Enflasyon Dinamikleri ve Döviz Kuru Geçişkenliği: Bir Makro İktisadi Sarmal. Mehmet Şentürk 1, Engin Dücan 2

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Enflasyon Dinamikleri ve Döviz Kuru Geçişkenliği: Bir Makro İktisadi Sarmal. Mehmet Şentürk 1, Engin Dücan 2"

Transkript

1 Enflasyon Dinamikleri ve Döviz Kuru Geçişkenliği: Bir Makro İktisadi Sarmal Mehmet Şentürk 1, Engin Dücan 2 Özet Türkiye, yüksek oranda ithal malına bağımlılığı nedeniyle, döviz kuru kaynaklı fiyat şoklarına maruz kalabilmektedir. Kurdaki oynaklığın arttığı dönemlerde bu etki, daha da fazla hissedilmekte ve enflasyon ile kur arasında karşılıklı bir etkileşim oluşmaktadır. Yükselen enflasyon kurda yukarı yönlü baskı oluştururken, artan kur ithalat kanalıyla yeniden enflasyonu tetiklemektedir. Bu etki, ekonomi yazınında geçişkenlik etkisi olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, dolar kuru, ithalat ve enflasyon değişkenleri arasındaki etkileşimi ortaya koymak amacıyla öncelikle VAR modeli kurulmuştur. Kurulan bu VAR modeline bağlı olarak etki-tepki, varyans ayrıştırması analizleri ve standart Granger nedensellik testi yapılmıştır. Söz konusu analizlerden elde edilen sonuçlar, dolar kurunun ithalat üzerinde; dolar kuru ve ithalatın enflasyon üzerinde etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Ortaya çıkan bu etki, bir sarmal şeklinde devam etmektedir. Geçişkenliğin olumsuz yansımalarından korunmak amacıyla, Türkiye nin her alanda ithalata olan bağımlılığının azaltılması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru, İthalat, Enflasyon, Geçişkenlik, VAR, Türkiye. Inflation Dynamics and Exchange Rate Pass Through: A Macroeconomic Spiral Abstract Due to the high dependency on imports, Turkey may be exposed to exchange rate shocks. This period is felt even more during periods of increased currency volatility and there is a mutual interaction between inflation and exchange rate. While rising inflation creates upward pressure on the currency, the rising exchange rate triggers inflation again with the import channel. This effect is defined as the pass through effect in economics literature. In this study, the VAR model was first established in order to establish the interaction between exchange rate, import and inflation variables. Based on this established VAR model, impact-response, variance decomposition analyzes and standard Granger causality tests were performed. The results obtained from the above mentioned analyzes are as follows; exchange rate and the impact of imports on inflation. The resulting effect continues in a spiral. In order to avoid the negative reflection of pass through effect, it is necessary to reduce Turkey's dependency on imports from every area. Keywords: Exchange Rate, Import, Inflation, Pass Through, VAR, Turkey. 1 Corresponding Author. Kilis 7 Aralık Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü, sen-turkmehmet@hotmail.com 2 Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Turizm Fakültesi, enginducan@gmail.com 1

2 Giriş Döviz kurunda meydana gelen dalgalanmalar farklı şekillerde yurtiçi fiyatlar üzerinde etkili olmaktadır. Bu etki, iktisat literatüründe geçişkenlik etkisi (pass-through effect) olarak tanımlanmaktadır. Burada, ülkenin üretim alanında ithal malına olan bağımlılığı ve ithal malının yurtiçi fiyat esnekliği de önem arzetmektedir. Türkiye, üretimde yaklaşık % 7 oranında ithalata bağımlı olan bir ülke olarak, döviz kurundaki yukarı yönlü hareketlerden enflasyon anlamında son derece olumsuz bir biçimde etkilenmektedir. Öyle ki; yükselen kur üretimde kullanılan ithal girdilerin maliyetini yükselterek gerek ihraç malı fiyatında ve gerekse de yurtiçi fiyatlarda yukarı yönlü baskı oluşturmaktadır. İhraç malı fiyatındaki artış, bir taraftan ülkemizin yurt dışı pazarlardaki rekabet gücünü zayıflatarak istihdamın daralmasına ve ekonominin durgunlaşmasına neden olurken, diğer taraftan da döviz gelirlerinin azalmasına neden olarak kurun daha da yükselmesini tetikleyebilmektedir. Kur artışının hem üretim maliyetleri üzerinden hem de nihai tüketim malı ithalatı üzerinden yurtiçi fiyatlara yansıması ise geçişkenliğin bir başka boyutunu oluşturmaktadır. Bu noktada, ülkenin uygulamış olduğu döviz kuru rejimi de son derece önemlidir. Öyle ki; Türkiye de sabit döviz kuru rejiminin uygulandığı 22 Şubat 21 tarihinden önce döviz kurunun enflasyon geçişkenliğinin dalgalı kur rejimi uygulanan günümüze göre daha fazla olduğu bir çok çalışmada ampirik olarak ortaya konulmuştur. Döviz kuru hareketlerinin geçişkenlik etkisi dışında bir diğer önemli etkisi de fiyat ayarlamaları noktasında ortaya çıkan belirsizliktir. Kurdaki volatilitenin artması, firmaların gerek yurtiçi, gerekse yurt dışı fiyat ayarlamalarını zorlaştırmaktadır. Bu da, rekabet gücümüzü zayıflatan bir diğer önemli husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, Amerikan Doları/Türk Lirası (USD/TL) kurunun, Türkiye nin ithalat ve yurtiçi tüketici fiyatlarına (TÜFE) etkisi (müdahaleli) dalgalı kur rejiminin uygulandığı dönemi için VAR modeli ile incelenmektedir. 1. Literatür Taraması Literatürde Türkiye özelinde yapılan çalışmaların hemen tamamı kur geçişkenliğini onaylamaktadır. Ancak, geçişkenliğin şiddeti konusunda çalışmalar arasında ayrılıklar mevcuttur. Bu da, çalışmaların uygulandığı dönem ve bu dönemlerde uygulanan döviz kuru rejiminden kaynaklanmaktadır. Türkiye de Ocak 1986 Ağustos 213 döneminde döviz kurunun enflasyon geçişkenliğini Markow zincirleri regresyonu ve vektör otoregresyon modelleri ile inceleyen Arslaner vd. (214) e göre, uzun dönemde dengeli ve düşük bir enflasyon sağlamak için kur hareketliliğini dizginlemek ve kurun fiyat geçişkenliğini kontrol altına almak gerekmektedir. Yaklaşık olarak aynı dönemde yapılan Ayvaz Güven ve Uysal (213) ile Bayraktutan ve Arslan (23) ün çalışmalarında da geçişkenliğin bulunduğu yönünde kanıtlar ortaya çıkmıştır. Türkiye de döneminde döviz kuru ve enflasyon arasındaki ilişkiyi eşbütünleşme analizi ve Granger nedenselliği ile sorgulayan Ayvaz Güven ve Uysal (213) e göre, döviz kuru ve enflasyon birbirlerinin nedenidir. Benzer şekilde, Türkiye de (sabit kur rejimi) döneminde döviz kuru, ithalat ve enflasyon arasındaki ilişkiyi eş bütünleşme analizi ve Granger nedenselliği ile inceleyen Bayraktutan ve Arslan (23) e göre, değişkenler uzun dönemli eşbütünleşik olmakla birlikte, yükselen kur ve enflasyon ithalatı olumsuz etkilemektedir. Türkiye de dalgalı kur rejiminin uygulandığı döneminde döviz kurunun enflasyon geçişkenliğini VAR modeli ile inceleyen Dedeoğlu ve Kaya (215) e göre ise, döviz kurunun tüketici fiyatlarına geçişkenliği % 7,5 iken; üretici fiyatlarına geçişkenliği % 26,7 dir. Yine VAR modeli ile Türkiye de döviz kurunun enflayon 2

