Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri"

Transkript

1 Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar

2 Amerikan İngilizcesi: Aluminum İngiliz İngilizcesi: Aluminium Türkçe Aluminyum / Alüminyum Latince Alumin: acı tuz

3 Atom numarası 13 Atom ağırlığı Yoğunluk 26, (8) g/mol 2700 kg/m³ Ergime noktası 660,32 C Kaynama noktası 2519 C Ergime ısısı Isı kapasitesi Kristal yapısı Elektrik direnci Isıl iletkenlik Isıl genleşme 10,71 kj/mol 24,2 (25 C) J/(mol K) Yüzey merkezli kübik 26,50 nω m (20 C'de) 237 W/(m K) 23,1 µm/(m K) (25 C'de)

4 1863 Charles M. Hall Paul Héroult

5 Potasyum amalgam ile gr Kriyolit ile alumina Sodyum ile kg Saf alumina Potasyum amalgam ile mg

6 Charles Dickens (Household Words, Dec. 13th 1856) Deville başarısı üzerine: «Alüminyum, kalayı çöpe attırıcak, bakır tencereleri sürgüne yollatacak, Almanların bulduğu gümüşü de fırlatıp atacaktır»

7 Jules Verne From the Earth to the Moon (1865) 7. Bölüm: Demirin yerini alabilecek bir metal olmalı. Bakır? dedi Morgan. Hayır! Çok ağır. Sanırım ondan daha iyisini önerebilirim Nedir peki? diye sordu Binbaşı. Alüminyum! diye cevap verdi Barbicane. Alüminyum? diye şaşkınca cevap verdi diğer üç çalışma arkadaşları. Sorugusuz. Bu değerli metal gümüşün beyazlığında, altın gibi dayanıklı, demir gibi mukavemetli, bakır kadar şekillendirilebilme kabiliyetinde ve cam kadar hafif.kolaylıkla dövülebiliyor, çokca bulunmakta, birçok cevherin temel bileşeni, demirden üç kat daha hafif ve sanki bizim projemizde uzay aramıcızda kullanmak istediğimiz amacımıza uygun olarak yaratılmış.

8 J.W. Richards,1880 Aluminium dergisinde: Eğer uçak ve havacılık endüstrisindeki problemler çözülmek isteniyorsa, alüminyum buradaki baş etmen olacaktır.

9 İlk Alüminyum İlk olarak 1909 da Alman araştırmacı Alfred Wilm, Al içerisinde Cu ve Mg ilavesi ile alaşım üretti. «Duralumin» özel ismi ile anılan bu alaşım, 2xxx serisi alaşımlarının başlangıcı oldu

10 Endüstriyel uygulama Almanya da uçak endüstrisinde Al kullanılmaya başlandı 1950 lerde Rusya da tren gövdesinde panellerde kullanıldı 1980 lerde İskoçya da teknelerde kullanıldı

11 Dickens, Verne verichards kehanetlerigerçekoldu! 1800 lerde 200 ton iken 2012 de 50 milyon ton primer ve 5 milyon ton sekonder alüminyum

12 Eros 1893'te yapılmış olup alüminyumdan üretilmiş ilk heykellerden biridir.

13 hafif mukavemetli dayanıklı sünek Yüksek iletkenlik Yüksek korozyon direnci Su ve havayı geçirmez, kokusuz Sonsuz geridönüşümlü Yansıtma özelliği iyi

14 Element Kimyasal Sembol % Doğada Bulunabilirlik Oksijen O 47.3 Silis Si 27.7 Alüminyum Al 7.9 Demir Fe 4.5 Kalsiyum Ca 3.5 Sodyum Na 2.5 Potasyum K 2.5 Magnezyum Mg 2.2 Titanyum Ti 0.5 Hidrojen H 0.1

15 Cevherler Boksit 30-50% Alumina (Al 2 O 3 ) 3-13% Silika (SiO 2 ) 10-18% Titanium oksit(tio 2 ) Kalan (H 2 O) Kaolinit 30-32% Alumina (Al 2 O 3 ) Kalan Silika (SiO 2 ) ve (H 2 O) Neflin 30% Alumina (Al 2 O 3 ) 40% Silika (SiO 2 ) 20% Na 2 O + K 2 O

16 1 kg alüminyum üretmek için gerekli hammaddeler

17 Bayer Prosesi

18 Hall-Héroultprosesi Na 3 AlF 6

19

20

21

22

23 Metaloksitlerin Standart Serbest Enerji Sıcaklık Değişimi Nolu reaksiyon C + O 2 = CO Nolu reaksiyon 2CO + O 2 = 2 CO Fe için 1900 Al için

24

25 Video

26

27 Primer Alüminyum Üreticileri RusAl Rio Tinto Alcan Hydro Alcoa Dubal

28 YÜKSEK MUKAVEMET / YOĞUNLUK

29 Uygulama alanları Binalarda Ulaştırma Mühendislik Paketleme

30

31 Bina uygulamaları

32

33

34 Paketleme

35

36 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARI DÖKÜM DÖVME DÖKÜM DÖVME DÖVME

37 Döküm Alaşımları 1xxAlüminyum 2xx Bakır 3xx Silis, Bakır, Magnezyum 4xx Silis 5xx Magnezyum 7xx Çinko 8xxKalay 9xx 99.0% minimum; Min 4% Min 5% Si ve diğerleri Min 5% Si Min 4% Min 6% Diğer

38 Dövme Alaşımları 1xxxAlüminyum 2xxx Bakır 3xxx Mangan 4xxx Silis 5xxx Magnezyum 6xxx Magnezyum ve Silis 7xxx Çinko 8xxx Özel alaşımlar 99.0% minimum; 1.9%...6.8% 0.3%...1.5% 3.6% % 0.5%...5.5% Mg 0.4%...1.5%, Si 0.2%...1.7% 1%...8.2% Diğer

