÇalıĢma Kayıtlarına GiriĢ Ekran Görüntüsü. 39 ġekil 13. ÇalıĢma Kayıtları Ekran Görüntüsü.. 39 ġekil 14. DynEd Sisteminden ÇıkıĢ.. 40

14 1 BÖLÜM I Giriş Bu bölümde araģtırmanın problemi, amacı, önemi, sınırlılıkları ve temel kavramların açıklamaları verilmektedir Problem Günümüzde bilgisayarlar hemen her türlü eğitim hizmetinde kullanılmaktadır. Eğitim yönetimi, ölçme, rehberlik, öğrenci iģleri, dokümantasyon hizmetleri, eğitim araģtırmaları ve öğretim, bilgisayarların en çok kullanıldığı eğitim hizmetlerinin baģında gelmektedir (ġimģek, 1998). Bilgisayar programları ve web tabanlı uygulamalar, diğer alanlarda olduğu gibi eğitim alanında da teknolojinin geliģimine paralel olarak yaygınlaģmaktadır. Uygulama alanlarının çeģitli olması (bilgisayar yazılımları, çoklu ortam destekli materyaller, web tabanlı sistemler), kullanıcıların çeģitliliği (değiģken yaģ grupları, bilgisayar okuryazarlığı düzeyi, kültürel farklılıklar), kullanılan öğretim metotları gibi etkenler, arayüz tasarımında uygulamaya özgü teknikler ve stratejiler oluģturmayı gerektirmektedir (Ersoy, 2004). Aydın (2002) a göre e-öğrenme alanında; web destekli öğretim (web based instruction), eģzamanlı öğretim (syncronize instruction), eģzamansız öğretim (asyncronize instruction), sanal eğitim (virtual education), bilgisayar destekli uzaktan eğitim (computer based distance education), bilgisayar ortamlı/destekli iletiģim (computer-mediated communications), internetle eğitim, internete dayalı/destekli eğitim (internet based/aided education), çevrimiçi eğitim (online education) kavramları ile sık karģılaģılmaktadır. E- öğrenme kavramının ortaya çıkması uzun yıllara dayanmamaktadır. Bilgisayar Destekli Eğitim ortamının bilgisayar ağları ile bütünleģmesi sonucunca e-öğrenme

15 2 kavramı oluģmuģtur. Ġnternetin yaygınlaģması ile internet tabanlı eğitim uygulamaları hız kazanmaya baģlamıģ ve sanayi sonrası bilgi toplumuna geçiģ ile eğitim gereksinimleri ve eğitim kavramı değiģmeye baģlamıģtır. Eğitimle ilgili temel değiģimlere bakacak olursak; öğrenme ihtiyaçları hızla çeģitlenerek artmakta ve bireylerin tüm yaģamları boyunca talep edecekleri bir hizmet haline dönüģmektedir. Öğrenenler daha esnek, bireyselleģtirilmiģ ve eriģimi kolay öğrenme biçimleri talep etmektedirler (GümüĢ, 2007). Öğrenmenin kendisi gibi, öğrenme hızı da bireyseldir. Uygun yazılımlar sağlandığında bilgisayar, her öğrenciye kendi hızına göre öğrenme olanağı sağlar. Bu diğerine göre daha hızlı ya da yavaģ öğrenen öğrenciler için aynı Ģekilde geçerlidir. Bilgisayar ortamında öğrenci, diğer ortamlardan pek çoğunda ortaya çıkan yavaģ öğrenen gruba bağımlılığın neden olduğu sıkılma ya da hızlı öğrenen gruba yetiģememenin neden olduğu güven yitimi gibi öğrenmeye ket vurucu davranıģ formlarından etkilenmez. (ġimģek, 1998) Bir öğrencinin bir konuyu kavrayabilme yüzdesinin yüksek seviyede olması istenirse en iyi yöntem yaparak-yaģayarak öğrenme metodunu uygulamaktır. Her konuyu öğrencinin bir fiil uygulaması mümkün olmayabilir. Fakat en azından bu konunun benzetimi ya da canlandırması gerçekleģtirilebilir. Bunun gerçekleģtirilmesi de e-öğrenme ile e- öğrenme içerisinde kullanılan ses, görüntü ve diğer çoklu ortam teknikleri sayesinde mümkündür. Bunlar göz önüne alındığında e-öğrenmenin çağdaģ teknolojilerle desteklendiğinde yani çoklu ortam Ģeklinde yapıldığında yaparakyaģayarak öğrenmeye çok yakın gelen bir yöntem olduğu söylenebilir (Deperlioğlu, 2008). E-Öğrenmenin Avantajları Birey öğrenme kapasitesine göre öğrenebilir. Bireyin kendi hızında eğitim almasını sağlar. Ġstenilen yer ve zamanda eğitimi alınabilir. Birey bir seferde istediği kadar çalıģabilir. UlaĢım ve diğer harcamaları önemli derecede azaltır. Birey ihtiyaç duyduğu bilgiye anında eriģir.

16 3 Edinilen bilgiler hızlı bir Ģekilde hayata geçirilir. Teori, araģtırma ve vaka analizleri ile pratik hayat arasında iliģki kurulmasını sağlar. Seçenekler yardımıyla öğrenme kapasitesini artırır. Ġnteraktif bir ortam sayesinde etkileģim artar. Klasik sınıf öğrenimine göre rahatsız ediciliği azdır. Öğrenim materyallerinin uygunluğu ve doğruluğu gözden geçirilerek değiģiklikler daha hızlı yapılır. Web üzerindeki zengin iģitsel ve görsel tasarımlar yoluyla öğrenimi çekici hale getirir. Bilgi ve birikimlerin hızlı bir Ģekilde elde edilmesi ile çalıģanların değiģen iģ dünyasına uyumunu artırır (Deperlioğlu, 2008). Etkili, verimli ve kolay olan etkileģimli bir bilgisayar sistemlerini tasarlama ve kullanmanın eğlenceli olması önemlidir (Dix, Finlay, Abowd ve Beale, 2004). Standartlar endüstrinin her alanında, geliģme ve geliģtirme süreçlerine katalizör olmuģlardır. Yeni ekonomik geliģmeler ve kıtalar arası iģleyen iletiģim ağı, eğitim teknolojilerinde de küresel çözümlerin ve standartların yolunu açmıģtır. E-Öğrenme standartlarını anlayabilmek için bu standartların hangi ihtiyaçlardan ortaya çıktıklarını bilmemiz gerekir. Örnek; Aradığım içeriğe kolayca ulaģamıyorum. Farklı üreticilerden aldığım içerik ve araçları birlikte çalıģtıramıyorum. Binlerce dosya içeren bir dersi farklı bir eğitim yönetim sistemine taģımam lazım. Bunun kolay bir yolu olmalı? Ġçeriği gerçekten de ihtiyaçlarımızı karģılayan bir ders var ama ya kullandığımız içerik yönetim sistemi ile uyumlu çalıģmazsa! E-öğrenme yazılımları ile ilgili olarak verilen ihtiyaç örnekleri, biliģimin her alanında kullanıma sunulmuģ yazılım paketleri ya da ürünleri ile ilgili olarak karģılaģılabilecek ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçlar; bu tür ürünlerin, onları kullanacak bireylere maksimum fayda sağlaması amacıyla, bir takım özelliklere sahip olmaları gerekliliğini ortaya koymuģtur (Doruk, 2005).

17 4 Oral (2005) e göre, internet ya da intranet alt yapısını kullanan e-öğrenme; internetin, resimli ve grafik tabanlı bir tasarım sağlaması nedeniyle öğrenme ortamlarının görünümü ve değerlendirme yöntemlerini kökten değiģtirdiği ileri sürülmektedir (Akt. GökdaĢ ve Kayri, 2006). E-öğrenmenin eğitimi bireyselleģtirdiği kabulü ile birlikte; çoklu öğrenme (multilearning) ortamına zemin hazırladığı, öğretim programlarının ve ders içeriğinin sürekli olarak sanal ortamda bulunması ile dersin sürekli tekrar edilebilmesine olanak tanıdığı bilinmektedir. Ġçeriğin görsel öğelerle desteklenerek anlaģılırlığı kolaylaģtırmaya yönelik katkısı gibi faktörler e-öğrenmenin öğretme-öğrenme sürecine kattığı artılar olarak ele alınabilir (Yalın, 2000; Tan ve Erdoğan, 2004). Günümüz Türkiye sinde eğitimci kitle büyük oranda interneti kullanmaya baģlamıģtır. Diğer taraftan, öğrenci kitlesinin de önemli ölçüde internetten faydalandığı bilinmektedir. Dolayısıyla yakın gelecekte e-öğrenmeye yönelimde belli bir düzeyin yakalanabileceği söylenebilir (Akkoyunlu ve ark., 2004; Oral, 2003). Bu geliģim, devlet destekli bir e-öğrenme sürecinde arz ve talep dengesinin yerini bulacağı iģaretini vermektedir. Günümüzde çoklu ortam olanaklarını e-öğrenme sistematiği içerisinde sunmak daha kolaydır ve gittikçe de kolaylaģmaktadır. E-öğrenme bağlamında değerlendirildiğinde Türkiye de uzaktan eğitim uygulamaları için Türkiye BiliĢim ġurası Raporu (2002) nda vurgulanan üç temel sorun söz konusudur. Bunlar: 1. Kalite ve standardizasyon yetersizliği 2. KurumsallaĢamama ve marka olamama 3. YaygınlaĢamama olarak sıralanmaktadır. GeniĢ çaplı eğitim yazılımı üretiminin gerçekleģtirildiği merkezlerde eğitim yazılımı üretiminin yönetimi için geleneksel yaklaģımlar yetersiz kalmaktadır. Bunun baģlıca nedenleri arasında çalıģanların aynı anda farklı üretim süreçlerine sahip projelerde görev alması, kullanılan yazılım ve donanım teknolojisinin hızlı değiģimi ve bundan kaynaklanan yoğun hizmet içi eğitim gereksinimi, giderek artan sayıda içerik dosyasının yönetiminde ve ürünlerin yeniden kullanılabilirliğinin sağlanmasında zorluklar yaģanması sayılabilir. Proje sürelerinin uzun olması, kullanılan teknolojinin ve

18 5 ürünlerin karmaģıklaģması, yaratıcı içerik üretiminde yaģanan belirsizlikler ve kalite denetiminin zorluğu eğitim yazılımlarının geliģtirilmesinde maliyetleri önemli ölçüde arttırmaktadır (Mutlu ve Özkul, 2003). Teknolojideki hızlı değiģimlerle beraber internet; eğitsel ortamların öğrencilere ulaģmasında önemli bir araç haline gelmiģtir. Ġnternetin böylesine yaygın ve popüler bir eğitsel sunum aracı haline gelmesi, eģ zamanlı olarak ne kadar etkili ve verimli olduğu sorusunu da gündeme getirmektedir. Özellikle de kullanıcı ile eğitsel program arasındaki etkileģimi sağlayan arayüzün iģlevleri de giderek artan bir önemde sorgulanmaktadır (Karabeyaz, 2005). Son yıllarda bilgi ve iletiģim teknolojileri alanında gerçekleģen hızlı geliģmeler sonucunda insanlar günlük iģlerinin büyük bir kısmını yaparken teknolojik araçları kullanmaya baģlamıģlardır. Eskiden beden gücüyle veya ilkel aletler ile yapılan birçok iģ artık geliģmiģ ürünler ile daha kısa zamanda ve daha görsel bir biçimde yapılabilmektedir. Bu durum sektörün büyümesini ve firmalar arasındaki rekabeti de büyük ölçüde arttırmıģtır. Böyle bir ortamda, üretilen ürünlerin kullanılabilirlik seviyeleri de büyük önem kazanmıģtır. Artık ürünler piyasaya sürülmeden önce ve sonra çeģitli kullanılabilirlik testlerinden geçirilerek rakiplerine göre üstün bir seviyeye getirilmeye çalıģılmaktadır. Çünkü insanlar, kullanmayı kolay öğrenemedikleri, ihtiyaçlarına cevap vermekte zayıf kalan, zaman tasarrufu sağlamayan ve basit bir Ģekilde yararlanamadıkları ürünleri tercih etmemektedir (Nielsen, 2003). Kullanılabilirlik; Uluslararası Standardizasyon KuruluĢu (ISO) nün tanımına göre; Bir sistemin kullanımıyla belirlenen amaçlara ne derece ulaģıldığının (etkililik), belirlenen amaçların elde edilmesi için harcanması gereken zaman, para, zihinsel çaba vb. kaynakların (etkinlik) ve kullanıcının, sistemi kabul edilebilir bulma derecesinin (memnuniyet) bir ölçüsüdür (Bevan, 1995: 1). Nielsen (1993) ise kullanılabilirliği Ģu Ģekilde tanımlamıģtır; Kullanıcının bir ürün veya sistemle olan etkileģimini etkileyen faktörlerin bir birleģimidir. Ayrıca kullanılabilirlik, bir uygulamada belirlenen iģlerin hedef kitle olarak belirlenen kullanıcılar tarafından, gerekli eğitimin ve teknik desteğin verilmesinin ardından, uygun çevre koģullarında kolaylıkla ve etkili biçimde kullanılabilmesi olarak tanımlanabilmektedir (Acartürk ve Çağıltay, 2006: 2).

19 6 Gürses (2005) e göre kullanılabilirliğin temel amacı, ürünleri hitap edilen kullanıcıların özellikleri, ihtiyaç ve beklentilerine uygun bir Ģekilde tasarlamaktır. Üretilen ürünlerin kullanıcıların biliģsel yapısı ve genel kullanım tutumları ile uyumlu olması hedeflenmektedir. Ayrıca ortaya çıkan ürünün etkililiğini, verimliliğini ve memnuniyet derecesini artırmak da diğer bir kullanılabilirlik amacı olarak belirtilebilir. Kullanılabilirlik ulaģılması zor bir kavramdır ve kullanıcı, konu, ürün ve çevre tarafından belirlenir. Bununla birlikte çeģitli perspektiflerden incelenebilecek çok boyutlu bir yapıdır. Kullanılabilirlik; Uluslararası Standardizasyon KuruluĢu (ISO) nun tanımına göre; etkililik, etkinlik ve memnuniyet faktörleri ile iliģkilendirilmektedir. Nielsen (1993) e göre ise 5 faktörün tasarım aģamasında dikkate alınmasıyla daha kullanılabilir sistemlerin tasarlanması mümkün olmaktadır. Bu faktörler Ģu Ģekilde sıralanmaktadır; kolay öğrenilebilirlik, etkin kullanılabilirlik, hatırlanabilirlik, düģük hata oranı ve kullanım memnuniyetidir. Nielsen in kullanılabilirlik bileģenlerinden biri olan öğrenilebilirlik, bir teknolojinin öğrenilmesinin kolay olması sayesinde kullanıcının hızlı bir Ģekilde bunu kullanarak iģ üretmeye baģlamasını ifade etmektedir. Verimlilik, bir teknolojinin kullanılmaya baģlanması ile iģ ortamındaki verimliliği artırmasını ifade eder. Hatırlanabilirlik, bir teknolojiyi kullanmaya baģladıktan sonra bir süre kullanmaya ara veren bir kiģinin tekrar ürünü kullanmaya baģlaması ile her Ģeyi tekrar öğrenmek zorunda kalmamasını ifade eder. Hata sayısı, bir sistemin düģük hata oranı ile çalıģmasını ve hata yapsa bile verilerini kolaylıkla kurtarabilmesini ifade eder. Memnuniyet, kullanıcıların bir ürünü kullanmaktan dolayı kiģisel olarak mutlu ve memnun olmalarını ifade etmektedir (Özdemir, Somyürek ve Atasoy, 2007: 4). Kullanılabilirliğin yararları; Kullanılabilirlik, ürün geliģtirme sürecindeki harcamaların azaltılmasını sağlar. Daha eksiksiz bir ürünün oluģturulabilmesine olanak verir. Ürüne yönelik olumsuz geliģmelerin oluģma riskinin azaltılmasını sağlar. Kullanıcı memnuniyetinin arttırılmasının yanı sıra, ürüne ve organizasyona yönelik olumlu algılamaların oluģmasını sağlar.

