TÜRKİYE DE GÜBRE ÜRETİMİ VE UYGULANAN POLİTİKALAR
|
|
- Emre Yeşil
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TÜRKİYE DE GÜBRE ÜRETİMİ VE UYGULANAN POLİTİKALAR Sema KONYALI Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Tekirdağ ÖZET Gübreler, tarımsal üretim sonucu topraktan eksilen bitki besin maddelerini tekrar toprağa kazandıran ve toprağın verim gücünü artıran maddelerdir. Aynı zamanda, tarımsal üretimi artırmanın yanı sıra, gıda kalitesini de yükseltmenin en etkin araçlarındandır. Bitkisel üretimin ve çiftçilerin gelirlerinin iyileştirilmesinin verimliliğin artırılmasına bağlı olduğu, verimliliğin geliştirilmesinde ise en etkin yollardan birisinin doğru gübre kullanımı olduğu bilinen bir gerçektir. Gübrelerin verimlilik artışındaki payı; koşullara göre değişse de, genel olarak %50 oranındadır. Türkiye de üretilen gübre, tüketimi karşılamaya yetmemektedir yılında, sektörde gübre tüketimi 5,5 milyon ton iken üretim 3,5 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, son yıllarda hammaddenin yurt dışından karşılanması, döviz fiyatlarının artışı gibi bazı sebeplerle fabrikalar üretimlerini azaltıp ana ve ara maddelerle birlikte özellikle gübre ithal etmeye başlamışlardır. Bu durum gübre fiyatlarını yükseltmekte ve Türk çiftçisini mağdur etmektedir. Önemli tarımsal girdilerden biri olan gübre fiyatlarındaki artış, ürün fiyat artışlarının üzerinde gerçekleşmektedir. Çiftçilere verilen gübre desteği zamanında verilmemekte ve gübredeki fiyat artışı yanında yetersiz kalmaktadır. Çiftçinin zamanında ve yeterli miktarda gübre kullanımının sağlanması için fiyat artışları karşısında destek miktarı da buna paralel artırılmalı ve ödemeler gübrenin yoğun olarak kullanıldığı dönemde yapılmalıdır. Bu çalışmada, Türkiye de gübre üretimi ile uygulanan tarım politikaları değerlendirilmiştir. Uygulanan politikaların tarımsal üretim ve verimliliği sürekli kılabilmesi için çözüm önerilerinin tartışılması amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Gübre üretimi, girdi, verimlilik, tarım politikaları THE PRODUCTION OF FERTILIZER AND APPLIED POLICIES IN TURKEY ABSTRACT Fertilizers are the substances which give the plant nutrients to the soil again that diminishing from soil at the result of the agricultural production and increase the yield power of the soil. At the same time, it is one of the most effective inputs to increase the agricultural 2041
2 production and quality of the food. It is a known fact that, improving the plant production and farmers' income is bound to the increasing productivity and one of the most effective ways to develop the productivity is using the fertilizer accurately. The share of productivity growth of the fertilizer, also varies depending on the conditions, it is generally 50%. Fertilizer being produced in Turkey is insufficient to satisfy the consumption. In 2014, while fertilizer consumption was 5.5 million tons, production was 3.5 million tons in the sector. Also, in recent years with some reasons such as buying the raw materials from abroad and increasing rates of exchanges, the factories have reduced their production amounts and started to import fertilizer alongside with the capital and intermediate goods. This situation has increased the fertilizer prices and aggrieved the Turkish farmers. Increases in the prices of fertilizer which is one of the major agricultural inputs are higher than the increases in product prices. Fertilizer support that given to farmers hasn't been given in time and has inadequate beside the price increase in fertilizer. To providing of the usage of fertilizer in time and in sufficient of farmers, the amount of support should be increased in parallel against price increases and payments should be made in the period which of the fertilizer was used extensively. In this study, fertilizer production and the agricultural policies applied for fertilizer have been evaluated in Turkey. To perpetuate the agricultural production and productivity of applied policies, it has been aimed to discuss the solution suggestions. Keywords: Fertilizer production, input, productivity, agricultural policies 1. GİRİŞ Bitkilerin besin maddesi olarak toprakta on üç değişik elemente ihtiyaçları vardır. Gübreler, ekilen bitki cinsi için toprakta eksik olan bu elementleri tamamlayarak büyümeyi ve verimi artırırlar. Hızla çoğalan dünya nüfusu ve değişen beslenme alışkanlıklarının yaratacağı gıda ihtiyacını karşılamak için gübreler geçmişte olduğu gibi gelecekte de tarım sektörünün vazgeçilmez bir girdisi olmaya devam edecektir. Tarımsal ürün maliyetleri içinde %10-15 paya sahip olan gübreler, ürün verimini tek başına %50 oranında arttırdıklarından tarım sektörü, gıda maddeleri fiyatları ve ülke ekonomisi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu nedenle ülkelerin çoğu uzun vadeli çıkarlarını dikkate alarak, ihtiyaçları veya hammadde kaynakları durumuna göre değişen ölçeklerde ulusal gübre endüstrilerini kurmuşlardır. Gübrelerden en üst düzeyde fayda sağlanabilmesi için bitki istekleri, iklim, toprak yapısı, toprak ph sı ve vejetasyon dönemi dikkate alınarak doğru bitkide, doğru yerde, doğru zamanda, doğru gübrenin kullanılması gerekmektedir. Gübrenin gereken cins ve miktarlarda uygulanmasıyla; aşırı gübre kullanımı sonucu verimde kalite bozulması, tarım topraklarının verimliliğini kaybetmesi, çevreyi olumsuz etkilemesi, kaynak israfı vb. sorunlar engellendiği gibi, gereğinden az kullanılması sonucu karşılaşılan verim ve kalite düşüklüğünün önüne de geçilmektedir. Bugün birçok ülke, uzun vadeli çıkarlarını dikkate alarak ihtiyaçları veya hammadde kaynakları durumuna göre değişen ölçeklerde ulusal gübre endüstrilerini kurmuşlardır. Gübre sektörünün ekonomideki önemi olan katkısının yanında, yarattığı istihdam ve katma değerle beraber ölçülür. Tarımın gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) içindeki yaklaşık %8 oranındaki payına göre gübre kullanımının etkisi büyüktür. Tarım topraklarının verimli olabilmesi ve verim güçlerinin korunabilmesi ancak çeşitli şekillerde kaybolan bitki besin maddelerinin, gübre uygulamaları sonucunda toprağa geri kazandırılması ile mümkündür. 2042
