Forex Osilatörler.

Transkript

1 Forex Osilatörler Osilatör adı Ben sallanıyorum anlamına gelen Latince kelime oscillo dan türemiştir. Teknik analizde osilatör zaman içerisinde fiyat hareketleri hızının matematiksel ifadesidir. Kendi formları ile osilatörler gelişmiş göstergelerdir. Osilatörler kullanmanın temel kavramları piyasanın aşırı alım ve aşırı satım koşullarıdır. Piyasa, fiyatın üst sınırına yakın olduğu ve ileriki geliştirilmenin muhtemel olmadığı zaman aşırı alım bölgesinde kabul edilir. Aşırı satım bölgesi belirli bir anda ileriki düşüşün muhtemel olmadığı kadar düşük bir fiyat ile karakterize edilir. Analizin ve osilatör kullanımının piyasanın stabil olduğu zamanlarda kendini en iyi şekilde göstermesine rağmen eğilimin tersine dönmesi sırasında da onların yardımı ile tespit edilebilir. Eğilimin tersine dönüşünü belirlemek için fiyat hareketlerinin yönü ile eğri osilatörün yakınsama-ıraksama kavramlarını anlamak gerekir.

2 Average True Range Göstergesi Ortalama Gerçek Fark (ATR), Welles Wilder tarafından bir enstrümanın volatilitesini ölçmek için yaratılan teknik bir göstergedir. Gösterge, fiyat trendinin yönü ile ilgili değildir. Gerçek Farkın (TR) aksine, Ortalama Gerçek Fark (ATR) boşlukların ve sınırlı hareketlerin volatilitesini de hesaba katar. Gösterge piyasa hareketlerinin değerlendirilmesinde çok faydalıdır çünkü güçlü hareketleri ve dönüşleri genellikle geniş diyapazonlarla geçiyor. Bu göstergenin standart periyodu, günlük (ya da daha uzun) grafikte kullanılan 14 tür ve değiştirilmesine gerek yoktur. Yüksek volatilite seviyeleri bazen trend dönmelerini zamanlamak için kullanılır. Örneğin, tavan ve dip gibi. Düşük volatilite seviyeleri bazen fiyatların yukarı doğru yeni bir trend başlangıcında olduğunu zamanlamak için kullanılır. Sadece en yüksek/en düşük fiyatlara göre hesaplanan volatilite formülü, kopma boşlukları veya sınırlı fiyat hareketlerini yakalamada başarısız olur. Bu yüzden gerçek fark (True range TR) formülü geliştirilmiştir. TR aşağıdaki seçeneklerin en büyüğü olarak alınır: Bugünkü en düşük ile en yüksek arasındaki farkın mutlak değeri.. Dünkü en yüksek ile en düşük fiyat arasındaki farkın mutlak değeri. Dünkü kapanış ile bugünkü en düşük fiyat arasındaki farkın mutlak değeri.

3 Bollinger Bantları - Bollinger Bands Bollinger Bantları (yaratıcısı ünlü analist ve trader John Bollinger) piyasanın volatilitesini gösterir, fiyatın yönünü onaylar, trendin devam ya da durma olasılıgı, konsolidasyon dönemi, kanal kırılması için volatilite yükselme hakkında uyarıda bulunur. Ayrıca yerel en yüksek ve en düşük seviyelerini gösterir. Gösterge üç hareketli ortalamadan oluşmaktadır: Üst - 20 günlük hareketli ortalama ve yukarıya 2 lik standart sapma. Orta - 20 günlük basit hareketli ortalama. Alt - 20 günlük hareketli ortalama ve aşağıya 2 lik standart sapma Üst ve alt sınırları arasındaki mesafe büyüyürse, volatilite arttığında, fiyatın yönü hareketli ortalamanın yönüne denk geliyor. Bandın daralması çoğu zaman yatay eğilim sinyalidir. Üst bandın kırılması halindeyse, yükseliş hareketinin daha da hızlanabileceği şeklinde yorumlanır. Tersini düşünürsek, alt banda yakın seviyelerde düşüş hareketinin durulması, tepki alımlarının gelebileceği şeklinde yorumlanırken, bandın aşağısına sarkılması ise düşüşün devam edeceği şeklinde yorumlanır. Her halde her senaryo diğer göstergelerle doğrulanmalıdır (RSI, ADX ya da MACD). Bundan başka, altında veya üstünde basit ortalamanın kırılması, al veya sat sinyali olarak kabul edilebilir. Orta hat (middle line - ML), basit hareketli ortalamadır: ML = SUM [CLOSE, N]/N Üst sınır (top line - TL), ML + sapma (deviation - D). TL = ML + (D*StdDev) Alt sınır (bottom line - BL), ML sapma (deviation - D). BL = ML (D*StdDev) Burada: N hesaplamada kullanılan periyod sayısı; SMA Basit hareketli ortalama; StdDev Standart sapma.