3 geçişkenliğini dönemi için inceleyen Ergin (215) ise, etkinin ilk dönemlerde güçlü olmakla birlikte zamanla zayıfladığı sonucuna ulaşmıştır. Erdem ve Yamak (216), enflasyon üzerindeki döviz kuru geçişkenliğinin tespiti için geleneksel VAR modelinin yanı sıra, doğrusal olmayan gecikmesi dağıtılmış regresyon modelini (Almon modeli) tercih etmişlerdir. Bu bağlamda, Türkiye de döneminde USD/TL kurunun tüketici fiyatlarına 1,5; üretici fiyatlarına ise, 1,38 kat geçişkenlik etkisi bulunmaktadır. Geçişkenlik etkisi ortalama 1,5 yıl sürmekte ve 1 yıl içerisinde etkinin önemli bir kısmı gerçekleşmektedir. Dünya genelinde yapılan çalışmalarda ise, ülkeden ülkeye farklı sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum, ülkelerin ithal malına olan talep esnekliklerine ve kur seviyelerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Benigno ve Faia (216) ya göre, küreselleşme ve uluslararası piyasalarda artan rekabet, enflasyonun iç dinamiklere bağlılığını azaltmaktadır. Yurtiçi enflasyon ve küresel faktörler iki ana kanal oluşturmaktadır. İlki, iç piyasadaki yabancı ürünlerin sayısındaki artışa bağlı olarak ithal malları fiyatındaki artışın etkisidir. İkincisi ise, yurtiçindeki firmaların fiyat statejilerini yabancı firmaların etkisiyle değiştirmesidir. Gelişmekte olan ülkelerde enflasyon dinamiklerini araştıran Mohanty ve Klau (21) e göre, incelemeye alınan ülkelerin tümünde çıktı açığı enflasyonun en önemli belirleyicilerinden birisidir. Bazı ülkelerde de sınırlı oranda para arzının enflasyon üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Ayrıca; döviz kuru ve ithal malı fiyatları da diğer önemli enflasyon dinamikleridir. Döviz kurundaki oynaklık geçişkenlik etkisi ile enflasyon üzerinde volatiliteyi artırmaktadır. Mohanty ve Klau (21) in vurgu yaptığı son enflasyon belirleyicisi ise, gıda fiyatlarıdır. Benzer şekilde, gelişmekte olan 13 ülkede döviz kurunun ithal malı üzerinden enflasyon geçişkenliğini inceleyen Mihaljek ve Klau (21) e göre, döviz kurundaki oynaklık ithal malı fiyatlarını etkileyerek enflasyon ile çok ciddi etkileşim içerisindedir. Burada, ithal malının yurt içi talep esnekliği de önem arzetmektedir. 25 OECD ülkesinde döviz kurunun enflasyon geçişkenliğini inceleyen Campa ve Goldberg (22) ye göre, kısa dönemde kur geçişkenliği etkisi düşük olmakla birlikte uzun dönemde enflasyonun en önemli belirleyicisidir. Döviz kurunun enflasyon geçişkenliğini döneminde 71 ülkede regresyon analizi yöntemiyle inceleyen Choudhri ve Hakura (21), enflasyon beklentilerinin ülkede uygulanan enflasyon rejimine bağlı olduğunu vurgulamaktadırlar. Yüksek enflasyon rejimi parasal şok eğilimini tetiklemekte ve döviz kurundaki volatiliteyi artırmaktadır. Bir diğer ifade ile yüksek enflasyon rejimi uygulanan ülkelerde döviz kuru geçişkenliği daha yüksektir. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) dışı G7 ülkelerinde döviz kuru geçişkenliğini inceleyen Choudhri vd. (25), fiyat hareketlerinin döviz kuru şokuna karşı dinamik tepkisini türetmek için farklı modellerin nicel versiyonlarını kıyaslamıştır. Bu bağlamda, döneminde üretici ve tüketici fiyatlarını, ithalat ve ihracat fiyatlarını, dış ticaret hadlerini ve ücretleri değerlendirmeye almıştır. VAR modeline dayalı etki-tepki analizi sonuçlarına göre, dış ticaret hadleri dışında tüm fiyat hareketleri döviz kuru şokuna tepki vermektedir. En yüksek tepkiyi ise ithalat fiyatları vermektedir. Dornbusch (1985) ise, döviz kurunun yurtiçi fiyatlar üzerinde ithalat kanalıyla bir geçiş etkisinin bulunduğunu savunmaktadır. 2. Türkiye nin Enflasyon Dinamikleri İncelenen ampirik literatür açıkça göstermektedir ki; Türkiye de döviz kurunun enflasyon üzerinde önemli bir geçişkenlik etkisi söz konusudur. Ancak, enflasyon üzerinde 3

4 etkili olan tek makro iktisadi parametre döviz kuru değildir. Enflasyon üzerinde etkili olan döviz kuru dışındaki faktörleri Türkiye özelinde değerlendirecek olursak; işgücü maliyetleri ve ithal malı fiyatında üretici kaynaklı artışların da etkili olduğunu görebiliriz. Şekil 1. de Türkiye nin imalat sanayii saatlik işgücü maliyet endeksi verilmektedir. Görüleceği üzere, endeks sürekli yükselen bir trend içerisinde hareket etmektedir. Öyle ki; 27 yılından 216 yılına gelindiğinde yaklaşık 2,85 kat artış göstermiştir. Türkiye de döviz kurunun enflasyon üzerindeki geçişkenlik etkisi ithalat üzerinden ortaya çıkmaktadır. Bu durum, Türkiye nin gerek tamamlanmış (nihai) mal ithalatında ve gerekse de enerji başta olmak üzere üretimde kullanılan ham madde ve ara malı ithalatında dışa bağımlılığının yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Şekil 2. de Türkiye nin toplam ithalatı, ham madde-ara malı ithalatı ve toplam ithalat içerisindeki payı verilmektedir. Buna göre, 2 yılında sabit kur rejimi uygulandığı dönemde ithal malı içerisindeki ham madde ve ara malı payı % 66 iken, dalgalı kura geçilen 21 yılında % 73 e yükselmiştir. En yüksek % 75 seviyesini 28 yılında gören oran, 216 yılında % 68 olarak gerçekleşmiştir. Açıkça anlaşılmaktadır ki; Türkiye de toplam ithalat içerisinde ham madde ve ara malının payı son derece yüksektir. Bu da, muhtemel bir döviz kuru şoku karşısında ortaya çıkacak enflasyonist baskıyı kaçınılmaz kılmaktadır. Burada iki önemli sonuç ortaya çıkmaktadır. İlki, kurdaki artış kaynaklı artan üretim maliyetleri ve ihracatta rekabet gücümüzün zayıflaması, ikincisi ise, pahalılaşan ithal malının yurtiçi fiyatlara yansımasıdır. Kısacası, döviz kuru sebep, enflasyon ise sonuç olmaktadır (bkz. Şekil 3 ve 4). Şekil 1. İmalat San. İşgücü Maliyet Endeksi Şekil 2. Ham Madde-Ara Malı İthalatı ve Toplam İthalat 22 İmalat Sanayii Saatlik İşgücü Maliyet Endeksi 3 Toplam İthalat Ham Madde ve Ara Malı İthalatı % Pay Şekil 3. USD/TL Kurunun Gelişimi Şekil 4. Tüketici Fiyat Endeksi 4

5 3.5 USD/TL 3 TÜFE Veri Seti ve Analizde Kullanılan Yöntemler 3.1. Veri Bu çalışmada 23 Ocak ayı ile 216 Aralık ayı arasındaki aylık veriler kullanılmıştır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi üzerinden alınan verilerin kullanıldığı analizler Eviews-9 paket programı ile yapılmıştır. Dolar kuru değişkeni için ABD Doları efektif alış kuru günlük değerlerinin bir aylık ortalaması alınmıştır. İthalat değişkeni toplam ithalat şeklinde aylık olarak alınmıştır. İthalat değişkeni; normal ithalat, sınır ticareti, ve finansal kiralama yoluyla ithal edilen malları kapsamaktadır. Enflasyon değişkeni için ise, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) değerleri kullanılmıştır. Hane halklarının tüketim amaçlı mal ve hizmet satın alış fiyatlarındaki değişimi gösteren TÜFE, enflasyonun hesaplanmasında kullanılmaktadır Analizde Kullanılan Yöntemler Birim Kök Testleri Zaman serisi analizlerinde verilerin deterministik ve stokastik özellikleri dikkate alınmalıdır. Zaman serilerinin deterministtik özellikleri seride sabit, trend ve mevsimsellik bileşenleri olup olmadığı iken stokastik özellikleri değişkenlerin durağanlık özelliklerinin incelenmesidir. Durağanlık verilerin sabit bir ortalama etrafında dağıldığı, ve varyansının zaman boyunca sabit kalıyor olması şeklinde ifade edilebilir (Dikmen 212: 33-34). Çalışmamızda kullanılan verilerin durağanlıkları Augmented Dickey-Fuller (ADF) (1979) ve Phillips-Perron (PP) durağanlık testleri ile yapılmıştır. Uygulanmasındaki kolaylık nedeniyle literatürde en çok kullanılan birim kök testlerinden olan ADF testleri ile sabitli, sabitli ve trendli, trendsiz modeller için durağanlık analizi gerçekleştirilebilmektedir. Aşağıda yer alan denklem 1, 2 ve 3 de, söz konusu modelleri için oluşturulmuş regresyon ilişkisi verilmiştir. k Y Y Y (1) t 1 t 1 i t 1 t i 1 t 1 t 1 i t 1 t i 1 k Y Y Y (2) 5