3 Türkiye gübre sektöründe, yedi gübre üretici kuruluş faaliyet göstermektedir. Bunlardan üç demir çelik kuruluşu yan ürün olarak az miktarda gübre, üç diğer kuruluş yan ürün olarak gübre ham/ara maddesi üretmekte, bir kamu kuruluşu sektöre doğal gaz temin etmekte ve kooperatifler ve tüzel kişilerden oluşan kuruluşlar ise gübre ithalatı ve dağıtımı faaliyetinde bulunmaktadır. Toplam gübre üretim kapasitesi (5.3 milyon ton) toplam gübre tüketimini karşılar görünmesine rağmen, gübre cinslerine göre dağılım incelendiğinde TSP (Triple Süper Fosfat) ve kompoze gübrelerde fazla kapasite, diğerlerinde ise yetersiz kapasite olduğu görülmektedir. Sektörün toplam kapasite kullanım oranı %66 civarında olup, kapasitenin sektörel dağılımı %59 özel ve kalanı kamu şeklindedir. Kapasite kullanımı düşüklüğünün önemli sebepleri doğal gaz yetersizliği ve fiyatı, ithalatta haksız rekabet, TSP ve kompoze gübrelerdeki kapasite fazlalığıdır. Gübre sektörünün sermaye yapısı ve üretim proseslerinin değişmemesi nedenleriyle eskiyen tesislerin kapatılması en son çözüm olmakta, eskiyen ünitelerin gelişmeleri ile yenilenmesi, teknik darboğazların giderilmesi ve otomasyon gibi teknolojik gelişmelerle hammadde, enerji ve işgücü verimliliği artırılmaktadır. Ülkemizde kurulu tesislerin kompozeler hariç çoğunun bu tür rehabilitasyon yatırımlarına ihtiyacı olduğu halde, üretici ve dağıtıcı kuruluşları vasıtasıyla sektöre kamu müdahalesi yeterli sermaye oluşumunu önlediğinden gerekli yatırımlar yapılamamaktadır. 3.7 milyon ton seviyelerinde gerçekleşen gübre üretimi tüketimin %70 ini karşılamaktadır (Anonim, 2015). Üretilen gübreler uluslararası standartları karşılayacak kalitededir. Maliyetlerin yarıdan fazlasını hammaddeler oluşturmaktadır. Türkiye gübre tüketimi ise 5-5,5 milyon ton seviyesinde sabitleşmiştir. Dünya ortalamasının da altında olan birim alanda gübre tüketimini ve dolayısıyla ürün verimini artırmak için tarımın yapısal sorunlarının çözülmesi gerekmektedir. Gübre tedarik ve pazarlamasında Temmuz 1986 dan bu yana serbestleşmeye geçilmiş olup, devletin üretici ve dağıtıcı kamu kuruluşlarına yönelik direkt desteklemeleri kaldırılmıştır. Serbest pazara tam olarak geçiş sağlanmış ve Devlete ait gübre firmaları tamamıyla özelleştirilmiştir. Üreticilere dekar başına gübre desteklemesi verilmektedir. Sektörde yaşanan sorunlar nedeniyle yeni yatırım düşünülmediğinden ilave talep ithalat yoluyla karşılanacaktır. Bu çalışmada Türkiye de gübre üretimi ile uygulanan tarım politikaları değerlendirilmiştir. Uygulanan politikaların tarımsal üretim ve verimliliği sürekli kılabilmesi için çözüm önerilerinin tartışılması amaçlanmıştır. 2. TÜRKİYE DE GÜBRE ÜRETİM, TÜKETİM VE DIŞ TİCARETİ 2.1. Gübre Üretimi ve Tüketimi Türkiye de tarımın en önemli girdilerinden biri gübredir. Bitkisel üretimin ve çiftçilerin gelirlerinin arttırılması verimliliğe, verimliliğin arttırılması ise doğru gübre kullanımına bağlıdır. Gübre üretimi, planlı dönemle birlikte öncelikli teşvik edilen sanayi olmuş, zamanla hızla gelişerek belirli bir potansiyel ve teknoloji düzeyi ile iç ve dış pazarda rekabet gücüne sahip konuma gelmiştir. Türkiye de ilk gübre üretimi, 1939 yılında Karabük Demir Çelik Fabrikalarında taş kömürünün koklaşması sırasında elde edilen gazlar içindeki amonyak gazının sülfürik asit ile birleştirilmesiyle elde edilen Amonyum Sülfat (%21 N) ile gerçekleştirilmiştir. Bunun akabinde Bakanlar Kurulu, Türk çiftçisinin yüksek verimli ve kaliteli tarımsal ürünler elde etmesi 2043
4 amacıyla 6 Kasım 1952 tarihinde Gübre Fabrikaları Türk Anonim Şirketi nin (GÜBRETAŞ) kurulması kararını alarak Normal Süper Fosfat üretimine başlanmıştır yılında Azot Sanayi T.A.Ş. kurulmuş ve kuruluşa bağlı Kütahya, Samsun, Gemlik, Elazığ tesisleri kamu kuruluşları olarak üretimlerini sürdürmüşlerdir tarihinde bu kuruluşumuz, sermayesinin tamamı devlete ait TÜRKİYE GÜBRE SANAYİ A.Ş.(TÜGSAŞ) adı altında İktisadi Devlet Teşekkülü statüsünde faaliyetlerini yürütmeye devam etmiştir. Ancak tarih ve 98/58 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu (OYK) Kararı ile TÜGSAŞ, özelleştirme kapsamı ve programına alınmıştır. Elazığ Gübre Sanayi A.Ş yılında ÖYK kararı ile Fırat Üniversitesi ne devredilmiştir. Türkiye de bugün toplam 7 üretici kuruluş bulunmaktadır.2015 yılında toplam ton gübre üretim kapasitesi mevcuttur. Türkiye de 2014 yılında gübre üretimi ton iken, 2015 yılında %3,56 oranında artarak ton olarak gerçekleşmiştir. Üretimin %46,42 sini kompoze ürünler oluşturmuştur. Gübre tüketimi ise 2014 yılında ton iken, 2015 yılında %0,66 artarak ton olarak gerçekleşmiştir (Çizelge 1.1). 3,7 milyon ton seviyelerinde gerçekleşen gübre üretimi, tüketimin yaklaşık %70 ini karşılamaktadır. Üretilen gübreler uluslararası standartları karşılayacak kalitededir. Maliyetlerin yarıdan fazlasını hammaddeler oluşturmaktadır. Çizelge 2.1 Türkiye de gübre üretimi ve tüketimi Yıl Üretim (Bin Ton) Tüketim (Bin Ton) Kaynak: TUİK, 2015 Uygulanan tarım politikaları, çiftçinin alım gücü, yağış durumu, tarım ürünlerinin fiyatları, döviz kurları gibi etkenler dikkate alındığında; Türkiye de gübre tüketimi yaklaşık 5-5,5 milyon ton aralığında değişmekte olup; bunun parasal değeri yaklaşık 3-3,5 milyar dolardır. Dünya ortalamasının da altında olan birim alanda gübre tüketimini ve dolayısıyla ürün verimini artırmak için tarımın yapısal sorunlarının çözülmesi gerekmektedir Gübre İhracatı ve İthalatı Gübre ihracatı ham madde fiyatlarına, iç piyasa koşullarına ve uluslararası gübre fiyatlarına göre değişim göstermekle birlikte üretimin %10 undan azdır. Gübre ihracatı genelde 2044
