TEKSTİLDE KDV ORANININ % 8 OLARAK YENİDEN BELİRLENMESİNİN ETKİLERİ

Transkript

1 TEKSTİLDE KDV ORANININ % 8 OLARAK YENİDEN BELİRLENMESİNİN ETKİLERİ 11

2 TEKSTİLDE KDV ORANININ % 8 OLARAK YENİDEN BELİRLENMESİNİN ETKİLERİ Öte yandan, tekstil ihracatçıları da, diğer tüm ihracatçılar gibi ihraç ettikleri ürünlere ait yüklendikleri KDV lerini geri almaktadırlar. Vergi İdaresi ise, iade edilen KDV tutarının, sektörden tahsil edilen KDV nden daha fazla olduğunu ifade ederek, bu konudaki rahatsızlığını sık sık dile getirmekteydi. GİRİŞ: Tekstil ve deri sektördeki KDV oranını %8 e indiren 2006/10138 numaralı Bakanlar Kurulu Kararı tarih sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Tekstil Sektöründe KDV İndirimine Gidilmesinin Nedenleri Tekstil sektörü temsilcileri, sektörün iyi durumda olmadığı gerekçesi ile acil olarak birtakım önlemler alınmasını talep ediyorlardı. Bu talepler çok çeşitli olmakla birlikte, Sektörde şikayet konusu olan sorunları başlıklar halinde şöyle sıralayabiliriz; -Döviz Kurunun İhracat Üzerindeki Olumsuz Etkileri -Uzak Doğu Mallarının ve Taklit Ürünlerin Kontrol Altına Alınması -Kredili Hammadde Alımındaki KKDF Oranının Yüksekliği -Nakliye-Navlun Konusundaki Sorunlar -KDV İadelerinde Süre ve Bürokrasi Fazlalığı -Fuar Teşvikleri -İşletme Kredilerinin Alımındaki Zorluklar ve Faiz Oranları -Enerji Fiyatlarının Yüksek Olması -İstihdam Maliyetlerinin Yüksek Olması -Sektörde Orta ve Uzun Vadeli Stratejilerin Belirlenememesi -Kayıt Dışı Ekonominin ve Kayıt Dışı İstihdamın Kayıt Altına alınamaması nedeniyle oluşan haksız rekabet ortamı. Sektör, başlıcaları yukarıda sayılan sorunlarını çeşitli platformlarda dile getirmekte ve çözümleri için de idarenin önlemler almasını talep etmekteydiler. Farklı oranlarda KDV uygulamasının bir sonucu olarak, (Pamukta % 1, İplikte % 18) iplik üreticileri bu konuda sıkıntılı olduklarını, bunun için de tekstil ve hazır giyim sektöründe KDV oranının düşürülmesini talep etmekteydiler. Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde, Kamu Hesapları Bülteni kaynak gösterilerek yayınlanan rakamlara göre 2005 yılında gerçekleşen toplam vergi tahsilatı YTL olup, bunun içerisinde KDV tahsilatının tutarı; 12

