Bilgisayar Desteği İle Hazırlanan Dental Seramikler (CAD/CAM) Dental Ceramics Made by Using Computer Technology (CAD/CAM)

Transkript

1 DERLEME (Review) Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt: 32, Sayı: 3, Sayfa: 79-86, 2008 Bilgisayar Desteği İle Hazırlanan Dental Seramikler (CAD/CAM) Dental Ceramics Made by Using Computer Technology (CAD/CAM) *Arş.Gör. İsa Yöndem, *Prof.Dr. Filiz AYKENT *Selçuk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı ÖZET Estetik ve biyouyumlu olmalarından dolayı tam seramik restorasyonların tercihinde önemli bir artış meydana gelmiştir. Seramik materyalinin ilerleyen teknoloji ile fiziksel ve mekaniksel özelliklerinin geliştirilmesi kullanım alanını da genişletmektedir. Diş hekimliğinde CAD/CAM teknolojisi her geçen gün gelişmeye devam etmektedir ve geleneksel kayıpmum-döküm tekniğine bir alternatif olarak önem kazanmaktadır. Devamlı gelişmeleri göz önünde bulundurularak, CAD/CAM teknolojisi gelecekte de dental restorasyonları üretmekte önemli bir teknoloji olduğunu göstermektedir. Bu teknoloji ile üstün kalite ve hatasız restorasyonlar yapmak mümkündür aynı zamanda kullanılan diğer tekniklere göre daha az laboratuar çalışma ve daha az maliyet gerektirir. ABSTRACT The demand for all-ceramic restorations has increased substantially because of their esthetics and biocompatibility. With the progress in technology, both the physical and mechanical properties of ceramic have been improved and these improvements made its use more common. CAD/CAM technology in dentistry continues to progress and is gaining importance as an alternative to the traditional lost-wax-casting technique. Assuming continued improvements, CAD/CAM technology holds promise for being an important technology to fabricate dental restorations in the future. Consistent quality and precision are achievable in this process that should, at some point, be less labor intense and less expensive than the techniques currently used. ANAHTAR KELİMELER CAD/CAM, Tam seramik restorasyonlar, Dental porselen KEYWORDS CAD/CAM, Full ceramic restorations, Dental porcelain

2 80 GİRİŞ 1. Bilgisayar Desteği ile Hazırlanan Seramikler Günümüzde CAD/CAM [Computer Aided Design/Computer Aided Manufacture] teknolojisi, insan hayatında akla gelebilecek hemen hemen her alanda kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları; uçak, otomobil, mobilya, uzay araştırmalarında, iletişim, elektronik ve her türlü endüstriyel ürünün yam sıra tıp ve diş hekimliğinde implant ve protezlerin üretilmesine kadar çok geniş bir alanda kullamlmaktadır. Bu sistemlerde restorasyonlar seramik bloklardan bilgisayar sistemleri yardımıyla ya da kopyalama tekniği ile tasanm ve üretim yoluyla elde edilmektedirler 1. Dental seramik üretiminin teknolojik buluşları, tarn seramiklerin bilgisayar destekli tasanm ve üretimine olanak yaratmış olup, bu teknik ilk kez 1971 yılında Altschuler tarafından gerçekleştirilmiştir. Diş kesimlerinin optik