Uçak Pilotu Lisans Talimatı (SHT-1) BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar

Transkript

1 ULAŞTIRMA BAKANLIĞINDAN Uçak Pilotu Lisans Talimatı (SHT-1) BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar Amaç Madde 1- Bu talimatın amacı, uçak pilotu olarak faaliyette bulunacak personelin lisans ve sertifika almalarına ilişkin esas ve usuller ile sınırlamaları belirlemek ve bu konudaki faaliyetleri düzenlemektir. Kapsam Madde 2- Bu talimat; Ulaştırma Bakanlığı SHGM den pilot lisansı ve sertifikası almış/alacak veya yenileyecek olan pilotlar ile bu pilotları bünyelerinde bulunduran kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişileri kapsar. Hukuki Dayanak Madde 3- Bu talimat, Ulaştırma Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 3348 sayılı Kanunun 12 nci maddesi, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 95 nci ve 96 ncı maddeleri, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü Ek-1 Lisans Uçak Bölümü ve Havacılık Otoriteleri Birliğinin yayımlamış olduğu Ortak Havacılık Kurallarının Uçak Bölümü kuralları hukuki dayanak alınarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu talimatta geçen; Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını, Aletli Süre: Aletli uçuş süresi veya aletli yer süresini, Aletli Uçuş Süresi: Pilotun başka bir harici referans noktası almaksızın yalnızca aletleri referans alarak bir hava aracını uçurduğu süreyi, Aletli Yer Süresi: SHGM tarafından onaylanmış sentetik eğitim cihazlarında bir pilotun, benzetilmiş aletli uçuş şartlarında aldığı eğitim süresini, Çok Pilotlu Uçak: Operasyonu en az iki pilotlu uçuş ekibini gerektirecek şekilde sertifikalandırılmış uçakları, Diğer Eğitim Cihazları: Uçuş simülatörleri, uçuş eğitim cihazları veya uçuş ve seyrüsefer prosedür eğitim cihazlarından başka, tam bir uçuş kokpit ortamının gerekli olmadığı bir eğitime imkan sağlayan eğitim yardımcı cihazlarını, Gece: Akşam alaca karanlığın sonu ve sabah alaca karanlığın başlangıcı arasındaki veya güneş yuvarlağının ufuk hattının akşam altı derece altındaki battığı zamanla, sabah altı derece altında doğduğu zaman arasındaki süreyi, Hava Aracı: Havalanabilen ve havada seyredebilme kabiliyetine sahip her türlü aracı, Hava Aracı Kategorisi: Belirli temel özelliklere göre hava aracının sınıflandırılmasını. Örneğin uçak, helikopter, planör ve serbest balon gibi sınıflandırılmasını, Hava Aracı Tipi: Kullanımı, uçuş karakteristikleri veya uçuş ekibinde değişikliğe neden olacak modifikasyonlar hariç, diğer bütün modifikasyonları ve temel dizaynı aynı olan hava araçlarını, Hususi Pilot: Ücret karşılığı yapılan uçuş operasyonlarında uçak kullanması yasaklanmış olan lisansa sahip bir pilotu, 1

2 İkili Öğrenim Süresi: SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan öğretmenden uçuş eğitimi alan bir pilot adayının uçuş eğitimi alması esnasındaki uçuş süresi veya aletli yer süresini, İkinci Pilot: Hava aracı tip listeleri yada tip sertifikasyonuna göre veya uçuşun yürütüldüğü operasyon düzenlemeleri uyarınca idaresi birden fazla pilotu gerektiren hava araçlarında sorumlu pilot haricinde görev yapan pilotu, (Bu tanımın içine uçakta bulunan fakat amacı sadece lisans yada tip yetkisi uçuş eğitimi almak olan pilot girmez.) Kontrol Pilotu: Pilot adaylarının, pilotların, uçuş öğretmenlerinin ve diğer kontrol pilotlarının uçuş yeterlilik/yetenek testlerini yapmak üzere SHGM tarafından yetki kategorileri onaylanarak atanan ve isimleri yayımlanan öğretmen pilotlara verilen yetkiyi, Lisansın Çevrilmesi: JAA üyesi olmayan ülkelerden alınmış yada SHGM tarafından milli usullere göre tanzim edilmiş lisansların JAR-FCL lisansına çevrilmesini, Onaylı Eğitim: SHGM tarafından onaylı özel bir müfredat ve gözetim altında yürütülen eğitimi, Profesyonel Pilot: Ücret karşılığı yapılan uçuş operasyonlarında hava aracı kullanma yetkisini veren lisansa sahip bir pilotu, Sektör: Kalkış, ayrılış, 15 dakikadan az olmayan seyrüsefer, varış, yaklaşma ve iniş safhalarını kapsayan uçuşu, Sorumlu Pilot: Uçuş süresince hava aracının her türlü harekatından sorumlu olan pilotu, Tek Pilotlu Uçaklar: Operasyonu bir pilot tarafından yürütülecek şekilde sertifikalandırılmış uçakları, Temdit: Lisansın geçerlilik süresi içerisinde, gereksinimlerin yerine getirilmesi koşuluyla yetki veya onay sonucunda pilota sağlanan imtiyazların, daha sonraki belirli bir periyoda kadar uzatılmasını, Tip İntibak Eğitim Organizasyonu: SHGM tarafından onaylı ve tip intibak eğitimlerinin alındığı eğitim kuruluşunu, Uçak: Havadan ağır, motor gücüyle seyreden kara, deniz veya kara ve denize inip kalkabilen hava aracını, (Uçak bahsi geçtiğinde bu bahis; aksi belirtilmedikçe ulusal tanımlarda geçen microlight ları içermez.) Uçuş Eğitim Organizasyonu: Pilot lisansı alınmasına esas teşkil eden teorik bilgi ve uçuş eğitimi veren SHGM tarafından onaylı eğitim kuruluşunu, Uçuş Ekibi İşbirliği: Sorumlu pilot idaresinde, uçuş ekibinin uyumlu bir işbirliği içinde takım olarak çalışmasını, Uçuş Ekibi Üyesi: Uçuş süresince bir hava aracının operasyonu için gerekli olan görevleri yerine getirmekten sorumlu, SHGM tarafından lisanslandırılmış uçuş ekibi üyelerini, Uçuş Simulatörü: Belirli bir hava araç tipinin kokpitindeki mekanik, elektrik, elektronik vb. hava aracı sistem kontrol fonksiyonlarını ve uçuş ekibi üyelerinin ortamını aynen yansıtan ve hava aracı tipinin performans ve uçuş özelliklerinin gerçeğindeki gibi uygulandığı cihazı, Uçuş Süresi: Bir hava aracının kalkış yapmak amacıyla, kendi gücü ile veya harici bir güç uygulanmak suretiyle ilk hareketine başladığı andan, uçuşun veya görevin sonunda yolcu, yük veya diğer muhteviyatı indirme ve/veya bindirme amacıyla kendisine tahsis edilen park yerine gelip tam olarak durduğu ana kadar geçen toplam süreyi, Uçuştan Sorumlu Öğrenci Pilot: Uçuş süresince, uçuş öğretmeninin sadece öğrenciyi kumandada gözlediği ve uçağın uçuş kontrolüne etkisinin olmadığı uçuş süresini, Validasyon: ICAO üyesi ülkelerce düzenlenmiş lisansların Türk tescilli uçaklarda kullanımının geçerli kılınmasına ilişkin usulleri, Varyant: Aynı tipin değişik modellerini; örneğin B /500/600 gibi, Yetenek Testi: Bir adayın lisans veya yetki tanzimi için, sözlü sınavı da içerecek şekilde yeteneklerini kontrol pilotuna sergilemesini, 2

3 Yalnız Uçuş Süresi: Bir öğrenci pilotun uçuş esnasında tek başına bir hava aracında bulunduğu uçuş süresini, Yenileme: Bir yetkinin veya onayın süresinin dolması sonucu, gereksinimlere uyulması koşuluyla, sözü edilen yetki veya onayın süresinin daha sonraki belirli bir periyoda kadar yenilenmesi, Yeterlilik Kontrolü: Bir adayın yetkilerinin temdidi yada yenilenmesi için, gerektiğinde sözlü sınavı da kapsayacak şekilde uçuş yeteneklerini kontrol pilotuna sergilemesini, Yetki: Lisans üzerinde lisansa ait özel koşulları, imtiyazları veya sınırlandırmaları belirten kaydı; ifade eder. Bu talimatta belirtilmeyen tanımlar için ülkemizin üyesi bulunduğu uluslararası sivil havacılık kuruluşları tarafından yayımlanan dokümanlarda belirtilen tanımlar geçerlidir. Kısaltmalar A kısaltması, Uçağı, ATP kısaltması, Havayolu Nakliye Pilotunu ATPL kısaltması, Havayolu Nakliye Pilotu Lisansını CRE kısaltması, Sınıf Kontrol Pilotunu, FCL kısaltması, Uçuş Ekibi Lisanslandırılmasını FE kısaltması, Uçuş Kontrol Pilotunu FI kısaltması, Uçuş Öğretmenini FIE kısaltması, Uçuş Öğretmeni Kontrol Pilotunu, FNPT kısaltması, Uçuş ve S/S Usulleri Eğitim Cihazı FTO kısaltması, Uçuş Eğitim Organizasyonunu, H kısaltması, Helikopteri, HPA kısaltması, Yüksek Performanslı Uçakları, ICAO kısaltması, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını, IFR kısaltması, Aletli Uçuş Kurallarını, IR kısaltması, Aletli Uçuş Yetkisini, IRE kısaltması, Aletli Uçuş Kontrol Pilotunu, IRI kısaltması, Aletli Uçuş Öğretmenini, JAA kısaltması, Ortak Havacılık Otoritelerini, JAR kısaltması, Ortak Havacılık Kurallarını, MCC kısaltması, Uçuş Ekibi İşbirliğini, ME kısaltması, Çok Motoru, MPA kısaltması, Çok Pilota Sertifikalı Uçakları, PICUS kısaltması, Gözetim Altındaki Sorumlu Pilotu, PF kısaltması, Uçan Pilotu, PNF kısaltması, Uçmayan Pilotu, PPL kısaltması, Hususi Pilot Lisansını, SE kısaltması, Tek Motoru, SEP kısaltması, Pistonlu-Tek Motorlu Hava aracını, SFE kısaltması, Sentetik Uçuş Kontrol Pilotunu, SFI kısaltması, Sentetik Uçuş Öğretmenini, SHGM kısaltması, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü nü, TRE kısaltması, Tip İntibak Kontrol Pilotunu, TRI kısaltması, Tip İntibak Öğretmenini, TRTO kısaltması, Tip İntibak Eğitim Organizasyonunu, VFR kısaltması, Görerek Uçuş Kurallarını ifade eder. 3