5 Batı Avrupa, Afrika ve Orta Doğu ülkelerine yapılmaktadır yılında Türkiye geneli toplam ihracat %13,11 azalarak ton; toplam ithalat ise %13,61 azalarak ton olarak gerçekleşmiştir (Çizelge 2.2). Çizelge 2.2 Türkiye de Gübre İhracatı ve İthalatı Yıl İhracat (Ton) İthalat (Ton) İthalat/Tüketim (%) Kaynak: TUİK, 2015 Türkiye de hammadde kaynakları bulunmadığından kimyasal gübre sektörü %90 nın üzerinde dışa bağımlıdır yılında 5,5 milyon ton olan kimyasal gübre tüketiminin %50`si (2,7 milyon ton) ithal edilmiş; ithalat 2002 yılına göre ( ton) %70 oranında artmıştır yılında ise kimyasal gübre ithalatı bakımından Cumhuriyet tarihinin rekoru kırılmıştır. Türkiye de gübre ihracatı diğer ülkelere göre düşüktür. Bunun da en önemli nedenleri arasında, iç pazara yönelik ürün üretilmesi, hammadde kaynağı bakımından dışa bağımlı olunması, üretim maliyetlerinin yüksekliği ve özellikle de azotlu gübrelerde ihracatçı ülkelerle rekabet edebilme şansının bulunmamasından kaynaklanmaktadır. 3. GÜBREDE UYGULANAN TARIM POLİTİKALARI Tarımsal girdilerin yeterli kullanımı, bitkisel üretimi ve verimliliği artıran en önemli etkenlerden birisidir. Bu nedenle girdilerin desteklenmesi uygulamaları uzunca bir süre daha devam edecektir. Tarımsal girdiler içerisinde en yüksek destekleme kimyasal gübrelerin desteklenmesi ile gerçekleştirilmektedir. 3.1 Gübrede Uygulanan Destekleme Politikalarının Tarihsel Gelişimi Türkiye de gübre tüketimine ilk sübvansiyon uygulaması 1970 li yılların ortalarına doğru yaşanan petrol krizinin gübre fiyatlarını etkilemesi sonucu başlatılmıştır yıllarında yaşanan petrol krizi nedeniyle gübre fiyatlarındaki artıştan sonra gübrenin desteklenmesi Türkiye de tarımın destekleme politikasında önemli bir araç olmuştur (Olhan, 1997). 24 Ocak 1980 Kararlarına kadar geçen sürede, gübrede sübvansiyon uygulaması oransal olarak en yüksek düzeye ulaşmış ve gübredeki sübvansiyon oranı 1979 yılında %80 ler düzeyine çıkmıştır (Anonim, 1996) li yıllarda liberal ekonomiye geçilmesi ile gübreye verilen destek miktarı hızla gerilemiştir. Gübrede 1970 li yılların başından bu güne kadar devam eden destekleme uygulaması, gübre tüketiminin hızla artışını sağlamış, önemli ölçüde amacına ulaşmıştır. Çünkü bu desteğin de katkısı ile çiftçi, verimliliğin artışında gübrelerin ne denli önemli olduğunu gözlemleriyle kavramıştır. Başlangıçta büyük ölçüde gübre kullandırmayı amaçlayan bir destekleme 2045
6 politikası zamanla başka bazı yan etkiler de meydana getirmiştir. Destekleme politikasını çok amaçlı bir çabanın aracı haline getirmenin zamanı geçirilmiştir. Diğer bir ifadeyle, gübreye destekleme devam etmelidir ama nasıl? sorusu sorulmaya başlanmıştır (Kaplan, 1999). Gübreyi sadece kullandırmayı amaçlayan bir yaklaşım akılcı görülmemektedir. Desteklemenin bu girdinin doğru bir şekilde kullanımını da sağlayacak şekilde düzenlenmesi önerilmektedir yılına kadar, gübre desteklemesi, tüketilen gübre miktarının kg ı başına belirli bir TL ödemesi şeklinde yapılmıştır ve kg başına yapılan ödemeler de zaman zaman yeniden düzenlenmiştir (Olhan, 2000) yılları arasında üreticiler gübre desteklemeleri yüzünden mağdur durumda kalmışlardır. Üretici parasını peşin ödeyerek gübreyi satın almış, ancak sübvansiyon ödemesini aylar sonra alabilmiştir. Bu şekilde ülkedeki enflasyondan da olumsuz yönde etkilenmiştir. Çünkü desteği almaya hak kazandığı zaman ile desteği aldığı zaman arasındaki süre için kendisine hiçbir ek ödeme yapılmamıştır. Ancak gübresini banka kredisi ile aldığı zaman borcunu 1 gün geçirse bile mutlaka gecikme faizi tahakkuk ettirilmiştir. Ayrıca gübredeki destekleme ödemeleri de bazı yıllar gübre bedelinin %30'u bazı yıllar da %50'sini içerdiğinden bu konuda da tutarlı bir politika oluşturulamamıştır (Gaytancıoğlu, 2009) yılından gübre desteğinin bittiği 2001 yılma kadar üreticiye sübvansiyonlu fiyatlardan gübre dağıtılmış, gübre desteklemeleri gübre üreten kuruluşlara ödenmiştir. Bu durum başlangıçta olumlu gibi görünmesine rağmen gübre üretici kuruluşların aralarında anlaşarak gübre fiyatlarını keyfi bir şekilde yükseltmelerine neden olduğu yönünde söylentilerin çıkmasına neden olmuştur (Gaytancıoğlu, 2009). 2001/2960 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Eylül 2001 tarihine gübre desteklemesine son verilmiştir. Bu tarihten 2005 e kadar olan 4 yıl boyunca gübreye devlet desteği verilmemiştir. 7 Eylül 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de Çiftçilere Kimyevi Gübre Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Karar ın yayınlanması ile yeniden gübreye destek verilmeye başlanmıştır yılında üreticilerin çiftçi kayıt sistemine kayıt yaptırdıkları alanlar için kimyevi gübre desteği yapılması ve kayıt yaptırılan sebze, meyve, süs bitkileri, özel çayır mera, orman ürünleri alanları için dekar başına 1 TL, hububat, yem bitkileri, baklagiller ve yumru bitkileri için dekar başına 1,6 TL, yağlı tohumlu bitkiler, endüstri bitkileri yetiştirilen alanlar için dekar başına 3 TL kimyevi gübre destekleme ödemesi yapılmaya başlanmıştır. Desteklemeye konu olan tarım arazileri büyüklüğünün, 500 dekarı geçemeyeceği de belirtilmiştir yılında verilen gübre desteği, 2006 yılında verilmemiş, 2007 yılı seçim yılı olması sebebiyle yeniden verilmiştir yılı gübre desteği için 50 dekar üzerinde ekiliş alanına sahip üreticilere toprak analizi yaptırma koşulu getirilmiştir. 50 dekarın altında ekiliş alanına sahip üreticilerden toprak analizi koşulu aranmamaktadır. Verilen desteklerden yaralanmak için ise üreticilerin Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı olmaları gerekmektedir yılında da alan bazlı tarımsal destekler adı altında gübre desteklemesine devam edilmiştir yılında üreticilere peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır mera, orman ürünleri alanları için dekar başına 4.3 TL, hububat, yem bitkileri, baklagiller, sebze-meyve alanları ve yumru bitkileri için dekar başına 6.6 TL, yağlı tohumlu bitkiler, endüstri bitkileri yetiştirilen alanlar için dekar başına 8.25 TL gübre destekleme ödemesi yapılmıştır. Gübre desteklenmesi ülke genelinde daha fazla bir gübrelemeye neden olabilmektedir fakat çiftçiye maliyetinin önemli bir bölümünü devletin üstlenmesi nedeniyle kimyasal gübreler dikkatle sarf edilen bir girdi olma özelliğine kavuşamamıştır. Doğru bir gübreleme için toprak 2046