39 Alaşımelementlerininetkisi Birçok alaşım elementi, tipik olarak mukavemeti arttırmak içindir: Mg, Cu, Si, Fe, Mngibi. Fakat bu elementlerin birbirleri ile etkileşimi farklı özelliklerin ortaya çıkmasına sebep verebilir

40 V, Zr, Ti: Cu içeren alaşımlarda yeniden kristalleşme sıcaklığını düşürür. Yüksek sıcaklık stabilitesi sağlar Mn: Cu-Mg içeren alaşımlarda akma noktasının artmasına sebep verir Ni: Cu ve Mg içeren alaşımlarda çökelme sertleşmesini arttırır Cd: Yaşlanma sertleşmesini arttırır

41 In: düşük Cu içeren alaşımlarda doğal yaşlanma sıcaklığını düşürür Pb, Bi, Cd: İşlenebilirliği arttırır P: primer Si kristallerinin çökelmesini sağlar Ca: Si içeren alaşımlarda iletkenliği arttırır Ni: yüksek sıcaklıklarda sertliğin kararlığını sağlar ve termal genleşme katsayısını düşürür

42 Cr: Elektrik iletkenliğini arttırır Mn: Cr ile birlikte bulunursa, taneler arası korozyonu engeller Ag: Zn içeren alaşımlarda mukavemeti ve korozyon direncini arttırır

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56 Fazlar

57 Fazlar

58 Fazlar

59 Fazlar

60 Mikroyapı Katı çözelti Disperse ikinci faz Sürekli ikinci faz Süreksiz ikinci faz Dupleks yapı

61 Süreksiz ikinci faz: Al-Si alaşımı

62 α-alfemnsi

63 B: α-al(femn)si C: Al 2 Cu

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78 Isıl işlem göremeyen Isıl işlem görebilen

79 Isıl işlem kodlamaları F O H T Mekanik veya ısıl işlem görmemiş (döküm, dövülmüş vb.) halde Tavlanmış ve yeniden kristalleşmiş Soğuk işlem uygulanmış Yaşlandırma işlemini göstermektedir

80

81

82

83

84 FizikselMetalurji Katı çözelti oluşumu İkinci fazlar Tane inceltme Deformasyon sertleşmesi Çökelme sertleşmesi

85 yeralan arayer

86 Metalurji ve Malzeme Materials and Chemistry

87

88 sıvı α + sıvı α α + β Sadece A atomları A B

89 sıvı α + sıvı α α + β A atomları A B A içinde B (çözünmüş) (A) veya α

90 sıvı α + sıvı α α + β A B β α

91

92 Fe Si Mn Cu Ti Mg

93 Mukavemetarttırmayöntemleri Tane sınırlarını azaltmak? Empüriteleri azaltmak? Dislokasyon hareketlerini engellemek? Boşluk konsantrasyonunu azaltmak?

94 Mukavemetarttırmamekanizmaları 1. Deformasyonsertleşmesi 2. Çözeltisertleşmesi 3. Çökeltisertleşmesi 4. Tane boyutunun azaltılması

95 1. Deformasyonsertleşmesi 1xxx, 3xxx, 5xxx serisine uygulanır

96 dislokasyon birkristalideformeetmekiçinharcananenerji, teorik ve hatasız olan kristalden daha daha az! malzemelereplastikdeformasyonuygulandığında, deforme edebilmek için daha daha fazla yük uygulanması gerekiyor!

97 dislokasyon

98 TEM: X

99

100

101 video1: çekme-basma gerilmesi altında deformasyon video2: kayma gerilmesi altında deformasyon

102

103

104

105

106 ikinci fazlararası mesafe 1.28 µm 15 MPa 0.4 µm 50 MPa

107 Deformasyonsertleşmesi 1xxx 3xxx 5xxx

108 Kaymadüzlemi düzlem

109 Kaymayönü yön, 4 düzlem: toplam12 kaymadüzlemi

110 kırılma

111

112

113

114

115 ELASTİK PLASTİK

116 HOMOJEN HETEROJEN

117

118

119

120 2. Çözeltisertleşmesi

121

122

123 Fe Si Mn Cu Ti Mg

124 Yük, F = Alan, A

125 kayma düzlemi normali uygulanan yük arası kayma düzlemi

126 kayma düzlemi kayma yönü ile uygulanan yük arası =.. λ

127 SchmidFaktörü =.. λ =0 λ=90 : =45,λ=45

128 video

129 Isıl işlem göremeyen Isıl işlem görebilen

130 matriks uyumlu yarı uyumlu uyumsuz

131 3. Çökeltisertleşmesi 2xxx, 6xxx, 7xxx

132 Çökelme sertleşmesi

133

134 Yavaş soğuma

135

136 Su verme

137 Hızlı soğuma durumunda: Dislokasyonlar? Boşluklar? İkinci fazlar? Tane sınırları?

138

139

140 α tek faz bölgesi Al Cu

141 Al Cu

142 Al Cu

143 Al Cu

144 Al Cu

145

146 GuinierPreston(GP) zonları Cu içeren alaşımlarda: CuAl 2 GP zonları Cu atomlarının ince dizilişi θ Uyumlu ve 2 sıra Cu atomları θ Yarı-uyumlu CuAl 2 θ Uyumsuz

147 GuinierPreston(GP) zonları Cu ve Mg içeren alaşımlarda: Al 2 CuMg GP zonları Cu ve Mg atomlarının dizilişi S Yarı uyumlu Al 2 CuMg(ortorombik) S Uyumsuz

148 GuinierPreston(GP) zonları Mg ve Si içeren alaşımlarda: Mg 2 Si GP zonları Mg ve Si atomlarının dizilişi β Yarı uyumlu, hekzagonal β Uyumsuz, YMK

149 GuinierPreston(GP) zonları Mg ve Zniçeren alaşımlarda: MgZn 2 GP zonları Mg ve Zn atomlarının dizilişi η Yarı uyumlu, hekzagonal η Yarı uyumlu, hekzagonal Τ Yarı uyumlu, Mg 32 (Al,Zn) 49 Τ Uyumsuz, Mg 32 (Al,Zn) 49

