I. TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR

Transkript

1

2 Bölüm01- Temel Kavramlar I. TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR Maliyet Muhasebesi : Bir işletmede üretilen mal ve hizmet birimlerinin elde edilmesi ve bunların alıcılara ulaştırılıp paraya çevrilmesi için, işletmenin yaptığı fedakârlığın parasal ölçüsünü gösteren maliyetlerin, hangi giderlerden oluştuğunu belirleyen, söz konusu giderleri; türleri, fonksiyonları ve gider yerleri bakımından hesap planındaki sınıflandırma doğrultusunda kaydedip izleyen, bu bilgilerin inceleme ve yorumunun yapılmasına imkân verecek raporların hazırlanmasını ve maliyetlerin kontrolünü amaç bilen işlemler bütünüdür. Tanımdan da anlaşılacağı gibi maliyet muhasebesi sadece hammadde tedariki ve üretimi ile sınırlı kalmayıp, pazarlama maliyetlerini de kapsayan süreçleri bünyesinde barındırır. Kısaca bir tanımla maliyet, hedeflenen bir sonuca ulaşmak için katlanılması gereken esirgemezliklerin parasal toplamıdır. Örneğin, bir malın maliyeti denildiğinde amaçlanan, eğer o mal satınalma yoluyla elde edilmişse alış maliyeti, eğer üretim sonucu elde edilmişse üretim maliyeti dir. Sonuçta her iki durumda da elde edilen mal olup, birinci durumda maliyet satın alma faaliyetinin, ikinci durumda ise üretim faaliyetinin neden olduğu fedakârlıklarla ölçülecektir. Muhasebe Maliyeti : Sonuca ulaşmak için yapılması gereken giderler toplamıdır. Fırsat Maliyeti : Karar seçenekleri arasında birini tercih etmek nedeniyle diğerinden kaçırılan net kazançtır. Bunların yanında yönetim kararlarına ışık tutacak diğer maliyet kavramları da aşağıda açıklanmaktadır. Ek Maliyetler : Türlü seçenekler arasında bir tanesinin seçilmesi durumunda, toplam maliyetlerde (sabit, yarı değişken, değişken) ortaya çıkan değişikliklerdir. Örneğin üretimi 2000 birimden 3000 birime çıkarmayı planlayan bir işletmede; toplam maliyetlerin TL den TL ye çıkması durumunda ek maliyet, TL olacaktır. Elbette bu durumda işletmenin karar alırken beklenen getiriyi de göz ardı etmemesi gerekir. Batmış Maliyet : Bir karar işlemi sırasında o karardan etkilenmeyen maliyetlere batmış maliyetler denir. Genellikle tarihsel maliyetlerdir. Çünkü bunlar geçmişte verilen bir karar ilişkindir ve bugünkü kararlarda bir etkisi olmayacaktır. Örneğin, önceden satın alınmış bir sabit kıymetin maliyeti batmış maliyettir. Maliyet Muhasebesinin Amaçları: Diğer bir yönüyle ele alındığında maliyetler sadece katlanılan fedakârlıklarla ölçülemez. Bir işletme var olan emek ve sermayesini belli bir işe kanalize ederken, alternatif bazı fırsatları kaçırmış olur. Bu durumda kaçırılan alternatif kazançlar da işletme için fırsat maliyeti sorununu ortaya çıkartır. Örneğin çılgınca artan tüketim alışkanlıkları ile beraber üretkenliğin yok olduğu ülkemizde, arazi sahibi birinin, boş arazisi üzerine dikebileceği 100 kök ceviz fidanı yerine, kendisine TL değerinde akıllı telefon alması gösterilebilir. 100 kök ceviz fidanı yaklaşık 10 yıllık bir vadede ortalama her yıl 3 tona yakın bir üretkenlik sağlar ki bu da yılda TL lik bir kazanç anlamına gelir. Arazi sahibi bu kazancı kaçırmakla kalmayıp, telefon için de bir maliyete katlanmıştır. Bahsi geçen örnekte telefonun maliyeti muhasebe maliyeti olarak açıklanırken, TL lik kaçırılan ceviz kazancı ise fırsat maliyeti olarak nitelendirilebilir. Üzülerek belirtmek gerekir ki kaybolan üretkenlik ve tutumluluk bilincimizi yeniden inşa etmek oldukça zordur. Örnekte açıklanan kavramları tanımlamak gerekirse; I. Üretilen mal ve hizmetlerin birim maliyetlerini ölçmek II. Stokların değerlerini hesaplamak III. Geleceğe yönelik planların yapılmasına yardım etmek IV. Giderlerin kontrolünü ve kalite standardını korumak koşulu ile olanaklar ölçüsünde maliyetlerin düşürülmesini sağlayacak yöntemleri geliştirmek V. Seçenekler arasında karar vermek durumunda olan yöneticilere maliyetle ilgili düzenli, etkili ve güvenilir bilgiler vermek FARKLAR Maliyet Muhasebesi Finansal Muhasebe Mamul Kavramı 151 Yarı Mamul Hs. 152 Mamuller Hs. 620 Satılan Mamul Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik veri üretir Yöneticiler Ortaklar Personel Ticari Mal Kavramı 153 Ticari Mallar Hs. 621 Satılan Ticari Malların Maliyeti Dış bilgi kullanıcılarının ihtiyacı olan verileri sağlar Devlet Yatırımcılar Ortak olm. İsteyenler Kredi verenler 1

3 Bölüm01- Temel Kavramlar A. HARCAMA: Bir mal, fayda ve hizmet sağlanması veya herhangi bir edim karşılığı olmaksızın ortaya çıkan bir yükümlülük nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanmalardır. Burada harcamadan kastedilen sadece nakit çıkışları olmayıp, vaat edilen borçlanmalarda harcamanın bileşenini oluşturur. Harcama ile gider kavramları aynı şey değildir. Harcamanın gidere dönüşmesi için, harcama karşılığında elde edilen yararın, aynı dönemde tüketilmesi gerekir. Şayet harcama yoluyla elde edilen yarar gelecek dönemlerde tüketilecek ise, harcamalar maliyete dönüşmektedir. Her harcama bir gider olmayacağı gibi, her giderinde bir harcama olması gerekmez. Örneğin amortisman giderleri ve karşılık giderleri gerçekte nakit çıkışı ve yükümlülük gerektirmeyen giderlerdir. Yani bir harcamaya esas teşkil etmezler. D. ZARAR: Belirli bir döneme ait giderler toplamının, o dönem hasılatından fazla olan kısmıdır. Diğer bir ifade ile işletmeden çekilen ve konan değerler hariç olmak kaydı ile dönem sonu öz sermayesi ile dönem başı öz sermayesinin karşılaştırılması suretiyle bulunan negatif farktır. Bu açıklamalardan yola çıkarak zararı ikiye ayırabiliriz. a) Bilanço Yaklaşımında Zarar: Belirli bir dönemde bir işletmenin öz sermayesinde, giderler ve işletmeden çekilen değerler hariç, olağan dışı faaliyetler veya arızi yapılan işlemler ve olaylar sonucunda meydana gelen azalışlardır. b) Gelir Yaklaşımında Zarar : Belirli bir dönemde işletme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bir gelir elde edilmesi dışında, arızi iş ve olaylardan dolayı kullanılan veya tüketilen varlıkların hasılattan düşülen, yararı tükenmiş maliyetleridir. B. MALİYET: Herhangi bir malı veya hizmeti, kullanıldığı veya satıldığı yerde veya durumda elde edebilmek için doğrudan doğruya ve dolaylı olarak yapılan toplam harcamalardır. a) Tükenmiş Maliyet: Peşin ödenmiş giderlerin cari döneme ait kısmıdır. b) Tükenmemiş Maliyet: Cari dönem içerisinde tüketimi gerçekleşmemiş Stoklar, Özel Maliyetler, peşin ödenmiş giderler aktifleştirilmiş gider ya da tükenmemiş maliyet olarak kabul edilir. c) Dönüştürme Maliyeti: Üretim esnasında hammadde ve malzemenin işlenip mamul haline getirilmesine kadar katlanılan maliyetlerdir. İşçilik ve Genel üretim giderinin bileşiminden oluşur. İşlem gideri ve şekillendirme maliyeti olarak da adlandırılmaktadır. C. GİDER: Hasılat elde etmek amacıyla tüketilen maliyetler toplamıdır. a) Bilanço Yaklaşımında Gider: Bir İşletmenin belli bir dönemdeki mal teslimi veya üretim, hizmet kullanımı veya sürekli ana iş konusuyla ilgili diğer işlemleri sonucunda işlemenin varlıklarında meydana gelen azalışlar veya yükümlülüklerinde meydana gelen artışlardır. b) Gelir Yaklaşımında Gider: İşletmenin varlığını ve faaliyetini sürdürebilmesi ve bir ekonomik yarar sağlaması için belli bir dönemde kullandığı ve tükettiği girdilerin faydası tükenmiş maliyetlerin hâsılattan düşülen kısmıdır. 2

4 Bölüm02- Giderlerin Sınıflandırılması II. GİDERLERİN SINIFLANDIRILMASI BÜTÇE DENKLEMİ A. ÜRÜNLERE YÜKLENMELERİNE GÖRE a) Direkt Gider: Belirli bir mal veya hizmetin üretime doğrudan doğruya herhangi bir dağıtım anahtarı kullanmadan yüklenebilen giderlerdir. b) Endirekt Gider: Belirli bir mal veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenmeyip birtakım dağıtım ölçüleri ile yüklenebilen giderlerdir. B. FAALİYET HACİMLERİNE GÖRE a) Sabit Giderler: Belirli bir zaman dilimi ve hacmi içinde faaliyet hacmindeki atış ve azalışlardan etkilemeden aynı kalan giderlerdir. Yapısal Giderler: İşletmenin yapısına bağlı olarak ortaya çıkan ve zorunlu olan maliyetlerdir. (Amortisman Giderleri) Programlanmış Giderler: Yöneticilerin alacakları kararlardan etkilenen ve vazgeçilebilir nitelikte olan maliyetlerdir. (Reklam, AR-GE giderleri) Giderler Üretim Miktarı Toplam Sabit Maliyet Giderler Üretim Miktarı Birim Değişken Maliyetler b) Değişken Giderler: Faaliyet hacmine bağlı olarak artan veya azalan giderlerdir. Y = a + b.(x) Karma Maliyet = Toplam + Birim Faaliyet Sabit Değişken Hacmi Maliyet Maliyet İşletmede giderlerin sabit ve değişken kısımlara ayrılmasında kullanılan yöntemler şunlardır; En düşük ve en yüksek hacimler tekniği Yarı ortalamalar tekniği (Çifte Ortalamalar) Grafik Tekniği Yöntemi (Serpilme Grafiği) İş Ölçümü Yöntemi En Küçük Kareler Yöntemi Muhasebe Yöntemi C. FONKSİYONLARINA GÖRE (7/A Seçeneği) a) Stok Maliyet Giderleri a. Alış Gideri b. Üretim Giderleri Direkt İlk Md. ve Malzeme Gideri Direkt İşçilik Gideri Genel Üretim Gideri b) Dönem Giderleri a. Araştırma Geliştirme Gideri b. Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri c. Genel Yönetim Gideri d. Finansman Gideri Giderler Giderler D. ÇEŞİTLERİNE GÖRE (7/B Seçeneği) Üretim Miktarı Toplam Değişken Maliyetler Üretim Miktarı Birim Sabit Maliyetler c) Yarı Sabit- Yarı Değişken Giderler Yarı Değişken Giderler: Yarı değişken giderler; Faaliyet hacmi durduğunda tamamen ortadan kalkmayan ancak faaliyet hacmine bağlı olarak artan veya azalan giderlerdir. Bakım onarım giderleri Yarı sabit giderler: Belirli bir faaliyet aralığında sabit olan bu hacım aşıldığında sıçramalar gösteren giderlerdir. 0. İlk madde ve malzeme giderleri 1. İşçi ücret ve giderleri 2. Memur ücret ve giderleri 3. Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler 4. Çeşitli giderler 5. Vergi resim ve harçlar 6. Amortismanlar 7. Finansman giderleri Giderler Giderler Üretim Miktarı Üretim Miktarı Yarı Değişken Maliyetler Yarı Sabit Maliyet 3

5 Bölüm02- Giderlerin Sınıflandırılması ÇALIŞMA SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi mamul vücuda getirilmesinde ortaya çıkan ve üretim maliyetlerine doğrudan yüklenebilen giderlerden birisidir? A) Endirekt Giderler B) Sabit Giderler C) Direkt Giderler D) Yapısal Giderler E) Dolaylı Giderler 2. Aşağıdakilerden hangisi mamul veya mamul grubu için ne kadar kullanıldığı doğrudan tespit edilemeyen, üretilen mamulün maliyetine çeşitli yükleme oranları üzerinden dâhil edilen giderlerden birisidir? A) Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri B) Direkt İşçilik Giderleri C) Direkt Giderler D) Sabit Giderler E) Birim Değişken Maliyetler 5. Aşağıdakilerden hangisi giderlerin fonksiyonlarına göre sınıflandırılmasında dönem gider yerleri arasında yer almaz? A) Araştırma Geliştirme Gideri B) Üretim Giderleri C) Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri D) Genel Yönetim Gideri E) Finansman Gideri 6. ETZ işletmesi 6000 birimlik üretim hacminde maliyetleri TL olarak gerçekleşmiştir. İşletme izleyen dönemde piyasa beklentilerini karşılamak için üretim miktarını 9000 adede çıkarmıştır. Bu durumda işletmenin üretim artışı ile beraber TL maliyeti ortaya çıkmıştır. Aşağıdaki maliyet ve gider kavramlarından hangisi bu artışın sebepleri arasında yer alır? A) Toplam Sabit Maliyetler B) Birim Sabit Maliyetler C) Birim Değişken Maliyetler D) Yapısal Maliyetler E) Programlanmış Maliyetler 3. Aşağıdakilerden hangisi Yapısal Giderler için doğru bir ifadedir? A) İşletmelerin üretim ile ilgili ortaya çıkan maliyetlerini ifade eder. B) İşletmelerde doğrudan üretimle ilişkilendirilemeyen ve işletmenin yapısına bağlı olarak ortaya çıkan, kısa dönemde vazgeçilmesi zor olan sabit maliyet türüdür. C) İşletmelerde üretim dışında ortaya çıkan ve kolaylıkla yok edilebilen maliyetlerdir. D) İşletmelerde üretimle beraber ortaya çıkan ve üretimdeki artış/azalışa bağlı olarak artan veya azalan maliyetlerdir. E) İşletmenin kısa vadede yok edebileceği, yapısal bir takım zorunluluklardan dolayı katlanmak zorunda olduğu sabit maliyet türüdür. 4. İşletmede üretim miktarındaki artışa bağlı olarak toplam olarak sabit kalabilen ancak belli bir kapasiteden sonra kademeli (basamaksal) olarak artan maliyetlere ne ad verilir? A) Yarı Sabit Maliyetler B) Birim Değişken Maliyetler C) Toplam Değişken Maliyetler D) Birim Sabit Maliyetler E) Yarı Değişken Maliyetler 7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Birim sabit maliyetler üretim hacmindeki değişme ile beraber değişkenlik gösterir. B) Birim değişken maliyetler üretim artışına bağlı olarak değişin maliyetlerdir. C) Toplam değişken maliyetler üretim hacmindeki değişme ile beraber ters orantılı olarak değişir. D) Toplam sabit maliyetler birim sabit maliyetlerin artmasına bağlı olarak artan maliyetlerdir. E) Birim sabit maliyet ile birim değişken maliyetin toplamı üretim için katlanılan birim mamul maliyetini verir. 8. Üretim kapasitesi birim olan TZE Bayrak işletmesi piyasada yoğunlaşan bayrak talebini karşılamak için üretimini arttırmış ve adet bayrak üretmiştir. Bu durumda aşağıdaki ifadelerden hangisi maliyet bilgileri açısından yanlış bir ifade olur? A) İşletmenin üretimini arttırmasıyla beraber birim başına değişken maliyetleri artmıştır. B) İşletme üretim artışıyla beraber kapasitesini aştığı için sabit maliyetleri de artacaktır. C) İşletmenin katlandığı toplam değişken maliyetlerde üretim artışıyla beraber artış yaşanacaktır. D) Üretimdeki artışa bağlı olarak birim başına gerçekleşen değişken maliyetlerde bir artış yaşanmayacaktır. E) İşletmenin birim başına katlandığı değişken maliyetleri değişmezken, birim başına sabit maliyetleri değişecektir. 4

6 Bölüm02- Giderlerin Sınıflandırılması 9. Aşağıdaki maliyet türlerinden hangi ikisinin üretim miktarındaki değişmeden etkilenmediği varsayılır? A) Toplam Sabit Maliyetler Toplam Değişken Maliyetler B) Toplam Sabit Maliyetler Birim Sabit Maliyetler C) Birim Sabit Maliyetler Birim Değişken Maliyetler D) Toplam Sabit Maliyetler Birim Değişken Maliyetler E) Toplam Değişken Maliyet Birim Sabit Maliyetler birimlik üretim kapasitesine sahip ETZ işletmesinin %60 kapasite kullanım oranında birim sabit maliyetleri 8 TL dir. İşletmenin kapasite kullanım oranını %80 e çıkarması durumdan birim başına sabit maliyetlerdeki değişim aşağıdakilerden hangisidir? A) 2,00 TL azalır B) 2,00 TL artar C) 3,20 TL azalır D) 4,00 TL azalır E) 4,00 TL artar 10. ETZ işletmesinin üretim ile ilgili ortaya çıkan maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Birim Değişken Maliyetler : 6 TL Birim Sabit Maliyetler : 8 TL Üretim Miktarı : 6000 Adet Bu bilgilere göre işletmenin üretim miktarını 8000 birime çıkarması durumunda toplam üretim maliyeti kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 14. Toplam sabit maliyetleri TL olan ZET işletmesinin birimlik üretim kapasitesinde %60 kapasite kullanım oranı ile üretim yapması durumunda birim başına katlandığı sabit maliyet tutarı kaç TL dir? A) 4 TL B) 6 TL C) 8 TL D) 10 TL E) 12 TL 11. TZE üretim işletmesi 8000 birim üretim hacminde TL toplam maliyete katlanmaktadır. İşletmenin birim değişken maliyetleri 8 TL olduğuna göre toplam sabit maliyetleri kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 15. TZE işletmesinin 5000 birimlik üretim hacminde toplam maliyeti TL olarak gerçekleşmiştir. Birim başına değişken maliyetleri 10 TL olan işletmenin üretim miktarını 8000 birime çıkarması durumunda birim sabit maliyetlerinde ortaya çıkan artış yada azalış kaç TL olur? A) 3 TL artış B) 5 TL azalış C) 2 TL artış D) 3 TL azalış E) 8 TL artış 12. TEZ işletmesi adet üretim gerçekleştirdiğinde işletmenin toplam üretim maliyetleri TL olarak gerçekleşmektedir. Aynı dönemde işletmenin katlandığı sabit maliyet tutarı TL olduğuna göre işletmenin birim başına değişken maliyetleri kaç TL dir? A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) ZTE işletmesi birim üretim hacminde toplam olarak TL maliyete katlanmaktadır. İşletmenin birim başına ürün maliyeti 4 TL olarak hesaplanmıştır. İşletmenin üretim miktarını adet olarak arttırması durumunda ortaya çıkan toplam maliyet ne kadar olur? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 5

7 Bölüm02- Giderlerin Sınıflandırılması I. Toplam Sabit Maliyetler II. Toplam Değişken Maliyet III. Faaliyet Hacmi IV. Birim Sabit Maliyet V. Birim Değişken Maliyet 17. Yukarıdaki maliyet bilgilerinden hangileri bütçe denkleminin oluşturulmasında kullanılır? A) I ve II B) I, III ve IV C) II, III ve V D) I, III ve V E) II, III ve IV 18. ZTE işletmesinin üretim ve maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Birim Değişken Maliyet : 8 TL Birim Sabit Maliyet : 9 TL Toplam Sabit Maliyet : TL Toplam Değişken Maliyet : TL Üretim Miktarı : 2000 Birim Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin bütçe denklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Y= X B) Y= X C) Y= X D) Y= (2000) E) Y= ZET işletmesinin Ocak ayı üretim miktarı adettir. İşletmenin aynı döneme ilişkin toplam sabit maliyetleri TL olup, toplam değişken maliyetleri ise TL dir. Bu bilgilere göre işletmenin genel üretim gideri esnek bütçe denklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Y= X B) Y= X C) Y= X D) Y= X E) Y= X birim üretim kapasitesine sahip TZE işletmesinin %60 kapasite kullanım oranında birim sabit maliyetleri 5 TL, birim değişken maliyetleri ise 12 TL dir. Bu bilgilere göre işletmenin bütçe denklemi aşağıdakilerden hangisidir? birim üretim kapasitesine sahip olan işletmenin tahmini olarak hesapladığı GÜG esnek bütçe denklemi aşağıdaki gibidir: Y= ,30X Yukarıdaki bilgilere göre aşağıdaki verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) İşletmenin her bir ürünün üretimi için katlandığı birim değişken maliyeti 0,30 kuruştur. B) İşletmenin katlandığı sabit maliyetleri TL dir. C) İşletme %100 kapasite kullanım oranında çalıştığında toplam maliyeti TL olacaktır. D) İşletmenin %100 kapasite kullanım oranında birim başına düşen sabit maliyetleri 2 TL olarak gerçekleşecektir. E) İşletmenin kapasite kullanım oranı düşerse birim başına değişken maliyetleri de artacaktır. 22. ZTE işletmesinin üçer aylık dönemlerine ait üretim ve maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: I. Dönem 1000 adet 4500 TL II. Dönem 1200 adet 5100 TL III. Dönem 1600 adet 7300 TL IV. Dönem 2000 adet 7500 TL Yukarıdaki bilgilere göre En Yüksek En Düşük Noktalar Tekniği yöntemine göre işletmenin birim başına değişken maliyeti kaç TL dir? A) 3,00 TL B) 3,50 TL C) 4,00 TL D) 4,50 TL E) 5,00 TL 23. ETZ işletmesinin 1000 birimlik üretim hacminde toplam sabit maliyetleri TL olup, toplam değişken maliyetleri ise TL dir. Bu bilgilere göre işletmenin faaliyet hacmini 1200 birime çıkarması durumunda katlanacağı toplam maliyet kaç TL olur? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL A) Y= X B) Y= X C) Y= X D) Y= X E) Y= X 6

8 Bölüm03 - İlk Madde ve Malzeme Maliyetleri III. İLK MADDE VE MALZEME MALİYETLERİ A. DİREKT İLK MADDE ve MALZEME GİDERİ Mamulün esas yapısını oluşturan ve hangi mamul için ne kadar kullanıldığı kolayca saptanabilen ilk madde ve malzemenin maliyetidir Direkt ilk madde ve malzeme giderleri doğrudan doğruya mamulün maliyetine yüklenirler. Üretimde kullanılmaları durumunda 710. Direkt İlk Md. Mlz. Gid. Hs. nın borcuna kaydedilirler. C. İLK MADDE VE MALZEME DEĞERLEME YÖNTEMLERİ a) İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi (FİFO): Bu yöntemde ilk alınan ilk madde ve malzeme, öncelikle üretime gönderilir. Dolayısıyla bu yöntemde düşük maliyetli ilk madde ve malzeme üretimde kullanılırken, maliyeti yüksek olan ilk madde ve malzeme stokta kalmaktadır. En yüksek Brüt Satış Karını veren yöntemdir. İşletmenin vergi yükü artar. Elbise üretiminde kumaşın maliyeti Ayakkabı üretiminde derinin maliyeti Yoğurt üretiminde sütün maliyeti Halı üretiminde ipin maliyeti Ekmek üretiminde unun maliyeti B. ENDİREKT İLK MADDE ve MALZEME GİDERİ Mamullerin esas yapısını oluşturmayan ancak tamamlanabilmesi için gerekli olan, yardımcı malzeme maliyeti ile işletme malzemesinin maliyetinden oluşur. Hangi mamul ya da mamul grubu için ne kadar kullanıldığı kolaylıkla tespit edilemeyen malzeme maliyetleridir. Mamul maliyetlerine yüklenirken doğrudan yüklenemeyen, dolaylı olarak dağıtım ölçüleri aracılığıyla yüklenebilen maliyetlerdir. Üretimde kullanılmaları durumunda 730. Genel Üretim Gid. Hs. nın borcuna kaydedilirler. a) Yardımcı Malzeme Üretilen ürünün bünyesine girmekle beraber değer ve miktar olarak ne kadar kullanıldığı tespit edilemeyen ya da ekonomik olarak hesaplanması anlamlı olmayan malzeme maliyetleridir. Elbise üretiminde astar ve ipin maliyeti Ekmek üretiminde tuzun maliyeti b) İşletme Malzemesi Üretilen ürünün bünyesine girmeyen ancak işletmenin faaliyetlerinde kullanılan malzemelerdir. Temizlik Malzemeleri Kırtasiye Malzemeleri Makine Yağı b) Son Giren İlk Çıkar Yöntemi (LİFO): Son giren ilk madde ve malzemeden başlamak üzere üretime gönderilir. Dolayısıyla, maliyeti yüksek olan ilk madde ve malzeme üretimde kullanılmakta, maliyeti düşük olan stokta kalmaktadır. Bu yöntemde kar düşük hesaplanır ve işletmenin vergi yükü azalır. c) Hareketli Ortalama Maliyet Yöntemi: İşletme aldığı her ilk madde ve malzeme den sonra ortalama maliyet bulur. Üretime ilk madde ve malzeme bu ortalama maliyete göre gönderilir. Ortalama birim maliyetleri bulmak için; her defasında kalan tutarı, kalan miktara bölmek yeterlidir. Böylece dönem içindeki çıkışların maliyetindeki farklılıklar önemli ölçüde giderilmiş olmaktadır. d) Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemi: Bu yöntemde ortalama birim maliyet dönem sonunda bulunur. Dönemin ilk madde ve malzeme giriş maliyetleri toplamı; dönem içindeki giren toplam miktara bölünmek suretiyle birim ortalama maliyet saptanır. Dönem içinde ilk madde ve malzemelerin tamamı bu maliyet üzerinden üretime gönderilir. Bu yöntemlerin dışında, Gerçek Parti Maliyet Yöntemi (Has Maliyet) İlk Gelecek olan İlk Çıkar Yöntemi (NİFO) En yüksek Fiyatlı İlk Çıkar Yöntemi (HİFO) Yenileme Maliyeti Yöntemi (Piyasa Fiyatı) Standart Maliyet Yöntemi Güvenlik Stoklarını Dikkate Alan Değerleme Yöntemi Piyasa Fiyatı ve Alış Maliyetinden Düşük Olanı ile Değerleme Yöntemi 7

9 Bölüm03 - İlk Madde ve Malzeme Maliyetleri ÇALIŞMA SORULARI 1. ABC üretim işletmesinin üretmekte olduğu kumaş için gerekli olan ipliğe ait Ocak ayı stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Satın Alınan Kullanılan DB Stoku m x 180 TL/m 3 Ocak m x 200 TL/m 10 Ocak m 16 Ocak m 18 Ocak m x 210 TL/m İşletme stok hareketlerini ilk giren ilk çıkar (FİFO) yöntemine göre değerlemektedir. Bu bilgilere göre, işletmenin üretimde kullandığı ipliğin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) (E) üretim işletmesinin Ocak 2006 dönemi (DM1) cinsi malzemeye ait stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar Brm.Fiy Önc. Dön. Devir TL Satın alınan TL Üretime Gönderilen Satın alınan TL Üretime Gönderilen Bu bilgilere ve son giren ilk çıkar yöntemi ne göre, dönem sonu (DM1) ilk madde ve malzemesinin maliyeti kaç TL dir? A) Dönem sonu ilk madde ve malzeme kalmamıştır. B) C) D) E) M Üretim İşletmesi nin üretmekte olduğu kamyon için gerekli olan lastiklerle ilgili Nisan ayı stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Satın Alınan Kullanılan DB Stoku 800 adet x 60 TL/adet 6 Nisan 200 adet x 65 TL/adet 11 Nisan 900 adet 22 Nisan 900 adet x 69 TL/adet 24 Nisan 500 adet 4. Fiyatların sürekli olarak yükseldiği piyasa şartlarında dönem sonu stoklarının maliyetinin yüksek, üretime verilen malzeme maliyetlerinin ise düşük belirlenmesi istenmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu amaçla kullanılacak değerleme ölçüsüdür? A) Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemi B) Gerçek Maliyet Yöntemi C) Son Giren İlk Çıkar Yöntemi D) İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi E) Hareketli Ortalama Maliyet Yöntemi 5. Fiyatların yükselme eğiliminde olduğu bir ekonomide aşağıdaki maliyet hesaplama yöntemlerinden hangisi kullanıldığında üretimde kullanılan malzeme maliyeti diğerlerine göre her zaman daha yüksek çıkar? A) İlk giren ilk çıkar B) Ağırlıklı ortalama maliyet C) Son giren ilk çıkar D) Hareketli ağırlıklı ortalama E) Gerçek parti maliyeti 6. X işletmesinin Temmuz dönemindeki malzeme hareketlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Satınalınan Kullanılan DB Mevcut 50TLx1000ad Temmuz 65TLx2000ad Temmuz ad. 13 Temmuz 70TLx2500ad Temmuz ad. 30 Temmuz 80TLx1000ad Bu bilgilere göre Hareketli Ortalama Maliyet Yöntemine göre 22 Temmuz tarihinde kullanılan malzemenin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bu bilgilere ve hareketli ortalama maliyet yöntemine göre işletmenin üretimde kullandığı lastiklerin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