20 7 GeliĢtirme sürecinin ilk aģamalarında, kavramların, tasarımın, akıģ ve içeriğin geçerliliğinin test edilebilmesine olanak verir. Uygulamadaki olası değiģikliklerin ve problemlerin sayısının azaltılmasını sağlar (Kullanılabilirlik Sitesi, 2009). Kullanılabilirlik (usability) çalıģmaları ve testleri, diğer alanlardaki arayüz tasarımına yaptığı katkıyı, eğitim amaçlı uygulamalarda da sağlayabilir (Ersoy, 2004) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Ġngilizce öğretimine destek amacıyla ilköğretim düzeyinde tüm okullara DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı dağıtılmıģtır. DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı Türkiye de ilköğretim öğrencileri tarafından kullanıldığında, ne derece etkili, verimli olacağı ve memnuniyet sağlayacağı bilinmemektedir. Bu yazılımın öğrenciler tarafından kullanıldığında ne derece etkili ve verimli olacağının tespiti, yazılımın kullanılabilirliğinin ölçülmesiyle mümkündür. AraĢtırmada Etkililik, verimlilik ve kullanıcı memnuniyeti açısından DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı nın kullanılabilirlik düzeyi nedir? sorusuna cevap aranacaktır AraĢtırmanın Amacı AraĢtırmanın amacı, DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı nın; etkililik, verimlilik, kullanıcı memnuniyeti açılarından kullanılabilirliklerinin test edilip değerlendirilmesi ve test sonucunda eğitim yazılımının kullanılabilirliği ile ilgili önerilerde bulunmaktır. Bu amaç çerçevesinde aģağıdaki sorulara cevap aranmıģtır: DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı nın etkililik düzeyi nedir? DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı nda bulunan özellikleri ve iģlevleri kullanılırken harcanan zaman ve yapılan hata sayısı (verimlilik) nedir? DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı ile ilgili olarak kullanıcının memnuniyet düzeyi nedir?

21 AraĢtırmanın Önemi Devletin farklı kurumlarının iģleyiģinde ve özellikle eğitimde istenen baģarıyı sağlamada internet ciddi olanaklar sunabilmektedir. Özellikle genç potansiyele sahip olan Türkiye için eğitim kurumlarında ideal düzeyde internete dayalı eğitimi (uzaktan eğitim, e-öğrenme) gerçekleģtirebilme çağdaģ bir yapılanma açısından önemlidir. Böyle bir yapılanma ise birey için her zaman ve her yerde öğrenme demek iken, devlet için her zaman ve her yerde eğitim olanağı sunma anlamına gelmektedir (GökdaĢ ve Kayri, 2006). GökdaĢ ve Kayri (2006) ye göre; e-öğrenmenin yaygınlaģması gerektiği, öncelikle alan uzmanları olmak üzere sıkça vurgulanan bir durumdur. Ancak, internetin yaygınlaģmasıyla daha da güncel hale gelen e-öğrenme, beraberinde önemli bir sorunu da getirmektedir. Bu sorun da eğitim yazılımlarının kullanılabilir olup olmadığıdır. Kullanılabilirlik teknolojinin ilerlemesiyle artan bir kavramdır. E-dönüĢüm sürecinde kullanılabilirlik kavramının ihmali kaynakların israfı demektir. Kullanılabilirlik testleri ile yazılımların kullanılabilirliğini arttırmak mümkündür. Günümüzde kullanılabilirlik üzerine yapılan çalıģmalardan sonra kullanılabilirliğin ne kadar önemli olduğu gün geçtikçe daha açık görülmektedir. Büyük umutlar ile yola çıkılan projeler ve oluģturulan ürünler kullanılabilirlik çalıģmaları yapılmadığı için amaçlarına ulaģamamakta ve hayal kırıklığı ile sonuçlanmaktadır. Öğrenme öğretme süreçlerinde verimlilik ve etkililiği kanıtlanmıģ paket programların kullanılması yoluyla bilgisayar, öğretimde kalite standartlarının korunmasına ve geliģtirilmesine önemli katkılarda bulunabilir (ġimģek, 1998). Kullanılabilirlik, bir kullanıcının bir görevi tamamlaması sürecinde etkinlik (efficiency), etkililik (effectiveness) ve memnuniyetini (satisfaction) ölçütlerini tanımlayan bir terimdir. Bugün, oldukça fazla sayıda yazılım kullanıcıların beklentilerini karģılamamakta ya da beklendiği gibi çalıģmamaktadır. Bu sorunun çözüm yollarından bir tanesi de, kullanıcıların, geliģtirme sürecinin içine dâhil edilmesi ve kullanıcı merkezli tasarım (UCD user centered design) çarklarının iģletilmesidir. Kullanıcı tatmini ürünün pazardaki baģarısını etkileyen en önemli ölçütlerden biridir. Kaliteli bir ürüne eriģebilmek için Ürün-Kullanıcı iliģkisi bütünsel bir yaklaģımla ele

22 9 alınmalıdır. Bu yaklaģım, kulanıcının fiziksel, zihinsel ve duygusal gereksinimlerinin analizini gerektirir. Kullanımda kalite analizlerinde, kulanıcının ürünü kulanırken baģarısı ve verimi analiz edilirken, ürünün kullanımından duyduğu tatmin önemli bir ölçüt olarak değerlendirilir. Kulanıcı tatmini kapsamı içinde: kullanımdan duyulan mutluluk, ürüne duyulan yakınlık, ürünü satın almak ve kullanmak için gösterilen isteklilik ölçülür (Ütest, 2009). DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı, Sanko Holding A.ġ. tarafından beģ milyon dolara alınıp, Milli Eğitim Bakanlığı na bağıģlanmıģ ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ilköğretim düzeyindeki okullarının tamamında kullanılması hedeflenmiģtir. Fakat DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımı Türkiye de ilköğretim öğrencileri tarafından kullanıldığında, ne derecede etkili, verimli olacağı ve memnuniyet sağlayacağı bilinmemektedir. ĠĢte bütün bu emeklerin boģa gitmemesi ve hedeflere tam anlamıyla ulaģılabilmesi için her noktanın düģünülmesi ve eksik bırakılmaması gerekmektedir. Bu noktada en önemli husus kullanılabilirlik değerlendirmeleridir AraĢtırmanın Sayıltıları Bu araģtırmada aģağıdaki varsayımlardan hareket edilmiģtir: Katılımcıların uygulama esnasında sorulan sorulara isteyerek ve gerçek düģüncelerini yansıtacak Ģekilde cevap verdikleri varsayılmıģtır. Kullanılabilirlik testi için geliģtirilen gözlem ve görüģme materyal içeriğinin yazılımın kullanılabilirliğini ölçmede tüm noktaları kapsadığı varsayılmıģtır Sınırlılıklar Bu araģtırma ile ilgili olarak aģağıdaki sınırlılıklar dikkate alınmaktadır: AraĢtırmanın katılımcıları, Ankara Etimesgut Atatürk Ġlköğretim Okulu sekizinci sınıf öğrencilerinden 15 öğrenci ile sınırlıdır.

23 Tanımlar ÇalıĢmanın bu bölümünde çalıģma sırasında sıklıkla kullanılan bazı kavramların ne anlamda kullanıldığı üzerinde durulmuģtur. Kullanılabilirlik: Bir sistemin kullanımıyla belirlenen amaçlara ne derece ulaģıldığının (etkililik), belirlenen amaçların elde edilmesi için harcanması gereken zaman, para, zihinsel çaba vb. kaynakların (etkinlik) ve kullanıcının, sistemi kabul edilebilir bulma derecesinin (tatmin) bir ölçüsüdür (Bevan, 1995: 2). Bir ürünün, belirli bir kullanım bağlamında, belirli kullanıcılar tarafından, belirli amaçları gerçekleģtirmek üzere, etkin (effective), verimli (efficient) ve memnun edici (satisfactory) biçimde kullanılabilmesi (ISO , 1994) Kullanım kolaylığı, Öğrenilebilirlik, Verimlilik, Hatırlanabilirlik, Yapılan hata sayısını azaltma, Geri kurtarma, Kullanıcı memnuniyeti (Nielsen, 2005). Etkililik (Effectiveness): Görevi baģarılı bir Ģekilde tamamlayan kullanıcıların yüzdesi. Belirli bir sürede tamamlanan görev sayısı. Kullanıcıların yaptıkları hata sayısı. Tamamlanan görevlerin ortalama doğruluğu. Hatalarla etkileģimde baģarı oranı. Verimlilik (Efficiency): Bir iģi yapmak için geçen zaman. Birim zamanda tamamlanan iģler. Yardım için kullanılan referans sayısı.

24 11 Yardım kullanmada harcanan zaman. Çaba (Fiziksel/Zihinsel iģ yükü). Öğrenme süresi. Memnuniyet (Satisfaction): Kullanıcı tatmininin derecelendirilmiģ ölçüsü. Bir sistemi diğer alternatiflere tercih ettiğini söyleyen kullanıcıların oranı. Test esnasında sistem hakkında ifade edilen olumlu görüģlerin oranı. ġikâyet sıklığı. Hata Yönetimi: Sistem, hataların önlenmesi, hata olasılığının azaltılması, hataların tolere edilmesi ve hata oluģtuğunda giderilmesi amacıyla kullanıcı ile interaktif iliģki kurabilecek Ģekilde tasarlanmıģ olmalıdır. Kullanıcıya Uygunluk: Sistemin yapısı ve çalıģma Ģekli kullanıcının fiziksel, zihinsel ve psikolojik özelliklerine uygun olmalıdır. Tutarlılık: Sistemin çalıģma Ģekli, yer, biçim ve format olarak kendi içinde tutarlılık arz etmelidir. Ara yüz (Interface) Ara yüzü (Interface) genel bir ifade ile; bilgisayar ekranından kullanıcıya yansıyan ve kullanıcının eğitim programı ile etkileģimini sağlayan her türlü element olarak tanımlayabiliriz. Bu elementler; navigasyon butonları, ders ya da konu baģlıklar, yazı büyüklüğü ve karakteri, menüler, renkler, görsel ve iģitsel materyaller vs. olabilir. (BağıĢ, 2002)

25 12 BÖLÜM II Kavramsal Çerçeve 2.1. Kullanılabilirlik Kavramının Temelleri Bu bölümde, araģtırma konusunun alt yapısını oluģturan, disiplinlerarası bir alan olan Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi (ĠBE), kullanıcı merkezli tasarım, kullanılabilirlik, kullanılabilirlik değerlendirme yönemleri, e-öğrenme, eğitim yazılımlarının kullanılabilirliklerinin değerlendirilmesi hakkıda bilgiler sunulmakta ve araģtırma konusu ile ilgili kullanılabilirlik araģtırmalarına iliģkin mevcut literatür değerlendirilmesi yer almaktadır Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi, etkileģimli (interactive) bilgisayar sistemlerinin insanların kullanımı için tasarlanması, değerlendirilmesi ve uygulanması ile ilgilenen disiplinler arası bir çalıģma alanıdır (Andrews, 2008) lerde ortaya çıkıp 1990 ların sonuna doğru büyük bir hızla popüler olan, Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi alanında çalıģan kiģiler daha kullanılabilir veya diğer bir deyiģle kullanıcıya Ģeffaf bilgi teknolojileri sistemlerinin nasıl kurulabileceğini araģtırmaktadır (Çağıltay, 2005). Bir programın ara yüzü kullanıcı ve program arasındaki kapıdır. GiriĢi sağlamak ve karmaģıklığı önlemek için ara yüz tutarlı bir biçimde tasarlanmıģ olmalıdır. Örneğin giriģ sayfasında kullanılan renk ya da yazı stili belli bir amaç hedeflenmiyorsa diğer sayfalarda da aynı Ģekilde kullanılmalıdır (Karabeyaz,2005). Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi çalıģma alanı, insan ve bilgisayar arasındaki etkileģimi konu edinmesinden dolayı insan davranıģı, psikoloji, biliģsel bilimler, bilgisayar teknolojileri ve yazılım mühendisliği yanında ergonomi, grafik ve endüstriyel tasarım, sosyoloji, antropoloji ve eğitim bilimleri gibi alanlarla da iliģkili bir çalıģma alanıdır (Acartürk ve Çağıltay, 2006).

26 13 AĢağıda ġekil 1 de Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi nin (ĠBE) yapısı gösterilmiģtir. ġekil 1. İBE nin Yapısı (Andrews, 2008) Kullanıcı Merkezli Tasarım Kullanıcı merkezli tasarım, kullanıcının yeteneği, ihtiyaçları, durumları, çalıģmaları ve görevleri üzerine dayalıdır (Andrews, 2008). Kullanıcı merkezli tasarımın ilkesi, kullanıcı ihtiyaçlarını anlamak, belli bir ürünün tasarım karar süreci içine kullanıcıları dahil etmektir. Kullanıcı merkezli tasarımın anahtar kavramları, ilk olarak kullanıcılar ve görevler üzerine, devamlı kullanılabilirlik testine, deneysel ölçümlere, birleģtirilmiģ ve tekrarlayan tasarım üzerine odaklanır (Lee, 1999). Kullanıcı merkezli tasarım (KMT), tasarım sürecinin kullanıcı beklentileri altında Ģekillendiği ergonomi odaklı bir ürün geliģtirme yaklaģımıdır. Ergonomi insan-makine ve çevre sistemi arasındaki iliģkinin incelenerek, yapılan iģin, kullanılan ürün veya donanımın insana uygun hale getirilmesidir (Akay ve Kurt, 2008). Pheasant (1996) ergonominin amacını ürün-kullanıcı-görev etkileģimin en iyi Ģekilde tanımlanması olarak açıklamaktadır (ġekil 2).

27 14 ġekil 2. Kullanıcı merkezli tasarım: ergonomik sistem, ürün, kullanıcı, görev ve aralarındaki etkileşim Geleneksel sınıf ortamında bilgiyi bize görsel ve iģitsel olarak sunan öğretmen yerini internet ortamında ara yüz almıģtır. Ara yüz, kullanıcı ile çevrimiçi (online) program/kurs arasındaki etkileģimi sağlayan en önemli unsurdur. Dolayısıyla kullanıcının bu etkileģim esnasında kendini rahat hissetmesi ve etkili bir öğrenmenin gerçekleģmesi için ara yüzün mantıklı ve tutarlı tasarlanmıģ olması gerekir (Karabeyaz, 2005). Kullanıcı merkezli tasarımdaki beklentilerin karģılanması da bu etkileģimin tanımlanması ve analiziyle mümkündür. Tasarımlar tekrar tekrar uğraģılıp daha iyi hale getirilebilir fakat en azından kullanıcılar zekidir. Ġdeal bir etkileģimli sistem tasarımcısının kullanıcıların psikolojik, biliģsel ve sosyal durumları hakkında uzmanlığa sahip olmaları gerekmektedir. Güzel bir Ģekilde tasarlanmıģ bir grafik görüntüsü kullanıcının psikolojisini önemsemiyorsa, kullanılabilir olmayabilir. (Dix ve diğerleri, 2004). Kullanıcı ekrandaki eğitsel materyalleri kullanabilmek için, birçok farklı görevi yerine getirmek zorundadır. Öncelikle, materyallerin sunumunu kontrol edebilmeli, bilinmeyen terimlerin anlamlarını bulabilmeli, varsa animasyonları baģlatabilmeli, objeleri manipüle edebilmeli, bilgiler arasında gezinebilmeli, sorulara cevap verebilmeli, programın neresinde olduğunu ve nasıl bir ilerleme sağladığını kavrayabilmelidir. Dolayısıyla bu ve benzeri birçok iģlevi yerine getirirken kullanıcının kendisinin programın içinde kaybetmesi kaçınılmaz olabilir. (Karabeyaz, 2005). Kullanıcıların çevrimiçi eğitim programı ile etkileģimde bulunmalarında arayüzün önemli bir etkisi bulunmaktadır. Hiç kuģku yok ki teknoloji ilerledikçe kullanıcılara daha ileri düzeyde, daha sofistike arayüzler sunulacaktır. Hangi teknoloji kullanılırsa