4 Emtia Kanal Endeksi - Commodity Channel Index Amerikalı analist Donald R. Lambert tarafından geliştirilmiş olan Emtia Kanalı Endeksinin (Commodity Channel Index) asıl hedefi yeni trendleri belirlemek olmasına rağmen bugün bu endeks fiyatının kendi istatistiksel ortalamasından ne kadar uzakta olduğunu gösterir. Birçok analist bu göstergeyi aşırı alım/satım (overbought/oversold) bölgelerini gösteren osilatör olarak kullanır. CCI +100 ve 100 kanalında değerler alır ün üzerinde olması, kağıdın fiyatının aşırı yükselmiş olması anlama gelir ün altında olması ise aşırı düşmüş olması demektir (aşırı alım ve aşırı satım). Ayrıca endikatörün en yüksek ve en düşük değerlerine ve endikatörün onları hangi yönde kırdığına dikkat edilmeli: CCI endikatörün +100 değerini yukarı yönde kesmesi, daha fazla artma olasılığı olarak yorumlanabilir. CCI endikatörün +100 değerini aşağı yönde kesmesi fiyatın dönüşü ve sat sinyali olarak kabul edilebilir. CCI endikatörün -100 değerini aşağı yönde kesmesi fiyatın daha fazla düşme olasılığı olarak yorumlanabilir. CCI endikatörün -100 değerini yukarı yönde kesmesi fiyatın dönüşü ve al sinyali olarak kabul edilebilir. 0 seviyesinin yukarı yönde kesmesi al sinyalinin teyit edilmesi. 0 seviyesinin aşağı yönde kesmesi sat sinyalinin teyit edilmesi. Göstergenin gün sayısı artırılmak ya da azaltılmak suretiyle, daha uzun ya da daha kısa süreli incelemeler de yapılabilir. En yüksek ve en düşük seviyelerin 200 e kadar taşıtılması, incelendiğinde fiyatın küçük dalgalanmalarını dışı bırakıyor.

5 DeMarker Göstergesi - Demarker Indicator Bu gösterge Tom DeMarker tarafından, ortaya çıkan alım-satım olasılıklarını belirlemek için yaratılmıştır. Bu indikatör fiyatın, onun zirveler ve diplerinde denk gelen değişikliklere artan maruz kalması aşamalarını gösterir. Gösterge, trendlerin kırıldığı anları göstermede ve piyasaya giriş ve çıkış gün içi noktalarını belirlemede doğruluğunu göstermiştir. Gösterge 0 ile 1 arasında dalgalanır. 0.7 değerinde ve yukarı düşük volatiliteyi ve fiyatın olası düşmesini ya da 0.3 seviyesinin altına düşerken fiyatın olası artmasını gösterir. Demark göstergesi, i dönemünde fiyatın tüm pozitif büyüme oranlarının toplamı bölü çıkan değer artı tüm negatif büyüme oranlarının toplamı: DMark(i) = SMA(DeMax, N)/(SMA(DeMax, N)+SMA(DeMin, N)) Burada: SMA - Basit hareketli ortalama; N - hesaplamada kullanılan periyot sayısı. DeMax(i): Eğer zirve(i) > zirve(i-1) ise o zaman DeMax(i) = zirve(i)-zirve(i-1), aksi takdirde DeMax(i) = 0 DeMin(i): Eğer dip(i) < dip(i-1) ise o zaman DeMin(i) = dip(i-1)-dip(i), aksi takdirde DeMin(i) = 0

