BETONARME YAPI ELEMANLARINDA KULLANILAN ONARIM VE GÜÇLENDİRME YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Transkript

1 BETONARE YAPI ELEANLARINDA KULLANILAN ONARI VE GÜÇLENDİRE YÖNTELERİNİN KARŞILAŞTIRILASI Ali KOÇAK*, ustafa ÖNAL** *Yıldız Teknik Üniv., İnşaat üh. Böl., İstanbul **Gazi Üniv., Kırşehir eslek Yüksek Okulu, Kırşehir ÖZET Bu çalışmada, depremde hasar gören betonarme kolon ve kirişlerin onarım ve güçlendirme yöntemleri karşılaştırılmıştır. Deprem ve/veya düşey yükler nedeniyle hasar gören veya yetersiz olduğu saptanan betonarme yapı elemanları çeşitli yöntemlerle onarılmakta ve güçlendirilmektedir. Bu yöntemlerin en sıklıkla kullanılanı betonarme mantolama, çelik profillerle onarım ve karbon lifi ile onarımdır. Bu üç yöntem uygulamada sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Üç yöntemin gerek maliyet ve işçiliği yönünden ve gerekse dayanımı yönünden birbirlerine göre üstünlük ve zafiyetleri bulunmaktadır. Deneysel olarak yapılan bu çalışma sonucunda kiriş elemanlar betonarme mantolama ve çelik profillerle onarım yöntemleri yapı elemanlarının taşıma gücü, sünekliği ve rijitlikleri yönünden karşılaştırılmıştır. Diğer yandan elde edilen sonuçlar bir diğer kolon onarımı ile ilgili olan çalışma ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalarda referans elemanların deney sonucu elde edilen dayanım değerleri, hasara uğratılarak güçlendirilmiş elemanlarla, hasarsız güçlendirilen elemanların dayanım değerleri oranı incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Betonarme, onarım, güçlendirme COPARING REPAIR AND STRENGTHENING ETHODS USING AT REINFORCED STRUCTURAL COPONENTS ABSTRACT In this study, the repairing and strengthening methods of reinforced column and beams which take damages at earthquake have been compared. Due to earthquake and/or vertical loads, damaged or insufficient structural components can be repaired and strengthened with various methods. Reinforced jacketting, repairing with steel