28 15 kullanılsın asla unutulmamalıdır ki arayüz tasarımının amacı programda yer alan bilgilerin kullanıcıya en etkili Ģekilde ulaģmasını sağlamaktır. Bu nedenle arayüz tasarımında yukarıda bahsettiğimiz unsurlar ile birlikte, bilgisayarın baģında oturan ve kendilerine sunulan programla etkileģim halinde bulanan kullanıcların ihtiyaç ve istekleri de göz önüne alınmalıdır (Karabeyaz, 2005). Kullanıcılar için kritik önem taģıyan bilgilerin kolay eriģilebilir noktalarda tutulması gerekmektedir. Kullanılabilirlik uygulamalarında kullanıcı merkezli tasarım stratejilerinde kullanıcı tabanlı testler yapılmakta ve böylelikle son kullanıcıların da proje geliģtirme sürecine dahil olmaları sağlanmaktadır. Kullanıcı görüģünün dahil olduğu bu tür uygulamalar, son ürünü kullanıcı ihtiyaç ve beklentilerine yönelik tasarlayacakları için kullanılabilir hizmet sunma imkanı sağlamıģ olacaklardır (Kullanılabilirlik Sitesi, 2009). Kullanıcı merkezli tasarım ve kullanılabilirlik iç içe geçmiģ kavramlardır. Her iki yaklaģımda da temel amaç kullanıcıyı tasarım sürecinin tüm aģamalarına katarak kullanıcı beklentilerini en iyi Ģekilde karģılamaktır (Akay ve Kurt, 2008) Kullanılabilirlik Kullanılabilirlik, kullanıcının ürün kullanımı ile sonuçlanan baģarılarının nasıl olduğu ile ilgilidir. Kullanılabilirlik mühendisliğindeki temel amaç, etkileģimli bir sistemle kullanıcı deneyimini en uygun hale getirmektir (Melis ve Weber, 2003). Ġnsan bilgisayar arayüzünün anahtar bir kavramı olan kullanılabilirlik, kullanıcı merkezli tasarım süreci içinde bilgisayar sistemlerini öğrenmeyi ve kullanmayı kolaylaģtırmakla ilgilidir. Kötü tasarlanmıģ bilgisayar tabanlı etkileģimli çokluortam sistemleri, kullanıcıyı fazlasıyla rahatsız edebilir (Lee, 1999). Uluslar arası Standartlar Organizasyonu (ISO) kullanılabilirliği Ģu Ģekilde tanımlamıģtır: Bir ürün belirli kullanıcılar tarafından belirli amaçlar için, belirlenmiģ ortamlarda ne kadar etkili, etkin ve memnuniyet verici Ģekilde kullanılmaktadır. Bu tanım içerisinde üç temel nitelik yer almaktadır. Bu nitelikler ġekil 3 de gösterilmiģtir.

29 16 1. Etkililik Kullanıcı hedeflerine ne derece ulaşılabiliniyor? 2. Etkinlik Hedefe ulaşmak için gerekli kaynak kullanım düzeyi? 3. Memnuniyet Kullanıcılar ürün kullanımı hakkına ne hissediyorlar? KULLANILABĠLĠRLĠK ġekil 3. Kullanılabilirlik kavramının üç temel niteliği (Akay ve Kurt, 2008). AĢağıda Tablo1 de kullanılabilirlik kavramı ile ilgilenen bilim adamları tarafından belirlenen özellikler yer almaktadır; Tablo 1. Kullanılabilirlik Özellikleri (Jeng, 2005: 4) Yazarlar Booth(1989) Brinck et al. (2002) Clairmont et al. (1999) Dumas & Redish (1993) Furtado et al. (2003) Gluck (1997) Guillemette (1995) Hix & Hartson (1993) ISO (1994) Kengeri et al. (1999) Kim (2002) Nielsen (1993) Qulanov & Pajarillo (2002) Shackel (1981) Shackel (1986, 1991) Özellikler faydalılık, etkililik, öğrenilebilirlik, tutum fonksiyon olarak doğruluk, kullanım verimliliği, öğrenme kolaylığı, hatırlama kolaylığı, hata toleransı, öznel memnuniyet baģarılı öğrenme ve bir hedefi baģarmak için bir ürünü kullanma çabuk ve kolayca görevleri baģarma kullanım ve öğrenim kolaylığı kullanıģlılık, faydalılık görevleri yerine getirmek için hedef kullanıcı tarafından etkili kullanım ilk performans, uzun dönem performansı, öğrenilebilirlik, kalıcılık, ileri özellik kullanımı, ilk etki, uzun dönem kullanıcı memnuniyeti etkililik, etkinlik, memnuniyet etkililik, memnunluk, öğrenilebilirlik, kullanıģlılık arayüz etkililiği öğrenilebilirlik, etkililik, hatırlanabilirlik, hatalar, memnuniyet etki, etkinlik, kontrol, yardımseverlik, uyum yeteneği kullanım kolaylığı, etkililik etkililik, öğrenilebilirlik, esneklik, kullanıcı tutumu

30 17 Bu araģtırma sırasında yapılan incelemeler ve analiz edilen tanımlar sonucunda kullanılabilirlik kavramı üç faktör çerçevesinde incelenecektir. Bu faktörler; etkililik, verimlilik ve memnuniyettir. Etkililik: Etkililik kullanıcıların yaptığı görevlerin tamlığı ve doğruluğu ile ilgilidir. Bir sistemin kullanımıyla belirlenen amaçlara ulaģma derecesidir (Bevan, 1995:3). Görevi baģarılı bir Ģekilde tamamlayan kullanıcıların yüzdesi, belirli bir sürede tamamlanan görev sayısı, kullanıcıların yaptıkları hata sayısı, tamamlanan görevlerin ortalama doğruluğu, hatalarla etkileģimde baģarı oranı gibi sayısal sonuçlar ile bir ürünün etkililiği hakkında sonuçlara ulaģılabilir (BağıĢ, 2002: 6). Etkililik, kullanıcıların uygulamayı kullanarak yapması beklenen iģleri ne kadar baģarabildiğini ifade eder. Bu anlamda etkililik, iģi yapabilme yüzdesi cinsinden ölçülebilir. Örneğin; kullanıcıdan beklenen iģ bir internet sayfasındaki bilginin yerini bulmaksa; etkililik, kullanıcının doğru bilgiyi bulmada gösterdiği baģarı olarak ifade edilebilir. Kullanılabilirliğin değerlendirilmesinde etkililiğin ölçümü tek baģına yeterli olamaz (Kullanılabilirlik Sitesi, 2009). Verimlilik: Verimlilik, sistemin amaçlarına ulaģmak için harcanması gereken kaynakların bir ölçüsüdür. Doğru sistemin, beklenen kalitede, doğru zamanda, en az maliyetle iģlem yapmasıdır. Bir iģi yapmak için geçen zaman, birim zamanda tamamlanan iģler, yardım için kullanılan referans sayısı, yardım kullanmada harcanan zaman, çaba, öğrenme süresi gibi değerlendirmeler ile bir ürünün verimliliği ölçülebilir (BağıĢ, 2002: 6). Belirlenen iģi yapmak için kullanılan diğer kaynaklar (zaman, maliyet vb.) verimlilik ölçümü ile değerlendirilir. Ġnternet sayfası örneğinde verimlilik, kullanıcının belirlenen bir iģi ne kadar sürede yaptığı ya da hangi yolları izlediği, iģi kaç adımda tamamladığı vb. tespit edilerek belirlenebilir (Kullanılabilirlik Sitesi, 2009). Memnuniyet: Memnuniyet kullanıcının sistemi kabul edilebilir bulma derecesidir. Tatminin ölçüsü, kullanıcıların etkileģim içinde oldukları sistem hakkında verdikleri öznel cevaplardan elde edilir (Bevan, 1995:4). Kullanıcı tatmininin

31 18 derecelendirilmiģ ölçüsü, bir sistemi diğer alternatiflere tercih ettiğini söyleyen kullanıcıların oranı, test esnasında sistem hakkında ifade edilen olumlu görüģlerin oranı, Ģikâyet sıklığı gibi bilgiler ile memnuniyet düzeyi belirlenebilir. (BağıĢ, 2002:6). Memnuniyet, kullanıcının uygulamayı kullanırken oluģan fikirlerinin (beğenilenler, beğenilmeyenler vb.) ölçüsünü ifade eder. Memnuniyet, etkililik ve verimlilikten doğrudan etkilenir. Özetle, kullanılabilirlik derecesi etkililik, verimlilik ve memnuniyetin bir arada değerlendirilmesi ile oluģturulur ve bu değerlendirme, tasarım süreci üzerinde belirleyici bir rol oynar. ġekil 4. Kullanılabilirlik değerlendirmesinin tasarım sürecine etkisi Kullanılabilirliğin Getirileri Amerika'da yapılan bir araģtırmada, ürünlerin pazara sürümünden önce reklam kampanyalarında harcanan 1 doların satıģ gelirlerine 5 dolar olarak yansıdığı, buna karģılık hedef kullanıcılar ile yapılan kullanım testlerine harcanan 1 doların satıģ gelirlerine 60 dolar olarak yansıdığı tespit edilmiģtir (Bias & Mayhew, 1994). Yazılım yaģam döngüsü ele alındığında, toplam harcamaların % 80 inin yazılımın kullanılmaya baģlamasından sonra ortaya çıktığı saptanmıģtır. Bu harcamaların % 80 i ise daha önce karģılanmamıģ veya atlanmıģ kullanıcı isteklerinden, sadece geriye kalan % 20 si ise yazılım hatalarından kaynaklanmıģtır. Sistemin kabulü ve baģarısı kullanılabilirliği ile ilgilidir. Kullanıcı merkezli tasarım, kullanılabilirliğin sağlanmasındaki en önemli aģamalardan biridir (Pahl, 2004; Akt. Pekcan, 2007).

32 19 Kullanılabilirlik teknikleri, yüksek teknoloji üreten bir firmada ürün geliģtirme sürecini %40 oranında hızlandırmıģtır (Forrester Research, 1998; Akt. ÜTEST, 2009). Ġnternet kullanıcılarının %82 si kullanıģsız tasarlanmıģ siteler yüzünden istedikleri ürünleri satın almaktan vazgeçmektedirler (Kearney, 2001). Kolay kullanımın kullanıcı tatminini %40 oranında arttırdığı, zor kullanımın %50 oranında müģteri kaybı ile sonuçlandığı tespit edilmiģtir. Tasarım düzeltmelerinin, tasarımın ilk aģamalarında maliyeti X ise, tasarım geliģim sürecindeki maliyeti 10X, üretimden sonraki maliyeti 100X tir (Bias & Mayhew, 1994). Kullanılabilirlik aslında tamamen insana yatırımdır; zira günümüzde bilgi sistemleri çoklukla sıradan vatandaģın kullanımı için tasarlanmaktadır. Nasıl teknik donanım için gerekli masrafların yapılması gerekiyorsa, hazırlanan bilgi ve iletiģim sistemlerinin kullanılabilirlik seviyelerinin en üst düzeye getirilmesi ve hatta kullanıcıya teknik açıdan Ģeffaf sistemler sunulabilmesi için e-dönüģüm projelerinde kullanılabilirlik baģlı baģına bir harcama kalemi ve çalıģma paketi olarak görülmelidir (Çağıltay, 2005). Kullanım testi süreci, disiplinler arası iģbirliği gerektirir. ISO/TR standardı, süreç boyunca üretici-tasarımcı ve kullanılabilirlik uzmanlarının etkileģimli çalıģmalarını öngörmektedir (Ütest, 2009) Kullanılabilirlik Testleri Herhangi bir bilgi sisteminin bir kullanıcısının o sistemi ne kadar etkin, verimli ve tatminkâr kullandığını bulmak/ortaya koymak için kullanılan araģtırma yöntemlerine kullanılabilirlik testleri denilmektedir. Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi alanında yapılan araģtırmalar sonucu değiģik durumlar için değiģik Ģekillerde kullanılabilecek pek çok formal kullanılabilirlik metotları bulunmaktadır. Ama temel prensiplerden biri gerekli kullanılabilirlik testlerinin üretim esnasında, üretim sonunda ve ürün kullanıma

33 20 açıldıktan sonra da devam etmesidir. Ġkinci önemli prensip ise testlerde gerçek hedef kitle ve ortamın kullanılmasıdır (Çağıltay, 2005). Kullanımda verimliliği sağlar. Eğitim süresini kısaltır. Kullanıcının memnuniyetini artırır. Kullanıcının üründen mutluluk duymasını sağlar. Kullanıcının ürüne ve markaya bağlılığını artırır. Ürünün pazardaki baģarısını artırır. Literatürde kullanılabilirlik testi için yeterli katılımcı sayısı ile ilgili farklı görüģler yer almaktadır. Bazı araģtırmacılara göre (Chisman, Diller, ve Wallridge, 1999) test için 8 kullanıcı yeterli olurken, bazılarına göre (Dickstein ve Mills, 2000) ise 8 ile 12 katılımcı yeterli olmaktadır. Nielsen (2004) test katılımcı sayısı ile test sırasında tespit edilen problemler arasındaki iliskiyi araģtırmıģtır. AraĢtırma sonucuna göre 15 kullanıcı %100, sekiz kullanıcı %90, 5 kullanıcı ise %80 oranında problemlerin tespit edilmesini sağlamaktadır (Akt. Gürses, 2006). Kullanılabilirlik testi ile kullanıcıların amaçlanan iģleri etkili ve verimli bir Ģekilde yapıp yapamadığına bakmak gerekmektedir. Kullanıcının performansını gösterecek en iyi gösterge gerçek kullanıcılar ile yapılacak testlerdir (Nielsen, 2000a; Akt. Ersoy, 2004 ) Kullanılabilirlik Değerlendirme Yöntemleri Kullanılabilirliğin değerlendirilmesi, etkileģimli sistemlerin geliģtirilmesinde büyük bir öneme sahiptir. Bir kullanıcı arayüz tasarımı, kullanılabilirlik değerlendirmesi memnuniyet sonuçlarını gösterene kadar değerlendirme aģamasına ve tasarım tekrarına gidilmelidir (Dix ve diğerleri, 2004; Nielsen, 1993). Kullanılabilirlik değerlendirmelerinde kullanılan çok sayıda yöntem ve teknik olup bunlar temelde dört baģlık altında sınıflandırılmaktadır: (1) Model/metric temelli

34 21 (model/metrics-based), (2)Kullanılabilirlik testi (usability testing), (3)İnceleme Yöntemleri (Inspection Methods) ve (4) Sorgulama Yöntemleri (Inquiry Methods). Bu değerlendirme metodları arasındaki farklar aģağıdaki tabloda verilmiģtir; Tablo 2. Kullanılabilirlik değerlendirme metodları arasındaki farklar (Zaphiris ve Kurniawan, 2007). Yöntem Kullanıcı gerekli? Kullanılabilirlik değerlendirme rolü Model/Metriktemelli Hayır Kullanılabilirliği ölçmek için oluģturulan bir araç ya da model kullanılır. Kullanılabilirlik Testi Evet Sistemi kullanan kullanıcılar gözlemlenir, problemleri belirlemek için veriler toplanır ve analiz edilir. Ġnceleme Hayır Kullanıcı arayüzü yeniden incelenir ve problemler bulunup düzeltilir. Sorgulama Evet Kullanılabilirlik problemlerini anlamak için kullanıcılarla iletiģime geçilir. 1. Model/Metrik Temelli Kullanılabilirlik Değerlendirme Yöntemi: Bu teknikler niceldir ve otomatikleģtirme kolaylığı ile ilgilidir. Sonuçlar mevcut sistem kullanılabilirliği ile iliģkili olan ölçütlerle ölçülür ya da bir model ile oluģturulur (Zaphiris ve Kurniawan, 2007). 2. Kullanılabilirlik Testleri: Ürün piyasaya sürülmeden önce yapılan testlerdir. Gerçek kullanıcılarla yapılan kullanıcı testleriyle değerlendirme yöntemi en yaygın ve en temel kullanılabilirlik metodudur (BağıĢ, 2002: 4). Kullanılabilirlik testlerinde, kullanıcılar (test katılımcıları) sistemi kullanmaları için verilen görevleri yaparlar. (Zaphiris ve Kurniawan, 2007). Kullanıcı kitlesini temsil eden kiģilere sistem üzerinde uygulama yaptırılır. Bu metot ile kullanıcı-ara yüzü arasındaki etkileģimin