150 TTT diyagramları

151 20 o C de ne kadar zaman sonra GP zonları oluşacak? 1 saat

152 Hangi sıcaklıkta GP zonları oluşacak? 150

153 Bu sıcaklıkta ne kadar zaman alacak? saniye

154 Çökelme sertleşmesi SUNİ DOĞAL

155 Çökelticeserbestbölge

156 Çökelticeserbestbölge

157 YÜKSEK YÜKSEK HIZLI YÜKSEK HIZLI DÜŞÜK

158 YÜKSEK YÜKSEK YAVAŞ YÜKSEK YAVAŞ DÜŞÜK

159 DÜŞÜK DÜŞÜK HIZLI YÜKSEK YAVAŞ DÜŞÜK

160

161

162

163 Yaşlanmanın pik noktası Sertlik veya mukavemet kısa mesafeli ince çökeltiler uzun mesafeli kaba çökeltiler Yeterince yaşlanma yok aşırı yaşlanma Log(t) Katı çözelti oluşumu (çökelti yok) çözelti + çökelti bölgesi uyumlu GP-zonları çökelme sertleşmesi bölgesi uyumsuz çökeltiler

164 100 o C Sertlik 180 o C 20 o C Log(t) Düşük sıcaklık: GP-geçiş zonları oluşumu için yeterli süre Yükseksıcaklık: Yaşlanmaiçinyeterlisüreyok. Hızlı!

165 Ufakçökeltileryokolmaeğilimde Büyük çökeltiler büyümeye eğilimlidir KABALAŞMA veya BÜYÜME: Ostwald Büyümesi

166 KABALAŞMA veyabüyüme Solvus eğrisinin şekli! α α + θ

167 Mukavemetarttırmamekanizmaları 1. Deformasyonsertleşmesi 2. Çözeltisertleşmesi 3. Çökeltisertleşmesi 4. Tane boyutunun azaltılması

168

169

170 % 0 % 45 % 90

171 Soğukdeformasyon %20 deforme edilmiş %45 deforme edilmiş %90 deforme edilmiş %= ( ) 100

172 Sıcak ve Soğuk Şekilverme Soğuk Def Sıcak Def T e

173 Plastikdeformasyon: ( ) T m SOĞUK DEFORMASYON Soğuk işlem noktasal hataların yoğunluğu dislokasyon yoğunluğu Nokta hataları ve dislokasyonların: iç gerilim Plastik deformasyon için harcanan enerjinin%1-10 u gerilim enerjisi olarak depolanır

174 Soğuk Def noktasal hata yoğ dislokasyon yoğ Tavlama Malzemede gerilim giderilmesi Malzemenin mukavemetinde artış Malzemenin yumuşaması Düşük sıcaklık Toparlanma Soğ Def Tavlama Yüksek sıcaklık Yeniden kristalleşme

175 Toparlanma Düşük tavlama sıcaklıklarında başlar Mikroyapıda görsel olarak değişimler oluşmaz Soğuk deformasyon sırasında oluşan noktasal hatalar: tane sınırlarında dislokasyon tırmanması için kullanılır Ters yönlü dislokasyonlar birbirini yok eder

176

177

178

179 Aynı yönlü dislokasyonlar tane sınırlarını oluşturmaya başlar Poligonizasyon Toplamda, dislokasyon yoğunluğunda azalma başlar Deforme olmuş yapı tane sınırları oluşmaya başlar

180

181 < dar açılı > geniş açılı

182 YenidenKristalleşme Yüksekdeformasyon, başlangıçtaneboyutudüşükise daha ince taneli yeniden kristallenmiş taneler Deformasyon, yenidenkristalleşmesıcaklığı Başlangıçtaneboyutu, yenidenkristalleşme sıcaklığı Soğukdeformasyonsıcaklığı, gerilimenerjisi ve yenidenkristallenmesıcaklığı

183 YenidenKristalleşme T yenidenkristalleşme ~ 0.3 T e T yenidenkristalleşme ~ T e % Al ~ 75 o C Ticarisaf99% Al ~ 275 o C NEDEN?

184 Çözünenatomlarınetkisi Yeralanveyaarayerolarakyapıiçerisinde bulunabilecektümatomlar, dislokasyonhareketiniengelleyeceğiiçin, toparlanmaprosesiniazaltacaklardır Dahafazlaiticigüç; yanidahayükseksıcaklığa ihtiyaçolacaktır ÖDEV

185 Yenidenkristalleşme G yenidenkristalleşme = G deformeolmuş G deformeolmamış Çekirdekleşme ve gerilim içermeyen yeni tane oluşumu yüksek dislokasyon yoğunluklu tane düşük dislokasyon yoğunluklu tane tane sınırının ilerleme yönü

186 4 atoma bağlı 3 atoma bağlı tane sınırının atlama ilerleme yönü Tane sınırları, eğriselliğin merkesine doğru ilerleme eğiliminde Metalurji ve Malzeme Materials and Chemistry

187 Tane1 γ 12 γ 13 θ 1 θ 2 Tane2 θ 3 Tane3 γ o

188

189 video

190 Sonuçta, yüksek sıcaklık altında, toplam tane sınırı sayısı azalma eğilimindedir. Enerjitik olarak daha düşük seviye olduğuu için

191 Deformasyonsonrası

192 Hücreoluşumu

193 Yokolma

194 Tanesınırıoluşumu

195 Büyüme

196

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr Amerikan İngilizcesi: Aluminum İngiliz İngilizcesi: Aluminium Türkçe Aluminyum / Alüminyum Latince Alumin: acı tuz Atom

Detaylı

ELASTİK PLASTİK. İstanbul Üniversitesi

ELASTİK PLASTİK. İstanbul Üniversitesi ELASTİK PLASTİK HOMOJEN HETEROJEN dislokasyon birkristalideformeetmekiçinharcananenerji, teorik ve hatasız olan kristalden daha daha az! malzemelereplastikdeformasyonuygulandığında, deforme edebilmek için