görüntülenmesi, görüntünün dijitalize edilmesi ve restorasyonlann bilgisayar kontrolünde freze sistemi ile seramik bloklardan kesilerek şekillendirilmesi yoluyla hazırlanması esasına dayamr. Bu teknik ile çok üyeli köprüler, tek kronlar, bölümlü, 3/4, 7/8 kronlar, inley, onley dolgular ve fasetler hazırlanabilmektedir 1-6. Sistem temel olarak üç basamaktan oluşur: 1. Üç boyutlu yüzeyin taranması Optik yüzey tarayıcı alet ile yüzeyin üç boyutlu bilgisayar modeli elde edilir. Nesnenin tek ve uyumlu veri grubunun oluşturulması için CAD yazılımı ile her bir taramadan elde edilen veri noktalan sıralanır, birleştirilir ve bileşke veri noktalan (nokta bulutu) üç boyutlu yüzey modelini oluşturmak için kullanıhr. Ekranda üçgensel yüzeyli poligonlar kullanılarak üç boyutlu bilgisayar modeli oluşturulur 5,6. 2. Üç boyutlu bilgisayar destekli dizayn Taramalar uygun yazılım kullanılarak elektronik olarak incelenir. Üç boyutlu CAD yazılımı ile taranmış yüzey modelde protez şekillendirilir. RP (Rapid Prototyping) stereolithography makinesi kullanılarak protezin fiziki plastik modeli oluşturulur. 3. Fabrikasyon Modelin oluşturulmasından sonra, yapılacak protezin boyutuna göre seçilen porselen blok cihazın kesici bölümüne yerleştirilir ve protez bitirilir 5,6. Diş hekimliğinde CAD/CAM teknolojisi, geleneksel döküm tekniğine alternatif olarak sürekli gelişmekte ve önem kazanmaktadır. Geleneksel yöntemler ile porselen restorasyonların yapımı bir dizi önemli basamaktan oluşmaktadır. Diş hekimi preparasyon sonrası dişlerden ölçü alır, geçici protez hazırlanır, ölçüler protez laboratuarına götürülür ve teknisyenler tarafından model üzerinde hazırlanan porselen pişirilir ve birkaç kontrol sonrasında ağıza takılabilecek hale getirilir. Bu yöntemler uzun zaman almakta ve özel bir beceri gerektirmektedir. Ayrıca bir seri materyal aracılığı ile ölçü alınması ve model elde edilmesi, sonra bu model üzerine el ile yapılacak mum modelasyonunun final dökümünde hataya uğraması muhtemeldir 3,4,7,8. CAD/CAM sistemi diş hekimi ve hastaya bu noktada önemli bir avantaj sunmaktadır. Muayenehanede hazırlanan protez tek seansta hastaya teslim edilir. Bu sayede geçici restorasyonlar gibi ek işlemler ortadan kaldırılır. Çeşitli materyallerden oluşturulan dental restorasyonların gerektirdiği insan emeği düşürülerek yüksek kalitede işlemler yapılabilmektedir. Hastadan elde edilen verilerin doğru matematiksel işlemler, dizayn uygulaması ve model yapımı için CAD/CAM e taşınması işlemin fazla zaman ve yetenek ihtiyacını minimalize eder. Bu sistem laboratuar masraflarını da en aza indirmektedir. Bu teknoloji ile yüksek hassasiyette ve daha homojen yapıda üretim yapılabilmektedir 1,9,10,11. CAD/CAM sistemi, restorasyonların bilgisayar yönetimli üretiminin kullanıldığı diş hekimliğinin yararlı bir bölümüdür 12. CAD/CAM sisteminin avantajları, diş hekimliğine yeni seçenekler ve dental restorasyonların üretilmesinde alışılmış ölçü ve döküm tekniklerine alternatif sunmasıdır.

