EVİMİZDEKİ ELEKTRİK İÇİN BİR TASARRUF VE BİR GÜVENLİK ÖNLEMİ:EV ELEKTRİK HARİTAMIZ VE GÜVENLİ ÜTÜ

Transkript

1 EVİMİZDEKİ ELEKTRİK İÇİN BİR TASARRUF VE BİR GÜVENLİK ÖNLEMİ:EV ELEKTRİK HARİTAMIZ VE GÜVENLİ ÜTÜ Hazırlayan Öğrenciler Selin Ece TAŞBAKAN 7-C Doğa ERDEM 7-B Danışman Öğretmen Melike TURAN İZMİR, 2012

2 İÇİNDEKİLER 1. Proje özeti Projenin amacı Giriş Yöntem Ev İçindeki Elektrik Tüketiminde Farkındalık Oluşturma Ütünün Güvenliğinin Sağlanması Ulaşılan sonuçlar ve sonuçların değerlendirilmesi Projenin birinci aşamasının-aile içinde farkındalık yaratma değerlendirilmesi: Anket sonuçları ve değerlendirilmesi: Geliştirilen cihazın değerlendirilmesi Proje Bütçesi Proje Takvimi Kaynaklar

3 Proje Adı: EVİMİZDEKİ ELEKTRİK İÇİN BİR TASARRUF VE BİR GÜVENLİK ÖNLEMİ: EV ELEKTRİK HARİTAMIZ VE GÜVENLİ ÜTÜ 1. Proje Özeti Bu projede evimizdeki elektriği ele aldık ve buna yönelik iki önemli konuyu düşündük; tasarruf ve güvenlik. Bu projenin amacı evimizde kullandığımız elektriği daha tasarruflu tüketmeye yönelik farkındalık yaratacak bir uygulama önerisi ve evdeki ütümüzü daha güvenli kullanmaya yönelik bir cihaz geliştirmektir. Projemizin tasarruf kısmı için öncelikle evimizde kullandığımız elektrikli cihazları ve bunların geçirdikleri elektrik akımlarını belirleyip 2 hafta boyunca ne kadar elektrik harcadığımızı ortaya çıkardık; bunun sonucunda evde yaşayanlarla bir toplantı yapıp evimizdeki elektriği daha tasarruflu kullanmaya yönelik öneriler geliştirerek 2 hafta boyunca bu önerileri uyguladık ve sonuçta bu öneriler yardımıyla tasarruf ettiğimizi gördük. Projemizin güvenlik kısmında ise; yaptığımız tartışmalar sonucu ütü güvenliğinin önemli olduğunu düşündük ve bunu ortaya koymak için 5 soruluk bir anket geliştirip 50 kişiye uyguladık. Anket sonuçları değerlendirildiğinde, ev kazalarının nedenleri arasında ütünün önemli bir yer aldığını ve güvenli bir ütünün önemini gördük. Bunun sonucunda çeşitli araştırmalar yaparak basit ve ucuz malzemelerle her türlü ütüde kullanılabilecek, kısa devre mantığıyla çalışan bir cihaz tasarladık sonra da deneyip test ettik. Projemizin ilk bölümünde geliştirdiğimiz öneri her aile tarafından yapılabilecek basit ama önemli bir uygulamadır; ikinci bölümünde geliştirdiğimiz cihaz ise özellikle dalgın kişiler ve unutkanlığın başında olan, evde yalnız kalıp kendi işlerini yapması gereken demans hastaları için, ya da her zaman ne yaptığını gözetleyemediğimiz küçük çocukları korumak için kullanılabilecek oldukça yararlı ve pratik bir cihazdır. 2