7 ve bitki analizlerine başvurulmalıdır. Ancak bu yöntemlere başvurarak yapılan gübreleme oranı olması gerekenin yüzde bir kaçı düzeyindedir. Gübre desteklemelerinin ulaştığı parasal değerlere bakıldığında; yılları arasında üreticilere toplam 5 milyar TL gübre desteği ödemesi yapılmıştır. Devletin bu konuda çok etkili bir araca sahip olduğunu söylenebilir. Ancak henüz bu aracın yeterince etkin kullanılmadığı açıktır. Desteklemede kullanılan kaynağın bu amaca da yönlendirilmesi pek çok yararı yanında, kaynağın küçük çiftçilere yönlendirilmesi amacına da hizmet edecektir. 3.2 Gübre Fiyatları Dünya piyasalarında hammadde fiyatları artışı, gübre üretim maliyetinin artmasına neden olmaktadır. Üretim maliyetlerindeki artış ise üretilen gübrenin fiyatının yükselmesine yol açmaktadır yılında dünyada petrol ve buna bağlı olarak doğalgaz fiyatları arttıkça kimyasal gübre fiyatları yükselmektedir. Dünya gübre fiyatlarındaki yükseliş, maliyet artışları yanında, gübre talebindeki artıştan da kaynaklanmaktadır. Özellikle Arjantin ve Brezilya da bioyakıt için gerekli enerji bitkileri üretiminin yarattığı artan gübre talebi, dünya gübre arz talep dengesini bozmuş ve gübre fiyatlarını yükseltmiştir. Ülkemizde de bu etkinin görülmesiyle birlikte, 2007 yılında kimyevi gübre fiyatlarında % arasında yüksek oranlarda artışlar gerçekleşmiştir yılları arasında ise gübre fiyatlarındaki artışlar % oranında değişim göstermiştir (Çizelge 3.1). Çizelge 3.1. Türkiye de Gübre Fiyatları Gübre (TL/ton) Değişim (%) A.Sülfat % A.Nitrat % A.Nitrat % Üre DAP Kompoze Kaynak: GTHB, BÜGEM Gübre fiyatlarındaki bu yüksek orandaki artışlardan üreticiler olumsuz etkilenmiştir. Son yıllarda gübrede meydana gelen fiyat artışları çiftçinin gübre kullanımını olumsuz yönde etkilemiştir. Gübre fiyatlarındaki bu olağanüstü artışlar çiftçilerimize ve tarımsal üretime zarar vermektedir. Ülkemizde gübredeki aşırı fiyat artışlarını frenlemek için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Türkiye de gübre üretimi tüketimin %70 ini karşılamasına rağmen, gübre tüketimi son 15 yıldır milyon ton arasında sabitlenmiştir. Gübre tüketiminde yaşanan bu istikrarsızlık, kimyevi gübre politikalarında uygulanan destekleme sisteminin sürekli değiştirilmesi ile birlikte gübre fiyatlarında meydana gelen artıştan kaynaklanmıştır. Gübre tüketiminin artması, çiftçi gelirlerinin artmasına, çiftçi gelirlerinin artması da dünya ile rekabet edebilir bir tarım sektörüne bağlıdır. Tarımda bu yapıyı sağlamanın yolu ise tarımın yapısal sorunlarına çözüm bulacak tarım reformundan geçmektedir. 2047
8 Türkiye de hammadde kaynakları bulunmadığından kimyasal gübre sektörü %90 nın üzerinde dışa bağımlıdır. Gübre ithalatı ile tüketimimizin yaklaşık %50 sini karşılamaktayız. Tarım kesimini ve ekonomiyi olumsuz etkileyen bu durumunun düzeltilmesi ve tarım alanlarındaki girdi kullanım miktarının artırılarak birim alandan elde edilen ürün miktarının yükseltilebilmesi için, gübre politikasında istikrar sağlanarak, gerekli tedbirlerin bir an önce alınması gerekmektedir. Gelişmiş ülkelerde olduğu şekilde çiftçi desteklenmelidir. Bu destek çiftçinin refahının artırılması, girdilerini alabilecek mali güce kavuşması ve tarımsal üretimin devamını sağlamaya yönelik olmalıdır. Sürdürülebilir tarım için doğru cins ve miktarda gübre kullanımı çok önemlidir. Doğru cins ve miktarda gübre kullanımının en etkili yolu ise toprak ve bitki analizlerine dayalı uygulamalardır. Toprak ve bitki analizlerine dayalı gübreleme tüketici eğitim programının önde gelen konularından birisi olmalıdır. Ülkemizin topraklarının organik madde bakımından düşük ve ph ının yüksek olması nedeniyle, gübreleme ile toprağa verilen ve toprakta bulunan fakat bitki tarafından alınamayan bitki besin maddelerinin faydasını artırmak amacıyla, toprak düzenleyici ve organik gübrelerin kullanımının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Gübre sektörünün çıktısını kullanan tek sektörün tarım olması ve bu sektördeki eğitim seviyesinin düşüklüğü bilinen bir gerçektir. Çiftçinin bilgi ve becerisini geliştirme çalışmalarının yetersizliği, vb. faktörler doğrudan gübre tüketimini ve dolayısıyla sektörü etkilediği düşünüldüğünde; ilgili kurum ve kuruluşların çiftçi eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarına yoğunlaşması gerekmektedir. KAYNAKLAR Anonim, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, 7. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel Gübre İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT:2445-ÖİK:502. Anonim, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, BÜGEM, Ankara. Gaytancıoğlu, O., Dünya da ve Türkiye de Tarımsal Destekleme Politikası, İstanbul, İTO Yayınları, Yayın No: Kaplan, M., Gübre Desteklenmeli Ama Nasıl? Ekin Dergisi. Olhan,E.,1997. Türkiye de Bitkisel Üretimde Girdi Kullanımının Yarattığı Çevre Sorunları ve Organik Tarım Uygulaması-Manisa Örneği- Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora tezi, Ankara. Olhan,E.,2000. Türkiye de Gübre Sübvansiyon Politikaları- İçel İli Turunçgil Üreticileri Açısından Bir Değerlendirme-, Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yayını, ISBN: , Ankara s TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu 2048
TÜRKİYE DE VE DÜNYADA GÜBRE SANAYİİNİN DURUMU
TÜRKİYE DE VE DÜNYADA GÜBRE SANAYİİNİN DURUMU Ülkemizde gübre, ilaç gibi girdilerin kullanımında yetersizlikler bulunmakla birlikte, bazı bölgelerimizde bu tür girdilerin bilinçsizce kullanıldığı ve bu
DetaylıTÜRKİYE DE GÜBRE ÜRETİM VE TÜKETİMİNDE YAŞANAN GELİŞMELER
TÜRKİYE DE GÜBRE ÜRETİM VE TÜKETİMİNDE YAŞANAN GELİŞMELER Cihan SĠPAHĠOĞLU cihans@uludag.edu.tr Tolga TĠPĠ ttipi@uludag.edu.tr Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Bursa ÖZET Türkiye
DetaylıTürkiye Tarımında Enerji Tüketimi
ÖZET Türkiye Tarımında Enerji Tüketimi H.Hüseyin ÖZTÜRK Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü01330 Adana hhozturk@cu.edu.tr Bu çalışmada, Türkiye tarımında enerji tüketimi incelenmiştir.
