T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ. Karar NO: KARAR-

Transkript

1 T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ Karar NO: KARAR- Çankaya İlçesi ada 2 sayılı parselde Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim alanındaki projeye ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun gün ve 382. sayılı raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin tarihli toplantısında okundu. Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra; Anayasa Mahkemesi Başkanlığının tarih ve 51/767 sayılı yazısı ile, mülkiyeti PTT Genel Müdürlüğü' ne ait, 2942/30. maddeye göre takas yoluyla Anayasa Mahkemesi mülkiyetine geçecek olan, Çankaya Yalıncak Ahlatlıbel mevkiinde yer alan, m2 yüzölçümlü, ada 2 nolu imar parselinin "Anayasa Mahkemesi Hizmet Alam" olarak plan değişikliği yapılması ve işlemlerin,tek elden süratle sonuçlandırılması amacıyla 5393/73. maddeye göre "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı" ilanı talep edildiği, -Söz konusu alana ilişkin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının gün ve 249 sayılı Çankaya Belediye Meclisi kararıyla uygun görülüp tarih ve 4930 sayılı İmar Dairesi yazısı ile onayftıdığı, -Onaylı plan doğrultusunda hazırlanan nolu parselasyon planının Çankaya Belediye Encümeninin gün ve 4908 sayılı kararıyla^ onaylanarak parsellerin oluşturulduğu, oluşan m2 yüzölçümlü ada 2 nolu parselin "Ağaçlandırılacak Alan" kullanımında kaldığı, içinden Askeri Güvenlik Bölge Sının geçtiği, -Onaylı planın 11 nolu plan notunda; "Ağaçlandırılacak alanlara ada/parsel numarası verilerek PTT Genel Müdürlüğü mülkiyetinde kalacaktır. Bu alanlarda E= 0, 01' i geçmemek ve vaziyet planı İmar Müdürlüğünce uygun görülmek, yollara asgari m yapı yaklaşma mesafesi sağlanmak kaydıyla PTT Teknik Altyapı Tesisleri yapılabilir" hükmünün yer aldığı, Hususları belirlenmiş olup, Çankaya ada 2 nolu parselin Anayasa Mahkemesi Hizmet Alam planına esas olmak üzere, 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesine göre "Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alam" olarak sınır onayına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylandı ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla (7 ret, 4 çekimser oya karşı 73 oyla) kabul edildi. MeclisBaşkan: İ.Melfh GÖKÇEK Katip S.Hİlal ALIÇ Katip YusufYALÇINKAYA

2 T.C. ANKARA 12. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI'NA BİLİRKİŞİ RAPORU ESAS NO: 2006/2089 DAVACI: Bedia Söylemez, Hüsamettin Öztürk, Yasin Demirci, Mehmet Kahraman Efe DAVALI: KONU: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çankaya îlçesi ada 2 sayılı parsel, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararıyla 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' olarak ilan edilmiştir. Bilirkişi Kurulu'ndan davaya konu olan Çankaya İlçesi, ada, 2 sayılı parselin 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' olarak sınır onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararının, imar konusuna, planlama esaslarına ve şehircilik ilkelerine, kamu yararına uygun olup olmadığının incelenmesi istenmiştir. KEŞİF VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ Mahkemenizce verilen karara dayanarak günü naip üye Sn. Ahmet AKBABA başkanlığında dava konusu yerde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır. DOSYA İNCELEMESİ Raporun bu bölümünde dava konusu olaya ilişkin dosyada yer alan bilgi ve belgelerin bir dökümü yapılacaktır Davacılar, Çankaya İlçesi ada 2 sayılı parsele ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' sınır onayına ilişkin kararının iptali istemiyle dava açılmıştır. Dava dilekçesinde: 1) Dava konusu m 2 'lik ada 2 sayılı parselin, gün ve 1457 sayılı Ankara Büyükpehir Belediye Meclisi plan değişikliği kararından önce 'Ağaçlandırılacak Alan' olduğu, 2) Bu alanın PTT Genel Müdürlüğü ile yapılacak takas sonucu Anayasa Mahkemesi Hizmet Alanına dönüştürülmek üzere, sözü geçen Meclis karar değişikliği ile 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' ilan edildiği; 3) Dava konusu Büyükbehir Belediye Meclis karan sonucunda, bu alanın ağaçladırılacak alandan yapılaşmaya açılacak alana dönüştürülmesine yönelik kararın hukuken korunabilir bir yönü olmadığı; 1

