BAŞKANIN MESAJI. Osman BAĞDATLIOĞLU Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı

Transkript

1 1 BAŞKANIN MESAJI Türkiye de süs bitkileri sektörü hem üretim hem ihracat yönünden hızla gelişen bir sektör. Bugün tüm dünya Türkiye deki bu potansiyelin farkında ve bizi önemli bir üretici/ihracatçı ülke olarak kabul etmiş durumda yılı sektörümüz açısından çok olumlu bir yıl oldu. Süs bitkileri ve mamulleri ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre değer bazında %5 artış göstererek 77 milyon 092 bin $ a yükseldi. Özellikle iç ve dış mekan bitkileri ihracatı artış gösterirken, ihracatımızda bu ürünler için Türkmenistan, Irak, Azerbaycan ve Özbekistan gibi yeni pazarlar kazanıldı. İhracat pazarlarımız bu yıl da genişlemeye devam etti. Toplamda 50 den fazla ülkeye ihracat gerçekleştirilirken, Hollanda, İngiltere, Türkmenistan, Almanya, Irak, Azerbaycan, Ukrayna, Rusya, Özbekistan ve Romanya en önemli pazarlarımız oldu yılında ihracatımızın % 25 artış göstermesini ve 100 milyon dolara ulaşmasını hedefliyoruz. İhracatımıza önümüzdeki yıl yeni çeşitler ve yeni pazarlar kazandırmayı da amaçlıyoruz. Bu anlamda hem Birlik hem Tanıtım Grubumuz yurtdışı ve yurtiçi sektörel tanıtım çalışmalarına hızla devam edecek. Birliğimiz ihracat pazarlarını arttırmak için dış mekan bitkileri için Mersin Ticaret ve Sanayi Odasıyla birlikte bir proje yürütüyor. Bu proje ile, hedef pazarlar olan Irak, Azerbaycan ve Türkmenistan a yönelik tanıtım çalışmaları, fuarlar ve heyetler düzenlenecek. Bunun dışında kesme çiçekte hedef pazarlarımız olan Orta Avrupa Ülkelerine yönelik yürüttüğümüz projemiz yeni sona erdi. Bu proje kapsamında 2013 yılında Fransa, Kolombiya ve Hollanda pazarlarına heyetler gerçekleştirdik. Bu heyetler ihracatçı firmalarımız için çok faydalı oldu yılında da farklı hedef pazarlara sektörel ticaret heyetleri yapmayı planlıyoruz. Süs bitkileri tanıtım grubu olarak 2013 yılında önemli hedef pazarlarımız olan Hollanda ve Almanya da tanıtım çalışmalarını hızlandırarak, fuar katılımları gerçekleştirdik. ayrıca Türkiye deki süs bitkileri sektörünü dünya ile entegre etme adına, bugüne kadar pek çok organizasyona imza attık. Yurtdışında Union Fleurs (Dünya Çiçek Ticareti Birliği), AIPH (Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği) ve birçok diğer alanda ülkemizi başarıyla temsil etmeye devam ediyoruz. Önümüzdeki süreçte, Birliğimizin de içinde aktif rol aldığı ve yoğun çabalarla ülkemize kazandırılan Expo 2016 Antalya gibi önemli bir proje var. Expo 2016 Antalya, ülkemizin evsahipliği yaptığı en önemli organizasyon olacak. Bu açıdan elimizdeki bu örnekleri iyi kullanmamız ve buna göre bir yol haritası çıkarmamız gerekiyor. Expo 2016 Antalya projesine Birliğimizin desteği artarak devam edecek. Bu oluşum süs bitkileri ihracatının da ivme kazanması için bir dönüm noktası olacak. Expo organizasyonunun özellikle dış mekan bitkileri ve peyzaj alanlarında sektörü çok geliştirmesini bekliyoruz. Sektörümüzün tanıtımı için uluslararası arenadaki her faaliyeti çok önemli görüyoruz. Biliyoruz ki, ülkemizin sadece sektörümüz adına bünyesinde barındırdığı zenginlik bile, bizleri dünyada çok daha farklı bir konuma yerleştirmek için yeterli. Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak, süs bitkileri üretimimizin gelişmesi ve ihracatımızın artması için durmaksızın çalışıyoruz ve çalışmaya da devam edeceğiz. İhracatımızın, önümüzdeki yıllarda da atan bir ivmeyle devam edeceğine inanıyoruz. Çünkü hem ülkemizdeki potansiyele, hem sektörümüzdeki ihracatçılarımıza hem de gerçekleştirdiğimiz faaliyetlerimize olan güvenimiz tam. Osman BAĞDATLIOĞLU Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı 1