6 t 1 2 t 1 i t 1 t i 1 k Y trend Y Y (3) burada, Y durağanlık testine konu olan değişkeni, fark operatörünü, hata terimini ifade etmektedir. H: 1 ve H1: 1 hipotezlerinin test edildiği bu testte H hipotezinin reddedilmesi durumunda ele alınan serinin durağan olduğu sonucuna varılmaktadır. Phillips ve Perron (1988), tarafından önerilen parametrik olmayan birim kök testi, hata terimlerinde otokorelasyon ve değişen varyans sorunlarının olması durumunda da kullanılabilmektedir. PP testinin hesaplanmasında denklem 4 de verilmiş olan model kullanılmaktadır. Bu test, katsayısı t-istatistiğinin, seri korelasyon ve değişen varyans için düzeltilmesine dayanmaktadır. t 1 t 1 i t j 1 t j 2 p Y trend Y Y (4) PP test istatistiği aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır. ˆ katsayı tahminini, t nın t değeri, se( ˆ ) katsayısının standart hatası ve s regrasyon standart hatasını göstermektedir. Denklem (4) ün hata varyansı tahminidir. f frekanstan spektral hata tahminidir. 1/2 T( f ˆ )( se( )) t 1/2 f 2 f s VAR (Vector Autoregression) Modeli Sims, eşanlı modellerin belirlenmesinde çoğunlukla içsel-dışsal ayrımı ve parametreler üzerinde kısıtlama koymada keyfi davranılmasını eleştirerek, tüm değişkenlerin içsel olarak kabul edildiği VAR modelini geliştirmiştir (Tarı, 211: 452). VAR modelinde kullanılan her denklemde bütün değişkenlerin gecikmeli değerleri yer alıp, değişkenler arası ilişkiler üzerine ön kısıtlama konulmaz. VAR modelinde kullanılan değişkenler durağan seviyelerinde modele alınmaktadır (Lutkepohl, 25: 25). VAR modelinde tahminin edilen parametrelerden ziyade, sistemin tahmininden elde edilen artıkların analizi yapılarak yorumlama yapılmaktadır. X t ve Y t gibi iki değişken arasındaki doğrusal Granger (1969) nedenselliğini test etmek için aşağıdaki gibi bir VAR modeli tahmin edilmektedir. Buna göre eğer X değişkenine ait bilgilerin modele eklenmesi, Y değişkeninin öngörüsüne katkı sağlıyorsa, X değişkeni Y nin nedenidir. burada, p Yt Y X u 1 11i t i 12i t i 1i i 1 i 1 p (6) p p t 2 21 i t i 22i t i u 2 i i 1 i 1 (7) X Y X u bilinen varsayımlara sahip hata terimlerini, p gecikme sayısını göstermektedir. i Örneğin, X ten Y ye nedensellik ilişkisinin test edildiği hipotez; H : 12i (X ten Y ye p i 1 (5) 6

7 p nedensellik yoktur) ve H1 : 12i (X ten Y ye nedensellik vardır) şeklindedir ve Wald i 1 2 veya testleri ile test edilir. Eğer sıfır hipotezi reddedilirse, yani gecikmeli parametrelerden en az biri sıfırdan farklıysa, X t değişkeninden Y t ye doğru Granger nedensellik olduğu sonucuna ulaşılır (Tarı, 211: 441). VAR modelinde yer alan değişkenlere bir standart sapmalık şok verildiğinde diğer değişkenlerin bu şoka verecekleri tepki, Etki-Tepki fonksiyonları ile ölçülür. Etki-tepki fonksiyonları sistemdeki değişkenlerden birinde cari dönemde meydana gelen bir birimlik şoka diğer değişkenlerin cari dönem ve sonraki dönemlerdeki dinamik tepkisini yansıtır. Bu yüzden etki tepki katsayıları dinamik çarpanlar olarak da adlandırılırlar. Varyans ayrıştırma tekniği de modelin tahmini ile belirlenen öngörü hata varyansını ölçerek, artıkların analizinde kullanılmaktadır (Enders, 1995:35). Varyans ayrıştırması tekniğiyle istatistiki şokların değişkenler üzerindeki etkileri görülür. İçsel değişkenlerden birisindeki değişimi tüm içsel değişkenleri etkileyen ayrı ayrı şoklar olarak ayırır. Varyans ayrıştırmasında amaç, her bir rassal şokun, gelecek dönemler için tahmin hata varyansına etkisini ortaya çıkarmaktır (Özgen ve Güloğlu, 24: 8). 4. Ampirik Bulgular 4.1. Birim Kök Testi Sonuçları Serilerin birim kök özellikleri ADF ve PP birim kök testleri kullanılarak araştırılmıştır. Tablo 1 de sunulan test sonuçlarına göre dolar kuru, ithalat ve enflasyon değişkenlerinin üçünün seviyelerinde durağan olmayıp, birinci farklarında yani I(1) seviyesinde durağan oldukları görülmektedir. Seviye Değeri 1. Fark Değeri ADF PP ADF PP Tablo 1. Birim Kök Testi Sonuçları Dolar Kuru İthalat Enflasyon Sabit 2.52 (2) -2.5 (12) 5.87 (1) [1.] [.2635] [1.] Sabit ve Trendli -.3 (2) (12).96 (1) [.991] [.3986] [.9999] Sabit 2.57 (1) (8) 1.32 (67) [1.] [.1643] [1.] Sabit ve Trendli -.26 (2) ** (2).8 (5) [.9913] [.836] [.9998] Sabit *** () ** (11) *** (3) [.] [.276] [.] Sabit ve Trendli -.97 *** (1) * (11) *** (1) [.] [.767] [.] Sabit *** (2) *** (8) *** (23) [.] [.] [.] Sabit ve Trendli *** (6) *** (1) *** (145) [.] [.] [.] Parantez içerisindeki değerler, ADF testi için optimum gecikme uzunluğunu, PP testi için bant genişliğini göstermektedir. Köşeli parantez içerisindeki rakamlar, olasılık [p-value] değerlerini göstermektedir. ***,**,ve * sırasıyla yüzde 1, 5 ve 1 anlam düzeylerini göstermektedir. 7

8 4.2. Etki-Tepki Analizi Sonuçları Ele alınan değişkenler için dolar kuru, ithalata ve enflasyon sıralamasıyla VAR modeli elde edilmiştir. Serilerin tamamı birinci farklarında durağan olduklarından I(1) seviyesi değerleriyle modele alınmışlardır. Trend ve mevsimsel kukla değişkenleri eklenerek elde edilen VAR modeli için uygun gecikme sayısının belirlenmesi için ilgili testler 3 yapılmış ve ardından varsayımların 4 geçerliliği test edilmiştir. Modelin istikrar koşulunu sağladığı ve hata terimlerinde otokorelasyon ve değişen varyans sorununun olmadığı görülmüştür. k=3 değişkenli ve bir gecikmeli VAR modelimiz şu şekilde ifade edilsin; D( Dolar) a D( Dolar) a D( İthalat) a D( Enflasyon) a u t 11 t 1 12 t 1 13 t t D( İthalat) t a21d( Dolar) t 1 a22d( İthalat) t 1 a23d( Enflasyon) t 1 a24 u2t (8) D( Enflasyon) t a31d( Dolar) t 1 a32d( İthalat) t 1 a33d( Enflasyon) t 1 a 34 u3t Burada t gecikme uzunluğunu ve a tahmin edilecek parametreleri; u hata terimlerini göstermektedir. Bir değişkende ortaya çıkan şokun sistemdeki diğer değişkenler üzerindeki etkisinin araştırıldığı etki-tepki analizlerine ait grafikler Şekil 5. de topluca verilmiştir. Grafiklerde 1 standart sapmalık güven sınırları kesikli çizgiler ile nokta tahminleri ise düz çizgiler ile gösterilmiştir. Analizde etki tanımlaması yapılırken Cholesky ayrıştırması kullanılmış ve değişkenler dolar kuru, ithalat ve enflasyon şeklinde sıralanmışlardır. Elde edilen etki-tepki analizlerine göre; her üç değişken de kendilerinde ortaya çıkacak 1 standart sapmalık şoka pozitif tepki verdikleri ve yaklaşık ikinci ay ile birlikte tekrar dengeye geldikleri görülmektedir. Dolar kurunda ortaya çıkan 1 standart sapmalık şoka, ithalatın başlangıçta azalma yönünde tepki verdiği ve ardından 1,5 ay sonra tekrar dengeye geldiği görülmektedir. Enflasyonun ise, dolar kurunda ortaya çıkan 1 standart sapmalık şokun ardından yükselme yönünde tepki verdiği görülmektedir. Söz konusu tepki 1,5 ay sonra ortadan kalkmakta ve dengeye sağlanmaktadır. Enflasyonun ithalatta ortaya çıkan 1 standart sapmalık şoka tepkisi incelendiğinde ise kısa süren bir tepkinin ardından 1 ay içerisinde dengeye gelindiği görülmektedir. Etki-Tepki analizlerinden elde edilen bu sonuçlar ele alınan dolar kuru, ithalat ve enflasyon arasındaki etkileşimi ve yönünü göstermesi açısından önemlidir. Şekil 5. Etki-Tepki Analizleri 3 Akaike, Schwarz, Hannan-Quinn bilgi kriterleri ve LR ve FPE test istatistikleri. 4 Modelin istikrar koşulunu sağladığı ve hata terimlerinde otokorelasyon ve değişen varyans sorunlarının olmadığı. 8