4 2. Projenin Amacı Projemizin amacı evimizde kullandığımız elektrik için en önemli iki konuya yönelik birer öneri geliştirmektir. Bu konular tasarruf ve güvenliktir. Bu projenin ilk kısmındaki amacımız günümüzde gelişen teknolojiye ve artan nüfusa bağlı olarak yükselen elektrik enerjisi tüketimi konusunda öncelikle toplumun en küçük birimi olan aile içinde farkındalık yaratarak enerji tasarrufu konusunda bilinçli bir toplum oluşturmaktır. Projenin ikinci kısmında ise amacımız, günlük yaşamda en çok kullanılan elektrikli aletlerden biri olan ütünün güvenliğini arttıracak bir cihaz geliştirmektir. Böylece ev kazalarında büyük bir paya sahip olan ütüyü hem daha güvenli kılmış olacak, hem de bir kazaya neden olmasa da saatler sonra fişte unutulduğunu hatırladığımız ütünün neden olduğu enerji kaybını önlemiş olacağız. 3. Giriş Günümüzde gelişen teknoloji ve artan nüfus oranına göre enerji ihtiyacı artmaktadır. Enerji kaynaklarının akılcı ve doğru kullanılması tüm dünyada tartışılan ve önem verilen bir konudur. Günlük hayatımızda en sık kullandığımız enerji çeşidi elektrik enerjisidir. Üstelik elektrik enerjisinin maliyeti diğer enerji çeşidine göre oldukça yüksektir.( 1 )Diğer enerji kaynaklarında olduğu gibi eğer elektrik enerjisi de doğru bir şekilde kullanılmazsa hem çevre zarar görür hem de ciddi maddi kayıplara sebep olur. Bu nedenle elektrik tüketiminde toplumun bilinçlenmesi konusuna önem vermek gerekir. Elektrik enerjisi okulda, evde, iş yerlerinde kullanılan pek çok eşya ve alette gereklidir. Ancak evler elektrik enerjisinin en fazla kullanıldığı yerlerdir. Toplamda adet konut abonesinin olduğu ülkemizde toplam enerjinin % 30 u toplam elde edilen elektrik enerjisinin de % 43 ü konutlarda tüketilmektedir (2). 3

5 Evlerimizde kullandığımız elektrikli ev aletleri istenilen hizmet ve konfor seviyesini etkilemeksizin daha az enerji ile kullanılabilir. Verimli aydınlatma sistemlerini ve ev aletlerini kullanarak elektrik faturalarında azalma sağlanabilir (1). Ayrıca çevre bilgisinin, enerji tasarrufu alanında teorik bilgilerin öğretilmesinin yanında asıl önemli olanın enerji tasarrufu davranışının ortaya konmasıdır. Toplumda ki birçok kişi niçin tasarruf yapması gerektiğini bilmekte fakat bu bilgiyi davranışa dönüştürememektedir. İşte sorunda burada bulunmaktadır.enerji tasarrufunda başarılı olunabilmesi için davranış geliştirici çalışmalara gerek vardır.( 3 ) Bizim projemizin ilk aşamasında yaptığımız çalışma, aile içinde elektrik kullanımında bir farkındalık yaratacak ve tasarruf bilgisini kalıcı davranışa dönüştürecektir. Projemizin ikinci aşaması ise, elektriğin diğer bir özelliği yani güvenli kullanımına yöneliktir. Özellikle evlerdeki elektrikli cihazların kullanımındaki dalgınlıkların ne kadar ağır hasarlara yol açtığına yönelik çoğumuzun bir örneği olduğunu gördük. Araştırmalarda 8 Avrupa ülkesi verilerine göre, ev kazalarıyla çoğunlukla kadınların, dört ay altı çocukların ve 65 yaş üstü kişilerin karşılaştığı saptanmış ve önlemler alınması gerektiği gündeme getirilmiştir. Çocuklukta yaşanan kazaların önemli bir bölümünün de ev ortamında yaşandığı düşünüldüğünde, ev ortamının çocuk güvenliğini sağlayacak şekilde olması gerekliliği doğmaktadır. Yapılan araştırmalar evde kaza riski yaratan etkenlerden birinin de prizde unutulan ütüler olduğunu göstermiştir.( 4 ) Ev yangınlarının nedenlerinin birinin de ütü olduğu bilinmektedir. Bu durumu ortaya koyabilmek amacıyla bir anket çalışması yaptık ve yaptığımız anket çalışmalarında insanların dalgınlık nedeniyle ütüyü prizde unuttuklarını tespit ettik. Bu projeyle geliştireceğimiz cihaz özellikle dalgınlık ya da demans yani unutkanlık hastalığı olan bireyler için pratik ve işe yarar olacaktır. Bazı evlerde güvenli ütü bulunmasına karşın toplumun geneline bakıldığında herkeste bu ütülerden bulunmamaktadır. İnsanların aldıkları ütüyü uzun yıllar kullandıklarını da düşünürsek geliştirdiğimiz bu pratik cihaz ütüye kolayca monte edilebileceğinden ve herkesin evinde var olan ütülerde kullanılabileceğinden aynı zamanda ekonomik bir çözüm olacaktır. 4