4 İKİNCİ BÖLÜM Genel Hususlar Uygulama Madde 5- a) Bu talimatta belirtilen koşullar; talimatın yayım tarihinden itibaren lisans, yetki, yetkilendirme, onay veya sertifika müracaatları ile tüm eğitim ve test düzenlemelerine uygulanacaktır. b) Bu talimatta; lisanslar, yetkiler, yetkilendirmeler, onaylar veya sertifikalardan bahsedildiğinde; bunlar JAR- FCL e göre düzenlenmiş lisanslar, yetkiler, yetkilendirmeler, onaylar yada sertifikalar anlamındadır. Diğer bütün durumlarda, bu dokümanlar ICAO veya milli lisanslar olarak belirtilmiştir. c) Lisans, yetki, yetkilendirme, onay yada sertifikaların karşılıklı tanınması hususunda JAA Üye Devletinden bahsedildiğinde bu JAA tam Üye Devleti demektir d) Bu talimatta bahsi geçen tüm sentetik eğitim cihazları; egzersizlerin yürütülebilmesi için JAR-STD içeriğinde açıklanmış olan gereklere uyumlu bir şekilde SHGM tarafından onaylı olacaktır. e) Madde 19(a) ya göre yapılan eğitim hariç, JAA üyesi olmayan bir devlette yapılan eğitimin karşılığı olarak düzenlenen bir lisansın imtiyazı, lisansı düzenleyen devlette tescilli uçaklarla sınırlı tutulacak ve bu tahdit lisansa işlenecektir. f) Madde 19(a) ya göre yapılan eğitim hariç, JAA üyesi olmayan bir devlette yapılan eğitimin karşılığı olarak düzenlenen yetkilerin imtiyazı, lisansı düzenleyen devlette tescilli uçaklarla sınırlı tutulacaktır. Uçuş Mürettebat Üyesi Olarak Yetkilendirme Madde 6- a) Lisans ve Yetki: (i) Bir kişi, bu talimat hükümlerine göre düzenlenmiş geçerli bir lisans yada yetki veya madde 66 gereği özel yetkilendirmeye sahip olmadıkça Türk sivil hava aracı sicilinde kayıtlı bir uçağın uçuş ekibi üyesi olarak görev yapamaz. Lisans; - JAA üyesi bir devlet tarafından verilmiş veya - ICAO üyesi bir devlet tarafından verilmişse geçerliliği validasyon edilmiş olmalıdır. (ii) Milli usullere göre düzenlenmiş motorlu planör lisanslarına / yetkiye / yetkilendirmelerine sahip pilotların, milli düzenlemelere göre tur tipi motorlu planörleri işletmelerine izin verilir. (iii)tahditli milli hususi pilot lisansına sahip pilotlara, ulusal düzenlemelere göre Türk hava sahasında, Türk sivil hava aracı sicilinde kayıtlı uçakları uçurmalarına izin verilir. b) İmtiyazların Kullanılması: Lisans veya yetki sahibi bir kişi, o lisans veya yetki ile kendisine tanınan imtiyazlardan başkasını kullanamaz. c) İtirazlar ve Yasal Yaptırımlar: (i) Bir başvuru yada lisans sahibinin bu talimat ile ilgili koşulları karşılamadığı ortaya konursa, SHGM ilgili prosedürlere uygun olarak herhangi bir zamanda imtiyazları sınırlandırabilir ve herhangi bir lisansı, yetki, yetkilendirmeyi, sertifikayı askıya alabilir veya iptal edebilir. (ii) SHGM bir başvuru sahibinin veya bir başka JAA üyesi devlet tarafından verilmiş bir JAR-FCL lisansı sahibinin, JAR-FCL şartlarını yerine getirmediğine veya bu talimat hükümlerine uygunluk göstermediğine karar verirse; durumu lisansın verildiği devlete ve JAA Merkez Lisans Bölümüne iletecektir. SHGM, güvenlik sebebiyle, başvuru sahibi veya lisans sahibi kişiyi yukarıdaki nedenlerden dolayı Türk sivil hava aracı sicilinde kayıtlı uçakları ve Türk hava sahasındaki herhangi bir uçağı uçurmaktan men edebilir. Lisans, Yetki, Yetkilendirme, Onay ve Sertifikaların Kabulü Madde 7- Bu konudaki hususlar aşağıda belirtilmiştir: a) JAA üyesi devletlerce verilen lisanslar, yetkiler, yetkilendirmeler, onaylar ve sertifikalar: Bir kişiye, organizasyona veya servise JAR-FCL ve ilgili prosedür şartlarına göre JAA tam üye bir devlet otoritesince yetki, yetkilendirme, onay, sertifika içeren bir lisans verildiğinde, bu lisans, yetki, onay, yetkilendirme veya sertifikalar SHGM tarafından ilave işleme gerek duyulmaksızın kabul edilecektir. b) JAA üyesi olmayan devletlerce verilen lisanslar: (i) JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından verilen bir lisans SHGM nin inisiyatifiyle Türk sivil hava 4

5 aracı sicilinde kayıtlı bir uçakta kullanım için validasyon yapılabilir. Validasyona ilişkin gereksinimler EK-2 de belirtilmiştir. (ii) Asıl lisansın geçerli kalması koşuluyla, bir profesyonel pilot lisansının (ve aletli uçuş yetkisi olan PPL nin) validasyon süresi, düzenleme tarihinden itibaren bir yılı geçmeyecektir. Verilen validasyonun, başka bir JAA üyesi devlete kayıtlı uçakta geçerli olabilmesi, Türkiye nin diğer JAA üye ülkeleriyle olan anlaşmasına ve JAA içinde uygun görülen durumlara bağlıdır. SHGM tarafından validasyon verilerek geçerli kılınan bir lisansın kullanıcısı, bu talimat hükümlerine tabidir. (iii) Türk tescilinde kayıtlı bulunan bir uçağın, JAA üyesi olmayan bir devletteki işleticiye kiralanması halinde, (kiralayan İşleticinin bağlı olduğu devletin, kiralama mevzuatına uygun olarak; teknik ve / veya operasyona ait denetim sorumluluğunu kabul etmesi şartıyla) kiralama süresince yukarıda (i). ve (ii). maddede belirtilen şartlar uygulanmaz. JAA üyesi olmayan devlet işleticisinin, uçuş mürettebatının lisanslarına SHGM tarafından validasyon verilebilir. Bu taktirde pilota verilen validasyonun getirdiği imtiyazlar, kiralayan şirketin operasyonlarında, sadece kiralama süresi ve kiralanan uçak için geçerlidir. c) JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından tanzim edilmiş lisansların çevrilmesi (i) JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından verilen profesyonel bir lisansı ve/veya IR; Bakanlık ile JAA üyesi olmayan devletler arasında bir anlaşma olması şartıyla JAR-FCL lisansına çevrilebilir. Bu anlaşmanın temelinde lisans kabulünün karşılıklı olması esas alınacak ve T.C. Devleti ile JAA üyesi olmayan devletin eğitim ve test gereksinimlerinin eşit emniyet düzeyinde olması garanti edilecektir. Yürürlüğe giren herhangi bir anlaşma; T.C. Devleti ile JAA üyesi olmayan devlet tarafından periyodik olarak gözden geçirilecektir. Böyle bir anlaşma uyarınca değiştirilen bir lisans, değişikliğin dayandırıldığı JAA üyesi olmayan devleti belirten bir kayıt içerecektir. Diğer üye devletler bu tür bir lisansı kabul etmek zorunda olmayacaklardır. (ii) JAA üyesi olmayan bir devletin hususi pilot lisansı, 8. madde gereksinimlerin karşılanması koşuluyla tek pilotlu uçak sınıf/ tip yetki olan bir lisansa çevrilebilir. d) JAR-FCL gereksinimleri dışına çıkılarak tanzim edilmiş bir lisansın XIII. bölümünde bu durum belirtilecektir. JAA üyesi olmayan Ülke Lisansı Sahiplerine Tanınacak Krediler Madde 8- JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından ICAO Annex 1 e uygun olarak düzenlenmiş lisans ve/veya IR sertifikasının JAR-FCL lisans ve sertifikasına çevrilmesi esnasında adaya tanınacak kredilere ilişkin hususlar Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir. Özel amaçlı Yetkilendirmeler / Yetkiler Madde 9- IMC uçuşu, yelken kanat, paraşütçülerin atılması gibi özel amaçlı lisanslarla ilgili yetkilendirme / yetkiler Bakanlık tarafından ayrıca talimatla belirlenir. Askeri Pilotların Kredilendirilmesi Madde 10- Askeri hizmette kazanılan bilgi, tecrübe ve yetenek bu talimattaki ilgili lisans ve yetkiler açısından kredilendirilebilir. Kredilendirme ve lisanslandırmayla ilgili izlenecek usuller Bakanlık tarafından ayrıca talimatla belirlenir. Lisansların ve yetkilerin geçerliliği Madde 11- Lisansların ve yetkilerin geçerliliği aşağıda belirtilmiştir: a) Bir lisans sahibi, bu talimatta lisansı ile ilgili belirtilmiş olan şartları yerine getirmeyerek, yeterliliğini korumadıkça, SHGM tarafından verilen herhangi bir lisans veya yetki ile kendisine tanınan imtiyazları kullanamayacaktır. b) Lisansın Geçerliliği ve Yetki Temdidi: (i) Bir lisansın geçerliliği; içindeki mevcut yetkilerin ve sağlık sertifikasının geçerlilik süresi ile belirlenir. (ii) Lisans tanzimi, temdidi yada yenilenmesi esnasında geçerlilik süresi, SHGM nin inisiyatifinde bittiği ayın sonuna kadar uzatılabilir. c) Lisans belgesinin geçerlilik süresi maksimum 5 yıldır. Bu 5 yıllık periyot içinde lisans, şu durumlarda SHGM tarafından yeniden düzenlenecektir: (i) İlk tanzim yada yetkinin yenilenmesinden sonra, (ii) Lisansın XII. paragrafı dolduğunda, (iii) İdari bir nedenle, (iv) SHGM nin inisiyatifine bağlı olarak, bir yetki temdit edildiğinde, Geçerli yetkiler SHGM tarafından yeni lisansa transfer edilecektir. Lisans sahibi lisansın yeniden tanzimi için 5