3 81 Bu sayede geleneksel yöntemlerle kullanılmayan malzemeler de kullanılır olmuştur 8,13. Ayrıca adeziv diş hekimliğindeki gelişmelerde metal desteksiz seramik restorasyonların klinik olarak kullanımını daha da arttırmıştır 14,15. a) CEREC CAD/CIM (Computer Aided Design, Computer Integrated Manufacturing) bilgisayar yardımı ile dizayn, bilgisayarla tamamlanan üretim anlamına gelir. Bu teknikler içinde en yaygın olanı CEREC dir. CEREC, kelime anlamı olarak Chairside Economical Restorations of Esthetic Ceramics kelimelerinin baş harflerinden almıştır. CE- REC restorasyonların klinikle ilk buluşması 1985 yılında gerçekleşmiştir de Siemens firması CEREC 1 i ve 1994 yılında da CEREC 2 yi üretti. CEREC 2 farklı olarak ağız içi kamerası ile 3 boyutlu tarama yapılabiliyordu. Bu da önceki sistemlere göre daha başarılı kenar uyumu sağlıyordu ve öncekilerin yapamadığı tam seramik kronları yapabildiği gibi oklüzal yüzey formunu da yeterli bir yazılım kullanarak verebiliyordu. Ancak yine de bilgisayardaki yetersizlikler nedeniyle kısıtlı imkanlar sunmaktaydı 6,16,17,18. Sirona firması 2000 yılında CEREC 3 ü üretti. Bu sistemde Windows NT platformlu yazılım kullanıldı. Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler, bu cihazın kullanımındaki sınırlamaları önemli ölçüde ortadan kaldırdı. Üretim işlemi çabuklaştırıldı. Görüntü elde etme ve veri toplama işlemleri ileri derecede hızlandırılmış oldu. Hasta ağzında restorasyon için gerekli preparasyon yapıldıktan sonra, görüntüleme likidi (polysorbat bazı) dişe sürülür. Ardından özel opak titanyum oksit bir toz püskürtülür ve bu toz likide tutunur. Ağız içi üç boyutlu tarayıcı kamera diş üzerine sabitlenir ve optik ölçü alınır. Alınan bu görüntü monitöre gönderilir. Çift triangulasyon mekanizması kullanılarak net ve derin bir görüntü elde edilir. Görüntüleme işlemi hasta ağzından direkt elde edilebileceği gibi model üzerinden de indirekt elde edilebilir. Monitördeki bu görüntü üzerinde restorasyonun sınırları komşu dişlerin lokalizasyonuna göre belirlenir. Bu işlem CEREC 3D CAD yazılım programı ile yapılır. Dizayn işleminin ar- dından restorasyonun boyut ve özelliklerine göre porselen blok seçilir ve cihazın kesici bölümüne yerleştirilerek kesme işlemine geçilir. Restorasyonun kompleksliğine göre işlem dakika sürer. Bu işlemden sonra restorasyon üzerinde pürüzler varsa kaldırılır, ağızda uyumlanır ve ardından simantasyon işlemine geçilir 19,20. Resim 1 de CEREC 3 üniti görülmektedir. IPS e.max CAD lityum disilikat cam seramik blokları ve IPS e.max ZirCAD yttrium (Y-TZP) oksit ile kısmen stabilize edilmiş, kısmen sinterize zirkonyum oksit blokları kullanılarak CEREC sistemiyle köprü altyapıları kolaylıkla hazırlanmaktadır (Resim 2). Vitablocs Mark II bloklarından farklı olarak bu altyapılar daha sonra IPS e.max Ceram veneer porseleni ile kaplanırlar 21, 22. RESİM 1 CEREC 3 üniti RESİM 2 IPS e.max ZirCAD köprü