2 2 SÜS BİTKİLERİ VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ I SEKTÖRÜN DÜNYADAKİ DURUMU Dünyada süs bitkileri üretimi 20. yüzyıl başlarında önem kazanmaya başlamıştır. Günümüzde süs bitkileri sektörü dünya üzerinde hızlı değişim görülen bir sektör olarak nitelendirilebilir. Küreselleşme ve bunun dünya üzerinde değişik bölgelerdeki gelire olan etkisine bağlı olarak çoğu ülkede kişi başına düşen süs bitkileri tüketiminin arttığı görülmektedir. Buna bağlı olarak dünya üzerindeki rekabet de artmaktadır. Bazı geleneksel pazarlarda artık bozulma görülmekte, diğer yanda yeni ülkeler pazarda yer almaya çalışmaktadır. ABD, Japonya, İtalya, Hollanda gibi geleneksel üretim yerlerinin yanında, Latin Amerika ve Afrika da üretim çok hızlı artış göstermektedir. Son yıllarda süs bitkileri üretiminde iklim koşulları ve ucuz işgücü gibi avantajlara sahip olan Kolombiya, Ekvador, Etiyopya ve Kenya gibi ülkeler dünyanın en önemli kesme çiçek üreticisi ve ihracatçısı ülkeleri konumuna gelmişlerdir. Geleneksel merkezlerde ise üretim alanları aynı kalmakla veya azalmakla birlikte, verimlilik artışına gidilmeye başlanmıştır. Süs bitkilerinin arzı dünyada artış eğilimindedir. 1.1.İHRACAT 2012 yılı verilerine göre dünya süs bitkileri ihracatı 21 milyar 125 milyon dolardır. Dünya süs bitkileri ihracatında en önemli ülke Hollanda dır. Hollanda yı Kolombiya, Almanya, İtalya, Belçika, Ekvador izlemektedir. Tablo: Dünya Süs Bitkileri İhracatı (06) İHRACATÇI ÜLKELER 2012 İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD) DÜNYA İHRACATINDA PAYI (%) Hollanda Kolombiya Almanya İtalya Belçika Ekvador Kenya Danimarka Etiyopya ABD İspanya Kanada Çin Tayvan İsrail TOPLAM Kaynak: Trademap 2

3 İTHALAT Dünya süs bitkileri ithalatı 2012 yılında toplam 18 milyar 878 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Dünya üzerinde en önemli ithalatçılar, Almanya, ABD, Hollanda, İngiltere, Fransa ve Rusya dır. Tablo: Dünya Süs Bitkileri İthalatı ÜLKELER 2012 YILI İTHALAT DEĞERİ (1.000 $) ALMANYA ABD HOLLANDA İNGİLTERE FRANSA RUSYA JAPONYA İTALYA BELÇİKA İSVİÇRE TOPLAM Kaynak: Trademap KESME ÇİÇEKLER Dünya üzerinde toplam ha alanda kesme çiçek üretimi yapılmaktadır. Üretim alanları en fazla Asya, Güney Amerika ve Avrupa da yoğunlaşmıştır. Grafik : Kesme Çiçek Üretim Alanları (ha) Tablo: Kesme Çiçek Üretim Alanları (ha) ORTA/GÜNEY AMERİKA KUZEY AMERİKA AVRUPA ORTA DOĞU AFRİKA ASYA /PASİFİK Toplam üretim alanlarının % 72 si Asya, % 13 ü Güney Amerika, % 9 u Avrupa da yer almaktadır. 3