3 Dahilde alınan KDV : YTL. İthalde alınan KDV : YTL. Toplam Tahsil edilen KDV : YTL. dir. Aynı Kaynağa göre 2005 Yılında iade edilen KDV tutarı ise; İhracat istisnası kapsamında iade edilen KDV : YTL. Diğer KDV iadeleri : YTL. Toplam KDV iadesi tutarı : YTL. Maliye Bakanlığı kaynaklı olduğu ifade edilen bilgilere göre; Tekstil ve konfeksiyon sektöründen elde edilen KDV geliri yaklaşık 700 milyon YTL, ödenen vergi iadesi tutarı da 2 milyar YTL. tutarındadır. Bu rakamlara göre sektörden tahsil edilen KDV ile İhracat nedeniyle iade edilen KDV arasında negatif 1,3 milyar YTL fark bulunmaktadır. İndirimden sonra ise, tahsil edilecek KDV tutarının 300 milyon YTL., iade edilecek KDV nin de 900 milyon YTL olması ve aradaki negatif farkın 600 milyon YTL ye inmesi beklenmektedir. Böylece tahsil edilen KDV ile iade edilen KDV arasındaki negatif fark 700 milyon YTL azalmış olacaktır. Bu durum ise eski oranlara göre % 50 den fazla bir tutarı ifade etmektedir. Anlaşılan Maliye Bakanlığı KDV oranlarında yapılacak indirimin negatif farkı azaltmak suretiyle KDV gelirlerinde bir artış sağlayacağını hesaplamıştır. Diğer yandan vergi indirimi de kamuoyunda olumlu olarak değerlendirilecek bir durumdur. Maliyetler azalacağı düşüncesi ile hem sektör temsilcileri, vergi oranı düşürüldüğü için fiyatlar da düşeceğinden aynı zamanda da tüketiciler de memnun edilmiş olacaktır. Yani hem vergi alan idare, hem sektöre mal arz edenler, hem de mal talep edenler memnun olacaktır. Bununla birlikte yukarıdaki rakamlardan da anlaşılacağı üzere, 2005 yılında gerçekleşen yaklaşık 13,8 milyar YTL. tutarındaki KDV iadesi içerisinde Tekstil ve Hazır Giyim sektörüne yapılan iade tutarı sadece 2 milyar YTL. düzeyinde bulunmaktadır. Dolayısıyla oranlardaki düşüşün sağlayacağı fayda ancak bu oranda olabileceği gibi, ayrıca bu rakamlar resmi bir kaynakta da yayınlanmamış olup, doğruluğu ve bilimsel bir araştırmaya dayanıp dayanmadığı da belli değildir. Bu öngörülerin gerçekleşme olasılığı ile ilgili hususlar Tekstil ve konfeksiyon sektörünün genel ekonomi içindeki payı tam olarak bilinmemekle birlikte, kaynaklarda en sık rastlanan tahmini tutar 30 milyar dolar civarlarındadır. İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Genel Sekreterliği (İTKİB) nin internet sitesinde yayınlanan, sektörün 2005 yılına ait ihracat rakamları aşağıdaki gibidir; 13

4 Hazır Giyim ve Konfeksiyon.. : Deri ve Deri Mamulleri...: Tekstil ve tekstil Hammaddeler...: Halı... : USD USD USD USD. TOPLAM : USD Yukarıdaki tabloya göre sektörün toplam ihracatı 20,3 milyar dolar düzeyindedir. Yıllık Üretim 30 milyar dolar tahmin edildiğine göre 10 milyar dolar civarında bir iç piyasa tahmin edilmektedir. Bu tutarın 5 milyar doları da yolcu beraberinde özel faturalı satışlar olarak, Laleli Piyasasında döndüğü tahmin edilmektedir. Geriye kalan 5 milyar YTL. olduğuna göre iç piyasadan tahsil edilen 700 milyon YTL tutarındaki KDV nin de ihracat nedeniyle iade edilen KDV yi karşılamaması son derece doğaldır. İdarenin öngörüsü gerçekleşerek, KDV iadeleri nedeniyle ortaya çıkan negatif fark düşünüldüğü gibi azalıp azalmayacağı ile ilgili hususlar Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı ve bu karara istinaden çıkartılan tarihli KDV-39 / sayılı KDV Sirkülerine göre tarihinden itibaren aşağıdaki maddelerin KDV oranları % 8 olarak belirlenmiştir -İplikler ve iplik imali için hazırlanan her nevi filamentler, lifler, vb. -Her nevi kumaş, -İç ve dış giyim eşyası (şapka, kravat, kaşkol, kemer, çorap, eldiven vb. dahil), -Havlu, bornoz, perde, çarşaf, yastık, yorgan, battaniye, uyku tulumu, her türlü kılıf ve örtüler ile bunların benzeri ev tekstil ürünleri (taşıtlarda kullanılanlar dahil) (yataklar hariç), -İşlenmiş post, deri ve köseleler ile bunların taklitleri ve bunlardan mamul giyim eşyası (şapka, kemer, kravat, eldiven ve benzerleri dahil), -Her nevi maddeden mamul ayakkabı, terlik, çizme ve benzerleri, -Her nevi maddeden mamul çanta, bavul, valiz ve benzerleri, -Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları. Yukarıdaki listede görüleceği üzere tekstil ve konfeksiyon sektöründe en önemli girdi kalemlerini oluşturan düğme, fermuar, aksesuar, fason dokuma, kasar, boya, baskı, nakış, işleme, ilik, düğme ve dikiş işleri hala % 18 oranına tabidir. Sadece kumaş ve iplik alımları % 8 oranına tabidir. Kumaş ve ipliğin, maliyetler içindeki payı bazı modellerde % 50 civarlarında olmakla birlikte, bazı modellerde fason olarak yaptırılan işlemelerin ve emprimelerin payı kumaş maliyetine yaklaşmakta hatta bazen geçmekte ve kumaşın maliyetler içindeki payı % 20 lere kadar düşmektedir. Bu durumda belirlenen yeni oranlar ile özellikle konfeksiyon imalatçılarının satışlarında tahsil edecekleri KDV ile imalat sürecinde yüklendikleri vergilerin tamamını indirim konusu yapabilmeleri mümkün olmayacaktır. 14