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma

Detaylı

MalzemelerinMekanik Özellikleri II

MalzemelerinMekanik Özellikleri II MalzemelerinMekanik Özellikleri II Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr 2014 malzemeler mekanikvefizikseltestler fiziksel testler: mekanik testler: yoğunluk manyetik özellik termal iletkenlik

Detaylı

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri K O C A E L İ ÜNİVERSİTESİ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri 3 Şekillendirmenin Metalurjik Esasları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-2013 Güz Yarıyılı 3. Şekillendirmenin

Detaylı

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER Malzemelerin mekanik özelliği başlıca kimyasal bileşime ve içyapıya bağlıdır. Malzemelerin içyapısı da uygulanan mekanik ve ısıl işlemlere bağlı olduğundan malzemelerin

Detaylı

Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır.

Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır. Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır. Bütün metal ve alaşımlarda bulunan dislokasyonlar, katılaşma veya plastik deformasyon sırasında veya hızlı soğutmadan

Detaylı

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 WEBSİTE www2.aku.edu.tr/~hitit Dersler İÇERİK Metalik Malzemelerin Genel Karakteristiklerİ Denge diyagramları Ergitme ve döküm Dökme demir ve çelikler

Detaylı

2xx SERİSİ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARINDA Ag İLAVESİNİN MUKAVEMETE ETKİSİ

2xx SERİSİ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARINDA Ag İLAVESİNİN MUKAVEMETE ETKİSİ 2xx SERİSİ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARINDA Ag İLAVESİNİN MUKAVEMETE ETKİSİ Çağlar Yüksel 1, Özen Gürsoy 2, Eray Erzi 2, Derya Dışpınar 2 1 Yıldız Teknik Üniversitesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ HOŞGELDİNİZ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ HOŞGELDİNİZ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma Sertleşmesi) Bazı metal alaşımlarının sertlik ve mukavemeti, soğuk deformasyon

Detaylı

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar Soğuk Def Tavlama Toparlanma Yeniden Kristalleşme Tane Büyümesi iç gerilimler 3 Toparlanma Statik Toparlanma: Soğuk deforme edilmiş metalin

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

ALUMİNYUM ALA IMLARI

ALUMİNYUM ALA IMLARI ALUMİNYUM ALA IMLARI ALUMİNYUM VE ALA IMLARI Alüminyum ve alüminyum alaşımları en çok kullanılan demir dışı metaldir. Aluminyum alaşımları:alaşımlama (Cu, Mg, Si, Mn,Zn ve Li) ile dayanımları artırılır.

Detaylı

MUKAVEMET ARTIRICI İŞLEMLER

MUKAVEMET ARTIRICI İŞLEMLER MUKAVEMET ARTIRICI İŞLEMLER Malzemenin Mukavemeti; a) Kimyasal Bileşim b) Metalurjik Yapı değiştirilerek arttırılabilir Malzemelerin Mukavemet Arttırıcı İşlemleri: 1. Martenzitik Dönüşüm 2. Alaşım Sertleştirmesi

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞMESİ (YAŞLANMA) DENEYİ

ÇÖKELME SERTLEŞMESİ (YAŞLANMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Alüminyum alaşımlarında çökelme sertleşmesinin (yaşlanma) mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi ve sertleşme mekanizmasının öğrenilmesi. 2. TEORİK BİLGİ Çökelme sertleşmesi terimi,

Detaylı

Yeniden Kristalleşme

Yeniden Kristalleşme Yeniden Kristalleşme Soğuk şekillendirme Plastik deformasyon sonrası çarpıtılmış ise o malzeme soğuk şekillendirilmiş demektir. Kafes yapısına göre bütün özelikler değişir. Çekme gerilmesi, akma gerilmesi

Detaylı

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak

Detaylı

Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME

Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME SÜRÜNME Malzemelerin yüksek sıcaklıkta sabit bir yük altında (hatta kendi ağırlıkları ile bile) zamanla kalıcı plastik şekil değiştirmesine sürünme denir. Sürünme her ne kadar

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Cu Copper 29 Bakır 2 Dünyada madenden bakır üretimi, Milyon ton Yıl Dünyada madenden bakır

Detaylı

Malzemelerin Deformasyonu

Malzemelerin Deformasyonu Malzemelerin Deformasyonu Malzemelerin deformasyonu Kristal, etkiyen kuvvete deformasyon ile cevap verir. Bir malzemeye yük uygulandığında malzeme üzerinde çeşitli yönlerde ve çeşitli şekillerde yükler

Detaylı

Döküm Prensipleri. Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar. İstanbul Üniversitesi

Döküm Prensipleri. Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar. İstanbul Üniversitesi Döküm Prensipleri Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar Şekilvermeyöntemleri Talaşlı Talaşsız Torna Freze Matkap Taşlama Dövme Çekme Ekstrüzyon Döküm Kaynak, lehim Toz metalurjisi Birleştirme Döküm 1. Metal veya

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ. Katı Eriyikler

MALZEME BİLGİSİ. Katı Eriyikler MALZEME BİLGİSİ Dr.- Ing. Rahmi ÜNAL Konu: Katı Eriyikler 1 Giriş Endüstriyel metaller çoğunlukla birden fazla tür eleman içerirler, çok azı arı halde kullanılır. Arı metallerin yüksek iletkenlik, korozyona

Detaylı

SÜPERALA IMLAR. Yüksek sıcaklık dayanımı

SÜPERALA IMLAR. Yüksek sıcaklık dayanımı SÜPERALA IMLAR SÜPERALA IMLAR Nikel ve Kobalt alaşımları: Korozyon dayanımı ve yüksek sıcaklık dayanımı için kullanılırlar. Yüksek ergime sıcaklığına ve dayanıma sahiptirler.. Süperalaşımlar: Nikel bazlı

Detaylı

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;

Detaylı

7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN GENEL ÜRETĠM YÖNTEMLERĠ

7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN GENEL ÜRETĠM YÖNTEMLERĠ 7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN GENEL ÜRETĠM YÖNTEMLERĠ 1 7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN KULLANIM ALANI 7075 AlaĢımı Hava taģıtları baģta olmak üzere 2 yüksek Dayanım/Yoğunluk oranı gerektiren birçok alanda kullanılmaktadır.