4 4 Tablo: Kesme Çiçek Üretim Alanları (ha) ÜRETİM ALANI (ha) AVRUPA ORTA DOĞU AFRİKA ASYA /PASİFİK KUZEY AMERİKA ORTA/ GÜNEY AMERİKA TOPLAM Kaynak: AIPH Statistical Yearbook, 2013 Dünya Kesme çiçek üretiminin yapıldığı enönemli ülkeler sırasıyla Hindistan, Çin, Brezilya, Meksika, Japonya, ABD, Güney Afrika Cum., İtalya, Tayland, Ekvador, Kolombiya ve Hollanda dır. Hindistan, Çin, Brezilya, Meksika, Japonya, ABD, Tayland gibi önemli üreticiler olmalarına üretimi kendi iç pazarlarına yönelik yapmaktadırlar. Ekvador, Kolombiya gibi üreticiler ise ihracata yönelik üretim yapmaktadır. Dünya kesme çiçek ihracatının ülkelere göre dağılımı aşağıda verilmektedir. Dünya kesme çiçek ihracatında en önemli ülkeler Hollanda; Kolombiya, Ekvador, Kenya ve Etiyopya dır. Tablo: Dünya Kesme Çiçek İhracatı (0603) İHRACATÇI ÜLKELER 2012 ihracat Değeri (1.000 USD) 2012 İHRACAT MİKTAR (ton) ORTALAMA YILLIK BÜYÜME (USD) (%) PAYI (%) 1 HOLLANDA ,0 2 KOLOMBİYA ,8 3 EKVADOR ,8 4 KENYA ,4 5 ETİYOPYA ,7 6 BELÇİKA ,7 7 MALEZYA ,3 8 ÇİN ,0 9 İTALYA ,9 10 İSRAİL ,9 TOPLAM ,0 Kaynak: Trademap 4

5 Dünya kesme çiçek ithalatının ülkelere göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmektedir. En önemli ithalatçı ülkeler ABD, Almanya, İngiltere ve Rusya dır. 5 İTHALATÇILAR DEĞER 2012 (1000 USD) DÜNYA İTHALATINDAKİ PAYI (%) ABD ,0 Almanya ,3 İngiltere ,2 Rusya ,6 Hollanda ,4 Japonya ,6 Fransa ,5 Belçika ,7 İtalya ,6 İsviçre ,4 Kanada ,8 Avusturya ,5 Danimarka ,2 Norveç ,1 İspanya ,1 İsveç ,1 Ukrayna ,9 TOPLAM (Tüm Dünya)

6 6 II SÜS BİTKİLERİ VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ 2013 YILI İHRACAT DEĞERLENDİRMESİ ÜRETİM Türkiye, süs bitkileri yetiştiriciliğinde uygun iklimsel ve coğrafi koşulları, pazar ülkelere yakınlığı ve ucuz işgücüne sahip olması gibi nedenlerle önemli avantajlara sahiptir. Türkiye de 2009 yılında toplam ha. alanda süs bitkileri üretimi yapılmaktadır yılı verilerine göre Türkiye süs bitkileri üretiminin % 62 sini iç ve dış mekan bitkileri, % 36 sını kesme çiçekler, % 2 sini doğal çiçek soğanları oluşturmaktadır. Tablo : Türkiye Süs Bitkileri Üretim Alanları (ha) SÜS BİTKİLERİ ÜRETİM ALANLARI ( ) ÜRÜN GRUPLARI Cam Sera Plastik Sera Açık Alan Toplam % Dış Mekan Bitkileri Kesme Çiçekler İç Mekan Bitkileri Çiçek Soğanları TOPLAM Kaynak: T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Türkiye de 28 ilde süs bitkileri üretimi yapılmaktadır. Üretimin en fazla yapıldığı iller sırasıyla İzmir, Sakarya, Antalya, Yalova, Bursa ve Isparta dır. Antalya ve İzmir kesme çiçek üretiminde en önemli illerdir. Marmara ve Ege Bölgesinde (İstanbul, Yalova, İzmir, Aydın) yapılan kesme çiçek üretimi genellikle iç pazara yöneliktir. Antalya bölgesinde ise çoğunluğu seralarda olmak üzere yüksek kaliteli ve ihracata yönelik üretim yapılmaktadır. Sakarya, Yalova, İstanbul, Adana, Osmaniye iç ve dış mekan bitkileri üretiminde önemli yere sahiptir. Sakarya bölgesi de istatistiklerden görülmeyen ama son 5 yıldır çok önemli dış mekan süs bitkileri üretimi yapılan bir bölgedir. Bu bölgede üretimin ihracata yönelik konumlandırıldığı 500 hektara yakın üretim alanı bulunmaktadır. Özellikle Sakarya merkez olmak üzere Arifiye, Sapanca, Pamukova ilçelerinde yoğun üretim alanları görülmektedir. Tablo : İllere Göre Süs Bitkileri Üretimi 2009 İLLER ÜRETİM ALANI (da) PAY (%) İzmir Sakarya Antalya Yalova Bursa Isparta Kocaeli Balıkesir Samsun Adana Diğer TOPLAM Kaynak: T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 6