6 Zarf Bantları Göstergesi - Envelopes Indicator Envelopes göstergesi fiyatın aşırı alım / aşırı satım durumunu göstermektedir. Böylece piyasaya giriş ve piyasadan çıkış noktalarının yanı sıra trendin olası bitişini belirlemede yardımcı olur. Envelope aslında iki hareketli ortalamadan oluşur. Birinci hareketli ortalama yukarı yönde, ikincisi ise aşağı yönde kaydırılır ve böylece bir kanal oluşur. Ortalamalar, yüzde olarak ifade edilen ve mevcut piyasa volatiliteye bağlı olmak üzere ayarlanabilen sabit mesafede Hareketli ortalama indikatörü etrafında oluşur. Her ortalama fiyat değişimi bandının sınırıdır. Piyasada bir trend varsa yükselen eğilim durumunda aşırı alım sinyalleri ya da düşen eğilim durumunda aşırı satım sinyalleri kullanılır. Fiyat üst banda ulaştığında satış, alt banda ulaştığında ise alış sinyali verir. Üst bant = SMA(CLOSE, N)*[1+K/1000] Alt bant = SMA(CLOSE, N)*[1-K/1000] Burada: SMA basit hareketli ortalama; N ortalama süre; K/1000 ortalamadan sapma hacmi (baz puan olarak).

7 Güç Endeks Göstergesi - Force Index Indicator Alexander Elder tarafından önerilen güç endeksi, fiyat hareketlerinin gücünü ölçerken fiyatın değişikliklerinin yön, boyut ve hacmini yorumluyor. Osilatör, fiyatı hareket ettiren güçlerin göreceli dengesinin noktası olan sıfır seviyesi etrafında dalgalanır. Güç endeksi her türlü süreli trendin onayını alma imkanı sunar: Kısa süreli trendler için eğer periyod değerini azaltırsak göstergenin duyarlılığı artar. Uzun süreli trendler için eğer periyod değerini artırırsak göstergenin duyarlılığı azalır. Güç endeksi trendin sona ermesini gösterebilir: Göstergenin işaretinin pozitiften negatife değişmesi ve fiyat ile göstergenin farklı yönlerde hareket etmesi, yükselen trendin sona ermesi anlama gelir. Göstergenin işaretinin negatiften pozitife değişmesi ve fiyat ile göstergenin aynı yönlerde hareket etmesi, düşen trendin sona ermesi anlama gelir. Trend göstergesiyle birlikte kullanılan Güç endeksi, trend içindeki düzeltmeleri gösterebilir: Ösilatörün tepeden sonra azalması, yükselen trendde düzeltme olduğu şeklinde yorumlanabilir. Ösilatörün dipten sonra artması, düşen trendde düzeltme olduğu şeklinde yorumlanabilir. Güç endeksi(1) = {Kapanış (şimdiki periyot) - Kapanış (önceki periyot)} x Hacim Güç endeksi(13) = Güç endeksinin(1) 13-periyotluk üssel hareketli ortalaması

8 Ichimoku Göstergesi - Ichimoku Indicator Ichimoku göstergesi, 1968 yılında Tokyo analis tarafından yaratılan kapsamlı bir teknik analiz aracıdır. Sistemin anlamı, insan davranışlarının grup dinamikleriyle etkilenen işbirliğinin döngüsel karakteri açısından fiyatlarının dinamikleri ile birlikte sistemin tüm beş bileşen yorumlanarak trendin durumu, dinamiği ve gücünü hızlı bir şekilde anlayabilme imkanı oldu. Ichimoku göstergesi destek ve direnç seviyeleri olabilen beş hattan oluşur, onların kesişmesi ek sinyal olarak yorumlanabilir: 1. Tenkan-Sen (Dönüş hattı, mavi) 2. Kijun-Sen (Baz hat, kırmızı) 3. Senkou Span A (Ana hat A, bulutun yeşil sınırı) 4. Senkou Span B (Ana hat B, bulutun kırmızı sınırı) 5. Chikou Span (Geri kalan hat, yeşil) Kumo (Bulut) Ichimoku sisteminin, destek ve direnç seviyeleri olan temel unsurudur. A ve B ana hatları ile oluşturulur. Trendin ve düzeltmenin varlığının belirlenmesi: Bulutun üstünde hareket eden fiyat yükseliş trendini gösterir Bulutun altında hareket eden fiyat düşüş trendini gösterir Bulutun içinde hareket eden fiyat yatay trendini gösterir Bulutun renginin yeşilden kırmızıya değişmesi, yükseliş trendi içerisinde bir düzeltme gösterir. Bulutun renginin kırmızıdan yeşile değişmesi, düşüş trendi içerisinde bir düzeltme gösterir. Tenkan-Sen (Konversiyon hattı, mavi) = (9-periyotluk maksimum + 9-periyotluk minimum)/2 Kijun-Sen (Baz hat, kırmızı) = (26-periyotluk maksimum + 26-periyotluk minimum)/2 Senkou Span A (Ana hat A, bulutun yeşil sınırı) = (Konversiyon hattı + Baz hat)/2 Senkou Span B (Ana hat B, bulutun kırmızı sınırı) = (52-periyotluk maksimum + 52-periyotluk minimum)/2 Chikou Span (Geri kalan hat, yeşil), 26 periyot için geri sapma ile gösteren kapanış fiyatı