10 Bölüm04 - İşçilik Maliyetleri IV. İŞÇİLİK MALİYETLERİ A. DİREKT İŞÇİLİK GİDERİ Mamulün temel yapısını oluşturan ürün ya da hizmetlerin üretimini gerçekleştiren, ürün ya da hizmete doğrudan yüklenebilen işçiliklerdir. Bu giderler 720. Direkt İşçilik Giderleri Hs. nda muhasebeleştirilirler. 1. Esas Üretim Gider Yeri İşçilikleri Konfeksiyon üretiminde dikiş işçisi Kaynak departmanında kaynak işçisi Torna tezgâhında çalışan işçi 2. Fazla mesai ücretinin normal kısmı 3. Sipariş yetişmesi için yapılan fazla mesai ücreti ve zamları B. ENDİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ Direkt işçilik dışında kalan ve mamule doğrudan doğruya yüklenilmeyen işçilik giderleridir Genel Üretim Giderleri Hs. na kaydedilirler. Endirekt işçilik maliyetleri 1. Ustabaşı Ücretleri 2. Hafta tatili, bayram tatili, yıllık izin ücretleri, ikramiyeler, fazla mesai, çocuk zamları vb. 3. Makine başında çalışan işçinin makine bakımı, onarımı vb. konularda eğitim verirken esas işin yerine başka işlerde geçirdiği süreye isabet eden ücretleri 4. Üretimle doğrudan ilgili olmayan işçilikler, tamir, bakım, temizlik işini yapan işçi ücretleri C. İŞÇİLİK MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN BELGELER a) İşyerinde Geçen Toplam Zamanı Gösteren Belgeler i. İşçi saat kartı: Çok işçi çalıştıran işletmelerde iş yerinde geçirilen zamanı göstermek için işçi zaman kartı kullanılır. İşçinin işe giriş ve çıkışında bu kartlar otomatik bir makineye okutulur. Ücret bordoları hazırlanırken temel bilgi kaynağı ise işçi saat kartıdır. ii. Puantaj kartı (Devam çizelgesi): Az işçi çalıştıran işletmelerde görevli kişi servisleri dolaşarak işe gelen işçilerin devam çizelgesinde gösterir. b) Zamanın Hangi İşler Üzerinde Geçirildiğini Gösteren Belgeler i. İşçi Çalışma Kartı Her bir işçinin işyerinde geçirdiği süreyi hangi gider merkezinde, hangi işler üzerinde geçirdiğini, boşa geçen zamanın ya da fazla çalışmalarının olup olmadığını gösteren karttır. Bu karta direkt ve endirekt işçilikler niteliklerine göre işlendiği için maliyet kontrolünde ve dağıtımında etkin bir araçtır. ii. İşçi Çalışma Kartı Özeti Ustabaşı veya atölye şefi tarafından hazırlanan ve onaylanan bu belgede her işçi için düzenlenen işçi zaman kartlarında yer alan bilgiler daha ayrıntılı olarak yer alır. Bu karta dayanılarak muhasebe yevmiye kayıtları yapılır. D. ÜCRET SİSTEMLERİ a) Zaman Temeline Göre Ücret Sistemi: Bu sistemde ücret belirlenirken işçinin işbaşına geçirdiği belli bir zaman esas alınır. Zaman ölçüsü saat, gün, hafta, ay ya da yıl olabilir. Avantajları Çalıştığı sürece işçilere sabit bir ücret garanti etmesi. Kolay anlaşılabilir ve uygulanabilir olması. Çalışanlar için zaman baskısı yaratmadığından dikkat isteyen kaliteli üretim için uygun olması. Dezavantajları Çalışanları teşvik edici bir sistem değildir Kontrole daha çok gereksinim duyulur. Verim düştüğünde birim işçilik maliyeti artar, verim yükseldiğinde birim işçilik maliyeti azalır. b) Akord Temeline Göre Ücret Sistemi: Bu sistemde, zaman göre değil, fiilen yapılan üretim miktarına bağlı olarak ücret hesaplanır. Avantajları Yapılan iş ile ücret arasında doğrudan doğruya bir ilişki vardır Verimi artıran ve üretimi teşvik edici bir niteliğe sahiptir Kontrole fazla ihtiyaç duymaz Dezavantajları İşçilerin yıpranması, kalitenin düşmesi, iş kazalarının artması ve işçiler arası rekabetin çoğalmasına neden olur Üretim kaynaklarında aksama olduğunda üretim miktarı ve ücret düzeyi düşer. 9

11 Bölüm04 - İşçilik Maliyetleri Akord Ücret Sistemi kendi içinde i. Para Akordu: Asgari ücretler ve normal olarak bir saatte üretilebilecek ürün miktarı dikkate alınarak hesaplanan ortalama saat ücretine birim başına akord değeri denir. Örnek: Evlerinde takı yapan bir kişinin yaptığı her takı için akord değerinin 5 TL olarak belirlendiğini ve bu kişinin günde 15 tane takı yapabildiğini varsaydığımızda kişinin hak ettiği ücreti hesaplayınız? ii. iii. Zaman akordu: Zaman akordunda önemli olan faktör bir birimin üretilmesi için geçen zamandır. Hak edilen ücret hesaplanırken bir birim için dakika olarak belirlenen akord zamanı, üretim miktarı ve akord faktörü ile çarpılarak bulunur. Örnek: 2 TL saat ücretiyle çalışan bir işçi % 20 akord zammı almaktadır. Akord zamanı ise 1 birim üretmek için 30 dakikadır. İşçi normal çalışma gününde 15 birim üretmiştir. Bu işçinin zaman akorduna göre günlük kazancı kaç TL dir? Grup Akordu: Bu sistem üretimin grup olarak yapılması zorunlu olduğunda uygulanır. Akord kazancının grup üyeleri arasında dağıtılabilmesi için işçilerin normal saat ücretleri dağıtım anahtarı olarak dikkate alınır. Örnek: Üretimi grup olarak yapılan bir ürün için verilen akord ücreti 120 YTL dir. Akord kazancı grup üyeleri üç kişinin aldıkları normal çalışma ücretleri sırasıyla 45 YTL, 27 YTL ve 18 YTL dir. Akord kazancı grup üyeleri arasında normal çalışma ücretleri dağıtım anahtarı alınmak suretiyle dağıtılacaktır. Buna göre 1. işçinin alacağı akord ücreti kaç YTL dir? c) Primli Ücret Sistemi: Bu sistemde işçiler her zaman temeline dayalı ücret sisteminin sağladığı güvenceye sahipken hem de normal üretim düzeyini aşarsa yarattığı kazançtan belli bir oranda pay almaktadır. E. İŞÇİLİK MALİYETLERİNDE ÖZEL KONULAR a) Boşa Geçen Zaman Karşılığı İşçi Ücretleri Engellenebilir Sebep Hammadde Gecikmesi Normal kapasitenin altında üretim yapılması İş tanımı ve talimatındaki eksiklikler Üretim araçlarının bozulması Malzeme ya da yarı mamullerin üretime sevkinde çıkan aksamalar Enerji sıkıntısından kaynaklanan aksamalar Yukarıda bahsedilen sebepler nedeniyle ortaya çıkan boşa geçen zaman karşılığı ücretler Genel Üretim Gideri hesabında muhasebeleştirilir. Engellenemez Öngörülemez bir sebep Doğal Afet Yangın Genel Enerji Kesintisi Grev Şayet engellenemez bir sebep nedeniyle boşa geçen zaman oluşmuşsa bu durumda verilen ücretler 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları hesabında muhasebeleştirilir. Örnek: Saat ücreti 10 TL olan bir işçinin normal çalışma süresinin 8 saat, bu sürenin 1 saatlik kısmının, i. Hammadde gecikmesi sebebiyle çalışılamamıştır. Gerekli kaydı yapınız ii. Genel enerji kesintisi sebebiyle çalışılamamıştır. Gerekli kaydı yapınız. b) Fazla Çalışma Karşılığı İşçi Ücretleri İşçilerin normal çalışma süreleri dışında yaptıkları çalışmalar için hak ettikleri tutardır. Fazla çalışma ücretleri genellikle normal çalışma ücretinin %50 si kadardır. Fazla çalışma belli bir siparişin yetiştirilmesi için yapılmış ve bu maliyet artışı müşteri tarafından kabul edilmişse; fazla tutar direkt işçilik kabul edilir. Fazla çalışma kapasitesi eksikliğinin giderilmesi için yapılmışsa, fazla tutar endirekt işçilik sayılıp Genel Üretim Maliyetine dahil edilir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli husus fazla çalışmalar karşılığında ödenen normal ücretler değil, zamlı ücretlerdir. Örnek: Saat ücreti 10 TL olan bir işçinin normal çalışma süresinin 8 saattir. İşçi bir çalışma gününde 11 saat olarak fazla çalışmıştır. İşletmenin fazla çalışmalarda % 50 zamlı ödeme yapmaktadır. Buna göre; i. Fazla çalışma belli bir siparişin yetişmesi için yapılmıştır. Gerekli kaydı yapınız. ii. Fazla çalışmanın kapasite eksikliği nedeniyle yapılmıştır. Gerekli kaydı yapınız. 10

12 Bölüm04 - İşçilik Maliyetleri c) Yıllık Ücretli İzin ve İkramiyeler Bu ödemeler bir genel üretim maliyeti unsurudur. Ancak bu tür maliyetler yıl içinde belirli dönemlerde ödendiklerinden ödemelerin yapıldığı aylarda genel üretim maliyetleri artar. Bu sakıncayı ortadan kaldırmak için yıl içinde ödenecek ücretli izin ve ikramiyeler önceden tahmini olarak belirlenir. Bu tutar 12 aya bölünerek her aya eşit dağıtılır. i. Her ay yapılacak kayıt şöyledir. ii. Ücretli izin ve ikramiye ödendiğinde; d) İşçi Kıdem Tazminatı Ödemeleri İş kanununda belirtilen durumlarda iş akdi sona eren işçiye veya kanuni mirasçılarına işverence ödenen paradır. Mamul maliyetlerinin sağlıklı ve doğru hesaplanabilmesi için kıdem tazminatlarının aylar itibariyle üretim maliyetleriyle ilişkilendirilerek maliyet dağıtımlarının yapılması gerekir. i. Tahakkuk edeceği tahmin edilen kıdem tazminatlarının 1/12 si şu şekilde muhasebeleştirilir: ii. Uzun vadeli kıdem tazminatı borcunun kısa vadeli borçlara aktarılması: iii. Kıdem tazminatının ödenmesi durumunda ise şu kayıt yapılır. 11

13 Bölüm05 - Kapsamına Göre Maliyetler V. KAPSAMINA GÖRE MALİYETLER Üretilen mamullerin maliyeti üç ana unsurdan oluşmaktadır: 1. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 2. Direkt İşçilik Giderleri 3. Genel Üretim Giderleri Bunlardan ilk ikisi üretim hacmine bağlı değişken giderlerdir. Direkt işçilik giderleri kimi zaman üretimde harcanan süre karşılığı ödenen ücretler şeklinde belirlenirken, bazı uygulamalarda ise esas üretim yerlerinde çalışan işçilerin ücret ve diğer ödemeleri şeklinde tanımlandığından, kısmen veya tümüyle sabit olabilmektedir. Böyle bir durumda, direkt işçilik giderlerinin bir kısmı kimi zaman sabit kimi zaman ise değişken nitelik kazanabilmektedir. Genel üretim giderleri ise kapsamında hem enerji gibi değişken, hem de amortisman gibi sabit giderleri barındıran yarı değişken bir gider grubudur. Bu bakımdan söz konusu giderler iki alt gruba ayrılabilir; a. Değişken Genel Üretim Giderleri b. Sabit Genel Üretim Giderleri Üretim maliyetlerinin kapsamını belirleyen ve mamul için ne kadar kısmının kullanıldığının tespitinde uygulanan yöntemler şunlardır; A. Asal Maliyet Yöntemi B. Değişken Maliyet Yöntemi C. Normal Maliyet Yöntemi D. Tam Maliyet Yöntemi C. NORMAL MALİYET YÖNTEMİ Bu yöntemde değişken üretim giderlerinin tamamının, sabit üretim giderlerinin ise kapasite kullanım oranına göre maliyetlere yüklenmesi esasına dayanır. Üretim maliyetleri bulunurken, direkt ilk madde ve malzeme, direk işçilik maliyetleri ile değişken genel üretim maliyetleri dikkate alınır. Bununla beraber sabit genel üretim maliyetlerinin dönem içinde kullanılan kapasiteye ait olan kısmı maliyetlere yüklenir. D. TAM MALİYET YÖNTEMİ Tüm maliyet unsurlarının üretim maliyetlerine dahil edildiği yöntemdir. Bu yöntemde dönemin üretim giderlerinin tamamı direkt, endirekt, sabit ve değişken olmasına bakılmaksızın üretilen mamul maliyetine dahil edilir. Not: Bu konu ile ilgili olarak hazırlanmış kalıp tablo aşağıdaki gibidir. Birçok soru bu tablodaki kurallara uyularak rahatlıkla yapılabilmektedir. Kapsamına Göre Maliyetler Gider Türleri Asal Değişken Normal Tam 710 Direkt İlk Md. Mlz. XX XX XX XX 720 Direkt İşçilik XX XX XX XX 730 GÜG (Değişken) -- XX XX XX 730 GÜG (Sabit) KKO* XX Toplam Maliyet XXX XXX XXX XXX Üretim Miktarı adet adet adet adet Birim Maliyet XXX XXX XXX XXX *KKO: Kapasite Kullanım Oranı A. ASAL MALİYET YÖNTEMİ Üretim Maliyetlerinin belirlenmesinde direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik giderini maliyetlere dâhil eden yöntemdir. Genel üretim giderlerinin tamamı maliyet dışı bırakılarak dönem gideri olarak kabul edilmektedir. Asal Maliyet Yöntemi endüstri öncesi toplumlarda üretimin el emeği ve küçük aletler kullanılarak mamule dönüştüğü zamanlardan kalma bir yöntem olup, günümüzün makineleşmiş üretim ortamıyla bağdaşmamaktadır. B. DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ Maliyetlerin yalnızca değişken unsurlarını dikkate alan bir yöntemdir. Bu yöntemde giderler değişken ve sabit olarak ayrılmakta ve maliyeti bulunacak birimlere yalnızca değişken giderler yüklenmektedir. Üretilen birimlerin birim maliyetinin hesabında, bu yöntem direkt ilk madde ve malzeme, işçilik ve genel üretim giderlerinin değişken kısımlarını dikkate almaktadır. GÜG lerinin sabit kısımları ise üretim maliyeti değil dönem gideri kabul edilmektedir. DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ Brüt Satışlar Satışların Maliyeti (-) BRÜT KATKI PAYI Dönemin Değişken Giderleri(-) - Arge - Pasadağ - G.Yönetim NET KATKI PAYI Dönemin Sabit Giderleri (-) - İşçilik - GÜG - Arge - Pasadağ - G.Yönetim KARA/ZARARA KATKI KATKI TİPİ GELİR TABLOSU Not: Tam Maliyet ve Normal Maliyet Yöntemlerinden farklı olarak Değişken maliyet yönteminde Katkı tipi gelir tablosu kullanılmaktadır. 12

14 Bölüm05 - Kapsamına Göre Maliyetler ÇALIŞMA SORULARI Aşağıda verilen bilgilere göre ilk 4 soruyu yanıtlayınız. Aylık üretim kapasitesi adet olan EZT işletmesinde Ekim ayı içerisinde 6000 adet üretim gerçekleşmiştir. İşletmenin aynı döneme ilişkin üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir: Direkt İlk Md. ve Mlz. Gideri : TL Direkt İşçilik Gideri : TL Genel Üretim Gideri : TL Değişken : TL Sabit : TL 1. Yukarıda verilen bilgilere göre işletmenin Asal Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyetleri kaç TL dir? A) 1,50 TL B) 2,50 TL C) 3,00 TL D) 3,60 TL E) 4,00 TL 2. Yukarıda verilen bilgilere göre işletmenin Değişken Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyetleri kaç TL dir? A) 1,50 TL B) 2,50 TL C) 3,00 TL D) 3,60 TL E) 4,00 TL 3. Yukarıda verilen bilgilere göre işletmenin Normal Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyetleri kaç TL dir? A) 1,50 TL B) 2,50 TL C) 3,00 TL D) 3,60 TL E) 4,00 TL 4. Yukarıda verilen bilgilere göre işletmenin Tam Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyetleri kaç TL dir? A) 1,50 TL B) 2,50 TL C) 3,00 TL D) 3,60 TL E) 4,00 TL 5. TZE işletmesinin yıllık üretim kapasitesi birimdir. İşletme Şubat ayında 4000 adet ürünün üretimini tamamlamış ve TL malzeme gideri, TL işçilik gideri, TL değişken GÜG gideri, TL de sabit GÜG giderine katlanmıştır. Bu bilgilere göre işletmenin Normal Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyeti kaç TL dir? A) 7,20 TL B) 8,80 TL C) 9,00 TL D) 11,00 TL E) 11,50 TL 6. ZTE işletmesinin Eylül ayı üretim miktarı 6000 adettir. İşletme maliyetlerini Tam Maliyet Yöntemi ne göre hesapladığında birim üretim maliyeti 8,00 TL, Değişken Maliyet Yöntemi ni kullanarak hesapladığında ise birim maliyetleri 6,00 TL olarak gerçekleşmektedir. Bu bilgilere işletmenin sabit GÜG gideri tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Tam kapasitenin altında üretim gerçekleştiren ZTE işletmesinde aşağıda verilen maliyet sistemlerine ilişkin sıralamalardan hangisi doğrudur? A) Değişken Maliyet < Tam Maliyet < Asal Maliyet B) Asal Maliyet = Değişken Maliyet < Tam Maliyet C) Değişken Maliyet < Normal Maliyet < Tam Maliyet D) Normal Maliyet < Değişken Maliyet < Tam Maliyet E) Değişken Maliyet < Asal Maliyet < Normal Maliyet 8. %100 kapasite kullanım oranında aşağıdaki maliyet sistemlerinden hangileri birbirine eşittir? A) Asal Maliyet-Değişken Maliyet B) Değişken Maliyet-Normal Maliyet C) Değişken Maliyet-Tam Maliyet D) Asal Maliyet-Normal Maliyet E) Normal Maliyet-Tam Maliyet 9. ZTE işletmesinin Değişken Maliyet Yöntemi ne göre üretim maliyetleri TL, Normal Maliyet Yöntemi ne göre TL olarak hesaplanmıştır. Kapasite kullanım oranı %40 olan işletmede kapasite sapması tutarı kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 13

15 Bölüm05 - Kapsamına Göre Maliyetler 10. ZTE işletmesinin üretim kapasitesi birim olup, Mart ayı üretim miktarı adettir. İşletmenin aynı döneme ilişkin brüt satışları toplamı TL, satış indirimleri TL dir. İşletme maliyetlerini Değişken Maliyet Yöntemi ne göre hesapladığında TL, Tam Maliyet Yöntemi ne göre hesapladığında ise TL olarak tespit etmiştir. Bu bilgilere göre Normal Maliyet Yöntemi ne göre işletmenin Brüt Satış Karı kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL I. Direkt İlk Madde ve Malzeme II. Direkt işçilik Gideri (tamamı sabit) III. Değişken GÜG IV. Sabit GÜG V. Değişken Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri VI. Sabit Genel Yönetim Gideri 13. Yukarıda verilen maliyetlerden hangileri Değişken Maliyet Yöntemi ne göre mamul maliyetlerine dahil edilir? A) I, II, III ve V B) II, III ve V C) I ve III D) I, III ve V E) II, IV ve VI 11. TZE işletmesinin Nisan ayı üretim miktarı adettir. İşletmenin dönem içinde gerçekleşen üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir: Direkt ilk madde ve malzeme gideri Direkt işçilik gideri Değişken genel üretim gideri Sabit genel üretim gideri : TL : TL : TL : TL Normal Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyeti 6 TL olduğuna göre işletmenin Nisan ayı kapasite kullanım oranı kaçtır? A) 0,25 B) 0,30 C) 0,40 D) 0,50 E) 0, TZE işletmesinin dönem içi brüt satışları toplamı TL dir. Değişken Maliyet Yöntemi ne göre işletmenin birim maliyetleri 8 TL olarak hesaplanmıştır. Dönem içinde üretim miktarı, satış miktarına eşit olup 4000 adet olan işletmenin dönem giderleri arasında yer alan pazarlama satış dağıtım gideri 6000 TL olup, %25 lik kısmı değişken niteliktedir. Genel yönetim gideri ise 5000 TL olup, yarısı değişken yarısı da sabit giderlerden oluşmaktadır. İşletmenin Değişken Maliyet Yöntemi ne göre net katkı payı kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 12. ETZ işletmesi Ocak ayında 600 adet mamulün üretimini tamamlamıştır. Dönem başı ve dönem sonu yarı mamul stoğu bulunmayan işletmenin aynı dönemde gerçekleşen maliyetleri çeşitli sistemlere göre aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: Asal Maliyet : TL Değişken Maliyet : TL Normal Maliyet : TL Tam Maliyet : TL Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin üretim kapasitesi kaç birimdir? A) 600 birim B) 900 birim C) 1200 birim D) 1500 birim E) 1800 birim 14

16 Bölüm06 - Safha (Evre) Maliyeti VI. SAFHA (EVRE) MALİYETİ SİSTEMİ Safha maliyeti sistemi, genellikle aynı cins mamullerin sürekli ve yığın halde üretildiği işletmelerde kullanılan bir maliyet hesaplama sistemidir. Un, şeker, çimento, cam vs. üreten işletmelerde kullanılır. Üretim, safhalara (işlem merkezlerine) ayrılmıştır. Üretim maliyeti raporu: Belli bir üretim merkezinde, belli bir dönemde gerçekleşen tüm maliyetleri özetleyen bir rapordur. Üç temel bölümü vardır: I. Üretimin miktar hareketleri II. Birim maliyet hesaplamaları III. Sağlama Safha maliyet sisteminde, maliyet akışı açısından dört önemli nokta vardır: 1. Her bir esas üretim gider yerinin üretim maliyeti, ayrı hesaplarda izlenir. (örneğin, 151.yarı mamuller üretim hesabı I. safha ve 151.yarı mamuller üretim hesabı II. safha gibi) Not: Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim gideri hesapları, her üretim safhasında, o safhaya ait 151 yarı mamuller üretim hesabına, yansıtma hesaplarıyla aktarılır. I. safha tamamlanıp II. safhaya geçildiğinde, iki safha arasında oluşan direkt işçilik ve genel üretim giderleri de I. safha maliyetinin yanında II. Safhaya aktarılır. EŞDEĞER BİRİM SAYISI Yarı mamullerin, tamamlanmış mamul cinsinden ifadesidir. Her safhadaki yarı mamul stok miktarı ile tamamlanma derecesinin çarpımından oluşur. Böylece, belli bir safhadaki yarı mamul, tam mamul cinsinden ifade edilebilir. Eşdeğer birim sayısı= Yarı mamul miktarı x Yarı mamul tamamlama derecesi (yüzdesi) 2. Üretimin I. safhasındaki toplam üretim maliyetleri, II. safhaya devreden ürünle birlikte II. safhanın 151 yarı mamuller üretim hesabına aktarılır. (ikiden fazla üretim safhası varsa, her safha için aynı işlem tekrarlanır.) 3. Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim maliyetleri, ilgili oldukları tüm safhalara, her üretim aşamasında ayrı ayrı yüklenir. 4. II. safhadan, tamamlanan ve mamul stoklarına devredilen maliyetler, 152 mamuller hesabının alacağına geçirilir. Satılacak mamuller için, bu hesaptan, 620 satılan mamullerin maliyeti hesabının alacağına, satılacak mamul kadar maliyet devredilir. Üretilen mamullerde farklılık Maliyetlerin İzlenmesinde farklılık Kullanılan belgelerde farklılık Birim üretim maliyetlerinin hesaplanmasında farklılık Safha Maliyeti Sistemi Aynı cins mamuller (tek tip) Üretim maliyeti safhalar halinde toplanır ve her safhada, tüm üretim birimlerine eşit yüklenir. Her safhaya ait üretim maliyeti tabloları vardır. Bu tablolar, üretim maliyeti raporlarına dönüşür. Bölüm üretim maliyeti tablosu üzerinde, bölümlerce ortalama olarak hesaplanır. Sipariş Maliyeti Sistemi Çok sayıda farklı mamul Her mamul grubu için maliyetler ayrı ayrı izlenir. Her sipariş için ayrı sipariş maliyet kartı açılır. Sipariş maliyet kartı üzerinden, siparişler itibariyle hesaplanır. Safha (Evre) maliyet yönteminin aşamaları şunlardır: 1) Miktar hareketlerinin belirlenmesi 2) Eşdeğer birim sayısının hesaplanması 3) Eşdeğer birim maliyetlerinin hesaplanması 4) Evrenin toplam maliyetinin tamamlanmış, tamamlanmamış ve kayıp birimler(fireler) arasında dağılımı 5) Sağlamanın yapılması Hesaplamalarda 2 yöntem kullanılır a. Ortalama Maliyet Yöntemi b. FİFO (İlk Giren ilk Çıkar) Yöntemi (Dönem Başı yarı mamul stokları ayrıca alınır. 15

17 Bölüm06 - Safha (Evre) Maliyeti FİFO YÖNTEMİ I. AŞAMA MİKTAR HAREKETLERİ ÜRETİME GİREN = ÜRETİMDEN ÇIKAN DBYM + Üretime DSYM + Tamamlanan + Fire Başlanan ORTALAMA MALİYET YÖNTEMİ I. AŞAMA MİKTAR HAREKETLERİ ÜRETİME GİREN = ÜRETİMDEN ÇIKAN DBYM + Üretime DSYM + Tamamlanan + Fire Başlanan II. AŞAMA EŞDEĞER BİRİM SAYISI (EBS) II. AŞAMA EŞDEĞER BİRİM SAYISI (EBS) III. AŞAMA EŞDEĞER BİRİM MALİYET III. AŞAMA EŞDEĞER BİRİM MALİYET DİMM Gid. = Dönemin DİMM Maliyeti (TL) DİMM XX EBS DİMM Gid. = Dönembaşı DİMM Maliyeti (TL) + DİMM XX EBS Dönemin DİMM Maliyeti (TL) D. İşçilik Gid.= Dönemin İşçilik Maliyeti (TL) İşçilik XX EBS D. İşç. Gid. = Dönembaşı DİG Maliyeti (TL) + Dönemin DİG Maliyeti(TL) G.Ü.G. = Dönemin GÜG Maliyeti (TL) GÜG XX EBS G.Ü.G. = D.İşç.Gid. XX EBS Dönembaşı GÜG Maliyeti (TL) + Dönemin GÜG Maliyeti (TL) GÜG XX EBS 16

18 Bölüm06 - Safha (Evre) Maliyeti Örnek: Dönem başı Yarı Mamul Dönem İçi Üretimine Başlanan Dönem İçinden Üretimi Tamamlanan Dönem sonu Yarı Mamul Tamamlanma Derecesi DBYM DSYM DİMM %90 %70 DİG %80 %60 GÜG %80 %50 Maliyetler DBYM DÖNEMİN TOPLAM DİMM DİG GÜG MİKTAR HAREKETLERİ ÜRETİME GİREN = ÜRETİMDEN ÇIKAN DBYM + Ü.BAŞLANAN = DSYM + Ü.TAMAMLANAN = = EŞDEĞER BİRİM SAYISI ÇALIŞMA SORULARI 1. ZTE işletmesinin Ocak 2016 döneminde 5000 birim dönem başı yarı mamul stoğu bulunmaktadır. İşletme dönem içinde birim mamulün üretimine başlamış ve 2000 birim mamulün üretimi tamamlayamamıştır. İşletmenin dönem başı ve dönem sonu yarı mamul tamamlama dereceleri tüm üretim süreçleri açısından %60 olarak gerçekleşmiştir. Ortalama Maliyet Yöntemi ne göre işletmenin D.İlk Madde ve Malzeme giderleri açısından eşdeğer birim sayısı kaç adettir? A) B) C) D) E) ETZ işletmesi Ekim 2015 döneminde 8000 birim mamulün üretimine başlamış ve 6000 birimin üretiminin tamamlamıştır. İşletmenin aynı dönemde dönem başı stoğu olarak 1000 birim mamulü bulunmaktadır. Yarı mamullere ait tamamlanma yüzdeleri aşağıdaki gibidir: DBYM DSYM Direkt İlk Md. ve Mlz. Gideri : %80 %70 Direkt İşçilik Gideri : %60 %75 Genel Üretim Gideri : %50 %60 İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi ne göre işletmenin Genel üretim giderleri açısından eşdeğer birim sayısı kaç adettir? A) 7300 B) 7650 C) 7800 D) 8100 E) EŞDEĞER BİRİM MALİYET ORTALAMA MALİYET YÖNTEMİ DİMM Gid. = EBS D. İşçilik Gid.= EBS G.Ü. G. = EBS TOPLAM =20 TL =22 TL =27 TL =69 TL 3. ÖZT işletmesinin Ortalama Maliyet Yöntemi ne göre birim eşdeğer mamul maliyetleri DİMM, DİG ve GÜG açısından sırasıyla 7 TL, 6 TL ve 9 TL olarak hesaplanmıştır. İşletmenin dönem içinde tamamlanan mamul miktarı adet olup, üretime giren ürün miktarı adettir. İşletmenin dönem sonu yarı mamul tamamlanma dereceleri sırasıyla %80, %60 ve %50 olarak gerçekleşmiştir. Bu bilgilere göre işletmenin direkt işçilik giderleri açısından toplam maliyeti aşağıdakilerden hangisidir? FİFO YÖNTEMİ DİMM Gid. = D. İşçilik Gid.= G.Ü.G. = EBS EBS EBS TOPLAM =20 TL =25 TL =30 TL =75 TL A) B) C) D) E)

