belirli tanmsal ürünlerin Hububat; süt ve Ortak hayvanlar domuz, vb.) ve insan tüketimine mahsus hayvansal ürünlerin Kanunu, AB Ortak Tanm

Transkript

1 ı. ALMANYA DIŞ TİCARET MEVZUATI ı. ı. İthalat Mevzuatı Almanya, aracını teşkil sayılı diğer Avrupa Birliği üyesi ülkeler gibi Ortak Ticaret Politikasının en önemli eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT) Konsey Yönetmeliği uygulamaktadır. OGT, halen 2658/87 çerçevesinde uygulanmakta, tarifelen gösterir liste her yıl yenilenmektedir. ı/95 sayılı Ortaklık Gümrük Konseyi Kararı'nın Birliği'nin yürürlüğe konulmasıyla, gümrük vergileri kabul edilmesi ve taraflar arasında ı Ocak 1996 tarihinde sanayi ürünleri ticaretinde sıfırlanmıştır. ithalatı, Almanya'ya mal özellikle sanayi ürünleri olmak üzere, neredeyse tamamen serbestleştirilmiştir. ithali izne bağlı ürünler, temel olarak ithalatta miktar kısıtlamasının (kota) uygulandığı ürünlerdir. Örneğin; tekstil ürünleri, çelik ürünleri. ithalata ilişkin temel şartlar, Alman Dış Ticaret Kanunu'nda belirtilmektedir. İthallisansı, Alman Federal Ekonomi ve İhracat Kontrol İdaresi'nden (BAFA) alınmaktadır. İthal lisansı, Avrupa Birliği'ndeki (AB) belirli pazar örgütlerinin Tanmsal ürünler ile belirli tabidir. AB-dışı (OTP) ile ülkelerden düzenlenmiştir. iştigal alanına işlenmiş yapılan giren mallar için gerekli olabilmektedir. tanmsal ürünlerin ithalatı, belirli tanmsal ürünlerin Hububat; süt ve tereyağı; canlı ithalatı, ürünlerinin Politikası, büyükbaş pazadanınasım hayvan düzenleyen kanun çiftçiliği, altında Ortak hayvanlar domuz, vb.) ve insan tüketimine mahsus hayvansal ürünlerin Kanunu, AB Ortak Tanm standart izin prosedürüne ithalatı (sığır, koyun, keçi, Tanmsal Pazarlama ticaretini, düzenlenmiş Tarım Politikası büyükbaş hayvan olan özel denetim sistemleri ve yönetmeliklere uygun bir şekilde yürütülmektedir Standardizasyon Almanya, Dünya Ticaret Örgütü'nün "Standartlar Kanunu"na tabidir. AB'nin güvenlik koşulları ve ilgili diğer standartları uyumlaştırması, uygulanmaktadır. Geçiş belirli ürünler için AB direktilleri ile dönemi süresince ulusal gereklilikler karşılanacak, geçiş dönemi sonrasında ise CE işareti, söz konusu ürünlerin bir AB Direktiii kapsamında olması koşuluyla, tüm diğer uygunluk sertifıkalannın yerini alacaktır. CE işareti, hannonize AB ürün ı

2 güvenlik direktifterindeki temel sağlık, güvenlik ve çevre koşullan ile uygunluğun bir kanıtıdır. CE işareti bir kalite işareti olmayıp, üreticinin ilgili ürünü için kanunla tanımlanmış tüm prosedürleri yerine getirdiğini ve ürünün AB mevzuatı ile uyumlu olduğunu göstermektedir. CE işareti taşıyacak ürün gruptan; alçak gerilim cihazlan, basit basınçlı kaplar, oyuncaklar, inşaat malzemeleri, elektromanyetik uygunluk, makineler, kişisel korunma donanımlan, otomatik olmayan tartı aletleri, aktif emplante edilen tıbbi cihazlar, gaz yakan aletler, sıcak su kazanlan, sivil kullanım için patlayıcılar, tıbbi cihazlar, patlayıcı ortamda kullanılan ekipmanlar, gezi amaçlı