9 Hareketli Ortalama Yakınsama-Iraksama Göstergesi - MACD MACD olarak bilinen Hareketli Ortalama Yakınsama-Iraksama (Convergence/Divergence) isimli teknik gösterge, Gerald Appel tarafından trendin gücünü ve piyasa hareketlerini tanımlamak ve trend dönüşlerini onaylamak amacıyla geliştirilmiştir. Sinyaller, üç başlıkta gruplandırılan hareketli ortalamalardan alınır. Gösterge iki çizge içerir: MACD çizgisi (mavi), sinyal çizgisi (kırmızı) ve onlar arasında farkı gösteren histogram. Gösterge sıfırın altında ve üstünde hareket eder. MACD indikatörünün yorumlanışında üç yaklaşım ön plana çıkmaktadır: MACD eğrisinin sinyal eğrisi ile yaptığı kesişmeler, fiyat hareketinin dönüşme olasılığını gösterir. MACD eğrisi sinyal eğrisini aşağıdan yukarı kestiği zaman alım, yukarıdan aşağı kestiği zaman de satım kararı verilir; MACD eğrisinin sıfır seviyesi ile kesişmesi. MACD çizgisi, 26 ve 12 periyotluk üssel hareketli ortalamanın farkını ifade eder. Bu nedenle, MACD eğrisinin sıfır eğrisini kesmesi durumunda göstergeyi oluşturan ortalamalar da birbiriyle kesişiyor. MACD eğrisinin sıfır seviyesinin üstüne çıkılması al, altına sarkılması ise sat sinyali olarak yorumlanabilir; Yakınsama-Iraksama (Convergence/Divergence). MACD eğrisinin, fiyat hareketiyle aynı yönde hareket etmesine yakınsama (Convergence) derler. Tersi bir durumda, yani MACD eğrisinin, fiyat hareketiyle aynı yönde hareket etmemesine ıraksama (Divergence) derler. Örneğin, fiyatlar yükseliş eğilimindeyken MACD eğrisinin yükselmemesi, yükselen trendin sona ermekte olduğu şeklinde yorumlanabilir. Yine benzer bir şekilde, fiyatlar düşüş eğilimindeyken, MACD eğrisinin düşmemesi düşüş trendinin sona ermekte olduğu şeklinde yorumlanabilir. MACD eğrisi = 12 periyotluk EMA 26 periyotluk EMA Sinyal çizgisi = 9 periyotluk EMA Histogram = MACD eğrisi Sinyal çizgisi