2 plates and repairing with FRP components are more used methods. We often come across these three methods in practise. These three methods have advantages and disadvantages. Strength degradation, energy dissipation, ductility and rigidity of the members using these methods given above are compared in the final section of this experimantal investigations. Keywords: Reinforced Concrete, Repair, Strengthening 1. GİRİŞ Betonarme yapı elemanlarının lokal olarak onarımına son yıllarda sıkça karşılaşılmaktadır. Yakın dönemde ülkemizde yaşanan depremler sonrasında çok sayıda betonarme bina hasar görmüştür. Özellikle 1999 Gölcük Depremi sonrasında, deprem bölgesine uzak olmasına rağmen İstanbul da çok sayıda bina depremden etkilenmiştir. Deprem sonrası hasar gören ve depremden bir şekilde etkilenen yapıların onarım ve güçlendirilmeleri gündeme gelmiştir. Ayrıca ülkemizdeki mevcut yapı stoğu incelendiğinde yapı kalitemizin yeterli dayanıma sahip olmadığı, olası bir depremde çok büyük riskler taşıdığı ve birçok binada da mevcut haliyle hasar olduğu belirlenmiştir [1]. Bu nedenle dayanımı yetersiz olan mevcut yapıların güçlendirilmesi, hasarlı yapı elemanlarının da onarımı gerekmektedir. Bununla birlikte Türkiye Deprem Bölge Haritası nın 1996 yılında değişimi ve Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik inde 1998 yılında değişmesi nedeniyle de birçok binanın tetkiki, yetersiz yapı elemanlarının da güçlendirilmesi gerekmektedir. Betonarme yapı elemanlarının yerel olarak onarımı son yıllarda birçok araştırmacı tarafından incelenmiştir. Hasarlı kolon, kiriş ve tuğla duvarlar üzerinde çok sayıda araştırma yapılmış ve çalışmalar halen devam etmektedir. Sharma, 1986 [2], Can, 1994 [3], Yılmaz, 1998 [4], Basunbul ve diğ., 1990 [5], Aykaç, 2000 [6], yaptıkları çalışmalarda güçlendirme ve güçlendirme farklılıklarının kiriş davranışına etkisini araştırmışlardır. Bu çalışmalarda çoğunlukla ele alınan yeni boyuna donatı, sargı donatısı ve beton ilavesi ile yeni bir beton katmanı (mantolama) oluşturulması yöntemidir. Ayrıca yöntemin kullanılması ile eski ve yeni beton arasındaki kaynaşma, yeni donatıların bağlantı şekilleri, yeni sargı donatılarının işlevi, güçlendirilmiş kirişlerin dayanımı, rijitliği ve süneklik farklılıkları değişik mantolama ve donatı konfigürasyonları ile incelenmiştir. Kiriş onarımlarında kullanılan diğer bir yöntem çelik plakalarla yapılan güçlendirmedir. Bu yöntem değişik şekillerde incelenmiş, plakaların güçlendirmeye etkisi araştırılmıştır [5, 7, 8, 9, ]. Son yıllarda hızla gelişen karbon lifi yöntemiyle (FRP) kiriş onarımı sisteme rijitlik vermesiyle birlikte uygulamada da kullanım alanı bulmuştur. Shaway ve Beitelman, 1996 [11], Kumbasar ve İlki, 2001 [12] bu konuda araştırmalar yaparak hasar gören kirişleri FRP ile güçlendirmiş ve test etmişlerdir. Kolon onarımı ile ilgili yapılan çalışmalarda betonarme mantolama yöntemi ile onarımlar yapılmış ve ele alınan numuneler test edilmiştir. Testler sonucunda onarılan ve güçlendirilen kolonların düktilitesi ve dayanımları incelenmiştir [3, 13, 14, 15,, 17, 18]. Diğer yandan Ramires, 1996 [19] betonarme kolon tamir yönteminin karakteristiğini ve tesirliliğini incelemek amacıyla hasarlı kolonlar çelik profillerle güçlendirmiş ve test etmiştir.

3 Bu çalışma kapsamında eleman güçlendirilmesinde kullanılan teknikler irdelenmiş, onarılmış ve güçlendirilmiş betonarme elemanların davranış ve dayanımları araştırılmıştır. Güçlendirme teknikleri olarak ele alınan yöntemler, taşıyıcı elamanın bir, iki, üç ve dört yüzünden mantolanması ve çelik korniyerle güçlendirme yöntemleridir. 2. HASARLI KİRİŞLERİN ONARII Hasarlı kirişlerin onarımının etkinliğini, onarılmış kirişlerin yük taşıma kapasitelerinin, eleman davranışlarının saptanması amacıyla bir dizi deney yapılmıştır. Deneysel çalışmada, Çizelge 1 de verildiği gibi beş seri halinde 21 adet kiriş numunesi kullanılmıştır. Numuneler 0*0*2200 mm. ebadında, C betonu ve S420 yapı çeliği kullanılarak üretilmiştir (Şekil 1). Üretilen kirişlerin esas donatısı 2φ12, montaj donatısı 2φ8 ve etriyeleri ise 150 mm. ara ile φ8 dir. Etriye φ φ8 2φ φ8 2φ12 Şekil 1. Deney numunesi detayı Deney numunelerinin üç adedi (RKk1, RKk2, RKk3) referans kiriş olarak üretilmiştir. Üç kiriş de (RKb1, RKb2, RKb3) mantolama sonucunda ulaşılan kesitte elde edilen değerlerle karşılaştırmak amacıyla 0*260 mm. ebadında üretilmiştir (Çizelge 1). Çizelge 2 de ise üretilen kirişlerin özelikleri verilmiştir. Çizelge 1. Deney Elemanları Sıra Numune Kiriş Eleman Kesiti Açıklama No Seri No Seri No (mm) K 11 K 12 K 13 K 21 K 22 K 23 K 31 K 32 K 33 K 41 K 42 K 43 K 51 K 52 K 53 Önce, 0*0 onarıldıktan sonra 0*260 0*0 Önce, 0*0 onarım sonrası 0*260 antolama: Kirişe alt tarafından U şeklinde etriye ve 2Φ12 donatı ilave edilmiştir. Kirişin alt ve iki yan yüzeyine epoksi ile saç levha yapıştırılmıştır. antolama: hasarlı kiriş alt yüzeyine 2ø12 ek donatı ve φ8/15 etriye ilavesi şeklindedir.