Detaylı

KRİSTALLERİN PLASTİK DEFORMASYONU

KRİSTALLERİN PLASTİK DEFORMASYONU KRİSTALLERİN PLASTİK DEFORMASYONU Turgut Gülmez METALLERDE PLASTİK ŞEKİL DEĞİŞİMİ MEKANİZMALARI :Kayma, ikizlenme, tane sınırı kayması ve yayınma sürünmesi METALLERDE PLASTİK ŞEKİL DEĞİŞİMİ MEKANİZMALARI

Detaylı

1.GİRİŞ. 1.1. Metal Şekillendirme İşlemlerindeki Değişkenler, Sınıflandırmalar ve Tanımlamalar

1.GİRİŞ. 1.1. Metal Şekillendirme İşlemlerindeki Değişkenler, Sınıflandırmalar ve Tanımlamalar 1.GİRİŞ Genel olarak metal şekillendirme işlemlerini imalat işlemlerinin bir parçası olarak değerlendirmek mümkündür. İmalat işlemleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1) Temel şekillendirme,

Detaylı

YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN

YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN Yüksek Mukavemetli Yapı Çelikleri ve Zırh Çeliklerinin Kaynağı (09 Aralık 2016) YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN ODTÜ Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız Muayene

Detaylı

MalzemelerinMekanik Özellikleri II

MalzemelerinMekanik Özellikleri II MalzemelerinMekanik Özellikleri II Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr 2014 Sünek davranış Griffith, camlarileyaptığıbuçalışmada, tamamengevrekmalzemelerielealmıştır Sünekdavranışgösterenmalzemelerde,

Detaylı

PLASTİK ŞEKİL VERMEDE METALURJİK ESASLAR

PLASTİK ŞEKİL VERMEDE METALURJİK ESASLAR PLASTİK ŞEKİL VERMEDE METALURJİK ESASLAR METALLERİN KRİSTAL YAPISI Metallerde en sık rastlanan üç çeşit kristal kafes yapısı : Kayma Düzlemleri Metaller, ya kocaman tek kristalden ya da çok taneli çok

Detaylı

TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ

TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-2009 2008BALIKESİR 1 DEMİR-KARBON DEMİR(Fe--C) (Fe DENGE DİYAGRAMI 2 DEMİR KARBON DENGE

Detaylı

ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI

ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI 1 ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI 2 Elektrik ışığı ilk kez halka tanıtıldığında insanlar gaz lambasına o kadar alışkındı ki, Edison Company talimat ve güvenceleri

Detaylı

KRİSTAL MALZEMELERİN DAYANIMLARININ ARTIRILMASI. Turgut GÜLMEZ

KRİSTAL MALZEMELERİN DAYANIMLARININ ARTIRILMASI. Turgut GÜLMEZ KRİSTAL MALZEMELERİN DAYANIMLARININ ARTIRILMASI Turgut GÜLMEZ DAYANIMIN ARTIRILMASI Kristal malzemelerin dayanımların artırılması için dislokasyon hareketinin (kaymasının) engellenmesi gerekir. Bu amaçla

Detaylı

Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan

Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ISIL İŞLEMLER Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleridir. İşlem

Detaylı

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Dislokasyonlar ve Güçlendirme Mekanizmaları Bölüm - 2 Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi

Detaylı

Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları

Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları 1. Giriş Bir cisim bağ kuvvetleri etkisi altında en düşük enerjili denge konumunda bulunan atomlar grubundan oluşur. Koşullar değişirse enerji içeriği değişir,

Detaylı

AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK

AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM PARAMETRELERİNİN MEKANİK DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK DÖKÜMCÜLÜK İSTENEN BİR ŞEKLİ ELDE ETMEK İÇİN SIVI METALİN SÖZ KONUSU

Detaylı

ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİNİN ESASI

ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİNİN ESASI ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİNİN ESASI Alüminyum ile ısıl işlem sonucunda sertleşen alüminyum alaşımları arasında farklılık vardır. alüminyum tavlandıktan sonra mukavemetini bir miktar kaybeder

Detaylı

Döküm Prensipleri. Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar. İstanbul Üniversitesi

Döküm Prensipleri. Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar. İstanbul Üniversitesi Döküm Prensipleri Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar BeslemeKriterleri Darcy Kanunu DökümdeDarcy Kanunu KRİTİK KATI ORANI Alaşım Kritik KatıOranı Çelikler % 35 50 Alaşımlı çelikler % 45 Alüminyum alaşımları

Detaylı

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW511L - CuZn38As S511 - S511DW ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW511L - CuZn38As S511 - S511DW ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ CW511L CuZn3As S511 S511DW ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK CW511L CuZn3As Ürün Kodu EN Sembol EN No AST Cu Zn Pb Sn Fe Ni Al As Diğer Toplam S511 CuZn3As CW511L C2753 61,5 Kalan 63,5 Kalan,2,1,1,3,5,2,,2

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY.

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KIRILMANIN TEMELLERİ KIRILMA ÇEŞİTLERİ KIRILMA TOKLUĞU YORULMA S-N EĞRİSİ SÜRÜNME GİRİŞ Basınç (atm) Katı Sıvı Buhar

Detaylı

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince

Detaylı

Malzemeler yapılarının içerisinde, belli oranlarda farklı atomları çözebilirler. Bu durum katı çözeltiler olarak adlandırılır.