DetaylıPAMUK RAPORU Şekil-1 Pamuk ve Kullanım Alanları (Kaynak;
PAMUK RAPORU-2018 Pamuk lifi ile tekstil sanayinin, çekirdeğinden elde edilen yağı ile bitkisel yağ sanayinin, kapçık ve küspesi ile yem sanayinin, linteri ile kâğıt, mobilya ve selüloz sanayinin hammaddesini
DetaylıPolonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı
Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen
DetaylıDÜNYA ÜRETİM TÜRKİYEDE ÜRETİM
Ülkemizin ve ekonomimizin ana sektörünü oluşturan tarımdaki verimliliğin artırılması girdi kullanımının yaygınlaştırılmasına ve bu girdilerin tekniğine uygun şekilde kullanılmasına bağlıdır. Ülkemizde
DetaylıÇELTİK DOSYASI TÜRKİYE ÇELTİK EKİLİŞ ÜRETİM TÜKETİM VERİM
ÇELTİK DOSYASI Bileşiminde az miktarda protein bulundurmasına karşın beslenme için gerekli amino asitlerce zengin olması nedeniyle çeltik, insan beslenmesinde buğdaydan sonra en çok kullanılan tahıl ürünüdür.
Detaylı2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE TARIM POLİTİKALARININ GELECEĞİ
2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE TARIM POLİTİKALARININ GELECEĞİ SUNUM İÇERİĞİ Türkiye de Tarım Tarımsal girdi politikaları Tarımsal kredi politikaları Tarımsal sulama politikaları Tarımda 2023 Vizyonu 2 TÜRKİYE
DetaylıT.C. Kalkınma Bakanlığı
T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 Vizyonu Çerçevesinde Türkiye Tarım Politikalarının Geleceği- Turkey s Agricultural Policies at a Crossroads with respect to 2023 Vision 2023 Vision, Economic Growth and Agricultural
DetaylıKARS ŞEKER FABRİKASI RAPORU
Şu an 240 çalışana sahip şeker fabrikası da, üretimin artması durumunda daha önce olduğu gibi istihdamını 400 lere çıkarabilecek ve il ekonomisine giren sıcak para miktarı da artacaktır. KARS ŞEKER FABRİKASI
DetaylıTÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR
TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA
DetaylıTürkiye`de Hububat Alanları
BUĞDAY DOSYASI Türkiye, birçok ürünün yetiştirilmesine imkan veren iklim ve ekolojik özellikleri nedeniyle tarımsal üretim açısından avantajlı bir ülke olup, toplam istihdamın %24,6`sı tarım sektöründe
Detaylı2003 yılında tarımın milli gelirlerimizdeki payı yüzde 12,6 iken, 2006 yılında yüzde 11,2 ye indi.
Tarım Sektörünün İhracattaki Yeri ve Önemi Şebnem BORAN Ülkemizde son yıllarda önceliğin sanayi sektörüne kayması sonucu ekonomimizde göreceli olarak tarım ürünlerinin ihracatımızdaki ağırlığı giderek
DetaylıÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI
ÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI Prof. Dr. Emine Olhan A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü olhan@agri.ankara.edu.tr TARIMA MÜDAHALE ŞEKİLLERİ 1.Doğrudan Gelire Yönelik Müdahaleler a. Fark ödeme sistemi
DetaylıKONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI
KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI 2015 TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI TÜRKİYE DE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ Ülkemiz coğrafi özellikleri bakımından her türlü hayvansal ürün üretimi için uygun
DetaylıT.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ. 30 Havza
T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ 30 Havza 1 Sunum Planı 1. Tarım havzalarının belirlenmesi 2. Mevcut durum değerlendirmesi 3. Amaç ve gerekçe
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi
DetaylıAÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU
AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU BÜYÜME 2012 yılı ikinci çeyreğe ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla
DetaylıAÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU
AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU BÜYÜME 2011 yılı dördüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla
DetaylıGÜBRE ÇALIŞMA GRUBU RAPORU
GÜBRE ÇALIŞMA GRUBU RAPORU 1. GİRİŞ Ülkemizin ve ekonomimizin ana sektörünü oluşturan tarımdaki verimliliğin artırılması girdi kullanımının yaygınlaştırılmasına ve bu girdilerin tekniğine uygun şekilde
DetaylıTARSUS TİCARET BORSASI
TARSUS TİCARET BORSASI Ülkemizde yetiştirilen tarımsal ürünlerden, tarımsal üretimin bir kısmı doğrudan tüketilirken, bir kısmı sanayide hammadde olarak işlenerek değişik gıdalara dönüştürülmektedir. Tarımsal
DetaylıCam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi
Cam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi Temmuz 2014 1 Milyar $ I. Cam Sektörü Hakkında 80 yıllık bir geçmişe sahip olan Türk Cam Sanayii, bugün camın ana gruplarını oluşturan düzcam (işlenmiş camlar dahil),
DetaylıSTRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI
STRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI Gözde SEVİLMİŞ-Şebnem BORAN 1. Giriş Pamuk, çırçır sanayisinin, lifi ile tekstil sanayisinin, çekirdeği ile yağ ve yem sanayisinin, linteri ile de kağıt sanayisinin
DetaylıÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR
ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında
Detaylı2000 Yılı Sonrası Reformu - I
2000 Yılı Sonrası Reformu - I 2000 yılı sonrasında reform niteliğinde atılan adımlar: DGD desteklemede ana araç oldu DGD uygulamasına tüm yurtta geçilmesini öngören 2000/2172 sayılı BKK Oluşturulan Çiftçi
DetaylıTarımın Anayasası Çıktı
Tarımın Anayasası Çıktı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörünün anayasası olan 5488 sayılı Tarım Kanunu iki yıllık yoğun bir çalışmanın ardından 18.04.2006 tarihinde kabul edildi. Resmi Gazete de 25.04.2006
DetaylıBölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı
Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı
DetaylıKAĞIT SEKTÖRÜ RAPORU
2016 EYLÜL EKİM - SEKTÖREL KAĞIT SEKTÖRÜ RAPORU Melisa KORKMAZ Uygarlık tarihinin en önemli buluşlarından biri olan ve yaygın olarak kullanılan kağıt, M.S. 105 yılında Çinliler tarafından bulunmuştur.
DetaylıTAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI
TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI Dünyada Ham Yağ Üretimi (Milyon ton) Hammadde ihtiyacımızın yüzde 75 ini ithalatla karşılıyoruz. Bitkisel yağ sektörü, ayçiçeğinde hammadde yetersizliği nedeniyle dışa
DetaylıTARIM - AGRICULTURE. İlkay Dellal. 6 th March 2018, Bilkent Hotel, Bilkent- Ankara 6 Mart 2018, Bilkent Otel, Bilkent Ankara
Technical Assistance for Developed Analytical Basis for Formulating Strategies and Actions towards Low Carbon Development Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi
DetaylıİYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü
İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970 li yıllarda; Tüketicilerin bilinçlenmesi, 1990 lı yıllarda
DetaylıGap Bölgesinde Sulanan Alanlarda Buğdayın Yılları Arasındaki Üretim Girdi Ve Maliyetindeki Değişimler
Gap Bölgesinde Sulanan Alanlarda Buğdayın 2000-2009 Yılları Arasındaki Girdi Ve ndeki Değişimler Tali MONĐS 1 Ahmet ÇIKMAN 1 Şeyda ĐPEKÇĐOĞLU 1 Özet: GAP Bölgesi toplam arazi miktarı 7 541 000 ha. dır.
DetaylıBİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR
BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR Gözde SEVİLMİŞ Giderek artan nüfusa paralel olarak gıda maddeleri tüketimi ve dolayısıyla bitkisel yağ tüketimi artmaktadır. Diğer yandan artan gıda
DetaylıÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%)
2016/17 Global İhracat-Büyüme Tahminleri Kaynak : EDC Export Credit Agency - ÜLKE ANALİZLERİ BÜYÜME ORANLARI ÜLKELERİN YILI BÜYÜME ORANLARI (%) Avrupa Bölgesi; 1,5 % Japonya; 0,50 % Kanada ; 1,30 % Amerika;
Detaylıplastik sanayi Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri
plastik sanayi 2014 Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Barbaros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Türk ekonomisi 2014 yılının başında hızlı artırılan faiz oranlarıyla
DetaylıBÖLGE VE NÜFUSUN GENEL DURUMU. Doç.Dr.Tufan BAL
BÖLGE VE NÜFUSUN GENEL DURUMU Doç.Dr.Tufan BAL GİRİŞ Türkiye Cumhuriyeti 1923 yılında kurulan, o tarihten bu güne kadar ekonomik ve sosyal yapısını değiştirme anlayışı içinde gelişmesini sürdüren ve gelişmekte
Detaylı2009 YILI I. ÇEYREK EKONOMİK DEĞERLENDİRME ANKET RAPORU
2009 YILI I. ÇEYREK EKONOMİK DEĞERLENDİRME ANKET RAPORU Ankete toplam 123 firmamız katılmıştır. İSTİHDAM ARALIĞI %10 u 1-10 kişi %47 si 11-50 kişi %23 ü 51-100 kişi %14 ü 101-250 kişi %6 sı 251- kişi arasında
DetaylıTarımsal Faaliyette Kullanılan Mazot ve Kimyevi Gübre İçin Çiftçilere Alan Bazlı
Tarımsal Faaliyette Kullanılan Mazot ve Kimyevi Gübre İçin Çiftçilere Alan Bazlı Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Karar (Mükerrer) Bakanlar Kurulu Kararı -BKK Tarih: 26 Mart 2008 - Çarşamba Resmi Gazete
DetaylıTÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter
TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter 2013 yılı, dünya ekonomisi için finansal krizin etkilerinin para politikaları açısından
Detaylı2015 Ayçiçeği Raporu
2015 Ayçiçeği Raporu İçindekiler 1.AYÇİÇEĞİ EKİM ALANI... 2 1.1. Türkiye de Ayçiçeği Ekim Alanı... 2 1.2. TR83 Bölgesinde Ayçiçeği Ekim Alanı... 5 1.3. Samsun da Ayçiçeği Ekim Alanı... 6 1.3.1. Samsun
Detaylı1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ 13 1.1.Türkiye Ekonomisine Tarihsel Bakış Açısı ve Nedenleri 14 1.2.Tarım Devriminden Sanayi Devrimine
DetaylıT.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2013 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI
T.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2013 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI RECEP KIRBAŞ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRÜ Kırsal Kalkınma Yatırımlarının
DetaylıSUUDİ ARABİSTAN ÜLKE RAPORU
SUUDİ ARABİSTAN ÜLKE RAPORU 24.03.2016 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Suudi Arabistan a ihracat yapan 545 firma bulunmaktadır. 31.12.2015 tarihi itibariyle Ekonomi
Detaylı2017 OCAK-MAYIS AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER. Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı
2017 OCAK-MAYIS AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı GSYH Büyümesi GSYH Büyümesi 2017 yılı Ocak-Mart döneminde GSYH zincirlenmiş
DetaylıTARIM POLİTİKASI. Prof. Dr. Emine Olhan. A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü
TARIM POLİTİKASI Prof. Dr. Emine Olhan A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü olhan@agri.ankara.edu.tr Tarım Politikasının Hedef Kitlesi Üretici: Gelir ve refahın artmasını ister Tüketici:Gıda güvencesini
DetaylıDünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri
Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri ÜLKE Dünya Seramik Kaplama Malzemeleri Üretiminde İlk 1 Ülke 29 21 211 212 212 Dünya /212 Üretiminden Aldığı Pay Değişim (%) (%) 1 ÇİN
DetaylıTürkiye de Gübre Tüketimindeki Değişimler O.Sedat Subaşı 1, A. Aydın, O. Uysal, M. Demirtaş. Changes in Fertilizer Consumption in Turkey
XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 214, Samsun Türkiye de Gübre Tüketimindeki Değişimler O.Sedat Subaşı 1, A. Aydın, O. Uysal, M. Demirtaş 1 Dr.,Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Alata Bahçe
Detaylı2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KARABÜK
T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KARABÜK Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel
DetaylıTARIM ve GIDA GÜVENLİĞİ ve GÜVENCESİ - 1. Prof. Dr. Hami Alpas ODTÜ- Gıda Mühendisliği Bölümü-Ankara
TARIM ve GIDA GÜVENLİĞİ ve GÜVENCESİ - 1 Prof. Dr. Hami Alpas ODTÜ- Gıda Mühendisliği Bölümü-Ankara Türkiye Tarımına Gıda Güvenliği Penceresinden Genel Bakış Prof. Dr. Hami Alpas Tarımda Gelişmeler 2015
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015)
TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015) Hane Halkı İşgücü İstatistikleri 2014 te Türkiye de toplam işsizlik %10,1, tarım dışı işsizlik ise %12 olarak gerçekleşti. Genç nüfusta ise işsizlik
DetaylıTÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA
TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA Nurel KILIÇ Türk boya sektörü; Avrupa nın altıncı büyük boya üreticisi konumundadır. Türkiye de 50 yılı aşkın bir geçmişi olan boya sektörümüz, AB entegrasyon
DetaylıTARIMA MÜDAHALE ŞEKİLLERİ
TARIMA MÜDAHALE ŞEKİLLERİ 1.Doğrudan Gelire Yönelik Müdahaleler a. Fark ödeme sistemi (FÖS) b. Doğrudan gelir ödemesi (DGÖ) 2. Fiyata Müdahale a. Destekleme alımı b. Müdahale alımı 3. Girdi Destekleri
DetaylıTÜRKİYE'DE GÜBRE DESTEKLEME UYGULAMALARI