4 82 b) Duret sistem Dr. Francois Duret tarafından 1971 yılında geliştirilmiştir. Karmaşık bir görüntüleme ve bilgisayar dizaynı gerektiren bir sistemdir. Sistem, dişlerin görüntülerini almak için lazer tarayıcı kullanır. Inleyler, onleyler, tam kronlar ve 4 üniteye kadar sabit köprüler yapabilme imkanı vardır. Diş prepare edildikten sonra toksik olmayan beyaz özel bir materyalle kaplanır. Dental başlığa benzeyen lazer tarayıcı ile bukkal, lingual, mezial, distal ve karşıt oklüzal yüzeylerin görüntüsü alınır. Restorasyonun tasarımı yapılır. Sayısal kontrollü mikromilling makinesi ile altın, kompozit rezin, soy olmayan metal veya seramikten restorasyon üretilir. Seramik restorasyonlara geleneksel glaze işlemi uygulanır. Bu sistem, sınırlı bir ticari başarı göstermiştir 23,24. c) Denzir sistem CAD/CAM teknolojisini kullanan yeni bir sistemdir. Bu sistemde seramik inley üretmek amacı ile zirkonyum dioksit blokları kullanılmaktadır. Bu bloklar yttrium oksit ile kısmen sabitlenmiş zirkonya seramik tozu içerir. Yttrium oksitin kırılma dayanımı aluminyum oksitin iki katıdır ve Procera CAD/CAM sisteminin gelecekteki en büyük rakibidir. Sistem Procera sistemine benzemekle beraber asitle pürüzlendirme uygulanmaz. Simantasyonu rezin esaslı bir siman ile yapılır 25,26. d) Procera Procera sistemi, Nobel Biocare firması tarafından üretilmiştir. Bu sistem titanyum altyapıyı düşük kaynaşma ısılı veneer porselen ile kombine ederek kronların ve sabit parsiyel protezlerin yapımını sağlar. Procera kron, düşük kaynaşma ısılı all-ceram veneer porselenin sinterize edilmiş aluminyum oksit başlıkla kombinasyonundan ibarettir 27. Diş kesimini takiben geleneksel şekilde ölçü alınır ve day elde edilir. Procera sistemde, dental laboratuarda İsveç Stockholm de Procera Sandvik AB ye modemle bağlı olan bilgisayar kontrollü dizayn ünitesi bulunmaktadır. Bu dizayn ünitesinde, day veya preparasyonun replikasının taranma işlemi yapılır. Day, tarama ünitesinde veri noktasında taranır. Ardından başlık dizaynı yapılır. Dizayn işlemi tamamlandıktan sonra, veri üretim istasyonuna gönderilmek üzere kaydedilir. Üretim istasyonunda model % 20 oranında büyütülür. Yüksek saflıkta aluminyum oksit tozu bu büyütülmüş modele yoğunlaştırılır ve başlık tekrar eski boyutlarına getirilerek üretilir. Başlığın laboratuara geri gönderilmesinin ardından üzerine all-ceram porseleni tabakalama yöntemi ile yığılır, pişirilir ve restorasyon tamamlanır. 28 e) Rekow sistem Görüntünün direkt olarak elektronik ortamda kaydedilmesi nedeniyle diğer sistemlere benzememektedir. Sistem, fotografik esaslara dayanmaktadır. Standart 35 mm lik kamera 10 mm çaplı single-rod larengoskop ile modifiye edilmiştir. Sistemi geliştirenler 512x512 pikselden daha yüksek çözünürlük elde edememektedirler. Bu nedenle film üzerinde yüksek çözünürlüklü görüntü yakalanarak bilgisayarın görüntüyü daha yavaş olarak taraması sağlanır. Modifiye kamera, prepare edilen dişin, komşu dişlerin ve karşıt oklüzal yüzeyin stereo görüntüsünü Ektachrome 400 ASA film üzerine kaydeder. Daha sonra görüntü dental laboratuara gönderilir. CAD/CAM sistem kronun iç yüzeyini hesap ederken, dış yüzey diş morfolojileri kütüphanesinden alınır. Daha sonra restorasyon 5 akslı torna makinesinde hazırlanır 23. f) Comet sistem Bu sistem, her üstyapı için mum örnek varken ya da olmaksızın 3 boyutlu veri kaydını sağlar. Destek dişlerin ve mum örneklerin karmaşık yüzey formları, kronların, parsiyel protez yapılarının veya implant destekli üst yapıların üretimi için kaydedilir. Kaydetme için CCD (Charge Coupled Device) kamera kullanılır, veri aralığı milyon arasındadır. Ardından CAD programı kullanılarak restorasyon dizayn edilir, veri kesme ünitesine aktarılır ve restorasyon tamamlanır 20. g) CICERO Computer Integrated Ceramic Reconstruction anlamına gelen CICERO, Cicero dental sistemleri (Hoorn, Hollanda) tarafından üretilmiştir.