tekneler, asansörler, dondurucular, basınçlı kaplar, telekomünikasyon terminal cihazlan, in-vitro diagnostik tıbbi cihazlar, radyo ve telekomünikasyon terminal cihazlan'dır. AB standartlannın olmadığı durumlarda ise ulusal standartlar geçerli olmaktadır. Almanya, son derece sıkı bir şekilde uygulanan güvenlik standarttanna sahiptir. Yasal olarak ek performans veya kalite işareti istenın ernekle birlikte, bu özellikler ürünün pazarlama şansını büyük ölçüde arttırmaktadır. Gerek AB tarafından aranan şartlar gerekse Alman kalite veya performans işaretine ilişkin standartlar, üründe birtakım değişiklikler yapılmasını gerektirebilmektedir. Üründe değişiklik yapılması gerekli olmasa bile, pazara sunulabilmesi için test ve sertifikasyon işlemlerine tabi tutulması zorunludur. Örneğin; mekanik ürünler için GS (Gepruefte Sicherheit) işareti, elektronik komponentler için VDE (Verband Deutscher Elektrotechniker) işareti, vb. Belirli ürünler için üreticinin kendisi tarafından (imalatçının Uygunluk Belgesi vasıtasıyla) yapılan uygunluk beyanı yeterli olabilmektedir. AB'nin CE işareti'ne ilişkin koşullar tam olarak yerine getirilse dahi, bazen Alman ulusal işaretlerinin de üründe bulunmasında fayda vardır. GS ve VDE işaretleri gibi ulusal standartlar yasal olarak zorunlu olmasa bile, Alman tüketicilerinin üründe aradıklan işaretler olması nedeniyle, ürünün pazarlama şansını arttırabilecektir. Alman Standartlan hakkında "Alman Standardizasyon Enstitüsü'nden ( aynntılı bilgi alınması mümkündür Dış Ticarette Belge Uygulamaları Almanya'ya yapılan ticari amaçlı nakliyelerde, maliann gümrükte dekiare edilmesi gerekmektedir. Gümrük idaresi tarafından talep edilmesi durumunda konşimento (yükleme belgesi) ve menşe şahadetnamesi ibraz edilmesi zorunludur. Bazı gıda ürünlerinin Almanya'ya girişinde de özel belgeler aranmaktadır. Tek İdari Belge (Single Administrative Document-SAD), sınır ticareti için tüm AB ülkeleri tarafından kabul edilen bir formdur. SAD, ürünlerin tek bir giriş kapısından minimum 2

3 kırtasiyecilikle diğer ulusal pazarlara nakliyesini mümkün kılmak suretiyle, AB ülkeleri arasındaki sınır ticaretini kolaylaştıran bir formdur ve İthalatçı tarafından doldurulmalıdır. Posta yoluyla Almanya'ya yapılan nakliyatlarda konşimento yerine posta dokümanlan istenmektedir. Paket posta yoluyla gönderilen ticari nitelikteki her bir posta kolisinin beraberinde 2 nüsha faturanın da bulunması gerekmektedir. Hava yoluyla yapılan nakliyelerde, Uçak Konşimentosu düzenlenmelidir. Konşimentolar, dolaysız (doğru) veya emre düzenlenebilir. Herhangi bir konsolosluk formalitesi gerekmemektedir. Nakliyeler, navlun bedeli varış yerinde tahsil edilecek şekilde yapılabilir. Menşe Şahadetnamesi, Alman mevzuatına göre, 3 durumda aranmaktadır: (1) Dış Ticaret ve Ödemeler Kanunu 'na uygun olarak yapılan düzenlemelerde veya İthal Malları Listesi 'nde belirtilmişse (tekstil ürünleri hariç olmak üzere, değeri Alman Markı 'ndan (1 = 1,95583 DM) daha az olan serbest dolaşımdaki