35 22 biçimi, yönü ve performansı ile ilgili bilgiler gerçek ortamda yapılan gözlem ve ölçümlerle elde edilir (BağıĢ, 2002:4). 3. Ġncelemeye dayalı yöntemler: Uzmanlar tarafından, kullanıcı gözüyle sistemin, kullanılabilirlik ilkeleri doğrultusunda incelendiği yöntemdir. Muhtemel kullanılabilirlik problemlerinin en aza indirilmesi hedeflenir. Çoğunlukla sistemin tasarım ve üretim aģamalarında kullanılır. Bu değerlendirmede uzmanlar bilgi ve tecrübelerine güvenirler. Deneyimin az olduğu durumlarda değerlendirme: tasarım kılavuzların, kullanılabilirlik ölçütlerine, ergonomik prensiplere, standartlara göre yapılır. Değerlendirmenin birden fazla uzman tarafından yapılması güvenirliği artıracaktır. Değerlendirmede kullanılacak ölçütlerin açık ve anlaģılır olması ve ortak görüģü yansıtması gerekmektedir (BağıĢ, 2002: 3). 4. Sorgulamaya Dayalı Yöntemler: Sorgulamaya dayalı değerlendirme yöntemlerinde, kullanılabilirlik uzmanları sistem kullanıcılarını gözlemleyerek veri elde ederler. Bu yöntemlerden bazıları; Alan Gözlemi (Field Obsevation), Odak Grupları (Focus Groups), Görüşme (Interviews) ve Anketler(Questionnaires) Ģeklindedir. (Zaphiris ve Kurniawan, 2007). Sorgulama yönteminde çeģitli kontrol listeleri veya anketler yardımıyla kullanıcıların ürün hakkındaki görüģleri alınmaktadır (Kılıç ve Güngör, 2006b: 1). Nielsen (1997), kullanılabilirlik kavramını ölçülememesine rağmen ölçülebilir kullanılabilirlik parametrelerine indirgenebilen genel bir kavram olarak açıklamaktadır. Bu nedenle kullanılabilirlik kavramı bir takım ölçülebilir kullanılabilirlik kriterlerine ayrılmıģtır. Bu kriterler, kullanıcının sistemi kullanırken performansını ölçen objektif performans ölçütleri ve kullanıcıların sistem ile ilgili düģüncelerini yansıtan öznel kullanıcı ölçütleri olarak belirtilebilir. Nielsen (1997), kullanıcı testlerinde güvenilirlik ve geçerlilik hususları üzerinde durulması gerektiğinden bahsetmiģtir. Güvenilirlik, test tekrarlandığında aynı sonucun elde edilip edilmeyeceği ile ilgili iken, geçerlilik, test sonucunda elde edilen sonuçların istenen hususları yansıtıp yansıtmadığı ile ilgilidir. Bir sistem ne kadar iyi tasarlanmıģ ve incelemeye dayalı yöntemler ile değerlendirilmiģ olursa olsun kullanım esnasında yaģanabilecek tüm değiģimleri hesaba katmamıģ olabilir. Kullanıcı testleri çoğunlukla

36 23 öngörülemeyen bu eksik yönlerin ortaya çıkarılmasını sağlar. Bu sebeple kullanıcı testleri her ne kadar pahalı ve zaman alıcı olsa da vazgeçilmezdir (BağıĢ, 2002: 8). Kullanılabilirlik değerlendirme yöntemleri, değerlendirmenin amacına göre üçe ayrılır: AraĢtırma (Exploratory) - Nasıl kullanılıyor (ya da kullanılacak)? Biçimsel (Formative) - Nasıl daha iyi yapılabilir? Sonuçsal (Summative) - Ne kadar iyi? a. AraĢtırma (Exploratory) Değerlendirmesi Arayüz geliģtirme aģamasından önce yapılır. Hangi yazılımın, ne sıklıkla ve ne için kullanılacağı tespit edilir. Kullanım bilgileri toplanır istatistiksel özetler ve kullanım gözlemleri yapılır. b. Biçimsel (Formative) Değerlendirme Arayüz geliģtirme sırasında yapılır. YanlıĢ giden birģey olup olmadığı öğrenilir. Süreç bilgisi toplanır- ne ve niçin olduğuyla ilgili nitel gözlemler yapılır. c. Sonuç (Summative) Değerlendirme Bir arayüz niteliğini tümüyle değerlendirmek için kullanılır. AĢağı yukarı bitmiģ olan bir arayüz bir kez değerlendirilir. Ya alternatif tasarımlar karģılaģtırılır ya da performans gereksinimleri test edilir. Nicel performans ölçümleri yapılır Kullanırken ne kadar zaman aldığı, katılımcıların kullanım esnasında baģarı durumları ve kaç kez hata yaptıkları tespit edilir. (Andrews, 2008) 2.3. E-Öğrenme E-öğrenme ya da çevrimiçi öğrenme; internet teknolojileri, TV, hücre telefon vb. elektronik ortamlarda, eğitimin materyalinin metin, ses, hareketli video, stil grafikleri, animasyon gibi elektronik araçlarla dağıtılması ile gerçekleģen öğrenme ve öğretim faaliyetine verilen addır. Kullanılan çoklu ortam teknolojisi ile veri değiģ-tokuģu ve iģbirliği kolay sağlanmaktadır. Öğrenciler konumlandırmadan uzaktırlar, kendi

37 24 imkânları ile çevrimiçi derslere eģ zamanlı veya eģ zamansız olarak eriģirler (GümüĢ, 2007). ASTD (2001) ye göre e-öğrenme, elektronik teknolojisi ile dağıtılan ya da sahip olunan öğrenme deneyimleri veya biçimlendirilmiģ eğitim içeriği olarak, Clark ve Mayer (2002) ye göre bireysel öğrenmeyi ya da organize edilmiģ performans hedeflerini desteklemek için tasarlanmıģ, bilgisayar üzerinden (CD-ROM, internet ya da intranet dâhilinde) iletilen eğitim olarak tanımlanmaktadır. E-öğrenme ne, nasıl ve niçin bileģenlerine sahiptir. Bu bileģenlerden Ne: E- öğrenme süreci, insanların içeriği öğrenmelerine yardım eden, bilgi ve öğretim metotlarının ikisini de içerir. Nasıl: E-öğrenme süreci, konuģma, yazılı metin ve resimler (fotoğraf, animasyon ya da video) Ģeklinde bilgisayar yoluyla iletilir. Niçin: E- öğrenme süreci, öğrenenlerin kiģisel öğrenme nesnelerine ulaģmasına yardım etmeyi amaçlar ( Clark ve Mayer, 2002). Her ortam, bütünüyle öğretim metotlarını iletemeyebilir. Örneğin, kağıt bir belgenin bir animasyonu iletmesi oldukça sınırlıdır. Bu nedenle e-öğrenmeyi rakipsiz kılan üç değer vardır: 1. Geribildirimlerle alıģtırma 2. KiĢisel çalıģmayla iģbirlikli etkileģim 3. Öğrenmeyi hızlandırmak için simülasyon (benzetim) kullanma ( Clark ve Mayer, 2002). E-öğrenme bireysel öğretimi destekleyerek bireyin öğrenmeye yönelik motivasyonunu olumlu yönde etkilemiģtir ve grupla öğrenmenin getirdiği psikolojik baskıyı büyük oranda ortadan kaldırmıģtır. Tüm bunların yanında e-öğrenme kaynak çeģitliliği ve bireyin ihtiyaçlarına uygun seçenekler sunarak bireye birçok kaynağa ulaģma ve yararlanma olanağı tanımaktadır. E-öğrenmenin beraberinde getirdiği bu olanaklar bireyin kendi özgünlüğünü ortaya koyabilme açısından önemlidir.

38 Eğitim Yazılımlarının Kullanılabilirliği Bilgisayar teknolojilerinin Türkiye de özellikle 1980 lerden sonra hayata girmesiyle ve daha sonra 1990 lı yıllardan sonra Türkiye de internetin kullanımıyla bir bilgi patlaması söz konusu olmuģtur. Ġnternet kullanan bireyler daha sonra geliģtirilen yazılımlar desteği ile kendi ofisinden ya da evinden veriye daha hızlı ulaģabilme olanağı bulmuģtur (GökdaĢ ve Kayri, 2006). Çağımızın sunduğu bu fırsatlar bize, geliģen teknolojiyi kullanabilen, takip edebilen, geliģtirebilen bireyler olma sorumluluğunu yüklemektedir (Arıcı ve Demir, 2009). Bir e-öğrenme sistemi yavaģ ve sıkıcı ise kullanıcılar sadece sistemden uzaklaģır ve sistemi kullanmak istemezler. Bir öğrenme sisteminde, bütün içeriğin öğrenenlerin aklında taze bir Ģekilde tutulması ve unutulmaması gerekmektedir çünkü kullanıcılar yeni ve yabancı kavramları yerleģtirmeye çalıģmaktadırlar. Örneğin; yanıt süresi. Bir kaç saniye sonra bile takip edilen bölümler unutulabilir. Öğrenme sistemlerinde kullanıcıların okuma isteklilikleri ile ilgili her zaman bir problem vardır. Çok fazla metin içeren sayfalar bilgisayar ekranında iyi bir Ģekilde çalıģmayacaktır çünkü uzun metinleri okumak hem zaman alır hem de sıkıntılıdır (Nielsen, 2001). Kullanıcılar açısından çokluortam yazılımları estetik olarak hoģ, bu yazılımların kullanımları ise eğlenceli olmalıdır. Kullanılabilirlik testi, etkileģimli çokluortam yazılımları geliģtirme süreci içerisinde kullanılabilen dinamik bir süreçtir (Lee, 1999). Bir yazılımın kullanılabilirliği, kullanılabilirlik değerlendirme anketlerini dolduran katılımcıların cevaplarıyla, belirli testlerle ya da görevlerle öğrenci performansları ölçülerek bulunabilir. Herhangi bir yazılımın en önemli özelliklerinden biri kullanılabilirliğidir. Eğitsel yazılımların kullanılabilirliklerinin değerlendirilmesi kolay bir görev değildir. Kullanılabilirlik değerlendirme tekniklerinin etkililiği çeģitlidir ve değerlendirme çalıģmasının objektifliğine bağlıdır. En yaygın kullanılan teknikler, laboratuvar Ģartlarında kullanıcının performansının girilmesi, görüģmeler, anketler, gözlem, alan çalıģmalarıyla ve sezgisel (heuristic) değerlendirmedir (Tselios ve diğerleri, 2001).

39 Ġlgili AraĢtırmalar AĢağıda kullanılabilirlik ile ilgili yapılan araģtırmaların özetleri bulunmaktadır. Froehlich (2007) tarafından Çocuklar Üzerinde Bilgisayar EtkileĢim Teknolojisinin ve Yöntemlerinin Testi konulu çalıģmaya Chicago da bulunan beģ ilköğretim okulundan 142 öğrenci katılmıģ ve çalıģma nicel kullanılabilirlik testi ile gerçekleģtirilmiģtir. Bu araģtırmanın amacı, üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencilerinin katılımıyla, mouse ve touchpad kullanılabilirliği ile grafik tablet kullanılabilirliğini karģılaģtırmaktır. Öğrenciler eğitim düzeylerine uygun matematiksel problemlerin çözümü ile ilgili tasarlanan bilgisayar oyunlarını oynamıģlardır. Bu teknolojilerin kullanılabilirliği, öğrencilerin verilen görevleri tamamlamaları, tamamlama süreleri ve hata oranları ölçülerek sonuçlara ulaģılmıģtır. AraĢtırma sonucuna göre, kullanılabilirliğin istatistiksel analiz varyansı (a = 0.01) Mouse ve touchpad kullanımı arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermiģtir. Ancak, öğrencilerin grafik tablet kullanımı ile ilgili daha önce bir deneyimleri olmadığından ve tablet kullanımı on dakika içinde öğrenilemeyeceğinden, kullanılabilirliğin öğrencilerin yaģıyla artacağı bulunmuģtur. Kim (2007) tarafından Bir Ders Bildirim Sohbet Odasının Kullanılabilirliği ve Etkililiği konulu çalıģma lisans düzeyinde 16 üniversite öğrencisinin katılımıyla gerçekleģtirilmiģtir. Kullanılabilirlik testinde iģlevsellik; görev tamamlama, etkililik, kullanım kolaylığı, öğrenilebilirlik ve araģtırma kolaylığına bakılarak belirlenmiģtir. Katılımcılar sistemi kullanırken sistemle ilgili sesli düģünmeleri istenmiģ, sonrasında web anket ve kullanıcı görüģme formlarıyla veriler toplanmıģtır. AraĢtırma sonuçlarına göre, Ders Bildirim Sohbet Sayfası nın iģlevsellik oranı yüksek bulunmuģtur, ancak kullanıcı geribildirimlerinden bazıları iģlevsel etkililiğin artırılmasına ihtiyaç duyulduğu yönündedir. Gürses(2006) tarafından gerçekleģtirilen Kütüphane Web Sitelerinde Kullanılabilirlik ve Kullanılabilirlik Ġlkelerine Dayalı Tasarım konulu çalıģma, kullanılabilirliğe etki eden temel faktörlerin tespit edilmesi ve bunların kullanıcı performansı ve memnuniyeti üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla kullanıcıların elektronik kütüphane web sitelerinin kullanıcı arayüzleri ile ilgili algıları, görüģleri ve arayüz kullanım tutumları incelenmiģtir. Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi nin

40 27 (ULAKBĠM) Web Sitesi örneğinin iki farklı tasarımı (Mevcut Site ve kullanılabilirlik ilkelerine dayalı olarak tasarlanan Prototip Site) nicel ve nitel ölçümler aracılığı ile karģılıklı olarak incelenmiģtir. Kullanılabilirlik ile ilgili nicel veriler ISO nun tanımında yer alan etkinlik(görev tamamlama baģarısı), verimlilik(görev tamamlama süresi, kullanılan adam sayısı ve hatalı tıklama sayısı) ve memnuniyet kriterleridir. Nitel veriler ise Sözlü Protokol Analizi (Verbal Protocol Analysis) ve gözlem tekniği ile toplanmıģtır. 50 katılımcılar kolay eriģilebilir örneklem tekniği ile ULAKBĠM web sitesinin gerçek kullanıcıları arasından seçilmiģ ve deney ve kontrol gruplarına eģit sayıda rastgele atanmıģlardır. Kontrol grubunda yer alan katılımcılar kendilerine verilen görevleri ULAKBĠM in mevcut web sitesini kullanarak, deney grubunda yer alan katılımcılar ise aynı görevleri ULAKBĠM in yeniden tasarlanan prototip web sitesinde gerçekleģtirmiģlerdir. AraĢtırmanın bulgularına göre prototip web sitesini kullanan katılımcılar yapılan ölçümlere göre (etkililik, verimlilik ve memnuniyet) kontrol grubunda yer alan (mevcut site) katılımcılardan daha iyi performans göstermiģlerdir. Sonuç olarak, kullanıcılar kullanılabilirlik ilkelerine göre tasarlanan web sitelerini kullanımda daha etkin ve verimli olmuģlardır. Kendilerine verilen görevleri daha kısa sürede ve daha az hata yaparak tamamlamıģlar ve buna bağlı olarak da memnuniyet düzeylerinde de artıģ olduğu gözlenmiģtir. Kolukısa (2005) tarafından gerçekleģtirilen Ürün Kullanıcı EtkileĢiminde Grafik Kullanıcı Arayüzleri ve Kullanılabilirlik Değerlendirme Yöntemleri: Digitürk Örneği konulu çalıģmada sayısal ve etkileģimli televizyon uygulamalarına yerel bir örnek olarak Digitürk sayısal platformu ele alınmıģtır. Bu ortamın kullanılabilirliğini değerlendirmek için Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi alanında kullanılan kullanılabilirlik değerlendirme yöntemlerinden BuluĢsal Gezinti (Heuristic Walkthrough) yöntemi kullanılmıģtır. Katılımcı A, Katılımcı B ve Katılımcı C olmak üzere Ġnsan Bilgisayar EtkileĢimi alanında hem teorik hem de pratik yönden deneyimli 3 katılımcı ile çalıģma gerçekleģtirilmiģtir. Her katılımcıya değerlendirmeye baģlamadan önce ortamı incelemesi için dakika verilmiģtir. Ġnceleme sırasında her katılımcı sesli düģünme konusunda teģvik edilmiģ ve değerlendirme aģamasına kullanacakları formlar sunulmuģtur. Katılımcılar kendilerine verilen senaryo ve eylemler rehberliğinde, kullanılabilirlik sorunlarını belirlemiģlerdir. Katılımcı A, toplam 51 kullanılabilirlik

41 28 sorunu belirlemiģ, bunlardan 27 sini büyük sorun ya da kullanılabilirlik felaketi olarak derecelendirmiģtir. Katılımcı B, 47 kullanılabilirlik sorunu belirlemiģ, bunlardan 40 ını büyük sorun ya da kullanılabilirlik felaketi olarak derecelendirmiģtir. Katılımcı C, 59 kullanılabilirlik sorunu belirlemiģ, bunlardan 48 ini büyük sorun ya da kullanılabilirlik felaketi olarak derecelendirmiģtir.