3 4) Davalı İdarenin aldığı kararın, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 'Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı' başlıklı 73. maddesine aykırı olduğu; dolayısıyla yürütmeyi durdurma ve kararın iptalinin gerekliliği; 5) İmar planlarında çevre imar adaları ile eşitlik sağlayacak şekilde uygulama yapılmasının kamu yararına uygun olduğu, dava konusu işlemin yerleşik Danıştay içtihatlarına da aykırı olduğu; 6) Mevcut imar planlarının iptali için öneri imar planına sahip olmak gerektiği, sadece kentsel dönüşüm proj sinin alan sınırının belirlenip, dayanak olarak kullanılacak bir imar planı olmadığınından mülkiyet belirsizliği sorununun ortaya çıktığı ve kamu yararını gözetmediği; 7) Davalı İdare'nin aldığı kararın, 5216 sayılı Büyükbehir Belediye Kanunu'nun 7/b Maddesine aykırı olarak İlçe Belediyelerin haklarını ihlal ettiği; bu uygulamanın kentsel bağlamda yeni sorun ve çözümsüzlükler getirdiği, idarelerin karar mercii olmalarının onlara kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı işlem tesis etme keyfiyeti vermeyeceği; belirtilmektedir Davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin davacı dilekçesine yanıtlarında: 1) Davacıların, dava konusu alan ile ilgili Ankara Büyükşehir Belediye kararının iptaline yönelik iddialarının haksız ve yersiz, hukuki isabetten yoksun olduğu; 2) Dava dilekçesindeki tüm iddiaların soyut nitelikte yasal mesnetten yoksun olduğu; 3) Davaya konu olan alan, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 65 sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli ODTÜ Nazım İmar Planı kapsamında 'Resmi Kurum Alam' olduğu; 4) Dava konusu alanın 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının Çankaya Belediyesi Meclisi'nin tarih ve 249 sayılı kararıyla, ve Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığınca tarihinde onaylandığı; 5) Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'nın gün ve 51/767 sayılı yazısıyla, ada 2 sayılı parselin Kentsel Dönüşüm Alanı olarak belirlenmesinin talep edildiği; 6) Bu talep üzerine Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı' belirlendiğini; 7) Dava konusu perselin mülkiyetinin PTT Genel Müdürlüğü'ne ait olduğunun ve 2942/30 maddeye göre takas yoluyla Anayasa Mahkemesi mülkiyeti geçecek oduğunu; 8) Dava konusu plan değişikliğinin ilan edildiği; ilan süresince davacıların herhangi bir itirazda bulunmadığını; 9) Onaylı İmar Planı doğrultusunda ruhsat işlemleri tamamlanarak inşaat aşamasına gelindiğini; 10) Dava konusu idari işlemin her yönüyle usul ve yasal mevcut mevzuata uygun olduğu; / tarih 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun kentsel dönüşüm ve gelişim alanlarında yapılacak uygulamaları belirleyen 73. maddesinde: "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel Dönüşüm ve

4 Gelişim projelerine konu olacak alanlar, Meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilan edilir. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan ve sınırları içerisinde bulunması ve en az 50,000 m~ olması şarttır.'" "'Kentsel Dönüşüm Projeleri 'ne konu olan alanlarda hazırlanan planlar 3194 sayılı kanun ve onun ilgili yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanacak ve onama, askı ve itiraz süreci gibi gereken aşamalar tamamlandıktan sonra kesinleşecektir,." hükümlerinin bulunduğu; İL 5216 sayılı Büyükşehir Kanunu'nun 7. maddesinde: "Kanunlarla Büyükşehir Belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar planlarını, parselasyon planlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nda belediyelere verilen yetkileri kullanmak"', denildiğinden Kentsel Dönüşüm Proje Alanı olarak ilan edilen alanlarda Ankara Büyükşehir Belediyesi'nce planlama çalışmaları yapılabileceğini; 11) Artan kentleşme, buna bağlı olarak ortaya çıkan kentsel ihtiyaçlar ve donatıların Ankara kent bütünü incelendiğinde kendine bir takım yerler seçtiğini; bu sebeple de bazı plan ^ değişikliklerinin kamu yararı adına zaruri hale geldiğini; söz konusu alanın Anayasa Mahkemesi'nin hizmetlerini etkin bir biçimde sürdürebilmesi için gerekli tesislerin yapılması amacıyla ve söz konusu kurumun talebi üzerine Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı olarak belirlenmiş olup kamu yararına aykırı bulunmadığı; belirtilmiştir Davacılar, davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin dava dilekçesine yanıtlarında önceki iddialarını tekrarlamışlardır. Yanlızca ek olarak, Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararı ile yapılan plan değişikliği öncesi yürürlükte olan Planda, dava konusu alan için şu hükmün olduğunu belirtilmiştir: "Onaylı planın 11 nolu plan notunda; 'ağaçlandırılacak alanlara ada/parsel numarası verilerek PTT Genel Müdürlüğü mülkiyetinde kalacaktır. Bu alanlarıda E=0,01'i geçmemek ve vaziyet planı İmar Müdürlüğü'nce uygun görülmek, yollara asgari 30 m yapı yaklaşma mesafesi sağlanmak kaydıyla PTT Teknik Altyapı Tesisleri yapılabilir". GÖRÜŞ GELİŞTİRME Bilirkişi Kurulu'ndan davaya konu olan Çankaya İlçesi ada 2 sayılı parselin 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' olarak sınır onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararının, imar konusuna, planlama esaslarına ve şehircilik ilkelerine, kamu yararına uygun olup olmadığının saptanması istenmiştir.

