Haritaların sınıflandırılması

Transkript

1 Haritaların sınıflandırılması 1. Kullanım amaçlarına göre haritalar 2. Ölçeklerine göre Haritalar 3. Üretim şekillerine göre haritalar 4. Türetme haritalar 5. Sayısal/dijital haritalar

2 1. Kullanım Amaçlarına Göre Haritalar Haritalar, Genel Haritalar ve Özel Haritalar olarak isimlendirilen 2 ana kısma bölünmüştür. a. Genel Haritalar: Dünyanın tümünün ya da bir kısmının yüzeysel yapısını genel olarak gösteren ve ölçeği 1: 'dan küçük olan haritalardır. Genel haritalar çoğunlukla genel planlama ve öğretim gibi amaçlarla kullanılırlar. Bu haritalar kendi içlerinde topoğrafik, fiziki, siyasi ve duvar haritaları olmak üzere dört gruba ayrılırlar. 1-Topoğrafik Haritalar: Arazinin topoğrafik yapısını gösteren ve ölçeğin büyüklüğüne göre her türlü arazi bilgilerini göstermeyi amaçlayan eşyükselti eğrili haritalardır. Topoğrafik haritaların ölçekleri 1/ ile 1/ arasında değişir. 1/20.000'den büyük ölçekli olanlar kadastro işlerinde ve askeri amaçla kullanılır. Bu haritalardan ölçek, uzunluk, alan ve eğim hesaplamada yararlanılır.

3 2-Fiziki Haritalar: Yeryüzünün girinti ve çıkıntılarını gösteren orta ya da büyük ölçekli haritalardır. Fiziki haritalar hazırlanırken eş yükselti ve eş derinlik eğrileri geniş aralıklarla geçirilir. Bu aralıklar değişik renklere boyanır. Yükseltiler genellikle yeşil, sarı ve kahverenginin tonları ile derinlikler ise açıktan koyuya doğru mavi rengin tonları ile gösterilir. 3-Siyasi ve İdari Haritalar: Yeryüzünde veya bir kıtada bulunan ülkeleri, bir ülkenin idari bölünüşünü ya da yerleşim merkezlerini gösteren haritalardır. Bu haritalardan uzunluk ve alan bulma işlemlerinde yararlanılır ancak yer şekilleri hakkında bilgi edinilemez. 4-Duvar ve Atlas Haritaları: Dünyanın tümünü, kıtaları veya ülkeleri gösteren eğitim ve öğretim amacına yönelik hazırlanan haritalardır. Bu haritaların ölçekleri 1/ 'den daha küçüktür.

4 b. Özel Haritalar: Özel bir kullanım amacına yönelik haritalardır. 1-Kadastro haritaları: Taşınmaz malların konumlarını, yerlerini ve geometrik durumlarını gösteren haritalardır. Gelişen bilgisayar teknolojisi ile kadastro, üretim ve depolama çalışmalarında, tüm noktaların sayısal olarak bulunması gerekmektedir. Bu yüzden kadastro haritaları ülke geodezi ağına dayalı olmaları ve ülke pafta bölümleme sisteminde bulunmaları gereklidir. Kadastro haritaları kullanıcıya yer kontrol noktalarını, yatay kontrol noktalarını, sıklaştırma noktalarını ve düşey kontrol noktalarını içeren bilgiler sunar. 2-Arazi kullanım haritaları: Bir bölgede arazinin nasıl kullanıldığını gösteren haritalardır. Bu haritalar yardımıyla ekili-dikili alanlar, çayır ve mera alanları, orman alanları ve kayalık, bataklık gibi kullanılmayan alanlar hakkında bilgi edinilir. Bu haritalarda ayrıca tarım alanlarında yapılan tarımın türü ve tarım ürünleri de gösterilir. 3-Kent haritaları: Bir kentin yerleşim durumunu gösteren ve imar çalışmalarına temel oluşturan haritalardır.