6 SHGM ye başvuracaktır. Başvuruda gerekli dokümanlar hazır bulundurulacaktır. Madde 12- Pilotların son dönem tecrübeleri a) Bir pilot, yolcu taşıyan bir uçağı, sorumlu pilot yada ikinci pilot olarak, son 90 gün içersinde aynı sınıf/tip uçakla yada aynı tip/sınıf uçak simülatörü ile en az üç kalkış ve üç iniş yapmamışsa uçuramaz. b) Lisansında geçerli bir aletli uçuş yetkisi olmayan bir pilot son 90 gün içersinde (a) maddesinde istenen uçuşlardan en az bir kalkış ve inişi gece yapmamışsa, yolcu taşıyan bir uçağı gece şartlarında sorumlu pilot olarak uçuramaz. Testlerin yapılmasıyla ilgili düzenlemeler Madde 13- a) Kontrol pilotlarının yetkilendirilmesi: SHGM yetenek testlerini ve yeterlilik kontrollerini yürütecek JAR-FCL 1 şartlarına uygun nitelikteki kişileri belirleyerek Kontrol Pilotları olarak yetkilendirir. Kontrol Pilotlarında aranacak vasıflar 3. kısım 2. Bölümde belirtilmiştir. Kontrol Pilotlarına ilişkin diğer hususlar SHGM tarafından ayrıca talimatla belirlenir. Kontrol Pilotlarının sorumlulukları ve imtiyazları SHGM tarafından kendilerine bizzat yazılı olarak bildirilir. b) Kontrol pilotlarının sayısı: SHGM gerekli olan kontrol pilotlarının sayısını; işletmelerde ve organizasyonlarda görev yapan pilotların sayısına ve bu işletmelerin / organizasyonların yerleşik adreslerinin hangi bölgelerde yoğunlaştığına dikkat ederek belirler. c) Kontrol Pilotlarının Bilgilendirilmesi: (i) SHGM, Kontrol pilotlarının hangi yetkilere sahip olduğunu gösteren bir liste tutar. Bu listeyi ülkede bulunan TRTO, FTO ve tescilli kuruluşlara bildirir. Kontrol pilotlarının yetenek testleri için görevlendirilmesinde izlenecek yol SHGM tarafından ayrıca belirlenir. (ii) SHGM, adayları ATPL(A) yetenek testi için atadığı kontrol pilotları konusunda bilgilendirir. d) Kontrol pilotları, SHGM nin yazılı izni olmadığı sürece, kendilerinin lisans veya yetki için uçuş eğitimi verdikleri adayları teste tabi tutamaz. e) Yetenek testine tabi olacak adaylardan istenen ön şartlar: Lisans veya yetki almak için yapılan yetenek testinden önce aday ilgili teorik bilgi sınavını geçmelidir. Teorik bilgi sınavına yönelik eğitim daima ilgili yetenek testlerinden önce tamamlanmış olmalıdır. ATPL tanzimi hariç, diğer yetenek test veya testlerine girecek aday; ilgili test veya testlere, adayın eğitiminden sorumlu olan organizasyon veya kişi tarafından sevk edilir. Tıbbi uygunluk Madde 14- a) Sağlık sertifikası sahibi, geçerli lisansın imtiyazlarını kullanabilmek için zihinsel ve fiziksel açıdan yeterli olacaktır. Bir lisansın imtiyazlarını kullanmak veya başvurmak için sertifika sahibinin sağlık talimatı hükümlerine uygun bir sağlık sertifikası alması ve bunun lisans imtiyazlarına uygun olması gerekmektedir. Muayenenin tamamlanmasından sonra, adayın sağlık yönünden uygun olup olmadığı yada kararın SHGM ye bırakıldığı gibi hususlar adaya bildirilecektir. Yetkili tıbbi kontrolör, adayı lisansın imtiyazlarını ve/veya uçuş eğitimini kısıtlayabilecek durumlardan haberdar eder. b) Sağlık raporu geçerlilik süreleri şu şekildedir: - 1 inci sınıf sağlık raporları 40 yaşına kadar 12 ay, sonrasında 6 ay, - 2 nci sınıf sağlık raporları 30 yaşına kadar 60 ay, sonrasında 50 yaşına kadar 24 ay, 65 yaşına kadar 12 ay ve sonrasında 6 ay geçerlidir. c) Operasyonda çok uçuş ekibi kısıtlaması (OML- Sadece 1.Sınıf sağlık raporu için) (i) CPL yada ATPL sahibi 1. sınıf sağlık gereksinimleri tam olarak karşılamıyor fakat kabul edilebilir ölçüde güçsüzlük riski taşıdığı düşünülüyorsa sadece ikinci pilot olarak yada nitelikli ikinci pilot ile geçerlidir tahdidi konulacaktır. Bu tahdit, çok pilot operasyonlarda kullanılır ve yalnızca SHGM tarafından düzenlenir yada kaldırılabilir. (ii) Diğer pilot, uçak tipinde gerekli yeterlilikte, 60 yaşını geçmemiş olacak ve OML ye tabi olamaz. d) Operasyonda emniyet pilotu kısıtlaması (OSL- Sadece 2. Sınıf için): Emniyet Pilotu, çift kontrollü uçakta bulunan ve uçağın sınıf veya tipinde sorumlu pilot olabilecek kalifiyede, bu sağlık kısıtlamasına tabi sorumlu pilotun 6

7 sağlık açısından yetersiz duruma gelmesi durumunda kontrolü alabilecek kişidir. OSL, sadece SHGM tarafından düzenlenebilir yada kaldırılabilir. Tıbbi uygunlukta azalma Madde 15- Konuyla ilgili uygulamalar aşağıda belirtilmiştir: a) Sağlık sertifikası sahipleri, sahip oldukları imtiyazları güvenli şekilde uygulamayı engelleyebilecek, sağlık yönünden herhangi bir bozulmayı fark ettiklerinde; ilgili yetkiler veya yetkilendirmeler ve lisanların imtiyazlarını kullanamaz. b) Aldıkları ilaç yada tedavinin görevlerini yerine getirmede herhangi bir yan etkisi olmayacağına kesin emin olmadıkça, sağlık sertifikası sahipleri reçeteli, reçetesiz ilaç yada başka tedavi almayacaklardır. Eğer şüphe varsa SHGM Sağlık Şubesi yada yetkili hastanelerden tavsiye istenecektir. c) Sağlık Sertifikası sahipleri aşağıdakileri durumlarda tavsiye için gecikmeksizin SHGM Sağlık Şubesi yada yetkili hastanelere başvurmalıdır: (i) 12 saatten fazla hastane veya klinikte kalma, (ii) Cerrahi operasyon veya müdahale, (iii) Düzenli ilaç kullanımı, (iv) Düzeltici lenslerin düzenli kullanımına ihtiyaç. d) Aşağıdaki durumların farkında olan sağlık sertifikası sahibi: (i) Uçuş ekibi üyesi olarak çalışmayı engelleyici önemli bir yaralanma. (ii) Uçuş ekibi üyesi olarak çalışmayı engelleyici 21 gün veya daha fazla süren herhangi bir hastalık. (iii) Hamilelik. Hamile ve yaralı olanlar durumlarını yazılı olarak, hastalık durumunda ise hastalığın süresi 21 günü geçiyorsa, 21. gün sonunda SHGM ye bildirecektir. Sağlık sertifikası; yaralanmada, hastalıkta yada hamileliğin doğrulanması halinde geçici olarak askıya alınmış olarak kabul edilir. e) Yaralanma veya hastalık halinde SHGM tarafından yapılan düzenlemelere göre muayene edilen ve muayene sonucu uçuş ekibi üyesi olarak çalışmasında sakınca görülmeyen veya SHGM nin koşulları uygun görerek muayeneden muaf tuttuğu kişinin sağlık sertifikasının askıya alınma işlemi kaldırılır. f) Hamileliğin bitiminde yapılan kontroller sonucu uçuş ekibi üyesinin çalışmasına mani bir durum olmadığı ve görevine başlayabileceği uygun görülürse, sağlık sertifikasının askıya alınma işlemi SHGM tarafından iptal edilir. Özel Durumlar Madde 16- a) Bu talimatta yer alan hükümlerin olası her durumu kapsamayacağı bilinmektedir. Aday talimat uygulamalarının yetersiz kaldığı veya yeni eğitim ve test kavramlarının geliştirilmesinin gereksinimleri karşılamadığı durumlarda muafiyet için SHGM ye başvurabilir. Muafiyet ancak eşdeğer bir emniyet düzeyinin ortaya çıkmasını sağlıyorsa onaylanabilir. b) Muafiyetler kısa dönemli ve uzun dönemli muafiyetler olarak ikiye ayrılır. (Uzun dönemliler 6 aydan daha fazladır). Uzun dönemli bir muafiyetin onayı yalnızca JAA-FCL lisans komitesiyle yapılacak bir anlaşmayla kabul edilebilir. Uçuş süresinin kredilendirilmesi Madde 17- a) Bu talimatta aksi belirtilmedikçe, bir lisans veya yetkiye yönelik kredilendirilecek uçuş süresi; lisans veya yetkinin istendiği hava aracı kategorisinde uçulmuş süre olmalıdır. b) Sorumlu Pilot yada Eğitimdeki Pilot: (i) Lisans veya yetki için başvuran bir adayın yalnız uçuş, çift kumanda öğrenim uçuş süresi ve sorumlu pilot olarak uçtukları sürelerin tümü, lisans yada yetki için istenen toplam uçuş süresi açısından kredilendirilir. (ii) Entegre ATP(A) uçuş eğitim kursunu tamamlayan bir kişi, ATPL(A), CPL(A), çok motor tip veya sınıf yetkisi için gerekli olan sorumlu pilot uçuş süresi açısından aday uçuştan Sorumlu Öğrenci Pilot olarak uçtuğu aletle uçuş süresinin 50 saate kadarı ile kredilendirilir. (iii) Entegre CPL/IR uçuş eğitim kursunu tamamlayan bir kişi, CPL(A) ve çok motorlu tip veya sınıf 7