5 Davacı iddiaları özetle şöyledir: Dava konusu parselin, dava konusu Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi plan değişikliği kararından önce 'Ağaçlandırılacak Alan' olduğu; 1/1000 Uygulama İmar Planı'nda, dava konusu alan ile ilgili olarak, "ağaçlandırılacak alanlara ada/parsel numarası verilerek PTT Genel Müdürlüğü mülkiyetinde kalacaktır. Bu alanlarda E=0,01'i geçmemek ve vaziyet planı İmar Müdürlüğü'nce uygun görülmek, yollara asgari 30 m yapı yaklaşma mesafesi sağlanmak kaydıyla PTT Teknik Altyapı Tesisleri yapılabilir" kararının bulunduğu; Dava konusu Ankara Büyükşehir Belediye Meclis kararı ile 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' sınır onayının yapıldığı; bu kararın hukuken korunabilir bir yönü olmadığı; Dava konusu parselin, PTT Genel Müdürlüğü ile yapılacak takas sonucu Anayasa Mahkemesi Hizmet Alanına dönüştürüldüğü; Davalı İdare'nin aldığı kararın, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 'Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı' başlıklı 73. maddesine aykırı olduğu; dolayısıyla yürütmeyi durdurma ve kararın iptalinin gerektiği; İmar planlarında çevre imar adaları ile eşitlik sağlayacak şekilde uygulama yapılmasının kamu yararına uygun olduğu, dava konusu işlemin yerleşik Danıştay içtihatlarına da aykırı olduğu; Mevcut imar planlarının iptali için öneri imar planına sahip olmak gerektiği, sadece kentsel dönüşüm projesinin alan sınırının belirlenip, dayanak olarak kullanılacak bir imar planı olmadığından mülkiyet belirsizliği sorununun ortaya çıktığı ve kamu yararını gözetmediği; Davalı İdare'nin aldığı kararın, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu'nun 7/b Maddesine aykırı olarak İlçe Belediyelerin haklarını ihlal ettiği; bu uygulamanın kentsel bağlamda yeni sorun ve çözümsüzlükler getirdiği, idarelerin karar mercii olmalarının onlara kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı işlem tesis etme keyfiyeti vermeyeceği. Davalı iddiaları özetle şöyledir: Davacıların, dava konusu parselle ilgili Ankara Büyükşehir Belediye kararının iptaline yönelik iddialarının haksız ve yersiz, hukuki isabetten yoksun olduğu; dava dilekçesindeki tüm iddiaların soyut nitelikte yasal mesnedden yoksun olduğu; Dava konusu parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 65 sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli ODTÜ Nazım İmar Planı kapsamında 'Resmi Kurum Alanı' olduğu; Dava konusu parselin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının Çankaya Belediyesi Meclisi'nin tarih ve 249 sayılı kararıyla, ve Ankara Büyükşehir Belediye İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığınca tarihinde onaylandığı; Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'nın gün ve 51/767 sayılı yazısıyla, ada 2 sayılı parselin Kentsel Dönüşüm Alanı olarak belirlenmesinin talep edildiği; Bu talep üzerine Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı' belirlendiğini; Dava konusu perselin mülkiyetinin PTT Genel Müdürlüğü'ne ait olduğunun ve 2442/30 maddeye göre takas yoluyla Anayasa Mahkemesi mülkiyetine geçecek oduğunu; Dava konusu plan değişikliğinin ilan edildiği; ilan süresince davacıların herhangi bir itirazda bulunmadığını; Onaylı İmar Planı doğrultusunda ruhsat işlemleri tamamlanarak inşaat aşamasına gelindiğini; Dava konusu idari işlemin her yönüyle usul ve yasal mevcut mevzuata uygun olduğu.