7 7 İHRACAT 2013 yılında genel ihracatımız içinde tarım ürünleri ihracatımız % 14,1pay alırken, tarım ürünleri içinde yer alan Süs Bitkileri ve Mamulleri Sektörü nün Türkiye nin toplam ihracatından aldığı pay 2013 yılında binde 1 olmuştur. Süs bitkileri ve mamulleri ihracatı 2013 yılı OcakAralık döneminde bir önceki yıl aynı döneme kıyasla değer bazında %5 artış göstererek 77 milyon 092 bin $ a yükselmiştir. Grafik: Türkiye Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatı TÜRKİYE SÜS BİTKİLERİ İHRACATI TOPLAM YOSUN VE AĞAÇ DALLARI KESME ÇİÇEKLER CANLI BİTKİLER ÇİÇEK SOĞANLARI YILI 2012 YILI (Bin $) Türkiye süs bitkileri ihracatının mal gruplarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Önemli ürün gruplarımızdan canlı bitkiler ihracattan %51pay alırken, canlı bitkileri kesme çiçek (% 37), yosun ve ağaç dalları (9) ve çiçek soğanları (3) izlemektedir. Grafik: Türkiye Süs Bitkileri İhracatının Mal Gruplarına Göre Dağılımı YOSUN VE AĞAÇ DALLARI 9% ÇİÇEK SOĞANLARI 3% KESME ÇİÇEKLER 37% CANLI BİTKİLER 51% 7

8 Sektörün ihracatında Hollanda ilk sırada yer alırken, İngiltere, Türkmenistan, Almanya, Irak, Azerbaycan, Ukrayna, Rusya, Özbekistan ve Romanya ilk on sırada yer alan diğer ülkeler olmuştur. Grafik: Türkiye Süs Bitkileri İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı (Değer:1.000 $) Bin $ ÜLKELERE GÖRE İHRACAT YILI 2013 YILI HOLLANDA İNGİLTERE TÜRKMENİSTAN ALMANYA IRAK AZERBAYCAN UKRAYNA RUSYA ÖZBEKİSTAN ROMANYA DİĞERLERİ Çiçek Soğanları Çiçek soğanları ürün grubunda 2013 yılı OcakAralık döneminde toplam $ lık ihracat kaydedilmiş, ihracat bu dönemde %6 oranında düşüş göstermiştir. Hollanda ve İsviçre anılan ürün grubunda başlıca pazarlar olmuştur. Grafik: Çiçek Soğanları İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı (Değer: $) ÇİÇEK SOĞANLARI İHRACATI Bin $ HOLLANDA AZERBAYCAN TÜRKMENİSTAN İNGİLTERE 2012 YILI 2013 YILI 8