42 29 BÖLÜM III Yöntem Bu bölümde araģtırmanın deseni ve araģtırmaya katılan kullanıcılar ile kullanılan deneysel desen ve deneysel iģlemler, yararlanılan veri toplama araçları ve deneysel iģlemin uygulanması, ulaģılan verilerin çözümlenmesi ve yorumlanması ile ilgili bilgi verilmiģtir. 3.1 AraĢtırma Deseni Bu araģtırmada, DynEd Ġngilizce Dil Eğitim Yazılımının kullanılabilirliğine iliģkin durumlar örnek olay (case study) kullanılarak tasarlanmıģtır. Kullanılabilirlik değerlendirme yöntemleri olarak gerçek kullanıcıların sürece dâhil edildiği kullanılabilirlik testi ve sorgulama yöntemi kullanılmıģtır. AraĢtırmada deneysel ve nitel araģtırma yöntemlerinden; anket (katılımcı bilgi formu), gözlem(katılımcı görev formu) ve yüz yüze yapılandırılmıģ görüģme (katılımcı memnuniyet formu) gibi farklı veri toplama araçlarından yararlanılmıģtır. AraĢtırmanın bağımsız değiģkeni, kullanıcıların DynEd Ġngilizce Eğitim Yazılımı ile olan etkileģimidir. Bağımlı değiģkenler ise kullanıcıların bu etkileģimleri sonucunda ölçülen yazılımın etkililiği, verimliliği ve kullanıcı memnuniyetidir. ölçülür. Etkililik (Effectiveness): Görev tamamlama baģarısı / doğruluğu(accuracy) ile Verimlilik (Efficiency): Arayüz ile ilgili görevlerin tamamlanma hızı ve adam sayısı ölçülerek belirlenir.

43 30 Kullanıcı Memnuniyeti (User Satisfaction): Kullanıcıların site arayüzü ile ilgili beklentilerinin karģılanma düzeyi mülakatlarla ölçülerek belirlenir. DynEd Eğitim Yazılımı nın etkililiği, katılımcılara uygulama esnasında verilen 10 görevi gerçekleģtirip gerçekleģtiremediklerine bakılarak ölçülmüģtür. Verimlilik ise katılımcıların kendilerine verilen görevi tamamlamaları sırasında harcadıkları zaman ve yaptıkları hata sayısı ile ölçülmüģtür. Kullanıcı memnuniyeti ise katılımcılarla görevleri tamamladıktan sonra yapılan yüz yüze görüģmelerle ölçülmüģtür. Katılımcılara bu görüģmede 7 soru yöneltilmiģtir. AraĢtırmada kullanılan gözlem ve görüģme formları uzman görüģlerinden yararlanılarak geliģtirilmiģtir Katılımcılar Nielsen (1993), kullanılabilirlik testleri için beģ katılımcının yeterli olduğunu ve kullanılabilirlik problemlerinin %75 inin bu sayıda katılımcı ile yapılan testlerle ortaya çıkarılabileceğini belirtmiģtir. Nielsen (1993) katılımcı sayısı ve tespit edilen kullanılabilirlik problemlerinin yüzdesi ile ilgili iliģkiyi aģağıdaki Ģekilde açıklamıģtır (Acartürk ve Çağıltay, 2006). Kullanılabilirlik problemlerinin yüzdesi Katılımcı Sayısı ġekil 5. Nielsen in Kullanılabilirlik Problemleri ve Katılımcı Sayısı

44 31 Ankara Etimesgut Atatürk Ġlköğretim Okulu sekizinci sınıf öğrencilerinden rastgele seçilen 8 i erkek, 7 si kız olmak üzere toplam 15 öğrenci katılımcı grubunu oluģturmaktadır. AraĢtırmaya katılan kullanıcıların cinsiyete göre dağılımları Tablo 3 te gösterilmiģtir. Tablo 3. Katılımcıların cinsiyete göre dağılımları Cinsiyet N % Kadın 7 46,7 Erkek 8 53,3 Toplam Kullanıcı bilgi anketine göre araģtırmaya katılan 15 katılımcının 5 i 13 yaģında, 7 si 14 yaģında ve 3 ü ise 15 yaģındadır. AĢağıda katılımcıların bilgisayar kullanma sürelerine iliģkin dağılım gösterilmiģtir. Tablo 4. Katılımcıların bilgisayar kullanım süreleri Süre N % 2-3 Yıl 7 46,7 4-5 Yıl Yıl ve üzeri 2 13,3 Toplam Kullanıcı bilgi anketine göre, 5 katılımcının evinde kendine ait bilgisayarı bulunmakta, 10 katılımcının ise kendine ait bir bilgisayarı bulunmamaktadır. Evinde bilgisayar bulunan 5 katılımcıdan 4 tanesinin bilgisayarında internet bağlantısı mevcuttur. Katılımcılardan hiçbiri daha önce DynEd Eğitim Yazılımı nı kullanmamıģtır.

45 Verilerin Toplanması AraĢtırma ile ilgili veriler; anket, gözlem ve yapılandırılmıģ görüģme ve sesli düģünme teknikleri ile toplanmıģtır. ġekil 6. Araştırma Modelinin Aşamaları. Gözlem sözel olmayan davranıģa iliģkin verilerin toplanmasında, belli bir ortam ya da kurumda oluģan davranıģlar ayrıntılı olarak araģtırılmak istendiğinde kullanılan bir veri toplama tekniğidir (Balcı, 2005). Gözlem esnasında (Nielsen, 1993), kullanılabilirlik uzmanları, katılımcılarla çalıģma alanına gider ve katılımcıların çalıģmalarını gözlemlerler. Katılımcılar sistemi kullanırken, verilen görevleri ne kadar baģardıkları, kullanıcıların sistemle ilgili nasıl düģüncelere sahip oldukları gözlenir, bu esnada uzman, kullanıcının dikkatini dağıtan ve onu rahatsız eden durumları en aza indirmelidir. Gözlemci, kullanıcının davranıģlarını anlamaya yardım eden sorular sorabilir. Notlar almanın yanında, kullanıcıların izni alındıktan sonra, gözlem sırasında sesli kayıt ya da video kaydı yapabilir. Her gözlem oturumundan sonra, kullanılabilirlik uzmanları notları toplamalı, gözlemleri kaydetmeli, bütün gözlem oturumları tamamlandıktan sonra uzman, gözlem kayıtlarını birlikte koymalı, hangi görevi hangi kullanıcı yaparken, hangi ekranda problem yaģadığını ortaya çıkarmalıdır (Zaphiris ve Kurniawan, 2007).

46 33 Görüşme tekniği, kullanıcıların sistem hakkındaki düģüncelerini öğrenmede fayda sağlar ve kullanıcıların sistem iģlevselliği hakkında geribildirimlerini almak için kullanılır. GörüĢmeler yapılandırılmıģ ve yapılandırılmamıģ olabilir. Yapılandırılmamış Görüşme: Değerlendirme uzmanlarının iyi bir Ģekilde tanımlanan mevcut bir ajandaları yoktur. Yapılandırılmış Görüşme: GörüĢmeye rehber olan ve görüģmeyi yöneten tarafından belirli sorularla yapılan görüģme yöntemidir. Sohbete daha yakındır. GörüĢme esnasında, değerlendirme uzmanları soruları açık ve tarafsız olarak sormalı ve kullanıcılar görüģlerini detaylandırarak cevaplandırmaları için uzmanlar tarafından cesaretlendirilmelidir (Zaphiris ve Kurniawan, 2007). Sesli düşünme protokolü (think aloud protocol), kullanıcı grafik arayüzlerinin kullanılabilirlik açısından değerlendirilmeleri için yapılan deneyler sırasında, kullanıcıdan doğru veriyi toplayabilmek için sıkça baģvurulan bir yöntemdir. Kullanıcı kendisine verilen görevleri gerçekleģtirirken aklından geçenleri sesli ifade ederek, zihinsel modelindeki ürün ile değerlendirilen ürün arasındaki farkı ortaya çıkarır. Kullanıcı, karģılaģtığı problemleri ya da düģünmekte olduğu Ģeyleri kendi cümleleri ile ifade eder (Ardıç ve Göktürk, 2009). Kullanılabilirlik test materyalleri bölümünde araģtırmada kullanılan kullanıcı bilgi anketi, kullanıcı görev formu ve kullanıcı memnuniyet soruları hakkında detaylı bilgi yer almaktadır Kullanılabilirlik Test Materyalleri Bu çalıģmada Milli Eğitim Bakanlığı na bağlı ilköğretim okullarında, Ġngilizce derslerine katkı sağlamak amacıyla kullanılan DynEd Eğitim Yazılımı nın kullanılabilirliği incelenmiģtir. AĢağıda kullanılabilirlik testi için kullanılan materyaller hakkında kısa bilgiler verilmiģtir. Bu test materyalleri uzman görüģlerinden yararlanılarak geliģtirilmiģtir.

47 34 Kullanıcı Bilgi Anketi AraĢtırma hakkında kısa bir bilgi verilmiģ olup, araģtırmada katılımcıların demografik bilgileri ve genel profilleri ile ilgili veri toplamak amacı ile hazırlanan 8 sorudan oluģmaktadır. Anket ile katılımcıların yaģ, cinsiyet, bilgisayar ve internet kullanımlarına iliģkin bilgiler toplanmıģtır (Ek-1). Kullanıcı Görev Formu Görev, bir sistemin kullanılabilirlik değerlendirmesi yapılırken kullanıcılar tarafından tamamlanması ya da ulaģılması istenilen iģlemler bütünüdür. Görevler, DynEd Eğitim Yazılımı nın kullanımını temsil eden 10 görevden oluģmaktadır. Bu 10 görevin anlaģılır ve uygun olup olmadığını anlamak üzere, 4 Ġngilizce öğretmeninin görüģü alınmıģ ve bu görüģler doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılmıģtır. Katılımcılar verilen 10 görevi yaparken, gözlem yolu ile yazılımın etkililiği ve verimliliği ölçülmeye çalıģılmıģtır. AraĢtırmada kullanılan görev listesi Ek-2 de verilmiģtir. Gözlem Formu AraĢtırma esnasında uzman tarafından, katılımcının görev tamamlama baģarı durumlarının, süre ve hata sayılarının not edildiği formdur (Ek-3). Kronometre kullanarak her bir görevin ne kadar sürede tamamlandığı kaydedilmiģtir. Görüşme Formu DynEd Eğitim Yazılımı nın kullanıcı memnuniyetini ölçmek üzere hazırlanan yapılandırılmıģ 7 sorudan oluģmaktadır. Katılımcılar verilen görevleri yaptıktan sonra, görüģme sorularına yazılı cevap vermiģler ve cevapların detaylandırılması için uzman tarafından sözlü olarak sorular yeniden sorulmuģ ve verilen cevaplar not alma yöntemiyle daha detaylı olarak kaydedilmiģtir (Ek-4). Deneysel ĠĢlem Bu çalıģmada, DynEd Eğitim Yazılımı nın kullanılabilir olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılan iģlemler yer almaktadır.

48 35 AraĢtırma deneyi, Etimesgut Atatürk Ġlköğretim Okulu BiliĢim Teknolojileri Sınıfı nda, gerçek kullanım çerçevesinde gerçekleģtirilmiģtir. Uygulama esnasında katılımcılara ilk olarak tez çalıģmasının amacı ve uygulama ile ilgili kısa bir açıklama yapılmıģ, katılımcıların Ġngilizce öğrenmeyi ne kadar baģardıkları değil, sistemin ne kadar baģarılı olduğunun ölçüleceği belirtilerek katılımcılar rahatlatılmıģ ve uygulama sonunda katılımcının bu çalıģmaya sağlayacağı fayda vurgulanmıģtır. Uygulamaya geçmeden önce BiliĢim Teknolojileri Sınıfı nda sessizlik ve kullanıcının uygulamaya odaklanması sağlanmıģtır. Katılımcılardan ilk olarak katılımcı bilgi formunu (Ek-1) doldurmaları istenmiģ, ardından da kullanıcı testine geçilmiģtir. Katılımcılardan görev formunda (Ek-2) yer alan 10 görevi birinci görevden baģlayarak sırasıyla tamamlamaları istenmiģtir. Katılımcıların görevleri yerine getirmesi sırasında araģtırmacı kendilerine hiçbir yardımda bulunmamıģtır. AraĢtırmacı tarafından her kullanıcının her bir görevi tamamlayıp tamamlayamadığı, kaç hata ile bitirdiği ve ne kadar sürede tamamladığı kaydedilmiģtir. Uygulamanın ardından kullanıcı memnuniyetini ölçmek üzere kullanıcı memnuniyet formlarını kullanıcılar doldurmuģlar ve araģtırmacı tarafından sesli düģünme yöntemi ile kullanıcıların görüģme sorularına verdiği cevapların detaylandırılması sağlanmıģ, her görüģme sorusu altına notlar alınmıģtır. Bu çalıģma kapsamında kullanılan gözlem ve görüģme formları literatürde yer alan çalıģmalardan ve bu alanda geliģtirilmiģ olan anketlerden (Questionnaire for User Interface Satisfaction QUIS, Web Site Analysis and Measurement Inventory - WAMMI, Software Usability Measurement Inventory - SUMI) esinlenilerek hazırlanmıģtır. AĢağıda yazılımın arayüzüne iliģkin ekran görüntüleri yer almaktadır.