4 Çizelge 1 devam. Deney Elemanları Sıra Numune Kiriş Eleman Kesiti Açıklama No Seri No Seri No (mm) RKk 1 RKk 2 RKk 3 RKb 1 RKb 2 RKb 3 0*0 0x0 mm kesitli referans kiriş 0*260 0x260 mm kesitli referans kiriş Çizelge 2. Üretilen kirişlerin malzeme ve geometrik özellikleri Sıra Numune Donatı Donatı Donatı Ölçülen no no Boyutlar (mm) miktarı alanı (mm 2 ) oranı d (mm) f ck f yk f su (Pa) (Pa) (Pa) 1 K 11 0x0x2200 2ø K 12 0x0x2200 2ø K 13 0x0x2200 2ø K 21 0x0x2200 2ø K 22 0x0x2200 2ø K 23 0x0x2200 2ø K 31 0x0x2200 2ø K 32 0x0x2200 2ø K 33 0x0x2200 2ø K 41 0x0x2200 2ø K 42 0x0x2200 2ø K 43 0x0x2200 2ø K 51 0x0x2200 2ø K 52 0x0x2200 2ø K 53 0x0x2200 2ø RKk1 0x0x2200 2ø RKk2 0x0x2200 2ø RKk3 0x0x2200 2ø RKb1 0x260x2200 4ø RKb2 0x260x2200 4ø RKb3 0x260x2200 4ø

5 Beş seri halinde hazırlanan numunelerin ilk üç serisi onarım amacıyla, diğer serileri ise karşılaştırma amacıyla referans kiriş olarak üretilmiştir. Kiriş onarımları üç değişik şekilde yapılmıştır: 2.1. Kirişe Alt Tarafından U Şeklinde Etriye ve 2φ12 Donatı İlave Edilerek Yapılan Betonarme Onarım [20] Normal hava şartlarında elde edilerek hasar verilen kirişlerden altısı üzerinde (birinci seri) kiriş alt tarafından U şeklinde etriye ve 2φ12 donatı ilave edilerek betonarme mantolama yapılmıştır (Şekil 2). Onarım esnasında yapılan mantolamada C30 ve S420 malzemeleri kullanılmıştır. Eski beton C ile yeni beton C30 un kaynaşması için kiriş yüzeyleri pürüzlendirilmiştir. *26* φ φ Şekil 2. U şeklinde etriye ankrajı ile onarımın donatı detayı Onarılan kirişler bir ucu sabit diğer ucu hareketli basit mesnetli deney setinde orta dereceli hasar verilene kadar yüklenerek kırılmıştır. Her yük aşamasında kirişin ½ ve ¼ açıklıklarında oluşan yer değiştirme değerleri komparatörlerden okunarak kaydedilmiştir. Deney sonunda K1 ve K2 seri numaralı kirişlere ait yük-yer değiştirme eğrileri Şekil 3 de verildiği gibi elde edilmiştir [20]. Onarılmış kirişlerde karşılaştırma yapmak amacıyla üretilen referans kirişlere ait yük-yer değiştirme eğrileri ise Şekil 4 ve 5 de verilmiştir. K1 ve K2 SERİ NUARALI ALTTAN U ETRİYELİ K İR İŞ LER YÜK (kn) SEHİ (mm) Şekil 3. Alttan U şeklinde etriye ve 2φ12 donatı ilave edilerek mantolanmış kirişlerin yük yer değiştirme eğrileri