9 Dolar kurundaki bir standart sapmalık şoka Dolar kurunun kendisinin verdiği tepki İthalattaki bir standart sapmalık şoka Dolar kurunun verdiği tepki Enflasyondaki bir standart sapmalık şoka Dolar kurunun verdiği tepki İthalattaki bir standart sapmalık şoka Dolar kurunun verdiği tepki İthalattaki bir standart sapmalık şoka İthalatın kendisinin verdiği tepki Enflasyondaki bir standart sapmalık şoka İthalatın verdiği tepki 1,5 1,5 1,5 1, 1, 1, , -1, -1, Dolar kurundaki bir standart sapmalık şoka Enflasyonun verdiği tepki İthalattaki bir standart sapmalık şoka Enflasyonun verdiği tepki Enflasyondaki bir standart sapmalık şoka Enflasyonun kendisinin verdiği tepki Varyans Ayrıştırması Analizi Sonuçları Denklem 8 de verilmiş olan VAR modeli tahmin denklemleri için, rassal şokların tahminin hata varyansı üzerindeki etkisini dönemler itibariyle gösteren varyans ayrıştırması sonuçları Tablo 2 de sunulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, dolar kurundaki rassal şok sonrasında tahminin hata varyansı içerisinde enflasyonun payı artış göstererek beşinci ay itibariyle % 5 e çıkmaktadır. Enflasyonun dolar kuru üzerindeki etkisini ortaya koymaktadır. İthalatın ise, dolar kuru tahmin hata varyansı içerisinde önemli bir payı görülmemektedir. İthalattaki rassal şok sonrasında tahminin hata varyansı içerisinde dolar kurunun ilk aydan itibaren % 7 civarında payı söz konusudur. Bu pay sonraki dönemlerde de aynı şekilde devam etmektedir. Enflasyonun etkisi oldukça zayıftır. Dolayısıyla ithalat üzerinde dolar kurunun etkisi olduğu söylenebilir. 9

10 Enflasyondaki rassal şok sonrasında tahminin hata varyansı içerisinde dolar kurunun payının ilk aydan itibaren artış göstererek beşinci ay itibariyle % 6 ya çıktığı görülmektedir. Burada ayrıca, ithalatın payının da birinci aydan itibaren artış gösterdiği ve bu payın beşinci ay itibariyle % 6 civarına çıktığı görülmektedir. Bu sonuç dolar kuru ile ithalatın enflayon üzerindeki etkisini göstermesi açısından önemlidir. Tablo 2. Varyans Ayrıştırması Sonuçları Dolar Kuru Dönem S.E. Dolar İthalat Enflasyon İthalat Dönem S.E. Dolar İthalat Enflasyon Enflasyon Dönem S.E. Dolar İthalat Enflasyon Granger Nedensellik Testi Sonuçları Etki-Tepki ve Varyans Ayrıştırması Analizlerinin ardından bu bölümde Standart Granger Nedensellik Testi yardımıyla değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılacaktır. Nedensellik testi için tüm değişkenler durağan oldukları I(1) seviyesinde ele alınmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 3 de verilmektedir. Buna göre; Dolar kuru hem ithalatın, hem de enflasyonun nedenidir. İthalat enflasyonun nedenidir. Enflasyon dolar kurunun nedenidir. Tablo 3. Granger Nedensellik Testi Sonuçları Hipotez Ki-Kare Olasılık Nedensellik Değeri (p) İlişkisi İthalat Dolar Kurunun Nedenidir 2.46 (2).2926 Yok Enflasyon Dolar Kurunun Nedenidir 6.36 (2).415* Var Dolar Kuru İthalatın Nedenidir 1.47 (2).53* Var Enflasyon İthalatın Nedenidir 1.18 (2).5532 Yok Dolar Kuru Enflasyonun Nedenidir 6.2 (2).451 Var İthalat Enflasyonun Nedenidir 6.8 (2).479 Var Parantez içerisindeki değerler serbestlik derecesini göstermektedir. 1

11 Bu sonuçlar, çalışmanın önceki bölümlerinde yer verilen etki-tepki ve varyans ayrıştırması sonuçlarıyla da uyumludur. Bir taraftan, dolar kuru ithalat ve enflasyona neden olurken; diğer taraftan enflasyonun dolar kurunun nedeni olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın asıl temelini oluşturan ve geçişkenlik etkisini adeta bir kısır döngüye çeviren sarmal da bu sonuçlar ile doğrulanmış bulunmaktadır. Şekil 6. da da görüleceği üzere, döviz kurundaki artış, ithalatı pahalılaştırarak enflasyona neden olmaktadır. Bu durumda, kur neden, enflasyon sonuç olmaktadır. Ancak, nedensellik ilişkisi bununla sınırlı değildir. Öyle ki, enflasyon -artan maliyetler nedeniyle ihracatta rekabet üstünlüğünün zayıflaması ve ihracatın azalmasıyla döviz gelirlerinin düşmesi, buna bağlı olarak da kurun yukarı gitmesiyeniden kuru yukarı itmekte, kur da aynı şekilde ithalat kanalıyla enflasyonu tetikleyerek bir sarmala dönüşmektedir. Şekil 6. Geçişkenlik Etkisi İthalat Kur Enflasyon Sonuç, Genel Değerlendirme ve Politika Önerileri Dolar kuru, ithalat ve enflasyon etkileşiminin ortaya konmaya çalıştığı bu çalışma da değişkenlere ait aylık veriler kullanılarak zaman serisi analizi gerçekleştirilmiştir. Kurulan VAR modeli yardımıyla etki-tepki ve varyans ayrıştırması analizleri ile Granger nedensellik testi yapılmıştır. Her üç analiz de, çalışmanın bütününde yer verilmiş olan dolar kurundaki artışın ithalat; dolar kuru ile beraber ithalatın enflasyon artışına neden olduğu görüşünü 11

12 desteklemektedir. Bu noktada, kurdaki artışın enflasyon üzerinde baskı oluşturmasını engellemek için; Ham madde ve ara malı ithalatında dışa bağımlılığın azaltılması: Bu noktada, ülkemizde rezervi bulunmayan doğal kaynakların dışındaki ham madde ve ara malı ithalatı kastedilmektedir. Bunlar, sadece iç piyasadan daha ucuz olduğu için çoğunluğu Çin den ithal edilen ham madde ve ara mallarıdır. Bu alandaki talebin yerli ürünlere çevrilmesi gerekmektedir. Nihai tüketim malı ithalatında dışa bağımlılığın azaltılması: Başta otomobil ve özel kullanım amaçlı deniz taşıtları, kıymetli maden ve taş, elektronik cihaz gibi alanlarda yerli ürünlerin cazibesinin artırılması ve ithal mallarının vergilendirilerek talebin yerli ürünlere kaydırılması gerekmektedir. Bu noktada, markalaşma yoluyla neredeyse monopolleşen firmaların Türkiye de yatırım yapmaları ve üretimlerini Türkiye ye kaydırmaları sağlanabilir. Bunun için devlet destekleri, vergi muafiyeti, işçi sigorta prim muafiyeti gibi ayrıcalıklar tanınabilir. Enerji alanındaki dışa bağımlılığın azaltılması: Türkiye, başta petrol ve doğalgaz olmak üzere enerji alanında çok ciddi oranda dışa bağımlı bir ülke olduğu için kendi içindeki rüzgar ve güneş enerjisi başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarını ithal girdi kullanmadan Ar-Ge ve inovasyon destekleriyle canlandırmalıdır. Bu sektörler öncelikli sektörler olarak tanınmalı ve bu alandaki tedarikçiler desteklenmelidir. 12