5 5-Deniz ulaşım haritaları: Deniz ulaşım hizmetlerini düzenleyen, limanlar, su derinlikleri, gemi trafiğini etkileyen engeller, deniz fenerleri ve benzeri konuları geniş ayrıntılarıyla gösteren haritalardır. Hava ulaşım haritaları: Hava ulaşımı konusunda; hava alanları, alanlar arasındaki bağlantı yolları, uçuş tekniği gibi konularda her türlü bilgiyi gösteren haritalardır. 6-Yol haritaları: Yolların özellikleri, uzunlukları, bağlantıları gibi bilgileri gösteren haritalardır. 7-Toprak haritaları: Bir bölgenin toprak özellikleri ve dağılışları hakkında bilgi veren haritalardır. Bu haritalardan yetiştirilecek ürünlerin belirlenmesi ve topraklardan daha iyi verim alınabilmesi gibi birçok konuda yararlanılır.

6 8-Çeşitli bilim haritaları: Astronomik haritalar, jeolojik haritalar, ormancılık haritaları, madencilik haritaları gibi değişik bilim dalları için hazırlanmış haritalardır. 9-Turistik haritalar: Bir kentin ya da ülkenin turistik değerlerini gösteren, turistler için rehberlik ödevini amaçlayan haritalardır. 10-Tematik haritalar: Çoğunlukla tek bir istatistik konuyu işleyen, bu istatistik bilginin o bölge içindeki dağılımını iki ya da üç boyutlu olarak gösteren haritalardır.

7 2. Ölçeklerine Göre Haritalar a. Büyük ölçekli haritalar: 1/5000 ve daha büyük ölçeğe sahip haritalardır. Arazinin topoğrafik yapısını ve gerekli ayrıntıları göstermeyi amaçlayan haritalardır. b. Orta ölçekli haritalar: 1/ / arasında ölçeğe sahip haritalardır. Bu haritalar ayrıntılı planlama haritaları olup memleket haritalarının yapımında ve orta ölçekli plastik kabartma haritalarının yapımında kullanılırlar. c. Küçük ölçekli haritalar: Genel planlama ve stratejik etütler için kullanılan 1/ den daha küçük ölçekli haritalardır. Coğrafi haritalar, atlas ve duvar haritaları şeklindeki haritalardır.

8 3. Üretim Şekillerine Göre Haritalar a. Planimetrik haritalar: Arazinin yatay durumunu gösteren haritalardır. Üzerinde ölçülebilir yeryüzü şekillerinin bulunmaması ile topoğrafik haritalardan ayrılırlar. Yatay düzlem üzerindeki ayrıntıların konum yerleri sadece x, y değerleri ile hesaplanabilen haritalardır. b. Topoğrafik haritalar: Yeryüzü üzerindeki kabartı ve girintilerin eş yükselti eğrileri (münhani) ile, ayrıntıların ise çizgi ve sembollerle gösterildiği haritalardır. Çizgisel ve sayısal olarak 2 kısma ayrılırlar. c. Plastik kabartma haritalar: Bir topoğrafik haritanın üç boyutlu olarak gösterilmesi için, özel plastik tabakalar üzerine basılması ile üretilen bir haritadır. Düşey ölçek dikey ölçeğe göre daha büyüktür.

9 d. Hidrografik haritalar: Denizin derinliği, su dibinin şekli ve seyir için gerekli olan denizdeki her türlü yapı ve ayrıntıyı gösteren deniz haritalarıdır. e. Piktomap haritaları: Fotoğrafların değişik renk tonları ile maskelenmesi (Pictomap: Photographic image conversion by tonal masking procedure) ile üretilen haritalardır. Fotoğrafın orijinalliği bozulduğundan, dikkatli ve amaca uygun olarak kullanılmalıdır. Hidrografik harita Piktomap harita