19 Bölüm06 - Safha (Evre) Maliyeti 4. Safha maliyeti sistemini uygulayan ZTÖ işletmesinin dönem içinde üretmiş olduğu ürünlerin tamamının cari dönemde üretimine başlanan ürünler olduğu, bir önceki dönemden kalan ürünlere ait maliyetlerin cari dönemin maliyeti olarak kabul edildiği yöntem aşağıdakilerden hangisidir? A) İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi B) Ortalama Maliyet Yöntemi C) Son Giren İlk Çıkar Yöntemi D) Tahmini Maliyet Yöntemi E) Standart Maliyet Yöntemi 5. ÖTZ işletmesi bir önceki dönemde tamamlayamadığı ürünler için ortaya çıkan maliyetleri ve üretim miktarını bu dönemin maliyet unsurlarına ilave etmek yerine önceki dönem içerisinde takibini yapmaktadır. Bu bilgilere göre işletme safha maliyeti yöntemlerinden hangisini kullanmaktadır? 7. Bir üretim işletmesi üretmekte olduğu bir mamul için maliyetlerini evre (safha) maliyet sisteminde, ağırlıklı ortalama maliyet yöntemi ile belirlemektedir. İlk evreye ilişkin üretim miktarı bilgileri şöyledir: Dönem Sonu Yarı Mamul Dönemde Üretimine Başlanan Mamul Dönemde Üretimi Tamamlanan Dönem Başı Yarı Mamul birim birim birim birim Direkt ilk madde ve malzeme açısından dönem başı yarı mamul stoklarının tamamlanma derecesi %10 ve dönem sonu yarı mamul stoklarının tamamlanma derecesi %30 dur. Bu bilgilere göre, direkt ilk madde ve malzeme açısından eşdeğer birim sayısı kaçtır? A) B) C) D) E) A) Fiili maliyet yöntemi B) Standart maliyet yöntemi C) Son giren ilk çıkar yöntemi D) Ortalama maliyet yöntemi E) İlk giren ilk çıkar yöntemi 6. UT Üretim İşletmesi İlk Giren İlk Çıkar yöntemi ile safha (evre) maliyetleme sistemini kullanmaktadır. İşletmede Haziran dönemine ait veriler şu şekildedir: Miktar Hareketleri Dönem Başı Yarı Mamul (1 Haziran) Üretime Başlanan Tamamlanan Dönem Sonu Yarı Mamul (30 Haziran) 200 birim birim birim 400 birim Tamamlanma Dereceleri Direkt İlk Madde ve Malzeme Direkt İşçilik Genel Üretim Giderleri Dönem Başı Yarı Mamul % 60 % 40 % 40 Dönem Sonu Yarı Mamul % 75 % 60 % 60 MALİYETLER DB Yarı Mamul Maliyeti TL 3.000TL TL Dönemin Üretim Maliyeti TL TL TL İlk Giren İlk Çıkar yöntemine göre, bu dönem üretimi tamamlanan bir birim mamulün direkt ilk madde ve malzeme maliyeti kaç TL dir? A) 10 B) 15 C) 18 D) 20 E) 22 18

20 Bölüm07 - Gider Dağıtımları VII. GİDER DAĞITIMLARI Mamul maliyetlerini oluşturan direkt ilk madde ve malzeme giderleriyle, direkt işçilik giderleri dışında kalan, üretimle ilgili diğer giderlere; genel üretim giderleri diyoruz. Bu giderler; endirekt ilk madde ve malzeme giderleri, endirekt işçilik giderleri ve üretime doğrudan doğruya yüklenilemeyen diğer üretim giderlerini kapsar. Ortak üretim giderleri de denilen bu giderler her üretim işletmesinin üretim ilişkisine göre çeşitli farklılıklar gösterebilir. Çokça karşılaşabileceğimiz genel üretim giderlerinden bazılarını şöylece sıralayabiliriz: - Endirekt ilk madde ve malzeme giderleri - Endirekt işçilik giderleri - Üretimde kullanılan sabit değer amortisman giderleri - Üretimde kullanılan sabit değerlerin, vergileri, kiraları, harçları - Enerji ve yakıt giderleri - Aydınlatma, ısıtma ve havalandırma giderleri - Tamir, bakım ve onarım giderleri - Sosyal, sağlık, spor tesisleri yemekhane giderleri dinlenme yerleri vb. Görüldüğü gibi, genel üretim giderleri değişik özellikteki çeşitli üretim giderlerinden oluşmaktadır. Bu giderlerin mamullere dağıtımında seçilecek dağıtım ölçüsü oldukça önemlidir. Bu ölçünün, mamulle gider arasındaki ilişkiyi en iyi şekilde temsil etmesi gerekir. (Örneğin; ısıtma giderinin alan genişliği ölçüsüne göre dağıtılması olumlu bir ilişkidir.) ÖZELLİKLERİ 1. Mamulle arasında direkt bir ilişki yoktur 2. Birbirinden çok farklı nitelikte çok farklı maliyet unsurlarından oluşur Sabit Değişken 3. Bir kısmı zaman içinde düzensiz dağılım gösterir İkramiyeler İzin ve tatil ücretleri Isınma giderleri 4. Bir kısmının kesin tutarları ancak yılsonlarında belirlenebilir. Bakım onarım giderleri Amortisman giderleri 5. Yıllık tutarı belli olan bazı GÜG lerin imalata yüklenmesi isteğe bağlıdır. GİDER YERLERİ: Gider yerleri, giderleri ayrı olarak izlenen örgüt veya hesap birimleridir. GİDER YERLERİNİN BÖLÜMLENMESİ: Gider yerleri, giderlerin fonksiyonel bölümlenmesine ve Tekdüzen Hesap Planına uygun şekilde, şu şekilde gruplandırılabilir. A- ÜRETİM GİDER YERLERİ 1. Esas Üretim Yerleri 2. Yardımcı Üretim Yerleri 3. Hizmet Yerleri 4. Üretim Yerleri Yönetim Gider Yerleri B- DÖNEM GİDER YERLERİ 5. Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri 6. Pazarlama Satış ve Dağıtım Gider Yerleri 7. Genel Yönetim Gider Yerleri 8. Finansman Gider Yerleri ESAS ÜRETİM YERLERİ İşletmenin ana faaliyet konusunu oluşturan mamullerin üretimini yapan bölümlerdir. Bazı yapıtlarda işlem merkezleri adıyla da anılan bu gider yerlerine örnek olarak, bir iplik fabrikasında iplik, bobin, ve büküm bölümleri; kumaş fabrikasında dokuma, beyazlatma, boyama ve apreleme bölümleri; bir ağaç işleri ( mobilya ) fabrikasında kesim. makine, montaj, boya-cila ve döşeme bölümleri sayılabilir. ÜRETİM YERLERİ YÖNETİM GİDER YERLERİ Fabrikadaki çalışmaları yöneten veya yönlendiren fabrika müdürlüğü, üretim planlama bölümü, vb. birimleri kapsar. YARDIMCI ÜRETİM YERLERİ Esas üretim yerlerinin ve diğer birimlerin faaliyetlerini sürdürmeleri için gerekli yan girdileri üreten elektrik santrali, buhar (kazan dairesi), basınçlı hava (kompresör) dairesi, vb. birimleri kapsar. HİZMET YERLERİ Diğer gider yerlerine hizmet vermek üzere kurulmuş bakım ve onarım servisi, nakliye servisi, personel taşıma servisi, laboratuar, yemekhane ve malzeme ambarı gibi birimlerdir. ÜRETİM GİDER YERLERİ 19

21 Bölüm07 - Gider Dağıtımları ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER YERLERİ PAZARLAMA, SATIŞ DAĞITIM GİDER YERLERİ Araştırma ve geliştirme giderlerinin biriktirildiği gider yerleridir. Genelde hesap birimi olarak tek bir gider yeri şeklinde karşımıza çıkar. Ancak, araştırma ve geliştirmeye büyük önem vererek, örgüt yapısını buna göre oluşturmuş işletmelerde, örgüt birimleri halinde birkaç gider yerini kapsayabilir. FİNANSMAN GİDER YERLERİ Finansman giderlerinin biriktirildiği, genelde tek hesap biriminden oluşur. GÜG I. DAĞITIM (Heryere) Yard. Hiz. Gid. Yeri Yard. Üret Gid. Yeri Esas. Üret Gid. Yeri DÖNEM GİDER YERLERİ Üretim sonrası depolama, dağıtım vb, faaliyetleri yürüten pazarlama bölümü, satış mağazaları, mamul ambarı, nakliye servisi ( mamul) ve satış sonrası hizmet ( bakım) servisi gibi birimleri kapsar. GENEL YÖNETİM GİDER YERLERİ Genel yönetim giderlerinin yapıldığı yerlerdir. Örnek olarak genel müdürlük, muhasebe bölümü, hukuk müşavirliği vb birimler sayılabilir. GİDER DAĞITIM YÖNTEMLERİ III. DAĞITIM (Mamullere) II. DAĞITIM (Esaslara) -Basit (Doğrudan) Dağıtım - Kademeli Dağıtım - Matematiksel Dağıtım - Standart (Planlı) Dağıtım - Karşılıklı (Turlamalı) Dağıtım MAMULLER 1) Birinci Dağıtım : Giderlerin gider yerlerine dağıtımıdır 2) İkinci Dağıtım : Yardımcı üretim ve yardımcı hizmet gider yerleri giderlerinin esas üretim gider yerlerine dağıtılmasıdır. 3) Üçüncü Dağıtım : Esas üretim gider yerlerinde toplanan giderlerin (maliyetlerin) üretilen mamullere dağıtılmasıdır. BASİT DAĞITIM Yardımcı Gider yerlerinin birbirlerine sunmuş oldukları hizmet alışverişlerini dikkate almayan, giderleri sadece esas üretim gider yerleri ile dönem gider yerleri ve varsa yatırım gider yerleri arasında dağıtan gider dağıtım yöntemidir. MATEMATİKSEL DAĞITIM Her bir yardımcı gider yerinin birbirine sunduğu hizmet alışverişini tam olarak dikkate alan ve dağıtım yaparken denklemler yoluyla dağıtımın gerçekleştirildiği yöntemdir. Y: Kendi Gideri x Diğer Yardımcı Gider yerinden alınan % lik pay KARŞILIKLI (TURLAMALI) Dağıtımına tabi gider yerlerinden birbirine karşılıklı olarak sürekli gitgel turları halinde gider payı vermek suretiyle dağıtılacak gider toplamlarına ulaşan ve sonra bu toplamları bir kerede hizmet verilmiş tüm gider yerlerine dağıtan yöntemdir. KADEMELİ DAĞITIM Yardımcı Gider yerlerinin birbirlerine sunmuş oldukları hizmet alışverişlerini kısmen dikkate alan, giderleri aynı zamanda esas üretim gider yerleri ile dönem gider yerleri ve varsa yatırım gider yerleri arasında dağıtan gider dağıtım yöntemidir. Gider Dağıtımında, - En fazla gider yerine hizmet sunmuş gider yerinden dağıtıma başlanır. - Hizmet sunma dereceleri eşitse, gideri en fazla olan gider yeri öncelikli dağıtılır. - Yardımcı gider yeri giderini dağıtırken kendisine pay vermez. - Kendisinden önce gideri dağıtılmış bir gider yerine, gider dağıtımından pay verilmez. STANDART DAĞITIM Dağıtımda fiili giderler değil, önceden saptanmış (bütçelenmiş) gider tutarları esas alınır. Fiili giderler ile önceden belirlenmiş giderler arasındaki farklar ise basit dağıtım yöntemiyle dağıtılarak sıfırlanır. 20

22 Bölüm07 - Gider Dağıtımları 2. ÇALIŞMA SORULARI 1. Birinci gider dağıtım sonunda gider yerlerinde toplanan gider ile dağıtım anahtarlarına ilişkin bilgiler şöyledir. EÜGY 1 EÜGY 2 YGY (A) YGY (B) I.Gid. Dağıtım Toplamı Dağıtım Anahtarları İşçi Sayısı İstek Fişi Sayısı YGY (A) nın giderleri işçi sayısı, YGY (B) nin giderleri istek fişi sayısı dikkate alınarak dağıtılacaktır. Bu bilgilere ve basit dağıtım yöntemine göre EUGY 2 nin II. Dağıtım sonrası toplam maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) I. Gider Dağıtımı Toplamı Dağıtım Anahtarı İşçi Sayısı Esas Üretim Gider Yerleri Yardımcı Hizmet Gider Yerleri Kaynak Montaj Yemek Temizlik m II. Dağıtımda kademeli dağıtım yöntemini kullanan işletmede dağıtıma Temizlik yardımcı gider yerinden başlanmaktadır. Yemekhane personel sayına göre, Temizlik kaplanan alana göre dağıtılmaktadır. Bu bilgilere göre, kademeli dağıtım sonrası Montaj esas üretim gider yerinin II. Dağıtım sonrası toplam gider tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) B Uretim İşletmesi'nin birinci dağıtım sonrası gider yerlerinde toplanan gider tutarları ile yemekhane ve personel taşıma yardımcı gider yerlerinin diğer gider yerlerine sağladıkları hizmetlerin oranları aşağıdaki gibidir: 4. I.Dağıtım Toplamı Biçki, Dikiş Yemekhane Personel Taşıma Finansman Gider Yeri Yemekhane % 75 - %15 %10 Personel Taşıma %70 %25 - %5 İşletme, II. dağıtımda matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. Yemekhane X ve personel taşıma Y ile ifade edilirse, matematiksel dağıtım yönteminde karşılıklı dağıtıma girecek gider yerlerinin matematiksel denklemleri aşağıdakilerden hangisidir? A) X = ,25Y Y = ,15X B) X = ,15Y Y = ,25X C) X = ,25Y Y = ,15X D) X = ,25Y Y = ,15X E) X = ,15Y Y = ,25X I. Dağıtım Toplamı E.Ü.G.Y Y.H.G.Y. A B Yemekhane Enerji TOPLAM İşçi Sayısı M ZTE işletmesi, II. dağıtımda matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. Yemekhane bölümünün giderini işçi sayısı, Enerji bölümünün gideri ise m 2 sayısına göre dağıtılacaktır. Bu bilgilere göre Yemekhane bölümünün Enerji bölümünden alacağı gider tutarı kaç TL dir? A) 600 B) 200 C) 500 D) 400 E)

23 Bölüm08 - Bütçeleme Süreci ve Standart Maliyetler STANDART MALİYETLER 1. Fiili Standart Maliyet Ayırımı: Fiili maliyetler gerçekte olanı, standart maliyetler ise olması gerekeni gösterir. Fiili maliyetin saptanabilmesi için, maliyete konu olayın meydana gelmiş olması veya işlemin yapılmış bulunması gereklidir. Oysa standart maliyet ilke olarak, ilgili olay veya işlemden önce saptanır. Başka bir deyişle, fiili maliyet geçmişe, standart maliyet ise geleceğe yöneliktir. 2. Sapma Kavramı: Fiili maliyetler ile standart maliyet arasındaki farka sapma adı verilir. Fiili maliyet standart maliyetten fazla ise sapma olumsuz, fiili maliyet standart maliyetin altında ise, sapma olumlu olarak nitelendirilir. ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıda tek tip gömlek üreten bir tekstil işletmesinin üç aylık dönem için bütçelenmiş üretim miktarları yer almaktadır. Bütçelenmiş üretim miktarları Ocak 200 birim Şubat 400 birim Mart 500 birim Her gömlek için 1 m kumaş kullanılmaktadır. İşletme her ay sonunda, bir sonraki ay için bütçelenen üretimde kullanılacak kumaş miktarının % 20 si kadar stok bulundurmaktadır. Bu bilgilere göre, işletmenin Şubat ayı için satın alması gereken kumaş miktarı kaç metredir? STANDART MALİYETLERİN HESAP PLANINDA İZLENMESİ 71. DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ 710. D. İlk Madde ve Malzeme Giderleri 711. D. İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma 712. D. İlk Madde ve Malzeme Giderleri Fiyat Farkı 713. D. İlk Madde ve Malzeme Giderleri Miktar Farkı 72. DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ 720. D. İşçilik Giderleri 721. D. İşçilik Giderleri Yansıtma 722. D. İşçilik Giderleri Ücret Farkı 723. D. İşçilik Giderleri Süre (Zaman) Farkı 73. GENEL ÜRETİM GİDERLERİ 730. Genel Üretim Giderleri 731. Genel Üretim Giderleri Yansıtma 732. Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkı 733. Genel Üretim Giderleri Verimlilik Farkı 734. Genel Üretim Giderleri Kapasite Farkı 2. Aşağıda tek tip gömlek üreten bir tekstil işletmesinin üç aylık dönem için bütçelenmiş üretim miktarları yer almaktadır. Mayıs 250 birim Haziran 350 birim Temmuz 400 birim Her gömlek için 2 m kumaş kullanılmaktadır. İşletme her ay sonunda, bir sonraki ay için bütçelenen üretimde kullanılacak kumaş miktarının % 20 si kadar stok bulundurmaktadır. Bu bilgilere göre, işletmenin Haziran ayı için satın alması gereken kumaş miktarı kaç metredir? 1 İlk Madde Malzeme X hammaddesi Y hammaddesi Z hammaddesi 2 Üretim Süreci A Mamulü B Mamulü 3 Mamul A Mamulü B Mamulü 3. İşletmenin 01 Ocak- 31 Aralık bütçe dönemine ait tahmin edilen satışları aşağıdaki gibidir: I. Üç Ay : birim II. Üç Ay : birim III. Üç Ay : birim IV. Üç Ay : birim Döneme ilişkin satış miktarının % 20 si kadar da dönem sonu mamul stoklarının olacağı öngörülmektedir. Bu bilgilere göre II. Üç Aylık dönem için bütçelenmesi gereken üretim miktarı kaç birimdir? Standart Fiili Ne kadar satabiliriz? Depoda mal var mı acaba? Süleyman nerede? Depoyu say bakalım. Dönem sonunda depoda emniyet stoğu bulundursak mı acaba? 22

24 Bölüm08 - Bütçeleme Süreci ve Standart Maliyetler 4. İşletmenin bütçe dönemine ilişkin F Mamulü ile ilgili satış bilgileri aşağıdaki gibidir: Dönemler Miktar Birinci üç ay 500 İkinci üç ay 600 Üçüncü üç ay 700 Dördüncü üç ay 400 Birinci üç aylık dönemin başında işletmenin elinde 100 adet F cinsi mamul bulunmakta ve işletme her dönem sonunda bir sonraki dönem için bütçelediği satışların % 20 si kadar stok bulundurmak istemektedir. Bu bilgilere göre Üçüncü üç aylık dönem için bütçelenmesi gereken üretim miktarı kaç adettir? 7. A İşletmesinin Ocak ve Şubat ayları için bütçelenmiş üretim miktarları aşağıdaki gibidir: DÖNEMLER OCAK ŞUBAT Bütçelenmiş Üretim Miktarı İşletme her mamul için 4 kg hammadde kullanmaktadır. Ayrıca her ay sonunda bir sonraki ay için bütçelenen üretim miktarı için kullanılacak hammadde miktarının %10'u kadar hammadde stoku bulundurmak istenmektedir. Aralık ayı sonundaki hammadde stoku ise100 kg'dır. Hammaddenin kg alış fiyatı 1 TL olduğuna göre, Ocak ayı için satın alınacak hammaddenin maliyeti kaç TL dir? 5. Aşağıda bir üretim işletmesinin üçer aylık dönemler itibariyle bir yıllık bütçelenmiş satış miktarları yer almaktadır. DÖNEMLER Bütçelenmiş Satış Miktarı İşletme her dönem sonunda bir sonraki dönem için bütçelediği satışların %10 u kadar bir stok miktarı elinde bulundurmak istemektedir. Bu bilgilere göre işletmenin üçüncü üç aylık dönem itibariyle gerekli üretim miktarı kaç birimdir? 6. Aşağıda bir üretim işletmesinin üçer aylık dönemler itibariyle bir yıllık bütçelenmiş direkt isçilik saatleri yer almaktadır: DÖNEMLER Bütçelenmiş Direkt İşçilik Saatleri İşletmede direkt isçilik saati başına 3 TL değişken genel üretim gideri meydana gelmekte ve TL tutan sabit genel üretim giderleri ise dönemlere eşit olarak dağıtılmaktadır. Bu bilgilere göre, işletmenin dördüncü dönem bütçelenmiş toplam genel üretim giderleri tutarı kaç TL dir? 23

25 Bölüm09 - Satışların Maliyeti Tablosu SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU DB Direkt İlk Madde Malzeme Stoğu Dönem içi Direkt İlk Madde Malzeme alımı (+) Kullanılabilir Direkt ilk Madde Malzeme DS Direkt İlk Madde Malzeme Stoğu(-) Kullanılan Direkt İlk Madde Malzeme Kullanılan Direkt İşçilik Gideri Kullanılan Genel Üretim Gideri Toplam üretim maliyeti Dönem başı yarı mamul stoğu (+) Dönem sonu yarı mamul maliyetleri (-) Üretilen mamullerin maliyeti Dönem başı mamul stoğu (+) (TÜM) (ÜMM) ÇALIŞMA SORULARI 1. Eser Üretim İşletmesi nin Ocak 2015 dönemine ilişkin bazı bilgileri aşağıdaki gibidir: Ocak ayında üretime yüklenen maliyetler 800 Dönem başı yarı mamullerin maliyeti 400 Dönem başı mamullerin maliyeti 700 Dönem sonu yarı mamullerin maliyeti 500 Dönem sonu mamullerin maliyeti 200 Dönem başı ilk madde ve malzeme maliyeti 300 Eser Üretim İşletmesinde döneme ait satılan mamullerin maliyeti kaç TL dir? A) 500 B) 800 C) D) E) Dönem sonu mamul stoğu (-) SATIL AN MAMULLERİN MALİYETİ GELİR TABLOSU 60. Brüt Satışlar 600. Yurtiçi Satışlar 601. Yurtdışı Satışlar 602. Diğer Gelirler 61. Satış İndirimleri(-) 610. Satıştan İadeler (-) 611. Satış İskontoları (-) 612. Diğer İndirimler (-) NET SATIŞLAR 62. Satışların Maliyeti(-) 620. Satılan Mamuller Maliyeti (-) 621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-) 622. Satılan Hizmet Maliyeti (-) 623. Diğer Satışların Maliyeti (-) 2. Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Üretilen mamul maliyeti : TL Dönem başı mamul maliyeti : TL Dönem sonu mamul maliyeti : TL Araştırma ve geliştirme giderleri : TL Paz. Sat. Dağ. Gid. : TL Genel yönetim giderleri : TL Finansman giderleri : TL Bu bilgilere göre işletmede satılan mamulün maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) BRÜT SATIŞ KARI/ZARARI 63. Faaliyet Giderleri (-) 630. Araştırma ve Geliştirme Gider (-) 631. Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gider (-) 632. Genel Yönetim Giderleri(-) ESAS FAALİYET KARI/ZARARI 3. Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Üretilen mamul maliyeti TL Dönem sonu mamul maliyeti 650 TL Dönem başı mamul maliyeti TL Dönem içi ticari mal alışları TL Bu bilgilere göre işletmenin satılan mamullerinin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

26 Bölüm09 - Satışların Maliyeti Tablosu 4. Bir işletmenin üretilen mamul maliyeti TL, dönem başı mamul maliyeti TL ve satılan mamul maliyeti TL dir. Bu bilgilere göre işletmenin dönem sonu mamul maliyeti kaç TL dır? A) 500 B) C) D) E) ABC Üretim İşletmesinin Mart 2016 dönemine ait stok ve faaliyetleri ile ilgili verileri aşağıdaki gibidir: Direkt ilk Md. Mlz. Maliyeti Direkt işçilik maliyeti Genel üretim maliyeti DB Yarı Mamul stokları DS Yarı Mamul stokları Donem başı mamul stokları Donem sonu mamul stokları Satışlar Bu bilgilere göre işletmenin faaliyet karı veya zararı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Satışları TL, satış iskontoları 5000 TL olan ZTE işletmesinin üretim maliyetlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: DB DS 150. İlk Md. Mlz 5000 TL TL 151. Yarı Mamul 6000 TL 8000 TL 152. Mamul TL 3000 TL D. içi direkt malzeme alımı TL Direkt İşçilik Gideri TL Fabrika binası amortisman gideri 3000 TL Ustabaşı Ücretleri 3500 TL Endirekt Mlz alımı 1500 TL Arge (üretim) 7000 TL Finansman Gideri 4000 TL Pazarlama Satış Dağıtım 3000 TL Bu bilgilere göre ZTE işletmesinin Brüt Satış Karı / Zararı kaç TL dir? A) 6000 TL B) 2000 TL C) 3000 TL D) 1000 TL E) 5000 TL 6. Üretim İşletmesi nin Mart 2014 dönemine ait bilgileri aşağıdaki gibidir: Dönem Sonu Mamul Stokları TL Direkt İlk Md. Mlz. Gid TL Direkt İşçilik Giderleri TL Genel Üretim Gideri TL Finansman Giderleri TL Genel Yönetim Giderleri TL Paz. Sat. Dağ. Gid TL İşletme dönem içinde sattığı ürünlerden TL hâsılat elde etmiştir. Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin döneme ait Brüt Satış Karı (Zararı) kaç TL dir? A) zarar B) zarar C) zarar D) kâr E) kâr 25

27 Bölüm10 - Sipariş Maliyet Sistemi IX. SİPARİŞ MALİYETİ SİSTEMİ Belirli partiler halinde üretim yapan ve her partide diğerlerinden oldukça farklı tür veya nitelikte mamuller üreten işletmelerde, her bir mamul veya mamul grubunun maliyetlerini ayrı ayrı saptayabilmek için kullanılan bir yöntemdir. İnşaat, uçak, gemi, makine, mobilya, konfeksiyon, döküm imalatı yapan şirketler ve yayınevleri gibi büyük ve birbirinden ayrı birimler üreten işletmelerde, tür yada nitelikleri ve işlevleri müşteri tarafından belirlenen mamullerin siparişi üzerine üretim yapan tüm şirketlerde kullanılabilir. TEMEL İLKELERİ 1) Üretimine başlanan her bir sipariş için ayrı sipariş kartı açılır ve bu kartlar numaralandırılır 2) Her bir sipariş emriyle ilgili direkt ilk madde ve malzeme ve direkt işçilik maliyetleri fiili tutarları ile genel üretim maliyetleri ise tahmini tutarları ile sipariş maliyet kartına işlenir. 3) Üretim maliyetlerinin muhasebeleştirilmesinde her bir maliyet yeri için üretim hesabı açılır 4) Üretimi tamamlanan ürünlerin toplam maliyeti için Mamul Stokları Hesabına borç, Yarı Mamul Üretim Hesabına alacak kaydı yapılır. SİPARİŞ MALİYET KARTI Üretime Başlama Tarihi :.././201.. İş Parti No : Üretime Bitiş Tarihi :.././201.. Mamulün Adı: Üretime Alınan Miktar : Üretimi Tamamlanan Miktar : AÇIKLAMALAR TUTARLAR Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. Tarih İstek Fiş No Mal. Kod Mal. Miktarı ESAS ÜRETİM YERLERİ XX XX XX XX XX XX TOPLAM XX XX Direkt İlk Mad. Ve Mlz. Gid. Toplamı XX XX XX XX Direkt İşçilik Gideri Tarih Çalışma Kart No. Yapılan İş Kodu İşlem Süresi XX XX XX XX XX XX XX XX Direkt İşçilik Giderleri Toplamı XX XX XX XX Genel Üretim Giderleri Tarih İş Ölçümü Yükleme Oranı İş Birim Sayısı XX XX XX XX XX XX XX XX Genel Üretim Giderleri Toplamı XX XX XX XX Bu partide yapılan üretimin toplam maliyeti XX Bu partide yapılan üretimin birim maliyeti XX SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİNDE KULLANILAN BELGELER SİPARİŞ MALİYET KARTI: Üç ana bölümden oluşur. 1.Başlık Bölümü: Üretim işletmesinin adı, sipariş numarası, stok için mi, sipariş için mi üretim yapıldığı, başlama ve bitiş tarihleri, mamul tipi ve adedi gibi bilgiler yer alır. 2.Maliyet Unsurları Bölümü: Siparişe ait direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim maliyetleri, esas üretim maliyet yerleri itibariyle ayrı ayrı gösterilir. 3.Maliyet Özeti Bölümü: Bu bölümde maliyet analizlerine ve birim mamul maliyetlerinin hesaplanmasına yönelik bilgiler yer alır. İLK MD. VE MALZ İLE İLGİLİ BELGELER: İlk madde ve malzeme giderlerinin sipariş maliyet kartına işlenebilmesi için ilk madde ve malzeme istek fişi nden yararlanılır. Sipariş için ambardan çekilen ilk madde ve malzemeler ayrıca stok kartlarına da işlenmelidir. İlk madde ve malzeme istek fişi kullanılarak yapılan işlemler şu şekilde sıralanabilir. 1) Sipariş maliyet kartına direkt ilk madde ve malzeme maliyetleri işlenir 2) Stok kartlarında, üretime sevk edilen ilk madde ve malzeme kadar azalış gösterilir 3) İlk madde ve malzeme istek fişi özetleri düzenlenerek, haftalık, aylık ya da on günlük yevmiye kayıtları yapılabilir. İŞÇİLİK İLE İLGİLİ BELGELER İşçilik maliyetlerinin sipariş bazında izlenebilmesi için işçi saat kartı, işçi çalışma kartı ve işçi çalışma kartı özetleri kullanılır. 1)İşçi Saat Kartı: İşçinin işyerinde kaç saat çalıştığını gösterir. Ücret bordrosu ve işçi çalışma kartlarının hazırlanması için temel belge niteliğindedir. 2)İşçi Çalışma Kartı: Bir işçinin işletmede bulunduğu süre içinde hangi maliyet yerinde, hangi işler için çalıştığını, boşa geçen zamanlarını ve fazla mesaisini gösterir. Sipariş maliyet kartına direkt işçilik maliyetlerinin kayıtlanabilmesi ve işçi çalışma kartı özetinin hazırlanması için kullanılır. 3)İşçi Çalışma Kartı Özeti: Haftalık, on günlük ya da bir aylık gibi belirli dönemlerde yevmiye kayıtlarının yapılması amacıyla kullanılır. 26