13 Kaynakça Arslaner, Ferhat, Doğan Karaman, Nuran Arslaner ve Süleymen Hilmi Kal, (214). The Relationship between Inflation Targeting and Exchange Rate Pass-Through in Turkey with a Model Averaging Approach TCMB, Working Paper, No:14/16. Ayvaz Güven ve Emine Türkan, Doğan Uysal, (213). Türkiye de Döviz Kurlarındaki Değişme ile Enflasyon Arasındaki İlişki ( ) Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), Bayraktutan, Yusuf ve İbrahim Arslan, (23). Türkiye de Döviz Kuru, İthalat ve Enflasyon İlişkisi: Ekonometrik Analiz (198-2) Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(2), Benigno, Pierpaolo ve Ester Faia, (216). Globalization, Pass-Through, and Inflation Dynamics 12(4), Campa, José Manuel ve Linda S. Goldberg, (22). Exchange Rate Pass-Through into Import Prıces: A Macro or Mıcro Phenomenon? National Bureau of Economic Research Working Paper, No: Choudhri, Ehsan U. ve Dalia S. Hakura, (21). Exchange Rate Pass-Through to Domestic Prices: Does the Inflationary Environment Matter? IMF Working Paper, No: 194. Choudhri, Ehsan U., Hamid Faruqee ve Dalia S. Hakura, (25). Explaining the Exchange Rate Pass-Through in Different Prices Journal of International Economics, 65, Dedeoğlu, Dinçer ve Hüseyin Kaya, (215). Model Belirsizliği Altında Döviz Kurunun Enflasyona Etkisi Central Bank Review, 15(2), Dickey, David A. ve Wayne A. Fuller, (1979). Distribution of The Estimators for Autoregressive Time Series With A Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, Dikmen, Nedim, (212). Ekonometri Temel Kavramlar ve Uygulamalar 2. Baskı, Dora Yayınları, Bursa. Dornbusch, Rudiger, (1985). Exchange Rates and Prices National Bureau of Economic Research Working Paper, No: Enders, Walter, (1995). Applied Econometric Time Series Wiley, NewYork. Erdem, H. Feyza ve Nebiye Yamak, (216). Döviz Kurunun Fiyatlar Genel Düzeyi Üzerindeki Geçişkenlik Etkisi: Gecikmesi Dağıtılmış Yaklaşım Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(13), Ergin, Ayşe, (215). Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği" Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), Granger, C. W. J., (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross- Spectral Methods, Econometrica, Vol. 37 (3), Lütkepohl, Helmut, (25). New Introduction to Multiple Time Series Analysis Springer. 13

14 Mihaljek, Dubravko ve Marc Klau, (21). A Note on the Pass-Through from Exchange Rate and Foreign Price Changes to Inflation in Selected Emerging Market Economies Bank of International Settlements Papers, No: 8, Mohanty, M, S, ve Marc Klau, (21). What Determines Inflation in Emerging Market Economies? Bank of International Settlements Papers, No: 8, Özgen, Ferhat Başkan ve Bülent Güloğlu, (24). Türkiye'de İç Borçların İktisadî Etkilerinin VAR Teknigiyle Analizi ODTÜ Gelişme Dergisi, 31(1), Phillips, P.C.B. ve P. Perron, (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regressions Biometrica, (75), Tarı, Recep, (211). Ekonometri, Umuttepe Yayınları, 7.Basım, Kocaeli. Elektronik Veri Kaynakları evds.tcmb.gov.tr tuik.gov.tr 14

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ Sultan KOÇAK Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü / TÜRKİYE, E-mail: sultankocak072010@hotmail.com Feyza

Detaylı

2001 KRİZİ SONRASI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: DÖVİZ KURU GEÇİŞ ETKİSİNİN VAR ANALİZİ *

2001 KRİZİ SONRASI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: DÖVİZ KURU GEÇİŞ ETKİSİNİN VAR ANALİZİ * Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 73, No. 3, 2018, s. 841-865 2001 KRİZİ SONRASI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: DÖVİZ KURU GEÇİŞ ETKİSİNİN VAR ANALİZİ * Öz Arş. Gör. Harun Kaya Mehmet

Detaylı

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.

Detaylı

TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET

TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET Bu çalışmada 1962-1992 yılları arasında Türk İmalat Sanayiinde

Detaylı

Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği

Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği Journal of International Management and Social Researches Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi ISSN:2148-1415 Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği Arş. Gör. Aziza

Detaylı

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12)

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) ENFLASYON VE ARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) Taha Bahadır SARAÇ Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Niğde E-posta:

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE

REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE BİLEŞE LERİ ARASI DAKİ UZU DÖ EM İLİŞKİ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin GÜRBÜZ * Yrd.Doç.Dr. Kamil ÇEKEROL ** ÖZET Bu makalede, döviz kuru değişiklikleri ile ticaret hadleri

Detaylı

EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*)

EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*) EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 21 Sayı: 69 (Kiş 2017) 31 EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2007-2014) (*) Özer ÖZÇELİK (**) Nuri USLU (***)

Detaylı

DÖVİZ KURUNDAN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİNİN GRANGER NEDENSELLİK TESTİ İLE İNCELENMESİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ

DÖVİZ KURUNDAN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİNİN GRANGER NEDENSELLİK TESTİ İLE İNCELENMESİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ DÖVİZ KURUNDAN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİNİN GRANGER NEDENSELLİK TESTİ İLE İNCELENMESİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ Öğr. Gör. Emrah TÜRK * & Ögr. Gör. Ahmet Turan ÇETİNKAYA ** Öz Ticari engellerin ortadan kalktığı, yeni

Detaylı

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya

Detaylı

Vol. 4, No. 1, 2017, pp Bütçe Açığının, Cari Açık, Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği a

Vol. 4, No. 1, 2017, pp Bütçe Açığının, Cari Açık, Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği a Vol. 4, No. 1, 2017, pp. 26-36 PJESS PJESS Bütçe Açığının, Cari Açık, Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği a The effects of the budget deficit on current account deficit, economic

Detaylı

Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı

Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz. Ekonometri alanı iktisat teorisi, işletme, matematik ve istatistiğin birleşmesiyle

Detaylı

DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ

DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi Journal of Economic Policy Researches Cilt/Volume:2, Sayı/Issue:1, Yıl/Year: 2015, 32-38 DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ

Detaylı

Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi,

Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi, ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 6, Aralık 2016, s. 178-186 Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi, unzulekurt@ardahan.edu.tr TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DÖVİZ KURU VE POLİTİK

Detaylı

Yurtdışı Yerleşiklerin Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi: İmkb de Endeks Bazında Uygulamalar

Yurtdışı Yerleşiklerin Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi: İmkb de Endeks Bazında Uygulamalar Yurtdışı Yerleşiklerin Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi: İmkb de Endeks Bazında Uygulamalar Mustafa İBİCİOĞLU* Özet Bu çalışmanın amacı, yurtdışı yerleşiklerin İMKB bünyesinde yaptıkları hisse senedi

Detaylı

Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu

Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Prof. Dr. Ahmet BurçinYERELİ Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,

Detaylı

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:

Detaylı

DÖVİZ KURUNUN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE ÇALIŞMASI

DÖVİZ KURUNUN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE ÇALIŞMASI DÖVİZ KURUNUN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE ÇALIŞMASI İktisadi Araştırmalar Bölümü Şubat 2013 Mustafa Kemal Gündoğdu Uzman Yardımcısı Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

Detaylı

CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss3676 Number: 51, p. 539-548, Autumn III 2016 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Arzu Tay Bayramoğlu - Yrd. Doç. Dr. Asuman Koç Yurtkur