49 36 ġekil 7. DynEd eğitim yazılımına giriş arayüzü (1. İşlem) ġekil 8. DynEd yazılımı içindeki English For Success bölümüne giriş arayüzü (2. İşlem)

50 37 ġekil 9. English For Success bölümündeki ünitelerin ekran görüntüsü (1. Üniteye giriş - 3. İşlem) ġekil 10. Ünite 1 ekran görüntüsü (Warm-up etkinliğine giriş - 4. İşlem)

51 ġekil 11. Warm Up etkinliği ekran görüntüsü (Listening Practice 5. İşlem) 38

52 39 ġekil 12. Çalışma kayıtlarına giriş ekran görüntüsü (14. İşlem) ġekil 13. Çalışma kayıtları ekran görüntüsü (15. İşlem)

53 40 ġekil 14. DynEd Sisteminden Çıkış (16. İşlem) 3.5. Verilerin Analizi AraĢtırmada nicel ve nitel veriler toplanmıģtır. ÇalıĢmadan elde edilen veriler SPSS 15.0 istatistik programı kullanılarak betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiģtir. Verilerin daha önceden belirlenen temalara göre özetlenip yorumlandığı betimsel analiz yaklaģımında amaç, elde edilen bulguları düzenlenmiģ ve yorumlanmıģ bir biçimde okuyucuya sunmaktır (Yıldırım & ġimģek, 2005). Kullanıcı bilgi anketinde her bir maddede bulunan soruların frekansı ve yüzdeleri SPSS programı kullanılarak hesaplanmıģtır. Yazılımın etkililiği (görev tamamlama baģarısı) ve verimliliğine (süre ve hatalı tıklama sayısı) iliģkin nicel veriler kullanıcı testleri sırasında kullanılan gözlem tekniği ile elde edilmiģtir. Kullanıcı memnuniyeti ise nitel araģtırma yöntemleri

EBE 413 ÇOKLU ORTAM UYGULAMALARI VE WEB TASARIMI

EBE 413 ÇOKLU ORTAM UYGULAMALARI VE WEB TASARIMI EBE 413 ÇOKLU ORTAM UYGULAMALARI VE WEB TASARIMI İNSAN BİLGİSAYAR ETKİLEŞİMİ VE WEB TASARIMI ALP EREN DEMİRKAN 3. HAFTA ĠNSAN BILGISAYAR ETKILEġIMI Ġnsan Bilgisayar EtkileĢiminin amacı, bilgisayarı daha

Detaylı

İYİ BİR ARAYÜZÜN KURALLARI

İYİ BİR ARAYÜZÜN KURALLARI Arayüz (Interface) genel bir ifade ile; bilgisayar ekranından kullanıcıya yansıyan ve kullanıcının eğitim programı ile etkileşimini sağlayan her türlü elemet olarak tanımlayabiliriz. Bu elementler; navigasyon

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Ahmet ÖZKAN tarafından hazırlanan Ġlkokul ve Ortaokul Yöneticilerinin

Detaylı

İletişim Programlarına Özgü Öğretim Çıktıları

İletişim Programlarına Özgü Öğretim Çıktıları İletişim Programlarına Özgü Öğretim Çıktıları Lisans düzeyindeki bir iletiģim programının değerlendirilmesi için baģvuruda bulunan yükseköğretim kurumu, söz konusu programının bu belgede yer alan ĠLETĠġĠM

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Feyzi ÖZMEN tarafından hazırlanan Aday Öğretmenlerin Öz Yeterlilikleri

Detaylı

İnsan Bilgisayar Etkileşimi (IBE) nedir? İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve Uygulama Labaratuvarı

İnsan Bilgisayar Etkileşimi (IBE) nedir? İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve Uygulama Labaratuvarı İçindekiler Giriş İnsan Bilgisayar Etkileşimi (IBE) nedir? Kullanılabilirlik nedir? Kullanılabilirlik Testi nedir? İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve Uygulama Labaratuvarı İnsan Bilgisayar Etkileşimi

Detaylı

17.10.2011. Türk Standartlari Enstitüsü'nün tanımladığı

17.10.2011. Türk Standartlari Enstitüsü'nün tanımladığı USABİLİTY ANALYSİS Kullanılabilirlik Nedir? Koray Metin 2008639026 Türk Standartlari Enstitüsü'nün tanımladığı ISO 9241 no'lu standardın bir bölümü olan "Kullanılabilirlik Kılavuzu"na göre; kullanılabilirlik,

Detaylı

TEMAKTĠK YAKLAġIMDA FĠZĠKSEL ÇEVRE. Yrd. Doç. Dr. ġermin METĠN Hasan Kalyoncu Üniversitesi

TEMAKTĠK YAKLAġIMDA FĠZĠKSEL ÇEVRE. Yrd. Doç. Dr. ġermin METĠN Hasan Kalyoncu Üniversitesi TEMAKTĠK YAKLAġIMDA FĠZĠKSEL ÇEVRE Yrd. Doç. Dr. ġermin METĠN Hasan Kalyoncu Üniversitesi ÇOCUK ÇEVRE ĠLIġKISI Ġnsanı saran her Ģey olarak tanımlanan çevre insanı etkilerken, insanda çevreyi etkilemektedir.

Detaylı

Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL

Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL 11.07.2011 Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği A.B.D GĠRĠġ Fen bilimleri derslerinde anlamlı

Detaylı

20.10.2011 KULLANILABĐLĐRLĐK ANALĐZLERĐ (USABILITY ANALYSIS) KULLANILABĐLĐRLĐK ANALĐZLERĐ

20.10.2011 KULLANILABĐLĐRLĐK ANALĐZLERĐ (USABILITY ANALYSIS) KULLANILABĐLĐRLĐK ANALĐZLERĐ KULLANILABĐLĐRLĐK ANALĐZLERĐ (USABILITY ANALYSIS) ABDULHALIK OĞUZ 20076388001 KULLANILABĐLĐRLĐK ANALĐZLERĐ Kullanılabilirlik, kullanıcı ara yüzlerinin nasıl daha rahat kullanılabileceğini değerlendirmemizi

Detaylı

ELEKTRONİK TİCARET ÖDEME ARAÇLARI

ELEKTRONİK TİCARET ÖDEME ARAÇLARI DERS NOTU - 2 ELEKTRONİK TİCARET ÖDEME ARAÇLARI Ġnternet üzerinden güvenli bir Ģekilde ödeme yapılabilmesi için pek çok araç geliģtirilmiģtir. Kredi Kartı Elektronik Para Elektronik Çek Diğer Ödeme Araçları

Detaylı

TIMSS Tanıtım Sunusu

TIMSS Tanıtım Sunusu TIMSS Tanıtım Sunusu Ġçerik TIMSS Nedir? TIMSS in Amacı TIMSS i Yürüten KuruluĢlar TIMSS in GeçmiĢi TIMSS in Değerlendirme Çerçevesi TIMSS Döngüsünün Temel AĢamaları TIMSS in Kazanımları Sorular ve Öneriler

Detaylı

T.C. BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı. ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN)

T.C. BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı. ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN) ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN) Düzenleme Tarihi: Bingöl Üniversitesi(BÜ) Ġç Kontrol Sistemi Kurulması çalıģmaları kapsamında, Ġç Kontrol Sistemi Proje Ekibimiz

Detaylı

WEB KULLANILABİLİRLİĞİ

WEB KULLANILABİLİRLİĞİ WEB KULLANILABİLİRLİĞİ FATMA BODUR 2008638500 *(8) Kullanılabilirlik Nedir? Bir ürünün potansiyel kullanıcıları tarafından, belirli bir kullanım bağlamı içinde, amaçlanan kullanım hedeflerine ulaşmak için,

Detaylı

Kitap Tanıtımı: İlköğretimde Kaynaştırma

Kitap Tanıtımı: İlköğretimde Kaynaştırma Ankara SOSYAL Üniversitesi GEÇERLĠK Eğitim Bilimleri KAVRAMI Fakültesi VE TÜRKĠYE DE ÖZEL EĞĠTĠM ALANINDA YÜRÜTÜLEN Özel Eğitim Dergisi LĠSANSÜSTÜ TEZLERDE SOSYAL GEÇERLĠĞĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 2010, 11(2)

Detaylı

T.C ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü

T.C ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü T.C ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Ceza Ġnfaz Kurumlarında Madde Bağımlılığı Tedavi Hizmetleri Serap GÖRÜCÜ Psikolog YetiĢkin ĠyileĢtirme Bürosu Madde bağımlılığını kontrol altında

Detaylı

Free, Open Access, Medical Education Serbest,Açık Erişimli Tıp Eğitimi Kısaca FOAM adı verilen ve Free, Open Acess, Medical Education manasına gelen

Free, Open Access, Medical Education Serbest,Açık Erişimli Tıp Eğitimi Kısaca FOAM adı verilen ve Free, Open Acess, Medical Education manasına gelen Free, Open Access, Medical Education Serbest,Açık Erişimli Tıp Eğitimi Kısaca FOAM adı verilen ve Free, Open Acess, Medical Education manasına gelen ve ICEM 2012 Konferansı esnasında Dublin de baģlayan

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve III TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Canan ULUDAĞ tarafından hazırlanan Bağımsız Anaokullarında

Detaylı

GeliĢimsel Rehberlikte 5 Ana Müdahale. Prof. Dr. Serap NAZLI

GeliĢimsel Rehberlikte 5 Ana Müdahale. Prof. Dr. Serap NAZLI GeliĢimsel Rehberlikte 5 Ana Müdahale Prof. Dr. Serap NAZLI Okul psikolojik danışmanları okullarda hangi PDR etkinliklerini uygular? PDR etkinliklerinin genel amacı nedir? Doğrudan-Dolaylı Müdahaleler

Detaylı

o IBE alanındaki pratik ve teorik çalışmalar, bilgi ve

o IBE alanındaki pratik ve teorik çalışmalar, bilgi ve İnsan Bilgisayar Etkileşimi (ALINTI)-Önerilen Bölüm ile Alakası YOK yunus.hacettepe.edu.tr/~htuzun/courses İBE Nedir? H a z ı r l a y a n : H a ş i m N ı z a r S A L T I K E r d a l K I Z I L TA Ş İnsan

Detaylı

Değerlendirme. Kaynak:

Değerlendirme. Kaynak: Değerlendirme Kaynak: http://moodle.baskent.edu.tr/course/view.php?id=4 Neleri Değerlendiriyoruz? Günlük yaşantımızda değerlendirme yapıyor muyuz? Eğitim-Öğretim Sürecinde Değerlendirme Hangi Alanlarda

Detaylı

T.C. ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ. YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU

T.C. ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ. YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU Adı Soyadı : Doç. Dr. Mustafa GÜLER, Dilem KOÇAK DURAK, Fatih ÇATAL, Zeynep GÜRLER YILDIZLI, Özgür Özden YALÇIN ÇalıĢtığı Birim :

Detaylı

Örnekleme Süreci ve Örnekleme Yöntemleri

Örnekleme Süreci ve Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Süreci ve Örnekleme Yöntemleri Prof. Dr. Cemal YÜKSELEN Ġstanbul Arel Üniversitesi 4. Pazarlama AraĢtırmaları Eğitim Semineri 26-29 Ekim 2010 Örnekleme Süreci Anakütleyi Tanımlamak Örnek Çerçevesini

Detaylı

Örgütler bu karmaģada artık daha esnek bir hiyerarģiye sahiptir.

Örgütler bu karmaģada artık daha esnek bir hiyerarģiye sahiptir. Durumsallık YaklaĢımı (KoĢulbağımlılık Kuramı) Durumsallık (KoĢulbağımlılık) Kuramının DoğuĢu KoĢul bağımlılık bir Ģeyin diğerine bağımlı olmasıdır. Eğer örgütün etkili olması isteniyorsa, örgütün yapısı

Detaylı

ÜCRET SİSTEMLERİ VE VERİMLİLİK YURTİÇİ KARGO

ÜCRET SİSTEMLERİ VE VERİMLİLİK YURTİÇİ KARGO ÜCRET SİSTEMLERİ VE VERİMLİLİK YURTİÇİ KARGO ALĠ ARIMAN:2008463007 OSMAN KARAKILIÇ:2008463066 MELĠK CANER SEVAL: 2008463092 MEHMET TEVFĠK TUNCER:2008463098 ŞİRKET TANITIMI 1982 yılında Türkiye'nin ilk

Detaylı

T.C. FIRAT ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM PROGRAMLARI VE ÖĞRETĠM ANABĠLĠM DALI YÜKSEK LİSANS TEZ ÖNERİSİ

T.C. FIRAT ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM PROGRAMLARI VE ÖĞRETĠM ANABĠLĠM DALI YÜKSEK LİSANS TEZ ÖNERİSİ T.C. FIRAT ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM PROGRAMLARI VE ÖĞRETĠM ANABĠLĠM DALI YÜKSEK LİSANS TEZ ÖNERİSİ ÖĞRENCĠNĠN ADI SOYADI: Seda AKTI DANIġMAN ADI SOYADI: Yrd. Doç. Dr. Aysun GÜROL GENEL

Detaylı

OKULLARDA GELİŞİMSEL ve ÖNLEYİCİ PDR-3. Prof. Dr. Serap NAZLI Ankara Üniversitesi

OKULLARDA GELİŞİMSEL ve ÖNLEYİCİ PDR-3. Prof. Dr. Serap NAZLI Ankara Üniversitesi OKULLARDA GELİŞİMSEL ve ÖNLEYİCİ PDR-3 Prof. Dr. Serap NAZLI Ankara Üniversitesi KGRP de 5 Ana Müdahale Doğrudan müdahaleler: 1. Psikolojik danıģma 2. Sınıf rehberliği Dolaylı müdahaleler: 3. Konsültasyon

Detaylı

Ġnternet ve Harekât AraĢtırması Uygulamaları

Ġnternet ve Harekât AraĢtırması Uygulamaları Ġnternet ve Harekât AraĢtırması Uygulamaları Cihan Ercan Mustafa Kemal Topcu 1 GĠRĠġ Band İçerik e- Konu\ Mobil Uydu Ağ Genişliği\ e- e- VoIP IpV6 Dağıtma Altyapı QoS ticaret\ Prensip Haberleşme Haberleşme

Detaylı

İLEDAK İletişim Programlarına Özgü Öğretim Çıktıları

İLEDAK İletişim Programlarına Özgü Öğretim Çıktıları İLEDAK İletişim Programlarına Özgü Öğretim Çıktıları Lisans düzeyindeki bir iletiģim programının değerlendirilmesi için baģvuruda bulunan yükseköğretim kurumu, söz konusu programının bu belgede yer alan

Detaylı

OKULÖNCESĠNDE TEMATĠK YAKLAġIM ve ETKĠN ÖĞRENME. Prof. Dr. Nilüfer DARICA Hasan Kalyoncu Üniversitesi

OKULÖNCESĠNDE TEMATĠK YAKLAġIM ve ETKĠN ÖĞRENME. Prof. Dr. Nilüfer DARICA Hasan Kalyoncu Üniversitesi OKULÖNCESĠNDE TEMATĠK YAKLAġIM ve ETKĠN ÖĞRENME Prof. Dr. Nilüfer DARICA Hasan Kalyoncu Üniversitesi Uzun yıllar öğretimde en kabul edilir görüģ, bilginin hiç bozulmadan öğretenin zihninden öğrenenin zihnine

Detaylı

İnsan-Bilgisayar Etkileşimi Mesleki Terminoloji 2

İnsan-Bilgisayar Etkileşimi Mesleki Terminoloji 2 İnsan-Bilgisayar Etkileşimi Mesleki Terminoloji 2 İnsan-Bilgisayar Etkileşimi Nedir? İnsan Bilgisayar Etkileşimi, etkileşimli (interactive) teknolojilerin tasarımı, değerlendirmesi ve uygulaması ile ilgilenen

Detaylı

WEB USABILITY. Ruşen Yürek. Web Kullanılabilirliği ; İçerik Hakkında. Kullanıcı Merkezli Tasarım(UCD) 01.11.2011. FreeDownloadPowerPoint.