Malzemeler yapılarının içerisinde, belli oranlarda farklı atomları çözebilirler. Bu durum katı çözeltiler olarak adlandırılır. KATI ÇÖZELTİ Malzemeler yapılarının içerisinde, belli oranlarda farklı atomları çözebilirler. Bu durum katı çözeltiler olarak adlandırılır. Katı çözeltilerin diğer bir ismi katı eriyiktir. Bir çözelti

Detaylı

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW511L - CuZn38As S511 - S511DW ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW511L - CuZn38As S511 - S511DW ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ CW511L CuZn3As S511 S511DW ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK CW511L CuZn3As Ürün Kodu EN Sembol EN No AST Cu Zn Pb Sn Fe Ni Al As Diğer Toplam S511 CuZn3As CW511L C2753 61,5 Kalan 63,5 Kalan,2,1,1,3,5,2,,2

Detaylı

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik

Detaylı

2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*)

2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*) 2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*) Sınai bakırlı alaşımlar arasında sadece soğukta iki veya çok fazlı alüminyumlu bakırlar pratik olarak mantensitik su almaya yatkındırlar.

Detaylı

Bölüm 4: Kusurlar. Kusurlar

Bölüm 4: Kusurlar. Kusurlar Bölüm 4: Kusurlar Malzemelerin bazı özellikleri kusurların varlığıyla önemli derecede etkilenir. Kusurların türleri ve malzeme davranışı üzerindeki etkileri hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Saf metallerin

Detaylı

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem

Detaylı

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Mukavemet ve deformasyon

Detaylı

Uygulanan dış yüklemelere karşı katı cisimlerin birim alanlarında sergiledikleri tepkiye «Gerilme» denir.

Uygulanan dış yüklemelere karşı katı cisimlerin birim alanlarında sergiledikleri tepkiye «Gerilme» denir. Gerilme ve şekil değiştirme kavramları: Uygulanan dış yüklemelere karşı katı cisimlerin birim alanlarında sergiledikleri tepkiye «Gerilme» denir. Bir mühendislik sistemine çok farklı karakterlerde dış

Detaylı

BAZI ÖRNEKLER Soru 1 - Soru 2 -

BAZI ÖRNEKLER Soru 1 - Soru 2 - BAZI ÖRNEKLER Soru 1 - ZSD (zaman-sıcaklık-dönüşüm) diyagramlarının nasıl elde edildiğini, gerekli şekilleri çizerek açıklayınız? Cevap: Kritik Çekirdeklenme Çekirdeklenme Hızı Dönüşüm Hızı Soru 2 - Ötektoid

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA DEMİR ESASLI ALAŞIMLAR DEMİR DIŞI ALAŞIMLAR METALLERE UYGULANAN İMALAT YÖNTEMLERİ METALLERE UYGULANAN ISIL İŞLEMLER

Detaylı

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ Prof. Dr. Hüseyin UZUN-Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1 /94 Ötektik bileşim Birbirlerini sınırlı

Detaylı

MMM291 MALZEME BİLİMİ

MMM291 MALZEME BİLİMİ MMM291 MALZEME BİLİMİ Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI

İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI

Detaylı

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır.

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır. FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme özellikleri görmüş oldukları termomekanik işlemlerin sonucunda oluşan içyapılarına bağlıdır. Faz diyagramları mühendislerin içyapı değişikliği için uygulayacakları ısıl işlemin

Detaylı

MMM291 MALZEME BİLİMİ

MMM291 MALZEME BİLİMİ MMM291 MALZEME BİLİMİ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme

Detaylı

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ Prof. Dr. Hüseyin UZUN-Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1 /94 İkili Faz Diyagramından Hangi Bilgiler

Detaylı

Prof. Dr. Yusuf ÖZÇATALBAŞ. Malzeme Seçimi/ 1

Prof. Dr. Yusuf ÖZÇATALBAŞ. Malzeme Seçimi/ 1 Prof. Dr. Yusuf ÖZÇATALBAŞ Malzeme Seçimi/ 1 *Selection and use of engineering materials / J.A. Charles, F.A.A. Crane, J.A.G. Furness *Engineering materials : properties and selection / Kenneth G. Budinksi

Detaylı

Kırılma nedir? Bir malzemenin yük altında iki veya daha fazla parçaya ayrılması demektir. Her malzemede kırılma karakteri aynı mıdır? Hayır.

Kırılma nedir? Bir malzemenin yük altında iki veya daha fazla parçaya ayrılması demektir. Her malzemede kırılma karakteri aynı mıdır? Hayır. KIRILMA İLE SON BULAN HASARLAR 1 Kırılma nedir? Bir malzemenin yük altında iki veya daha fazla parçaya ayrılması demektir. Her malzemede kırılma karakteri aynı mıdır? Hayır. Uygulanan gerilmeye, sıcaklığa

Detaylı

Bölüm 4: Kusurlar. Kusurlar. Kusurlar. Kusurlar

Bölüm 4: Kusurlar. Kusurlar. Kusurlar. Kusurlar Bölüm 4: Kusurlar Malzemelerin bazı özellikleri kusurların varlığıyla önemli derecede etkilenir. Kusurların türleri ve malzeme davranışı üzerindeki etkileri hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Saf metallerin

Detaylı

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1 09.11.2012 09:34 1 Çinko oda sıcaklıklarında bile deformasyon sertleşmesine uğrayan birkaç metalden biridir. Oda sıcaklıklarında düşük gerilimler çinkonun yapısında kalıcı bozunum yaratabilir. Bu nedenle

Detaylı

TEKİL VE ÇOĞUL KRİSTALLERİN PLASTİK DEFORMASYONU

TEKİL VE ÇOĞUL KRİSTALLERİN PLASTİK DEFORMASYONU TEKİL VE ÇOĞUL KRİSTLLERİN PLSTİK DEFORMSYONU TEKİL KRİSTLERDE PLSTİK DEFORMSYONUN BŞLMSI Eğer bir tek kristal çekme/basma gerilmesine maruz bırakılırsa; dislokasyon hareketlerinin mümkün olduğu düzlemlerde

Detaylı

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir.