5 83 Bu metod seramik restorasyonların yapımı; optik tarama, seramik sinterizasyonu ve restorasyonun bilgisayar destekli üretim aşamalarını içerir. Kronlar ve inleyler, yüksek alumina kor, dentin ve insizal porseleni ile maksimum dayanıklılıkta ve üstün estetikle üretilirler. Bu sistem, optik görüntü için preparasyonu 3 boyutlu olarak lazer ile tarar. 29 CICERO yazılımı ile anterior dişlerin horizontal overjeti, insizal eğimleri ve oklüzyon değerleri belirlenebilmektedir. Kesici ünitede standart elmas frezle kesim işlemi yapılır ve kor bitirilir. Ardından soğuk presle dentin porseleni yığılır ve pişirilir. Dentin porseleni üzerine de soğuk presle insizal porseleni yığılıp pişirilir. Elde edilen restorasyona glaze işlemi yapılarak tamamlanır 30. h) Cercon sistem Cercon sistem, CAD/CAM teknolojisine sahip Cercon Brain (Resim 3) ve sinterleme işleminin yapıldığı Cercon Heat (Resim 4) sinterleme fırını olmak üzere 2 üniteden oluşmaktadır 31,32. Hastadan elde edilen model üzerinde hazırlanan mum modelaj ana ünitede (Cercon Brain) lazer sistemi yardımıyla taranır. Elde edilen veriler cihazın freze ünitesine aktarılarak sinterlenmemiş zirkonyum bloklar aşındırılarak altyapı hazırlanır (Resim 5). Hazırlanan altyapı Cercon Heat ünitesinde sinterlenerek gerçek sertliğine ve nihai boyutuna ulaşır (Resim.6). Sinterleme sonucunda RESİM 3 Cercon Brain altyapıda yaklaşık %20-25 oranında bir büzülme meydana gelir. Ancak bu bilgisayar ünitesinin sinterleme öncesinde altyapıyı aynı oranda büyük hazırlaması ile telafi edilir. Elde edilen altyapı üzerine Cercon Ceram Kiss veneer porseleni uygulanarak üst yapı oluşturulur ve işlem sonlandırılır. i) Lava sistem Lava All-Ceramic sistem, yalnızca birkaç basamak işlem sonucunda yüksek kalitede tam seramik restorasyonların yapımına olanak sağlayan, kolayca şekillendirilebilen bir sistemdir. CAD/CAM teknolojisinin hızı ve hassasiyeti ile tam seramik kronlar ve zirkonyum oksitle güçlendirilmiş bloklar sayesinde oldukça yüksek kırılma dayanımına sahip köprü altyapıları yapılabilmektedir. İşlem elde edilen modelin, Lava Scanner optik tarayıcı ile yüzeyin taranması ve elde edilen verilerin Lava CAD Windows bilgisayar yazılımı ile değerlendirilmesiyle başlar. Okluzal kayıtlar dijitize edildikten sonra üç boyutlu model bilgisayar ortamına aktarılır. Elde edilen veriler CAD/CAM teknolojisine sahip Lava Milling ünitesine altyapının oluşturulması için aktarılır ve alt yapı sistem parametrelerine göre elde edilir. Herhangi bir mum modelaj işleminin olmaması, teknisyenin minimal çalışmasını sağlar. Sinterize edilmemiş alt yapı Lava fırınında, yüksek ısıda sinterizasyon işlemine tabi tutulur. Sinterizasyon işlemi boyunca önceden hesaplanmış ölçüde bir miktar büzülme meydana gelir. Ama bu büzülme presinterize alt yapının hesaplanan ölçüde büyük yapılması ile telafi edilir. Son olarak, Lava Ceram üst yapı porseleni ile restorasyon bitirilir Kopya Freze Tekniği ile Yapılan Seramikler a) Celay Celay sistemi, 1987 yılında Eidenbenz ve Nowack tarafından geliştirilmiştir ve ilk olarak da 1991 yılında Mikrona AG (İsviçre) firması tarafından diş hekimliğine tanıtılmıştır. Bu sistem mikromilling teknolojisini kullanarak inley, onley, kron ve üç üyeli köprülerin yapımını kısa bir zaman içinde gerçekleştirmektedir 34.