5 Dolayısıyla sektör üzerinde önemli ölçüde KDV yükü kalacağı gerçeği karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca suni elyaf, suni deri ile ayakkabı ve çanta imalinde kullanılan malzemelerin hammaddesi plastik olup, bunları imal edenlerin yüklenecekleri KDV % 18 olacaktır. Satışlarında tahsil edecekleri KDV ile bunların da giderilmesi mümkün değildir. Ayakkabı imalinde kullanılan lastik tabanlar söz konusu kararnamede mevcut değildir. Bilhassa kışlık ayakkabı ve botlarda kullanılan lastik tabanlar, yapıştırıcılar, saya dikiş ücretleri ve sair diğer girdiler de % 18 oranına tabidir. Bu sektörün de önemli ölçüde KDV yükü üzerlerinde kalacaktır. Yayınlanan sirküler ile getirilen hükme göre cüzdanların bu indirimden yararlandırılmamasının mantığını da anlamak mümkün değildir sayılı Katma Değer Vergisi Yasasının 28.maddesi çerçevesinde, KDV oranları ancak Bakanlar Kurulu Kararnameleri ile belirlenebilir. Tebliğ ve hele de sirküler ile herhangi bir malın KDV oranını belirlemenin yasal dayanağı yoktur. Sirkülerler Resmi Gazetede bile yayınlanmadıklarından, bu yolla hüküm ihdas edilmemesi gerekir. İndirilmeyen KDV ler, 3065 sayılı yasanın 29/2. maddesinde düzenlenen, düşük oranlı KDV ye tabi mal teslimleri ile ilgili mevzuat gereğince, belirli şartlarda iade edilmektedir yılı sonu itibariyle belli bir tutarı a- şarsa (Bu tutar 2005 yılı, için YTL. dir.) 2007 yılında mahsuben ya da nakden iade edilebilecektir. Bu durumda üzerindeki KDV yükünü indirim yoluyla gideremeyenler, yılın ilk ayları için neredeyse bir yıldan fazla bekleyecekler ve ancak belirli bir tutarı aşan (2005 Yılı için YTL) kısmı iade edilebilecektir. Böylece sadece tekstil ihracatçısına, yaptığı ihracat nedeniyle yüklendiği KDV tutarını iade eden idare, bundan böyle daha geniş bir kesime KDV iadesi yapmak zorunda kalacaktır. İhracat istisnası nedeniyle iade e- dilen KDV tutarında sağlanacak küçük bir azalmaya karşılık, diğer iadelerde meydana gelecek çok daha büyük bir artış nedeniyle, toplam KDV iadelerinde 2006 yılında olmasa da 2007 yılında artış gözlenebilecektir. Ancak bu iadeden yararlanacak olanlar, iade tutarlarını gerek ertesi yılda alacak olmalarından, gerekse de belli bir tutarı aşmadıkları için (2005 Yılı için YTL.) hiç alamayacaklarından mağdur edileceklerdir. İhracatçının Karşı Karşıya Kalacağı Durum Bakanlar Kurulu Kararnamesinin yayınlanması ile birlikte açıkçası sektör ihracatçıları bakımından KDV yükünün nasıl giderilebileceği üzerinde düşünülen bir sorun olmaya başlamıştır. Boya, baskı, işleme, yardımcı malzeme, aksesuar ile fason tekstil ve konfeksiyon işlerindeki KDV nin % 18 olarak kalması nedeniyle, ihracatçının KDV yükünü mahsup ile veya iç piyasa satışlarından tahsil edeceği KDV den indirim yoluyla gidermesi mümkün olamayacaktır. Çünkü, özellikle konfeksiyon sektöründe, fason imalat çok yaygın bir uygulamadır. Konfeksiyon ihracatçısı bugüne kadar Sektörel Dış Ticaret Şirketlerini ve Dış Ticaret Sermaye Şirketlerini kullanarak çözdüğü KDV iadesi prob- 15