28 GENEL ÜRETİM MALİYETLERİNİN SİPARİŞLERE TAHMİNİ OLARAK YÜKLENMESİ İşletmeler ürettikleri mamullerin maliyetini dönem sonu gelmeden belirlemek için direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik giderleri dışında genel üretim maliyetlerini de hesaplamak zorundadır. Ancak; Genel üretim maliyetleri ile mamuller arasında doğrudan doğruya ilişki kurulamaması Genel üretim maliyetlerinin birbirinden farklı birçok giderden oluşması Bazı genel üretim maliyetlerinin mevsimsel değişikliklerden etkilenerek düzensiz gelişme göstermesi gibi nedenlerle mamul maliyetleri belirlenirken genel üretim maliyetleri tahmini tutarlar üzerinden hesaplanır. Bölüm10 - Sipariş Maliyet Sistemi Genel Üretim Maliyetlerinin Mamullere Tahmini Tutarlar İle Yüklenmesinin Yararları Şu Şekilde Sıralanabilir: Yıl içinde üretilen tüm mamullere aynı düzeyde genel üretim maliyeti yüklenebilir. İşletme sipariş teklifi aldığında, bu siparişin maliyetlerini belirleyerek siparişe ilişkin fiyat verebilir. Kısaca siparişin maliyetinin istenilen zamanda ve doğru olarak belirlenebilmesi için genel üretim maliyetlerinin bütçelenen (tahmini) tutarlar üzerinden yüklenmesi gerekir. Bu yüklemeyi yapmak için yükleme oranı (haddi) belirlenir. Yükleme Oranı: Dağıtımı yapılacak genel üretim maliyeti tutarının faaliyet hacmine bölünmesi sonucunda elde edilen orandır. Yükleme Oranının Belirlenebilmesi İçin: 1) İşletmede genel üretim maliyetlerinin neler olduğunu tek tek belirlenmesi gerekir. 2) Genel üretim maliyetlerinin gelecek yıl gerçekleşeceği tahmin edilen tutarları bulunmalıdır 3) Genel üretim maliyetlerini mamullere yüklemede mantıklı, pratik ve ölçülebilir dağıtım anahtarı tespit edilmelidir. TAHMİNİ HS. FİİLİ HS. FARK HS. 711.DİMM YANSITMA 721.DİG YANSITMA 731.GÜG YANSITMA 741.HÜG YANSITMA 751.ARGE YANSITMA 761.PASADAĞ YANSITMA 771.G.YÖN.G. YANSITMA 781.FİNANS. YANSITMA 710.DİMM 720. DİG 730.GÜG 740.HÜG 750.ARGE 760.PASADAĞ 770.G.YÖN.G 780. FİNANS. GİDERİ 712. DİMM FİYAT FARKI 713. DİMM MİKTAR FARKI 722.DİG ÜCRET FARKI 723.DİG SÜRE FARKI 732.GÜG BÜTÇE FARKI 733.GÜG VERİMLİLİK FARKI 734.GÜG KAPASİTE FARKI 742.HÜG FARKI 752.ARGE FARKI 762.PASADAĞ FARKI 772.GYG FARKI 782. FİN.GİD. FARKI G.Ü. G. Yükleme Oranı Bütçelenen Genel Üretim Maliyeti Bütçelenen Faaliyet Hacmi Küçük işletmelerde genel üretim maliyetlerinin üretime yüklenmesinde tek bir yükleme oranı genellikle yeterli olabilir. Orta büyüklükteki işletmelerde bazı bölümler emek yoğun iken bazı bölümler sermaye yoğun olabilir. Bu takdirde emek yoğun bölümlerde direkt işçilik saati, sermaye yoğun bölümlerde ise makine saati ölçüsü temel alınarak genel üretim maliyetlerini dağıtımı yapılır. Belli büyüklüğe ulaşan işletmelerde tek yükleme ölçüsü kullanmak, mamul maliyetlerinin sağlıklı hesaplanmasına engel olur. Bu nedenle yapılan işlerle ilgili olarak birden fazla yükleme ölçüsü kullanılmalıdır. 27

29 Bölüm10 - Sipariş Maliyet Sistemi ÇALIŞMA SORULARI 1. A mamulünü üreten işletmenin birimlik üretim kapasitesi vardır. İşletme hâlen birimlik üretim hacminde çalışmaktadır. Bu kapasitede birim başına değişken maliyet 5 TL, birim başına sabit maliyet 10 TL olmak üzere toplam birim maliyet 15 TL dir. İşletme söz konusu mamulü 20 TL birim fiyatla mevcut pazarında satmaktadır. Ancak işletmenin mevcut pazarı dışından bir müşteri, A mamulünden 10 TL birim fiyatla birim satın almak istemektedir. Bu bilgilere göre, işletmenin siparişi kabul etmesi durumunda kârında ne kadar değişim meydana gelir? A) TL Artış B) TL Azalış C) TL Artış D) TL Azalış E) TL Artış 3. Sipariş üzerine ayakkabı üretimi yapan Y üretim işletmesinde üretimi devam eden siparişin Aralık ayına ilişkin sipariş maliyet kartına göre, siparişe yüklenen ve gerçekleşen üretim maliyetleriyle ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir. Direkt İşçilik Giderleri 9000 TL D. İlk Md. ve Malzeme Gideri 8000 TL Tahmini Genel Üretim Gideri 6500 TL Fiili(Gerçekleşen) Genel Üretim Gideri 6000 TL İşletme, siparişe eksik veya fazla yüklenen Genel Üretim Giderleri ni Yarı Mamuller, Mamuller ve Satılan Mamuller Maliyeti hesapları arasında orantılı olarak dağıtmaktadır. Bu siparişe ilişkin; 151 Yarı Mamuller Üretim hesabının kalanı 9600 TL, 152 Mamuller hesabının kalanı 6400 TL ve 620 Satılan Mamuller hesabının kalanı TL dir. Bu bilgilere göre, işletmenin Aralık ayına ilişkin Genel Üretim Giderleri için yapması gereken düzeltme kaydı aşağıdakilerden hangisidir? A) / 731 GÜG Yansıtma Üretim süreci sonunda 5 adet kusurlu mamul üreten bir kanepe üreticisi, bu kanepeleri ikinci kalite olarak satması hâlinde 5 x 350 TL = TL satış hasılatı elde edebilecektir. Kusurlu kanepelerin kusurunu giderdiği takdirde ise her kanepeyi 650 liradan satabilecektir. Ancak bunun için işletmenin toplam TL ek maliyete katlanması gerekmektedir. Bu verilere göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Kusuru gidererek satmak kusurlu satmaktan TL daha kârlıdır. B) Kusuru gidererek satmak kusurlu satmaktan TL daha kârlıdır. C) Kusuru gidererek satmak kusurlu satmaktan 350 TL daha az kârlıdır. D) Kusuru gidererek satmak kusurlu satmaktan 600 TL daha az kârlıdır. E) Kusurlu satmak ile kusuru gidererek satmak arasında kâr ve zarar açısından bir fark yoktur. 730 GÜG Yarı Mamuller Mamuller Satılan Mamul Maliyeti 250 fuathoca.net B) / 731 GÜG Yansıtma Yarı Mamuller Mamuller Satılan Mamul Maliyeti 250 fuathoca.net C) / 730 GÜG GÜG Yarı Mamuller Mamuller Satılan Mamul Maliyeti 250 fuathoca.net D) / 730 GÜG Yarı Mamuller Mamuller Satılan Mamul Maliyeti GÜG Yansıtma 6500 fuathoca.net E) / 731 GÜG Yansıtma Yarı Mamuller Mamuller Satılan Mamul Maliyeti GÜG 6500 fuathoca.net 28

30 Bölüm11 - Ortak Ürünler (Birleşik Maliyetler) Birden çık mamulün bir arada üretildiği üretim sürecidir. Petrol, havagazı, kok, madencilik, yağ, süt ve et mamulleri gibi bazı üretim dallarında, aynı hammaddenin ayın işlemlerden geçirilmesi sonucu aynı anda farklı farklı mamuller elde edilir. Örneğin, koyunların kesilip yüzülmesiyle deri ve et ortaya çıkar. Hayvanın parçalanması sonucu pirzola, bonfile, biftek, ciğer, böbrek, işkembe vb. ürünler elde edilir. Ham petrolün rafinasyonu sırasında benzinden katrana kadar birçok mamul meydana gelir. BİRLEŞİK MALİYET DANA AYRIM NOKTASI KESME DERİ ET SAKATAT Bu mamullerden göreceli değeri yüksek olanlara birleşik mamuller, değeri düşük olanlara ise yan mamuller denir. BİRLEŞİK MALİYET DEĞİRMEN BEYAZ UN KEPEKLİ UN AYRIM NOKTASI ÖĞÜTME RAZMOL BİRLEŞİK MAMULLER Birleşik mamullerde maliyetlendirme sorunu, üretimin ayrı ayrı mamuller olarak tanımlanabildiği ayrılma noktası na kadar yapılan birleşik giderler in (örneğin koyun bedeli ile kesme, yüzme ve parçalama giderlerinin) mamullere nasıl yükleneceğidir. Ayrılma noktasına kadar yapılan birleşik giderlerin mamullere dağıtımında temel olarak aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır. - Fiziksel Ölçüler Yöntemi - Katsayılı Fiziksel Ölçüler Yöntemi - Satış Değeri Yöntemi - Net Satış Hasılatı Yöntemi BİRLEŞİK MALİYET HAM PETROL BİRLEŞİK MALİYET ŞEKER AYRIM NOKTASI DAMITMA AYRIM NOKTASI ÖĞÜTME BENZİN MAZOT KATRAN ŞEKER KÜSBE YAN MAMULLER Ana mamullerin üretimi sırasında ortaya çıkan ancak ana mamullere oranla değeri önemsiz olan mamuller yan mamul olarak adlandırılır. Örneğin, bir un fabrikasında, un ana mamul olup kepek ve razmol yan mamuldür. Yan mamullere ayrım noktasına kadar oluşan birleşik maliyetten pay aktarılmaz. Bunun yerine, yan mamullerin satış değeri ana mamul maliyetinden indirilir. BİRLEŞİK MALİYET SÜT ÜRÜNLERİ AYRIM NOKTASI KAYNATMA TEREYAĞ PEYNİR YOĞURT 29

31

32 Test01-Temel Kavramlar 1. İşletmenin faaliyetini ve varlığını sürdürebilmesi ve bir ekonomik yarar elde edebilmesi için belirli bir dönemde kullandığı ve tükettiği girdilerin, faydası tükenmiş maliyetlerin hasılattan düşülen kısmına ne ad verilir? A) Brüt satış karı B) Harcama C) Gider D) Maliyet E) Zarar 2. Belirli bir dönemde işletme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bir gelir elde edilmesi dışında, arızi iş ve olaylardan iş ve olaylardan dolayı kullanılan veya tüketilen varlıkların hasılattan düşülen, yararı tükenmiş maliyetlerine ne ad verilir? A) Maliyet B) Zarar C) Harcama D) Ödeme E) Gider 3. Bir üretim işletmesinde maliyet ne zaman oluşur? A) İlk madde ve malzeme satın alındığında B) Üretimi tamamlanan mamuller satıldığında C) Üretimi tamamlanan mamuller ambara gönderildiğinde D) İlk madde ve malzeme üretime verildiğinde E) Üretimi tamamlanan yarı mamuller tamamlandığında 4. Bir mamulden, fayda ve hizmet sağlanması veya herhangi bir edim karşılığı olmaksızın ortaya çıkan bir yükümlülük nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanmalara ne ad verilir? A) Tahakkuk B) Harcama C) Gider D) Maliyet E) Zarar 5. Belirli bir dönemde işletme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bir gelir elde edilmesi dışında, arızi iş ve olaylardan dolayı kullanılan veya tüketilen varlıkların hasılattan düşülen, yararı tükenmiş maliyetlerine ne ad verilir? A) Sürekli zarar B) Bilanço yaklaşımında zarar C) Arızi zarar D) Gelir yaklaşımında zarar E) Brüt zarar 6. Tüketildikleri dönem içine gider olarak kaydedilen iktisadi varlık tüketimine ilişkin unsurlar en iyi aşağıdakilerden hangisi ifade edilebilir? A) Maliyet B) Dönem gideri C) Brüt zarar D) Net gider E) Brüt gider 7. Bir üretim işletmesinde mamullerin satılması aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilebilir? A) Maliyet B) Harcama C) Ödeme D) Gider E) Zarar 8. Herhangi bir malı veya hizmeti, kullanıldığı veya satıldığı yerde elde edebilmek için doğrudan doğruya ve dolaylı olarak yapılan toplam harcamalara ne ad verilir? A) Ödeme B) Maliyet C) Zarar D) Gider E) Fire 9. Belirli bir dönemde bir işletmenin öz sermayesinde, giderler ve işletmeden çekilen değerler hariç olağandışı faaliyetler veya arızi yapılan işlemler ve olaylar sonucu meydana gelen azalışlar aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? A) Brüt zarar B) Gider C) Brüt kar D) Gelir tablosu yaklaşımında zarar E) Bilanço yaklaşımında zarar 10. Aşağıdakilerden hangisi harcamanın oluşmasına bir örnektir? A) İlk madde ve malzemenin imalata verilmesi B) Üretimi tamamlanan mamullerin, mamul ambarına gönderilmesi C) İlk madde ve malzeme satın alınması D) Mamullerin satılması E) İmalata verilen malzemenin kaydedilmesi 11. Stoklar, özel maliyetler, peşin ödenen kira giderleri hangi maliyet türüne örnek olarak verilebilir? A) Sistematik maliyet B) Tükenmemiş maliyet C) Sabit maliyet D) Tükenmiş maliyet E) Değişken maliyet 12. Aşağıdakilerden hangisi tükenmiş maliyetleri ifade eder? A) Üretim aşamasındaki her türlü harcamalar B) Varlık niteliğini kaybetmiş, kar veya zarar hesabında dönem gelirlerinden mahsup edilen giderler C) Herhangi bir amaçla yapılan ödemeler D) Üretime harcanan girdilerin maliyeti E) Aktifleştirilmiş giderler 1

33 Test01-Temel Kavramlar 13. Bir üretim işletmesinde üretim maliyetlerinin gidere dönüştüğü nokta aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğal afet sonucu mamullerin satış değerinin kalmaması B) Mamullerin satılması C) İlk maddeye malzemenin satılması D) Satıcıya olan borcun ödenmesi E) İlk madde ve malzemenin üretimde kullanılması 14. İşletme, ilk madde ve malzeme ambarında 500 TL tutarlı malzemeyi mamul üretiminde kullanılmak üzere üretim hattına göndermiştir. Bu işlem aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilir? A) Zarar B) Maliyet gideri C) Harcama D) Hasılat E) Gider 15. Maliyet muhasebesi ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Olanaklar ölçüsünde maliyetlerin düşürülmesini sağlayacak yöntemler geliştirir. B) Üretim maliyetlerinin hesaplanmasına olanak sağlar C) Sadece dışı bilgi kullanıcıları için bilgi üretir D) Bütçelerin hazırlanmasına yardımcı olur. E) Yöneticilere alacakları kararlarda yardımcı olmak için güvenilir bilgiler üretir / 620. Satılan Mamul Maliyeti XX 152 Mamuller hesabı XX fuathoca.net Yukarıdaki yevmiye kaydını aşağıdaki maliyet muhasebesi temel kavramlarından hangisi ile açıklanabilir? A) Harcama B) Maliyet C) Zarar D) Gider E) Gelir / 150. İlk Md. Malzeme Hs. XX 100 Kasa Hesabı XX fuathoca.net Yukarıdaki yevmiye kaydını aşağıdaki maliyet muhasebesi temel kavramlarından hangisi ile açıklanabilir? A) Harcama B) Maliyet C) Zarar D) Gider E) Gelir 16. Aşağıdakilerden hangisi maliyet muhasebesinin amaçlarından biri değildir? A) Başarı değerleme amacıyla kullanılması B) Planlama ve kontrol amacıyla kullanılması C) Üretilen mamullerin birim maliyetinin hesaplanması D) Varlıklardaki değer artışları veya azalışlarının belirlenmesi E) Yönetim kararlarının alınmasında temel oluşturması 17. Aşağıdakilerden hangisi maliyet muhasebesinin amaçlarından biri değildir? A) Nakit ödemelerinin düzenli yapılmasını sağlamak B) Mamul maliyetini belirlemek C) Maliyet kontrolüne yardımcı olmak D) Planlamaya yardımcı olmak E) Özel yönetim kararlarına yardımcı olmak 18. Aşağıdakilerden hangisi maliyet muhasebesi nin amaçlarından biri değildir? A) Üretilen mamul ve hizmetlerin toplam ve birim maliyetlerini hesaplamak B) Bütçelerin ve geleceğe yönelik planların hazırlanmasına yardım etmek C) Kalite standartlarını korumak koşulu ile gider kontrolü ve maliyet azaltışına olanak sağlamak D) İşletmenin vergi yükünü belirlemek E) En uygun kararın alınabilmesi amacıyla yöneticilere maliyetler ile ilgili bilgi sunmak 21. / 710.Direkt İlk Md. Mlz Gid. XX 150. İlk Md. Mlz. Hesabı XX fuathoca.net Yukarıdaki yevmiye kaydını aşağıdaki maliyet muhasebesi temel kavramlarından hangisi ile açıklanabilir? A) Harcama B) Maliyet C) Zarar D) Gider E) Gelir 22. ZTE üretim işletmesinde aşağıdaki üretim hareketlerinin hangisinin sonucunda maliyet kavramı ortaya çıkar? A) İşletme 02 Ocak tarihinde toptancıdan 5 ton malzeme satın almıştır. B) İşletme 1 nolu üretim partisi sonucu üretmiş olduğu mamulleri 15 Ocak tarihinde peşin bedelle satmıştır. C) İşletme ay sonunda üretimde kullanılmayan malzemeyi ambara iade etmiştir. D) İşletme üretim için gereksinim duyulan 2 ton malzemeyi 08 Ocak tarihinde üretim hattına sevk etmiştir. E) İşletmenin ay içinde satmış olduğu mamullerin %10 luk kısmı beklenen kaliteyi sağlamadığı için iade edilmiştir. 2

34 Test01-Temel Kavramlar 23. Beklenmedik unsurlar nedeniyle işletmenin öz sermayesinde meydana gelen azalışlara ne ad verilir? A) Bilanço yaklaşımına göre gider B) Gelir tablosu yaklaşımına göre gider C) Aktifleştirilmiş gider D) Maliyet E) Bilanço yaklaşımına göre zarar 24. Ortaya çıkmalarıyla beraber işletmeye bir yarar sağlamayan tüketimlere ne ad verilir? A) Maliyet B) Gider C) Zarar D) Harcama E) Tükenmiş Maliyet 25. Karar seçenekleri arasından birinin tercih edilmesi nedeniyle kaçırılan net kazanç tutarına ne ad verilir? A) Standart Maliyet B) Tahmini Maliyet C) Ek Maliyet D) Fırsat Maliyeti E) Parça Maliyet 30. ZTE işletmesinin Ocak ayı üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir: 01 Ocak Dönem İçi 31 Ocak İlk Md. Mlz. Stoğu TL TL Malzeme Alımı TL İşçilik Giderleri TL G. Üretim Giderleri TL Dönem başı ve dönem sonu yarı mamul stoğu bulunmayan işletmenin dönem içinde %10 luk üretim kaybı meydana gelmiştir. Bu bilgilere göre işletmenin katlanmış olduğu zarar tutarı kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 26. Bir karar işlemi esnasında yöneticilerin alacakları kararları etkilemeyen maliyetlere ne ad verilir? A) Asal Maliyet B) Fırsat Maliyeti C) Geçerli Maliyet D) Ek Maliyet E) Batık Maliyet 27. Kapasite kullanımı, yenileme ve değiştirme gibi işlemleri kontrol etmek için üretimde yapılan herhangi bir değişikliğin toplam maliyetler üzerinde meydana getirdiği artışa ne ad verilir? A) Ek Maliyet B) Fırsat Maliyeti C) Tam Maliyet D) Batık Maliyet E) Geçerli Maliyet 28. Aşağıdaki toplamlardan hangisi şekillendirme maliyetini verir? A) Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. + Direkt İşçilik Gid. B) Direkt İşçilik Gid. + Genel Üretim Gid. C) Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. + Genel Üre-tim Gideri D) Direkt İlk Madde ve Malzeme + Direkt İşçilik Gid. + Genel Üretim Gid. E) Direkt İşçilik Gideri + Genel Üretim Gideri + Paz. Sat. Dağ. Gideri 29. Dönem içinde tüketilmeyen ve bir varlık hesabında muhasebeleştirilen maliyetlere ne ad verilir? A) Üretim Maliyeti B) Dönem Gideri C) Varlık Azalışı D) Aktifleştirilmiş Maliyet E) Dönem zararı 3

35 Test02-Giderlerin Sınıflandırılması 1. ZTE İşletmesinin 1000 birimlik üretim kapasitesinde maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Birim değişken maliyetler 3 TL Birim sabit maliyetler 4 TL İşletme Ocak ayında 800 adet üretim gerçekleştirmesi durumunda toplam GÜG kaç TL olur? A) 7000 B) 6400 C) 5600 D) 4800 E) Aşağıdaki grafiklerden hangisi birim değişken maliyetleri ifade eder? A) C) B) D) ZTE işletmesinin Nisan ayı maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Toplam sabit maliyetler TL Birim değişken maliyetler 5 TL Üretim Miktarı 4000 adet 6. Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin toplam maliyeti kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 7. Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin üretim miktarı olduğunda sabit maliyetlerinin durumunda nasıl bir değişiklik yaşanır? A) Birim başına düşen sabit maliyetler değişmez. B) Birim başına düşen sabit maliyetler artar. C) Sabit maliyetler toplam olarak azalırken, birim olarak artış gösterir. D) Sabit maliyetler toplam olarak artar. E) Sabit maliyetler toplam olarak değişmez ancak birim olarak azalış gösterir. E) 3. Aşağıdakilerden hangisi hem fonksiyonlarına göre sınıflandırma hem de çeşitlerine göre sınıflandırmada kullanılan hesaplardan biridir? A) İlk Madde ve Malzeme Gideri B) İşçi Ücret Giderleri C) İlk Madde ve Malzeme Hesabı D) Finansman Giderleri E) Araştırma Geliştirme Gideri 4. 7/A seçeneğini benimseyen işletme hesapların ayırımında aşağıdaki kriterlerden hangisini uygulamalıdır? A) Giderleri çeşitlerine göre bölümlendirmelidir. B) Giderleri fonksiyonlarına göre bölümlendirmelidir. C) Her bir gider için sabit ve değişken ayırımı yapmalıdır. D) Her bir gider için direkt veya endirekt ayırımı yapmalıdır. E) Giderlerin ayırımında eş zamanlı kayıt esasını kullanmalıdır. 5. ZTE işletmesinin birimlik üretim hacminde katlandığı birim sabit maliyeti 3 TL olup, Temmuz ayında %80 lik üretim kapasitesi ile çalışmıştır. Bu durumda işletmenin kapasite sapması tutarı kaç TL dir? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 8. ZTE işletmesinin birimlik üretim hacminde katlandığı birim değişken maliyeti 7 TL olup, işletmeye ait GÜG leri toplamı TL dir. Bu bilgilere göre işletmeye ait bütçe denklemi aşağıdakilerden hangisidir. A) Y= X B) Y= X C) Y= X D) Y= X E) Y= X 9. Yıllık saat direkt işçilik saati karşılığı olarak bütçelenmiş TL tutarındaki genel üretim giderlerinin % 40 ının sabit olacağı tahmin edilmektedir. Bu bilgilere göre üretime yüklenecek genel üretim giderlerinin hesaplanmasında kullanılacak esnek bütçe denklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Y= X B) Y= X C) Y= X D) Y= 100X E) Y= X 10. Yıllık makine saati karşılığında bütçelenen TL tutarındaki genel üretim giderlerinin %30 unun sabit giderlerden oluşacağı tahmin edilmektedir. Yukarıdaki bilgilere göre genel üretim giderlerinin üretim maliyetlerine yüklenmesinde kullanılacak bütçe denklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Y= X B) Y= X C) Y=20X D) Y= X E) Y= X 4

36 Test02-Giderlerin Sınıflandırılması 11. ZTE işletmesi giderlerin sınıflandırılmasında bütçe denklemi olarak Y= X formülünü kullanmaktadır. İşletmenin izleyen dönemde üretim miktarının 8000 adet olacağı öngörülmektedir. Bu bilgilere göre işletmenin izleyen dönem için bütçelediği gider tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) ZTE işletmesinin üçer aylık dönemler itibariyle üretim miktarları sırasıyla 200, 250, 300 ve 400 adet olarak gerçekleşmiştir. İşletmenin aynı dönemler itibariyle oluşan maliyetleri aşağıdaki gibidir: I. Dönem 3500 TL II. Dönem 3750 TL III. Dönem 4000 TL IV. Dönem 4500 TL Bu bilgilere göre işletmenin en yüksek en düşük noktalar tekniği yöntemine göre birim değişken maliyetleri kaç TL dir? A) 7 TL B) 8 TL C) 10 TL D) 5 TL E) 6 TL 13. ZTE işletmesi giderlerinin sabit ve değişken kısımlarına ayrılmasında en yüksek en düşük noktalar tekniği yöntemini kullanmaktadır. Buna göre işletme en yüksek faaliyet hacminde 1200 adet ürün üretmekte ve TL gidere katlanmaktadır. En düşük faaliyet hacminde ise 900 adet ürün üretmekte ve toplam gideri TL olarak gerçekleşmektedir. Bu bilgilere göre önümüzdeki dönemde 1500 adet ürün üretmeyi hedefleyen işletmenin toplam maliyeti kaç TL olarak gerçekleşir? A) B) C) D) E) Aşağıdakilerden hangisi sabit ve değişken giderlerin saptanmasında kullanılan matematik ve istatistik tekniklerinden birisi değildir? A) En küçük kareler tekniği B) Grafik tekniği C) En düşük ve en yüksek hacimler tekniği D) Yarı ortalamalar tekniği E) Sarfiyat tekniği 15. Aşağıdakilerden hangisi, bir üretim işletmesinin maliyetlerini sabit ve değişken olarak ayrıştırırken kullanabileceği yöntemlerden biri değildir? A) Grafik Yöntemi B) İş Ölçümü Yöntemi C) En Küçük Kareler Yöntemi D) Muhasebe Yöntemi E) Net Satış Değeri Yöntemi 16. Aşağıdakilerden hangisi, bir üretim işletmesinin maliyetlerini sabit ve değişken olarak ayrıştırırken kullanabileceği yöntemlerden biri değildir? A) Grafik Yöntemi B) Net Satış Değeri Yöntemi C) En Küçük Kareler Yöntemi D) Muhasebe Yöntemi E) İş Ölçümü Yöntemi 17. Aşağıdakilerden hangisi 7/A maliyet seçeneğine göre, fonksiyonel gider hesabı değildir? A) Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri B) Amortismanlar ve Tükenme Payları C) Direkt İşçilik Giderleri D) Genel Üretim Giderleri E) Hizmet Üretim Maliyeti 18. En düşük faaliyet hacminin 70 br, en yüksek faaliyet hacminin 100 br olduğu bir işletmede karma maliyetler sırasıyla 800 TL ve TL dir. Bu bilgilere göre birim değişken maliyet kaç TL dir? A) 80 B) 70 C) 60 D) 50 E) Toplam değişken maliyetler ile birim değişken maliyetler arasında nasıl bir ilişki vardır? A) Üretim yükseldikçe toplam ve birim maliyetler yükselir. B) Üretim azaldıkça toplam ve birim maliyetler azalır. C) Üretim değişimlerinde birim maliyet genellikle değişmez, toplam maliyetler ise değişir. D) Üretim yükseldikçe birim maliyetler düşer, toplam maliyetler yükselir. E) Üretim yükseldikçe birim maliyetler yükselir, toplam maliyetler azalır. 20. Bir üretim işletmesinde üretim miktarı birim olduğunda toplam değişken maliyet TL, toplam sabit maliyet ise TL dir. Bu bilgilere göre üretim miktarı birime çıktığında birim üretim maliyeti kaç TL olur? A) 4,50 B) 4,00 C) 3,50 D) 3,00 E) 2, Bir işletmenin, üretim miktarı birim olduğunda; toplam sabit maliyeti TL, birim değişken maliyeti ise 5 TL dir. İşletmenin üretim miktarı 990 birime düşürüldüğünde toplam sabit maliyeti kaç TL olur? A) 990 B) C) D) E)

37 Test02-Giderlerin Sınıflandırılması 22. Bir üretim işletmesi genel üretim giderleri için esnek bütçeler hazırlarken direkt işçilik saatlerini yükleme oranı olarak kullanmaktadır. Bu bilgilere göre direkt işçilik saatleri artırılırsa aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru olur? A) Direkt işçilik saati başına düşen genel üretim giderleri değişmez. B) Toplam bütçelenmiş genel üretim giderleri azalır. C) Toplam değişken genel üretim giderleri azalırken sabit genel üretim giderleri artar. D) Toplam sabit genel üretim giderleri artarken değişken genel üretim giderleri değişmez. E) Direkt işçilik saati başına düşen genel üretim giderleri azalır. 28. Toplam Gider Faaliyet hacmi Yukarıdaki grafik aşağıdaki giderlerden hangisini ifade etmektedir? A) Artan değişken gideri B) Toplam değişken giderleri C) Birim sabit giderleri D) Birim değişken giderleri E) Toplam yarı sabit ve yarı değişken giderleri 23. Birim başına düşünüldüğünde üretim hacmindeki değişme ile ters orantılı bir şekilde değişen maliyet aşağıdakilerden hangisidir? A) Azalan maliyet B) Değişken maliyet C) Sabit maliyet D) Yarı değişken maliyet E) Endirekt maliyet 24. Belli bir zaman aralığında üretim hacmindeki değişmeye karşın toplam olarak sabit kalan fakat birim başına değişen maliyetlere ne ad verilir? A) Endirekt maliyet B) Yarı değişken maliyet C) Direkt maliyet D) Değişken maliyet E) Sabit maliyet 25. İşletmenin yapısına bağlı olarak ortaya çıkan ve yöneticilerin kısa dönemde alacakları kararlardan etkilenmeyen, işletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi için yapılması zorunlu olan giderlere ne ad verilir? A) Direkt gider B) Programlanmış giderler C) Değişken giderler D) Sabit giderler E) Yapısal giderler 26. Aşağıdakilerden hangisi maliyetlerin sınıflandırılmasında kullanılan kriterlerden biri değildir? A) Fonksiyonlarına göre B) Çeşitlerine göre C) Ürünlere yüklenmelerine göre D) Gider yerlerine göre E) Faaliyet hacimlerine göre 29. Toplam gider Faaliyet hacmi Bu grafik aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir? A) Yarı sabit giderleri B) Toplam artan değişken giderleri C) Toplam değişken giderleri D) Birim başına değişken giderleri E) Yarı değişken giderleri 30. Faaliyet hacmi durduğunda tamamen ortadan kalkmayan ancak, faaliyet hacmine bağlı olarak artan veya azalan giderlere ne ad verilir? A) Toplam değişken maliyet B) Sabit maliyet C) Yarı sabit maliyet D) Yarı değişken maliyet E) Birim değişken maliyet 31. Belirli bir faaliyet aralığında sabit olan, fakat bu hacim aralığı aşıldığında artışlar gösteren (basamaksal olarak artan) gider türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Değişken Giderler B) Yapısal Giderler C) Programlanmış Giderler D) Yarı Değişken Giderler E) Yarı Sabit Giderler 27. Toplam olarak ele alındığında üretim hacmindeki değişmelere paralel olarak değişen fakat genellikle birim olarak sabit kalan maliyetlere ne ad verilir? A) Sabit maliyetler B) Kontrol edilemez maliyetler C) Değişken maliyetler D) Yarı sabit maliyetler E) Direkt maliyetler 6