6 84 RESİM 4 RESİM 6 Cercon Heat Sinterleme işlemi Celay sistemin, In-Ceram teknolojisi ile buluşmasıyla cam-infiltre aluminöz kor restorasyonların yapımı gerçekleşmiş ve büyük avantaj sağlanmıştır. Restorasyon yapımında önce preparasyon yapılıp ölçü alınır ve elde edilen day üzerine rezin örnek hazırlanır. Bu rezin örnek cihazın kopyalama bölümüne yerleştirilir. Celay üniti birbirinden ayrılmış iki bölümden oluşmaktadır. Sağ taraftaki kesici bölüme seramik blok yerleştirilir. Bu kesici ünitin iki tarafı birbirine geometrik transfer mekanizmasıyla bağlıdır. Bu da kopya aleti ve kesici ucun üç boyutlu hareketine izin vermektedir. Kesim süresince soğutma için özel bir likit püskürtülür. Restorasyonların yapımında farklı tip frez çeşitleri kullanılmaktadır. İç yüzeylerin kesimi rond, dış yüzeylerin ise disk şeklindeki frez yardımıyla yapılır. Bitiş konturları için fissür elmas frez kullanılır. Bir restorasyonun yapımı büyüklüğüne göre yaklaşık 15 dakika sürmektedir. Bu kor altyapının hazırlanmasının ardından konvansiyonel tekniklerle veneer porselen uygulanır ve restorasyon bitirilir RESİM 5 İşlenmiş örnek Gerek bilgisayar desteği ile hazırlanan seramikler, gerekse kopya freze tekniği ile hazırlanan seramikler, mineye benzer renk ve translusensi nedeniyle mükemmel estetik sağlarlar. Bu sistemdeki seramik bloklar mükemmel yapısal güvenirlik ve dayanıklılık gösterir. Diş preparasyonu, optik ölçü, kesme işlemi, polisaj ve bitim tek seansta

7 85 gerçekleştirilir. Tek seansta yapıldığından dolayı geçici restorasyonların yapılmasına gerek kalmaz Hekim yaklaşık dakikasını harcayarak bir restorasyonu elde edebilir 41. Preparasyon ağız içi kamerayla görüntülendiği için ölçü almayı gerektirmez. Modelaj, revetmana alma, döküm gibi laboratuar işlemlerine gerek yoktur 42,43. Birçok avantajlarına rağmen, bu sistemlerde çalışılan materyalin aşırı ısınmasından kaçınmak için su soğutmalı ortamda aşındırma yapılması ve üreticinin tavsiyelerine uygun şekilde elmas frezler kullanılması gerekmektedir. Sadece kor yapısı bilgisayar sistemi ile hazırlanan seramiklerde, kor yapısının restorasyona yeterli desteği sağlaması için uniform yapıda olması esastır. Kor da yapılacak küçük düzeltmeler (örn. kenar uyumlamalar) için ince grenli elmas frezler kullanılmalıdır. Materyalin yapısında mikroçatlak oluşturmamak için oldukça dikkatli ve düşük basınç ile çalışılmalıdır. Bu sistemlerde kullanılan porselen blokları daha önceden fabrika şartlarında hazırlanmış porselen blokları olduğu için materyalin fiziksel özelikleri neredeyse değişmezdir ve porselen fırınlama işlemindeki hata payları minimuma yakındır. Ara aşamalar azaldığı için hem hekime zaman kazandırır hem de meydana gelebilecek olumsuzluklar en aza indirir. Konvansiyonel sistemlere olan en büyük avantajlarından biri prefabrike yapıları olmasına rağmen küçük düzeltmelerde oldukça dikkatli olunmalıdır. Yalnızca kor yapısı bilgisayar sistemi ile hazırlanan seramikler için bir diğer önemli nokta ise; kor yapının üzerine uygulanacak veneer porselenidir. Bu veneer porselenin seçimi çok önemlidir ve sadece üretici firmanın talimatlarına uygun veneer porseleni uygulanmalıdır. Aksi halde estetiğin sağlanmasında ve veneer