10 f. Hava fotografları: Bunlar araziyi tahlil ve yol planlamaya yardımcı olmak için harita tamamlayıcısı veya harita yerine kullanılabilirler. g. Ortofoto haritalar: Çizgisel haritanın uzun zamanda üretilmesi nedeniyle, kullanıcının kısa süredeki ihtiyaçını karşılamak amaçıyla üretilen bir fotoğrafik haritadır. Uydu görüntüleri veya hava fotoğraflarının rektifikasyonu, eğiklik ve arazi yükseklik farklarının giderilmesi, ölçeklendirilmesi, eşyükselti eğrileri, kenar bilgileri ve isimlerle donatılması sonucunda ortaya çıkan bir üründür. Özellikle askeri harekatlar için önemlidir. Hava Fotografı-uydu görüntüsü Ortofoto harita

11 4. Türetme Haritalar Yapım yöntemlerine göre haritalar temel harita ve türetme harita olarak iki grupta ele alınır. Temel harita, orijinal arazi ölçmelerinden ya da fotogrametrik değerlendirme yoluyla elde edilir. Türetme harita, daha büyük ölçekli haritalardan ve bölgeye ait başka bilgi kaynaklarından yararlanılarak üretilen haritadır. Türetme haritaya temel altlık oluşturan harita ise kaynak harita olarak adlandırılır. Kaynak haritalar olarak temel haritalar kullanılabileceği gibi, daha büyük ölçekli başka kaynak haritalardan elde edilmiş türetme haritalar da kullanılabilir.

12 TEMEL HARİTALAR Hidroloji Orman Jeoloji Enerji İklim Ulaşım Yerleşim Toprak Akarsu Göl, Gölet, Baraj Gölü... Sulama Kanalı Su Kirliliği Yeraltı Su Potansiyeli Hidrojeoloji Termal Sular Tatlı Su Kaynakları Orman Kadastro Haritası Meşcere Haritası Yetişme Ortamı Haritası Orman İşletme Sınırları Milli Parklar Sit Alanları Litolojik Birimler Faylar Kıvrımlar Mühendislik Jeolojisi Ayrışma Enerji Hatları Doğalgaz Hatları GSM Operatörleri Petrol Hatları Temel Altlık Jeodezik Kontrol Meteoroloji İstasyonları Yağış Dağılımı Kar, Yağmur Nisbi Nem... Kar, Yağmur Nisbi Nem... Otoyol Devlet Yolu Köy Yolu Demir Yolu Deniz Yolu İlçe Sınırları Bucak, Belde Köy Sınırları İdari Merkezler Yaylalar Turizm Merkezleri Sanayi, Endüstri Alanları Tarım Arazileri Alt Toprak Grubu Erozyon Derecesi Büyük Toprak Grupları Eğim Derinlik Kombinasyonu Bitkisel Üretim Alanları Bitki Örtüsü Mevcut Heyelan Alanları Topoğrafya Harita İndeksi 3D Arazi Modeli Erozyon Eğim Haritası Bakı Haritası Potansiyel Heyelan TÜRETME HARİTALAR E 7 D 885 Turizm Haritası Yol Haritası Çığ Haritası Yerleşime Uygunluk Arazi Kullanım Jeomorfoloji Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı

13 5. Sayısal/Dijital Haritalar Sayısal haritalar, bilgisayar ortamında klasik dosya ve veritabanı dosyası şeklinde tutulan harita demektir. Bilgisayar ortamı, harddisk, CD, DVD, disket, vb olabilir. Bu haritalar raster ve vektör olmak üzere genel olarak 2 gruba ayrılabilir. Raster Haritalar: Mevcut basılı haritaların, raster tarama tekniği kullanılarak, bilgisayar ortamına aktarılan ve üzerinden koordinat değerleri alınabilen, renkli sayısal görüntüsüdür. Vektör haritalar: Yeryüzü şekillerinin nokta, çizgi ve poligon veri yapısında bilgisayar ortamında temsil edildiği haritalardır.