WEB USABILITY. Ruşen Yürek. Web Kullanılabilirliği ; İçerik Hakkında. Kullanıcı Merkezli Tasarım(UCD) 01.11.2011. FreeDownloadPowerPoint. Ruşen Yürek 2008639034 FreeDownloadPowerPoint.Com WEB USABILITY 2 İçerik Hakkında Web Kullanılabilirliği nedir? Kullanıcı Merkezli Tasarım Ve Önemi Jacob Nielsen Kullanılabilirlik Sloganları Web Sayfası

Detaylı

TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ

TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ FELSEFESİ,TEMEL İLKELERİ,VİZYONU MEHMET NURİ KAYNAR TÜRKIYE NIN GELECEK VIZYONU TÜRKĠYE NĠN GELECEK VĠZYONU GELECEĞIN MIMARLARı ÖĞRETMENLER Öğretmen, bugünle gelecek arasında

Detaylı

WEB TABANLI EĞİTİM PLATFORMLARININ KULLANILABİLİRLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: KHAN ACADEMY ÖRNEĞİ

WEB TABANLI EĞİTİM PLATFORMLARININ KULLANILABİLİRLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: KHAN ACADEMY ÖRNEĞİ WEB TABANLI EĞİTİM PLATFORMLARININ KULLANILABİLİRLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: KHAN ACADEMY ÖRNEĞİ Uzm. Esra Parlak MEB esra.altunbilek@gmail.com Özet Bu çalışmanın amacı, web tabanlı bir eğitim platformu

Detaylı

TS EN ISO/IEC 9241-151 Kullanılabilir Arayüz Sertifikası Verilmesi Süreci

TS EN ISO/IEC 9241-151 Kullanılabilir Arayüz Sertifikası Verilmesi Süreci TS EN ISO/IEC 9241-151 Kullanılabilir Arayüz Sertifikası Verilmesi Süreci Nihan Ocak 1, Feride Erdal 2, Prof. Dr. Kürşat Çağıltay 3 1 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Bilişim Sistemleri Bölümü, Ankara 2

Detaylı

IV.ULUSLARARASI POLİMERİK KOMPOZİTLER SEMPOZYUMU SERGİ VE PROJE PAZARI SONUÇ BİLDİRGESİ 7-9 MAYIS 2015

IV.ULUSLARARASI POLİMERİK KOMPOZİTLER SEMPOZYUMU SERGİ VE PROJE PAZARI SONUÇ BİLDİRGESİ 7-9 MAYIS 2015 IV.ULUSLARARASI POLİMERİK KOMPOZİTLER SEMPOZYUMU SERGİ VE PROJE PAZARI SONUÇ BİLDİRGESİ 7-9 MAYIS 2015 TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge ġubesi Koordinatörlüğünde IV. Uluslararası PolimerikKompozitler

Detaylı

YAZI ĠġLERĠ MÜDÜRLÜĞÜ 2013 FAALĠYET RAPORU

YAZI ĠġLERĠ MÜDÜRLÜĞÜ 2013 FAALĠYET RAPORU YAZI ĠġLERĠ MÜDÜRLÜĞÜ 2013 FAALĠYET RAPORU ĠÇĠNDEKĠLER I. GENEL BĠLGĠLER A.Misyon ve Vizyon B.Yetki, Görev ve Sorumluluklar C.Ġdareye ĠliĢkin Bilgiler 1. Fiziksel Yapı 2. Örgüt Yapısı 3. Bilgi ve Teknolojik

Detaylı

GÜNEġĠN EN GÜZEL DOĞDUĞU ġehġrden, ADIYAMAN DAN MERHABALAR

GÜNEġĠN EN GÜZEL DOĞDUĞU ġehġrden, ADIYAMAN DAN MERHABALAR GÜNEġĠN EN GÜZEL DOĞDUĞU ġehġrden, ADIYAMAN DAN MERHABALAR ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ BAġARILI YÖNETĠMDE ĠLETĠġĠM Hastane İletişim Platformu Hastane ĠletiĢim Platformu Nedir? Bu

Detaylı

TÜRKĠYE TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME VAKFI (TTGV) DESTEKLERĠ

TÜRKĠYE TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME VAKFI (TTGV) DESTEKLERĠ TÜRKĠYE TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME VAKFI (TTGV) DESTEKLERĠ 3 TEMEL DESTEĞĠ MEVCUTTUR 1- Ar-Ge Proje Destekleri 2- Çevre Projeleri Destekleri 3- Teknolojik Girişimcilik Destekleri Ar-Ge Proje Destekleri a) Teknoloji

Detaylı

FTR 331 Ergonomi. Bilgiye Dayalı İş Yeri Düzenleme. emin ulaş erdem

FTR 331 Ergonomi. Bilgiye Dayalı İş Yeri Düzenleme. emin ulaş erdem FTR 331 Ergonomi Bilgiye Dayalı İş Yeri Düzenleme emin ulaş erdem GİRİŞ Bilişsel ergonomi, geçtiğimiz asırda yaşanan bilgisayar devrimiyle hayat bulan Ergonomi disiplini içerisinde gelişen yeni bir teknolojidir.

Detaylı

HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ. SÜREKLĠ EĞĠTĠM UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ FAALĠYET RAPORU

HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ. SÜREKLĠ EĞĠTĠM UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ FAALĠYET RAPORU HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ SÜREKLĠ EĞĠTĠM UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ FAALĠYET RAPORU 2012 ĠÇĠNDEKĠLER ÜST YÖNETĠCĠ SUNUġU I- GENEL BĠLGĠLER A- Misyon ve Vizyon.. B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar... C- Ġdareye

Detaylı

T.C. ÇANAKKKALE ONSEKĠZ MART ÜNĠVERSĠTESĠ BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR YÜKSEKOKULU BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR ÖĞRETMENLĠĞĠ BÖLÜMÜ ÖĞRETMENLĠK UYGULAMASI

T.C. ÇANAKKKALE ONSEKĠZ MART ÜNĠVERSĠTESĠ BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR YÜKSEKOKULU BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR ÖĞRETMENLĠĞĠ BÖLÜMÜ ÖĞRETMENLĠK UYGULAMASI T.C. ÇANAKKKALE ONSEKĠZ MART ÜNĠVERSĠTESĠ BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR YÜKSEKOKULU BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR ÖĞRETMENLĠĞĠ BÖLÜMÜ ÖĞRETMENLĠK UYGULAMASI ÇANAKKALE 2016 T.C. ÇANAKKALE ONSEKĠZ MART ÜNĠVERSĠTESĠ BEDEN

Detaylı

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Eğitim Programı için gerekli ek rapor

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Eğitim Programı için gerekli ek rapor 1/9 Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Eğitim Programı için gerekli ek rapor İçindekiler C2. ULUSAL TIP EĞĠTĠMĠ STANDARTLARINA ĠLĠġKĠN AÇIKLAMALAR... 2 1. AMAÇ VE HEDEFLER... 2 1.3. Eğitim programı amaç

Detaylı

KULLANILABİLİRLİK TESTLERİ VE UYGULAMALARI

KULLANILABİLİRLİK TESTLERİ VE UYGULAMALARI 6 İnternet sitelerinin kullanıcıların ihtiyaç ve beklentilerini karşılayıp karşılamadığının ve sitenin kullanılabilirliğinin ölçülmesi amacıyla kullanılabilirlik testleri uygulanmaktadır. Kullanılabilirlik

Detaylı

ONLİNE EĞİTİM ALAN ÖĞRENCİ BAŞARISININ BELİRLENMESİ. Özet

ONLİNE EĞİTİM ALAN ÖĞRENCİ BAŞARISININ BELİRLENMESİ. Özet ONLİNE EĞİTİM ALAN ÖĞRENCİ BAŞARISININ BELİRLENMESİ Özet Öğr.Gör. Mete Okan ERDOĞAN Pamukkale Üniversitesi DTBMYO /Denizli Bu çalışma, Denizli de bulunan öğretmenlere, yapılandırmacılık konusunda uzaktan

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Mesleki Gelişim Programı 1-ETKİNLİĞİN ADI FATİH Projesi Eğitimde Teknoloji Kullanımı Kursu -ETKİNLİĞİN AMAÇLARI Bu faaliyeti

Detaylı

T.C. OSMANĠYE KORKUT ATA ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı

T.C. OSMANĠYE KORKUT ATA ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı Sayı : 41811054-010.06.01 21/05/2015 Konu : Görev Tanımları Genelgesi GENELGE (2015/1) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında idarenin amaçlarına, belirlenmiģ

Detaylı

NEVġEHĠR ÜNĠVERSĠTESĠ BOLOGNA SÜRECĠ

NEVġEHĠR ÜNĠVERSĠTESĠ BOLOGNA SÜRECĠ NEVġEHĠR ÜNĠVERSĠTESĠ BOLOGNA SÜRECĠ ÖĞRENME ÇIKTILARI HAZIRLAMA VE ÖĞRENCĠ Ġġ YÜKÜ HESABI FUNDA NALBANTOĞLU YILMAZ Eğitim Öğretim Planlamacısı Ekim, 2011 GĠRĠġ Bologna Süreci kapsamında, yükseköğretim

Detaylı

Rekabet Avantajının Kaynağı: Satış

Rekabet Avantajının Kaynağı: Satış Rekabet Avantajının Kaynağı: Satış Satıcılar Hizmetlerini Nasıl Farklılaştırırlar? Wilson Learning in beş farklı kuruluşla yaptığı araştırmanın amacı, satıcıların farklılık ve rekabet avantajı yaratmadaki

Detaylı

ARAYÜZ TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDĐRĐLMESĐNDE KULLANILABĐLĐRLĐK YAKLAŞIMI

ARAYÜZ TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDĐRĐLMESĐNDE KULLANILABĐLĐRLĐK YAKLAŞIMI tasarım ARAYÜZ TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDĐRĐLMESĐNDE KULLANILABĐLĐRLĐK YAKLAŞIMI Ahmet BAĞIŞ Dr., M.Ü. Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitimi Bölümü Đnsan, doğumundan ölümüne kadar bütün

Detaylı

NĠTEL ARAġTIRMA: AVUKATLARIN ULUSAL YARGI AĞI PROJESĠ (UYAP) UYGULAMA YAZILIMINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

NĠTEL ARAġTIRMA: AVUKATLARIN ULUSAL YARGI AĞI PROJESĠ (UYAP) UYGULAMA YAZILIMINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ NĠTEL ARAġTIRMA: AVUKATLARIN ULUSAL YARGI AĞI PROJESĠ (UYAP) UYGULAMA YAZILIMINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ Doç. Dr. Abdurrahim KARSLI * Yrd. Doç. Dr. Fatih GÜRSUL ** Arş. Gör. Elif KARTAL *** ABSTRACT QUALITATIVE

Detaylı

FTR 331 Ergonomi. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem

FTR 331 Ergonomi. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem FTR 331 Ergonomi yrd. doç. dr. emin ulaş erdem ERGONOMİDE KULLANILAN MODELLER Modelleme, farklı öğeler arasındaki ilişkilerin tanımlanmasında kullanılan bir yöntemdir. Modeller, kullanıldıkları alanlara

Detaylı

Ek-1. Tablo 1. TYYÇ nin OluĢturulma AĢamaları ve Tamamlanma Tarihleri. 1 Süreci baģlatmak için karar alınması Nisan 2006

Ek-1. Tablo 1. TYYÇ nin OluĢturulma AĢamaları ve Tamamlanma Tarihleri. 1 Süreci baģlatmak için karar alınması Nisan 2006 Ek-1 Tablo 1. TYYÇ nin OluĢturulma AĢamaları ve Tamamlanma Tarihleri TYYÇ OluĢturma AĢamaları Tamamlama Tarihi 1 Süreci baģlatmak için karar alınması Nisan 2006 2 ÇalıĢma takviminin oluģturulması 2006

Detaylı

Prof.Dr. Kürşat Çağıltay ODTÜ

Prof.Dr. Kürşat Çağıltay ODTÜ Prof.Dr. Kürşat Çağıltay ODTÜ İnternet sitelerinin pek çoğu kolay kullanılabilir olmadığı için kullanıcılarca eleştirilmektedir Zaman, Emek ve Mali Kayıplar Web sitelerinin kalitesini uluslararası standartlara

Detaylı

SOSYAL BİLGİLER DERSİ ( SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖMER MURAT PAMUK REHBER ÖĞRETMEN REHBER ÖĞRETMEN

SOSYAL BİLGİLER DERSİ ( SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖMER MURAT PAMUK REHBER ÖĞRETMEN REHBER ÖĞRETMEN SOSYAL BİLGİLER DERSİ (4.5.6.7 SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI 1 DERS AKIŞI 1.ÜNİTE: SOSYAL BĠLGĠLER ÖĞRETĠM PROGRAMININ GENEL YAPISI, ARADĠSĠPLĠN, TEMATĠK YAKLAġIM 2. ÜNİTE: ÖĞRENME ALANLARI 3. ÜNİTE: BECERĠLER

Detaylı

ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİ ÖĞRETMENİ

ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİ ÖĞRETMENİ TANIM ÇalıĢtığı eğitim kurumunda; öğrencilere eğitim ve öğretim teknikleri ile ilgili eğitim veren kiģidir. A- GÖREVLER Öğretmenlik meslek bilgisi dersleri ile ilgili hangi bilgi, beceri, tutum ve davranıģların,

Detaylı

EĞİTİM BİLİMLERİNDE ALANLAR VE UYGULAMALAR

EĞİTİM BİLİMLERİNDE ALANLAR VE UYGULAMALAR EĞİTİM BİLİMLERİNDE ALANLAR VE UYGULAMALAR Öğr. Gör. Dr. Abdullah Can Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Türkiye de eğitim alanının uygulamalı bir bilim olarak yapılanma sürecinin geçmiģten günümüze

Detaylı

DynED AMACI VE KAPSAMI

DynED AMACI VE KAPSAMI DynED AMACI VE KAPSAMI Resmî örgün ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarının 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 ve 12. sınıflarında çoklu ortamda etkileşimli İngilizce dil eğitiminin gerçekleştirilmesi için DynEd İngilizce

Detaylı

ĠLAN AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜNDEN

ĠLAN AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜNDEN ĠLAN AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜNDEN Üniversitemiz Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğüne 2014-2015 Eğitim - Öğretim yılı Bahar yarıyılı için aģağıda belirtilen sayıda Anabilim Dallarına ve Doktora

Detaylı

ÖZEL SPOR MERKEZLERİNDEKİ İŞLETME SORUNLARININ İNCELENMESİ (Ankara İli Örneği) Doç. Dr. Hakan SUNAY Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi

ÖZEL SPOR MERKEZLERİNDEKİ İŞLETME SORUNLARININ İNCELENMESİ (Ankara İli Örneği) Doç. Dr. Hakan SUNAY Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi ÖZEL SPOR MERKEZLERİNDEKİ İŞLETME SORUNLARININ İNCELENMESİ (Ankara İli Örneği) Doç. Dr. Hakan SUNAY Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi GİRİŞ-AMAÇ Günümüzde teknolojik gelişmeler, bilim alanındaki

Detaylı

MUSTAFA KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLGĠSAYAR BĠLĠMLERĠ UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ YÖNETMELĠĞĠ

MUSTAFA KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLGĠSAYAR BĠLĠMLERĠ UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ YÖNETMELĠĞĠ MUSTAFA KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLGĠSAYAR BĠLĠMLERĠ UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Mustafa Kemal Üniversitesi

Detaylı

Daima Çözüm Ortağınız!!!

Daima Çözüm Ortağınız!!! Ses3000 CNC Neden Ses3000 CNC? Daima Çözüm Ortağınız!!! Ses3000 CNC, isminin getirdiği sorumluluk ile SatıĢ, Eğitim ve Servis hizmetlerini kurulduğu 1994 yılından beri siz değerli sanayicilerimize sağlamayı

Detaylı

www.binnuryesilyaprak.com

www.binnuryesilyaprak.com Türkiye de PDR Eğitimi ve İstihdamında Yeni Eğilimler Prof. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAK Türk PDR-DER Başkanı 16 Kasım 2007 Adana Türkiye de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Başlangıcından günümüze

Detaylı

HCI dadeneysel Araştırmalar (ExperimentalResearches) İncelemesinin Devamı. (Ders Notu 3 Devamı)

HCI dadeneysel Araştırmalar (ExperimentalResearches) İncelemesinin Devamı. (Ders Notu 3 Devamı) HCI dadeneysel Araştırmalar (ExperimentalResearches) İncelemesinin Devamı (Ders Notu 3 Devamı) HCI dabağımsız Değişkenler Bağımsız değişkenlere örnek olarak farklı tipteki teknolojiler ve aygıtlar verilebilir.