malların ithalatı buna istisnadır) (2) Serbest dozaşımda olmayan mallar için ithalat lisansı şartları gereğince, veya (3) belirli ülkelerden yapılan ithalatlarda tercih/i bir muamele söz konusu olduğu hallerde. Alman gümrük idareleri, menşe şahadetnamesinin zorunlu olmadığı hallerde, malların menşeini ispat eden taşıma belgesi, fatura, vb. belgeleri de talep edebilmektedir. Tekstil sektörü hariç olmak üzere, menşe şahadetnamesi genel olarak aranmamaktadır. Tekstil ve tekstil ürünleri sektöründe ise hemen hemen tüm mallarda menşe şahadetnamesi veya menşe beyanı zorunludur. Menşe şahadetnamelerinin özel bir şekli olmamakla birlikte, Ticaret Odası tarafından tasdik olunması gerekmektedir. Belgede bulunması gereken kısımlar şunlardır: malı gönderenin ve eğer form temsilci tarafindan hazırlanmışsa temsilcinin adı ve adresi; nakliyat deniz yoluyla yapılıyorsa geminin adı; malı teslim alanın adı ve adresi; marka ve numaralar, koli sayısı ve cinsi, malların tam tarifi; net ve brüt ağırlıkları; malın Euro cinsinden değeri ve menşe beyanı. İbraz edilmesi gerekli menşe şahadetnamesi sureti sayısı, İthalatçının talebine bağlıdır. Avrupa Birliği'nde serbest dolaşımda bulunan eşyalar için ise menşe şahadetnamesi aranmamaktadır. AB düzenlemelerine göre; menşe şahadetnamesi belirli şartlara tabi mallar için gerekli olabilmektedir: gözetim ve/veya kota uygulamasına tabi olan mallar gibi. Bu iki sistemden birine dahil olan eşyalar için, eşyalann gerçek menşeinden bağımsız olarak, menşe şahadetnamesi istenmektedir. İthalatçılar, menşe şahadetnamesinin hangi koşullara göre düzenlenmesi gerektiği konusunda tedarikçilecine bilgi verecektir. 3

4 Türkiye'nin Almanya'ya yaptığı Türkiye-AKÇT (Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu) Serbest Ticaret Anlaşması kapsamındaki ürünler ile tüm sanayi ürünleri ihracatında ATR Dolaşım Belgesi ve işlenınemiş tarım ürünleri ihracatında EUR.l düzenlenmektedir. Ticari Fatura, şekil veya tasdik ile ilgili herhangi bir koşul aranmaksızın kabul edilmektedir. Ticari faturada bulunması gereken bilgiler şunlardır: alıcı ve satıcı firmaların adı ve adresi; faturanın düzenlenme yeri ve tarihi, eşyanın gönderitme şekli, eşyanın bulunduğu kapların cins, marka ve numarası ile adedi, malların gümrük tarife cetvelindeki tam ticari tanımı (cins ve nev'i, değerini arttıran ve azaltan faktörler de belirtilerek), malların miktan (uluslararası ticarette kullanılan ölçü birimi bazında), ticari eşyanın fiyatı (birim maliyeti, toplam maliyeti-nakliye ve sigorta masrafları ile malların maliyetine ilave edilen diğer masrafların da dahil edildiği-), nakliyat ve ödeme şartlan. Çeki Listesi, genellikle istenmemekle birlikte, giriş sırasında malların takibini ve tasfiyesini çabuklaştırmaya yaramaktadır. Her sandık veya konteynınn içeriğini tam ve aynntılı bir şekilde gösteren çeki listesi, sandık ve konteynınn net ve brüt ağırlıkları hakkında ve aynca her malın c.i.f. değeri hakkında da bilgi verecektir. Pro-forma Fatura, ithaliisansına