9 9 Canlı Bitkiler 2013 yılında ihracattan değer bazında %52 pay alan canlı bitkilerde ihracat %17 artış göstererek 39 milyon 908 bin $ olmuştur. Türkmenistan, Irak, Almanya, Azerbaycan, Özbekistan, Hollanda, KKTC, Rusya ve Kazakistan canlı bitkiler ihracatında en önemli pazarlarımız olmuştur yılı OcakAralık döneminde bu ürün grubunda Türkmenistan a yönelik ihracatımız geçen yıl aynı döneme kıyasla %37, Almanya ya ihracatımız %7 artış göstermiştir. Özbekistan pazarına ihracatımız geçen yıla göre 3 kat yükselerek, 2 milyon 455 bin dolara ulaşmış; benzer şekilde Kazakistan pazarına da ihracatımız geçen yıla oranla 7 kat artarak 444 bin dolara ulaşmıştır. Grafik: Canlı Bitkiler İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı (Değer: $) (Bin $) CANLI BİTKİLER İHRACATI YILI 2013 YILI TÜRKMENİSTAN IRAK ALMANYA AZERBAYCAN ÖZBEKİSTAN HOLLANDA KKTC RUSYA KAZAKİSTAN GÜRCİSTAN DİĞERLERİ Kesme Çiçekler İkinci önemli ürün grubu olan kesme çiçeklerde; 2013 yılı OcakAralık döneminde ihracat %6 azalış göstererek, 28 milyon 356 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. Kesme çiçek ihracatında en önemli pazarlar sırasıyla İngiltere, Hollanda, Ukrayna ve Rusya olmuştur. Grafik: Kesme Çiçekler İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı (Değer: $) KESME ÇİÇEK İHRACATI Bin $ YILI 2013 YILI İNGİLTERE HOLLANDA UKRAYNA RUSYA ROMANYA BULGARİSTAN JAPONYA ALMANYA YUNANİSTAN MACARİSTAN DİĞERLERİ 9

10 10 Yosun ve Ağaç Dalları Yosun ve ağaç dalları ürün grubunda %2 oranında ihracat artışı olmuş ve toplam 6,8 milyon $ lık ihracat kaydedilmiştir. Almanya, Hollanda ve ABD ilk üç pazar olarak yerini almıştır. Grafik: Yosun ve Ağaç Dalları İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı (Değer: $) YOSUN VE AĞAÇ DALLARI İHRACATI Bin $ YILI 2013 YILI ALMANYA HOLLANDA ABD POLONYA İNGİLTERE BELÇİKA AVUSTURYA ÇEK CUMHURİYETİ KANADA DANİMARKA DİĞERLERİ Bu ürün grubunda yer alan süs amaçlı çelenkler en önemli ihraç kalemi olup, özellikle, paskalya, yılbaşı vb. önemli günlerde ihracatı artmaktadır. Önümüzdeki dönemde halen Batı Avrupa pazarında en kaliteli ve zengin çeşit varlığı (meyve kullanımına uygun çeşitlerin varlığı) nedeni ile belirleyici konuma sahip bu alt grubun atak yapma şansına sahip olduğu düşünülmektedir. Batı Akdeniz iklim koşullarının elverişliliği sayesinde yeşillik olarak kullanılan geniş bitki örtüsü ile kültüre alınıp çoğaltılan taç yapımına uygun meyve çeşitlerinin varlığı sektörün ihracata yönelik üretici ülke konumunu korumasına ve sürdürmesine olanak verecek düzeydedir. 10

11 11 III. BAZI MAL GRUPLARI İÇİN SON ON YILLIK DEĞİŞİMLERİ İHRACAT VE BİRİM FİYAT Grafik: İhracat: Doğal Çiçek Soğanları İhracat ve Birim Değişimi (Kaynak: TÜİK verileri) YILLAR İTİBARİYLE DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI İHRACATI MİKTAR (ADET) YILLAR İTİBARİYLE DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI İHRACATI DEĞER (USD) DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI İHRAÇ BİRİM FİYATI EĞİLİMİ $ 0,0900 0,0800 0,0700 0,0600 0,0500 0,0400 0,0300 0,0200 0,0100 0,