TÜRKİYE'DE GÜBRE DESTEKLEME UYGULAMALARI Zekai Özdemir* Bir ülkenin tarımsal yapısı ve yapının gerçekleştirdiği tarımsal verimlilik, tarımın genel ekonomiyi yönlendirmesin deki gücüne bağlıdır. Türkiye'de
DetaylıTÜRKİYE DE SÜT HAYVANCILIĞI POLİTİKALARI
TÜRKİYE DE SÜT HAYVANCILIĞI POLİTİKALARI DOÇ.DR. AYŞE UZMAY ZMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi E.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 İÇERİK DÜNYADA SÜT ÜRETİMİ TÜRKİYE DE SÜT HAYVANCILIĞI POLİTİKALARI
DetaylıBölüm 5. Tarım Politikası
Bölüm 5. Tarım Politikası Tarım Politikasının Tanımı ve Konusu Tarım Politikasının Amaçları Tarım Politikasının Araçları Desteklenecek Ürünlerin Nitelikleri Destekleme Fiyat Yöntemlerinin Değerlendirilmesi
DetaylıTÜRKİYE DE PAMUK ÜRETİMİ VE BAKANLIK POLİTİKALARI. Dr. Mehmet HASDEMİR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü
TÜRKİYE DE PAMUK ÜRETİMİ VE BAKANLIK POLİTİKALARI Dr. Mehmet HASDEMİR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü 21. YÜZYILDA PAMUK ÇALIŞTAYI 23-24 MART 2016 SUNUM PLANI KÜRESEL PAMUK SEKTÖRÜ TÜRKİYE PAMUK SEKTÖRÜ
DetaylıTÜRKİYE DE EKONOMİK KRİZLER VE TARIMA YANSIMALARI
TÜRKİYE DE EKONOMİK KRİZLER VE TARIMA YANSIMALARI Prof. Dr. Canan ABAY Dr. Berna Türkekul E.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Şubat 2009 KRİZ NEDİR? Kriz, çeşitli bilim dallarında ve aynı zamanda
DetaylıKAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI
1 Türkiye-Kahramanmaraş Açılan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Kapanan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Yatırım Teşvikleri Türkiye-Kahramanmaraş Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalatı Türkiye-Kahramanmaraş
DetaylıBölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri. Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği)
Bölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği) Tarımsal yapı, toprak (doğa), sermaye, emek ve girişimcilik gibi temel üretim araçlarının
DetaylıYEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER ÇALIŞTAYI ( MERSİN) ÖZEL SEKTÖR AÇISINDAN SORUNLAR ÖNERİLER
YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER ÇALIŞTAYI (10-12.05.2017-MERSİN) ÖZEL SEKTÖR AÇISINDAN SORUNLAR ÖNERİLER Dr. Nilgün SEZER AKMAN Türkiye Tohumculuk Sektöründe Önemli Gelişmeler 1923-1960 Geleneksel tedarik 1961
DetaylıTÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ
TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi
Detaylı2013 YILI DESTEKLEME BİRİM FİYATLARI
013 YILI DESTEKLEME BİRİM FİYATLARI 1 3 MAZOT, GÜBRE VE TOPRAK ANALİZİ DESTEĞİ Mazot Gübre Destekleme Ürün Grupları Destekleme Tutarı Tutarı Peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır, mera ve orman emvali alanları,9
DetaylıTürkiye de ve Dünyada Makarnalık (Durum) Buğdayı Pazarı
Türkiye de ve Dünyada Makarnalık (Durum) Buğdayı Pazarı Makarna ve bulgurun üretiminde ana hammadde olarak kullanılan durum buğdayına olan talep giderek artmaktadır. 2013/14 sezonunda dünya durum buğdayı
DetaylıTürkiye de Gübre Sektörü BİR SEKTÖRDE SONA DOĞRU
1 Türkiye de Gübre Sektörü BİR SEKTÖRDE SONA DOĞRU PETROL-İŞ ARAŞTIRMA MAYIS 2006 2 Türkiye de Gübre Sektörü BİR SEKTÖRDE SONA DOĞRU Bitkisel üretimde verimliliği arttırmanın yolu, tarımsal girdilerin
DetaylıT.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2014 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI
T.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2014 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI RECEP KIRBAŞ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRÜ Kırsal Kalkınma Yatırımlarının
DetaylıHatay İskenderun Bilgi Notu
İskenderun Bilgi Notu Bölgemizin lokomotif sektörleri ticaret, nakliye, inşaat ve sanayi olarak ifade edilebilir. ilinde demir çelik ürünleri, otomotiv filtresi, tarım araç ve gereçleri, tarımsal ürünler
Detaylı2011 yılı dünya buğday üretimi, bir önceki yıla göre 42 milyon tonluk rekor bir artışla 695 milyon ton olarak gerçekleşmişti.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın Mehmet Mehdi EKER'in 2012 Dönemi Hububat Politikaları Kamuoyu Açıklaması Değerli Basın Mensupları ve Değerli Katılımcılar, 2011 yılı dünya buğday üretimi, bir önceki
DetaylıAR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır.
İzmir İlinin Son 5 Yıllık Dönemde Tarımsal Yapısı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ İzmir, sahip olduğu tarım potansiyeli ve üretimi ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Halen Türkiye de üretilen; enginarın
DetaylıHaziran 2014. Konya Dış Ticaret Verileri
Haziran 2014 Konya Dış Ticaret Verileri Dış Ticaret Tablo 1-Dış Ticarette Türkiye Konya Karşılaştırması 1000 $ 2013 Haziran 2014 Haziran Değişim 2013 2014 Değişim İHRACAT Konya 103.812 112.271 8,15 649.933
DetaylıDEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ARAS Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Ziraat Yüksek Mühendisi
DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ARAS Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Ziraat Yüksek Mühendisi BÖLGEMİZDE TARIM ALANLARI AZALIYOR MU? 28.07.2014 1 TR52 TR72 TRC2 TR71 TR33 TR83
DetaylıİZMİR DE SÜT HAYVANCILIĞI
İZMİR DE SÜT HAYVANCILIĞI Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ Süt özellikle protein, yağ, vitamin (C vitamini hariç) ve mineraller (başta kalsiyum ve fosfor olmak üzere) gibi beslenmede çok önemli olan toplam
DetaylıMayıs Konya Dış Ticaret Verileri
Mayıs 2014 Konya Dış Ticaret Verileri Dış Ticaret Tablo 1-İhracatta Türkiye Konya Karşılaştırması 1000 $ 2013 Mayıs 2014 Mayıs Değişim 2013 Ocak - Mayıs 2014 Ocak - Mayıs Değişim İHRACAT İTHALAT 1000 $
DetaylıTARIMSAL GİRDİ KULLANIMI VE POLİTİKALARI
TARIMSAL GİRDİ KULLANIMI VE POLİTİKALARI Haydar ŞENGÜL 1 Erdoğan GÜNEŞ 2 Metin ARTUKOĞLU 3 Halil KIZILASLAN 4 Özet Ülkemizde tarımda girdi kullanımı bakımından önemli yol kat etmemize karşın 1990 lı yıllara
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı,
Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 217 15 147 12 16 7 132 182 295 399 191 135 618 22 358 416 195 34 3 222 17 14 143 32 43 31 3 35 44 464 841 1.42 1.392 1.3 1.615 1.782 ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜN TANIMI SITC
DetaylıTÜRKİYE DE TARIM FİNANSMANI KONFERANSI
TÜRKİYE DE TARIM FİNANSMANI KONFERANSI Türkiye de Tarım Finansmanı Konferansı 18 Nisan 2012 İstanbul Dedeman Oteli, Türkiye Bu proje Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir Bu proje EBRD tarafından
DetaylıAynur PALA apala@ziraatyatirim.com.tr
A-) TÜRKİYE DE GÜBRE SEKTÖRÜ Gübre sektörü, tarımın en temel girdilerinden birini sağlayan sanayi dalı olması bakımından önem taşımaktadır. Dolayısıyla tarım alanındaki gelişmeler sektörü doğrudan etkilemektedir.
DetaylıRUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU. Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu
RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu 11 1 13 1 * GSMH (milyar dolar) 1.9..79 1.86 1.3 1.83 1.578 1.61
DetaylıKAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI EKİM 2015
Türkiye-Kahramanmaraş Açılan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Kapanan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Yatırım Teşvikleri Türkiye-Kahramanmaraş Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalatı Türkiye-Kahramanmaraş
DetaylıKAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI TEMMUZ 2015
Türkiye-Kahramanmaraş Açılan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Kapanan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Yatırım Teşvikleri Türkiye-Kahramanmaraş Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalatı Türkiye-Kahramanmaraş
DetaylıKAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI HAZİRAN 2015
Türkiye-Kahramanmaraş Açılan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Kapanan Şirketler Türkiye-Kahramanmaraş Yatırım Teşvikleri Türkiye-Kahramanmaraş Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalatı Türkiye-Kahramanmaraş
DetaylıBAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO
BAKLİYAT DOSYASI Dünya üzerinde tarımı çok eski yıllardan beri yapılmakta olan yemeklik dane baklagillerin diğer bir deyişle bakliyat ürünlerinin insan beslenmesinde bitkisel kaynaklı protein gereksiniminin
Detaylı2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI
T.C. BARTIN VALİLİĞİ İL TARIM MÜDÜRLÜĞÜ 2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI YUSUF ALAGÖZ İL TARIM MÜDÜRÜ BARTIN DA DEMOGRAFİK YAPI 2009 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS TESPİT ÇALIŞMASI SONUCUNDA İLİN TOPLAM NÜFUSU 188.449
DetaylıTARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ İZMİR
TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ 12.01.2016 İZMİR KURULUŞ KANUNU Tarım Kredi Kooperatiflerinin temelleri 1863 yılında Memleket Sandıkları adı altında Mithat Paşa tarafından atılmıştır. 1972 yılında çıkarılan
DetaylıŞEKER PANCARI RAPORU- 2018
ŞEKER PANCARI RAPORU- 218 Şeker Fabrikalarının özelleştirilmesi, işten çıkarılmalar, girdi maliyetlerinin yüksekliği, küresel iklim değişikliği nedeniyle hastalık ve zararlıların artması, doğal afetler
DetaylıTarım Ekonomisi ve İşletmeciliği
Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL I.Bölüm Tarım Ekonomisi ve Politikası Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından
DetaylıTarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI. Dr. Osman Orkan Özer
Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Dr. Osman Orkan Özer SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Sürdürülebilir tarım; Günümüz kuşağının besin gereksinimi
Detaylı2017 YILI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER. Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı
217 YILI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar) Dış Ticaret Verileri İhracat bir önceki yıla göre
DetaylıAÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU
ENFLASYON EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU % TÜFE ÜFE Ekim 2011 2012 2011 2012 Yıllık 7,66 7,80 12,58 2,57 Yıllık Ort. 5,93 9,53 10,26 7,80 Aylık
DetaylıGÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ
GÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ Prof. Dr. Nuray Mücellâ MÜFTÜOĞLU Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale mucella@comu.edu.tr Gübreler Miktar ve
Detaylı2017 OCAK-TEMMUZ AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER. Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı
2017 OCAK-TEMMUZ AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar) Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar)
DetaylıA Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ
M A R M A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ İ K T İ S A T F A K Ü L T E S İ A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ DÜNYA FAİZ ORANLARI EURO/DOLAR PARİTESİ TÜRKİYE EKONOMİSİ NDE BÜYÜME ÖDEMELER DENGESİ DIŞ TİCARET ENFLASYON
DetaylıSULU TARIM ALANLARINDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇALIŞTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ
BİTKİSEL ÜRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SULU TARIM ALANLARINDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇALIŞTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ 17-18 ŞUBAT 2015/KIRKLARELİ ÇALIŞTAY SONUÇ BİLDİRGESİ Türkiye nin ilk yerli şekerinin üretim merkezi
DetaylıMart 2014. Konya Dış Ticaret Verileri
Mart 2014 Konya Dış Ticaret Verileri Dış Ticaret Tablo 1-İhracatta Türkiye Konya Karşılaştırması 1000 $ 2012 Mart 2013 Mart 2013 Ocak - Mart 2014 Ocak - Mart İHRACAT 1000 $ Konya 120.741 133.742 10,8 319.568
Detaylı2006 YILI EGE BÖLGESİ NİN 100 BÜYÜK FİRMASI
2006 YILI EGE BÖLGESİ NİN 100 BÜYÜK FİRMASI Ege Bölgesi Sanayi Odası nın 1982 den beri sürdürmekte olduğu Ege Bölgesi nin 100 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışması, bölgemiz sanayiinin içinde bulunduğu duruma,
DetaylıTÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU
TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan
DetaylıİZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ
İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ Büyük tarımsal ekonomiler sıralamasında 7. sırada yer alan ülkemiz tarımının milli gelire, istihdama ve dış ticarete katkısı giderek artmaktadır. Tarım sektörü; 2008 yılında
DetaylıMALİYE POLİTİKASI II
DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. MALİYE POLİTİKASI II KISA ÖZET KOLAYAOF
DetaylıTARIM RAPORU. Serdar TAŞYÜREK
TARIM RAPORU Serdar TAŞYÜREK GİRİŞ Teorik ekonomi tartışmalarında, tarım sektörünün, gelişme süreci içerisinde toplam istihdam ve üretimdeki payının azalması gerektiği genel kabul gören bir tezdir. Gelişmiş
DetaylıBİYOYAKITLAR ve ENERJİ TARIMI. Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Yrd. Doç. Dr. Özden ÖZTÜRK S.Ü. Ziraat Fakültesi
BİYOYAKITLAR ve ENERJİ TARIMI Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Yrd. Doç. Dr. Özden ÖZTÜRK S.Ü. Ziraat Fakültesi ENERJİ TARIMI VE ÜLKE GERÇEĞİ Canlılığın vazgeçilmezleri; enerji ve tarım: Devletin-varlığın, Bağımsızlığın,
Detaylı