tabi mallar için veya ithalat bağlantısı kurulması öncesinde veya geçici ithalatlarda ithalatçı tarafından istenebilmektedir. Genellikle, minimum iki suret talep edilmektedir. Sağlık Sertitlkaları bitkilerin, bitki parçalarının, bitkisel ürünlerin ve bazı hayvanların ithalatında gerekli olmaktadır. Büyükbaş hayvanların ve büyükbaş hayvan eti preparatlarının ithalatında tarih ve 82/97 sayılı Avrupa Birliği Tüzüğü'ndeki talimatlar yerine getirilmelidir. Bu sertifikalar, sadece Almanca veya hem Almanca hem de İngilizce olarak hazırlanmalıdır. Bitki ithalatında, bitki adları Latince olarak belirtilmelidir. Sağlık sertifikalarında geçen alıcı ve gönderici isimleri ile ambalaj üzerindeki işaretlerin, fiili sevkıyat ve faturadaki bilgiler ile uyumlu olması gerekmektedir. Şaraplar; üretildiği ülkedeki üretim, pazarlama ve satışı ile ilgili mevzuata uygun olmaları aynca, AB'nin bu hususlardaki gerekli koşullan ve Alman Şarap Kanunu'ndaki koşulları karşılaması durumunda ithal edilebilmektedir. Alman işlenmiş Gıda Ürünleri Kanunu; Alman piyasasında satılabilecek gıda ürünleri, bu ürünlere ilişkin kalite, ambalajlama ve etiketierne gereklilikleri ve diğer hususlara ilişkin bilgi içermektedir. 4

5 Tekstil & Konfeksiyon Ürünleri ve Ayakkabı ithalatında, ihracatçı firmadan ürünlerin kanserojen azo boyası içermediğine dair belge istenebilmektedir. Almanya'da bu boyaların kullanımı, 1996'dan itibaren yasaklanmıştır. 2. GÜMRÜKMEVZUATI 2.1. Gümrük Tarifeteri Avrupa Birliği üyesi olan Almanya; AB üyesi ülkelerle gümrük birliği kapsamında serbest ticaret yapmakta, AB-dışı ülkelerden ithalatta ise ortak gümrük tarifesi uygulamaktadır. AB 'nin ''Topluluğun Bütünleştirilmiş Gümrük Tarifesi (TARI C)" sistemi çerçevesinde, AB-dışı ülkelerden yapılan ithalatlarda ortak gümrük tarifesi hadleri uygulanmaktadır. Ortak Gümrük Tarifesi (OGT), tüm üye ülkeler için aynı olup, ürüne ve menşeine bağlıdır. AB'nin ekonomik menfaatlerini korumanın bir aracı olarak kullanılan gümrük tarifeleri, ürünün hassasiyet derecesine göre değişmektedir. AB'de üretilmeyen ve imalat sanayi için gerekli olan hammaddeler ve yan mamul ürünler, genellikle düşük vergi hadlerinden yararlanmaktadır. AB ihraç ürünlerinin imalatında kullanılan ürünlerin ithalatında gümrük vergilerinin askıya alınması söz konusu olabilmektedir. AB tarife cetveli, Harmorrize Sistem (HS) kodlannı kullanmaktadır. AB-dışı ülkelerden yapılan ithalattaki vergiler çok yüksek düzeyde olmayıp, çoğu hammadde gümrük vergisine tabi olmaksızın ya da düşük gümrük vergileriyle Topluluğa girebilmekte; birçok işlenmiş mamul de %5-%17 arasında değişen gümrük vergisine tabi olarak ithal edilebilmektedir. Çoğu tarımsal ürünün ithalatı, Ortak Tanm Politikası (OTP) kapsamında yer almaktadır. Toplulukta üretilen ve Topluluğa ithal edilen tarımsal ürünler arasındaki fiyat farklılıklarını dengeleyerek ithal ürünlerin piyasada yerli ürünlerden daha düşük fiyatla satılmasının önlenmesi amacı üzerine kurulu OTP sisteminde, her ürün