6 4. Kullanılan Yöntem Bu projede araştırma-inceleme yöntemi ve deneysel yöntem kullanılmıştır Ev İçindeki Elektrik Tüketiminde Farkındalık Oluşturma: Projemizin ilk aşamasında elektrik kullanımında farkındalık yaratmak adına öncelikle kendi evimizde bulunan, elektrik enerjisiyle çalışan ev aletlerimizi bir tablo halinde yazdık.2 hafta boyunca gün gün kullanma sürelerini, ayrıca aletlerin güçlerini ve her günün sonunda aletlerin toplam harcadıkları enerji değerlerini hesaplayarak tablomuza kaydettik. Böylece ev elektrik haritamızı ortaya çıkartmış olduk. 2 haftanın sonunda ailemizdeki tüm bireylerle bir toplantı yaparak tablomuzu değerlendirdik. Bütün not aldığımız aletlerin toplamda harcamış olduğu enerjiye dikkat çektik. Eşyalarımızı kullanırken ufak birkaç değişiklik yaparak tasarruf yapabileceğimizi düşündük ve bu konuda her birimiz öneriler geliştirdik. Daha sonra toplantıda aldığımız önerilere uyacak şekilde eşyalarımızı 2 hafta boyunca kullanıp sonunda harcanan toplam enerjiyi aynı şekilde hesapladık. Sonuç olarak evlerimizde elektrikli aletlerimizi kullanırken küçük küçük yapacağımız değişikliklerin ne kadar büyük tasarruf sağlayabileceğini görmüş olduk. Böylece bu projemizle aile içinde yaratacağımız farkındalığı toplumun geneline yayarak bilinçli bir toplum ve bilinçli bir dünya meydana getirebilir, geleceğe daha güvenle bakabiliriz. 5

7 4.2. Ütünün Güvenliğinin Sağlanması: Projemizin ikinci kısmını oluşturan Güvenli Ütü projemiz için öncelikle insanların evlerinde ütü ile ilgili yaşadıkları bir kaza olup olmadığını, yaşanan ütü kazalarının nedenini, ütülerinde güvenlik olup olmadığını ve güvenli ütü ihtiyaçlarını saptayabilmek adına 5 sorudan oluşan bir anketi 50 kişiye uyguladık. Anket sonuçlarının da ütü güvenliğinin gerekliliğini desteklemesi üzerine bir cihaz tasarladık. Bu cihazı elektrikteki kısa devre prensibinden yararlanarak oluşturduk. Tasarladığımız devrede kişi rahat bir pedal üstüne basarak ütüyü yapacak ve herhangi bir nedenle ayağını pedaldan kaldırdığında ütüye giden akım kesilecektir. Devremizde rahat, dışarısı yalıtılmış bir pedal, bu pedala bağlı bir elektrik fişi ve yine bu pedala bağlı bir elektrik prizi bulunmaktadır. Elektrik fişi evimizin duvarında bulunan elektrik prizine, ütümüzün fişi ise pedala bağlı prize takılarak kurduğumuz kısa devre yardımıyla sadece pedala basıldığı zaman akım geçmesi sağlanmaktadır. 6

8 5. Ulaşılan Sonuçlar ve Sonuçların Değerlendirilmesi a. Projenin birinci aşamasının-aile içinde farkındalık yaratma-değerlendirilmesi: Projemizde ilk adım olarak toplumun en küçük birimi olan ailede elektrik enerjisinin kullanımında farkındalık yaratmak için, kendi evimizde kullandığımız elektrikli aletlerin 2 hafta boyunca kullanım sürelerini ve toplam harcadıkları enerjiyi hesaplayarak bir tablo oluşturduk. Bunun sonucunda aile içinde bir toplantı yaptık, enerji tasarrufu için aletlerimizi kullanırken ufak değişiklikler yapabileceğimizi fark ettik. Ve bu konuda bazı öneriler geliştirdik: Televizyon ve bilgisayarı kullanmadığımız zaman fişten çekerek kapatmak Salonumuzda bulunan çok sayıdaki lambalardan aydınlatma ihtiyacımızı karşılayacak kadarını yakmak Mutfaktaki elektrikli aletlerden bazılarını daha seyrek kullanmak(örneğin mikser yerine elle çırpmayı denemek) Bulaşık makinemizi çalıştırmak için tam dolmasını beklemek (böylece daha az çalıştırmış oluruz) Çamaşır makinemizi tam kapasitesi dolmadan çalıştırmamak( gereğinden fazla ya da az çamaşır koymadan) Genel, haftalık temizlik günü dışında elektrikli süpürge yerine gırgırı tercih etmek Oturduğumuz odadaki ampullerin tamamını yakmamak, hatta bazıları çıkartmak Almış olduğumuz bu kararlara bağlı kalacak şekilde, 2 haftalık yeni kullanım tablomuzu da oluşturup ilk 2 haftalık tablomuzdaki sonuçla kıyasladık, aradaki elektrik harcaması farkını tespit ettik. Sonuçta aldığımız önlemlerin işe yaradığını yani elektrik harcamamızı düşürdüğünü gördük. Bunun her çekirdek ailede uygulanabilecek basit ve işe yarar bir çalışma olduğuna ulaştık. Böylece her ailedeki bireyleri enerji tasarrufu konusunda sadece bilen değil bildiklerini uygulayan bilinçli tüketiciler haline getirebilir ve bilinçli bir topluma dönüşebiliriz. 7