8 yetkisi için gerekli olan sorumlu pilot uçuş süresi açısından aday uçuştan Sorumlu Öğrenci Pilot olarak uçtuğu aletle uçuş süresinin 50 saate kadarı ile kredilendirilir. c) İkinci Pilot: (i) Lisans sahibi bir pilot, daha üst seviyedeki bir lisansı almak için gerekli olan toplam uçuş süresi açısından, ikinci pilot olarak uçmuş olduğu sürenin tümü ile kredilendirilir. (ii) Lisans sahibi bir pilot, sorumlu pilotun gözetiminde sorumlu pilotun işlev ve görevlerini ikinci pilot olarak yerine getirerek uçuş görevini yaptığında, denetim metodunun SHGM tarafından benimsenmesi şartıyla, daha üst seviyedeki bir pilot lisansı almak için gereken toplam uçuş süresi açısından gözetim altında yapılan bu uçuş süresinin tamamı kredilendirilir. Teorik Bilginin Kredilendirilmesi Madde 18- a) IR(H) sahibi bir kişi, IR(A) için gerekli teorik bilgi öğrenim ve sınavlarından muaf tutulacaktır. b) Aşağıdaki lisans sahipleri konuyla ilgili köprü eğitimini tamamlamaları ve sınavı geçmeleri koşuluyla teorik öğrenim ve sınav gereksinimlerinden muaf tutulacaktır. (i) PPL(A) için başvuran helikopter lisansı sahibi; yada (ii) CPL(A) yada ATPL(A) için başvuran VFR kısıtlaması olmayan ATPL(H) sahibi yada (iii) CPL(A) için başvuran VFR kısıtlaması olan ATPL(H) yada CPL(H) sahibi. c) ATPL(A) teorik bilgi sınavını geçen bir kişi PPL(A), CPL(A) ve IR(A) teorik bilgi gereksinimleri ile kredilendirilir. d) CPL(A) teorik bilgi sınavını geçen bir kişi PPL(A) teorik bilgi gereksinimleri ile kredilendirilir. Eğitim Kuruluşları ve Kayıtlı Tesisler Madde 19- a) Lisans ve yetki eğitimi vermek isteyen ve ana iş merkezi ve kayıtlı ofisi Türkiye içinde bulunan uçuş eğitim organizasyonlarının yetkilendirilmeleri ile ilgili hususlar bu talimatın 5. kısmında açıklanmıştır. Eğitimin bir bölümü JAA üyesi olmayan bir ülkede SHGM nin belirleyeceği koşullara uygun olarak gerçekleşebilir. b) Lisans ve yetki eğitimi vermek isteyen ve ana iş merkezi ve kayıtlı ofisi JAA üye ülkeleri dışında bulunan uçuş eğitim organizasyonlarına aşağıda belirtilen yerleşim birimleri açısından onay verilebilir: (i) Eğer SHGM ve FTO nun ana iş merkezinin ve kayıtlı ofisinin bulunduğu diğer ülke otoritesi arasında, onay sürecine SHGM nin katılımını ve FTO nun düzenleyici denetimini sağlayacak bir anlaşmaya varılmışsa yada, (ii) SHGM, yeterli düzeyde kontrol ve denetlemeyi taahhüt ediyorsa, ilgili ilave gereksinimler karşılanıyorsa ve SHGM tarafından idari usulleri JAA ca kabul edilen bir yöntem izleniyorsa. c) Tip yetki eğitimi vermek isteyen TRTO ların yetkilendirilmeleri ile ilgili hususlar bu talimatın 5. kısmında açıklanmıştır.. d) JAA üyesi olmayan bir ülkede bulunan TRTO lara, Bakanlık tarafından belirlenecek gereksinimlere uyulması koşuluyla SHGM tarafından onay verilebilir. e) Sadece PPL eğitimi vermek isteyen tesisler bu amaçla SHGM tarafından kayıt edilir. 60 yaş kısıtlaması Madde 20- a) Yaş: 60 yaşını doldurmuş bir pilot, aşağıdaki şartlar hariç; ticari hava taşımacılığı ile ilgili bir hava aracının pilotu olamayacaktır: (i) Çok pilotu gerektiren operasyonlarda uçuş ekibinin bir üyesi olarak, ve (ii) Bu lisans sahibinin uçuş ekibi içinde 60 yaşını doldurmuş tek pilot olması şartıyla. b) 65 Yaş. 65 yaşından gün almış bir pilot ticari hava taşımacılığıyla ilgili bir hava aracının pilotu olamaz. 8

9 Lisansı düzenleyen ülke Madde 21- a) Aday, lisans alabilmek için SHGM ye lisans alımına yönelik bütün şartları karşıladığını gösterecektir. b) SHGM ile diğer bir otoritenin anlaşması halinde, bir ülke otoritesinin sorumluluğu altında eğitime başlamış olan bir aday, SHGM nin sorumluluğunda gereksinimleri tamamlayabilir. Bu anlaşma aşağıdakileri içerebilir: (i) Teorik bilgi eğitimi ve sınavlar (ii) Tıbbi muayene ve değerlendirme (iii) Uçuş eğitimi ve testi SHGM ve diğer otorite lisansı düzenleyen ülke hususuna karar vereceklerdir. c) İlave yetkiler, bu yönetmelik hükümlerine göre başka bir JAA üye devlette alınabilir. Bu yetkiler SHGM tarafından lisansa işlenir. d) İdari kolaylık açısından, örneğin temdit için, lisans sahibi lisansı düzenleyen ülke tarafından verilen bir lisansı Türkiye ye -işi ve ikameti Türkiye de ise- transfer edebilir. Türkiye, sonrasında lisansı düzenleyen ülke statüsünü alır ve yukarıda (a) maddesinde belirtilen lisans verilmesine yönelik sorumluluğu üzerine almış olur. e) Bir pilot, belirli bir zamanda, sadece bir JAR-FCL lisansına (uçak) ve sadece bir sağlık sertifikasına sahip olabilir. İkamet Madde 22- İkamet; bireyin kişisel veya mesleki bağlantılar sebebiyle her takvim yılı içinde en az 185 gün yaşadığı veya hiçbir mesleki bağlantısı olmaması durumunda, yaşadığı yer ile arasında kişisel nedenlerle yakın ilişkileri bulunan yerdir. Uçuş ekibi lisans formatı Madde 23- Bu talimat hükümlerine göre SHGM tarafından verilen uçuş personeli lisansları aşağıdaki özelliklere uygunluk gösterecektir. a) İçerik: Konu numarası, konu başlığıyla birlikte basılacaktır. I den XI e kadar olan maddeler lisansın üzerinde bulunması gereken daimi maddelerdir, XII den XIV e kadar olanlar ise değişken maddelerdir ve ana formdan ayrı bir bölümde veya çıkarılabilir bir parça olarak kullanılabilir. Bu ayrı veya çıkarılabilir kısımlar, açık bir şekilde, lisansın parçası olarak ayırt edilebilir olacaktır. (i) Daimi Maddeler: (I) Lisansı düzenleyen ülke (II) Lisansın ismi. (III) Lisansı düzenleyen ülke posta koduyla başlayıp, rakam ve yazı karakterleriyle devam eden seri numarası. (IV) Kişinin adı (V) Kişinin adresi (VI) Kişinin milliyeti (VII) Kişinin imzası (VIII) SHGM ve gerekli olduğu yerde, lisansın düzenlenmesinde uygulanan şartlar (IX) Geçerlilik, imtiyazlara ilişkin yetkilendirmeler (X) Lisansı veren memurun imzası ve veriliş tarihi. (XI) SHGM damgası veya mührü. (ii) Değişken Maddeler (XII) Yetkiler son kullanım tarihiyle sınıf, tip, öğretmen, vb. Radyo telefon (R/T) imtiyazları lisans formunda yada farklı bir sertifika üzerinde olabilir. (XIII) Açıklamalar- örneğin tahdit ve imtiyazlarla ilgili girişler. (XIV) SHGM tarafından gerekli görülen diğer detaylar. b) Materyal: Kullanılan kağıt veya diğer materyal herhangi bir değişikliği veya silintiyi önleyecek veya derhal gösterecek şekilde olmalıdır. Form üzerinde yapılan herhangi bir ilave veya silinti SHGM tarafından açık bir şekilde onaylanacaktır. c) Renk: Pilot lisansı için beyaz materyal kullanılacaktır. d) Dil: Lisanslar; Türkçe ve İngilizce ve SHGM nin uygun görebileceği diğer dillerde yazılacaktır. 9

10 Uçuş süresinin kaydedilmesi Madde 24- Uçuş süresinin kaydedilmesinde aşağıdaki hususlar aranır: a) Pilot olarak uçulan tüm uçuşların ayrıntıları, SHGM onaylı logbook formatına uygun olarak kayıt edilecektir. JAR-OPS 1 altında uçulan uçuşların ayrıntıları, operatör tarafından, kabul edilebilir bir bilgisayar formatında kaydedilebilir. Bu durumda; operatör, pilotun tanıma ve fark eğitimlerini de içeren tüm uçuş kayıtlarını tutmalı ve kendisinden istediğinde sunulabilmelidir. b) Kayıt, şu bilgileri içerecektir: (i) İsim ve adres (ii) Her uçuş için: - Sorumlu pilotun ismi - Uçuş tarihi (gün, ay, yıl) - Ayrılış ve varış yeri ve zamanı ( UTC zamanları blok zaman olacak) - Uçağın tipi ( yapım, model ve farklılık) ve tescili - SE, ME - Toplam uçuş süresi - Birikmiş toplam uçuş süresi (iii) Her uçuş simülatörü ya da FNPT oturumu için: - Eğitim cihazının tipi ve kalite numarası - Sentetik eğitim cihazı yönetmeliği - Tarih (g/a/y) - Oturumun toplam süresi - Birikmiş toplam süre (iv) Pilotun işlevi: - Sorumlu pilot (Solo, SPIC, PICUS süresi dahil) - İkinci pilot - Çift kumanda eğitimi - Uçuş öğretmeni / Uçuş kontrol pilotu - Özel işlevlerin ayrıntılarını gösterecek bir sütun olacaktır. (Bir pilot, aletli uçuş süresi olarak, yalnızca aletleri referans alarak gerçek yada benzetilmiş aletli uçuş şartları altında uçtuğu süreyi kayıt edebilir.) (v) Operasyon koşulları: - Gece - IFR c) Sürenin Kaydı : (i) Sorumlu pilot uçuş süresi : - Lisans sahibi, Sorumlu pilot olarak uçtuğu sürenin tamamını sorumlu pilot süresi olarak kaydeder. - Pilot lisansı sahibi yada adayı, tüm yalnız uçuş süresini ve öğretmenin imzalaması koşuluyla sorumlu öğrenci pilot uçuş süresini sorumlu pilot süresi olarak kaydeder. - Öğretmen yetkisi sahibi bir kişi, bir uçakta öğretmen olarak görev yaptığı sürenin tümünü hem öğretmen pilot süresi, hem de sorumlu pilot süresi olarak kaydeder. - Kontrol pilotu yetkisi sahibi bir kişi uçakta pilot koltuğunda bulunduğu ve kontrol pilotu olarak görev yaptığı sürenin tümünü sorumlu pilot olarak kaydeder. - Uçağın tip sertifikası yada JAR-OPS nedeniyle birden fazla pilotun gerektiği uçaklarda Sorumlu pilotun gözetiminde (Bak. (v)) ikinci pilotun sorumlu pilot olarak görev yaptığı süre logbookta sorumlu pilot tarafından onaylandıktan sonra, ikinci pilot tarafından Sorumlu pilot süresi olarak kaydedilir. - Eğer lisans sahibi aynı gün içinde yaptığı uçuşlarda, her seferinde aynı ayrılış yerine dönüyor ve birbirini izleyen uçuş aralıkları 30 dakikayı geçmiyorsa bu uçuş serileri tek giriş olarak kaydedilir. (ii) İkinci Pilot uçuş süresi :Uçağın tip sertifikası ya da uçuşla ilgili düzenlemeler gereği birden fazla pilotun gerektiği uçaklarda pilot koltuğunda İkinci pilot olarak bulunan bir lisans sahibi, bu sürenin tamamını İkinci pilot uçuş süresi olarak kaydedebilir. (iii) Seyrüsefer ikinci pilot uçuş süresi: Seyrüsefer ikinci pilot, pilot koltuğunda bulunduğu tüm süreyi ikinci pilot uçuş süresi olarak kaydedebilir. (iv) Eğitim süresi: Bir aday tarafından lisans yada yetki için girilen; aletli uçuş öğretimi, alet yer süresi gibi tüm uçuş süreleri, bu eğitimleri veren yetkili öğretmen tarafından onaylanacaktır. (v) Gözetim Altındaki Sorumlu Pilot: Gözetim metodunun SHGM tarafından benimsenmesi koşuluyla, İkinci pilotun sorumlu pilot görev ve işlevlerini sorumlu pilotun emniyet açısından müdahalesini gerektirmeyecek bir şekilde yerine getirdiği, sorumlu pilotun gözetimi altında uçulan bu süre Sorumlu pilot 10