için yerine getirilmesi zorunlu farklı yükümlülükler bulunmaktadır. Avrupa Birliği, mecburi vergilere ilaveten, birçok nihai tüketim mamulü ithalatında ürünün içindeki şeker, süt yağı, süt proteini ve nişasta oranına dayalı olarak belirlenen ek ithalat vergileri de tahsil etmektedir. Almanya, AB üyesi bir ülke olarak, bir dizi IT ürünündeki tarifelen kaldırmak amacıyla, DTÖ Bilgi Teknolojisi (IT) Anlaşması'nı imzalamıştır. Temel altı ürün kategorisi 5

6 arasında; bilgisayarlar, telekomünikasyon ekipmanlan, yan-iletkenler, yan-iletken imalat ekipmanlan, bilimsel cihazlar ve yazılım ürünleri bulunmaktadır. İthalatta uygulanan tarif e oranlarına Avrupa http :ll europa. eu. int/ comm/taxation _ customs/ datahasesi datahas e. htm resmi Birliği 'nin, internet adresinden ulaşılabilir. 2.2 Tercilıli Rejim Almanya, AB üyesi bir ülke olması dolayısıyla, Birlik tarafından yapılan anlaşmalara dahildir. Avrupa Birliği bugüne kadar Gümrük Birliği Anlaşmalan, Serbest Ticaret Anlaşmalan ve tek taraflı AB ticaret tavizlerini de kapsayan birçok tercilıli ticaret anlaşması yapmıştır. Avrupa Birliği, seçilmiş ülke ve ürünlere GSP (Generalized System of Preferences Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi) kapsamında tercilıli rejim uygulamaktadır. Bu sistemden En Az Gelişmiş Ülkeler ile Gelişme Yolundaki Ülkeler yararlanmaktadır. Bu grupta yer alan ülkeler menşeli tam ve yan mamul imalat ürünleri, gümrükten muaf olarak AB'ye girebilmektedir. AB, yoksulluğu azaltına çabalannın bir parçası olarak, Haziran 2000'de 77 ACP (Afrika, Karayip ve Pasifik) ülkesi ile 20 yıllık bir ortaklık anlaşması imzalamak suretiyle daha yakın ekonomik ve ticari ilişkiler kurmayı hedeflemiştir. 27 Şubat 2001 'de AB'nin GSP Programı'nda dünyanın en fakir 48 ülkesinden ithal edilecek tüm ürünlerde (silahlar hariç) kota ve vergilerin kaldırılması yönünde değişiklik yapılması onaylanmıştır. Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış en az gelişmiş 48 ülke ile yapılan bu anlaşma ile söz konusu ülkelerden AB'ye mal girişinin (silahlar hariç olmak üzere) tamamen serbestleştirilmesi amaçlanmıştır 2.3. Vergiler Almanya'nın gümrük prosedürleri, ülkeye gıren mailann sınıflandınlması ve kıymetinin belirlenmesi usullerini de kapsayan, AB kurallan ile düzenlenmektedir. ithal edilen eşyanın gümrük kıymeti, c.i.f. bazında (ithal eşyasının vergilendirilebilir değeri üzerinden mecburi olarak alınan yüzde) hesaplanmaktadır. "İşlem değeri" olarak tanımlanan vergilendirilebilir değer; İthalatçı tarafından ödenen mutlak (gerçek) fiyata navlun, sigorta, 6