porselenin kor yapıya bağlanmasında sorunlar meydana gelebilir. KAYNAKLAR 1. Willer J, Rossbach A and Weber HP. Computer-assisted milling of dental restorations using a new CAD/CAM data acquisition system, J Prosthet Dent 1998; 80: Kedici P S. Tam seramikler, Türk Diş Hekimliği Birliği Dergisi 2002; 71: Chen LH, Tsutsumi S and Iizuka T. A CAD/CAM technique for fabricating facial prostheses: a preliminary report, Int J Prosthodont 1997; 10: Wang RR and Andres CJ. Hemifacial microsomia and treatment options for auricular replacement: A review of the literature, J Prosthet Dent 1999; 82: Williams RJ, Bibb R, Rafik T. A technique for fabricating patterns for removable partial denture frameworks using digitized casts and electronic surveying, J Prosthet Dent 2004; 91: Aykent F, İlbay S.A. İnlay veya onlay restorasyonların Cerec Sistemi ile tek seansta uygulanması, Dişhekimliğinde Klinik 1993; 6: Tinschert J, Zwez D, Marx R, Anusavice KJ. Structural reliability of alumina-, feldspar-, leucite-, mica- and zirconia-based ceramics, J Dent. 2000; 28: Kamada K, Yoshida K, Atsuta M. Effect of ceramic surface treatments on the bond of four resin luting agents to a ceramic material, J Prosthet Dent 1998; 79: Willer J, Rossbach A, Weber HP. Computer-assisted milling of dental restorations using a new CAD/CAM data acquisition system, J Prosthet Dent. 1998; 80: Cheah CM, Chua CK, Tan KH, Teo CK. Integration of laser surface digitizing with CAD/CAM techniques for developing facial prostheses. Part 1: Design and fabrication of prosthesis replicas,int J Prosthodont. 2003; 16: Allen KL, Schenkel AB, Estafan D. An overview of the CEREC 3D CAD/CAM system. Gen Dent ;52 : Andersson M, Carlsson L, Persson M, Bergman B. Accuracy of machine milling and spark erosion with a CAD/CAM system, J Prosthet Dent 1996; 76: Mc Laren EA, Terry DA. CAD/CAM systems, materials and clinical guidelines for all-ceramic crowns and fixed partial dentures, Compend Contin Educ Dent 2002; 23: Ozturk N, Aykent F. Dentin bonding strengths of two ceramic inlay systems after cementation with three different techniques and bonding system, J Prosthet Dent 2003; 89: Usumez A, Aykent F. Bond strengths of porcelain laminate veneers to tooth surfaces prepared with acid and Er,Cr: YSGG laser etching, J Prosthet Dent 2003; 90: Mörmann WH and Bindl A. The new creavity in ceramic restorations: dental CAD-CIM, Quintessence Int 1996; 27: Mörmann WH and Bindl A. All ceramic, chair side computer aided design/computer aided machining restorations, Dent Clin N Am 2002; 46: Bindl A and Mörmann WH. Clinical and SEM evaluation of all ceramic chair-side CAD/CAM generated partial crowns, Eur J Oral Sci 2003; 111: Reiss B. Long therm clinical performance of CEREC