12 12 Grafik: İhracat: Çelik ve Fideler İhracat ve Birim Değişimi (Kaynak: TÜİK verileri) YILLAR İTİBARİYLE ÇELİK VE FİDELER İHRACATI MİKTAR (adet) YILLAR İTİBARİYLE ÇELİK VE FİDELER İHRACATI DEĞER (USD) ÇELİK VE FİDELER İHRAÇ BİRİM FİYAT EĞİLİMİ ($) 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 12

13 13 Grafik: İhracat: Ağaçlar Çalıları ve dalları İhracat ve Birim Değişimi (Kaynak: TÜİK verileri) YILLAR İTİBARİYLE AĞAÇLAR.ÇALILAR VE DALLARI İHRACATI MİKTAR YILLAR İTİBARİYLE AĞAÇLAR ÇALILAR VE DALLARI İHRACATI KAYIT DEĞERİ(USD) AĞAÇLAR ÇALILAR VE DALLARI İHRAÇ BİRİM FİYAT EĞİLİMİ BİRİM FİYAT 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 13

14 14 Grafik: İhracat: Oda Bitkileri İhracat ve Birim Değişimi (Kaynak: TÜİK verileri) YILLAR İTİBARİYLE ODA BİTKİLERİ İHRACATI KODLU MİKTAR YILLAR İTİBARİYLE ODA BİTKİLERİ İHRACATI KAYIT DEĞERİ(USD) ODA BİTKİLERİ İHRAÇ BİRİM FİYAT EĞİLİMİ ($) 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 14

15 15 Grafik: İhracat: Karanfil İhracat ve Birim Değişimi (Kaynak: TÜİK verileri) YILLAR İTİBARİYLE KARANFİL İHRACATI MİKTAR (dal) YILLAR İTİBARİYLE KARANFİL İHRACATI DEĞER ($) KARANFİL İHRAÇ BİRİM FİYAT EĞİLİMİ ($) 0,100 0,090 0,080 0,070 0,060 0,050 0,040 0,030 0,020 0,010 0,

16 16 IV. ENERJİ FİYATLARI VE İHRACAT DEĞİŞİM ORANLARI (%) 80,00 Doğalgaz Fiyatları ve Süs Bitkileri İhracatındaki Değişim Oranları (%) 60,00 40,00 20,00 0,00 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 20,00 40,00 60,00 Doğalgaz Süs Bitkileri İhracatı (Değer) Süs Bitkileri İhracatı (Miktar) #REF! 80,00 Petrol Fiyatları ve Süs Bitkileri İhracatındaki Değişim Oranları (%) 60,00 40,00 20,00 0,00 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 20,00 40,00 60,00 Petrol Süs Bitkileri İhracatı (Değer) Süs Bitkileri İhracatı (Miktar) #REF! 16

17 TABLO SÜS BİTKİLERİ VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ TÜRKİYE GENELİ YILLARI OCAK ARALIK DÖNEMİ İHRACATI 17 Mal Grubu ÇİÇEK SOĞANLARI Miktar (Adet) 2012 YILI 2013 YILI Değer (ABD $) Miktar (Adet) (%) Değişim Değer (ABD $) Miktar Değer YUMRU HALİNDE DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI SÜRGÜN VERMİŞ VEYA ÇİÇEKLENMİŞ DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI CANLI BİTKİLER ÇELİK VE FİDELER AĞAÇLAR, ÇALILAR VE DALLARI ODA BİTKİLERİ KESME ÇİÇEKLER TAZE KESME ÇİÇEKLER TAZE OLMAYAN KURUTULMUŞ, BOYANMIŞ, İŞLEM GÖRMÜŞ DİĞER ÇİÇEKLER YOSUN VE AĞAÇ DALLARI YOSUNLAR VE LİKENLER ORMAN AĞAÇ DALLARI, KOZALAKLAR VB ÇELENK VE BUKET YAPMAYA ELVERİŞLİ MALZEMELER TOPLAM ,4 17