14 a. Sayısal Yükseklik Haritası 1: ve 1: ölçekli topoğrafik haritalara ilişkin münhanilerin otomatik olarak sayısallaştırılıp bilgisayar ortamına aktarılması ile, üzerinden kot ve koordinat değerleri alınabilen sayısal harita bilgileridir. Bu paftalar; silah sistemleri ve görev destek birimlerinde kullanılan sayısal yükseklik modellerinin (DEM) üretiminde, değişik ölçeklerdeki haritaların bilgisayar destekli münhani kalıplarının yapılmasında ve mühendislik hizmetlerinde kullanılmaktadır. b. Sayısal Yükseklik Modeli (DEM): Sayısal yükseklik paftasından istifade edilerek, topoğrafyanın belli grid aralıklarındaki yüksekliklerle (kot değerleri) temsil edildiği sayısal kütüklerdir. Bu ürün: 3 boyutlu arazi modellerinde, görüş analizinde, radar kaplama diyagramlarında ve çeşitli mühendislik hizmetlerinde kullanılır.

15 c. SRTM (Shuttle Radar Topography Mission) Yeryüzünün topografik haritasının çıkarılması amacıyla NASA tarafından yürütülen uluslararası bir projedir. Şubat 2000'de 10 günlük yörünge uçuşu gerçekleştiren uzay mekiği Endeavour, 60 kuzey ve güney enlemleri arasındaki kara parçalarının yapay açıklıklı radar (SAR) görüntülerini toplamıştır. İki algılayıcı ile tek geçişli InSAR tekniğinin kullanıldığı bu yöntemle, yeryüzünün toplam kara parçalarının %80'inin sayısal yükseklik modeli üretilmiştir. Global olarak elde edilen 3"*3" çözünürlüklü model (SRTM3), internet üzerinden ücretsiz olarak yayımlanmaktadır. d. Eğim-Bakı Haritaları Sayısal yükseklik verisinden istifade edilerek yapılan, istenilen eğim aralıklarında arazinin eğim durumunu veya bakı aralıklarını değişik renklerde gösteren sayısal haritalardır. Sel, heyelan ve deprem gibi risk içeren bölgelerin veya uygun yerleşim alanlarının tespitinde faydalanılmaktadır.

16 Tematik haritalar Tematik haritalar (istatistiksel haritalar) bir topografik altlık üzerinde o bölge ile mekansal referanslı olan her konuda bilgi aktaran kartografik ürünlerdir. Örneğin mekansal refaranslı konu olarak sayısız örnekten bir kaçı burada sayılabilir. Jeoloji, ulaşım, taşımacılık, hava sıcaklığı, hava basıncı, tarımcılık, madencilik, ekonomi, üretimler, denizcilik, hava ve toprak kirliliği, nüfus yoğunluğu, turizm v.b. Tematik haritalar özet gösterimlerdir. Tematik harita yapımında coğrafi bilgiye genellikle sınırlar düzeyinde ihtiyaç duyulmaktadır. Bu haritalar değişik konulardaki bilgilerin özet olarak gösterimi için hazırlanırlar. Bu nedenle bir çok konuyla ilgili tematik harita değişik gösterim elemanları kullanılarak üretilebilir. CBS uygulamaları için çok sık üretilen haritalardır. Kartografya 16

17 Yerleşim yerleri, yol merkezleri gösteren tematik harita Kartografya 17

18 Kartografya 18

19

20

21 Sağlık sektörü için hazırlanan doğum, ölüm oranları ve hastane bilgisi gösterir tematik haritalar. Kartografya 21

22 1990 Trabzon, 1990 nüfus dağılım haritası

23 2000 Trabzon, 2000 yılı nüfus dağılım haritası

24 Chernoff un Los Angeles ta yaşayan insanların bazı özelliklerini sunduğu harita Kartografya 24

25 2013, TUİK

26 Kartografya 26

27 Örnek: Kanada daki öğrencilere Türkiye yi tanıtan görsel bir tematik harita uygulamaları (Hazırlayan: İTÜ Harita Mühendisliği Böl. Kartografya Anabilim Dalı) BAŞLAT/Powerpoint BAŞLAT/Arayüz Kartografya 27