6 Bilirkişi Kurulumuz, öncelikle davaya konu olan ve iptali istenen Çankaya İlçesi, ada, 2 sayılı parselin 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' olarak sınır onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararının incelemesini yapacaktır. Bu incelemede, öncelikle söz konusu kararın, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olup olmadığı irdelenecektir. İkinci olarak, dava konusu kararın 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 'Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı' başlıklı 73. maddesine uygun olup olmadığı incelenecektir. Son olarak, söz konusu sınır belirlemeye yönelik kararın getirdiği sonuçlar şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından değerlendirilecektir. 1. Dava konusu Ankara Büyükşehir Belediye Meclis kararının şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olup/olmadığı Dava dosyasına davalı idare tarafından keşif sonrasında sunulan belgeler arasında bulunan Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'nın Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'na yazdığı tarih ve 51/767 sayılı yazıda "Mülkiyeti PTT Genel Müdürlüğüne ait olup, Kamulaştırma Kanununun 30. maddesi gereğince takas yoluyla mülkiyetini üzerimize alacağımız Çankaya ilçesi Yalıncak Köyü, Ahlatlıbel Mevkiinde yer alan 63826m2 yüzölçümlü ada 2 nolu parselin "Anayasa Mahkemesi Hizmet Alanı" olarak plan değişikliği işlemlerinin çabuk sonuçlanması için taşınmazın tek elden planlanıp ruhsatlanması amacıyla 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesine göre "kentsel dönüşüm ve gelişim alam" ilanının yapılması hususunda gereğini rica ederim " ifadesi yer almaktadır. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin bu taleple bağlantılı olan gün ve 1457 sayılı kararında ise - "- Söz konusu alana ilişkin J/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının gün ve 249 sayılı Çankaya Belediye Meclisi kararıyla uygun görülüp tarih ve 4930 sayılı İmar Dairesi yazısıyla onaylandığı, - Onaylı plan doğrıütusunda hazırlanan nolu parselasyon planının Çankaya Belediye Encümeninin gün ve 4908 sayılı kararıyla onaylanarak parsellerin oluşturduğu; oluşan 63826m2 yüzölçümlü ada 2 nolu parselin "Ağaçlandırılacak Alan" kullanımında kaldığı, içinden Askeri Güvenlik Bölge Sınırı geçtiği, - Onaylı planın 11 nolu plan notunda "ağaçlandırılacak alanlarda ada/parsel numarası verilerek PTT Genel Müdürlüğü mülkiyetinde kalacaktır. Bu alanlarda E=0,01'i geçmemek ve vaziyet planı İmar Müdürlüğünce uygun görülmek, yollara asgari 30.00m yapı yaklaşma mesafesi sağlamak kaydıyla PTT Teknik Altyapı Tesisleri yapılabilir" hükmünün yer aldığı, - Hususları belirlenmiş olup, Çankaya27012 ada 2 nolu parselin Anyasa Mahkemesi Hizmet Alanı planına esas olmak üzere, 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesine göre "Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak sınır onayına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu onaylandı ve... kabul edildi" ifadeleri yer almaktadır. Bu ifadelerden anlaşılacağı gibi uyuşmazlık konusu işlemde önceden 'ağaçlandırılacak alan' olarak belirlenen bir alanın 'Kentsel Dönüşüm Alam' olarak ilan edîîerek Anayasa Mahkemesi İdari ve Sosyal Hizmet Tesisleri' alanına dönüştürülmesi söz konusudur. Bu yaklaşımın şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve imar mevuzatı açısından - irdelenebilmesi için, "kentsel dönüşüm" tanımının yapılması ve gerek ilgili yazında gerekse imar mevzuatımızda kentsel dönüşüme ilişkin tanım ve yaklaşımların açıklanması gerekli görülmektedir. Kentsel dönüşüm "...toplumsal ekonomik, kültürel ve hatta siyasal amaçlarla kent parçalarının kullanımı biçimine dışarıdan bir karışma sonucunda gerçekleşir. Dönüştürme etkinliklerine konu yapılan