9 b. Anket sonuçları ve değerlendirilmesi: Ütü kullanımı ve güvenliği konusunda 50 kişiye uygulanan anket sonuçları aşağıda verilmiştir. 1. Soru: Ütüyü fişte unutma endişesi yaşadınız mı? Bu soruya verilen cevaplar incelendiğinde katılımcıların % 100 ü evet cevabını vermiştir. 2. Soru: Hiç ütüyü fişte unuttunuz mu? Bu soruya katılımcıların % 90 ı evet yanıtını vermiştir. 3. Soru: Ütüyü fişte unuttuğunuz için hiç ev kazası yaşadınız mı? Bu soruya katılımcıların % 50 si evet yanıtını vermiştir. 4. Soru: Ütünüzün güvenliği var mı? Fişte bıraktığınızda kendiliğinden kapanıyor mu? Bu soruya katılımcıların %62 si evet yanıtını vermiştir. 5. Soru: Ütünüzün güvenli olmasını istermisiniz? Bu soruya katılımcıların %100 ü evet yanıtını vermiştir. Anket sorularına verilen yanıtlar değerlendirildiğinde, ev kazalarının nedenleri arasında ütünün önemli bir yer aldığı görülmekte ve bu da ütü güvenliğini gerekli kılmaktadır. c. Geliştirilen cihazın değerlendirilmesi: Buna bir çözüm önerisi olarak tasarladığımız cihazda sadece pedala basıldığında ütüden akım geçti, pedala basılmadığında ise akım kesildi. Böylelikle ütü kazalarının en temel sebebi olan ütüyü prizde unutma sorununu çözebilir, bu şekilde en önemli ev kazalarından birine basit ve ucuz malzemelerle önlem almış olabiliriz. Bu cihaz ise özellikle dalgın kişiler ve unutkanlığın başında olan ve evde yalnız kalıp kendi işlerini 8

10 yapması gereken demans hastaları için, ya da her zaman ne yaptığını gözetleyemediğimiz küçük çocukları korumak için kullanılabilecek oldukça yararlı ve pratik bir cihazdır. 6. Proje Bütçesi Elektrik kablosu Priz Elektrik fişi Pedal 7. Proje Takvimi Alanyazın taraması Ev aletlerimize ait tabloların oluşturulması Tabloların değerlendirilmesi Anket hazırlama ve uygulama Anket sonuçlarının değerlendirilmesi Cihaz için gerekli çizimlerin yapılması Cihaz için gerekli malzemelerin alımı Cihazın kullanımı Raporun yazılması 9

11 8. Kaynaklar ( 1 ) Topal, O. ve Umurkan, N. Enerji verimliliği yönünden iki farklı tüketim biçiminin karşılaştırılması. Alınan web adresi: ( 2 ) ( 3 ) Erten, S. Enerji tasarrufu davranışında ortaya çıkabilecek psikolojik ve sosyolojik engeller. Alınan web adresi: en.doc ( 4 ) Balibey, M.Polat, S.Ertem, İ., Beyazova, U. ve Şahin, F., çocukluk çağında ev kazalarına yol açan etmenler. Sürekli tıp eğitimi dergisi, cilt, 20 sayı: 3. Projemizi gerçekleştirirken desteğini bizden esirgemeyen Özel Ege Lisesi Bilim Kurulu Eş Başkanı Dr. Ayşe Baran Türker e teşekkür ederiz. 10