11 süresi olarak kaydedilebilir. Bu süre sorumlu pilot tarafından onaylanır. d) Uçuş süresi kaydının sunumu: (i) Lisans sahibi veya öğrenci pilot, denetleme maksadıyla SHGM tarafından istenmesi halinde, uçuş sürelerinin kaydını yetkililere sunacaktır. (ii) Öğretmenden gerekli onayın alındığının ispatı olarak bir öğrenci pilot tüm S/S yalnız uçuşlarda logbookunu yanında taşımak zorundadır. 11

12 İKİNCİ KISIM Pilot Lisans ve Yetkileri BİRİNCİ BÖLÜM Öğrenci Pilot Lisansı Şartlar Madde 25- Öğrenci pilot lisansı için müracaatlarda aşağıdaki şartlar aranır: a) İlk yalnız uçuşundan önce 16 yaşını tamamlamış olmak. b) En az lise veya dengi okul mezunu olmak. c) 1 veya 2 nci sınıf sağlık sertifikası şartlarını karşılıyor olmak. Lisans Verilme Esasları Madde 26- Bu belge, pilot adaylarının lisans almaya esas teşkil edecek eğitimleri alabilmeleri için eğitime başlamadan önce adaya tanzim edilir ve ön talep formu niteliği taşır. Başvuru, ilgili kurs müdürlüğü tarafından gerekli belge ve bilgileri kapsayan talep formları ile SHGM ye yapılır. Bu belge, bilgi ve formlar üzerinde değerlendirmeler yapılır ve durumu uygun olanların Öğrenci Pilot Lisansı düzenlenir. Yalnız Uçuş Şartları Madde 27- Öğrenci pilotların ilk yalnız uçuşlarını yapabilmeleri için; uçuş eğitim programlarında, yalnız uçuştan önce gösterilecek tüm hareketler detaylı olarak yazılacak ve yalnız uçuşa gönderilmeden önce gerekli tüm hareketlerin aday tarafından emniyetli bir şekilde yapılabildiği uçuş öğretmenleri ve uçuş eğitim kurumlarınca kayıt altına alınacaktır. Yalnız Seyrüsefer Eğitimleri Madde 28- Pilot adaylarının eğitim planına uygun olarak gerekli seyrüsefer uçuşlarını icra edebilmeleri için yeterli ve gerekli eğitimlerin verildiği uçuş defterlerine kaydedilecek ve uçuş öğretmeni tarafından onaylanacaktır. Uçak Tip Tahdidi Madde 29- Öğrenci pilotlara eğitimini yaptıkları uçak tipleri ile yalnız uçuş yaptırılabilir. Bu talimatta açıklanan yalnız uçuş terimi pilot adayının eğitimin alındığı uçakla yaptığı uçuş süresince uçakta yalnız olduğunu ifade eder. Haberleşme Usulleri Madde 30- Öğrenci pilotlar yalnız uçuşa gönderilmeden önce öğrenci pilotun gerekli tüm bilgilere sahip olduğu, ilgili hava trafik haberleşme kurallarını bildiği ve uygulayabildiği uygun olarak doldurularak, kayıt altına alınır. Ayrıca öğrenci pilot lisansındaki ilgili R/T hanesi, bu dersi veren öğretmen pilot tarafından onaylanır. Eğitim Kurumlarının Sorumluluğu Madde 31- Öğrenci pilotların normal hava trafik akışını ihlal etmeyecek ve uçuş emniyet kurallarına uygun olarak uçuşlarını icra etmelerini sağlayacak tedbirleri almaktan, aday pilotun uçuşlarını yaptıran uçuş eğitim kurumu sorumludur. İKİNCİ BÖLÜM Hususi Pilot Lisansı PPL(A) Şartlar Madde 32- Hususi pilot lisansı almak için müracaatçılarda aşağıdaki şartlar aranır: a) Asgari 18 yaşını doldurmuş olmak. b) En az lise veya dengi okul mezunu olmak. c) SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan sağlık kuruluşlarından alınmış, geçerli 1 veya 2 nci sınıf sağlık şartlarına sahip olduğunu gösterir sağlık raporuna sahip olmak. Yalnız eğitim uçuşlarına başlamadan önce sağlık raporunun alınmış olması gerekli olup bu hususun takibinden ilgili eğitim kurumu sorumludur. d) SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi ve uçuş eğitimini başarıyla tamamlamış olmak. e) Teorik bilgi sınavlarında ve uçuş kontrollerinde başarılı olmak. f) Gece uçuşu yetkisi isteniyorsa gerekli eğitimleri almış olmak. g) Bu talimatta belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak. İmtiyazlar Madde 33- Geçerli 1. veya 2. sınıf sağlık raporu olmak kaydı ile hususi pilot lisansına sahip bir pilotun imtiyazı; 12

13 lisansında mevcut sınıf ve tipte, ticari olmayan bir uçuşta, herhangi bir gelir elde etmeksizin, sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak uçmaktır. Teorik Bilgi Eğitimi Madde 34- PPL(A) teorik bilgi eğitim programı içeriği aşağıdaki konuları kapsar: Hava Hukuku, Hava aracı Genel Bilgisi, Uçuş Performans ve Planlaması, İnsan Performans ve Limitleri, Meteoroloji, Seyrüsefer, Operasyon Usulleri, Uçuş Prensipleri, Haberleşme Usulleri. Sınavlar Madde 35- Sınavlar madde 34 de belirtilen 9 konu başlığından yapılacaktır. Toplam sınav süresi 6 saati geçmeyecek ve en az 120 soru olacaktır. Sınavda geçer not 100 üzerinden 75 tir. Teorik sınavların tümü sınavların başladığı tarihten itibaren 18 aylık sürede tamamlanmış olmalıdır. Bu sonuçlar hususi pilot lisansı almaya esas teşkil etmek üzere 24 ay süre ile geçerli kabul edilir. Teorik sınavlarla ilgili diğer hususlar Bakanlık tarafında ayrıca belirlenir. Uçuş Eğitimi Madde 36- Hususi pilot lisansı almak için; SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan bir uçuş eğitim organizasyonunda en az 45 saatlik uçuş eğitiminin tamamlanmış olması gereklidir. Bu sürenin en çok 5 saati uçuş ve seyrüsefer usulleri eğitim cihazında veya uçuş simülatöründe tamamlanmış olabilir. Bu saatlerin değerlendirilmesinde; daha önceden başka kategori bir hava aracına ait lisans veya sertifikaya sahip olan kişilerin bu hava aracında sorumlu pilot olarak uçmuş oldukları saatlerden yüzde 10 u kredilendirilir. Ancak bu süre hiçbir zaman 10 saati geçemez. Diğer kategori hava araçlarından kasıt helikopter, mikrolight ve planörlerdir. 45saatin 25 saati çift kumanda eğitim, 10 saati denetim altında yalnız uçuş bu 10 saatin en az 5 saati yalnız seyrüsefer uçuşu olmalı ve en az birisi en az 150 deniz mili mesafede olan ve tam duruşlu inişi içeren iki meydana seyrüsefer uçuşu şeklinde yapılmış olmalıdır. Başvuru sahibinin başka bir hava aracına ait bir lisansa sahip olmasından dolayı yapılacak kredilendirmelerde çift kumanda eğitimi 20 saatten daha aza indirilerek eğitim yaptırılamaz. Lisans eğitimleri tek veya çok motorlu uçakla yapılabilir. Gece uçuş yetkisinin de verilebilmesi için en az 5 saat gece uçuş eğitimi alınmış olmalıdır. Bu sürede en az 3 saat çift kumanda ve 1 saat seyrüsefer uçuş eğitimi ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır. Uçuş Eğitim Konuları Madde 37- Uçuş eğitim programları aşağıdaki uçuş hareketleri ve konuları esas alınarak hazırlanacaktır. a) Uçuş öncesi hazırlıklar, ağırlık ve denge hesaplanması, uçakların iç ve dış kontrollerinin uçuşa hazırlanması. b) Meydan ve trafik patern çalışmaları, çarpışmadan kaçınma usulleri. c) Görerek uçuş kurallarına göre uçağın kullanılması usulleri. d) Kritik düşük hızlarda yavaş uçuş, stall ı hissetme ve kaçınma usulleri. e) Kritik yüksek hızlarda uçuş, spiral dalışı hissetme ve kaçınma usulleri. f) Normal ve yan rüzgar şartlarında iniş ve kalkış usulleri. g) Azami performansla kısa kalkış, mania kalkışı ve kısa iniş teknikleri. h) Uçuş alet ve göstergeleri referans alınarak, 180 derecelik dönüşleri de kapsayan uçuş usulleri. i) Görerek seyrüsefer uçuşu usulleri, radyo seyrüsefer yardımcılarının kullanılması. j) Benzetilmiş uçak sistem arızaları da dahil olmak üzere tehlike hallerinde hareket tarzları. k) Kontrollü hava sahalarında uçuş, kat ediş usulleri, hava trafik kontrol üniteleri ile temas ve uçuşlarda muhabere usulleri. Eğitim Uçakları Madde 38- Eğitim kurslarına uygun, ilgili JAR standartlarına göre ekipmanı ve bakımı olan, yeterli sayıda eğitim uçak filosu sağlanmalıdır. SHGM tarafından düzenlenmiş yada kabul edilmiş uçuşa elverişlilik sertifikası bulunan uçaklarda yürütülen eğitim, adayın pistonlu- tek motorlu sınıf yetkisi alabilmesine imkan sağlayacaktır. JAR- 22 ye uygun sertifikalı motorlu planörde yürütülen eğitim adayın motorlu planör sınıf yetkisi alabilmesine olanak sağlayacaktır. Her uçakta öğretmen ve öğrencinin kullanabileceği çift ana uçuş kontrolleri bulunmalıdır. Tek bir kumandanın hem öğrenci hem de öğretmen tarafından kullanılabildiği düzenek kabul edilmez. Filo, verilen eğitim kurslarına uyumlu olacak şekilde, stolları ve spinden kaçınmayı göstermeye elverişli ve aletli meteorolojik şartları benzetebilecek ekipmanla donatılmış uçaklardan oluşmalıdır. Eğitimde kullanılacak uçaklar SHGM tarafından eğitim amaçlı olarak onaylanır. Hava alanları Madde 39- Uçuş eğitiminin yürütüldüğü ana havaalanı ve herhangi bir alternatif ana havaalanı aşağıdaki gereksinimleri sağlamalıdır: a) Hava alanları, uçuş eğitiminde kullanılan uçakların izin verilen minimum kalkış ve iniş ağırlıklarında normal 13