8 86 restorations and the variables affecting treatment success, Compend Contin Educ Dent 2001; 22: Fasbinder DJ. CAD/CAM Ceramic restorations in the operatory and laboratory, Compend Contin Educ Dent 2003; 24: Ivoclar Vivadent AG. The Compatible All-Ceramic System, Dental Technician and Instructor 2005, Schaan, Liechtenstein. 22. Uludamar A. Farklı Yüzey Pürüzlendirme İşlemlerinin Adeziv Kompozit Yapıştırma Simanlarının Zirkonyum Oksit Restorasyonlara Bağlanmasına Etkisinin İncelenmesi, Doktora Tezi 2007, Konya. 23. Alaçam T, Nalbant L, Alaçam A. Rezin ve seramik esaslı inley onley sistemleri İleri Restorasyon Teknikleri Polat Yayınları, Ankara 1998, Heymann HO, Bayne SC, Sturdevant JR, Wilder AD, Roberson TM. The clinical performance of CAD-CAM generated ceramic inlays, JADA 1996; 127: Coli P and Karlsson S. Fit of a new pressure-sintered zirconium dioxide coping, Int J Prosthodont 2004; 17: Sundh G and Sjögren A. Comparison of fracture strength of yttrium-oxide partially stabilized zirconia ceramic crowns with varying core thickness shapes and veneer ceramics, J Oral Rehabil 2004; 31: Qualtrough AJE and Piddock V. Recent advances in ceramic materials and systems for dental restorations, Dent Update 1999; 26: McLaren EA and Terry DA. CAD/CAM systems, materials and clinical guidelines for all-ceramic crowns and fixed partial dentures, Compend Contin Educ Dent 2002; 23: Denissen H, Dozic A, Van der Zel J, Van Waas M. Marginal fit and short-term clinical performance of porcelainveneered CICERO, CEREC and Procera onlays, J Prosthet Dent 2000; 84: Van der Zel JM, Vlaar S, Ruiter WJ, Davidson C. The CICERO system for CAD/CAM fabrication of full-ceramic crowns, J Prosthet Dent 2001; 85: Cercon Smart Ceramics. Press & Smile Degudent A Dentsplay International Company Instructions For Use 2006, Hanau, Germany. 32. Yöndem İ. Farklı Yüzey Bitirme İşlemlerinin Metal Desteksiz Seramik Restorasyonlarda Yüzey Pürüzlülüğü Ve Kırılma Dayanımları Üzerindeki Etkisinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Doktora Tezi 2006, Konya M ESPE AG. Lava Technical Product Profile, 3M ESPE All Ceramic System 2007, Seefeld, Germany. 34. Rinke S and Hüls A. Copy-milled aluminous core ceramic crowns: A clinical report, J Prosthet Dent 1996; 76: Hickel R, Dasch W, Mehl A, Kremers L. CAD/CAM- Fillings of the future, Int Dent J 1997; 47: Sevük Ç, Gür H, Akkayan B. Copy-milled all-ceramic restorations: Case reports, Quintessence Int 2002; 33: Yücel MT. Farklı tip seramik kronların marjinal uyumlarının in vitro olarak değerlendirilmesi, Doktora Tezi 2005, Konya. 38. Mou SH, Chai T, Wang JS, Shiau YY. Influence of different convergence angles and tooth preparation heights on the internal adaptation of Cerec crowns, J Prosthet Dent, 2002;87: Bindl A and Mörmann WH () Clinical and SEM evaluation of all ceramic chair-side CAD/CAM generated partial crowns, Eur J Oral Sci, 2003;111: Nakamura T, Dei N, Kojima T, Wakabayashi K. Marginal and internal fit of cerec 3 CAD/CAM All-Ceramic crowns, Int J Prosthodont, 2003;16: Morin M. CEREC: The power of technology, Compend Contin Educ Dent, 2001; 22: Estafan D, David A, David S, Calamia J. A new approach to restorative dentistry: Fabricating ceramic restorations using Cerec CAD/CAM, Compend Contin Educ Dent, 1999; 20: Jedynakiewicz NM, Martin N. CEREC: Science, research and clinical application, Compend Contin Educ Dent, 2001; 22: Geliş Tarihi : Received Date : 07 August 2008 Kabul Tarihi : Accepted Date : 05 November 2008 İLETİŞİM ADRESİ Arş.Gör. İsa YÖNDEM Selçuk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Kampüs / KONYA Tel: / Fax: isayondem@yahoo.com faykent@hotmail.com