6 lemini bundan böyle tam olarak çözemeyecektir. İhracatını Sektörel Dış Ticaret Şirketleri veya Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinden geçiren konfeksiyon ihracatçısının üzerinde önemli bir KDV yükü kalacaktır. Üretimleri üzerinde fason işleme ve baskı, gideri çok fazla olan ve İhracat fazlası, i- kinci kalite ve fire satışları haricindeki tüm satışlarını yurt dışına yapan şirketlerde bu oran daha da fazla olabilecektir. Kabaca yapılan hesaplara göre yıllık 10 milyon Avro tutarındaki ihracatını SDŞ ve DTSŞ üzerinden ihraç eden bir konfeksiyon ihracatçısının üzerinde bir yıl içerisinde bir milyon YTL. KDV yükü kalması mümkündür. Bu da zaten zor durumdaki sektör ve ihracatçısı için son derece ağır bir yüktür Sayılı KDV kanununun 29/2. maddesindeki indirimli oranlı teslimlere ilişkin KDV iadesi sektörün bu yükünü kaldırmaktan epey uzaktadır. KDV İndirimi İle Ortaya Çıkan Diğer Sorunlar Bakanlar Kurulu Kararını açıklamak üzere çıkartılan 39 Numaralı sirküler ile yapılan açıklamalardan anlaşıldığı kadarı ile yapılan bu indirim çok geniş bir kesimi ilgilendirmektedir. Böylece birçok kesimde eskiden var olmayan yeni sorunlar ortaya çıkmıştır. KDV oranı % 18 iken satın alınan, ancak oran % 8 e indikten sonra iade edilen mallar için hangi oran uygulanacaktır. Maliye Bakanlığının tarih ve /12411 sayılı Özelgesine göre iade bir düzeltme işlemi sayılmakta ve satın alma tarihindeki KDV oranı ile iade e- dilmesi gerektiği belirtilmektedir. Ancak bu husus, uygulamada sorunlar yaratmaya ve tartışmaya açıktır. Bakanlar Kurulu Kararında perdeler de % 8 oranında vergiye tabi tutulmuştur. Oysa çok çeşitli perdeler mevcuttur. Motorlu ve Otomatik mekanizmalı perdeler, PVC esaslı Jaluzi perdeler, ince tahta veya kamış kullanılarak imal edilen stor perdeler... Çeşitleri çoğaltmak mümkündür. Bunlar hakkında sirkülerde de sadece perdeler denilmiş ve herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Oysa çanta ve bavullar hakkında çok geniş bir açıklama yapılarak, cüzdanlar, gözlük kapları, müzik aleti kutuları, fotoğraf makinesi çantaları çıkartılmış, ancak video kamera çantaları, bilgisayar muhafaza çantaları hakkında bir açıklama yapılmamıştır. Diğer taraftan da deri iç giyim eşyası, koruyucu olanlar dahil dizlikler, getrler, tozluklar, bacak koruyucuları, bellikler sirküler ile listeye dahil edilmiştir. Konfeksiyon üreticisi ipliği aldığında % 8 KDV ödeyecek, fason olarak dokuttuğunda % 18 KDV ödeyecektir. Dokunmuş kumaş alsaydı tamamı için % 8 KDV ödeyecekti. Bu kumaşı boyahaneye gönderdiğinde % 18 KDV ödeyecek ama boyalı kumaş alırsa yine tamamına % 8 KDV ödeyecektir. İmal ettiği gömleğin üzerine hazır işleme alıp dikerse bu işleme için % 8 KDV ödeyecek, ancak işlemeyi doğrudan gömleğin üzerine yaptırırsa % 18 KDV ödeyecektir. Bu örnekleri, Bakanlar Kurulu Kararında ve 39 no lu Sirkülerde sayılan diğer mallar için de sıralamak mümkündür. Karar ve Sirküler yukarıda da açıklandığı üzere kendi içerisinde birçok çelişkiyi barındırmaktadır. Sonuç ve Öneriler; Sektörün üzerindeki maliyet ve kur baskısı ile diğer faktörlerden kaynaklanan sıkıntıyı gidermekten uzak olan KDV oranının düşürülmesi kararı, 16