38 Test03-İlk Md. Malzeme Giderleri 1. Bir üretim işletmesinin Mart 2004 dönemi M cinsi malzemeye ilişkin stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar Brm. Fiy. Tutar 01 Mart Başlangıç 400 kg Mart Satın alınan 2000 kg Mart Ü. Gönderilen 800 kg Mart Ü. Gönderilen 400 kg Mart Satın alınan 1000 kg Bu bilgilere ve tartılı ortalama maliyet yöntemine göre, üretime gönderilen M turu ilk madde ve malzemenin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) AB Üretim İşletmesinin üretmekte olduğu mobilyalar için gerekli olan hammaddeye ait Haziran ayı stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Satın Alınan Kullanılan DB Stoku m3 x 95 TL/ m3 3 Haziran m3 x 100 TL/ m3 11 Haziran m3 18 Haziran m3 26 Haziran m3 x 116 TL/ m3 İşletme stok hareketlerini tartılı ortalama maliyet yöntemine göre değerlemektedir. Bu bilgilere göre, işletmenin sırasıyla üretimde kullandığı ve stokta kalan hammadde maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Emir üretim işletmesinin Mayıs 2005 dönemi A türü malzemeye ilişkin stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar Brm.Fiy Tutar 01 Mayıs Dönem başı Mayıs Satın Alınan Mayıs Üretime Sevk Mayıs Üretime Sevk Mayıs Satın Alınan Bu bilgilere ve ilk giren ilk çıkar stok değerleme yöntemine göre üretime gönderilen A türü ilk madde ve malzemenin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) A üretim işletmesine ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar Brm Mal Donem başı stokları 600 br 50 TL/Br Üretime Gönderilen 400 br Satın alınan 250 br 60 TL/Br Satın alınan 300 br 70 TL/Br Üretime Gönderilen 400 br - Bu bilgilere ve ilk giren ilk çıkar stok değerleme yöntemine göre donem sonu ilk madde ve malzeme stokları kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bir üretim işletmesinde A cinsi malzeme ile ilgili hareketler aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar Brm.Fiy. Tutar DB Mevcut Satınalma Satınalma Satınalma Satınalma Haziran ayı sonunda stoklarda 500 birim A cinsi malzeme olduğu belirlenmiştir. Bu bilgilere ve İlk Giren İlk Çıkar yöntemine göre dönem sonu stok maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) ABC üretim işletmesinin üretmekte olduğu kumaş için gerekli olan ipliğe ait Ocak ayı stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Satın Alınan Kullanılan DB Stoku m x 180 TL/m 3 Ocak m x 200 TL/m 10 Ocak m 16 Ocak m 18 Ocak m x 210 TL/m İşletme stok hareketlerini ilk giren ilk çıkar (FİFO) yöntemine göre değerlemektedir. Bu bilgilere göre, işletmenin üretimde kullandığı ipliğin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

39 Test03-İlk Md. Malzeme Giderleri 7. İşletmede Ocak ayı sonu itibariyle 2,00 TL/adet üzerinden adet A hammaddesi bulunmaktadır. Şubat ayı içerisinde 2,50 TL den adet daha A hammaddesi alınmıştır. Bu alımdan sonra adet A hammaddesi üretime sevk edilmiştir. Bu bilgilere ve ilk giren ilk çıkar yöntemine göre, üretime sevk edilen hammaddenin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Y Üretim İşletmesi nin Haziran 2006 dönemi T cinsi ilk madde ve malzemeye ait stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar Brm. Fiy. Tutar Başlangıç Kalan 100 ad. 20 TL 2000 TL Satın alınan 200 ad. 25 TL 5000 TL Üret. Gönderilen 250 ad Satın alınan 350 ad. 30 TL TL Üret. Gönderilen 300 ad. - - Bu bilgilere ve Son Giren İlk Çıkar (LİFO) yöntemine göre, üretime gönderilen T türü ilk madde ve malzemenin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) (E) üretim işletmesinin Ocak 2006 dönemi (DM1) cinsi malzemeye ait stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar Brm.Fiy Önc. Dön. Devir TL Satın alınan TL Üretime Gönderilen Satın alınan TL Üretime Gönderilen Bu bilgilere ve son giren ilk çıkar yöntemi ne göre, dönem sonu (DM1) ilk madde ve malzemesinin maliyeti kaç TL dir? A) Dönem sonu ilk madde ve malzeme kalmamıştır. B) C) D) E) M Üretim İşletmesi nin üretmekte olduğu kamyon için gerekli olan lastiklerle ilgili Nisan ayı stok hareketleri aşağıdaki gibidir: Satın Alınan Kullanılan DB Stoku 800 adet x 60 TL/adet 6 Nisan 200 adet x 65 TL/adet 11 Nisan 900 adet 22 Nisan 900 adet x 69 TL/adet 24 Nisan 500 adet Bu bilgilere ve hareketli ortalama maliyet yöntemine göre işletmenin üretimde kullandığı lastiklerin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Aşağıdakilerden hangisi, stoklara her yeni girişten sonra birim maliyetlerin yeniden hesaplanmasına imkan veren stok değerleme yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) İlk giren ilk çıkar yöntemi B) Basit ortalama maliyet yöntemi C) Hareketli ortalama maliyet yöntemi D) Tartılı ortalama maliyet yöntemi E) Son giren ilk çıkar yöntemi 12. Aşağıdaki ifadelerden hangisi ilk madde ve malzeme değerlemesinde kullanılan hareketli ortalama maliyet yöntemi için doğrudur? A) Bu yöntemin kullanılması üretim işletmeleri için uygun değildir B) Birim maliyet dönem sonunda bir kez hesaplanır C) Üretime verilen ilk madde ve malzemenin maliyeti dönem sonunda hesaplanan birim maliyet dikkate alınarak belirlenir D) Dönem sonu stoklarının maliyeti en son satın alınan ilk madde ve malzemenin maliyetinden oluşur E) Her yeni ilk madde ve malzeme satın alma işleminden sonra birim maliyet yeniden hesaplanır 13. Fiyatların sürekli olarak yükseldiği piyasa şartlarında dönem sonu stoklarının maliyetinin yüksek, üretime verilen malzeme maliyetlerinin ise düşük belirlenmesi istenmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu amaçla kullanılacak değerleme ölçüsüdür? A) Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemi B) Gerçek Maliyet Yöntemi C) Son Giren İlk Çıkar Yöntemi D) İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi E) Hareketli Ortalama Maliyet Yöntemi 8

40 Test03-İlk Md. Malzeme Giderleri 14. Üretim için gereksinim duyulan ilk madde ve malzemelerin stoklardan üretim hatlarına çekilmesi ile ilgili olarak düzenlenmesi gereken belge aşağıdakilerden hangisidir? A) Stok Kartı B) Fatura C) Sevk İrsaliyesi D) İlk Madde ve Malzeme Satın Alma İstek Fişi E) İlk Madde ve Malzeme İstek Fişi 15. İlk madde ve malzeme hesabının borç kalanı için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Satıcıya olan senetsiz borç toplamıdır. B) Üretimde kullanılan ilk madde ve malzemelerin maliyetidir. C) İlk madde ve malzeme ambarına iade edilen malzemenin maliyetidir. D) Dönem içindeki ilk madde ve malzeme alışlarının toplam maliyetidir. E) Dönem sonu ilk madde ve malzeme stoklarının maliyetidir. 16. Aşağıdakilerden hangisi işletme malzemesine bir örnektir? A) Tutkal B) Somun C) Temizlik malzemeleri D) Çivi E) Düğme 17. Pencere üretiminde kullanılan camın maliyeti aşağıdakilerden hangisinin kapsamında ele alınır? A) İşletme malzemesi maliyeti B) Endirekt madde ve malzeme maliyeti C) Direkt ilk madde ve malzeme maliyeti D) Mamul maliyeti E) Yardımcı madde ve malzeme maliyeti 18. Aşağıdaki stok değerleme yöntemlerinden hangisi fiyatların yükseldiği donemde üretim maliyetlerinin düşük hesaplanmasına ve fiktif karların doğmasına neden olmaktadır? A) Tartılı ortalama maliyet yöntemi B) Basit ortalama maliyet yöntemi C) Hareketli ortalama maliyet yöntemi D) İlk giren ilk çıkar yöntemi E) Son giren ilk çıkar yöntemi 19. Üretilen ürünün bünyesine giren, ürünün temel yapısını oluşturan, hangi ürün ya da ürün grubu için ne kadar kullanıldığı izlenebilen, iktisadi nitelikteki hammadde ve malzemelere ne ad verilir? A) Şekillendirme maliyetleri B) Endirekt hammadde maliyetleri C) Yardımcı malzeme maliyetleri D) İşletme maliyetleri E) Direkt ilk madde ve malzeme maliyetleri 20. Aşağıdakilerden hangisi yardımcı malzemedir? A) Mobilya üretimde kullanılan sunta B) Toz şeker üretimde kullanılan pancar C) Elektronik sanayinde kullanılan temizlik malzemeleri D) Ayakkabı üretiminde kullanılan makine yağları E) Makine üretiminde kullanılan somun ve cıvatalar 21. X işletmesinin dönem başı itibariyle deposunda 500 TL maliyetli 100 metrelik kumaş mevcudu vardır. İşletme dönem içinde 4800 TL ye 800 metre kumaş daha satın almıştır. İşletme bu kumaşlardan 600 metresini üretime sevk etmiş ve 50 adet gömlek üretimi gerçekleşmiştir. Bu bilgilere göre İlk Giren İlk Çıkar yöntemine göre üretilen mamulün malzeme açısından birim maliyeti aşağıdakilerden hangisidir? A) 72 B) 70 C) 96 D) 48 E) X işletmesinin Temmuz dönemindeki malzeme hareketlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Satınalınan Kullanılan DB Mevcut 50TLx1000ad Temmuz 65TLx2000ad Temmuz ad. 13 Temmuz 70TLx2500ad Temmuz ad. 30 Temmuz 80TLx1000ad Bu bilgilere göre Hareketli Ortalama Maliyet Yöntemine göre 22 Temmuz tarihinde kullanılan malzemenin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Fiyatların yükselme eğiliminde olduğu bir ekonomide aşağıdaki maliyet hesaplama yöntemlerinden hangisi kullanıldığında üretimde kullanılan malzeme maliyeti diğerlerine göre her zaman daha yüksek çıkar? A) İlk giren ilk çıkar B) Ağırlıklı ortalama maliyet C) Son giren ilk çıkar D) Hareketli ağırlıklı ortalama E) Gerçek parti maliyeti 9

41 Test04-İşçilik Maliyetleri 1. Aşağıdakilerden hangisi "direkt işçilik giderleri" kapsamında değildir? A) Esas işçilikler B) Ustabaşı ücretleri C) Üretim primleri D) Fazla çalışma ücretinin normal kısmı E) SSK işveren payı 2. Direkt işçilik niteliğinde iş yapan bir işçinin yıllık izin ücretleri ve ikramiyeleri aşağıdakilerden hangisi içinde izlenmektedir? A) Yönetici işçilik B) Endirekt işçilik C) Boş işçilik D) Genel yönetim gideri E) Direkt işçilik 3. Saat ücreti 20 TL olan işçinin, normal çalışma suresi 8 saattir. İşçinin, bir çalışma gününde 10 saat çalıştığı ve işletmenin fazla çalışmalarda % 50 zamlı ödeme yaptığı varsayılırsa, işçinin toplam hak ettiği ücret kaç TL dir? A) 220 B) 200 C) 180 D) 150 E) Belirli bir siparişin yetiştirilmesi için yapılan fazla çalışma ödemesi aşağıdakilerden hangisinde yer alır? A) Genel üretim giderinde B) Endirekt işçilik giderinde C) Genel yönetim giderinde D) Direkt işçilik giderinde E) Çalışmayan kısım gider ve zararlarda 5. Aşağıdakilerden hangisi endirekt işçilik kapsamında ele alınmaz? A) Ustabaşına ödenen ücretler B) Kaynak departmanında çalışan işçiye ödenen ikramiyeler C) Kaynak departmanında çalışan işçiye yaptığı kaynak işi karşılığında ödenen ücretler D) Kaynak departmanında çalışan işçiye makine başında geçirdiği boş zamanlar için ödenen ücretler E) Bakım - onarım işçilerinin ücretleri 6. Saat ücreti 3 TL olan bir işçinin normal çalışma süresi 8 saat olup, bu işçi bir günde 10 saat çalışmıştır. İşletmede fazla çalışma için % 50 zamlı ödeme yapılmaktadır. Bu bilgilere göre işçiye ödenecek ücret kaç TL dir? A) 24 B) 27 C) 30 D) 33 E) İşletmede kapasite eksikliği nedeniyle üretim darboğazını aşmak üzere fazla çalışma yapılmaktadır. Bu nedenle yapılacak fazla çalışma zammı ödemeleri aşağıdaki hesaplardan hangisinde izlenir? A) Direkt İşçilik Giderleri B) Kasa C) Genel Üretim Giderleri D) Çalışmayan Gider ve Zararları E) Personel Borçlar 8. Aşağıdakilerden hangisi endirekt olarak değerlendirilemez? A) Kesme departmanı ustabaşına ödenen ücretler B) Üretim makineleri bakım işinde çalışanlara ödenen ücretler C) Üretim bölümünde çalışan işçilere ödenen yıllık ikramiyeler D) İdari binalar temizlik işinde çalışan işçilere ödenen ücretler E) Konfeksiyon atölyesinde kesim makinesinde çalışan işçilere dönen ücretler 9. Mamul veya hizmet üretiminde kullanılan, mamulün temel öğesini oluşturan ve mamullere doğrudan yüklenebilen işçilikler aşağıdakilerden hangisidir? A) Direkt işçilik B) Endirekt işçilik C) Yardımcı işçilik D) Yönetici işçilik E) Üretken olmayan işçilik 10. Direkt işçilik maliyetlerini endirekt işçilik maliyetlerinden ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) İşçilerin sürekli olarak çalışması veya çalışmaması B) İşçilerin zaman esasına göre çalışması C) Ücretlerin hesaplanmasında kullanılan ücret sisteminin farklı olması D) İşçinin sahip olduğu sosyal haklar E) Mamullere doğrudan doğruya yüklenebilme olanağının olması 11. Bir üretim işletmesinde (D) siparişiyle ile ilgili olarak toplam 40 saat çalışılmıştır. Bu sürenin 15 saati fazla mesai çalışmasıdır. Fazla mesai çalışması siparişinin tamamlanması için yapılmıştır. İşletmede saat ücreti 1 TL ve fazla mesai zammı ise %50 dir. Bu bilgilere göre siparişin maliyetine yüklenecek işçilik maliyeti kaç TL dir? A) 40 B) 41,5 C) 47,5 D) 53,5 E) 60 10

42 12. Üretim için gerekli olan malzemenin işletmeye zamanında ulaşmaması nedeniyle, iki saatlik boşa geçen zaman oluşmuştur. Bu süre için işçilere ödenen ücretler aşağıdaki hesaplardan hangisinin borç tarafına kaydedilir? A) Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları B) Genel Üretim Giderleri C) Direkt İşçilik Giderleri D) Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri E) Personele Borçlar Test04-İşçilik Maliyetleri 13. Sel baskını nedeniyle işletmede, altı saatlik boşa geçen zaman oluşmuştur. Bu süre için işçilere ödenen ücretler aşağıdaki hesaplardan hangisinin borç tarafına kaydedilir? A) Personele Borçlar B) Çalışılmayan Kısım Gider ve Zararları C) Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri D) Direkt İşçilik Giderleri E) Genel Üretim Giderleri 14. X işletmesi üretimini gündüz 8 saat, gece 8 saat olacak şekilde 2 vardiya ile gerçekleştirmektedir. İşletmede gündüz vardiyası 08:00-16:00 saatleri arasında, gece vardiyası ise 16:00-24:00 saatleri arasında gerçekleştirilmektedir. Gündüz vardiyasında çalışan işçilere saat başına 10 TL, gece vardiyasında çalışan işçilere ise saat başına 15 TL ödeme yapılmaktadır. İşletmede gün içinde saat 13:00 ile 20:00 arasında genel bir enerji kesintisi nedeniyle üretim aksamıştır. Bu durumda boşa geçen zaman karşılığı ücretler hangi hesaba ve kaç TL üzerinden kaydedilmelidir? A) Genel Üretim Giderleri hesabının borcuna 90 TL B) Genel Yönetim Giderleri hesabının borcuna 90 TL C) Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları hesabının borcuna 90 TL D) Direkt İşçilik Giderleri hesabının borcuna 90 TL E) Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları hesabının borcuna 70 TL 15. TP Üretim İşletmesinde S1 siparişinin tamamlanabilmesi için X üretim bölümünde 100 saat çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmanın 10 saatlik kısmı, söz konusu siparişin tamamlanabilmesi için yapılan fazla mesaiye aittir. Normal çalışma ücreti 40 TL ve fazla mesai primi ise % 50 dir. Bu siparişe ilişkin işçilik giderlerinin muhasebeleştirilmesi ile ilgili durum aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) TL Direkt İşçilik Giderleri 600 TL Genel Üretim Giderleri B) TL Direkt İşçilik Giderleri 400 TL Genel Üretim Giderleri C) TL Direkt İşçilik Giderleri 200 TL Genel Üretim Giderleri D) TL Direkt İşçilik Giderleri E) TL Genel Üretim Giderler 11

43 Test05-Kapsamına Göre Maliyetler 1. ZTE işletmesi değişken maliyet yöntemine göre maliyetlerini 36 TL, tam maliyet yöntemine göre ise 50 TL olarak hesaplamıştır. İşletmenin Ocak ayı üretim miktarı 1000 birim olduğuna göre Sabit GÜG nin tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) ZTE İşletmesinin Asal maliyet yöntemine göre birim maliyetleri 2,5 TL, Tam maliyet yöntemine göre ise 5 TL dir. İşletmede Temmuz ayında adet üretim yapılmış, Değişken GÜG ise TL olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı %90 olan bu işletmenin Sabit GÜG tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) DİMM TL DİG TL Tam Maliyet TL Normal Maliyet TL Değişken Maliyet TL ZTE İşletmenin Ocak ayı kapasite kullanım oranı %70 ise bu işletmeye ait kapasite sapması kaç TL dir? A) 600 B) 2000 C) 1400 D) 3000 E) 4000 Direkt İlk Madde ve Malzeme Direkt İşçilik Giderleri Genel Üretim Giderleri - Değişken TL - Sabit TL TL TL TL Maliyetlerini tam maliyet yöntemine göre hesaplayan ZTE A.Ş. nin yıllık üretim kapasitesi 4800 adettir. İşletme temmuz ayında 200 birim mamulün üretimini tamamlamış, 100 birim ise dönem sonunda yarı mamul stoğu bulunmaktadır. Dönem sonu yarı mamullerin tüm üretim süreçleri açısından tamamlanma yüzdesi %50 dir. Bu bilgilere ve tam maliyet yöntemine göre birim üretim maliyeti kaç TL dir? A) 250 B) 160 C) 200 D) 170 E) Üretim kapasitesi 7500, kapasite kullanım oranı %40 olan ZTE işletmesinin dönem içerisinde gerçekleşen maliyetlere ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Gider Çeşitleri DEĞİŞKEN SABİT İlk Madde ve Malzeme Gideri TL --- İşçi Ücret Gideri TL TL Dış. Sağl. Fayda ve Hiz TL --- Çeşitli Giderler TL TL Amortisman Tüken. Payları TL TL Toplam Maliyet TL TL Bu bilgilere göre Normal Maliyet Yöntemi ne göre birim üretim maliyet aşağıdakilerden hangisidir? A) 10,00 B) 5,00 C) 8,67 D) 4,00 E) 3,47 Aşağıdaki 3 soruyu verilen bilgilere göre cevaplayınız. Toplam aylık üretim miktarı adet olan ZTE işletmesinin Mart ayına ait bilgileri aşağıdaki gibidir: Üretim Miktarı ad. D. İlk Madde ve Mlz TL D. İşçilik Giderleri TL (%20 değ, %80 sabit) Genel Üretim Gideri TL (%40 değ, %60 sabit) Genel Yönetim Gideri TL (Tamamı sabit) Paz. Satış Dağ. Gid TL (%60 değ, %40 sabit) Yurt İçi satışlar TL 6. Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin normal maliyet yöntemine göre toplam maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin değişken maliyet yöntemine göre Brüt Katkı tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin değişken maliyet yöntemine göre Net Katkı tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E)

44 Test05-Kapsamına Göre Maliyetler 9. Maliyetlerini aylık olarak belirleyen ZTE işletmesinin Temmuz ayına ilişkin üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir: Gider Çeşitleri İlk Md. Malz. Gid. Direkt İlk Md. Mlz. Endirekt Mlz. İşçi Ücret Giderleri Direkt İşçilik Gid. Endirekt İşçilik Dışarıdan Sağ. Fayda ve Hizmetler Amortisman ve Tükenme Payları Sabit Giderler Değişken Giderler Çeşitli Giderler TOPLAM Yıllık üretim kapasitesi adet olan bu işletmenin Temmuz ayı üretim miktarı 8000 adet olduğuna göre Normal Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyeti kaç TL dir? A) 50 B) 40 C) 80 D) 90 E) Brüt satışları TL, satış iskontoları 500 TL, üretim kapasitesi birim olan bir işletme dönemde 300 birim üretim yapmış, değişken maliyet yöntemine göre üretim maliyeti TL, tam maliyet sistemine göre üretim maliyeti TL olarak hesaplanmıştır. Bu bilgilere göre ve işletme Normal Maliyet Yöntemi uyguladığı varsayıldığında, brüt satış karı kaç TL dir? A) B) C) D) 500 E) X üretim işletmesinin 2014 Temmuz ayı toplam üretim giderleri aşağıdaki gibidir. D. İlk Md. Mlz TL ARGE TL D. İşç. Gid. (Tamamı değ.) TL Paz. Sat. Dağ. Gid TL Genel Üretim Gid TL - Sabit Değişken İşletmenin aylık kapasitesi 500 adet Y mamulüdür ve Temmuz 2014 döneminde 300 adet üretilmiştir. Normal maliyet yöntemine göre işletmenin birim üretim maliyeti kaç TL dir? A) 600 B) C) D) E) Sabit ve değişken olmasına bakılmaksızın ilgili genel üretim giderlerinin üretilen mamullerin maliyetine yüklenmediği maliyet sistemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tam Maliyet Sistemi B) Normal Maliyet Sistemi C) Direkt (Asal) Maliyet Sistemi D) Fiili Maliyet Sistemi E) Değişken Maliyet Sistemi 13. A mamulünün dönüştürme maliyeti TL, asal maliyeti TL, değişken maliyeti TL, direkt ilk madde ve malzeme gideri TL ise sabit genel üretim giderleri tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) H üretim işletmesinin yıllık üretim miktarı 200 adettir. İşletmenin maliyet yöntemlerine göre gerçekleşen üretim maliyeti bilgileri aşağıdaki gibidir: - Değişken maliyet : Tam maliyet : Normal maliyet : Bu bilgilere göre işletmenin üretim kapasitesi kaç birimdir? A) 400 B) 200 C) 600 D) 700 E) Kapasite sapması aşağıdaki giderlerden hangisi ile ilgilidir? A) Direkt ilk madde ve malzeme giderleri B) Direkt işçilik giderleri C) Değişken genel üretim giderleri D) Sabit genel üretim giderleri E) Genel yönetim gideri 16. H işletmesine ilişkin bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Net satışlar : Dönemin değişken üretim gideri : Dönemin sabit üretim gideri : Dönem başı stok : birim Üretim kapasitesi : birim Üretim miktarı : birim Dönem sonu stok : birim Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin Tam maliyet yöntemine göre brüt satış karı / zararı kaç TL dir? A) kar B) kar C) kar D) zarar E) zarar 13

45 Test05-Kapsamına Göre Maliyetler 17. Değişken maliyet yöntemini kullanan bir işletmenin ilgili döneme ait toplam maliyetleri aşağıda verilmiştir: Direkt ilk madde ve malzeme : Direkt işçilik maliyeti : Genel üretim maliyeti : (%60 sabit, %40 değişken) Dönemde 2000 birim mamul üretilmiş ve bunun 1600 birimi satılmıştır. Mamulün satış fiyatı ise 70 TL dir. Bu verilere göre ilgili dönemde gerçekleşen birim başına katkı payı kaç TL dir? A) 12 B) 16 C) 18 D) 20 E) Brüt satışları TL, satış iskontoları TL, üretim kapasitesi 200 birim olan bir işletme, dönemde 120 birim üretim yapmış, değişken maliyet sistemine göre üretim maliyeti TL, tam maliyet sistemine göre üretim maliyeti TL olarak hesaplanmıştır. İşletmenin normal maliyet sistemini uyguladığı varsayıldığında, brüt satış kârı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Değişken maliyet sistemini uygulayan A İşletmesi nin maliyetlerine ilişkin bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Direkt ilk madde ve malzeme giderleri TL Direkt işçilik giderleri TL Değişken genel üretim giderleri TL Sabit genel üretim giderleri TL Genel yönetim giderleri (tamamı sabit) TL Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (tamamı değişken) TL Bu dönemde üretilen adet mamulün 600 adedi 250 TL birim fiyatla satılmıştır. Bu bilgilere göre, A İşletmesi nin düzenleyeceği katkı tipi gelir tablosunda raporlanacak net katkı payı kaç TL dir? A) B) C) D) E) İşletmenin dönem üretim kapasitesi adettir. Döneme ilişkin kapasite kullanım oranı ise %75 tir. Dönem içinde gerçekleşen üretim maliyeti aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır: Direkt ilk madde ve malzeme giderleri TL Direkt işçilik giderleri TL Değişen genel üretim giderleri TL Sabit genel üretim giderleri TL Bu maliyet verilerine göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tam Maliyet Yöntemi ne göre toplam maliyet TL dir. B) Değişken Maliyet Yöntemi ne göre toplam maliyet TL dir. C) Normal Maliyet Yöntemi ne göre toplam maliyet TL dir. D) Asal Maliyet Yöntemi ne göre toplam maliyet TL dir. E) Normal Maliyet Yöntemi ne göre birim maliyet 4 TL dir. 22. Bir endüstri işletmesi %75 kapasite ile çalışmaktadır. Mamulün üretim maliyeti bilgileri aşağıdaki gibidir: Direkt ilk madde ve malzeme maliyeti TL, mamulün tam üretim maliyeti TL, değişken üretim maliyeti TL ve asal (direkt) üretim maliyeti TL dir. Buna göre, mamulün normal üretim maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Üretim maliyetlerinin, Maliyet Direkt ilk Md. Malz. Maliyeti + Direkt İşcilik Maliyeti + Genel Üretim Gideri (Sabit+Değişken) yaklaşımına göre hesaplanmasını esas alan maliyet sistemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tam maliyet yöntemi B) Değişken maliyet yöntemi C) Normal maliyet yöntemi D) Asal maliyet yöntemi E) Direkt maliyet yöntemi 20. Bir üretim işletmesinde mamul stoklarında artış olmuş, bir başka ifade ile üretilen mamul miktarından daha az satış yapılmıştır. Buna göre, aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanıldığında işletme kârı diğer yöntemlere göre daha yüksek hesaplanır? A) Normal maliyet yöntemi B) Tam maliyet yöntemi C) Değişken maliyet yöntemi D) Direkt maliyet yöntemi E) Gider dağıtım yöntemi 24. Üretim maliyetlerinin, Maliyet Direkt ilk Md. Malz. Maliyeti + Direkt İşcilik + Maliyeti Genel Üretim Gideri (Değişken+ Kullanılan Kapasitedeki Sabit) yaklaşımına göre hesaplanmasını esas alan maliyet sistemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Değişken maliyet yöntemi B) Normal maliyet yöntemi C) Direkt maliyet yöntemi D) Tam maliyet yöntemi E) Asal maliyet yöntemi 14