6 25 REFERANS KİRİŞ SERİSİ (*) YÜK (kn) YER DEĞİŞTİRE (mm) RK-1 RK-2 RK-3 Şekil 4. RKk1, RKk2, RKk3 (0*0) rijitlik yer değiştirme eğrileri YÜK (kn) RK (*26) REFERANS KİRİŞ SERİSİ YER DEĞİŞTİRE (mm) RK-1 RK-2 RK-3 Şekil 5. RKb1, RKb2, RKb3 (0*260) rijitlik yer değiştirme eğrileri Alttan U şeklinde yarım etriye ile bağlanarak ve 2φ12 donatı ilave edilerek onarılan kirişlerin (K1 ve K2 seriler) gerek taşıma gücü değerleri ve gerekse süneklikleri artmıştır. Onarım için hazırlanan modellerin dayanım ve eğilme davranışları incelendiğinde bütün kirişlerin onarımdan önce ulaştıkları maksimum yükü aştığı görülmüştür. Kirişlerin ilk boyutu 0*0 cm iken onarılmış kirişlerin kesit alanı 0*260 cm ye çıkartılmıştır. Buna göre onarılan kirişlerin kesit alanları, yalın kirişlere göre % 0 oranında arttırılmıştır. Onarılmış kirişlerin yük-yer değiştirme eğrisinden faydalanarak belirlenen yük taşıma kapasitesi max. 41 kn dur. Buna karşılık yalın kirişin max. yük taşıma kapasitesi kn dur. Belirlenen bu değerlere göre onarılmış kirişlerin yalın kirişlere kıyasla % 156 oranında dayanımları artmıştır. Onarılmış kirişlerin kesit alanına karşı gelen referans kirişlerdeki dayanım artışı ise yalın kirişlere göre % 243 dür. Onarılmış kirişlerin sünekliği referans kirişlere oranla % 68 artmıştır Kirişin Dört Yüzünden Yapılan Betonarme Onarım [21] Yedi seri halinde hazırlanan kiriş numunelerinin ikinci serisini oluşturan altı numune üzerinde deney yapılmıştır (K4 ve K5 serisi). Numuneler 0*0*2200 mm ebadında C betonu ve S420 yapı çeliği kullanılarak üretilmiştir. Üretilen kirişlerin boyuna donatısı 2φ12, montaj donatısı 2φ8 dir. Kirişler 150 mm ara ile φ8 lik etriyelerle sarılmıştır.

7 Üretilen kirişlere deney setinde basınç kuvveti uygulanarak hasara uğraması sağlanmıştır. Hasarlı kirişlere üstte 2φ8, altta 2φ12 olmak üzere donatı eklenmiş, 150 mm ara ile φ8 lik etriyeler sarılmıştır. Kiriş kesiti 0*260 mm olacak şekilde C30 betonu ile mantolanmıştır (Şekil 6) *26*2 2φ8 2φ φ12 Şekil 6. Hasarlı kirişin dört yüzden mantolanarak onarımı detayı Onarılan kirişler yüklemeye tabi tutulmuş ve yer değiştirmeleri okunarak kaydedilmiştir. Elde edilen yük-yer değiştirme eğrileri Şekil 7 de verilmiştir. K4 ve K5 SERİ NUARALI BETO NARE ANTOLANIŞ KİRİŞLER YÜK (kn) YERDEĞİŞTİRE (mm) Şekil 7. Dört yüzden betonarme mantolama ile onarılmış kirişlerin yük-yer değiştirme eğrileri Dört yüzden mantolanarak onarılan kirişlerin dayanım ve yer değiştirmeleri de başarılı olmuştur. Onarılan kirişlerin kesit alanları yalın kirişlere göre % 0 oranında arttırılmış, yük taşıma kapasiteleri ise yalın kirişlere oranla % 200 artmıştır. Onarılmış kirişlerin kesit alanına karşı gelen referans kirişlerdeki dayanım artışı ise % 243 dür. Onarılmış kirişlerin sünekliği referans kirişlere oranla % 122 artmıştır Kirişin Üç Yüzeyinden Epoksili Çelik Levhalarla Onarım [22] Çelik plakaların dayanıma etkisinin saptanması amacıyla üç numune olarak hazırlanan son seri kirişlere hasar verilmiş, hasar sonrası kirişlerin alt yüzeyine ve çekme bölgesinde kiriş iki yan yüzeyine 6*50*1200 mm kesitli St 37 saç levha (Şekil 8), epoksi ile yapıştırılarak onarımları yapılmıştır (Şekil 9).