28 Kabartma haritalar Arazinin doğal yapısını üç boyutlu olarak temsil eden arazi modellerine Kabartma Haritalar denir. Karton, alçı ve plastik modellerden oluşur. Günümüzde bu haritaların üretiminden çok iki boyutlu sayısal harita üzerinden cad yazılımları kullanılarak üç boyutlu arazi modelleri elde edilmektedir. Yine bu yazılımlar kullanılarak simülasyon ve animasyonlarda elde ediliyor. Kartografya 28

29 Kabartma harita örnekleri (üç boyutlu görünüm veren haritalar) Kartografya 29

30 Kabartma harita örnekleri Kartografya 30

31 Kabartma harita örnekleri Kartografya 31

32 Kabartma harita örnekleri Kartografya 32

33 3B haritalar Kartografya 33

34 Sanal Gerçeklik Modelleme Dili Sanal Gerçeklik Modelleme Dili (SGMD -VRML) birçok bilim alanında değişik amaçlar için kullanmaktadır. Nesnelerin 3 B (Boyutlu) olarak sanal ortamlarda oluşturulmasına ve animasyonuna olanak sağlamaktadır. Günümüzde klasik kartografik yöntemlerle yapılmakta olan üç boyutlu gösterim çalışmaları bilgisayar ortamında devam etmektedir. SGMD harita yapımı için de cezp edici ve benzersiz bir ortamdır. Son yıllarda SGMD ile topografyanın modellenmesine yönelik çalışmalar geliştirilmiştir. Gerçeğe uygun (realistic) harita yapımına kolaylık sağlaması gerçeğe uygun harita yapımını popüler hale getirmiştir.

35 Coğrafi SGMD (CSGMD) CSGMD coğrafi uygulamalara destek sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Coğrafi koordinatlar ile çalışmaya olanak sağlamaktadır. Oluşturulan modelde binalar hassas ölçülerle gerçek yükseklikleri ile temsil edilmektedir ve nesnelerin yüzey kaplamaları ve navigasyon hissi gerçeğe uygundur. Buna rağmen arazinin renklendirilmesi işleminde arazinin gerçeği ile birebir aynı görünümünün oluşturulmasındaki gerçeklik daha düşüktür. Arazinin renklendirilmesi yükseklik değerine göre farklı yüksekliklere farklı renkler (alçak yerler açık renk yüksek yerler daha koyu renk) ile gerçekleşmektedir. Arazinin haritasının veya hava fotoğrafının model üzerine giydirilmesi de olanaklıdır. Sanal gerçeklik dinamik kartografya ya önemli yenilikler getirmiştir. Mekan, zaman ve özellik değişimlerini gösteren animasyonlar ile dinamik kartografik modeller oluşturulmuştur. Meydana gelebilecek bazı olayların etkilerinin nasıl olacağı yönünde bilgi edinmemize de yardımcı sanal ortamların (simülasyonların) oluşturulmasına da olanak sağlamaktadır. Böylece bilgisayar harita üretiminin otomasyonu için kullanılan bir araç olmanın yanında karmaşık yer referanslı verilerin coğrafi, coğrafi-zamansal ilişkilerin incelenmesi için kullanılan bir araç haline gelmiştir.

36 Animasyon SGMD NİN KULLANIM ALANLARI Birbiriyle ilgili durgun resimlerin arka arkaya seri bir şekilde geçirilmesi sonucu bu resimlerin bir hareket belirtmesi animasyonun en basit tanımı olarak verilebilir. Bu şekilde ilk çizgi filmler oluşturulmuştur. Haritalar çeşitli animasyon teknikleri ile hareketli hale getirilebilmektedir. Üç boyutlu olarak hazırlanmış bir harita üzerinde belirlenen bir güzergahta gezinme olanakları ya da belirli bir bölgenin değişik yıllardaki haritalarının ardı ardına sunulması ile bölgedeki değişimlerin incelenmesi kartografik animasyona örnek olarak verilebilir. Multimedya Multimedya; yazı, grafik, animasyon, ses ve video gibi unsurların iletişimi geliştirmek amacıyla çeşitli kombinasyonlarda birleştirilmeleridir. Multimedya günümüzde kartografyada da kullanılmaktadır ve görselleştirme için önemli bir araçtır. Elektronik atlasların oluşturulması, multimedyanın harita gösterimi için kullanılmasına yol açmıştır.