Yrd. Doç. Dr. Arzu Tay Bayramoğlu - Yrd. Doç. Dr. Asuman Koç Yurtkur Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu University Journal of Social Sciences Türkiye de Gıda ve Tarımsal Ürün Fiyatlarını Uluslararası Belirleyicileri International Factors on Food and Agricultural

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE REEL DÖVİZ KURU VE İTHALAT İLİŞKİSİ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE REEL DÖVİZ KURU VE İTHALAT İLİŞKİSİ The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/1.9761/jasss3397 Number: 45, p. 327-336, Spring III 216 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2011-20 / 28 Kasım 2011 EKONOMĐ NOTLARI. Belirsizliğin Đktisadi Faaliyet Üzerindeki Etkileri

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2011-20 / 28 Kasım 2011 EKONOMĐ NOTLARI. Belirsizliğin Đktisadi Faaliyet Üzerindeki Etkileri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 211-2 / 28 Kasım 211 EKONOMĐ NOTLARI Belirsizliğin Đktisadi Faaliyet Üzerindeki Etkileri Yavuz Arslan Aslıhan Atabek Demirhan Timur Hülagü Saygın Şahinöz Özet: Bu

Detaylı

Türkiye de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi ( )

Türkiye de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi ( ) 69 Türkiye de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi (1990-2015) Öz Ali PETEK 1 Ali ÇELİK 2 Her bilimde olduğu gibi iktisat biliminde de temel arayış olguların

Detaylı

KONUT FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ HOUSING PRICES AND MORTGAGE INTEREST RATE: TODA-YAMAMOTO CAUSALITY TEST

KONUT FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ HOUSING PRICES AND MORTGAGE INTEREST RATE: TODA-YAMAMOTO CAUSALITY TEST KONUT FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ Murat Engin AKKAŞ 1 Güven SAYILGAN 2 1 Dr., Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, muratenginakkas@gmail.com

Detaylı

Sayı: 2012-13 / 13 Haziran 2012 EKONOMİ NOTLARI. Belirsizlik Altında Yatırım Planları

Sayı: 2012-13 / 13 Haziran 2012 EKONOMİ NOTLARI. Belirsizlik Altında Yatırım Planları EKONOMİ NOTLARI Belirsizlik Altında Yatırım Planları Yavuz Arslan Aslıhan Atabek Demirhan Timur Hülagü Saygın Şahinöz Abstract: This note analyzes the relationship between uncertainty and firm investment

Detaylı

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal

Detaylı

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

AB Krizi ve TCMB Para Politikası AB Krizi ve TCMB Para Politikası Erdem Başçı Başkan 28 Haziran 2012 Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara Sunum Planı I. Küresel Ekonomik Gelişmeler II. Yeni Politika Çerçevesi III. Dengelenme IV. Büyüme

Detaylı

TÜRKİYE DE ÜRETİCİ FİYATLARI İLE TÜKETİCİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ:

TÜRKİYE DE ÜRETİCİ FİYATLARI İLE TÜKETİCİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: SAKARYA İKTİSAT DERGİSİ CİLT 6, SAYI 2, 2017, SS. 1-16 THE SAKARYA JOURNAL OF ECONOMICS, VOLUME 6, NUMBER 2, 2017, PP. 1-16 TÜRKİYE DE ÜRETİCİ FİYATLARI İLE TÜKETİCİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ:

Detaylı

2016 Ocak Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı. Erdem BAŞÇI Başkan. 26 Ocak 2016 Ankara

2016 Ocak Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı. Erdem BAŞÇI Başkan. 26 Ocak 2016 Ankara 21 Ocak Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı Erdem BAŞÇI Başkan 2 Ocak 21 Ankara 21 Ocak Enflasyon Raporu: Ana Bölümler Genel Değerlendirme Uluslararası Ekonomik Gelişmeler Enflasyon Gelişmeleri Arz

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 25 Mayıs 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1997-2015) Yasemin YURTOĞLU Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü Doktora Öğrencisi yaseminyurtoglu@hotmail.com

Detaylı

Şehnaz BAKIR YĐĞĐTBAŞ

Şehnaz BAKIR YĐĞĐTBAŞ TÜRKĐYE DE ÖZEL SEKTÖR ĐŞLETME KREDĐLERĐNĐN BELĐRLEYĐCĐLERĐ ÖZ Şehnaz BAKIR YĐĞĐTBAŞ Makalede özel sektör işletme kredilerinin belirleyicileri olarak ekonomik faaliyet ve faiz oranları seçilmektedir. Banka

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s. 455-465 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.09.2017 13.11.2017 Arş. Gör. Fatma Esra

Detaylı

GIDA ENFLASYONUNUN ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ

GIDA ENFLASYONUNUN ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7 Sayı: 14 / Aralık 2017 GIDA ENFLASYONUNUN ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ THE EFFECT OF FOOD INFLATION ON INFLATION

Detaylı

Türkiye de Döviz Kuru-Faiz Oranı ve Borsa Getirisi Đlişkisi: Ampirik Bir Analiz

Türkiye de Döviz Kuru-Faiz Oranı ve Borsa Getirisi Đlişkisi: Ampirik Bir Analiz Volume 5 Number 3 2014 pp. 67-80 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkiye de Döviz Kuru-Faiz Oranı ve Borsa Getirisi Đlişkisi: Ampirik Bir Analiz Mehmet Şentürk a Engin Dücan b Özet: Bu çalışmada, Türkiye

Detaylı

İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri

İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri 1. Yıl - Güz 1. Yarıyıl Ders Planı Mikroekonomik Analiz I IKT751 1 3 + 0 8 Piyasa, Bütçe, Tercihler, Fayda, Tercih,

Detaylı

TÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY

TÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2017, C.22, S.2, s.439-448. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2017,

Detaylı

MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1

MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 Ali BAYRAKDAROĞLU Doç. Dr., Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gülşah Coşar AYDIN Özet Bu çalışma, mevduat

Detaylı

Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi*

Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi* Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2010 Cilt: 47 Sayı:540 O. PEKER - M. MERCAN 25 Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi* Özet Osman PEKER 1 Mehmet MERCAN 2 Bu çalışmada,

Detaylı

7. Orta Vadeli Öngörüler

7. Orta Vadeli Öngörüler 7. Orta Vadeli Öngörüler Bu bölümde tahminlere temel oluşturan varsayımlar özetlenmekte, bu çerçevede üretilen orta vadeli enflasyon ve çıktı açığı tahminleri ile para politikası görünümü önümüzdeki üç

Detaylı

ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ

ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Gökhan KARHAN 1*, Murat SĠLĠNĠR 2, Mücahit ÇAYIN 1 ve Nihat AYDENĠZ 3 1 Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, Merkez Yerleşkesi, 72100 Batman 2 Batman

Detaylı

TÜRKİYE DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ *

TÜRKİYE DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ * Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2018 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 1, No. 2, 2018 TÜRKİYE DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR TEKNİĞİYLE ANALİZİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR TEKNİĞİYLE ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, 2010, ss. 123 140 ZKU Journal of Social Sciences, Volume 6, Number 11, 2010, pp. 123 140 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN

Detaylı

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU Hazırlayan: Sıla Özsümer Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı Türkiye Düzenli Ekonomi Notu ve Raporun İçeriği Hakkında

Detaylı

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science ISSN: 2149-0821 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science Yıl: 5, Sayı: 20, Şubat 2018, s. 473-497 Hüseyin USLU Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Yüksek

Detaylı

E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI

E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI DEVLETİN TÜKETİM HARCAMALARI VE ENFLASYON İLİŞKİNİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ İLE İNCELENMESİ 16 MAYIS 018 MARMARA ÜNİVERSİTESİ /İKTİSAT FAKÜLTESİ/İKTİSAT BÖLÜMÜ/İKTİSADİ

Detaylı

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki Furkan BEŞEL 1 Fatih YARDIMCIOĞLU 2 Özet Bu çalışmada Türkiye de Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru, Petrol Fiyatları ve İşsizlik arasındaki

Detaylı

Dinçer Dedeoğlu ve Hüseyin Kaya

Dinçer Dedeoğlu ve Hüseyin Kaya Central Bank Review Vol. 15 (May 15), pp.79-93 ISSN 1303-0701 print 1305-8800 online 2015 Central Bank of the Republic of Turkey https://www3.tcmb.gov.tr/cbr/ MODEL BELĐRSĐZLĐĞĐ ALTINDA DÖVĐZ KURUNUN ENFLASYONA

Detaylı

TÜRKİYE'DE TURİZM SEKTÖRÜNÜN ENFLASYON ÜZERİNE ETKİSİNİ AÇIKLAMAYA YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ 1