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 2 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 2 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 2 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net DERSİN AMACI: Malzeme Biliminde temel kavramları tanıtmak ÖĞRENECEKLERİNİZ: Malzeme yapısı Yapının özelliklere olan etkisi Malzemenin

Detaylı

İNTERMETALİKLERE GİRİŞ

İNTERMETALİKLERE GİRİŞ İNTERMETALİKLERE GİRİŞ Çözünen elementin miktarı katı çözünürlük sınırından daha fazla olduğunda, ikinci katı da birinci katı çözeltiden ayrı olarak ortaya çıkar. Oluşan ikinci faz, bir ara fazdır. İki

Detaylı

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir. Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına

Detaylı

Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği

Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri 1. Basit ve yayınma esaslı dönüşümler: Faz sayısını ve fazların kimyasal bileşimini değiştirmeyen basit ve yayınma esaslı ölçümler.

Detaylı

SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER

SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER İntermetalikler içerisinde silisyum içeriğine sahip olan ileri teknoloji malzemeleri Silisitler olarak adlandırılmaktadır. Silisitler, yüksek sıcaklıklarda yüksek

Detaylı

1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları

1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları 1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları Sol üstte yüzey seftleştirme işlemi uygulanmış bir çelik

Detaylı

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008 MAKİNA * ENDÜSTRİ Prof.Dr.İrfan AY Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU Öğr. Murat BOZKURT * Balıkesir - 2008 1 PLASTİK ŞEKİL VERME YÖNTEMLERİ METALE PLASTİK ŞEKİL VERME İki şekilde incelenir. * HACİMSEL DEFORMASYONLA

Detaylı

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri K O C A E L İ ÜNİVERSİTESİ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri 2 Malzemelerin Mekanik Davranışı Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı 2. Malzemelerin

Detaylı

7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi 4. Ünite: Madde ve Yapısı Konu: Elementler ve Sembolleri

7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi 4. Ünite: Madde ve Yapısı Konu: Elementler ve Sembolleri ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi 4. Ünite: Madde ve Yapısı Konu: Elementler ve Sembolleri Çalışma Yaprağı Konu Anlatımı-Değerlendirme çalışma Yaprağı- Çözümlü

Detaylı

DEMİR DIŞI METAL VE ALAŞIMLARI

DEMİR DIŞI METAL VE ALAŞIMLARI DEMİR DIŞI METAL VE ALAŞIMLARI DEMİR DIŞI ALAŞIMLAR Demir olmayan alaşım tabirinden maksat herhangi bir metalde esas elemanın demir olmadığı alaşımlar anlaşılır. Uygulamada oldukça yaygın olarak çoğu metalsel

Detaylı

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW724R - CuZn21Si3P ECOBRASS (PATENTLİ) ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW724R - CuZn21Si3P ECOBRASS (PATENTLİ) ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ CW7R CuZn1Si3P ECOBRASS (PATENTLİ) ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK CW7R CuZn1Si3P Ürün Kodu EN Sembol EN No AST Cu Zn Pb Sn Fe Ni Al n P Si Diğer Toplam ECOBRASS CuZn1Si3P CW7R C693 75, Kalan

Detaylı

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.

Detaylı

İmal Usulleri. Fatih ALİBEYOĞLU -7-

İmal Usulleri. Fatih ALİBEYOĞLU -7- Fatih ALİBEYOĞLU -7- Giriş Malzemeler birçok imal yöntemiyle şekillendirilebilir. Bundan dolayı malzemelerin mekanik davranışlarını bilmemiz büyük bir önem teşkil etmektedir. Bir mekanik problemi çözerken

Detaylı

Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin

Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin de tek bir demir kristali olduğu tahmin edilmekle birlikte,

Detaylı

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels)

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels) 3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR Karbon çelikleri (carbon steels) Çelik, bileşiminde maksimum %2 C içeren demir karbon alaşımı olarak tanımlanabilir. Karbon çeliğin en

Detaylı

İNTERMETALİK MALZEMELER. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR (DERS NOTLARI-4)

İNTERMETALİK MALZEMELER. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR (DERS NOTLARI-4) İNTERMETALİK MALZEMELER (DERS NOTLARI-4) Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR BERİLYUM: Kimyasal özellikler bakımından alüminyuma benzer. Periyodik çizelgenin II A grubunun birinci elementidir ve metallere özgü özelliklerin

Detaylı

BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ MALZEME LABORATUARI I DERSĠ. YENĠDEN KRĠSTALLEġME VE ÇÖKELME SERTLEġMESĠ

BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ MALZEME LABORATUARI I DERSĠ. YENĠDEN KRĠSTALLEġME VE ÇÖKELME SERTLEġMESĠ BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ MALZEME LABORATUARI I DERSĠ YENĠDEN KRĠSTALLEġME VE ÇÖKELME SERTLEġMESĠ DENEY FÖYÜ YENĠDEN KRĠSTALLEġME Deformasyon işleminin

Detaylı

ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM

ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler

Detaylı

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri BMM 05 Malzeme Biliminin Temelleri Dislokasyonlar ve Güçlendirme Mekanizmaları Bölüm - 1 Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi

Detaylı

BÖLÜM 2. Kristal Yapılar ve Kusurlar

BÖLÜM 2. Kristal Yapılar ve Kusurlar BÖLÜM 2 Kristal Yapılar ve Kusurlar 1- ATOMİK VE İYONİK DÜZENLER Kısa Mesafeli Düzenler-Uzun Mesafeli Düzenler Kısa Mesafeli Düzenler (SRO): Kısa mesafede atomların tahmin edilebilir düzenlilikleridir.