14 kalkış ve iniş olanağı sağlayabilen en az bir pist yada kalkış alanına sahip ve: (i) Operasyon bölgesi, 4 knot un altında durgun rüzgar koşullarında ve yılın en sıcak ayındaki ortalama ısıya eşit sıcaklıkta, (ii) Kalkışı takiben tırmanış hattında maniaların en az 50 feet üzerinden geçebilmeli, (iii) Hava alanının, üretici firma tarafından tavsiye edilen motor, iniş takımı ve flap kullanımına uygun, (iv) Pist uzunluğunun, yerden kesildikten sonra en iyi tırmanma oranı süratine geçiş için ilave pilotluk yeteneği veya tekniği gerektirmeyecek uzunlukta olmalı, b) Yer seviyesinde her pistin sonundan görülebilecek şekilde rüzgar istikamet göstergesine, c) Gece eğitimi için kullanılacaksa yeterli pist ışıklandırmasına, d) SHGM tarafından kabul edilebilir uygun hava/yer iletişim araçlarına sahip olmalıdır. Yetenek Testi Madde 40- a) Hususi pilot lisansı uçuş testi; uçuş eğitiminin alındığı aynı tip/sınıf ve hususi pilot eğitimi hareketlerini yapmaya elverişli bir uçak kullanılarak yapılır. Uçuş testi SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir kontrol pilotu tarafından yapılır. Eğer uçuş eğitimleri çok motorlu bir uçak kullanılarak yapılmış ise, çok motorlu bir uçakla uçuş testine girebilmek için 70 saat Sorumlu pilot uçuş saatine sahip olunması gereklidir. b) Aday, SHGM nin incelemesi sonucu yetenek testine girmesi uygun görüldükten sonra teste girer. c) Aday yetenek testinin 1 den 5 e kadar olan bölümlerini, çok motorlu uçak kullanılacaksa 6. bölümü de geçecektir. Bir bölümde herhangi bir maddeden başarısız olunursa, bölümde başarısız olunmuş sayılacaktır. Birden fazla bölümde başarısız olunursa aday testin tamamını tekrar alacaktır. Sadece bir bölümden başarısız olan aday başarısız olduğu bölümü tekrar alacaktır. Herhangi bir bölüm testinin tekrarında başarısız olunursa, daha önce geçilmiş bölümleri de kapsayacak şekilde aday tüm testi tekrar alacaktır. Yetenek testinin tüm bölümleri altı ay içinde tamamlanmış olacaktır. Yetenek testinde başarısız olunmasına müteakip ilave eğitim şartı istenebilir. Testin tüm bölümlerinden iki defa başarısız olunması durumunda, SHGM tarafından belirlenecek ilave eğitim alınacaktır. Girilecek yetenek testleri hususunda sayı kısıtlaması yoktur. Testin Yürütülmesi d) SHGM, testin güvenilir bir şekilde yürütülebilmesini sağlayabilmek amacıyla, kontrol pilotuna emniyetle ilgili gerekli bilgileri tavsiye eder. e) Kontrol pilotu, adayı yetersiz gördüğü için testi sonlandırırsa aday testin tamamına tekrar girer. Aday testin sonlandırılmasını talep eder ve kontrol pilotu sebepleri yeterli bulursa test sona erdirilir. Daha sonra bu testin eksik kalan kısımları tamamlanır. f) Adayın talebi üzerine, herhangi bir manevra yada usul bir defa daha tekrarlanabilir. Kontrol pilotu adayın uçuş yeteneğini sergilemesi esnasında tam bir test tekrarı gerektiğini düşünürse, testi herhangi bir aşamada durdurabilir. g) Aday, uçağı sorumlu pilot fonksiyonlarını yerine getirebilecek bir şekilde uçuracak ve uçağı test süresince yanında başka bir uçuş ekibi üyesi yokmuş gibi idare etmelidir. Uçuştaki sorumluluk kontrol pilotundadır. h) Seyrüsefer testinde uçulacak rota kontrol pilotu tarafından seçilecektir. Rota kalkışın yapıldığı yada başka bir meydanda son bulabilir. Aday uçuş planlamasından sorumlu olacak ve uçuşun gerçekleşmesi için gereken ekipman ve dokümanın uçakta bulundurulmasını sağlayacaktır. Yetenek testinin seyrüsefer bölümünün süresi, en az 60 dakika olacaktır Bu test, aday ve kontrol pilotu tarafından ortak alınacak bir karar sonucunda ayrı bir test olarak yapılabilir. ı) Aday, kontrol pilotuna kontroller ve radyo kolaylıklarının tanımlanması da dahil, yapması gereken tüm görevlerini yerine getirdiğini göstermelidir. Kontroller testin yapıldığı uçağın onaylı kontrol listesine göre tamamlanacaktır. Test uçuşunda, uçak el kitabında belirtilmiş olan limitler dahilinde uçağın uçurulmasına ait güç ayarlarına ve hızlara aday karar verecektir. Kalkış, yaklaşma ve inişe ait performans bilgileri, kullanılan uçağın operasyon yada uçuş elkitabına uygun olarak aday tarafından hesaplanacaktır. j) Kontrol pilotu, emniyet açısından müdahalenin gerektiği durumlar yada trafikte gecikmenin önlenmesi dışında uçağın operasyonunda rol almayacaktır. 14

15 Uçuş Testi Toleransı k) Aday aşağıdaki yetenekleri göstermelidir: - Uçağı limitleri dahilinde idare edebilmeli, - Tüm manevraları düzgün ve tam olarak tamamlayabilmeli, - İyi bir havacı olarak doğru karar verebilmeli, - Havacılık bilgisini uygulayabilmeli, - Bir prosedür yada manevranın sonucunun başarılı olacağına şüphe bırakmayacak şekilde her zaman uçağın kontrolünü elinde tutmalıdır. l) Aşağıdaki limitler genel yardımcı materyal niteliğindedir. kontrol pilotu, türbülanslı koşullar, kullanılan uçağın idare özellikleri ve performansına göre esnekliğe izin verecektir. İRTİFA Normal uçuşta Benzetilmiş motor arızasında feet feet İSTİKAMET Normal uçuşta Benzetilmiş motor arızasında HIZ Kalkış ve yaklaşma +15/-5 kts Diğer uçuş rejimleri +-15 kts ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ticari Pilot Lisansı- CPL(A) Şartlar Madde 41- Ticari pilot lisansı almak için müracaatlarda aşağıdaki şartlar aranır: a) En az 18 yaşında olmak. b) En az lise veya dengi okul mezunu olmak. c) SHGM tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşlarından alınmış, geçerli 1. sınıf sağlık şartlarına sahip olduğunu gösterir sağlık raporu olmak. d) SHGM tarafından yetkili kılınmış Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi ve uçuş eğitimini başarıyla tamamlamış olmak. e) Teorik sınav ve uçuş kontrollerinde başarılı olmak. f) Bu talimatta belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak. İmtiyazlar Madde 42- Ticari pilot lisansına sahip bir pilot; aldığı eğitim ve kurs programına bağlı olarak, geçerli 1. sınıf sağlık raporuna sahip olmak kaydı ile aşağıda belirtilen imtiyazların tümünü veya bir kısmını kullanabilir. a) Hususi pilot lisansına sahip bir pilotun bütün imtiyazlarını kullanmak, b) Ticari hava taşımacılığı yapmayan herhangi bir uçakta sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak uçmak, c) Tek pilota sertifikalı ticari hava taşımacılığı yapan uçakta sorumlu pilot olarak uçmak, d) Ticari hava taşımacılığı yapan bir uçakta ikinci pilot olarak uçmak. Tecrübe ve Kredilendirme Madde 43- a) Entegre Kurslar: Entegre uçuş eğitim kursunu başarı ile tamamlayan bir CPL(A) adayı, SHGM tarafından verilmiş yada kabul edilmiş uçuşa elverişlilik sertifikası olan bir uçakta en az 150 saat uçuş süresini tamamlamalıdır. Kredilendirme entegre kursların ilgili bölümlerinde açıklanmıştır. b) Modüler Kurs: Entegre kurs mezunu olmayan bir CPL(A) adayı, SHGM tarafından verilmiş yada kabul edilmiş uçuşa elverişlilik sertifikası olan bir uçakta en az 200 saat uçuş süresini tamamlamalıdır. Bu 200 saatlik uçuş süresinden: (i) PPL(H) sahibi için helikopterde sorumlu pilot olarak 30 saat, (ii) CPL(H) sahibi için helikopterde sorumlu pilot olarak 100 saat, (iii) Motorlu planörde yada planörde sorumlu pilot olarak 30 saat 15