8 Şekil 8. Takviye çeliği numunesi xx200 2φ8 2φ Şekil 9. Onarılan ve takviye çeliği yapıştırılan kirişin detayı Onarılan kirişlerin plaka en kesit alanları dikkate alınmadığında yalın kirişlere göre alanları değişmemiştir. Yük taşıma kapasiteleri yalın kirişlere oranla % 19 oranında artış göstermiştir. Süneklilik oranları ise % 35 oranında artım göstermiştir. 3. HASARLI KOLONLARIN ONARII Hasarlı betonarme kolon elemanların onarımındaki davranış ve dayanım artışlarının hasarlı betonarme kiriş elemanlarına göre nasıl bir artış gösterdiğinin karşılaştırılması amacıyla yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. Bu konuda yapılan birçok çalışma bulunmaktadır. Özellikle karşılaştırma kolaylığı açısından Can, 1994, 1995, 1996 ve 1997 [3, 17, 18, 23] tarafından yapılan çalışmalar ele alınmıştır. Bu çalışmalarda hasarlı betonarme kolonlar, betonarme mantolama yöntemiyle ve çelik korniyelerle güçlendirilmiş, güçlendirme sonrası eksenel basınç uygulanarak yük taşıma, süneklik, rijitlik ve enerji tüketme kapasiteleri incelenmiştir Hasarlı kolonların betonarme mantolama yöntemi ile onarımı Can [3, 17, 18, 23] tarafından yapılan çalışmalarda 0*0 mm kesitinde 900 mm boyunda ve 4φ12 boyuna donatı kullanılarak deney numuneleri hazırlanmıştır. Kolon uç bölgesinde 40 mm ara ile φ8, kolon ölçüm bölgesinde 0 mm ara ile φ14 etriye kullanılmıştır (Şekil ).

9 Şekil. Betonarme kolon numuneleri [17] Hazırlanan numunelere eksenel yük uygulanmış ve orta dereceli hasar verilene kadar yük arttırılmıştır. Hasara uğrayan numuneler kenarlarından 35 mm ilave betonla bir, iki, üç ve dört yüzeyinden yüksüz halde mantolanarak onarılmıştır (Şekil 11). Şekil 11. Bir, iki, üç ve dört yüzden Onarılmış kolon numuneleri [17] Onarılmış elemanların yanı sıra onarım sonrası ebatlara uygun monolitik (kolon ve manto birlikte dökülmüş) elemanlar da üretilmiştir. Ayrıca bir dizi kolon numunesi de hasarsız bir şekilde yüksüz onarılmış kolon boyutlarına uygun halde güçlendirilmiştir. Yapılan deneyler sonucunda bir yüzden onarılmış/güçlendirilmiş kolon elemanlarda yük-yer değiştirme eğrisi Şekil 12 deki gibi elde edilmiştir. İki, üç ve dört yüzden mantolanmış kolonlara ait yük-yer değiştirme eğrileri de sırasıyla Şekil 13, Şekil 14 ve Şekil 15 deki gibi belirlenmiştir.

10 O O G G G Y Y Y Şekil 12. Bir yüzden mantolanmış betonarme kolonların yük-yer değiştirme eğrileri [23] O Şekil 13. İki yüzden mantolanmış betonarme kolonların yük-yer değiştirme eğrileri [17] G G O Y O Şekil 14. Üç yüzden mantolanmış betonarme kolonların yük-yer değiştirme eğrileri [17] Y Y: Yalın kolon O: Onarılmış : antolanmış G: Güçlendirilmiş Şekil 15. Dört yüzden mantolanmış betonarme kolonların yük-yer değiştirme eğrileri [17] Bir yüzden onarılmış/güçlendirilmiş kolon elemanlarda; kesit ve donatılar %50 oranda artırıldığı halde, yalın kolona göre dayanımdaki artış güçlendirilmiş kolonlarda %26, onarılmış kolonlarda %15 dir. İki yüzden onarılmış/güçlendirilmiş kolon elemanlarda; kesit ve donatı alanları %49 ve % 52 oranında artırılmasına rağmen, güçlendirilmiş ve onarılmış elemanlar yalın elemana kıyasla sırasıyla %20 ve % oranında dayanım artışı ortaya koymuşlardır. Üç yüzden onarılmış/güçlendirilmiş elemanlarda; güçlendirilmiş ve onarılmış kolonların kesit ve donatı alanları %75 ve %69 artırılmasına rağmen, güçlendirilmiş ve onarılmış elemanlar yalın elemana kıyasla sırasıyla %53 ve %39 oranında dayanım artışı ortaya koymuşlardır. Dört yüzden onarılmış/güçlendirilmiş elemanlarda; güçlendirilmiş ve onarılmış kolonların kesit ve donatı alanları %6 ve %69 artırılmasına rağmen, güçlendirilmiş ve onarılmış elemanlar yalın elemana kıyasla sırasıyla %75 ve %66 oranında dayanım artışı ortaya koymuşlardır.