Detaylı

BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM)

BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM) BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM) 1 Mürekkebin suda yayılması veya kolonyanın havada yayılması difüzyona örnektir. En hızlı difüzyon gazlarda görülür. Katılarda atom hareketleri daha yavaş olduğu için katılarda

Detaylı

Gaz. Gaz. Yoğuşma. Gizli Buharlaşma Isısı. Potansiyel Enerji. Sıvı. Sıvı. Kristalleşme. Gizli Ergime Isısı. Katı. Katı. Sıcaklık. Atomlar Arası Mesafe

Gaz. Gaz. Yoğuşma. Gizli Buharlaşma Isısı. Potansiyel Enerji. Sıvı. Sıvı. Kristalleşme. Gizli Ergime Isısı. Katı. Katı. Sıcaklık. Atomlar Arası Mesafe İmal Usulleri DÖKÜM Katılaşma Döküm yoluyla üretimde metal malzemelerin kullanım özellikleri, katılaşma aşamasında oluşan iç yap ile belirlenir. Dolaysıyla malzeme özelliklerinin kontrol edilebilmesi

Detaylı

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW713R - CuZn37Mn3Al2PbSi S713 ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW713R - CuZn37Mn3Al2PbSi S713 ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ S713 ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK Ürün Kodu EN Sembol EN No AST Cu Zn Pb Sn Fe Ni Al Si n Diğer Toplam S713 CuZn37n3Al2PbSi CW713R C6742 in ax 7, Kalan,2 9, Kalan, 1, 1, 1,3 2,3 1,3 1, 3,

Detaylı

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW713R - CuZn37Mn3Al2PbSi S713 ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK

ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW713R - CuZn37Mn3Al2PbSi S713 ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ S713 ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK Ürün Kodu EN Sembol EN No AST Cu Zn Pb Sn Fe Ni Al Si n Diğer Toplam S713 CuZn37n3Al2PbSi CW713R C6742 in ax 7, Kalan,2 9, Kalan, 1, 1, 1,3 2,3 1,3 1, 3,

Detaylı

Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Kristalleşme ve kusurlar Kristal Yapılar

Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Kristalleşme ve kusurlar Kristal Yapılar Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Kristalleşme ve kusurlar Kristal Yapılar İçerik Kristalleşme Kristal yapı kusurları Noktasal kusurlar Çizgisel kusurlar Düzlemsel kusurlar Kütlesel kusurlar Katı

Detaylı

ÇELİĞİN SERTLEŞTİRME MEKANİZMALARI

ÇELİĞİN SERTLEŞTİRME MEKANİZMALARI ÇELİĞİN SERTLEŞTİRME MEKANİZMALARI Malzemelerin mekanik özellikleri, metalürjik yapılarına bağlıdır. Metalürjik yapı ise kimyasal bileşim ile malzemeye uygulanan mekanik ve ısıl işlemlerle değiştirilebilir.

Detaylı

CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı

CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı Bileşen deyimi, çoğunlukla alaşımı oluşturan saf metaller ve/veya bileşikler için kullanılır. Örneğin bir bakır-çinko alaşımı olan pirinçte Cu ve Zn,

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Güz Yarıyılı Sıcaklık, K Sıcaklık, C 4000 W Ergiyik Ta 3000 T m Mo Nb Hf 2000

Detaylı

1070-Al99,7. Kimyasal Kompozisyon (%) Kesme Dayanımı( kaynak yük yönünde) Uluslararası Standartlar. Ek bilgiler. Mekanik Dayanım. Kaynak Pozisyonları

1070-Al99,7. Kimyasal Kompozisyon (%) Kesme Dayanımı( kaynak yük yönünde) Uluslararası Standartlar. Ek bilgiler. Mekanik Dayanım. Kaynak Pozisyonları 17-Al99,7 Kimyasal Kompozisyon (% Si,2 Zn,2 Fe,25 Ti, Cu,4 Be, Mn, tüm alaşımlar toplamı, Cr - Al 99,7, Kesme Dayanımı( kaynak yük yönünde EN ISO 1827 17-Al99,7 Kaynak sonrası eloksal için renk uyumu oldukça

Detaylı

Metallerde Döküm ve Katılaşma

Metallerde Döküm ve Katılaşma 2015-2016 Güz Yarıyılı Metalurji Laboratuarı I Metallerde Döküm ve Katılaşma Döküm:Metallerin ısı etkisiyle sıvı hale getirilip uygun şekilli kalıplar içerisinde katılaştırılması işlemidir Döküm Yöntemi

Detaylı

Yoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller

Yoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller Kompozit malzemeler İki veya daha fazla malzemeden üretilirler Ana fikir farklı malzemelerin özelliklerini harmanlamaktır Kompozit: temel olarak birbiri içinde çözünmeyen ve birbirinden farklı şekil ve/veya

Detaylı

ALUMİNYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER

ALUMİNYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER ALUMİNYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER İntermetalik bileşikler, yüksek sıcaklıkta kimyasal ve mekanik kararlılık gerektiren çeşitli uygulamalar için geliştirilmiş malzemelerdir. İntermetalikler içinde

Detaylı

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Mukavemet ve akma davranışı

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Mukavemet ve akma davranışı MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Mukavemet ve akma davranışı Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-2013 Bahar Yarıyılı 2. Mukavemet ve deformasyon

Detaylı

AKPA KOMPOZİT PANEL TEKNİK KATALOG

AKPA KOMPOZİT PANEL TEKNİK KATALOG AKPA KOMPOZİT PANEL TEKNİK KATALOG Ekim 2013 AKPA KOMPOZİT PANEL TEKNİK KATALOG İÇİNDEKİLER 1. Alüminyum Kompozit Panel 2 2. Kompozit Panelin Avantajları 2 3. Akpa Kompozit Panel Üretim Ölçüleri 3 4. Tolerans

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları Alüminyum Alkoksit ve Alümina Üretimi Alüminyum metalinin alkolle reaksiyonu sonucu alkoksit oluşturulması ve bundan elde edilecek jelinde öğütülüp kalsine edildikten sonra alüminaya dönüşmesi beklenmektedir.

Detaylı