7 komisyonlar ve malların gümrük bölgesine girişine kadarki satış ve nakliye işlemlerine ilişkin diğer tüm olası harç ve masrafların eklenmesiyle hesaplanmaktadır. Diğer AB ülkelerinde olduğu gibi Almanya' da da Katma Değer Vergisi (KDV), dolaylı vergiler, vb. vergiler son varış ülkesinde tahsil edilmektedir. KDV, herhangi bir ayrım gözetmeksizin ithal ve yerli tüm mallar ve çoğu hizmetler için uygulanmaktadır. İthalatta KDV, malın gümrükten çekilmesi esnasında ve navlun, sigorta ve gümrük vergisini de kapsayan toplam ithalat değeri üzerinden alınmaktadır. Temel KDV oranı %16'dan %19'a yükseltilmiştir. Bazı spesifik kalemlerde (gıda ürünleri, kitaplar ve diğer yayınlar gibi) ise %7 gibi bir indirimli KDV oranı uygulanmaktadır. İhracatlar ve diğer AB üyesi ülkelere yapılan teslimadar ise KDV'den muaftır. Avrupa Birliği, telekomünikasyon hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin KDV düzenlemelerinde revizyon yapan bir kararnarneyi kabul etmiştir. Buna göre; AB' deki nihai tüketicilere telekomünikasyon hizmetleri sağlayan AB-dışı ülkelerin tedarikçilerinin iş yaptıkları her AB üyesi ülkede kayıtlı olması ve KDV tahsil etmesi şartı getirilmiştir. AB'nin dijital ürünlerdeki KDV uygulaması hakkında kabul ettiği bir başka kararname uyarınca ise; AB üyesi olmayan ülkelerin dijital ürün tedarikçileri, AB üyesi ülkelerin tedarikçileri gibi, özel tüketicilere yaptıkları satışlarda KDV kesmek, özel basitleştirilmiş düzenlemelerden yararlanmak suretiyle herhangi bir üye ülkedeki Vergi Dairesi 'ne tescil olmak ve müşterinin ikamet ettiği üye ülkede uygulanan orandan KDV tarh etmek zorunda olacaktır. Bu kararname kapsamında; fiziksel formattan ziyade elektronik ortamda gönderilen bilgisayar oyunları ve yazılımları, radyo ve televizyon yayıncılığı bulunmaktadır. Tüketim vergisi alkol, tütün ve benzeri ürünlerden alınmaktadır. Almanya; GATT'ın (bugün Dünya Ticaret Örgütü tarafından üstlenilmiş) Anti-Damping Vergileri, Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Vergiler ile ilgili anlaşmalarına taraftır Posta Gümrük İşlemleri Gümrüğe tabi ticari eşyanın posta yoluyla ülkeye girişine izin verilmektedir. Ticari mahiyetteki her koli veya pakete iki nüsha halinde fatura iliştirilmiş olmalıdır. Hediye paketinin gümrük beyannamesinde gönderici tarafından "Şahsi Hediye Paketi (Private Geschenksendung)" olduğu belirtildiği taktirde, gümrük işlemleri daha hızlı yürütülmektedir. 7

8 Et ve et ürünleri, unlu mamuller, süt ve süt ürünleri, yumurta ve yumurtalı ürünleri, bitki ve bitkisel ürünler, tütün ürünleri ve sigara kağıdı için ithalat lisansı veya sertifikası istenmektedir. 3. BANKAClLIK VE SiGORTAClLlK MEVZUATI Alman Merkez Bankası (Bundesbank) verilerine göre, 2008 Şubat itibariyle Almanya'da adet banka faaliyet göstermektedir. Bunlar, Ticari Bankalar (264), Eyalet -Land- Bankalan (12), Tasarruf Bankalan (444), Kredi Kooperatiflerinin Bölgesel Kuruluşlan (2), Kredi Kooperatifleri (1.232), ipotek -Mortgage- Bankalan (22), Yapı ve Borç Birlikleri (25), Özel İşievli Bankalardır (17). Ticari Bankalan kendi içinde üç gruba ayırmak mümkündür. Büyük Bankalar (Deutsche Bank, Dresdner Bank, Commerzbank ve HypoVereinsbank), Bölgesel Bankalar ve Diğer Ticari Bankalar (180) ve Yabancı Eankalann Almanya'daki Şubeleri (84). Tasarruf Bankalannın büyük bölümü belediyeler veya belediyelerin oluşturduğu birlikler tarafından desteklenmektedir. Kredi Kooperatifleri