46 Test05-Kapsamına Göre Maliyetler 25. Maliyetlerin saptanma zamanına göre sınıflandırılmasında aşağıdakilerden hangisi yer alır? A) Fiili maliyet-tahmini maliyet-standart maliyet B) Karma maliyet-bileşik maliyet C) Değişken maliyet tam maliyet D) Sabit maliyet-değişken maliyet E) Sipariş maliyet-safha maliyet 26. Sabit giderlerin tamamını dönem gideri içerisinde yer veren ve değişken üretim giderini üretim maliyetine yükleyen sistem aşağıdakilerden hangisidir? A) Ortalama maliyet B) Tam maliyet C) Asal maliyet D) Değişken maliyet E) Direkt maliyet 27. Aşağıdaki maliyet sistemlerinden hangisinde, birim mamul maliyetinin hesaplanmasında, genel üretim giderleri dikkate alınmaz? A) Tam maliyet sistemi B) Normal maliyet sistemi C) Değişken maliyet sistemi D) Standart maliyet sistemi E) Asal maliyet sistemi 28. Değişken giderlerin tamamının, sabit giderlerin ise kapasite kullanım oranına göre maliyetlere yüklenmesi esasına dayanan maliyet yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tam maliyet yöntemi B) Değişken maliyet yöntemi C) Sabit maliyet yöntemi D) Yarı değişken maliyet yöntemi E) Normal maliyet yöntemi 29. "A" mamulünün dönüştürme maliyeti TL, asal maliyeti TL, direkt ilk madde ve malzeme gideri TL ise, direkt işçilik giderleri ile genel üretim giderleri tutarları kaç TL dir? A) Direkt İşçilik Giderleri: TL, Genel Üretim Giderleri: TL B) Direkt İşçilik Giderleri: 500 TL, Genel Üretim Giderleri: TL C) Direkt İşçilik Giderleri: TL, Genel Üretim Giderleri: 500 TL D) Direkt İşçilik Giderleri: TL, Genel Üretim Giderleri: TL E) Direkt İşçilik Giderleri: TL, Genel Üretim Giderleri: TL 30. ABC üretim işletmesinin 2009 Temmuz ayı toplam üretim giderleri aşağıdaki gibidir. Direkt ilk madde ve malzeme giderleri : TL Direkt işçilik giderleri (tamamı değişken) : TL Genel üretim giderleri : TL Sabit GÜG : TL Değişken GÜG : TL İşletmenin aylık kapasitesi 500 adet X mamulüdür ve Temmuz 2009 döneminde 500 adet X mamulü üretilmiştir. Asal maliyet (direkt maliyet) yöntemine göre işletmenin üretim maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Üretim kapasitesi birim olan bir işletme dönemde birim üretim yapmış ve çeşitli maliyet sistemlerine göre maliyetler aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Tam maliyet sistemine göre TL Değişken maliyet sistemine göre TL Normal maliyet sistemine göre TL Asal maliyet sistemine göre TL Bu bilgilere göre işletmede sabit genel üretim maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) X Üretim işletmesinin 2012 Temmuz ayı üretim giderleri aşağıdaki gibidir: Direkt ilk madde malzeme Gid TL Direkt işçilik Gid TL Sabit Genel Üretim Gid TL Değişken Genel Üretim Gid TL İşletmenin maliyetlerini belirlerken değişken maliyet yöntemini kullandığı ve Temmuz ayı içinde 500 adet mamul ürettiği bilinmektedir. Bu bilgilere göre işletmenin ürettiği mamulün birim maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

47 Test05-Kapsamına Göre Maliyetler 33. Y üretim işletmesinin dönem içinde gerçekleşen üretim maliyeti aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır: Direkt ilk madde malzeme Gid. Direkt işçilik Gid. Sabit Genel Üretim Gid. Değişken Genel Üretim Gid. Toplam Üretim Maliyeti TL TL TL TL TL İşletmenin yıllık üretim kapasitesi adet, yıllık kapasite kullanım oranı ise %75 dir. Bu bilgilere ve normal maliyet yöntemine göre işletmenin birim üretim maliyeti kaç TL dir. A) 4,13 B) 4,00 C) 3,60 D) 3,10 E) 3, Y üretim işletmesinin 2013 Haziran ayı toplam üretim giderleri aşağıdaki gibidir. Direkt ilk madde ve malzeme gideri Ar-ge gideri Direkt İşçilik gideri (tamamı değişken) Pazarlama satış dağıtım gideri Genel üretim gideri - Sabit GÜG TL - Değişken GÜG TL TL TL TL TL TL İşletmenin aylık kapasitesi 500 adet X mamulü olup, Haziran döneminde 300 birim üretilmiştir. Normal maliyet yöntemine göre işletmenin birim üretim maliyeti kaç TL dir? A) 600 B) C) D) E) Maliyetlerini Tam Maliyet yöntemine göre tespit eden A üretim işletmesinde toplam maliyet TL birim maliyet ise 2 TL dir. Değişken maliyet yöntemine göre yapılan hesaplamada toplam maliyet TL olarak tespit edilmiştir. İşletmenin yıllık üretim kapasitesi toplam adet olduğuna göre Normal maliyet yöntemine göre toplam maliyet aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) X üretim işletmesinin üretim maliyetlerine ilişkin verileri aşağıdaki gibidir: Direkt ilk madde ve malzeme Sabit direkt işçilik maliyetleri Değişken direkt işçilik maliyetleri Genel üretim maliyeti Değişken GÜG Sabit GÜG Genel yönetim giderleri Ar-ge giderleri Bu bilgilere ve değişken maliyet yöntemine göre işletmenin toplam üretim maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Üretim Maliyetleri Tutar D. İlk Md. Mlz Giderleri TL D. İşçilik Giderleri TL Değişken Genel Üretim Gideri TL Sabit Genel Üretim Giderleri TL Tam kapasitesi birim/yıl olan bir işletmede fiili kapasite % 70 olarak gerçekleşmiştir. Üretilen mamullerin tamamı, tam maliyet üzerinden % 20 kârla satılmıştır. Dönemin üretim maliyetleri yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre, bu işletmenin Normal Maliyet yöntemine göre, hesaplanacak brüt satış kârı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Maliyetlerini değişken maliyet sistemine göre raporlayan bir üretim işletmesinde dönem başı yarı mamul stoku yoktur. Dönemde birim Y mamulü üretilerek 800 birim mamul 100 TL birim fiyatla satılmıştır. Dönemin maliyet bilgileri aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir. Üretim Maliyetleri Değişken Maliyetler 30 TL/birim Sabit Maliyetler TL/dönem Değişken maliyet yöntemine göre, hesaplanan net katkı payı tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E)

48 39. İşletme, mamullerini maliyetleme de tam maliyet yöntemini kullanmaktadır. Döneme ait bilgiler şöyledir: Test05-Kapsamına Göre Maliyetler Direkt İlk Madde Malzeme Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Genel Üretim Giderleri Değişken TL Sabit TL Pazarlama, Satış ve Dağ. Gid. Genel Yönetim Giderleri TL TL TL TL TL İşletme bu dönem %80 kapasite ile çalışmış ve birim mamul üretmiştir. Buna göre, mamullerin birim üretim maliyeti kaç TL dir? A) 18 B) 23 C) 25 D) 27 E) birim mamul üretip satan MT Üretim işletmesine ait maliyet verileri şu şekildedir: Direkt ilk Madde ve Malzeme Maliyeti 40 TL/birim Direkt işçilik Maliyeti 30 TL/birim Değişken Genel Üretim Maliyeti 20 TL/birim Sabit Genel Üretim Maliyeti TL İşletme bu dönem TL kâr elde ettiğine göre, birim satış fiyatı kaç TL dir? A) 90 B) 115 C) 130 D) 140 E)

49 Test06-Safha Maliyeti 1. Dönemin Maliyetleri Eşdeğer Birim Maliyetler DİMM DİG GÜG 36000TL 23000TL 44000TL 3 TL 2 TL 4 TL DSYM Tam Derecesi %60 %50 %40 Safha maliyeti sisteminde ortalama maliyet yöntemini uygulayan TZE A.Ş. nin dönem sonu yarı mamul stoğu adettir. Yukarıdaki bilgilere göre tamamlanan mamul miktarı aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) 9000 E) Üretimi safhalar halinde gerçekleştiren ZTE işletmesinin döneme ait üretim miktarları aşağıdaki gibidir: DBYM 900 br DSYM 600 br D.içi üretimine başlanan 1100 br Üretimi Tamamlanan 1400 br DİMM DİG GÜG DBYM Tam. Der. %80 %70 %50 DSYM Tam. Der. %60 %40 %40 Bu bilgilere göre FİFO (İlk giren İlk Çıkar) yöntemine göre Direkt İşçilik Gideri eşdeğer birim sayısı kaç adettir? A) 1040 B) 1010 C) 1190 D) 1640 E) ZET işletmesi dönem içinde adet mamul üretimi tamamlamış olup, dönem sonu itibariyle henüz birimin üretimini tamamlayamamıştır. İşletmede ortalama maliyet yöntemine göre yapılan hesaplamada eşdeğer mamul miktarları DİMM, DİG ve GÜG açısından sırasıyla , ve adettir. Bu bilgilere göre dönem sonu yarı mamullerin GÜG açısından tamamlanma yüzdesi aşağıdakilerden hangisidir? A) %80 B) %74 C) %75 D) %20 E) %25 4. Üretimi tek safhada gerçekleştiren TEZ üretim işletmesi Temmuz döneminde 8000 adet mamulün üretimini tamamlamış olup, DİMM, DİG ve GÜG açısından sırasıyla %100, %50 ve %25 lik tamamlanma derecesine sahip 4000 adet dönem sonu stoğu bulunmaktadır. İşletmenin mamullere ilişkin eşdeğer birim maliyetleri ise sırasıyla 2 TL, 3 TL ve 4 TL dir. Bu bilgilere göre işletmenin katlandığı toplam maliyet kaç TL dir? A) B) C) D) E) Aşağıdaki 2 soruyu verilen bilgilere göre cevaplayınız. Safha maliyet sisteminde ortalama maliyet yöntemini kullanan işletmenin üretimi iki safhada gerçekleşmektedir. İşletmenin aylık üretim miktarları aşağıdaki gibidir: I.SAFHA II. SAFHA DBYM 5000 br 6000 br Dönemde üretime alınan br --- Bir önceki safhadan devir alınan br Üretimi Tamamlanan? br DSYM? 4000 br DBYM Tamamlanma Derecesi DİMM %80 %70 Şekillendirme %60 %60 DSYM Tamamlanma Derecesi DİMM %70 %60 Şekillendirme %50 %50 5. Bu bilgilere göre işletmenin birinci safha için dönem sonu stoğu kaç adettir? A) B) C) D) E) İşletmenin II safhada şekillendirme açısından eşdeğer birim sayısı kaç adettir? A) B) C) D) E) ETZ işletmesi üretimini tek bir safhada gerçekleştirmekte olup, ortalama maliyet yöntemini kullanmaktadır. İşletmenin dönem içinde tamamlanan mamul miktarı 6000 adettir. DİMM ŞEKİLLENDİRME Dönem başı yarı mamul eşdeğer birim miktarı ad ad Dönem sonu yarı mamul eşdeğer birim miktarı ad ad DBYM Tam Derecesi %100 %50 DSYM Tam Derecesi %75 %50 Bu bilgilere göre işletmenin üretime giren birim sayısı kaç adettir? A) B) C) D) E)

50 Test06-Safha Maliyeti 8. TZE işletmesi safhalar halinde üretim gerçekleştirmek olup, birinci safhada tamamlanıp devredilen ürün sayısı adettir. İşletme aynı dönemde adet dönem sonu, adet ise dönem başı stoğuna sahiptir. Dönem sonu ve dönem başı stokların tüm üretim aşamaları için tamamlanma yüzdesi %80 dir. Bu bilgilere göre FİFO (İlk Giren İlk Çıkar) yöntemine göre DİMM eşdeğer birim sayısı kaç adettir? A) B) C) D) E) Safha maliyeti sistemini İlk Giren İlk Çıkar (FİFO) yöntemiyle birlikte uygulayan bir üretim işletmesinde, miktar hareketlerine ve yarı mamul stoklarının tamamlanma derecelerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Miktar Hareketleri Tamamlanma Derecesi DİMM Şekillendirme DB Yarı Mamul ad %100 %60 Üretimine Yeni Başlanan Üretimi Tamamlanan ad ad DS Yarı Mamul ad %100 %40 Bu bilgilere göre işletmenin şekillendirme açısından toplam eşdeğer ürün miktarı kaçtır? A) B) C) D) E) Evre maliyet yöntemini uygulayan bir işletmeden alınan maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Dönem direkt işçilik giderleri Dönem başı direkt işçilik giderleri Dönemde tamamlananlar Dönem sonu yarı mamuller : TL : TL : Br. : Br. Ortalama maliyet yönteminin kullanılmasıyla eşdeğer ürün birim direkt işçilik gideri 10 TL/birim olarak hesaplandığına göre; dönem sonu yarı mamullerin direkt işçilik giderleri açısından tamamlanma yüzdesi aşağıdakilerden hangisidir? A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) İşletme, A mamulünün üretimini tek safhada gerçekleştirmektedir. Dönem başında, direkt ilk madde ve malzeme giderleri açısından %80; direkt işçilik ve genel üretim giderleri açısından %60 tamamlanmış birim yarı mamul stoku bulunmaktadır. Dönemde birimin üretimine başlanmıştır. İşletmenin dönem sonu itibariyle direkt ilk madde ve malzeme giderleri açısından %80; direkt işçilik ve genel üretim giderleri açısından %90 tamamlanmış birim yarı mamul stoku bulunmaktadır. İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) yöntemine göre, direkt ilk madde ve malzemenin eşdeğer mamul birimi aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) Dönem başında, direkt ilk madde ve malzeme giderleri açısından %75, direkt işçilik ve genel üretim giderleri açısından %50 oranında tamamlanmış birim yarı mamul stoku bulunan bir işletmede, dönemde birimin üretimine başlanmıştır. İşletmenin dönem sonu itibariyle direkt ilk madde ve malzeme giderleri açısından %80 ve direkt işçilik ve genel üretim giderleri açısından %90 oranında tamamlanmış birim yarı mamul stoku bulunmaktadır. İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi ne göre, direkt ilk madde ve malzemenin eşdeğer mamul miktarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) B) C) D) E) Maliyet hesaplamalarında safha (evre) maliyet yöntemini uygulayan bir üretim işletmesinde, ilk safhanın miktar hareketleri ve yarı mamul stoklarının tamamlanma derecelerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Tamamlanma Derecesi Miktar DİMM Şekillendirme Hareketleri DB Yarı Mamul %100 %60 Dönemde Üretime Başlanan Dönemde Tamamlanan DS Yarı Mamul %80 %50 İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) yöntemine göre, safhanın direkt ilk madde ve malzeme açısından toplam eşdeğer mamul miktarı kaç birimdir? A) B) C) D) E)

51 Test06-Safha Maliyeti 14. Safha maliyet sistemini İlk Giren İlk Çıkar(FİFO) yöntemiyle birlikte uygulayan X işletmesinin Temmuz ayına ait üretim ve maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Donem başı yarı mamul stokları Tamamlanma dereceleri: Direkt İlk Madde ve Malzeme %70 Şekillendirme % birim Donem başı yarı mamul stoklarının maliyeti: Direkt İlk Madde ve Malzeme: TL Şekillendirme: TL Donem içinde üretimine başlanan brm Donem içinde üretimi tamamlanan brm Donem sonu yarı mamul stokları brm Fire? Tamamlanma dereceleri: Direkt İlk Madde ve Malzeme %85 Şekillendirme: %35 Donem gideri: Direkt İlk Madde ve Malzeme Şekillendirme: TL TL Bu bilgilere göre işletmede üretimden çıkan miktar kaç birimdir? A) B) C) D) E) Üretimini tek safhada gerçekleştiren ESÇELİK üretim işletmesinin Temmuz 2008 dönemi üretim ve maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Donem başı yarı mamul stokları Tamamlanma dereceleri: Direkt İlk Madde ve Malzeme %60 Şekillendirme % birim Donem başı yarı mamul stoklarının maliyeti: Direkt İlk Madde ve Malzeme: TL Şekillendirme: TL Donem içinde üretimine başlanan brm Donem içinde uretimi tamamlanan brm Donem sonu yarı mamul stokları? brm Tamamlanma dereceleri: Direkt İlk Madde ve Malzeme %70 Şekillendirme: %60 Donem gideri: Direkt İlk Madde ve Malzeme Şekillendirme: TL TL Bu bilgilere göre işletmenin dönem sonu yarı mamul stokları kaç birimdir? A) B) C) D) E) Safha maliyet sistemini ortalama maliyet yöntemiyle birlikte uygulayan bir üretim işletmesinde, üretim safhasının eşdeğer ürün maliyetlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: DİMMG DİG GÜG Birim eşdeğer Ürün maliyetleri Üretimi Tamamlanıp br br br Devredilen Dönem başı Yarı mamul br br br Stokları Dönem sonu Yarı mamul Stokları br br br Bu bilgilere göre; üretime yüklenen toplam maliyet kaç TL dir. A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 17. Safha maliyet sistemini kullanan bir üretim işletmesinde Ekim ayında gerçekleşen miktar hareketlerine ve yarı mamullerin tamamlanma derecelerine ait bilgiler aşağıdaki gibidir: Miktar Tamamlanma Derecesi Hareketleri DİMMG DİG GÜG Üretime Başlanan Tamamlanan Birim Birim DSYM Birim %100 %50 %60 Bu bilgilere göre, işletmenin sırasıyla direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleri açısından eşdeğer ürün miktarlarının sayısı nedir? A) B) C) D) E) Üretimini tek safhada gerçekleştiren PRS Üretim İşletmesinin Nisan 2009 dönemine ait üretim ve stok verileri aşağıdaki gibidir: Donem başı yarı mamul stokları birim Donem sonu yarı mamul stokları birim Donem içinde üretimine başlanan birim Donem Sonu Yarı Mamul Stokları Tamamlanma Dereceleri Direkt ilk madde ve Malz. Acısından % 90 Şekillendirme acısından % 60 Bu bilgilere göre üretimi tamamlanıp bir sonraki safhaya devreden mamul miktarı kaç birimdir? A) B) C) D) E)

52 Test06-Safha Maliyeti 19. Safha maliyet sistemini ağırlıklı ortalama maliyet yöntemiyle birlikte uygulayan üretim işletmesinde, miktar hareketlerine ve yarı mamullerin tamamlanma derecelerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Tamamlanma Miktar Dereceleri Hareketleri DİMM Şekillendirme DBYM br %100 %60 İlk safhadan devir br alınan DSYM br %0 %90 Fire 0 br Bu bilgilere göre, işletmenin hammadde giderleri açısından eşdeğer ürün miktarı ne kadardır? A) B) C) D) E) S üretim işletmesi üretim maliyetlerini safha maliyet sistemine göre hesaplamaktadır. İşletmenin Ekim 2005 dönemine ait bilgileri aşağıdaki gibidir: Üretimine başlanan : Tamamlanıp devredilen : Dönem sonu yarı mamul stokları : Ekim 2005 Dönemi Maliyetleri DSYM Tamam. Derecesi Direkt ilk madde ve malzeme TL %90 Direkt İşçilik TL %60 Genel Üretim Giderleri TL %60 Bu bilgilere göre döneme ait eşdeğer birim başına toplam maliyet kaç TL dir? A) 90 B) 100 C) 110 D) 115 E) Safha (evre) maliyet sistemini kullanan X Üretim İşletmesinin Ekim ayındaki miktar hareketleri ve döneme ait maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Tamamlanma Derecesi Miktar Hareketleri DİMM DİG GÜG Üretimine Başlanan Üretimi Tamamlanan DS Yarı Mamul Stokları %100 %40 %80 Maliyetler TL TL TL Bu bilgilere göre, direkt işçilik için birim eşdeğer urun maliyeti kaç TL dir? A) 10 B) 30 C) 40 D) 80 E) Safha maliyeti sistemini uygulayan bir üretim işletmesinde, üretim safhasının eşdeğer ürün miktarları ve birim eşdeğer maliyetler aşağıdaki gibidir: DİMM DİG GÜG Br. Eşdeğer ürün maliyeti DSYM STOKLARI DİMM br DİG br GÜG br Üretimi tamamlanıp devredilen birim Bu bilgilere göre işletmenin üretime yüklenen toplam maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) FİFO yöntemine göre, birim eşdeğer maliyetleri hammadde açısından 3 TL ve şekillendirme açısından 2 TL olan bir işletmede, dönem başı ve dönem içi olmak üzere toplam üretim maliyetleri TL dir? Bu işletmede dönem sonu yarı mamullerin eşdeğer birimleri hammadde açısından eşdeğer birim ve şekillendirme açısından eşdeğer birim ise içinde bulunulan dönemde tamamlanan mamullerin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Ortalama maliyet varsayımı altında, birim eşdeğer maliyetleri hammadde açısından 2 TL ve şekillendirme açısından 5 TL olan bir işletmede tamamlanan ürün sayısı olup, dönem sonu yarı mamullerin eş değer birimleri ise hammadde açısından eşdeğer birim ve şekillendirme açısından eşdeğer birimdir. Bu veriler kullanıldığında dönem sonu yarı mamul maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

53 Test06-Safha Maliyeti 25. İşletmede 2 safhadan oluşan bir üretim sürecinden geçerek bir mamul, hammadde ve malzeme açısından ilk safhada tamamlanmaktadır. Bu mamulün Nisan ayındaki miktar hareketlerine ve ikinci safhadaki yarı mamullerin tamamlanma derecesine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Miktar Hareketleri 1. Safha 2. Safha Üretime Başlanan Önceki Safhadan Devralınan ---? Üretimi Tamamlanan ? DSYM Safha Tamamlanma Dereceleri Hammadde Şekillendirme Dönem Sonu Yarı Mamul %20 %60 Bu bilgilere göre, ikinci safhanın şekillendirme açısından eşdeğer ürün miktarı kaç birimdir? A) B) C) D) E) Safha maliyet sisteminde eşdeğer birimler kullanılmasının amacı nedir? A) Birim maliyetlerde safhalar arasında dalgalanmayı önleyebilmek B) Mamul çeşitliliğini tekdüzen içersinde tanımlamak C) Üretim maliyetlerindeki değişkenliği birim maliyet hesabında göz önüne alabilmek D) Firenin etkisini birim maliyetlere yansıtabilmek E) Tamamlanmış ve tamamlanmamış birimleri aynı ölçekle ifade edebilmek 28. Safha maliyet sisteminde, dönem başı yarı mamul stoklarının, içinde bulunulan dönemde üretimine başlanıp bitirildiğini varsayan yöntem aşağıdakilerden hangisidir? A) İlk giren ilk çıkar yöntemi B) Son giren ilk çıkar yöntemi C) Ortalama maliyet yöntemi D) Standart maliyet yöntemi E) Fiili maliyet yöntemi 29. Safha maliyet sisteminde, ortalama maliyet yöntemi ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Eşdeğer mamul miktarı hesaplanırken, dönem başı yarı mamul stokları üzerinde bir önceki dönemde yapılan işlemler cari dönemde yapılmış gibi kabul edilir. B) Dönem başı yarı mamul stoklarının üretimine bir önceki dönemde başlandığı kabul edilmez. C) Dönem başı yarı mamul stoklarına ilişkin bir önceki dönemde yapılmış giderler cari döneme eklenir. D) Dönem başı yarı mamul stokları mamul haline getirilmeden yeni birimlerin üretimine başlanmaz. E) Dönem başı yarı mamul stoklarına ait önceki dönemde yapılmış maliyetler, cari dönemin maliyetlerine eklenerek birim eşdeğer mamul maliyeti hesaplanır. 27. Safha maliyet sistemini uygulayan bir işletmede, hammadde açısından tamamlanma derecesi %100 olan yarı mamullerin mamul haline gelmesi için %60 daha işlem görmesi gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Yarı mamullerin direkt işçilik açısından tamamlanma derecesi %40 ve genel üretim gideri açısından tamamlanma derecesi %60'dır. B) Yarı mamullerin direkt işçilik ve genel üretim giderleri açısından tamamlanma derecesi %40'dır. C) Yarı mamullerin tamamlanma derecesi %60'dır. D) Yarı mamullerin direkt işçilik açısından tamamlanma derecesi %60 ve genel üretim giderleri açısından tamamlanma derecesi %40'dır. E) Yarı mamullerin direkt işçilik ve genel üretim giderleri açısından tamamlanma derecesi %60'dır. 22

54 Test07-Dağıtımlar 1. İşletmenin ilgili döneminde TL lik fabrika binası sigortası, TL lik ısıtma gideri gerçekleşmiştir. Bu işletmeye ait dağıtım ölçüleri aşağıdaki gibidir: Dağıtım Anahtarı E.Ü. Gider Yerler Y.H.Ü. Gider Yerleri Döküm Montaj Bakım Enerji Dönem Gider Yeri Genel Yönetim m Petek Sayısı Fabrika binası sigortası m2, ısıtma gideri ise petek sayısına göre dağıtılacaktır. Bu bilgilere göre; dokum bölümünün I. gider dağıtım toplamı ne kadardır? A) B) C) D) E) X Üretim İşletmesi nin Boyama ve Dikiş esas üretim gider yerleri ile Yemekhane ve Tamir-Bakım yardımcı gider yerlerine ilişkin bilgiler şu şekildedir: Gider Çeşitleri Dağıtım Ölçüsü Oluşan Gider Fabrika Binası Amortismanı m TL Isıtma Gideri Petek Sayısı TL Yüzölçümü m 2 Petek Sayısı Boyama Dikiş Yemekhane Tamir-Bakım Bu bilgilere göre, yapılacak I. Dağıtım da Boyama esas üretim gider yerinin fabrika binası amortismanından alacağı pay ne kadardır? A) TL B) TL C) TL D) TL E) TL 3. A İşletmesinin birinci gider dağıtım sonunda gider yerlerinde toplanan giderleri ve dağıtım anahtarlarına ait bilgiler aşağıdaki gibidir: EÜGY 1 EÜGY 2 YGY (A) YGY (B) I.Gid. Dağıtım Toplamı Dağıtım Anahtarları İşçi Sayısı İstek Fişi Sayısı YGY (A) nın giderleri işçi sayısı, YGY (B) nin giderleri istek fişi sayısı dikkate alınarak dağıtılacaktır. Bu bilgilere ve basit dağıtım yöntemine göre YGY (B) den EUGY 1 e yüklenecek gider tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Birinci gider dağıtım sonunda gider yerlerinde toplanan gider ile dağıtım anahtarlarına ilişkin bilgiler şöyledir. EÜGY 1 EÜGY 2 YGY (A) YGY (B) I.Gid. Dağıtım Toplamı Dağıtım Anahtarları İşçi Sayısı İstek Fişi Sayısı YGY (A) nın giderleri işçi sayısı, YGY (B) nin giderleri istek fişi sayısı dikkate alınarak dağıtılacaktır. Bu bilgilere ve basit dağıtım yöntemine göre EUGY 2 nin II. Dağıtım sonrası toplam maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

55 Test07-Dağıtımlar 5. Bir sanayi işletmesinde üretim X ve Y esas üretim gider yerlerinde gerçekleştirilmektedir. Sosyal Tesis, Bakım Onarım bölümleri de yardımcı gider yerleridir. İşletmede Mart ayı üretim dönemine ait genel üretim giderleri gider yerlerine dağıtılmış ve aşağıdaki I. Toplam tutarları elde edilmiştir: X Esas Üretim Gider Yeri Y Esas Üretim Gider Yeri Sosyal Tesis Yard. Hiz. Gid. Yeri Bakım Onarım Yard. Hiz. Gid. Yeri Gider Yeri İşgören Sayısı TL TL TL TL Bakım Onarım Saati X Y Sosyal Tesis Bakım Onarım 8 40 Toplam Yardımcı hizmet gider yerlerinde toplanan genel üretim giderleri, esas üretim gider yerlerine doğrudan dağıtım yöntemi ile dağıtılmaktadır. Yukarıdaki dağıtım verileri ışığında X Esas Üretim Gider Yeri nin yardımcı gider yerlerinden pay aldıktan sonraki toplamı kaç TL dir? A) B) C) D) E) İşletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Yardımcı Hizmet Gider Yerleri Esas Üretim Gider Yerleri Bakım Enerji Döküm Montaj I. Gider Dağıtımı Toplamı xxx xxx Dağıtım Anahtarı İşçi Sayısı m İşletme II. gider dağıtım ında kademeli dağıtım Yöntemi ni uygulamakta ve bakım bolumu dağıtım anahtarı olarak işçi sayısını kullanmaktadır. Bu bilgilere göre, bakım bölümünün montaj bölümüne yüklediği gider payı ne kadardır? A) B) C) D) E) H Üretim işletmesinde iki esas, iki de yardımcı gider yeri bulunmaktadır. Birinci dağıtım sonucunda gider yerlerinde biriken giderler ile kullanılacak dağıtım ölçülerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: 8. Gider Yerleri I. Dağıtım Toplamı İşçi Sayısı Fiş Sayısı EÜGY EÜGY YHGY YHGY YGY I de toplanan giderler işçi sayısına, YGY II de toplanan giderler ise fiş sayısı esas alınarak dağıtılacaktır. Bu bilgilere ve kademeli dağıtım yöntemine göre EGY 2 nin YGY 2 den alacağı gider payı kaç TL dir? A) B) C) D) E) I. Gider Dağıtımı Toplamı Dağıtım Anahtarı İşçi Sayısı Esas Üretim Gider Yerleri Yardımcı Hizmet Gider Yerleri Kaynak Montaj Yemek Temizlik m II. Dağıtımda kademeli dağıtım yöntemini kullanan işletmede dağıtıma Temizlik yardımcı gider yerinden başlanmaktadır. Yemekhane personel sayına göre, Temizlik kaplanan alana göre dağıtılmaktadır. Bu bilgilere göre, kademeli dağıtım sonrası Montaj esas üretim gider yerinin II. Dağıtım sonrası toplam gider tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E)