7 alanlar, gecekondu bölgeleri, yüksek yoğunluklu kaçak apartmanların bulunduğu alanlar, doğal yıkım riski yüksek alanlar, kent özeklerindeki çöküntü alanlarıyla, tarihsel kent çekirdekleri ve ekonomik ömrünü doldurmuş görünen kent bölümleridir. "! Dolayısıyla "...kentsel dönüşüm, çökme ve bozulma olan kentsel mekanın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel koşullarını kapsamlı ve bütünleşik yaklaşımlarla iyileştirmeye yönelik uygulanan strateji ve eylemlerin bütünüdür. Bu nedenle, kentsel dönüşüm, yeni kentsel alanların planlanması ve geliştirilmesinden çok, varolan kentsel alanların planlanması ve yönetimi ile ilgilidir."" Kentsel dönüşümün beş temel amacından bırı kentin fiziksel koşulları ile toplumsal problemleri arasında birebir ilişki kurmaktır. Kent dokusunu oluşturan birçok parçanın fiziksel olarak sürekli değişim ihtiyacına cevap vermek ise ikinci temel amaçtır. Üçüncü amaç ise kentsel refah ve yaşam kalitesini artırıcı başarılı bir ekonomik kalkınma yaklaşımını ortaya koymaktır. Kentsel alanların en etkin biçimde kullanımına ve 1 Keleş, R., 2004, Kentleşme Politikası, Ankara, İmge Kitabevi, s Akkar, M., 2006, "Kentsel dönüşüm üzerine Batı'daki kavramlar, tanımlar, süreçler ve Türkiye" Planlama, Sayı:36, s.29 gereksiz kentsel yayılmadan kaçımnaya yönelik stratejilerin ortaya konulması ise kentsel dönüşümün diğer bir amacıdır. Ayrıca kentsel dönüşüm, toplumsal koşullar ve politik güçlerin ürünü olarak kentsel politikanın şekillendirilme ihtiyacını karşılamayı da amaçlamaktadır. 1 Kentsel dönüşüm ile ilgili olarak Avrupa ve Kuzey Amerika kentlerine bakıldığında son yüzyılda farklı dönüşüm süreçlerinin yaşandığı gözlenmektedir. 1940ların ikinci yarısında özellikle Avrupa kentlerinde, savaşın yarattığı yıkım nedeniyle yeniden yapılandırma önem kazanmıştır. 1950lerde uydu kentlerin ortaya çıkması ile kentten ayrılıp uydu kentlere yerleşen nüfusun kent merkezinde boşalttığı konut alanları ise daha düşük gelir grupları tarafından kullanılmış ve bir taraftan da çöküntü alanları ortaya çıkmıştır. 1960larda kent merkezlerinde canlandırma çabaları sürerken kent çeperinde de gelişmeler devam etmektedir. 1970lerde ise sanayi ve merkez fonksiyonları da merkezden uzaklaşmaya başlamış, yeni alt merkezlerin oluşması ile de eski kent merkezlerinde çöküntü alanlarının oluşumu hızlanmıştır. Bu dönemde eski kentsel alanlarda yenileme daha geniş kapsamlı olarak gerçekleşirken konut alanlarında da sosyal ve fiziksel rehabilitasyon önem kazanmıştır. 1980lere önemli bir dönüm noktası olmuş, yeni gelişen servis sektörü ile birlikte büyük kent merkezleri yönetim merkezi olarak tekrar önem kazanmıştır. Kent merkezlerindeki dönüşüm 1990larda da devam ederken yeni müdahale biçimleri de ortaya çıkmıştır. 1970lerde sanayinin kent dışına çıkması ile boşalan sanayi alanları kent ekonomisine katkı sağlanması hedeflenerek yeni işlevler kazandırılarak dönüşürken, merkezdeki çöküntü alanları da hem bireysel girişimlerle hem de yerel yönetimler eliyle yenilenmeye başlamıştır. Bunlarla birlikte özellikle kent merkezlerindeki çöküntü alanlarında yaşanan kentsel problemleri kapsamlı bir yaklaşımla ele alan, alanın ekonomik, sosyal, fiziksel ve çevresel yapısının uzun vadeli olarak iyileştirilmesini hedefleyen kentsel dönüşüm projeleri büyük önem kazanmıştır. 2 Türk kentlerindeki değişim ve dönüşüme bakıldığında 1950lerde başlayan hızlı bir kentleşme sürecinin ardından Avrupa ve Amerika kentlerinde gözlenen değişimlerin gerçekleştiği görülmektedir. Ancak Türkiye'de farklı süreçler eş zamanlı olarak da ortaya çıkabilmektedir i yıllarda sanayileşme ile birlikte hızlanan kentleşme süreci, beraberinde özellikle yoğun göç alan Ankara, İstanbul, İzmir gibi kentlerin kontrolsüz bir biçimde büyümesini getirmiştir. Kentlerimizdeki kontrolsüz gelişimin önemli 1 Akkar, M., 2006, "Kentsel dönüşüm üzerine Batı'daki kavramlar, tanımlar, süreçler ve Türkiye" Planlama, Sayı:36, s.30 2 Carmon, N. (1997), "Neighborlıood Regeneration: The State of the Art" Journal of Planning Education and Research Cilt 17, ss Roberts P. (2000), "The Evolution, Defînition and Purpose of Urban Regeneration" P. Roberts ve H. Sykes, Urban Regeneration: A Handbook. London, Sage

8 etkenlerinden biri de hızlı kentleşmeye cevap verecek yeterli konut sunumunun olmaması nedeni ile gelişen gecekondu alanları olmuştur. 1970lerde büyük Türk kentlerinde bir taraftan kentleşme devam ederken bir taraftan da uydu kentler oluşmaya başlamıştır. 