16 kredilendirilir. c) Uçuş Süreleri: Aday, entegre kurs süresince 150 saat ve modüler kursta 200 saat uçuş süresini tamamlamış olacak ve bu süre en az aşağıdaki saatleri kapsayacaktır: (i) 100 saat sorumlu pilot yada aday bu saati entegre uçuş eğitim kursunda tamamlamış ise 70 saat sorumlu pilot uçuş süresi (ii) Sorumlu pilot olarak 20 saatlik seyrüsefer uçuş süresi. Bu uçuşun en az bir tanesi, kalkış meydanından farklı iki meydana tam duruşlu inişin yapıldığı en az 540 km lik seyrüsefer uçuşu olmalıdır. (iii) En fazla 5 saat aletli yer süresini içeren, 10 saatlik alet eğitimi, (iv) 5 saat gece uçuşu. Teorik Bilgi Madde 44- a) Kurs: CPL(A) adayı, yetkili bir uçuş eğitimi organizasyonunda onaylı bir kursta teorik bilgi eğitimi almış olacaktır. Kurs, 45. maddede belirtilen şekilde bir uçuş eğitim kursuyla birleştirilmelidir. b) Sınav: CPL(A) adayı, CPL(A) sahibine tanınacak imtiyazlara uygun bilgi seviyesinde olduğunu göstermeli ve bu talimatın 4. kısmında belirtilen gereksinimleri karşılamalıdır. Sınavlarla ilgili hususlar Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir. c) Entegre bir uçuş eğitim kursundan geçen bir aday, en azından o kurs için gereken bilgi seviyesini, ilgili kurs bölümlerinde belirtildiği şekilde göstermelidir. Uçuş Eğitimi Madde 45- a) Kurs: CPL(A) adayı, onaylanmış entegre veya modüler uçuş eğitim kursunu, SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir uçuş eğitim organizasyonunda, uçuşa elverişlilik sertifikası SHGM tarafından verilmiş veya kabul edilmiş uçaklarda tamamlamalıdır. Bu kurs teorik bilgi eğitim kursuyla birleştirilebilir. Onaylı kurslar 4 başlık altında toplanmaktadır: (i) Entegre ATP(A) Kursu (ii) Entegre CPL(A) /IR Kursu (iii) Entegre CPL(A) Kursu (iv) Modüler CPL(A) Kursu b) Gece Eğitimi: Aday, en az 5 saat gece uçuş eğitimi almış olmalıdır. Bu sürede en az 3 saat çift kumanda ve 1 saat seyrüsefer uçuş eğitimi ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır. Yetenek Madde 46- CPL(A) adayı, 51. maddede açıklanan manevra ve usulleri uçağın sorumlu pilotu olarak uygulayabilmeli ve CPL(A) sahibine verilen imtiyazlara uygun yeterliliğe sahip olduğunu göstermelidir. Aday ilgili kursta açıklanan hususlara göre yetenek testine girmelidir. Entegre ATP(A) Kursu Madde 47- a) Entegre ATP(A) kursunun amacı, öğrenci pilotları ticari hava taşımacılığındaki çok pilotlu, çok motorlu uçaklarda İkinci Pilot olarak görev yapabilecek düzeyde eğitmeyi ve CPL(A)/IR alabilmelerini sağlamaktır. b) Entegre ATP(A) kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim Müdürünün denetiminde, FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlamalıdır c) Kurs 12 ile 36 ay arası sürecektir. FTO tarafından ilave olarak uçuş eğitimi veya yer eğitimi verilecekse ve bu uzatma kursun 36 aydan fazla sürmesine neden olacak ise, bu şekildeki özel düzenlemeler SHGM onayıyla yapılabilir. d) Bir aday, ilk defa başlayan yada ICOA Annex 1 e göre düzenlenmiş bir PPL(A) sahibi olarak bu eğitime kabul edilebilir. İlk defa başlayacak aday, öğrenci-pilot şartlarını karşılamalıdır. Eğer aday PPL(A) sahibi ise; kurs öncesi yapılan uçuş süresinin %50 si uçuş eğitimi gereksinimi açısından en fazla 40 saate kadar yada gece uçuş yetkisi varsa 45 saate kadar kredilendirilebilir. Bu sürenin kredilendirilmesinde çift kumanda eğitim süresi en fazla 20 saat olabilir. Uçulan sürelerle ilgili kredilendirme FTO nun takdirinde olacak ve adayın eğitim kayıtlarına işlenecektir. Aday, pilot lisansı sahibi olmayan bir öğrenci pilot ise; FTO, SHGM onayı ile helikopterde yada gezi amaçlı motorlu 16

17 planörde uçulacak en fazla 20 saate kadar ikili alıştırmalar tahsis edebilir. e) ATP(A) kursunun tümünü tamamlayamayan bir aday daha düşük seviyedeki bir lisans ve tatbiki mümkünse aletli uçuş yetkisi almaya yönelik teorik bilgi sınavı ve yetenek testi için SHGM ye başvurabilir. f) Bir kurs esnasında başka bir FTO ya tranfer olmak isteyen bir aday, diğer FTO da istenen ilave eğitim saatlerinin resmi olarak değerlendirilmesi için SHGM ye başvurmalıdır. g) FTO, adayın kurstaki teorik bilgi eğitim içeriğini anlamasını kolaylaştırması açısından kursa kabulden önce adayın yeterli İngilizce bilgisine sahip olduğunu yapacağı sınavlar ile belirlemelidir. İngilizce yeterliliği 57. madde ile uyumlu olacaktır. h) Kurs şunları kapsayacaktır: - ATPL(A) bilgi düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi - Görerek ve aletli uçuş eğitimi ve - Birden fazla pilotlu uçakların operasyonuna yönelik uçuş ekibi işbirliği eğitimi. ı) (l) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (n) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi ve çok motorlu aletli uçuş yetkisi içeren CPL(A) nin verilmesine yönelik teorik bilgi ve yetenek koşulları yerine getirilmiş olmalıdır. j) Teorik Bilgi: SHGM tarafından onaylanmış bir ATP(A) teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması interaktif video, slayt/teyp gösterimi, etüt çalışması, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya desteğini içerecek en az 750 saatlik (1 saat = 60 dakikalık eğitim) eğitimi kapsamalıdır. 750 saatlik eğitim, her bir konunun minimum saati aşağıdaki örnekteki gibi bölünecektir. KONU SAAT Hava Hukuku 40 Genel Hava aracı Bilgisi 80 Uçuş Performansı ve Planlaması 90 İnsanın Performans ve Limitleri 50 Meteoroloji 60 Seyrüsefer 150 Operasyon Prosedürleri 20 Uçuş Kuralları 30 Haberleşme 30 Saatlerin diğer alt bölümlere ayrılması, SHGM ve FTO arasında kararlaştırılabilir. k) MCC kursu en az 25 saat teorik bilgi eğitimi ve alıştırmalarını kapsayacaktır. l) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir ATPL(A) sahibinin imtiyazlarına uygun bilgi düzeyini göstermelidir. m) Uçuş Eğitimi: Tip intibak eğitimini içermeyen uçuş eğitimi, tüm gelişim testlerini içerecek ve en fazla 55 saati aletli yer süresi olabilecek şekilde toplamda en az 195 saati kapsamalıdır. Toplam 195 saat içerisinde adaylar en az şunları tamamlamak zorundadır: - En fazla 55 saati aletli yer süresi olabilecek 95 saat çift kumanda eğitimi, - Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat VFR uçuş ve 50 saat aletli uçuşu içeren 100 saatlik sorumlu pilot süresi. (Uçuş öğretmeni uçuşun herhangi bir bölümünü etkilemek veya kontrol etmek durumunda kalmadıkça; SPIC süresi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirir. Uçuş öğretmenince verilecek uçuş sonrası brifingi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirilmez), - Kalkış havaalanından farklı iki havaalanına tam duruşlu inişler yapılacak şekilde planlanmış en az 540 km lik bir mesafedeki VFR seyrüsefer uçuşu içeren sorumlu pilot olarak uçulan 50 saatlik seyrüsefer uçuşu, - 5 saat gece uçuş eğitim süresi. Bu sürede en az 1 saati seyrüsefer olmak üzere 3 saatlik çift kumanda uçuşu ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır. 17

18 -115 saat aletli uçuş süresi. Bu süre şunları içermelidir: - 50 saatlik aletli uçuş eğitimi; bunun, FNPT I de yapılmışsa 25 saate kadarı, FNPT II veya uçuş simülatöründe yapılmışsa 40 saate kadarı aletli yer süresi olabilir. - Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat; - 15 saat uçuş ekibi işbirliği eğitimi. Bunun için uçuş simülatörü veya FNPT II kullanılabilir. n) İlgili uçuş eğitimini tamamlayan aday; CPL(A) yetenek testini 51. maddeye göre tek motorlu yada çok motorlu bir uçakta, aletli uçuş testini 61. maddeye göre çok motorlu bir uçakta alacak ve diğer testlere 78. maddeye göre girmelidir. Entegre CPL(A) / IR Kursu Madde 48- a) Entegre CPL(A) ve IR(A) kursunun amacı pilotları ticari hava taşımacılığında tek pilota sertifikalı tek motorlu yada tek pilota sertifikalı çok motorlu uçakları uçurabilecekleri seviyede yetiştirerek CPL(A)/(IR) almalarını sağlamaktır. b) Entegre CPL(A)/IR kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim Müdürünün denetiminde FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlamalıdır. c) Kurs, 9 ile 30 ay arası sürebilir. d) Bir aday, ilk defa başlayan yada ICOA Annex 1 e göre düzenlenmiş bir PPL(A) sahibi olarak bu eğitime kabul edilebilir. İlk defa başlayacak aday, öğrenci-pilot şartlarını karşılamalıdır. Eğer aday PPL(A) sahibi ise; kurs öncesi yapılan uçuş süresinin %50 si uçuş eğitimi gereksinimi açısından en fazla 40 saate kadar yada gece uçuş yetkisi varsa 45 saate kadar kredilendirilebilir. Bu sürenin kredilendirilmesinde çift kumanda eğitim süresi en fazla 20 saat olabilir. Uçulan sürelerle ilgili kredilendirme FTO nun takdirinde olacak ve adayın eğitim kayıtlarına işlenecektir. Aday, pilot lisansı sahibi olmayan bir öğrenci pilot ise; FTO SHGM onayı ile helikopterde yada gezi amaçlı motorlu planörde uçulacak en fazla 20 saate kadar ikili alıştırmalar tahsis edebilir. e) Entegre CPL(A)/IR kursunu tamamlayamayan veya başaramayan bir aday daha düşük seviyedeki bir lisans ve tatbiki mümkünse aletli uçuş yetkisi almaya yönelik teorik bilgi sınavı ve yetenek testi için SHGM ye başvurabilir. f) Bir kurs esnasında başka bir FTO ya tranfer olmak isteyen bir aday, diğer FTO da istenen ilave eğitim saatlerinin resmi olarak değerlendirilmesi için SHGM ye başvurmalıdır. g) FTO, adayın kurstaki teorik bilgi eğitim içeriğini anlamasını kolaylaştırması açısından kursa kabulden önce adayın yeterli İngilizce bilgisine sahip olduğunu yapacağı sınavlar ile belirlemelidir. İngilizce yeterliliği 57. madde ile uyumlu olacaktır. h) Kurs şunları kapsamak zorundadır: - CPL(A) ve (IR) bilgi düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi, - Görerek ve aletli uçuş eğitimi. ı) (k) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (m) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi ve çok motorlu uçak aletli uçuş yetkisi içeren CPL(A) nin verilmesine yönelik teorik bilgi ve yetenek koşulları yerine getirilmiş olacaktır. j) Teorik Bilgi: Onaylanmış bir CPL(A)/IR teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması, interaktif video, slayt/teyp gösterimi, çalışma odaları, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya desteğini içerecek en az 500 saatlik (1 saat = 60 dakikalık eğitim) eğitimi kapsamalıdır. 500 saatlik eğitim, her bir konunun minimum saati aşağıdaki örnekteki gibi bölünmelidir: KONU SAAT Hava Hukuku 30 Genel Hava aracı Bilgisi 50 Uçuş Performansı ve Planlaması 60 İnsanın Performans ve Limitleri 15 Meteoroloji 40 Seyrüsefer 100 Operasyon Prosedürleri 10 Uçuş Kuralları 25 Haberleşme 30 18