37 Hipermedya Multimedya ile yakından ilişkili bir düşünce de etkileşimli multimedyanın özel bir biçimi olan hipermedyadır. Hipermedya, sıralı olmayan bir şekilde bilgileri tarama olarak tanımlanır. Hipermedya, farklı medyaları birbirine bağlanmasıyla oluşmaktadır ve değişik sanal ortamlara geçiş seçeneği sunar. Bu sayede medyalar arsında gezinme olanağı sağlanır. Bu sistemde bilgiler etkileşimli haritalar, hava fotoğrafları veya uydu fotoğrafları olarak sunulabilmektedir. Simülasyon Şimdi yapılan bir eylemin gelecekte çevreyi nasıl etkileyeceğini veya var olan bir olayın kestirilebilen sonuçlarının görselleştirilmesi işlemidir. Haritalar kullanıcılara değişimlerin zaman ve konuma bağlı olarak nasıl olabileceği konusunda daima yardımcı olmuşlardır. Örnek uygulama

38 SGMD örnekleri Kartografya 38

39 Atlas ve Dünya Haritaları Bu tür haritalar projeksiyonlardan herhangi biri kullanılarak elde edilir ve aşağıdaki özellikleri taşıması gerekir. İyi bir Kartografik haritanın, haritası olduğu bölgedeki topografik objelerin geometrilerini ve ölçeğini harita projeksiyonunun izin verdiği ölçüde doğru vermesi gerekir. Ayrıca bu objelerle referans bilgilerinin de haritaya doğru aktarılmış olması, harita çerçevesi, üretim yılı ve üreten kişi ya da kurum bilgisi, varsa projeksiyonu, hangi işaret ya da rengin hangi topografik obje ya da bilgiyi gösterdiğini belirten işaretler tablosu (lejant) mutlaka bulunmalıdır. Kartografya 39

40 Length Distortion on World Maps, Length of the Arctic Coastline of Russia Robinson Projection -- 16,930 Miles Oblique Mercator Projection 10,473 Miles Mercator Projection -- 31,216 Miles Kartografya 40

41 Dünya haritasına birde güneyden bakalım. Niye hep kuzey. Kartografya 41

42 Sizce bu iyi bir dünya haritası mı? Kartografya 42

43 Grönland ve Afrika kıtası sizce doğru mu? Kartografya 43

44 Gustavus Mercator tarafından 1569 yılında Mercator projeksiyonuna göre hazırlanmış bir harita. Bu haritada Grönland, Afrika dan daha büyük gözüküyor. Gerçekte ise Afrika, Grönland ın onbeş katı. Grönland ( milyon km2) Afrika ( milyon km2) Kartografya 44

45 Bu harita sizce doğru mu? Peters projection, Equal Area, True Direction Kartografya 45

46 Peters Projeksiyonunun Özellikleri Peter Projeksiyonlu Dünya Haritası ilk defa Dr. Arno Peters tarafından 1974 te Almanya daki Basın Konferasında tanıtılmış ve yüzyılın en büyük tartışmalarından birisi başlatılmıştır. Peki bu harita doğruda bizim bugüne kadar gördüklerimiz yanlış mı? Şöyle ki; Dünya yuvarlaktır. Kağıt üzerindeki dünya haritaları yuvarlak olan dünyamızı düz bir şekilde gösterirler. Dünyada bir çok projeksiyon olmasına karşın hepsinin güçlü ve zayıf oldukları noktalar farklıdır. Siz sizin için hangi parametre önemliyse o konudaki başarılı projeksiyonu tercih edersiniz. Peters projeksiyonlu dünya haritası ALAN konusunda en doğru haritadır. Yani ülkelerin coğrafik alanlarının, boyutları konusunda. Grönland mı büyüktür, Çin mi? Robinson projeksiyonu gibi bugün hemen hemen her yerde gördüğünüz haritalarda her iki bölgenin birbirinin neredeyse aynısı gibi gözüktüğünü göreceksiniz. Halbuki Çin, Grönland dan tam 4 kat büyüktür. Robinson projeksiyonuna benzer haritalardaki çizgiler, özellikle deniz ve hava seyahati yaparken pusula kullananlar için daha uygundur. Birde bu tip haritalarda göze hoş görünmesi ve politik kaygılarla bazı orantılarda oynanmıştır. Ör. ABD ve Avrupa olduğundan büyük gösterilmekte ve haritanın tam ortasına denk getirilmektedirler. Peter projeksiyonu ile ilgili göze çarpan noktalar kısaca şunlardır; Her ülke kendi coğrafi alanı orantısında haritada yer almaktadır. Tüm Kuzey-Güney çizgileri paraleldir. Doğu-Batı çizgileri paraleldir. Bir noktanın ekvatordan ne kadar uzaklıkta olduğunu tahmin etmek kolaydır. Kartografya 46