1980lere gelindiğinde ise, kentleşme hızı azalırken kent merkezlerinin ve gecekondu alanlarının dönüşümü, sanayi alanlarının kent dışına çıkması gibi oluşumlar Türk kentlerinde de gözlemlenmeye başlamıştır. Diğer ülke örneklerinde de olduğu gibi Türkiye'de de tarihi doku ve eski kent merkezleri önem taşımaktadır. Var olan tarihi yapıların korunarak yenilenmesi ve çoğu zaman da işlevlerinin değiştirilerek yeniden kullanımları bu alanlardaki dönüşüm projelerinin temelini oluşturmaktadır. Dönüşümün gerçekleştiği diğer bir alan da kent içindeki sanayi yapılarının yenilenerek ticari ve kültürel kullanımları ve kimi zaman da konut kullanımı barındırması yönündeki dönüşümdür.. Diğer ülke örneklerinden farklı olarak Türkiye'de özellikle 1999 Marmara depreminden sonra deprem riski taşıyan yapılaşma alanlarının bu riske karşı önlemlerin alınarak dönüştürülmesi söz konusudur. Özetlemek gerekirse, 19801i yıllardaki kentsel gelişim ve değişime bağlı olarak ortaya çıkan kentsel dönüşüm süreci ve buna bağlı geliştirilen projeler kentlerde ortaya çıkan çöküntü alanları ve ekonomik ömrünü doldurmuş alanların yenilenerek kente kazandırılmasını kapsamaktadır. Dava konusu alanda keşif sırasında inşa halinde bir bina olduğu saptanmış olmakla birlikte bu alanda dava konusu işlem öncesinde herhangi bir yapılaşma olmadığı ve yürüklükteki 1/1000 ölçekli planda da "ağaçlandırılacak alan" kullanımı öngörüldüğü dava dosyasındaki belgelerden anlaşılmaktadır. Ayrıca dava konusu parsel kentin yeni gelişme alanı içinde yer almaktadır. Bu açıdan bakıldığında dava konusu alan olan Çankaya İlçesi ada 2 sayılı parselin çöküntü alanı olarak değerlendirilmesi ve kentsel dönüşüme konu olması mümkün değildir. Dava konusu alanın kentsel dönüşüme konu edilmesi, kentsel dönüşüm yaklaşımlarına ilişkin şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarıyla bağdaşmamaktadır, 2. Dava konusu Ankara Büyükşehir Belediye Meclis kararının, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesine uygun olup/olmadığı Dava konusu işlemin dayandırıldığı 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun kentsel dönüşüm ve gelişim alanları ile ilgili 73. maddesinde ise "...Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarım yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir... Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilân edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az elli bin metrekare olması şarttır" ifadeleri yer almaktadır Bu maddede de görüldüğü gibi, kentsel dönüşüm ile "eskiyen kent kısımlarını "mn yenilenmesi hedeflenmektedir. Dava konusu alanın eskiyenkent kısmı olarak tanımlanması mümkün değildir; çünkü alanda yasal olarak yer alan ve eskimiş bir kentsel doku bulunmamaktadır. Dolayısıyla, dava konusu alanın kentsel dönüşüm alanı olarak tanımlanması 5393 sayılı Yasaya da aykırüîk taşımaktadır. Anayasa Mahkemesi'nin hizmet alanı olarak kullanılmak istenen dava konusu alan, şehir planlama alanında 'resmi kurum alanı' olarak nitelendirilen alanlardır. Bir başka deyişle, dava konusu karar, dava konusu alanda ne eskiyen bir kent dokusunun yeniden inşası yada restorasyonunu, ne deprem riskine karşı tedbir alınması, ne de kentin tarihi ve

9 kültürel dokusunun korunmasını amaçlamaktadır. [Dava konusu işlem ile yapılaşmamış bir alanda kullanım değişikliği öngörülmektedir. Bu nedenle de, dava konusu alan 5393 sayılı Yasa'da tanımlanan kentsel dönüşüm alanı tanımına uymamakta; ve Yasaya aykırılık taşımaktadır. 3. Sınır belirlemeye yönelik kararın getirdiği sonuçların şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından bir değerlendirilmesi Davacılar dava dilekçelerinde mevcut imar planlarının iptali için öneri imar planına sahip olmak gerektiği, sadece kentsel dönüşüm projesinin alan sınırının belirlenip, dayanak olarak kullanılacak bir imar planı olmadığından mülkiyet belirsizliği sorununun ortaya çıktığı ve kamu yararını gözetmediği iddialarında bulunmuşlardır. Dava dosyası incelendiğinde Çankaya İlçesi ada 2 sayılı parselin bulunduğu alan için dava konusu işlem öncesinde geçerli olan 1/1000 ölçekli imar planının bulunduğu anlaşılmaktadır. Dava konusu gün ve 1457 sayılı karar alana ilişkin "...1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının gün ve 249 sayılı Çankaya Belediye Meclisi kararıyla uygun görülüp tarih ve 4930 sayılı İmar Dairesi yazısıyla onaylandığı, onaylı plan doğrultusunda hazırlanan nolu parselasyon planının Çankaya Belediye Encümeninin gün ve 4908 sayılı kararıyla onaylanarak parsellerin oluşturduğu; oluşan 63826m2 yüzölçümlü ada 2 nolu parselin "Ağaçlandırılacak Alan" kullanımında kaldığı, içinden Askeri Güvenlik Bölge Sınırı geçtiği, Onaylı planın 11 nolu plan notunda "ağaçlandırılacak alanlarda ada/parsel numarası verilerek PTT Genel Müdürlüğü mülkiyetinde kalacaktır. Bu alanlarda E=0,01 'i geçmemek ve vaziyet