10 Fiyat Değişim Hızı Göstergesi - Momentum Indicator Fiyat değişimi hızı göstergesi (Momentum) trendin yönünü ve geçmişteki değerlerini mevcut zirve ve diplerle karşılaştırarak fiyatların değişim oranını ölçen teknik analiz göstergesidir. Momentum, 100 etrafında dalgalanan bir çizgidir. Her yeni değeri mevcut fiyat değerleri ve birkaç periyot önceki fiyat değerine göre hesaplanır (genellikle gecikme süresi periyot). Bir osilatör olarak, fiyat değişimi hızı göstergesi temel analizle birlikte kullanılmalıdır. İndikatörün yorumlanışında şu yaklaşım ön plana çıkmaktadır: X (100) çizgisiyle kesişmesi. Momentum 100 ün üzerindeyse bu fiyatların artış hızının arttığını ve yükselen trendin kuvvetlendiğini gösterir. Tersi bir durumda Momentum 100 ün altındaysa bu Boğa sinyali olarak yorumlanabilir. Dalgalanma aralığından çıkış. Göstergenin aşırı yüksek ya da düşük seviyelere ulaşması trendin gücünü teyit ediyor. Ancak bu olaylar enstrümanın aşırı alım/satım belirtisi olarak da kabul edilebilir. Gösterge ve fiyat dinamikleri arasında uyumsuzluklar. Fiyatlar yükselirken ve yeni zirveler yaparken, göstergenin yeni zirve yapamaması veya fiyatlar yeni dip yaparken, göstergenin yeni dip yapmaması. Bu durumu trend değişikliğinin erken sinyali olarak değerlendirmek gerekir.. Fiyat değişimi hızı göstergesi = (Mevcut kapanış fiyatı / birkaç periyot önceki kapanış fiyatı) x 100

11 Göreceli Vigor Endeksi Göstergesi - RVI Göreceli Vigor Göstergesi John Ehlers tarafından hakim trendin yönünü belirlemek amacıyla geliştirilmiştir. Göstergenin davranışı basit bir prensibe dayanır: yükselen eğilimde kapanış fiyatları açılış fiyatlarından daha yüksek ve düşen trendde daha düşük. Göreceli vigor göstergesi fiyat değişim dinamiklerindeki hızlanma ya da yavaşlanmayı gösteriyor ve dolayısıyla yakınsama-ıraksama modellerinin belirlenmesi için kullanılabilir: Genel olarak, göstergenin değeri ne kadar yüksek ise fiyatın artışı o kadar belirgindir; Tam tersine, göstergenin değeri ne kadar düşük ise fiyatın düşüşü o kadar belirgindir. 4-periyotluk hareketli ortalama olan sinyal çizgisiyle (kırmızı) birlikte Göreceli vigor göstergesi (yeşil), fiyat dinamiklerinde olası dönüş noktalarını belirlemek için uygun bir araçtır: Gösterge, sinyal çizgisini yukarıdan aşağıya kestiğinde satış sinyalini verir; Gösterge, sinyal çizgisini aşağıdan yukarıya kestiğinde alış sinyalini verir. Göreceli vigor göstergesi (1) = (Kapanış - Açılış) / (Maksimum - Minimum) Göreceli vigor göstergesi (10) = RVI endeksinin 10-periyotluk SMA (1)

12 Göreceli Güç Endeksi Göstergesi - Relative Strength Index RSI Göreceli Güç Göstergesi - trendin gücünü ya da zayıflığını değerlendirmek, kapanış fiyatlarına dayalı fiyatın pozitif ve negatif artışlarının karşılaştırılması ile fiyat değişim oranını ölçmek için Welles Wilder tarafından geliştirilen bir göstergedir. Göreceli Güç Göstergesi aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin belirlenmesinde kullanılır ve temel analizle birlikte kullanılmalıdır: RSI eğrisinin 70 seviyesinin üstüne çıkması, varlığın aşırı alım seviyesinde olduğunu gösterir; RSI eğrisinin 30 seviyesinin altına inmesi aşırı satım sinyali olarak değerlendirilebilir. Göstergenin aşırı satım/alım bölgesi dışı cıkması düzeltme ya da geri dönüş sinyali olarak kabul edilebilir: 70 seviyesinin üstüne çıkan RSI eğrisinin yeniden bu seviyeden aşağı inmesi ise sat sinyali; 30 seviyesinden aşağı düşen RSI eğrisinin yeniden bu seviyenin üstüne çıkması al sinyali olarak yorumlanır. Yakınsama-ıraksama modelleri, var olan trendin zayıflık belirtisi olarak yorumlanabilir: Yükselen trend içerisinde RSI indikatörünün düşüş eğilimine girmesi satış; Alçalan trend içerisinde RSI indikatörünün yükseliş eğilimine girmesi al sinyali olarak yorumlanabilir. RSI = /(1 + RS) RS (14) = Σ(Fiyatın pozitif artışları)/σ( Fiyatın negatif artışları )