47 Dünyanın şeklini iyi koruyan haritalardan biri, Robinson Projection. Kartografya 47

48 Robinson Projeksiyonu, ABD Wisconsin Üniversitesi coğrafya bölümünden Prof. Dr. Arthur H. Robinson tarafından 1963 yılında dünya haritaları için yeni bir projeksiyon olarak geliştirilmiş olup 1974 yılında yayımlanmıştır. Robinson projeksiyonu ne alan ne açı ne de uzunluk koruyan silindirik bir projeksiyondur. Ancak her üç deformasyon da minimum düzeydedir. Paraleller paralel doğrular şeklinde izdüşürülür. Meridyenler ise bunları kesen eğriler biçiminde gösterilir. Dünya haritalarında deformasyonlar açısından oldukça uygun bir gösterim sağladığından "doğru görünüşlü" (orthophanic) olarak nitelendirilir.

49 ilişkilerin özelliğine bağlı kullanım amaçlı tasarımlanan iletişim aracıdır. Haritalar geçmişte yalnızca nerede sorusuna cevap vermişlerdir. Günümüzde ise haritalar niçin, ne zaman, nasıl ve kim tarafından gibi sorulara da cevap vermelidirler. Artık haritalar çeşitli konuların farklı kullanıcılar tarafından anlaşılabilmesini de olanaklı kılmalıdırlar. CBS Kullanımına Yönelik Haritalar Bilgi Harita Mesaj Kartografya Harita Okuma Kartografya 49

50 CBS; yeryüzünde konumsal verinin toplanması, denetimi, birleştirilmesi, işlenmesi, analizi ve sunumu sistemidir. ICA (Uluslar arası Kartografya Birliği) kartografyayı, grafik veya sayısal formdaki bilgilerin coğrafi olarak ilişkilerinin organizasyonu ve iletişimi olarak tanımlamaktadır. Bu tanımdan yola çıkıldığında bilgisayar destekli kartografyayı da içeren bir teknik olarak CBS nin; kartografya, uzaktan algılama, fotogrametri, hesaplama, coğrafya, istatistik, ölçme ve diğer disiplinlerle aynı konuları paylaştığı görülecektir. Günümüzde; CBS ni veri toplamada ve buna bağlı olarak karar vermede en üst çözüm olarak gösterme ve CBS pazarının genişletilmesine yönelik güçlü bir eğilimin varlığı gözlenmektedir. Şüphesiz bu eğilimi besleyen en önemli unsur mevcut piyasa koşullarıdır. Bu arada altlık veriye, altlık verinin toplanışı ve kullanılış kurallarına (hukuki boyut) ve sayısal harita görselleştirilmesinin kendi özelliklerine yeterince özen gösterilmemektedir. Doğruluk, genelleştirme, tasarım ve iletişime özen gösterilmesi, başarılı bir CBS yaratmanın temel koşuludur. Kartografya 50

51 Kartografya 51

52 Kartografya 52

53 CBS: KAF hattının 50 km etrafında olan depremler Kartografya 53

54 CBS : Kıl keçisi dağılış Haritası Kartografya 54