TÜRKİYE'DE TURİZM SEKTÖRÜNÜN ENFLASYON ÜZERİNE ETKİSİNİ AÇIKLAMAYA YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ 1 ISSN: Yıl: 1, Sayı: 1, Ocak 2016, s. 37-57 Yrd. Doç Dr. Aliye ATAY KAYIŞ Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonometri Bölümü Öğr. Gör. Şehriban AYGÜN İzmir Kâtip Çelebi

Detaylı

ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ Prof. Dr. Özcan Karahan 1 Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi (okarahan@bandirma.edu.tr) Yrd. Doç. Dr. Olcay Çolak

Detaylı

FAİZ HADDİ VE PARA ARZININ DÖVİZ KURU ÜZERİNE ETKİSİ: KAZAKİSTAN ÖRNEĞİ

FAİZ HADDİ VE PARA ARZININ DÖVİZ KURU ÜZERİNE ETKİSİ: KAZAKİSTAN ÖRNEĞİ MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017 Cilt: 6 Sayı: 4 MANAS Journal of Social Studies 2017 Vol.: 6 No: 4 FAİZ HADDİ VE PARA ARZININ DÖVİZ KURU ÜZERİNE ETKİSİ: KAZAKİSTAN ÖRNEĞİ Prof. Dr. Fuat SEKMEN Kırgızistan-Türkiye

Detaylı

PETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT

PETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.14, S.3 s.289-299. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2009,

Detaylı

TÜRKİYE DE ENFLASYON, DÖVİZ KURU VE İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE ENFLASYON, DÖVİZ KURU VE İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 2014, Cilt:10, Yıl:10, Sayı:1, 179-204 TÜRKİYE DE ENFLASYON, DÖVİZ KURU VE İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ Sibel Selim 1 Emine Türkan Ayvaz

Detaylı

Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini

Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt:16.Sayı:2.Aralık 2012 ss.95-110 Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini Econometric Estimation of Sectoral Import Demand Function

Detaylı

TÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ KURU İLE İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ KURU İLE İLİŞKİSİ Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Cilt: 5 Sayı: 10 Ocak 2014, ISSN 1309-1123, ss. 15-32 DOI: 10.14784/JFRS.2014104497 TÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ

Detaylı

PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ Arzu ÖZMERDİVANLI Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Muhasebe ve Vergi Bölümü Özet: Hisse

Detaylı

DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1

DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1 Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Temmuz 2015, Sayı:8 DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN Özet: DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1 Hayrettin KESGİNGÖZ * Bilindiği

Detaylı

DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ

DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ EMPIRICAL ANALYSIS OF THE REALATIONSHIP BETWEEN EX- CHANGE RATE AND ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 AND SECTOR INDEXES

Detaylı

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2011, s. 1-19 AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ Seymur AGHAYEV Öz Çalışmada 1995: 01 2010: 04 dönemine ait aylık

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ...

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 1.1. Regresyon Analizi... 1 1.2. Uygulama Alanları ve Veri Setleri... 2 1.3. Regresyon Analizinde Adımlar... 3 1.3.1. Problemin İfadesi... 3 1.3.2. Konu ile İlgili Potansiyel

Detaylı

TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015

TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, 2015 407 TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Cüneyt KILIÇ Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi:

Detaylı

Cilt 8 Sayı 20 Yıl 2017

Cilt 8 Sayı 20 Yıl 2017 Gümüşhane Üniversitesi Cilt 8 Sayı 2 Yıl 217 Sosyal Bilimler Enstitüsü FİRMA KARLILIĞININ SERMAYE YOĞUNLAŞMASI KAPSAMINDA BELİRLEYİCİLERİ: BIST 3 FİRMALARI ÜZERİNE PANEL VAR ANALİZİ Emre Esat TOPALOĞLU

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 24 Şubat 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June

Detaylı

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURLARINDAKİ DEĞİŞME İLE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİ (1983-2012)

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURLARINDAKİ DEĞİŞME İLE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİ (1983-2012) TÜRKİYE DE DÖVİZ KURLARINDAKİ DEĞİŞME İLE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİ (1983-2012) Öğr. Gör. Emine Türkan AYVAZ GÜVEN Celal Bayar Üniversitesi, Ahmetli MYO Prof.Dr. Doğan UYSAL Celal Bayar Üniversitesi,

Detaylı

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Cahit YILMAZ Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul c.yilmaz@iku.edu.tr Key words:kredi,büyüme. Özet Banka kredileri ile ekonomik büyüme arasında

Detaylı

Türkiye de Enflasyon- Büyüme İlişkisi: Tarım Sektörü İtibariyle Ekonometrik Bir Analiz

Türkiye de Enflasyon- Büyüme İlişkisi: Tarım Sektörü İtibariyle Ekonometrik Bir Analiz Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2007, 44 (1): 163-175 ISSN 1018-8851 Türkiye de Enflasyon- Büyüme İlişkisi: Tarım Sektörü İtibariyle Ekonometrik Bir Analiz Berna TÜRKEKUL 1 Geliş tarihi: Kabul ediliş tarihi:

Detaylı

DÖVİZ KURLARININ YURTİÇİ FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ DÖNEMİ UYGULAMASI*

DÖVİZ KURLARININ YURTİÇİ FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ DÖNEMİ UYGULAMASI* Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 14, Yıl 14, Sayı 1, 2018 The International Journal of Economic and Social Research, Vol. 14, Year 14, No. 1, 2018 DÖVİZ KURLARININ YURTİÇİ FİYATLARA GEÇİŞ

Detaylı

TÜRKİYE DE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DÖNEMİ İÇİN TEST EDİLMESİ

TÜRKİYE DE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DÖNEMİ İÇİN TEST EDİLMESİ Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2016, C.21, S.3, s.961-969. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2016,

Detaylı

Doç. Dr. Dilek ALTAŞ İSTATİSTİKSEL ANALİZ

Doç. Dr. Dilek ALTAŞ İSTATİSTİKSEL ANALİZ I Doç. Dr. Dilek ALTAŞ İSTATİSTİKSEL ANALİZ II Yayın No : 2845 Teknik Dizisi : 158 1. Baskı Şubat 2013 İSTANBUL ISBN 978-605 - 377 868-4 Copyright Bu kitabın bu basısı için Türkiye deki yayın hakları BETA

Detaylı

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 2013 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 9, No. 18, 2013 TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ:

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU HAREKETLERİ VE DIŞ TİCARET FİYATLARI (TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE AMPİRİK BULGULAR) *

REEL DÖVİZ KURU HAREKETLERİ VE DIŞ TİCARET FİYATLARI (TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE AMPİRİK BULGULAR) * C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 2 27 REEL DÖVİZ KURU HAREKETLERİ VE DIŞ TİCARET FİYATLARI (TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE AMPİRİK BULGULAR) * Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Çaycuma

Detaylı

TÜRKİYE DE KAMU-ÖZEL İMALAT SANAYİNDE ÜCRET VE İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE KAMU-ÖZEL İMALAT SANAYİNDE ÜCRET VE İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ İLİŞKİSİ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,10(1) TÜRKİYE DE KAMU-ÖZEL İMALAT SANAYİNDE ÜCRET VE İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ İLİŞKİSİ Salih Türedi Karadeniz Teknik Üniversitesi SBE-İktisat Harun TERZİ

Detaylı

Enerji Dışı İthalatımızın Petrol Fiyatları ile İlişkisi

Enerji Dışı İthalatımızın Petrol Fiyatları ile İlişkisi Enerji Dışı İthalatımızın Petrol Fiyatları ile İlişkisi Türkiye ithalatının en çok tartışılan kalemi şüphesiz enerjidir. Enerji ithalatı dış ticaret açığının en önemli sorumlusu olarak tanımlanırken, enerji

Detaylı

TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK İLİŞKİSİ ANALİZİ

TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK İLİŞKİSİ ANALİZİ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:233-249 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK

Detaylı

EURO/TL VOLATİLİTESİNİN TÜRKİYE - AVRUPA BİRLİĞİ TİCARET PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: AMPİRİK BULGULAR *

EURO/TL VOLATİLİTESİNİN TÜRKİYE - AVRUPA BİRLİĞİ TİCARET PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: AMPİRİK BULGULAR * Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1) 2013, 112-124 EURO/TL VOLATİLİTESİNİN TÜRKİYE - AVRUPA BİRLİĞİ TİCARET PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: AMPİRİK BULGULAR * THE EFFECTS OF EURO/TL VOLATILITY ON THE PERFORMANCE