11 3.2. Hasarlı kolonların çelik korniyerlerle onarımı Can ın yaptığı bu deneysel çalışmalarda, betonarme kolonlarda yapılan araştırmalardaki deney düzeneğinin aynısı çelik korniyerlerle yapılan güçlendirmeler için de kullanılmıştır. Deney elemanları betonarme kolon mantolama deneylerinde kullanılan kolonların benzeri olup, 0*0 mm kesitinde, 900 mm boyutunda ve 4φ12 boyuna donatı ile ölçüm bölgesinde φ4/0 mm lik sargı donatısından oluşmuştur. Hasar verilerek onarılan veya hasarsız haldeki kolonlar dört köşesinden ebadındaki L profillerle, kolon boyuncada çelik lamalarla güçlendirilmiştir (Şekil ). Güçlendirilmiş/onarılmış elemanlara ait yük-yer değiştirme eğrileri aşağıda Şekil 17 de verilmiştir. Şekil. Çelik profillerle güçlendirilmiş/onarılmış kolonlar [18] G O Y Şekil 17. Çelik profillerle güçlendirilmiş/onarılmış kolonların yük-yer değiştirme eğrileri [18]

12 Çelik korniyerlerle dört köşesinden yüksüz olarak güçlendirilmiş/onarılmış betonarme kolonlar eksenel yük altında dayanımlar yönünden başarılı olmuştur. Onarılmış ve güçlendirilmiş eleman, yalın elemana kıyasla % 18 ve % 14 oranında dayanım ortaya koymuşlardır. 4. SONUÇ Betonarme mantolama, çelik korniyer ve lamalarla yapılan onarım ve güçlendirmeler gerek kolonlarda ve gerekse kiriş elemanlarda başarılı olmuştur. Eleman kesiti ve donatı oranı arttıkça dayanımında buna bağlı olarak arttığı görülmüştür. Bununla birlikte bu güne kadar yapılan onarım çalışmalarında başarı elde edilmiş, ancak başarı oranının elemana ne kadar yansıdığı göz ardı edilmiştir. evcut yapıların onarımı ve güçlendirilmesinde bu oranın dikkate alınması da gerekmektedir. Aşağıda yapılan onarım çalışmaları sonucunda dayanımda elde edilen başarı oranları verilmiştir. Kolonlarda bir yüzden yapılan mantolamada kesit alanı % 50 arttırılmış, buna ilişkin dayanım % 15 oranında artmıştır. Diğer mantolamalarda yapılan kesit artışları ve dayanım oranları sırasıyla % 52 kesit artışına karşılık % dayanım artışı, % 75 kesit artışına karşılık % 39 dayanım artışı, % 6 kesit artışına karşılık % 66 dayanım artışı elde edilmiştir. Kiriş mantolamalarında da artış kesit alanına göre değerlendirildiğinde, kolonlardaki kesit artışı-dayanım artışına yakındır. Başka bir deyişle kolon kesitindeki artış-dayanım artışı oranı kirişlerde de benzer şekildedir. Diğer yandan çelik profillerle yapılan onarımlarda dayanım artışı, gerek kirişlerde ve gerekse kolonlarda yaklaşık % 18- % 19 mertebelerindedir. SEBOLLER d f ck f cd f yk f yd C S φ : Faydalı yükseklik : Betonun karakteristik basınç dayanımı : Betonun hesap dayanımı : Donatının karakteristik çekme dayanımı : Donatının hesap dayanımı : Beton sınıfı : oment : Donatı sınıfı : Donatı çapı KAYNAKÇA [1]Koçak, A., 2005, İstanbul un çeşitli ilçelerinde yer alan mevcut binaların ayrıntılı incelenmesi ve mevcut binaların deprem riski Kocaeli Deprem Sempozyumu. [2]Sharma,A.K., 1986, Shear Strength of Steel Fiber Reinforced Concrete Beams, ACI Proceedings, 83, p [3]Can, H., 1994, Deprem Etkisindeki Betonarme Kirişlerin Onarılması, İO,Teknik Dergi, s771, Ankara.