planı İmar Müdürlüğünce uygun görülmek, yollara asgari 30.00m yapı yaklaşma mesafesi sağlamak kaydıyla PTT Teknik Altyapı Tesisleri yapılabilir" hükmünün yer aldığı,... " ifadeleri bulunmaktadır. Bu ifadelerden de anlaşılacağı gibi bu alan için dava konusu işlem öncesinde öngörülmüş bulunan kullanım alandaki diğer kullanımlar ile bir bütünlük sağlamaktadır. Bu alanda kentsel dönüşüm projesinin alan sınırı belirlenmesi ise yukarıda 1 ve 2. maddelerde belirtilen nedenlerden dolayı şehircilik ilkeleri, planlama esaslarına aykırı olmakla birlikte bir alan için sadece sınır belirlenmesi ve kapsamlı bir plan yapılmamış olması da şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından sakıncalıdır. Dava konusu karar ile Çankaya İlçesi ada 2 sayılı parsel kentsel dönüşüm alanı olarak belirlenmekte ve alanın kullanımı, yapılaşma koşulları ile ilgili kararlar getirilmemektedir. Dolayısıyla dava konusu karar ile bir kent parçası ile ilgili olarak sadece sınır belirlenmesi çeşitli belirsizlikleri ortaya çıkartmakta ve şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından aykırılıklar taşımaktadır. SONUÇ Çankaya İlçesi, ada, 2 sayılı parselin 'Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı' olarak sınır onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararının iptali istemi ile açılan davada, Bilirkişi Kurulumuz - Dava konusu alanın kentsel dönüşüme tabi bir yer olma niteliğinde bulunmadığı; bir başka deyişle, kentsel dönüşüm yaklaşımlarına ilişkin şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına bağlı olarak değerlendirildiğinde kentsel dönüşüm alanı olma özelliklerini taşımadığı; - Kentsel dönüşüme konu olması mümkün olmayan bu alanda kentsel dönüşüm sınırı ilan edilmesi işleminin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun kentsel dönüşüm ve gelişim alanları ile ilgili 73. maddesine aykırılık taşıdığı;

10 - Dava konusu karar ile bir kent parçası ile ilgili olarak sadece sınır belirlenmesinin çeşitli belirsizlikleri ortaya çıkartmakta olduğu ve şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından aykırılıklar taşıdığı. Görüşündedir. Saygılarımızla bilgilerinize sunarız,

11 T.C. ANKARA 12. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/2089 KARAR NO : 2008/245 DAVACILAR 1- Bedia SÖYLEMEZ 2- Hüsamettin ÖZTÜRK 3- Yasin DEMİRCİ 4- Mehmet Kahraman EFE VEKİLLERİ Av. Muzaffer YILMAZ, Av. Suzan YÜCEL İran Cad. Karum İş Merkezi, No:21, C Blok, K:6, D:459 Kavaklıdere / ANKARA DAVALI : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı / ANKARA VEKİLİ : Av. Sibel Arzu VAROL - Aynı yerde DAVANIN ÖZETİ : Ankara İli, Çanka*ya İlçesi, ada, 2 sayılı parselin "Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak sınır onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin gün ve 1457 sayılı kararının; ağaçlandırılacak alanın yapılaşmaya açılmasında kamu yararının bulunmadığı, 5393 sayılı Kanunun 73. maddesinde belirtilen sebep unsuru oluşmadığından Kanuna aykırı hareket edildiği, kaldı ki 5393 sayılı Kanunun 73. maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğu iddialarıyla iptali istenilmektedir. SAVUNMANIN ÖZETİ : Davanın süresinde açılmadığı, davacıların dava ehliyetinin olmadığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, davanın usul ve esas yönünden reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Ankara 12. İdare Mahkemesince, önceden belirlenen ve taraflara tebliğ edilen günlü duruşmaya davacı vekili Av. Suzan Yücel'in geldiği, davalı idareyi temsilen gelen olmadığı görüldü. Gelen tarafın yaptığı açıklamalar dinlendikten sonra duruşmaya son verildi ve dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü. Davacıların Anayasaya aykırılık itirazı ve davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek davanın esasına geçildi. Dava; Ankara İli, Çankaya İlçesi, ada, 2 sayılı parselin "Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak sınır onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 1457 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesinin (b) bendinde, "Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/ arasındaki her ölçekte nazım imar planını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon planlarını ve imar ıslah planlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarını yapmak veya yaptırmak " büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.