Detaylı

İDARE MERKEZİ ANKARA, 28 Ocak 2014

İDARE MERKEZİ ANKARA, 28 Ocak 2014 İDARE MERKEZİ ANKARA, 28 Ocak 2014 Cevaplarda şu işaretlerin tekrarını dileriz: B.02.2.TCM.0.00.00.00- Sayın Ali BABACAN BAŞBAKAN YARDIMCISI ANKARA Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (Merkez Bankası) Kanunu

Detaylı

Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi *

Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * U. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2008, Cilt 22, Sayı 2, 47-56 (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University) Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * Gülistan

Detaylı

TÜRKİYE DE ENFLASYON, DÖVİZ KURU ve İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE ENFLASYON, DÖVİZ KURU ve İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Yıl 10, Sayı 1, 2014 The International Journal of Economic and Social Research, Vol. 10, Year 10, No. 1, 2014 TÜRKİYE DE ENFLASYON, DÖVİZ KURU ve İŞSİZLİK

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ Metin SARAÇOĞLU Yrd. Doç. Dr. Gazi Üniversitesi İİBF, İktisat

Detaylı

TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:65-77 TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Şahabettin GÜNEŞ * AN ANALYSIS ON THE EXCHANGE

Detaylı

Enerji Fiyatlarının Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sanayi Sektörü Şirketleri

Enerji Fiyatlarının Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sanayi Sektörü Şirketleri Muhasebe ve Finansman Dergisi Nisan/2014 Enerji Fiyatlarının Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sanayi Sektörü Şirketleri Murat YILDIRIM Yılmaz BAYAR Abdülkadir KAYA

Detaylı

EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları

EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews

Detaylı

Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Türkiye nin Cari İşlemler Açığına Etkileri *

Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Türkiye nin Cari İşlemler Açığına Etkileri * Maliye Finans Yazıları - 2016 - (106), 29-48 29 Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Türkiye nin Cari İşlemler Açığına Etkileri * Selim GÜNGÖR 1 - Lütfiye SÖNMEZ 2 - Özge KORKMAZ 3 - Süleyman Serdar KARACA

Detaylı

Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans

Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri II Ders Notları Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında

Detaylı

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi Muhasebe ve Finansman Dergisi Temmuz/2013 İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi ÖZET Halime TEMEL NALIN Sevinç GÜLER Bu çalışmanın amacı, İMKB 100 Endeksinde işlem hacmi

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi

Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin

Detaylı

Emtia Fiyatlarının Enflasyon Üzerindeki Etkisi

Emtia Fiyatlarının Enflasyon Üzerindeki Etkisi Emtia Fiyatlarının Enflasyon Üzerindeki Etkisi Mart 2016 Mustafa Kemal GÜNDOĞDU Uzman Yardımcısı İktisadi Araştırmalar Bölümü Emtia Fiyatlarının Enflasyon Üzerindeki Etkisi 1 Emtia Fiyatlarının Enflasyon

Detaylı

Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), Haziran İMKB 100 Endeksi Getirisi ile Yabancı Portföy Yatırımları Arasındaki İlişkinin Analizi

Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), Haziran İMKB 100 Endeksi Getirisi ile Yabancı Portföy Yatırımları Arasındaki İlişkinin Analizi Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), Haziran 2011 İMKB 100 Endeksi Getirisi ile Yabancı Portföy Yatırımları Arasındaki İlişkinin Analizi Ömer İSKENDEROĞLU 1 & Erdinç KARADENİZ 2 Özet: Bu çalışmanın

Detaylı

TÜRKİYE DE ENFLASYONLA BÜYÜMEYE YÖNELİK YENİ KANITLAR Ali ŞEN* İzzet TAŞAR** Yunus AÇCI***

TÜRKİYE DE ENFLASYONLA BÜYÜMEYE YÖNELİK YENİ KANITLAR Ali ŞEN* İzzet TAŞAR** Yunus AÇCI*** TÜRKİYE DE ENFLASYONLA BÜYÜMEYE YÖNELİK YENİ KANITLAR Ali ŞEN* İzzet TAŞAR** Yunus AÇCI*** ÖZET Bu çalışmada Türkiye de enflasyon oranı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin Ocak 2005-Kasım 2015 dönemine

Detaylı

2017 Yılı Enflasyon Beklentisi

2017 Yılı Enflasyon Beklentisi 2017 Yılı Enflasyon Beklentisi Bu notta, Türkiye de enflasyonun mevcut durumu ile 2017 yılında enflasyonu etkilemesi bekleyen bazı önemli faktörler kısaca irdelenmiştir. Bu çerçevede yılsonu enflasyon

Detaylı

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( ) ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME (2014-2016) I- Dünya Ekonomisine İlişkin Öngörüler Orta Vadeli Program ın (OVP) global makroekonomik çerçevesi oluşturulurken, 2014-2016 döneminde; küresel büyümenin

Detaylı

7. Orta Vadeli Öngörüler

7. Orta Vadeli Öngörüler 7. Orta Vadeli Öngörüler Bu bölümde tahminlere temel oluşturan varsayımlar özetlenmekte, bu çerçevede üretilen orta vadeli enflasyon ve çıktı açığı tahminleri ile para politikası görünümü önümüzdeki üç

Detaylı

3. TAHMİN En Küçük Kareler (EKK) Yöntemi 1

3. TAHMİN En Küçük Kareler (EKK) Yöntemi 1 3. TAHMİN 3.1. En Küçük Kareler (EKK) Yöntemi 1 En Küçük Kareler (EKK) yöntemi, regresyon çözümlemesinde en yaygın olarak kullanılan, daha sonra ele alınacak bazı varsayımlar altında çok aranan istatistiki

Detaylı

MURAT EĞİTİM KURUMLARI

MURAT EĞİTİM KURUMLARI 2013 KPSS de Testlerin Kapsamları Değişti ÖSYM tarafından yapılan açıklamaya göre 2013 KPSS de uygulanacak testlerin içeriğinde bir takım değişiklikler yapıldı. Bu değişikler başta Genel Yetenek - Genel

Detaylı

BİLECİK ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU

BİLECİK ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU BİLECİK ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı SERPİL TÜRKYILMAZ Ünvanı Yardımcı Doçent Doktor Birimi SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Doğum Yeri ESKİŞEHİR E-Posta serpil.turkyilmaz@bilecik.edu.tr

Detaylı

KPSS LİSANS DA UYGULANAN TESTLERİN KAPSAMLARI

KPSS LİSANS DA UYGULANAN TESTLERİN KAPSAMLARI 2012 - LİSANS DA UYGULANAN TESTLERİN KAPSAMLARI Genel Yetenek 1) Türkçe %50 2) Matematik %50 a) Sözcük bilgisi %5 a) Sayılarla işlem yapma %10 b) Dil bilgisi %10 b) Matematiksel ilişkilerden yararlanma

Detaylı

Petrol ve İthalat: İthalat Kuru Petrol Fiyatları mı?

Petrol ve İthalat: İthalat Kuru Petrol Fiyatları mı? Petrol ve İthalat: İthalat Kuru Petrol Fiyatları mı? Ya petrol fiyatları sadece petrol fiyatları değilse? Yani Türkiye günde altı yüz küsür bin varil olan kendi tükettiği petrolünü üretse, dışarıdan hiç

Detaylı

ÜSTEL DÜZLEŞTİRME YÖNTEMİ

ÜSTEL DÜZLEŞTİRME YÖNTEMİ ÜSEL DÜLEŞİRME YÖNEMİ ÜSEL DÜLEŞİRME YÖNEMİ Bu bölüme kadar anlatılan yöntemler zaman içinde değişmeyen parametre varsayımına uygun serilerin tahminlerinde kullanılmaktaydı. Bu tür seriler deterministik

Detaylı

Sığır Sayısı, Süt Üretimi ve Süt Fiyatı Arasındaki Uzun Dönem İlişkisinin Belirlenmesi: 1980-2013 Dönemi-Türkiye Örneği

Sığır Sayısı, Süt Üretimi ve Süt Fiyatı Arasındaki Uzun Dönem İlişkisinin Belirlenmesi: 1980-2013 Dönemi-Türkiye Örneği Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi http://dergi.siirt.edu.tr/index.php/ziraat Araştırma Makalesi / Research Article Turk J Agric Res (2014) 1: 196-202 TÜTAD ISSN: 2148-2306 Sığır Sayısı, Süt Üretimi

Detaylı