56 Test07-Dağıtımlar 9. I.Dağıtım Toplamı YHGY (I) YHGY (II) EÜGY (A) EÜGY (B) EÜGY (C) YHGY (I) %5 %50 %20 %15 %15 YHGY (II) - - %40 %20 %20 I. Dağıtım sonucunda oluşan bu bilgilere ve kademeli dağıtım yöntemine göre ikinci dağıtım sonucunda esas üretim maliyet yeri A daki toplam gider payı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Gider Yeri YHGY 1 YHGY 2 Dağıtılacak Gider Yardımcı Hizmet Gider Yeri I %15 %5 Yardımcı Hizmet Gider Yeri II %30 %15 Esas Üretim Gider Yeri I %25 %30 Esas Üretim Gider Yeri II %30 %50 Dağıtılacak gider toplamı yüksek olan YHGY öncelikle dağıtılacaktır. Bu bilgilere ve kademeli dağıtım yöntemine göre esas üretim gider yeri II de toplanacak toplam gider kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bir işletmedeki gider yerlerinin I. Dağıtımdan aldıkları paylar ile dağıtım anahtarları aşağıdaki gibidir: Dağıtım Anahtarı I. Dağıtım Toplamı Çalışan Sayısı Kurulu Güç E.Ü. Gider Y.Ü. Gider Yerleri Yerler Yemekhane Enerji Kademeli dağıtım yöntemini uygulayan işletmede dağıtıma yemekhaneden başlanmaktadır. 11 nolu esas üretim yerinin, enerji yardımcı üretim gider yerinden alacağı pay aşağıdakilerden hangisidir? A) 400 B) 900 C) 780 D) E) B Uretim İşletmesi'nin birinci dağıtım sonrası gider yerlerinde toplanan gider tutarları ile yemekhane ve personel taşıma yardımcı gider yerlerinin diğer gider yerlerine sağladıkları hizmetlerin oranları aşağıdaki gibidir: I.Dağıtım Toplamı Biçki, Dikiş Yemekhane Personel Taşıma Finansman Gider Yeri Yemekhane % 75 - %15 %10 Personel Taşıma %70 %25 - %5 İşletme, II. dağıtımda matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. Yemekhane X ve personel taşıma Y ile ifade edilirse, matematiksel dağıtım yönteminde karşılıklı dağıtıma girecek gider yerlerinin matematiksel denklemleri aşağıdakilerden hangisidir? A) X = ,25Y Y = ,15X B) X = ,15Y Y = ,25X C) X = ,25Y Y = ,15X D) X = ,25Y Y = ,15X E) X = ,15Y Y = ,25X 25

57 Test07-Dağıtımlar 13. ZTE işletmesinde A ve B esas üretim yerleri ile P ve R yardımcı üretim ve hizmet yerleri bulunmaktadır. Bu fabrikanın Ocak 2012 gider dağıtım tablosunun birinci dağıtım toplamları ile her bir gider yerinin P ve R den yararlanma oranları aşağıda verilmiştir. Gider Yerleri Türleri I. Dağıtım Toplamı P den yararlanma R den yararlanma E.Ü.G.Y Y.H.G.Y. A B P R TOPLAM %40 %50 - %10 %100 %40 %40 %20 - %100 İşletme, II. dağıtımda matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. Bu bilgilere göre R yardımcı gider yerinin dağıtıma tabi gider tutarı kaç TL dir? A) 300 B) 500 C) 670 D) 860 E) A üretim işletmesinin, birinci dağıtım sonrası gider yerlerinde toplanan gider tutarları ile elektrik santrali ve spor tesisi yardımcı gider yerlerinin diğer gider yerlerine sağladıkları hizmetlerin oranları aşağıdaki gibidir: 1. Dağıtım Toplamı Elektrik Santrali Spor Tesisi Montaj Elektrik Santrali Spor Tesisi Genel Yönetim %85 - %10 %5 %60 %30 - %10 İşletme, II. dağıtımda matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. Bu bilgilere göre, matematiksel dağıtım sonrası elektrik santralinin spor tesisinden alacağı gider payı kaç TL dir? A) B) C) D) E) I. Dağıtım Toplamı E.Ü.G.Y Y.H.G.Y. A B Yemekhane Enerji TOPLAM İşçi Sayısı M ZTE işletmesi, II. dağıtımda matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. Yemekhane bölümünün giderini işçi sayısı, Enerji bölümünün gideri ise m 2 sayısına göre dağıtılacaktır. Bu bilgilere göre Yemekhane bölümünün Enerji bölümünden alacağı gider tutarı kaç TL dir? A) 600 B) 200 C) 500 D) 400 E) İşletme, A ve B mamullerinin üretimini 1 nolu esas üretim gider yerinde yapmaktadır. İşletmede genel üretim giderlerinin ikinci dağıtımı yapılmış ve genel üretim giderleri II. Toplamı TL olarak hesaplanmıştır. 1 nolu esas üretim gider yerinde direkt işçilik saati büyük önem arz etmektedir. İşletmede Aralık 2014 döneminde TL direkt ilk madde ve malzeme gideri ( TL si B mamulü için) ve TL direkt işçilik gideri ( TL si B mamulü için) yapılmış, direkt işçilik saati (6.000 direkt işçilik saati B mamulü için) harcanmıştır. Dönemde birim A mamulü, birim B mamulü üretildiğine göre, A mamulünün birim maliyeti kaç TL dir. A) 100 B) 125 C) 150 D) 200 E)

58 Test07-Dağıtımlar 17. MF Üretim işletmesi nde II. Dağıtım sonunda esas üretim gider yerlerinde ortaya çıkan genel üretim maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir. EÜGY I de teknoloji yoğunluklu bir çalışma söz konusu olduğu için üçüncü dağıtım makine saat (ms), EÜGY II de ise emek yoğunluklu bir çalışma söz konusu olduğu için üçüncü dağıtım direkt işçilik saati (DİS) baz alınarak yapılmaktadır. EÜGY I EÜGY II II Dağıtım Yapılan Çalışma MS MS (MS) Yapılan Çalışma DİS DİS (DIS) İlgili dönemde 100 birim X mamulü üretmek için EÜGY I de 200 ms ve 20 Dis; EÜGY II de 30 ms ve 100 Dis çalışma yapılmış ise bu dönemde X mamulü için gerçekleşen genel üretim maliyeti birim başına kaç TL dir? A) 100 B) 120 C) 140 D) 160 E) Y Üretim İşletmesi, hediyelik seramik tabak ve seramik vazo üretmektedir. T1 döneminde fırınlama bölümünde gerçekleşen üretim maliyetleri ve üretim miktarları şöyledir: Seramik Tabak Seramik Vazo D. İlk Md. ve Mlz TL TL D. İşçilik Gid TL TL Üretilen Mamul Miktarı adet adet DS Yarı Mamul Miktarı adet adet Dönem sonu yarı mamullerinden seramik tabak %50 seviyesinde; seramik vazo ise %75 seviyesinde tamamlanmıştır. Genel üretim giderlerinin mamullere yüklenmesinde direkt işçilik saati (dis) kullanılmakta olup seramik tabak için 2 dis/adet, seramik vazo için 1,5 dis/adet faaliyet hacmi belirlenmiştir. İşletmenin toplam genel üretim giderleri TL olarak gerçekleşmiştir. Buna göre, tamamlanan seramik vazoya yüklenecek genel üretim giderleri kaç TL dir? A) B) C) D) E) T İşletmesi nin X üretim noktasında ortaya çıkan genel üretim maliyetleri, o bölümde o dönemde ortaya çıkan direkt ilk madde ve malzeme maliyetlerine göre mamullere yüklenmektedir. Geçen ay X üretim noktasında üretilen mamuller ve bu mamullere ait direkt ilk madde ve malzeme maliyetleri şu şekildedir: Mamuller Üretim Miktarı DİMM Gid. MM BR TL MM BR TL MM BR TL X üretim noktasında geçen ay ortaya çıkan genel üretim maliyeti tutarı TL ise, MM1 mamulü açısından, bu bölümde birim başına genel üretim maliyeti kaç TL olarak gerçekleşmiştir? A) 2 B) 2,5 C) 3 D) 5 E) Bu kayıt aşağıdaki işlemlerden hangisine aittir? A) Esas üretim gider yerlerinde toplanan giderlerinin üretilen mamullerin maliyetine dağıtılmasına B) Yardımcı gider yerlerinde toplanan giderlerin üretilen mamullerin maliyetine dağıtılmasına C) Esas üretim gider yerlerinde toplanan giderlerin yardımcı gider yerlerine dağıtılmasına D) Dönem içinde katlanılan giderlerin ilgili gider yerlerine dağıtılmasına E) Yardımcı gider yerlerinde toplanan giderlerin esas üretim gider yerlerine dağıtılmasına I. Genel üretim giderlerinin esas üretim ve yardımcı üretim gider yerlerine yüklenmesi II. Esas üretim gider yerlerindeki giderlerin mamullere yüklenmesi III Gen.Üretim Gid. - Esas Üretim Gid. Yeri A - Esas Üretim Gid. Yeri B Yardımcı üretim gider yerlerindeki giderlerin esas üretim gider yerlerine yüklenmesi Yukarıdaki ifadeler dikkate alındığında, giderlerin dağıtımında izlenen işlem sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I, II, III B) II, I, III C) II, III, I D) III, I, II E) I, III, II 730. Gen.Üretim Gid. - Yard. Üretim Gid. Yeri X - Yard. Üretim Gid. Yeri Y xx xx 27

59 Test07-Dağıtımlar 22. III. Genel üretim maliyetleri dağıtımı ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Esas maliyet yerlerinde toplanan maliyetler yardımcı maliyet yerlerine çeşitli ölçüler kullanılarak dağıtılır. B) Yardımcı maliyet yerlerinde toplanan maliyetler mamullere dağıtılır. C) Esas maliyet yerlerinde toplanan maliyetler çeşitli ölçüler kullanılarak mamullere dağıtılır. D) Yardımcı maliyet yerlerinde toplanan maliyetler esas maliyet yerlerine çeşitli ölçüler kullanılarak dağıtılır. E) Yardımcı maliyet yerlerinde toplanan maliyetler giderlere dağıtılır. 23. Esas üretim gider yerlerinde toplanan giderlerin, o gider yerinde üretilen mamul ve hizmet maliyetlerine yüklenmesine ne ad verilir? A) Matematiksel dağıtım B) Üçüncü dağıtım C) Doğrusal dağıtım D) Birinci dağıtım E) İkinci dağıtım 24. Aşağıdaki yöntemlerden hangisi, dağıtıma tabi gider yerlerine ait giderlerin dağıtılmasında kullanılan yöntemlerden biri değildir? A) Matematiksel dağıtım yöntemi B) Karşılıklı dağıtım yöntemi C) Ağırlıklı ortalama yöntemi D) Kademeli dağıtım yöntemi E) Planlı (standart) dağıtım yöntemi 25. Esas üretim gider yerlerinin ve diğer gider yerlerinin faaliyetlerini sürdürebilmeleri için gerekli yan girdileri üreten gider yeri aşağıdakilerden hangisidir? A) Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yeri B) Esas Üretim Gider Yeri C) Genel Yönetim Gider Yeri D) Yardımcı Hizmet Gider Yeri E) Yardımcı Üretim Gider Yeri 28. İşletmede katlanılan endirekt giderlerin ilgili tüm gider yerlerine dağıtım ölçüsü yardımıyla dağıtılması kaçıncı dağıtımdır? A) Birinci dağıtım B) İkinci dağıtım C) Üçüncü dağıtım D) Dördüncü dağıtım E) Beşinci dağıtım 29. Yardımcı hizmet gider yerlerinin birbirleriyle olan hizmet alış verişlerinin dikkate alınmadığı; yardımcı gider yerlerinde toplanan giderlerin sadece esas üretim gider yerlerine dağıtımın yapıldığı dağıtım yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Örnek dağıtım yöntemi B) Matematiksel dağıtım yöntemi C) Kademeli dağıtım yöntemi D) Doğrudan dağıtım yöntemi E) Planlı dağıtım yöntemi 30. Standart (planlı) dağıtım yöntemi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Fiili giderler ile standart giderler arasındaki dağıtım farkları önceden belirlenen oranlardan yararlanılarak esas üretim gider yerlerine dağıtılır. B) Yardımcı üretim ve hizmet gider yerleri, seçilmiş bulunan faaliyet ölçüsüne göre yararlandıkları hizmet ölçüsünde giderlerden pay alırlar. C) Dağıtım fiili giderlere göre değil, önceden tahmin edilen veya bütçelenmiş gider tutarlarına göre, belirlenen dağıtım anahtarları yardımıyla yapılır. D) Eksik yükleme olması durumunda, aradaki farklar üretim maliyetlerine ilave edilir. E) Fazla yükleme olması durumunda, aradaki farklar yardımcı üretim gider yeri maliyetinden düşülür. 26. Birinci dağıtım sonunda gider yerinde toplanan giderleri, sadece esas üretim gider yerleri ile dönem gider yerleri ve varsa yatırım gider yerleri arasında dağıtan gider dağıtım yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Kademeli dağıtım B) Basit dağıtım C) Karşılıklı dağıtım D) Matematiksel dağıtım E) Planlı (standart) dağıtım 27. Aşağıdaki gider yerlerinden hangisi bir kumaş fabrikasında yardımcı hizmet gider yerine örnek olarak verilebilir? A) Yatırım planlama bölümü B) Üretim planlama bölümü C) Yemekhane D) Dokuma E) Boyama 28

60 Test07-Dağıtımlar 31. Yardımcı gider yerlerinde toplanan fiili giderler yerine bütçelenmiş giderlerin esas üretim gider yerlerine dağıtıldığı II. Dağıtım yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Kademeli Dağıtım B) Doğrudan Dağıtım C) Çapraz Dağıtım D) Matematik Dağıtım E) Planlı Dağıtım 32. Bir işletmede iki tür genel üretim gideri oluşmuştur. Bunların dağıtım oranları sırasıyla; (A) türündeki genel üretim gideri için 40 TL/direkt işçilik saati ve (B) türündeki genel üretim gideri için 55 TL/makine saatidir. İşletmede Montaj Esas Üretim Gider Yeri nde 800 direkt işçilik saati, Paketleme Esas Üretim Gider Yeri nde 700 direkt işçilik saati çalışılmıştır. Ayrıca, Montaj Esas Üretim Gider Yeri nde 750 makine saati, Paketleme Esas Üretim Gider Yeri nde 450 makine saati çalışılmıştır. Buna göre, işletmede başka bir genel üretim maliyeti oluşmadığı ve başka bir gider yeri olmadığı varsayıldığında, dönem içinde oluşan genel üretim maliyeti toplam kaç TL dir? A) B) C) D) E) İşletmede, birinci dağıtım sonrasında gider yerlerinde toplanan gider tutarları ile Yemekhane ve Bakım Onarım yardımcı gider yerlerinin diğer gider yerlerine sağladıkları hizmetlerin oranları aşağıda verilmiştir. Bakım Boyama Montaj Yemekhane I. Dağıtım Toplamı Yemekhane Bakım Onarım %85 % %5 % %20 Onarım %10 -- İşletme, giderlerin dağıtımında matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. Yemekhane X ve Bakım Onarım Y ile ifade edilirse, matematiksel dağıtım yönteminde karşılıklı dağıtıma girecek gider yerlerinin matematiksel denklemleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) X = ,20Y Y = ,10X B) X = ,20Y Y = ,10X C) X = ,20Y Y = ,10X D) X = ,10Y Y = ,20X E) X = ,10Y Y = ,20X 33. İşletmede S mamulünün üretimi, Döküm ve İşleme esas üretim gider yerlerinde (EÜGY) gerçekleştirilmektedir. İşletme genel üretim giderlerini Döküm EÜGY de direkt işçilik saati (DİS) ve İşleme EÜGY de makine saati (ms)esasına göre tahmini olarak yüklemektedir. İşletmede her iki EÜGY için beklenen çalışma hacimleri ve bütçelenen genel üretim giderleri aşağıdaki gibidir: Döküm İşleme Bütçelenen GÜG TL TL Beklenen Çalışma Hacmi DİS ms. İşletme Ocak ayında adet S mamulü üretimi gerçekleştirmiş olup, söz konusu mamullerin üretimi için Döküm EÜGY de direkt işçilik saati ve İşleme EÜGY de makine saati çalışmıştır. Bu bilgilere göre, her iki bölümden S mamulüne yüklenen tahmini genel üretim giderleri tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) ZTE işletmesinde T ve Z adlı esas üretim gider yerleri ile A ve B adlı yardımcı gider yerleri bulunmaktadır. I dağıtım sonrası A YHGY yerine TL, B YHGY ise TL lik gider dağıtılmıştır. Yardımcı hizmet gider yerlerinin diğer gider yerlerine sunmuş oldukları hizmetler ise aşağıdaki gibidir: YHGY A YHGY B T EÜGY %45 %20 Z EÜGY %30 %40 A YHGY %5 %25 B YHGY %20 %15 Yukarıdaki bilgilere ve Doğrudan dağıtım yöntemi ne göre Z EÜGY nin alacağı toplam pay kaç TL dir? A) 6000 B) 3150 C) 6100 D) 5150 E)

61 Test07-Dağıtımlar 36. ZTE A.Ş. bünyesinde 3 EÜGY ile 2 YHGY bulunmaktadır. Şirketin Mart ayı üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir: EÜGY 1 EÜGY 2 EÜGY 3 YHGY 1 YHGY 2 TOP. DİMM DİG Makine Amortismanı Enerji Gideri Dağıtım Anahtarı Makine Saati Kw/h saat 4000 kw/h Bu bilgilere göre giderlerin birinci dağıtımında YHGY 1 de toplanacak gider tutarı kaç TL dir? A) 400 B) 640 C) 2600 D) 3500 E) ZTE işletmesinin Nisan ayına ilişkin üretimi ile ilgili verileri aşağıdaki gibidir. Direkt İlk Md. Mlz. E.Ü.G.Y. Y.H.G.Y. A D. İşçilik Genel Üretim Gideri I. Gider Dağıtım Toplamı Dağıtım Anahtarları m Kwh Personel Sayısı nolu yardımcı gider yerinin dağıtımında m3, 2. Nolu yardımcı gider yerinin dağıtımında Kwh, 3. Nolu yardımcı gider yerinin dağıtımında ise İşçi sayısı dikkate alınacaktır. Bu bilgilere ve kademeli dağıtım yöntemine göre YHGY 2 den EÜGY A ya düşen pay kaç TL dir? A) B) C) D) E) ZTE Üretim işletmesinde üretim, nolu Esas Üretim Gider Yerlerinde yapılmaktadır. 35 ve 38 nolu Yardımcı Hizmet Gider yerlerine sahip olan bu işletmede Haziran 2012 dönemine ait GÜG dağıtım tablosu aşağıdaki gibidir. Birinci Dağıtım Toplamı Personel Sayısı E.Ü.G.Y Y.H.G.Y TOPLAM Kw/h II Gider dağıtım yöntemi olan basit dağıtım yöntemine göre, 35 nolu gider yeri giderinin dağıtımında Personel Sayısı, 38 nolu gider yeri giderinin dağıtımında ise Kw/h ölçüsü dikkate alınacaktır. Bu bilgilere göre EÜGY 10 da ikinci dağıtım sonrası gerçekleşen gider tutarı aşağıdakilerden hangisidir? 39. ZTE işletmesinde iki esas iki de yardımcı gider yeri bulunmaktadır. İşletmede II. Dağıtım sonrası dağıtılan gider payları ile dağıtım anahtarı aşağıdaki gibidir: EÜGY 1 EÜGY 2 Yemekhane Bakım Onarım İşçi Sayısı 30 işçi 40 işçi 10 işçi 5 işçi Bakım Saati 400 sa. 300 sa. 150 sa. 75 sa. İkinci Dağıtım Tutarları Y.hane Gid. Dağıtımı 3.000? - - B.Onarım Gid. Dağıtımı İkinci dağıtım yöntemi olarak doğrudan dağıtım yöntemine kullanan işletmede EÜGY2 nin Yemekhane yardımcı gider yerinden aldığı pay kaç TL dir? A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)

62 Test07-Dağıtımlar 40. ZTE işletmesinde Mart ayı içerisinde gerçekleşen endirekt malzeme hareketleri aşağıdaki gibidir: - Dönem başı stok : TL - Dönem içi alışlar : TL - Alış iadeleri : TL - Dönem sonu stok : TL İşletmede Mart ayı içinde kullanılan endirekt malzeme giderlerinin dağıtımında çalışılan işçilik süresi dikkate alınmaktadır. Mart ayı içerisinde gerçekleşen DİS leri aşağıdaki gibidir: Döküm Montaj Enerji Yemekhane Çalışılan süre 150 Sa. 125 sa. 75 sa. 50 sa. Bu bilgilere göre birinci dağıtım sonucu Döküm esas üretim gider yerine yapılacak dağıtım tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) ZTE mobilya işletmesi hazır parçaların Montajı ve Döşemesini yaparak mobilya üretimi gerçekleştirmektedir. İşletmede Tutkal, Talaş ve Enerji yardımcı gider yerleri bulunmaktadır. Yardımcı gider yerlerinin birinci dağıtım sonrası giderleri ve kullanım yerleri aşağıdaki gibidir: - Tutkal Gider Yeri : TL - Talaş Gider Yeri : TL - Enerji Gider Yeri : TL Kullanılan Kullanılan Tutkal-kg Talaş-Ton KWH Montaj Döşeme Tutkal Talaş Enerji Toplam Aşağıdaki ilk iki soruyu verilen bilgilere göre cevaplayınız ZTE işletmesi iki esas iki de yardımcı gider yerinde üretimini gerçekleştirmekte olup Eylül ayı birinci gider dağıtımı ve yardımcı gider yerlerinin sundukları hizmetler aşağıdaki gibidir: EÜGY A EÜGY B Yemekhane Enerji Birinci Dağıtım İşçi Sayısı Kw/h Yemekhane gider yeri giderinin dağıtımında işçi sayısı, enerji gider yeri giderinin dağıtımında ise kw/h dağıtım anahtarları kullanılacaktır. İşletme ikinci dağıtımda matematiksel dağıtım yöntemini kullanmaktadır. 42. Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin gider dağıtımında kullanacağı bütçe denklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Y: E E: Y B) Y: ,20E E: ,10Y C) Y: ,20E E: ,10Y + 30 D) Y: ,10E E: ,20Y E) Y: ,20E E: ,10Y Yukarıdaki bilgilere göre yemekhane bölümünün enerji bölümünden alacağı gider payı kaç TL dir? A) B) C) D) 800 E) Dağıtıma en fazla gider yerine hizmet veren birimden başlanacaktır. Bu bilgilere göre kademeli dağıtım yöntemine göre Tutkal gider yerinden Döşeme gider yerine dağıtılacak gider tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E)

63 Test07-Dağıtımlar Aşağıdaki ilk iki soruyu verilen bilgilere göre cevaplayınız ZTE işletmesinde Mart ayında üretimine başlanan; X Esas Üretim Gider Yerinde Gömlek, Pantolon ve T-Shirt ile Y Esas Üretim Gider Yerinde de Ayakkabı ve Çanta olmak üzere toplam 5 çeşit mamul üretilmektedir. Ay sonu tüm mamullerin üretimi tamamlanmıştır (Yarı mamul stoku yoktur). Gider yerlerinde Mart ayında mamuller itibariyle harcanan; Direkt İşçilik Saati, Makine Saati, tüketilen hammadde tutarı, direkt işçilik giderleri ve üretim miktarları aşağıdaki gibi belirlenmiştir; Direkt İlk Madde ve Malz. Gideri Direkt İşçilik Gideri 2. Dağıtım sonrası GÜG Direkt İşçilik Saati (DİS) Makina Çalışma Saati (Mk. Saati) Üretim Miktarı X Esas Üretim Gider Yeri Gömlek Pantolon T-shirt Toplam TL TL TL TL TL TL TL TL??? TL 700 s s. 800 s (DİS) (Mk. 500 s. 600 s. 700 s. Saati) 500 adet 600 adet 400 adet 1500 adet 46. / 730 Genel Üretim Gideri XXX - EÜGY (A) - EÜGY (B) - Yard. Hiz. G.Y. (X) 730 Genel Üretim Gideri XXX -Yard. Hiz. G.Y. (Y) / Yukarıdaki yevmiye kaydında aşağıdaki gider dağıtım yöntemlerinden hangisi kullanılmıştır? A) Birinci Dağıtım B) Doğrudan Dağıtım C) Kademeli Dağıtım D) Yardımcı Dağıtım E) Esas Dağıtım Y Esas Üretim Gider Yeri Çanta Ayakkabı Toplam Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri TL TL TL Direkt İşçilik Gideri TL TL TL 2. Dağıtım sonrası GÜG?? TL Direkt İşçilik Saati (DİS) 250 s. 750 s (DİS) Makina Çalışma s s. Saati (Mk. Saati) (Mk. Saati) Üretim Miktarı 650 adet 1000 adet 1650 adet Ek Bilgi: Genel Üretim Giderlerinin mamullere yüklenmesinde; X Esas Üretim Gider Yeri için Direkt İşçilik Saati (DİS) ve Y Esas Üretim Gider Yeri için Makine Saati (Mk. S.) kullanılacaktır. 44. Yukarıdaki bilgilere göre Y esas üretim gider yerinde ayakkabı üretimi için katlanılan birim maliyet kaç TL dir? A) 340 B) 350 C) 375 D) 300 E) Yukarıdaki bilgilere göre X esas üretim gider yerinde gömlek için katlanılan birim maliyet kaç TL dir? A) 340 B) 350 C) 375 D) 300 E)

64 Test08-Bütçeleme Süreci ve Sapmalar 1. DİMM Gider Standartları Miktar Standardı Fiyat Standardı 10 kg/br 6 TL/kg Maliyet hesaplamada Standart Maliyet yöntemini kullanan işletmede direkt ilk madde ve malzeme giderleri ile ilgili yukarıdaki standartlar geliştirilmiştir. Dönem başı direkt ilk madde ve malzeme stokunun olmadığı işletmede dönemde TL ödenerek kg direkt ilk madde ve malzeme satın alınmıştır. Dönemde birim mamulün üretildiği işletmede dönem sonunda stokta kg direkt ilk madde ve malzeme bulunduğu tespit edilmiştir. Buna göre, direkt ilk madde ve malzeme fiyat farkı nedir? A) TL olumsuz B) TL olumsuz C) TL olumsuz D) TL olumlu E) TL olumsuz 4. Standart maliyet yöntemini uygulayan bir işletmede, adet mamulün üretildiği bir dönemin sonunda yapılan sapma analizlerine göre TL olumsuz fiyat sapması tespit edilmiştir. Bu dönemde kg hammadde kullanılmış ve hammadde için toplam TL ödenmiştir. Standart maliyet kartından edinilen bilgilere göre, bir adet mamulü üretmek için 1,5 kg hammaddeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bilgilere göre hammaddenin standart fiyatı kaç TL dir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 2. Bir üretim işletmesi adet mamul üretmek için metre kumaşa gereksinim duyulacağını ve bu kumaşın metresinin standart fiyatının 25 TL/metre olacağını belirlemiştir. İşletme, üretim döneminde 30 TL/metre birim fiyatıyla aldığı metre kumaşın tamamını belirlenen miktardaki mamulün üretiminde kullanmıştır. Bu bilgilere göre, işletmenin direkt ilk madde ve malzeme toplam sapması kaç TL dir ve sapma nasıldır? A) olumlu sapma B) olumsuz sapma C) olumlu sapma D) olumsuz sapma E) olumlu sapma 5. İşletmede üretim döneminde birim S mamulü direkt işçilik saati (dis) sürede tamamlanmış ve fiilî ücret olarak direkt işçilik saati (dis) başına 20 TL ödenmiştir. S mamulü ile ilgili standart maliyet bilgileri aşağıda verilmiştir: D. İlk Md. Mlz Maliyeti 4 kg x 10TL/kg = 40 TL Direkt İşçilik Maliyeti 2 dis x 25TL/dis = 50 TL Genel Üretim Maliyeti 3 dis x 15TL/dis = 45 TL Bu bilgilere göre, direkt işçilik süre (verim) sapması kaç TL olarak gerçekleşmiştir? A) TL Olumsuz Sapma B) TL Olumlu Sapma C) TL Olumlu Sapma D) TL Olumsuz Sapma E) TL Olumlu Sapma 3. Bir üretim işletmesinde bir birim mamulü üretebilmek için kalıplama işçiliğinden 2 (iki) direkt işçilik saati (dis) gerekmektedir. Kalıplama işçilerinin standart saat ücreti 9 TL/dis tir. Dönem içinde birim mamul üretilmiş ve direkt işçilik saati kullanılmıştır. Bu bilgilere göre, direkt işçilik maliyeti süre sapması kaç TL dir ve nasıl tanımlanabilir? A) ve olumsuz sapma B) ve olumlu sapma C) ve olumsuz sapma D) ve olumlu sapma E) ve olumsuz sapma 6. İşletme, bir birim mamul üretmek için 10 direkt işçilik saati işgücü gerektiğini saptamıştır. Standart işçilik ücreti saat başına 60 TL olarak hesaplanmıştır. İşletme, dönemde birim mamul üretmiş, direkt işçilik saati harcamış ve saat başına 54 TL ücret ödemiştir. Bu bilgilere göre, Direkt İşçilik Zaman (Süre) Sapması aşağıdakilerden hangisidir? A) TL olumlu B) TL olumsuz C) TL olumsuz D) TL olumsuz E) TL olumlu 33