19 Saatlerin diğer alt bölümlere ayrılması, SHGM ile FTO arasında düzenlenebilir. k) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir CPL(A) sahibinin imtiyazlarına uygun bilgi düzeyini göstermelidir. l) Uçuş Eğitimi: Tip intibak eğitimini içermeyen uçuş eğitimi, tüm ilerleme testlerini içerecek ve en fazla 40 saati aletli yer süresi olabilecek şekilde toplamda en az 180 saati kapsayacaktır. Toplam 180 saat içerisinde adaylar en azından şunları tamamlamak zorundadır: - En fazla 40 saati aletli yer süresi olabilecek 80 saat çift kumanda eğitimi, - Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat VFR uçuş ve 50 saat aletli uçuşu içeren 100 saatlik sorumlu pilot süresi. (Uçuş öğretmeni uçuşun herhangi bir bölümünü etkilemek veya kontrol etmek durumunda kalmadıkça; SPIC süresi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirir. Uçuş öğretmenince verilecek uçuş sonrası brifingi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirilmez), - Kalkış havaalanından farklı iki havaalanına tam duruşlu inişler yapılacak şekilde planlanmış en az 540 km (300 NM) lik bir mesafedeki VFR seyrüsefer uçuşu içeren Sorumlu pilot olarak uçulan 50 saatlik seyrüsefer uçuşu, - 5 saat gece uçuş eğitim süresi. Bu sürede en az 1 saati seyrüsefer olmak üzere 3 saatlik çift kumanda uçuşu ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır saat aletli uçuş süresi. Bu süre şunları içermelidir: - 50 saatlik aletli uçuş eğitimi; bunun, FNPT I de yapılmışsa 25 saate kadarı, FNPT II veya uçuş simülatöründe yapılmışsa 40 saate kadarı aletli yer süresi olabilir, - Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat. m) İlgili uçuş eğitimini tamamlayan aday; CPL(A) yetenek testini 51. maddeye göre tek motorlu yada çok motorlu uçakta, aletli uçuş testini 61. maddeye göre tek motorlu yada çok motorlu bir uçakta alacaktır. Entegre CPL(A) Kursu Madde 49- Bu kursla ilgili hususlar aşağıda açıklanmıştır: a) Entegre CPL(A) kursunun amacı, pilotları; uçuş öğretmenliği eğitimi ve aletli uçuş eğitimini hariç tutarak CPL(A) almaya yönelik yetiştirmek ve ayrıca adayın almak istediği zirai ilaçlama ve benzeri diğer eğitimleri vermektir. b) Entegre CPL(A) kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim Müdürünün denetiminde FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlamalıdır. c) Kurs 9 ile 24 ay arası sürebilir. d) Bir aday, ilk defa başlayan yada ICOA Annex 1 e göre düzenlenmiş bir PPL(A) sahibi olarak bu eğitime kabul edilebilir. İlk defa başlayacak aday, öğrenci pilot şartlarını karşılamalıdır. Eğer aday PPL(A) sahibi ise; kurs öncesi yapılan uçuş süresinin %50 si uçuş eğitimi gereksinimi açısından en fazla 40 saate kadar yada gece uçuş yetkisi varsa 45 saate kadar kredilendirilebilir. Bu sürenin kredilendirilmesinde çift kumanda eğitim süresi en fazla 20 saat olabilir. Uçulan sürelerle ilgili kredilendirme FTO nun takdirinde olacak ve adayın eğitim kayıtlarına işlenecektir Aday, pilot lisansı sahibi olmayan bir öğrenci pilot ise; FTO SHGM nin onayı ile helikopterde yada gezi amaçlı motorlu planörde uçulacak en fazla 20 saate kadar ikili alıştırmalar tahsis edebilir. e) Entegre CPL(A) kursunun tümünü tamamlayamayan bir aday daha düşük seviyedeki bir lisans ve tatbiki mümkünse aletli uçuş yetkisi almaya yönelik teorik bilgi sınavı ve yetenek testi için SHGM ye başvurabilir. f) Bir kurs esnasında başka bir FTO ya transfer olmak isteyen bir aday, diğer FTO da istenen ilave eğitim saatlerinin resmi olarak değerlendirilmesi için SHGM ye başvurmalıdır. g) Kurs en az aşağıdaki hususları kapsamalıdır: - CPL(A) düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi, - Görerek ve aletli uçuş eğitimi. h) (k) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (m) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi içeren CPL(A) nin verilmesine yönelik teorik bilgi ve yetenek testi koşulları yerine getirilmiş olmalıdır. 19

20 ı) Teorik Bilgi: Onaylanmış bir CPL(A) teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması, interaktif video, slayt/teyp gösterimi, etüt çalışması, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya desteğini içerecek en az 300 (PPL sahibi için 200) saatlik (1 saat = 60 dakikalık eğitim) eğitimi kapsamalıdır. j) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir CPL(A) sahibinin imtiyazlarına uygun bilgi düzeyini göstermelidir. k) Uçuş Eğitimi: Tip intibak eğitimini içermeyen uçuş eğitimi, tüm ilerleme testlerini içerecek ve en fazla 5 saati aletli yer süresi olabilecek şekilde toplamda en az 150 saati kapsayacaktır. Toplam 150 saat içerisinde adaylar en azından şunları tamamlamak zorundadır: - En fazla 5 saati aletli yer süresi olabilecek 80 saat çift kumanda eğitimi; - 70 saat sorumlu pilot, - Kalkış havaalanından farklı iki havaalanına tam duruşlu inişler yapılacak şekilde planlanmış en az 540 km lik bir mesafedeki VFR seyrüsefer uçuşu içeren Sorumlu pilot olarak uçulan 20 saatlik seyrüsefer uçuşu, - 5 saat gece uçuş eğitim süresi. Bu sürede en az 1 saati seyrüsefer olmak üzere 3 saatlik çift kumanda uçuşu ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır. - En fazla 5 saati FNPT I veya II yada uçuş simülatöründe gerçekleşebilecek 10 saat aletli uçuş süresi, - En az dört kişi taşımaya sertifikalı ve değişebilir bir değişken hatve açılı pervanesi ve içeri alınabilir iniş takımı bulunan bir uçakta 5 saatlik uçuş. l) İlgili uçuş eğitimini tamamlayan aday; CPL(A) yetenek testini 51. maddeye göre tek motorlu yada çok motorlu uçakta alacaktır. Modüler CPL(A) Kursu Madde 50- a) Modüler CPL(A) kursunun amacı, pilotlara CPL(A) almaya yönelik gerekli eğitimi vermektir. b) Modüler CPL(A) kursuna başlamadan önce, aday ICAO Annex I e göre düzenlenmiş PPL(A) sahibi olmalıdır. Uçuş eğitimine başlamadan önce adayda şu özellikler aranır: - Pilot olarak 150 saat uçuş süresini tamamlamış olmak, - Madde 65 ve yetenek testinde çok motorlu bir uçak kullanılacaksa 74. maddede belirtilen koşulları yerine getirmiş olmak c) Modüler CPL(A) kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim Müdürünün denetiminde FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlayacaktır. Teorik bilgi eğitimi sadece bu konuda kurs vermek için yetkili kılınmış bir organizasyonda verilebilir. Bu durumda kursun bu bölümü organizasyonun Eğitim Müdürü gözetiminde yapılır. d) Teorik bilgi kursu 18 ay içinde tamamlanacaktır. Uçuş eğitimi ve yetenek testi bu talimatın 4. kısmında açıklandığı şekilde teorik sınavdaki başarının geçerlilik süresi içinde tamamlanır. e) Kurs şunları kapsamalıdır: - CPL(A) düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi, - Görerek ve aletli uçuş eğitimi. f) (ı) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (m) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi içeren CPL(A) nın verilmesine yönelik teorik bilgi ve yetenek testi koşulları yerine getirilmiş olacaktır. g) Teorik Bilgi: Onaylanmış bir CPL(A) teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması, interaktif video, slayt/teyp gösterimi, etüt çalışması, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya desteğini içerecek en az 200 saat eğitimi kapsamalıdır. SHGM tarafından uygun görülen onaylı uzaktan eğitim kursları uygulanabilirliği kanıtlanmış olmak koşuluyla kursun bir parçası olarak sunulabilir. h) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir CPL(A) sahibinin imtiyazlarına uygun bilgi düzeyini göstermelidir. ı) Uçuş Eğitimi: Aletli uçuş sertifikası bulunmayan adaylar en az 25 saat çift kumanda uçuş eğitimi alacaklar; bunun 5 saati FNPT I, II yada simülatörde olabilecek şekilde 10 saati alet eğitimi olacaktır. Geçerli IR(A) sahipleri alet eğitim süresi açısından tam olarak kredilendirilirler. Geçerli IR(H) sahiplerinin çift kumanda alet eğitiminin 5 saate kadarı kredilendirilebilir ki, bu durumda en az 5 saat çift kumanda alet eğitim süresi uçakta gerçekleşebilir. 20