7 sıkıntıyı daha da artırmıştır. Eskiden sektörde sadece ihracatçıya yapılmakta olan KDV iadeleri bundan böyle sektörün geniş bir kısmına da KDV iadesi yapılmasına neden olacaktır. Bu nedenle İdarenin yukarıdaki bölümde anlatılan öngörüsünün gerçekleşme olanağı bulunmadığı görünmektedir. Kayıt dışılığın önlenmesi ve iç piyasanın canlanmasını sağlamak için alınması gereken en doğru karar genel KDV oranının % 6 ile 10 arasında bir oranda tespit edip tüm sektörler ve mallar için tespit edilen bu oranı uygulamak olmalıydı. Farklı KDV oranları hem uygulamayı, hem de denetimi zorlaştırmakta, ya piyasaları kayıt dışına itmekte, ya da sahte veya muhteva itibarı ile yanıltıcı belge kullanımına zemin hazırlamaktadır. Nitekim Vergi Konseyi tarafından yapılan ve 26 Mart 2006 günü basında yer alan açıklamaya göre; Tekstil sektörüne yapılan vergi indiriminin ithalatı özendirdiği ve kamu yararı gözetmediği, düşük oranlı tekstil uygulamasını sosyal anlamda ve pozitif dışsallık anlamında nitelemek mümkün olmadığı, Vergi politikası a- çısından da savunulacak yanı olmadığı iddia edilmiştir. KDV sisteminin işleyişini ve bütünlüğünü bozacağından, faydasından çok zararı olan bu indirimin yararlı olabilmesi için, dışarıya yaptırılan kasar, boya, emprime ile fason örme, dokuma, dikiş, nakış, işleme, baskı, yıkama, taşlama, ağartma ütü-paket-ambalaj işlerindeki KDV oranı da % 8 e düşürülmeli, KDV Kanununun 29 ncu maddesindeki indirimli oranlı teslimlere ilişkin KDV iadesi aylık mahsup ve iade sistemine dönüştürülerek, 84 nolu KDV Genel Tebliğindeki esaslar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir. Ancak sorunun asıl çözümü yukarıda da bahsedildiği gibi, KDV oranının düşük olarak tespit edilmesi ve tüm mal ve hizmetlere tek oranın uygulanmasıdır. 17

8 18