65 Test08-Bütçeleme Süreci ve Sapmalar 7. X İşletmesi nin bazı üretim bilgileri aşağıdaki gibidir. Süre Standardı : 2 DİS/Birim Ücret Standardı : 4 TL/saat İşletme yıl içinde adet mamul üretmiş ve Direkt İşçilik Saati çalışılmıştır. İşçilere saat ücreti olarak 5 TL ödenmiştir. Bu bilgilere göre Toplam Direkt İşçilik Sapması (farkı) aşağıdakilerden hangisidir? A) TL Olumsuz B) TL Olumlu C) TL Olumsuz D) TL Olumlu E) TL Olumsuz 8. X İşletmesi Haziran 2014 dönemi için 600 adet mamul üretmeyi planlamaktadır. İşletmenin birim başına standart işçilik süre 7 saat olup, tahmini işçilik maliyeti 20 TL dir. İşletmenin haziran ayına ilişkin fiili üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir: DİMM 10 mt/brm TL DİG 8 DİS/brm TL GÜG 15 TL/brm TL Üretim Miktarı 800 adet Bu bilgilere göre işletmeni direkt işçilik giderleri toplam sapması aşağıdakilerden hangisidir? A) olumsuz B) olumlu C) olumlu D) olumsuz E) olumsuz 10. T Üretim İşletmesi'nde Mart ayında üretilen ve toplam TL olumlu direkt işçilik sapması oluşan C mamulünün üretimine ilişkin standart ve fiili verileri aşağıdaki gibidir: Standart Fiili Sure (saat/birim)? 5 Saat ücreti (TL/saat) Üretim miktarı Bu bilgilere göre, işletmenin birim başına standart sure (saat/ birim) ne kadardır? A) 4,5 B) 5 C) 5,5 D) 6 E) 6,5 11. B üretim işletmesinde Kasım ayında üretilen ve toplam TL olumsuz direkt işçilik farkı oluşan A mamulünün üretimine ilişkin standart ve fiili verileri aşağıdaki gibidir: Standart Fiili Süre (saat/birim) 6 5 Saat Ücreti (TL/saat) 100? Üretim Miktarı Bu bilgilere göre, işletmenin birim başına gerçekleşen fiili saat ücreti kaç TL dir? A) 100 B) 120 C) 130 D) 140 E) Y Uretim İşletmesi' nin Nisan ayında üretilen A ve B mamullerinin üretimine ilişkin standart ve fiili verileri aşağıdaki gibidir: Standart Fiili A B A B Sure (Saat / adet) Uretim Miktarı (Adet) Saat Ücreti (TL /Saat) Bu bilgilere göre, B mamulünün direkt işçilik giderleri süre farkı aşağıdakilerden hangisidir? A) 500 TL olumsuz B) 500 TL olumlu C) 300 TL olumsuz D) 300 TL olumlu E) 100 TL olumsuz 12. AYCAN üretim işletmesinin A mamulünün üretiminde kullandığı X ilk madde ve malzemesine ait fiili ve standart verileri aşağıdaki gibidir: Standart fiyat Standart miktar Fiili fiyat Fiili miktar : 200 TL : 10 birim : 210 TL : 9 birim Bu bilgilere göre ilk madde ve malzemenin sırasıyla fiyat farkı ve miktar farkı aşağıdakilerden hangisidir? A) 90 TL olumsuz fiyat farkı TL olumlu miktar farkı B) 90 TL olumsuz fiyat farkı TL olumsuz miktar farkı C) 90 TL olumlu fiyat farkı TL olumlu miktar farkı D) 200 TL olumsuz fiyat farkı TL olumlu miktar farkı E) 210 TL olumsuz fiyat farkı TL olumlu miktar farkı 34

66 Test08-Bütçeleme Süreci ve Sapmalar 13. "A" işletmesinde, bir birim "X" mamulü için 4 birim "Y" hammaddesi kullanılacağı ve bu hammaddenin standart birim fiyatının 50 TL olacağı belirlenmiştir. Dönem içinde birim "X" mamulü üretilmiş ve birim "Y" hammaddesi kullanılmıştır. "Y" hammaddesinin fiili ortalama birim maliyeti 55 TL dir. Bu bilgilere göre "A" işletmesinin direkt ilk madde ve malzeme fiyat farkı aşağıdakilerden hangisidir? A) TL olumlu B) TL olumsuz C) TL olumlu D) TL olumsuz E) TL olumlu 14. Bir üretim işletmesi üçer aylık dönemler itibarıyla 201Xyılına ait bütçe hazırlamaktadır. Bütçe dönemi başlangıcında birim mamul stoku bulunmaktadır. İşletme, üçer aylık dönemler itibariyle mamullerine sırasıyla10.000, , ve birim talep olacağını tahmin etmektedir. İşletme, bütçe dönemi boyunca izleyen dönem talebinin % 20 si oranında dönem sonu mamul stokuna sahip olmak istemektedir. Buna göre, işletmenin üçüncü üç aylık dönemde gerçekleştirmesi gereken mamul üretimi kaç birim olmalıdır? A) B) C) D) E) Aşağıda bir üretim işletmesinin üçer aylık dönemler itibariyle bir yıllık bütçelenmiş satış miktarları yer almaktadır. DÖNEMLER Bütçelenmiş Satış Miktarı İşletme her dönem sonunda bir sonraki dönem için bütçelediği satışların %10 u kadar bir stok miktarı elinde bulundurmak istemektedir. Bu bilgilere göre işletmenin üçüncü üç aylık dönem itibariyle gerekli üretim miktarı kaç birimdir? A) 630 B) 690 C) 700 D) 750 E) Aşağıda bir üretim işletmesinin üçer aylık dönemler itibariyle bir yıllık bütçelenmiş direkt isçilik saatleri yer almaktadır: DÖNEMLER Bütçelenmiş Direkt İşçilik Saatleri İşletmede direkt isçilik saati başına 3 TL değişken genel üretim gideri meydana gelmekte ve TL tutan sabit genel üretim giderleri ise dönemlere eşit olarak dağıtılmaktadır. Bu bilgilere göre, işletmenin dördüncü dönem bütçelenmiş toplam genel üretim giderleri tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) A İşletmesinin Ocak ve Şubat ayları için bütçelenmiş üretim miktarları aşağıdaki gibidir: DÖNEMLER OCAK ŞUBAT Bütçelenmiş Üretim Miktarı İşletme her mamul için 4 kg hammadde kullanmaktadır. Ayrıca her ay sonunda bir sonraki ay için bütçelenen üretim miktarı için kullanılacak hammadde miktarının %10'u kadar hammadde stoku bulundurmak istenmektedir. Aralık ayı sonundaki hammadde stoku ise100 kg'dır. Hammaddenin kg alış fiyatı 1 TL olduğuna göre, Ocak ayı için satın alınacak hammaddenin maliyeti kaç TL dir? A) 460 B) 560 C) 500 D) 400 E) Aşağıda tek tip gömlek üreten bir tekstil işletmesinin üç aylık dönem için bütçelenmiş üretim miktarları yer almaktadır. Bütçelenmiş üretim miktarları Ocak 200 birim Şubat 400 birim Mart 500 birim Her gömlek için 1 m kumaş kullanılmaktadır. İşletme her ay sonunda, bir sonraki ay için bütçelenen üretimde kullanılacak kumaş miktarının % 20 si kadar stok bulundurmaktadır. Bu bilgilere göre, işletmenin Şubat ayı için satın alması gereken kumaş miktarı kaç metredir? A) 580 B) 500 C) 420 D) 400 E)

67 Test08-Bütçeleme Süreci ve Sapmalar 19. Aşağıda bir üretim işletmesinin üçer aylık dönemler itibariyle bir yıllık bütçelenmiş direkt işçilik saatleri yer almaktadır: Bütçelenmiş Direkt İşçilik Saatleri 1. dönem 2. dönem 3. dönem 4. dönem İşletmede direkt işçilik saati başına 2 TL değişken genel üretim gideri oluşmakta ve TL tutan sabit genel üretim giderleri ise dönemlere eşit olarak dağıtılmaktadır. Bu bilgilere göre, işletmenin üçüncü dönem bütçelenmiş toplam genel üretim giderleri tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Gömlek üreten bir işletmenin satış gelirlerinin en yüksek olduğu ay, aşağıdaki 2004 bütçe döneminin birinci çeyreğine ilişkin satış bütçesinde de görüleceği gibi Şubat ayıdır. Bütçelenen Satış Geliri Ocak Şubat Mart Nisan İşletmenin geçmişteki edindiği deneyimlere göre, bir ayda yapılan satışların gelirlerinin sadece %20 si aynı ayada tahsil edilebilmektedir. Geriye kalan tutarın %70 i satışın yapıldığı ayı izleyen ayda %10 u ise satışın yapıldığı aydan iki ay sonra tahsil edilebilmektedir. İşletmenin Mart ayında yapacağı satış gelirleri tahsilâtından doğan nakit girişleri tutarı kaç TL dir? A) B) C) D) E) İşletmenin 01 Ocak- 31 Aralık bütçe dönemine ait tahmin edilen satışları aşağıdaki gibidir: I. Üç Ay : birim II. Üç Ay : birim III. Üç Ay : birim IV. Üç Ay : birim Döneme ilişkin satış miktarının % 20 si kadar da dönem sonu mamul stoklarının olacağı öngörülmektedir. Bu bilgilere göre II. Üç Aylık dönem için bütçelenmesi gereken üretim miktarı kaç birimdir? A) B) C) D) E) Çelik kapı üretimi yapan G A.Ş. çalışanlarına yılın Nisan ve Ekim aylarında olmak üzere iki defa birer maaş ikramiye ödemektedir. İşletmede toplam 10 işçi çalışmakta olup, bunların aylık ortalama brüt ücretleri TL dir. Nisan ayında işletme TL ikramiye ödemesi yapmıştır. Buna göre, T1 yılının Ocak ayında yapılacak muhasebe kaydıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı TL alacaklandırılır. B) Maliyet Giderleri Karşılığı hesabı TL alacaklandırılır. C) Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları hesabı TL alacaklandırılır. D) Genel Üretim Giderleri hesabı TL borçlandırılır. E) Gider Tahakkukları hesabı TL alacaklandırılır 21. İşletmenin bütçe dönemine ilişkin F Mamulü ile ilgili satış bilgileri aşağıdaki gibidir: Dönemler Miktar Birinci üç ay 500 İkinci üç ay 600 Üçüncü üç ay 700 Dördüncü üç ay 400 Birinci üç aylık dönemin başında işletmenin elinde 100 adet F cinsi mamul bulunmakta ve işletme her dönem sonunda bir sonraki dönem için bütçelediği satışların % 20 si kadar stok bulundurmak istemektedir. Bu bilgilere göre Üçüncü üç aylık dönem için bütçelenmesi gereken üretim miktarı kaç adettir? A) 660 B) 640 C) 620 D) 570 E) Esdemir Üretim İşletmesi Mart 2008 döneminde 400 birim Z mamulü üretmiş olup donemin üretim giderleri aşağıdaki gibidir: DİMM GİD. : TL DİG GÜG : TL : TL TL İşletmede donem başı ve donem sonu yarı mamul stokları bulunmamaktadır. İşletmenin 100 birim Z mamulü satarak TL kar elde edebilmesi için Z mamulünün birim satış fiyatının kaç TL olması gerekir? A) 500 B) 450 C) 400 D) 250 E)

68 Test08-Bütçeleme Süreci ve Sapmalar 25. Z mamulü siparişi ile ilgili bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: DİMM Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Sipariş Miktarı : TL : TL : adet Genel üretim giderleri, siparişin maliyetine direkt ilk madde ve malzeme giderlerinin %50 si oranında yüklenecektir. Bu bilgilere göre Z mamulünün birim maliyeti kaç TL/br dir? A) 37,5 B) 45 C) 50 D) 60 E) İşletme faaliyetlerini belirli finansal sınırlar içinde yönlendirmeye, koordine ve kontrol etmeye yarayan araçlara ne ad verilir? A) Maliyet sistemi B) Maliyet merkezi C) Bütçe D) Standart maliyet E) Maliyet taşıyıcısı 30. Standart maliyet sisteminde, maliyet unsurları itibariyle hesaplanacak farklarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Oluşan farkların tamamı, sadece satılan mamul maliyetine devredilerek kapatılabilir. B) Olumsuz farklar fark hesaplarının borcuna, olumlu farklar ise fark hesaplarının alacağına kaydedilir. C) Oluşan farklar, dönem sonunda sadece dönem kârı veya zararı hesabına devredilerek kapatılabilir. D) Oluşan olumsuz farkların az olması durumunda, farklar dönem sonunda kapatılmayarak Maliyet Giderleri Karşılığı hesabının alacağına kaydedilebilir. E) Olumsuz farklar oluşan maliyetlerden çıkartılırken, olumlu farklar maliyetlere eklenir. 31. Kapasite sapması aşağıdaki giderlerden hangisi ile ilgilidir? A) Direkt ilk madde ve malzeme giderleri B) Direkt işçilik giderleri C) Değişken genel üretim giderleri D) Sabit genel üretim giderleri E) Genel yönetim gideri 27. İşletmenin genel bütçesinin hazırlanması için yapılması gerekli olan ilk bütçe aşağıdakilerden hangisidir? A) Üretim bütçesi B) Satış bütçesi C) Direkt ilk madde ve malzeme bütçesi D) Genel yönetim giderleri bütçesi E) Satılacak ürünlerin maliyeti bütçesi 28. (Tüketilen Fiili Miktar- Standart Miktar) x Standart Fiyat Standart maliyet sistemini uygulayan bir işletmede hammadde ve malzemeye ilişkin farkların hesaplanmasında kullanılan bu formül aşağıdakilerden hangisini ifade eder? A) Miktar farkını B) Bütçe farkını C) Fiyat farkını D) Verim farkını E) Kapasite farkını 29. Önceden saptanmış maliyet hesaplama yönteminin uygulandığı işletmelerde, fiili genel yönetim giderleri ile önceden saptanmış ve buna göre maliyetlere yüklenmiş genel yönetim giderleri arasındaki farklar hangi hesapta izlenir? A) Genel Yönetim Giderleri Kapasite Farklarında B) Genel Yönetim Giderleri Verimlilik Farklarında C) Genel Yönetim Giderleri Bütçe Farklarında D) Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabında E) Genel Yönetim Giderleri Farklarında 37

69 Test09-Satışların Maliyeti Tablosu Aşağıdaki bilgilere göre verilen 2 soruyu cevaplayınız. ZTE Üretim İşletmesinin 2014 yılı maliyetleri ile ilgili bilgileri aşağıdadır: STOKLAR İlk Madde ve Malzeme TL TL Yarı Mamul TL TL Mamul TL TL Dönem içinde TL lik hammadde satın alınmıştır. Direkt işçilik giderleri TL dir. Genel Üretim Giderleri TL dir. İşletme satışları toplamı TL dir. 1. Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin Satılan Mamul Maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin Brüt Satış karı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Satışları TL, satış iskontoları 5000 TL olan ZTE işletmesinin üretim maliyetlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: DB DS 150. İlk Md. Mlz 5000 TL TL 151. Yarı Mamul 6000 TL 8000 TL 152. Mamul TL 3000 TL D. içi direkt malzeme alımı TL Direkt İşçilik Gideri TL Fabrika binası amortisman gideri 3000 TL Ustabaşı Ücretleri 3500 TL Endirekt Mlz alımı 1500 TL Arge (üretim) 7000 TL Finansman Gideri 4000 TL Pazarlama Satış Dağıtım 3000 TL Bu bilgilere göre ZTE işletmesinin Brüt Satış Karı / Zararı kaç TL dir? A) 6000 TL B) 2000 TL C) 3000 TL D) 1000 TL E) 5000 TL Aşağıdaki bilgilere göre verilen 2 soruyu cevaplayınız. ZTE işletmesinin dönem içi malzeme hareketleri aşağıdaki gibidir: Tarih Açıklama Miktar B.Fiyat Tutar DB mevcut 100 mt 10 TL 1000 TL Alış 200 mt 11 TL 2200 TL Alış 300 mt 12 TL 3600 TL Alış 100 mt 13 TL 1300 TL Malzeme hareketlerini FİFO (İlk Giren İlk Çıkar) yöntemine göre izleyen işletmenin dönem sonu malzeme stoğu 300 mt olup, Temmuz ayına ait üretim maliyetleri aşağıda verilmiştir: D. İşçilik Gideri : TL G. Üretim Gid : TL DB Yarı Mamul : TL DS Yarı Mamul : TL DB Mamul : TL DS Mamul : TL 4. Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin döneme ait üretim maliyetleri kaç TL dir? A) B) C) D) E) Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin Satılan Mamul Maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) ZTE işletmesinin birimlik üretim hacmindeki maliyetleri aşağıdaki gibidir: DİMM DİG GÜG DB Mamul Maliyeti DS Mamul Maliyeti İlk Madde ve Mlz Stoğu Satış Miktarı : TL : TL : TL : TL : TL : TL : adet Brüt satış karı TL olan ZTE işletmesinin birim satış fiyatı kaç TL dir? A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 38

70 Test09-Satışların Maliyeti Tablosu Aşağıda verilen bilgilere göre ilk 3 soruyu yanıtlayınız. ZTE işletmesi Eylül 2015 dönemine ait toplam satışları TL dir. Aynı dönemde işletmenin satış indirimlerinin toplamı ise TL olarak gerçekleşmiştir. İşletmenin döneme ait üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir: Malzeme Maliyetleri (TL) DB D. İçi DS Direkt Malzeme Endirekt Malzeme İşçilik Maliyetleri (TL) Direkt İşçilik Endirekt İşçilik Dönem Giderleri Makina Amortismanı Fabrika binası sigortası DB Yarı Mamul Maliyeti DS Yarı Mamul Maliyeti DB Mamul Maliyeti DS Mamul Maliyeti Finansman Giderleri Genel Yönetim Giderleri Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin Satılan Mamul Maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin Brüt Satış Karı/Zararı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Yukarıdaki bilgilere göre ZTE işletmesinin Faaliyet Karı/Zararı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Üretilen mamul maliyetinin hesaplanmasında aşağıdakilerden hangisi dikkate alınmaz? A) Dönem başı mamul stok maliyeti B) Direkt işçilik giderleri C) Genel üretim giderleri D) Direkt ilk madde ve malzeme giderleri E) Dönem başı yarı mamul stok maliyeti 11. Bir işletmenin stoklarına ilişkin bilgiler şu şekildedir: Dön. Başı Dön. Sonu Yarı Mamuller TL TL Mamuller TL Dönemin direkt ilk madde ve malzeme gideri TL, direkt işçilik gideri TL, genel üretim gideri TL'dir. Dönemde birim mamul üretildiğine göre, satılan mamullerin toplam maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) T İşletmesi nin üretim dönemine ilişkin verileri aşağıda verilmiştir: D. İşçilik Giderleri TL DB Yarı Mamul Stoku TL Amortisman Gid. (Üretim) TL D. İlk Md. ve Mlz. Gid TL Amortisman Gid. (Arge) TL Endirekt İşçilik Gid TL Paz. Sat ve Dağ. Gid TL Fabrika Binası Sigorta Gid TL Endirekt Malzeme Gid TL Üretimi Tamamlanan Mamul Maliyeti TL Bu verilere göre, dönem sonunda stoklarda kalan yarı mamullerin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Üretilen Mamul Maliyeti : TL Dönem başı Mamul Maliyeti : TL Dönem sonu Mamul Maliyeti : TL Genel Yönetim Giderleri : TL Araş. ve Geliş. Giderleri : TL Bu bilgilere göre işletmenin satılan mamul maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

71 Test09-Satışların Maliyeti Tablosu 14. X İşletmesinin Ekim 2014 dönemine ilişkin maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: DB Yarı Mamuller TL Direkt İlk Md. ve Malz Gid TL Direkt İşçilik Gid TL Genel Üretim Gid TL Finansman Gid TL Genel Yönetim Giderleri TL Pazarlama, Satış ve Dağ. Gid TL Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin döneme ilişkin üretim maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Eser Üretim İşletmesi nin Ocak 2015 dönemine ilişkin bazı bilgileri aşağıdaki gibidir: Ocak ayında üretime yüklenen maliyetler 800 Dönem başı yarı mamullerin maliyeti 400 Dönem başı mamullerin maliyeti 700 Dönem sonu yarı mamullerin maliyeti 500 Dönem sonu mamullerin maliyeti 200 Dönem başı ilk madde ve malzeme maliyeti 300 Eser Üretim İşletmesinde döneme ait satılan mamullerin maliyeti kaç TL dir? A) 500 B) 800 C) D) E) A Üretim İşletmesi nin Ekim 2014 dönemine ilişkin bazı bilgileri aşağıdaki gibidir: Ekimde üretime yüklenen maliyetler Donem başı yarı mamullerin maliyeti Donem başı mamullerin maliyeti Donem sonu yarı mamullerin maliyeti Donem sonu mamullerin maliyeti A üretim işletmesinde döneme ilişkin satılan mamullerin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Petpak Üretim İşletmesinin Ocak 2015 dönemine ait maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: TL Dönem başı Mamul Stokları 500 Dönem sonu Mamul Stokları 700 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 500 Direkt İşçilik Giderleri 600 Genel Üretim Giderleri 500 Genel Yönetim Giderleri 400 Finansman Giderleri 300 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri 200 Bu bilgilere göre, Petpak Üretim İşletmesinin Ocak 2005 dönemine ait üretim maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Aşağıdakilerden hangisi satılan mamul maliyeti tablosunda yer almaz? A) Dönem başı direkt ilk madde ve malzeme maliyeti B) Dönem başı yarı mamul stok maliyeti C) Genel üretim gideri D) Satış iskontoları E) Dönem sonu mamul maliyeti 19. Aşağıdakilerden hangisi üretilen mamul ve yarı mamullerin maliyet bedelleri unsurları içinde yer almaz? A) Mamulün vücuda getirilmesinde kullanılan ilk madde ve malzeme maliyeti B) Mamule isabet eden işçilik C) Genel üretim giderlerinden mamullere düşen pay D) Mamullerin satışı sırasında yapılan giderler E) Ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zorunlu olana mamullerde ambalaj malzemesinin maliyeti 20. PETPAK üretim işletmesi Mayıs 2015 döneminde 600 adet M türü mamulün üretimini tamamlamıştır. İşletmenin dönem başı ve dönem sonu mamul stokları mevcut değildir. 600 adet M türü mamule ilişkin maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir. D İlk Md. Mlz. Gid TL D İşçilik Gid TL G.Ü.G TL Finansman Gid TL Genel Yönetim Gid TL Paz.Sat.ve Dağ. Gid TL İlk Md. Malz. Stokları TL İşletme dönemde ürettiği bu mamullerin 400 adedini, tanesi 180 TL den satmıştır. Bu bilgilere göre işletmenin döneme ilişkin brüt satış kârı veya zararı kaç TL dir? A) zarar B) zarar C) zarar D) kâr E) kâr 21. Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Üretilen mamul maliyeti : 500 TL Dönem sonu mamul maliyeti : 50 TL Araştırma ve geliştirme gid : 10 TL Paz. satış ve dağıtım gid. : 15 TL Genel yönetim giderleri : 20 TL Finansman giderleri : 5 TL Bu bilgilere göre işletmenin satılan mamul maliyeti kaç TL dir? A) 450 TL B) 500 TL C) 550 TL D) 595 TL E) 600 TL 40

72 Test09-Satışların Maliyeti Tablosu 22. ABC üretim işletmesinin Ekim 2014 dönemine ait bilgileri aşağıdaki gibidir: Dönembaşı mamul stokları TL Dönemsonu mamul stokları TL DB İlk Md. Mlz. Stokları TL D. İlk Md. Mlz. Gid TL Direkt işçilik giderleri TL Genel üretim giderleri TL Finansman giderleri TL Genel yönetim giderleri TL Paz. Sat. Dağ. Gid TL İşletme dönem içinde sattığı ürünlerden TL hâsılat elde etmiştir. Bu bilgilere göre işletmenin döneme ait brüt satış kâr veya zararı kaç TL dir? A) zarar B) zarar C) zarar D) kâr E) kâr 23. Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Üretilen mamul maliyeti : TL Dönem başı mamul maliyeti : TL Dönem sonu mamul maliyeti : TL Araştırma ve geliştirme giderleri : TL Paz. Sat. Dağ. Gid. : TL Genel yönetim giderleri : TL Finansman giderleri : TL Bu bilgilere göre işletmede satılan mamulün maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bir işletmeye ait bilgiler aşağıdaki gibidir: Direkt İlk Md. Mlz. Gid TL Direkt İşçilik Gid TL Genel Üretim Giderleri TL Dönem Başı Mamuller TL Dönem Sonu Mamul Maliyeti TL Genel Yönetim Giderleri TL Araş. ve Geliştirme Giderleri TL Bu bilgilere göre işletmede Satılan Mamulün Maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Üretilen mamul maliyeti TL Dönem sonu mamul maliyeti 650 TL Dönem başı mamul maliyeti TL Dönem içi ticari mal alışları TL Bu bilgilere göre işletmenin satılan mamullerinin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Bir işletmenin üretilen mamul maliyeti TL, dönem başı mamul maliyeti TL ve satılan mamul maliyeti TL dir. Bu bilgilere göre işletmenin dönem sonu mamul maliyeti kaç TL dır? A) 500 B) C) D) E) ABC Üretim İşletmesinin Mart 2016 dönemine ait stok ve faaliyetleri ile ilgili verileri aşağıdaki gibidir: Direkt ilk Md. Mlz. Maliyeti Direkt işçilik maliyeti Genel üretim maliyeti DB Yarı Mamul stokları DS Yarı Mamul stokları Donem başı mamul stokları Donem sonu mamul stokları Satışlar Bu bilgilere göre işletmenin faaliyet karı veya zararı kaç TL dir? A) B) C) D) E) Üretim İşletmesi nin Mart 2014 dönemine ait bilgileri aşağıdaki gibidir: Dönem Sonu Mamul Stokları TL Direkt İlk Md. Mlz. Gid TL Direkt İşçilik Giderleri TL Genel Üretim Gideri TL Finansman Giderleri TL Genel Yönetim Giderleri TL Paz. Sat. Dağ. Gid TL İşletme dönem içinde sattığı ürünlerden TL hâsılat elde etmiştir. Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin döneme ait Brüt Satış Karı (Zararı) kaç TL dir? A) zarar B) zarar C) zarar D) kâr E) kâr 41

73 Test09-Satışların Maliyeti Tablosu Aşağıdaki bilgilere göre verilen iki soruyu cevaplayınız. Emre Üretim İşletmesi nin 2014 Ocak dönemine ait bilgileri aşağıdaki gibidir: Dönembaşı mamul stokları Dönemsonu mamul stokları DB ilk madde ve malzeme stokları Direkt ilk madde ve malzeme alımları Direkt işçilik giderleri Genel üretim giderleri Finansman giderleri DS ilk madde ve malzeme stokları Genel yönetim giderleri Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri Dönembaşı yarı mamul stokları Donem sonu yarı mamul stokları İşletme donem içinde sattığı ürünlerden TL hâsılat elde etmiştir. Bu bilgilere göre işletmenin doneme ait Satılan Mamullerin Maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin döneme ait "Brüt Satış Karı (Zararı)" büyüklüğü kaç TL dir? A) kar B) kar C) kar D) kar E) zarar 32. C Üretim İşletmesi Kasım 2014 döneminde 800 adet M turu mamulün üretimini tamamlamış ve işletmenin dönem başı ve dönem sonu mamul stokları mevcut değildir. Doneme ait maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir: Direkt ilk Md. Mlz. Gid TL Direkt işçilik giderleri TL Genel üretim giderleri TL Genel yönetim giderleri TL Paz. Sat. Dağ. Gid TL İlk madde ve malzeme stokları TL Finansman giderleri TL İşletme dönemde ürettiği 800 birim mamulün 400 birimini tanesi TL den satmıştır. Bu bilgilere göre işletmenin döneme ait faaliyet karı (zararı) kaç TL dir? A) TL zarar B) TL zarar C) TL zarar D) kar E) kar 33. Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: Stokların Mevcutları 1 Nisan 30 Nisan Direkt İlk Md. Mlz Yarı Mamul Stokları Mamul Stokları End.İlk Md Malz Dönem İçi Faaliyetleri Direkt İlk Md/Malzeme Alımları Direkt İşçilik Maliyetleri Endirekt İşçilik Maliyetleri Endirekt İlk Mad./Malz. Maliyetleri Bu bilgilere göre işletmede satılan mamullerin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) A üretim işletmesinde döneme ait bilgiler aşağıdaki gibidir: Dönem başı mamul stokları: TL Dönem sonu mamul stokları: TL Dönem başı yarı mamul stokları: TL Üretilen mamullerin maliyeti: TL Bu bilgilere göre işletmenin satılan mamullerinin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E)

74 Test09-Satışların Maliyeti Tablosu 34. Bir işletmeye ait bazı bilgiler aşağıdaki gibidir: D. ilk Md. Mlz. Stokları Yarı mamul stokları Mamul stokları D. İçinde Alınan Direkt İlk Md. Mlz Direkt işçilik ücretleri Makine amortismanı Endirekt ilk madde ve malzeme Ustabaşı ücretleri Genel yönetim giderleri Pazarlama satış ve dağıtım giderleri Satışlar Bu bilgilere göre işletmenin satılan mamullerinin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) Üretilin mamul maliyetinin hesaplanmasında aşağıdakilerden hangisi dikkate alınmaz? A) Dönem başı mamul stok maliyeti B) Direkt işçilik giderleri C) Genel üretim giderleri D) Direkt ilk madde ve malzeme giderleri E) Dönem başı yarı mamul stok maliyeti 38. Bir işletmenin stoklarına ilişkin bilgiler şu şekildedir: DB DS Yarı Mamuller Mamuller Dönemin direkt ilk madde ve malzeme gideri TL, direkt işçilik gideri TL, genel üretim gideri TL dir. Dönemde 1000 birim mamul üretildiğine göre satılan mamullerin toplam maliyeti kaç TL dir? 35. Üretime Yüklenen Maliyet (Dönemin Üretim maliyeti) DB Yarı Mamul Stok Maliyeti DS Yarı Mamul Stok Maliyeti DB Mamul Stok Maliyeti (100 adet mamul) TL TL TL TL A) B) C) D) E) X Üretim işletmesinin ürettiği Y mamulüne ait Aralık dönemine ilişkin veriler yukarıdaki tabloda verilmiştir. İşletme bu dönem 500 adet mamulün üretimini tamamlamış ve 300 adet mamulü satmıştır. Buna göre, İlk Giren İlk Çıkar yöntemine göre, hesaplanan Satılan mamuller maliyeti kaç TL dir? 39. A) B) C) D) E) Bir üretim işletmesinde dönem içinde direkt ilk madde ve malzeme gideri olarak TL, direkt işçilik gideri olarak TL ve genel üretim gideri olarak TL ortaya çıkmıştır. Ayrıca işletmede dönem başı mamul stoklarının maliyetinin TL ve dönem sonu mamul stoklarının maliyetinin TL olduğu belirlenmiştir. İşletmede dönem başında ve dönem sonunda yarı mamul stoku bulunmamaktadır. Bu bilgilere göre, üretilen mamullerin maliyeti kaç TL dir? Bu verilere göre dönem sonunda stoklarda kalan yarı mamullerin maliyeti kaç TL dir? A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)