Detaylı

ALAN ALT ALAN KODU. Kalite ve Strateji Planlama Proje

ALAN ALT ALAN KODU. Kalite ve Strateji Planlama Proje T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Mesleki Gelişim Programı ALAN ALT ALAN KODU Kalite ve Strateji Planlama Proje.01.01.0.00 1-ETKİNLİĞİN ADI FATİH Projesi Eğitimde

Detaylı

2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU

2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU 2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU Kamuda stratejik yönetim anlayıģının temelini oluģturan kaynakların etkili ve verimli bir Ģekilde kullanılması ilkesi çerçevesinde,

Detaylı

İNGİLİZCE ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAM BİLGİLERİ

İNGİLİZCE ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAM BİLGİLERİ İNGİLİZCE ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAM BİLGİLERİ Amaç: Programımız, kalite kültürüne verilen önem bağlamında, öğretim üyelerinin öğrencilerle birebir iletişim kurabilmesini, Bilgi ve İletişim Teknolojilerini yetkin

Detaylı

TABULOJĠ GRUBU PROJE DANIŞMANLARI. Özgü TÜRK Ömer GÜNGÖR Gökhan KARAASLAN

TABULOJĠ GRUBU PROJE DANIŞMANLARI. Özgü TÜRK Ömer GÜNGÖR Gökhan KARAASLAN TABULOJĠ GRUBU Doç. Dr. Necla TURANLI Hacettepe Üniversitesi/ANKARA PROJE DANIŞMANLARI Doç. Dr. Erdal EKĠCĠ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/ÇANAKKALE Özgü TÜRK Ömer GÜNGÖR Gökhan KARAASLAN Temmuz -

Detaylı

Prof. Dr. Binnur YEġĠLYAPRAK

Prof. Dr. Binnur YEġĠLYAPRAK REHBERLĠK VE PSĠKOLOJĠK DANIġMA-AĠLE REHBERLĠĞĠ VE AĠLE DANIġMANLIĞI Prof. Dr. Binnur YEġĠLYAPRAK Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fak. (Türk Psikolojik DanıĢma ve Rehberlik Derneği BaĢkanı) Hizmetiçi

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI Ankara, 2011 SEKTÖR Çocuk geliģimi ve eğitimi alanında sektörün ihtiyacı, okul öncesinin ve özel eğitimin öneminin anlaģılması

Detaylı

BÖLÜM WEB SĠTELERĠNĠN KULLANILABĠLĠRLĠK TESTĠ: OTANTĠK KULLANICILARLA VE OTANTĠK GÖREVLERLE BĠR DURUM ÇALIġMASI

BÖLÜM WEB SĠTELERĠNĠN KULLANILABĠLĠRLĠK TESTĠ: OTANTĠK KULLANICILARLA VE OTANTĠK GÖREVLERLE BĠR DURUM ÇALIġMASI BÖLÜM WEB SĠTELERĠNĠN KULLANILABĠLĠRLĠK TESTĠ: OTANTĠK KULLANICILARLA VE OTANTĠK GÖREVLERLE BĠR DURUM ÇALIġMASI USABILITY TESTING OF DEPARTMENTAL WEB SITES: A CASE STUDY WITH AUTHENTIC USERS AND AUTHENTIC

Detaylı

BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ 359 BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ Osman ÇİMEN, Gazi Üniversitesi, Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara, osman.cimen@gmail.com Gonca ÇİMEN, Milli

Detaylı

ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÖĞRETİM TEKNİKLERİ ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Ön bilgiler Öğrencilerin öğrenme stilleri Öğrenci tercihleri Öğrenme ortamı Öğretmenin öğretme stilleri Kullanılan öğretim yöntemi 5E ÖĞRETİM MODELİ Yapılandırıcı

Detaylı

ODTÜ KÜTÜPHANESİ YENİ WEB SAYFASININ TASARIMI VE KULLANILABİLİRLİK ÇALIŞMASI

ODTÜ KÜTÜPHANESİ YENİ WEB SAYFASININ TASARIMI VE KULLANILABİLİRLİK ÇALIŞMASI ODTÜ KÜTÜPHANESİ YENİ WEB SAYFASININ TASARIMI VE KULLANILABİLİRLİK ÇALIŞMASI Mustafa DALCI *, Özge ALÇAM*, Yasemin Oran SAATÇİOĞLU*, Feride ERDAL* * Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Bilgi İşlem Daire Başkanlığı,

Detaylı

SINIFTA ÖĞRETĠM LĠDERLĠĞĠ

SINIFTA ÖĞRETĠM LĠDERLĠĞĠ SINIFTA ÖĞRETĠM LĠDERLĠĞĠ Doç. Dr. Yücel GELĠġLĠ G.Ü.MEF. EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ BÖLÜMÜ Öğretimde Liderlik 1 Liderlik kavramı Liderlik kavramı yöneticiyle eģ tutulan kavram olmakla beraber aralarında ciddi fark

Detaylı

Ġzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı DÖNEM 2 TANITIM REHBERĠ. Hazırlayan DÖNEM 2 KOORDĠNATÖRLÜĞÜ

Ġzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı DÖNEM 2 TANITIM REHBERĠ. Hazırlayan DÖNEM 2 KOORDĠNATÖRLÜĞÜ Ġzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı DÖNEM 2 TANITIM REHBERĠ Hazırlayan DÖNEM 2 KOORDĠNATÖRLÜĞÜ Dönem 2 Koordinatörlüğü: Koordinatör: Doç. Dr. Mustafa TÖZÜN, Halk

Detaylı

Küme Yönetimi URGE Proje Yönetimi. Kümelenme Bilgi Merkezi Deneyimleri

Küme Yönetimi URGE Proje Yönetimi. Kümelenme Bilgi Merkezi Deneyimleri Küme Yönetimi URGE Proje Yönetimi Kümelenme Bilgi Merkezi Deneyimleri Temel Ġlkeler Mevcut durumun değiģmesi kolay değildir, ZAMAN ve ÇABA gerektirir. DeğiĢimden ziyade DÖNÜġÜM, EVRĠM sürecidir. BaĢarı

Detaylı

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ Türk Akreditasyon Kurumu Personel Akreditasyon Başkanlığı Akreditasyon Uzmanı 1 Ülkemizde ve dünyada tüm bireylerin iģgücüne katılması ve iģgücü piyasalarında istihdam edilebilmeleri için; bilgiye dayalı

Detaylı

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ CRM

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ CRM MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ CRM Küreselleşme ve bilgi teknolojilerindeki gelişmeler sonucunda ortaya çıkan değişim işletmelerin müşteri profilini de değiştirmiştir. Müşteriler eskiden pazarda ne bulursa

Detaylı

Program AkıĢ Kontrol Yapıları

Program AkıĢ Kontrol Yapıları C PROGRAMLAMA Program AkıĢ Kontrol Yapıları Normal Ģartlarda C dilinde bir programın çalıģması, komutların yukarıdan aģağıya doğru ve sırasıyla iģletilmesiyle gerçekleģtirilir. Ancak bazen problemin çözümü,

Detaylı

Dersin Yürütülmesi Hakkında

Dersin Yürütülmesi Hakkında Ders Kodu Teorik Uygulama Lab. İnsan Bilgisayar Etkileşimi Ulusal Kredi Öğretim planındaki AKTS 482031100001203 2 0 0 2 5 Dersin Yürütülmesi Hakkında Bu dersten en iyi şekilde faydalanmak ve başarılı olmak

Detaylı

Web Sitelerinin Değerlendirilmesi

Web Sitelerinin Değerlendirilmesi Web Sitelerinin Değerlendirilmesi Umut Al H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü umutal@hacettepe.edu.tr Web sitesi Web sayfası Web dokümanı İlgili Kavramlar Web Kaynaklarının Değerlendirilmesi Web üzerinde

Detaylı

ISL 201 Pazarlama İlkeleri. Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN

ISL 201 Pazarlama İlkeleri. Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN ISL 201 Pazarlama İlkeleri Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN Pazarlama Bilgi Sistemi (PBS) Bir işletmenin pazarlama ile ilgili kararlarının alınmasına yardımcı olacak bilgilerin toplanması, işlenmesi, saklanması

Detaylı

Öğretim içeriğinin seçimi ve düzenlenmesi

Öğretim içeriğinin seçimi ve düzenlenmesi Öğretim içeriğinin seçimi ve düzenlenmesi Öğretim hedefleri belirlendikten sonra öğrencileri bu hedeflere ulaştıracak içeriğin saptanması gerekmektedir. Eğitim programlarının geliştirilmesinde ikinci aşama

Detaylı

NEDEN DOĞULİNE. Detaylı Analiz. Doğru Planlama. Hedef Kitleye Uygunluk. Doğru İçerik Stratejisi. 7/24 Destek. Deneyimli Ekip

NEDEN DOĞULİNE. Detaylı Analiz. Doğru Planlama. Hedef Kitleye Uygunluk. Doğru İçerik Stratejisi. 7/24 Destek. Deneyimli Ekip NEDEN DOĞULİNE Detaylı Analiz Yapılan tüm çalışmaların temeli ve ilk adımı, detaylı analizdir. Analiz adımında, ürünün teknik, anahtar kelime, UI & UX, backlink, hedef kitle ve rakip analizi yapılır. Analiz

Detaylı

KĠMYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZEL ALAN YETERLĠK DÜZEYLERĠ. Sinem GÜNEġ, Nusret KAVAK, Havva YAMAK

KĠMYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZEL ALAN YETERLĠK DÜZEYLERĠ. Sinem GÜNEġ, Nusret KAVAK, Havva YAMAK KĠMYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZEL ALAN YETERLĠK DÜZEYLERĠ Sinem GÜNEġ, Nusret KAVAK, Havva YAMAK Problem durumu Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden, eğiticiden mahrum bir millet

Detaylı

OLUMLU ÖĞRENME ORTAMI OLUġTURMA. Doç. Dr.Yücel Gelişli, Sınıf Yönetimi 1

OLUMLU ÖĞRENME ORTAMI OLUġTURMA. Doç. Dr.Yücel Gelişli, Sınıf Yönetimi 1 OLUMLU ÖĞRENME ORTAMI OLUġTURMA Doç. Dr.Yücel Gelişli, Sınıf Yönetimi 1 Eğitim; genel anlamda istendik davranıģ değiģtirme, oluģturma ya da bilgi ve becerilerin öğrenenlere kazandırılması sürecidir. Öğrenme

Detaylı

CUMHURBAŞKANLIĞI 2013 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU

CUMHURBAŞKANLIĞI 2013 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU CUMHURBAŞKANLIĞI 2013 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU Ağustos 2014 İÇİNDEKİLER KAMU İDARESİNİN MALİ YAPISI VE MALİ TABLOLARI HAKKINDA BİLGİ... 1 DENETLENEN KAMU İDARESİ YÖNETİMİNİN SORUMLULUĞU... 3 SAYIŞTAYIN

Detaylı

İnternet Destekli Temel Bilgisayar Bilimleri Dersinde Anket Uygulaması

İnternet Destekli Temel Bilgisayar Bilimleri Dersinde Anket Uygulaması İnternet Destekli Temel Bilgisayar Bilimleri Dersinde Anket Uygulaması Yalçın Ezginci Selçuk Üniversitesi Elk.-Elt.Mühendisliği Konya ANKET Anket, insanlardan fikirleri, duyguları, sağlıkları, planları,

Detaylı

KALĠTE BĠLGĠLENDĠRME TOPLANTISI SONUÇ BĠLDĠRGESĠ. 18 Temmuz Harran Üniversitesi. Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi

KALĠTE BĠLGĠLENDĠRME TOPLANTISI SONUÇ BĠLDĠRGESĠ. 18 Temmuz Harran Üniversitesi. Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi KALĠTE BĠLGĠLENDĠRME TOPLANTISI SONUÇ BĠLDĠRGESĠ 18 Temmuz 2018 Harran Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Konferans Salonu Osmanbey YerleĢkesi, ġanlıurfa Harran Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Detaylı

NĠHAĠ RAPOR, EYLÜL 2011

NĠHAĠ RAPOR, EYLÜL 2011 9. GENEL SONUÇLAR... 1 9.1. GĠRĠġ... 1 9.2. DEĞERLENDĠRME... 1 9.2.1. Ġlin Genel Ġçeriği... 1 9.2.2. Proje Bölgesinin Kapasiteleri... 1 9.2.3. Köylülerin ve Üreticilerin Kapasiteleri... 2 9.2.4. Kurumsal

Detaylı

3-BOYUTLU ÇEVRİMİÇİ SOSYAL ORTAMLARIN EĞİTİMDE KULLANILMASININ ÖĞRENCİ BAŞARISI VE MOTİVASYONUNA ETKİSİ: SECONDLIFE UYGULAMASI

3-BOYUTLU ÇEVRİMİÇİ SOSYAL ORTAMLARIN EĞİTİMDE KULLANILMASININ ÖĞRENCİ BAŞARISI VE MOTİVASYONUNA ETKİSİ: SECONDLIFE UYGULAMASI 3-BOYUTLU ÇEVRİMİÇİ SOSYAL ORTAMLARIN EĞİTİMDE KULLANILMASININ ÖĞRENCİ BAŞARISI VE MOTİVASYONUNA ETKİSİ: SECONDLIFE UYGULAMASI THE EFFECTS OF 3-D ONLINE SOCIAL ENVIRONMENTS IN EDUCATIONAL USE ON STUDENT

Detaylı

ÖZEL EĞĠTĠM HĠZMETLERĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ KISIM Genel Hükümler

ÖZEL EĞĠTĠM HĠZMETLERĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ KISIM Genel Hükümler YÖNETMELĠK Devlet Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığından: 31.05.2006 tarih ve 26184 sayılı Resmî Gazete (DeğiĢiklik: 14.3.2009 / R.G. : 27169) (DeğiĢiklik: 31.7.2009 / R.G. : 27305) (DeğiĢiklik: 22.6.2010

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞI İLE HAVA SICAKLIĞI TAHMİNİ APPROXIMATION AIR TEMPERATURE WITH ARTIFICIAL NEURAL NETWORK

YAPAY SİNİR AĞI İLE HAVA SICAKLIĞI TAHMİNİ APPROXIMATION AIR TEMPERATURE WITH ARTIFICIAL NEURAL NETWORK YAPAY SİNİR AĞI İLE HAVA SICAKLIĞI TAHMİNİ Hande ERKAYMAZ, Ömer YAŞAR Karabük Üniversitesi / TÜRKĠYE herkaymaz@karabuk.edu.tr ÖZET : Bu çalıģmada Yapay Sinir Ağları (YSA) ile hava sıcaklığının tahmini

Detaylı

SOSYAL BİLGİLER DERSİ ( SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖMER MURAT PAMUK REHBER ÖĞRETMEN REHBER ÖĞRETMEN

SOSYAL BİLGİLER DERSİ ( SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖMER MURAT PAMUK REHBER ÖĞRETMEN REHBER ÖĞRETMEN SOSYAL BİLGİLER DERSİ (4.5.6.7 SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI 1 DERS AKIŞI 1.ÜNİTE: SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMININ GENEL YAPISI, ARADİSİPLİN, TEMATİK YAKLAŞIM 2. ÜNİTE: ÖĞRENME ALANLARI 3. ÜNİTE: BECERİLER

Detaylı

2229 Ayrıntılı Etkinlik Eğitim Programı

2229 Ayrıntılı Etkinlik Eğitim Programı SAAT/ GÜN 1. GÜN 2. GÜN 3. GÜN 08:00-08:45 Fen ve teknoloji öğretiminin önemi 2229 Ayrıntılı Etkinlik Eğitim Programı Materyal tasarlama ve geliştirme süreci hazırlama (Vee diagramı) 09:00-09:45 10:00-10:45

Detaylı

25.10.2011. Arayüz Nedir? Arayüz Çeşitleri Arayüz Tasarım Yöntemleri Arayüz Tasarım Hataları. Ömer Faruk MIZIKACI 2008639402

25.10.2011. Arayüz Nedir? Arayüz Çeşitleri Arayüz Tasarım Yöntemleri Arayüz Tasarım Hataları. Ömer Faruk MIZIKACI 2008639402 Arayüz Tasarımı ve Programlama Neleri Konuşacağız Arayüz Nedir? Arayüz Çeşitleri Arayüz Tasarım Yöntemleri Arayüz Tasarım Hataları Ömer Faruk MIZIKACI 2008639402 Arayüz Nedir? Bilgisayar ve uygulamalarının

Detaylı

Lisansüstü düzeyinde vizyon, analitik düģünce ve etik değerlere sahip bilim insanları yetiģtirmektir.

Lisansüstü düzeyinde vizyon, analitik düģünce ve etik değerlere sahip bilim insanları yetiģtirmektir. Genel Bilgi Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı doktora programının açılması teklifi 2016 2017 Eğitim-Öğretim yılında kabul edilmiģtir. Bu doktora

Detaylı

S. NO İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KİŞİ VE KURULUŞLAR

S. NO İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KİŞİ VE KURULUŞLAR 1 2 DR.FEVZİ-MÜRÜVET UĞUROĞLU ORTAOKULU 2016-2017 / 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILLARI EĞİTİM ORTAMLARINDA UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIK İLE MÜCADELE EYLEM PLANI Eğitim ortamında ortamlarında uyuģturucu

Detaylı

TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ STAJ RAPORU/DEFTERİ HAZIRLAMA İLKELERİ

TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ STAJ RAPORU/DEFTERİ HAZIRLAMA İLKELERİ TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ STAJ RAPORU/DEFTERİ HAZIRLAMA İLKELERİ Eylül, 2011 İÇİNDEKİLER GĠRĠġ... 3 A. Öğrenci Staj Raporu/Defterinin Başlıca Bölümleri...

Detaylı