13 [4]Yılmaz, K., 1998, Betonarme Yapılarda Depremler Sonucunda Oluşan Hasarlar ve Onarım Yöntemleri Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü. [5]Basunbul,A.I., Gubati,A.A., Al-Sulaimani,G.J., Baluch,.H., 1990, Repaired Reinforced Concrete Beams, ACI aterıals Journal, s [6]Aykaç, S., 2000, Onarılmış/Güçlendirilmiş Betonarme Kirişlerin Deprem Davranışı Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [7]Tankut, T., Arslan,., 1992, Epoksili Çelik Plaka İle Güçlendirilmiş Betonarme Kiriş Davranışı, Teknik Dergi, İnşaat ühendisleri Odası, Cilt 3, Sayı 4, s575, Ankara. [8]Sharif, A., Al-Sulaimani, G.J., Basunbul, I.A., Baluch,.H., Husain,., 1995, Strengthening of Shear-Damaged RC Beams by External Bonding of Stell Plates, agazine of Concrete Research,47, No:173, pp , London. [9]Ecemiş, A.,Ş., 2000, Hasar Görmüş Betonarme Kirişlerin Epoksi İla Çelik Levha Yapıştırılarak Güçlendirilmesi Üzerine Deneysel Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. []Altın, S., Anıl, Ö., 2001, Betonarme Kirişlerin Dıştan Yapıştırılan Çelik Plakalarla Kesmeye Karşı Güçlendirilmesi Tübitak İnşaat ve Çevre Teknolojileri Araştırmaları Grubu, Yapı ekaniği Laboratuarları Toplantısı, s. 13. [11]Shahawy,.A., Beitelman, T., 1996, Flexural Behavior of Reinforced Concrete Beams Strengthened with Advanced Composite aterials, International SAPE Symposium and Exhibition, Anaheim, USA. [12]Kumbasar, N., İlki, A., 2001 Karbon Lif Takviyeli Polimer Kompozitlerin Yapı Elemanlarının Onarım ve Güçlendirilmesinde Kullanılması, Tübitak İnşaat ve Çevre Teknolojileri Araştırma Grubu, Yapı ekaniği Laboratuvarları Toplantısı, s5. [13]Fukuyama, K., Higashibata, Y., iyauchi, Y., 2000, Studies on Repair and Strengthening ethods of Damaged Reinforced Concrete Columns, Cement and Concrete Compozites, V.22, No:1, p [14]Bett, J.B., Klinger, R.E., Jirsa, J.O., 1988, Lateral Load Response of Strengthened and Repaired Reinforced Concrete Columns, ACI Structural Journal, V.85, No.5, [15]Ersoy, U., Tankut, T., Suleiman, R., 1993, Behaviour of Jacketed Columns ACI Structural Journal, V.90, No.3, []Rodriguez,., Park, R., 1994, Seismic Load Tests on Reinforced Concrete Columns Strengthened by Jacketing, ACI Structural Journal, V.91, No.2, [17]Can, H., 1995, İki, üç, dört yüzünden mantolanmış betonarme kolonların eksenel yük altında davranışı, İO Teknik Dergi, [18]Can, H., 1996, Komşu iki yüzünden mantolanmış betonarme kolonların deprem davranışı, İO Teknik Dergi, [19]Ramirez, J.L., 1996, Ten Concrete Column Repair ethods, Construction and Building aterials, V., No.3, [20]Önal,., Tokgöz, H., 2005, Betonarme kirişlerin onarımı üzerine deneysel bir çalışma, YTÜ Sigma. [21]Önal,., Koçak, A., 2005, Betonarme mantolama ile onarılmış hasarlı kirişlerin deneysel olarak incelenmesi, YTÜ Sigma, Yayın Kurulunda. [22] Önal,., Tokgöz, H., Koçak, A., 2005 Üç Yüzeyinden Epoksili Çelik Levhalarla Onarılmış Kirişlerin Deneysel Olarak İncelenmesi, YTÜ, Sigma. [23]Can, H., 1997, Bir yüzünden onarılmış/güçlendirilmiş betonarme kolonların eksenel yük altındaki davranışı, İO Teknik Dergi,