12 T.C. ANKARA 12. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/2089 KARAR NO : 2008/ sayılı Belediye Kanunu'rıun "Kentsel' Dönüşüm ve Gelişim Alanı" başlıklı 73. maddesinde ise, "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilan edilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlannda yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilebilmesi için, o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az ellibin metrekare olması şarttır. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan mülk sahipleri tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülür ve karara bağlanır." hükümlerine yer verilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Çankaya İlçesi, ada, 2 sayılı parselin bulunduğu alanda, dava konusu gün ve 1457 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi plan değişikliği kararından önce, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının gün ye 249 sayılı Çankaya Belediye Meclisi kararıyla uygun görülüp, tarih ve 4930 sayılı imar Dairesi yazısıyla onaylandığı, onaylı plan doğrultusunda hazırlanan nolu parselasyon planının Çankaya Belediye Encümeninin gün ve 4908 sayılı kararıyla onaylanarak parsellerin oluşturulduğu, oluşan m 2 yüzölçümlü ada, 2 nolu parselin "Ağaçlandırılacak Alan" kullanımında kaldığı, içinden Askeri Güvenlik Bölge Sınırı geçtiği, onaylı planın 11 nolu plan notunda, "Ağaçlandırılacak alanlara ada/parsel numarası verilerek PTT Genel Müdürlüğü mülkiyetinde kalacaktır. Bu alanlarda E:0,01'i geçmemek ve vaziyet planı imar Müdürlüğünce uygun görülmek, yollara asgari 30 m. yapı yaklaşma mesafesi sağlanmak kaydıyla PTT Teknik Altyapı Tesisleri yapılabilir." hükmünün yer aldığı, Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'nın talebi doğrultusunda yapılan değerlendirme neticesinde, Çankaya imarın ada, 2 nolu parselinin, Anayasa Mahkemesi hizmet alanı planına esas olmak üzere 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesine göre "Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak sınır onayının kabul edildiği anlaşılmıştır. Uyuşmazlığın çözümü teknik yönden mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiğinden, Mahkememizin tarihli kararı doğrultusunda tarihinde yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda özetle; söz konusu alanın kentsel dönüşüme tabi bir yer olma niteliğinde bulunmadığı, kentsel dönüşüm yaklaşımlarına ilişkin şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına bağlı olarak değerlendirildiğinde kentsel dönüşüm alanı olma özelliklerini taşımadığı, bu alanda kentsel dönüşüm sınırı ilan edilmesi işleminin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun kentsel dönüşüm ve gelişim alanları ile ilgili 73. maddesine aykırı olduğu, dava konusu kararla bir kent parçası ile ilgili olarak sadece sınır belirlenmesinin çeşitli belirsizlikleri ortaya çıkardığı, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından aykırılıklar taşıdığı görüşlerine yer verilmiştir. Bilirkişi raporu, raporun dayandığı teknik ve bilimsel veriler gözönüne alındığında, Mahkememiz heyetince de hükme esas alınabilecek nitelikte bulunmuştur. ESAS NO : 2006/2089 KARAR NO :2008/ Bu durumda; dava dosyasında bulunan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilmeksizin, şehircilik ilkeleri ve planlama tekniklerine uyulmadan tesis edildiği sonucuna varılan Ankara İli, Çankaya İlçesi, ada, 2 sayılı parselin

13 T.C. ANKARA 12. İDARE MAHKEMESİ "Ahlatlıbel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak sınır onayına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlere; dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 1.308,80 YTL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 450,00 YTL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine, fazladan yatırılan 1.200,00 YTL bilirkişi ücreti avansından artan miktarın istenilmesi halinde davacılara iadesine, kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay'a temyiz yolu açık olmak üzere, tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Başkan Üye Üye GÜRSEL MEKİK YÜKSEL SARICA BİLAL ACAR YARGILAMA GİDERLERİ : Başvurma Harcı: 12,20 YTL Karar Harcı : 12,20 YTL