13 Stokastik Göstergesi - Stochastik Indicator Stokastik osilatörü, tepe ve dip gibi dönüş formasyonları belirlemek için George Lane tarafından geliştirilmiştir. Bu gösterge, kapanış fiyatını verilen bir periyot içinde seyrettiği fiyat aralığı ile karşılaştıran bir göstergedir. Bu göstergeyi ortaya atanlar kağıdın son zamanlarda taradığı fiyat seviyelerine yakın kapanacağını söylemektedirler. Stokastik osilatörü aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin belirlenmesinde kullanılır ve temel analizle birlikte kullanılmalıdır: Göstergenin eğrisinin 75 seviyesinin üstüne çıkması, varlığın aşırı alım seviyesinde olduğunu gösterir; Göstergenin eğrisinin 25 seviyesinin altına inmesi aşırı satım sinyali olarak değerlendirilebilir. Göstergenin aşırı satım/alım bölgesi dışı cıkması düzeltme ya da geri dönüş sinyali olarak kabul edilebilir: Aşırı alım seviyesinin yukarıdan aşağıya kesilmesi sat sinyali; Aşırı satım seviyesinin aşağıdan yukarıya kesilmesi al sinyali olarak yorumlanabilir. Göstergenin sinyal çizgisini (kaide olarak onun 3-periyotluk hareketli ortalaması) kesmesi de pozisyon açma sinyali olarak kabul edilebilir: Gösterge, sinyal çizgisini yukarıdan aşağıya kestiğinde sat sinyali; Aşağıdan yukarıya kestiğinde ise al sinyali verir. Yakınsama-ıraksama modelleri, var olan trendin zayıflık belirtisi olarak yorumlanabilir: Yükselen trend içerisinde indikatörünün düşüş eğilimine girmesi satış; Alçalan trend içerisinde indikatörünün yükseliş eğilimine girmesi al sinyali olarak yorumlanabilir. Stokastik osilatörü = 100 x ((C L)/(H L)); Sinyal çizgisi = göstergenin son üç değerlerinin ortalaması; burada: C son kapanış fiyatı; L incelenen dönem içindeki en düşük fiyat; H incelenen dönem içindeki en yüksek fiyat.

14 Williams %R Göstergesi - William s Percent Range Williams %R göstergesi (% R), kısa vadede hareket eden bu gösterge yalnızca aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin tespitinde kullanılır. Larry Williams ın geliştirdiği gösterge bir dönem içindeki en alt ile en üst mesafenin değişimini yüzde olarak verir. Ayrıca bu gösterge Stokastik (Stocastic) göstergesi ile yakın ilişkilidir. Adeta Stokastik göstergesinin ters çevrilmiş halidir. Williams %R göstergesi aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin belirlenmesinde kullanılır ve temel analizle birlikte kullanılmalıdır: Göstergenin eğrisinin -20 seviyesinin üstüne çıkması, varlığın aşırı alım seviyesinde olduğunu gösterir; Göstergenin eğrisinin -80 seviyesinin altına inmesi aşırı satım sinyali olarak değerlendirilebilir. Göstergenin aşırı satım/alım bölgesi dışı cıkması düzeltme ya da geri dönüş sinyali olarak kabul edilebilir: Aşırı alım seviyesinin yukarıdan aşağıya kesilmesi sat sinyali; Aşırı satım seviyesinin aşağıdan yukarıya kesilmesi al sinyali olarak yorumlanabilir. Yakınsama-ıraksama modelleri seyrek görülebilir ama var olan trendin zayıflık belirtisi olarak yorumlanabilir: Yükselen trend içerisinde indikatörünün düşüş eğilimine girmesi satış; Alçalan trend içerisinde indikatörünün yükseliş eğilimine girmesi al sinyali olarak yorumlanabilir. R% = - ((H C)/(H L)) x 100; burada: C son kapanış fiyatı; L incelenen dönem içindeki en düşük fiyat; H incelenen dönem içindeki en yüksek fiyat.