de Volksbank'lar ve Raiffeisenbank'lar olarak iki kategoride isimlendirilmektedirler. Her bir kredi kooperatifinin yaklaşık civannda üyesi bulunmaktadır. Almanya'daki bütün kredi kuruluşlan Berlin'de bulunan Federal Bankacılık Denetim Ofisi tarafından denetlenmektedir. Banka Uygulamaları: Her bankanın kendine özgü bir banka kodu (Bankleitszahl = BLZ) bulunmaktadır. Her türlü banka işleminde bu kodun kullanılması gerekmektedir. Döviz işlemleri, Almanya'daki tüm bankalar tarafından yürütülmektedir. İthalat ödemelerine ilişkin herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Avrupa Para Birliği'ne taraf olan Almanya'nın para birimi Euro olup, döviz kurlan serbest piyasa koşullannda belirlenmektedir. Öte yandan, Avrupa Merkez Bankası, döviz kurlanndaki dalgalanmalan düzenlemek üzere piyasaya müdahalede bulunma yetkisine sahiptir. Ödemelerde "açık hesap işlemleri" tavsiye edilmektedir. Kredi vadeleri, sektöre ve işlem hacmine göre değişmekle birlikte, genellikle gün arasındadır. Fiyat indirimleri, peşin ödeme halinde söz konusu olmaktadır. Yerli ve yabancı para transferindeki gecikmeler ortalama bir ayı bulabilmektedir. İthalat teminatlannın süresi 4 aydır. 8

9 4. TAŞlMAClLIK SİSTEMİ Almanya'ya ithal edilecek malların gümrüğe sunulmasından itibaren en geç 15 gün içerisinde (denizaşın taşımacılıkta 45 gün) gümrüğe başvuru yapılması gerekmektedir. Gümrük başvurusu ve beyanı sırasında, malların gümrükten çekilmesi için gerekli dokümanlar (faturalar, satış belgeleri, menşe şahadetnameleri, dolaşım belgeleri, vb.) da gümrüğe ibraz edilmelidir. Gümrük başvuru ve beyanlarının, genellikle yazılı olarak yapılması gerekmektedir. Şahsi kullanım amaçlı ithalatlarda gümrük beyanı, şahsi mahiyette/d eşyanın ithalat izin başvurusu ile birlikte yapılmalıdır. Gümrük beyanının eksiksiz bir şekilde tamamlanması durumunda, mallar genellikle kontrol edilmemektedir. Gümrük beyanı, basitleştirilmiş işlemler (kollektif gümrük beyannameleri) esasına göre yapılmaktadır. İthalat vergilerinin (gümrük vergileri, tarım payı olarak alınan fonlar, telafi edici vergiler, ithalat işlemi vergileri, tüketim vergileri, vs.) alınmasının zorunlu olduğu hallerde, beyan sahibine vergi matrahı tebligatı şeklinde yazılı veya sözlü olarak bildirimde bulunulmaktadır. Belirli koşullar altında, gümrük ödemelerinin vadeli yapılması söz konusu olabilmektedir. Avrupa Birliği sınırları içerisinde işlendikten sonra tekrar ihraç edilmek kaydıyla ithal edilen mallar, zorunlu ithalat vergilerinden muaf olarak gümrükten çekilebilmektedir. "İşleme" kavramı, malların üretimde kullanılması, işlenmesi ve onarımı gibi faaliyetleri kapsamaktadır. AB üyesi ülkelerin sınırları arasında malların kolaylıkla nakliye edilebilmesine olanak sağlayan tek bir transit belgesi ile AB ülkelerinin gümrüklerinden transit geçişine izin verilmektedir. Malların Topluluk içerisindeki dolaşım prosedürünü basitleştiren transit belgesinin, İthalatçı tarafından temin edilmesi gerekmektedir. Bunun bir AB prosedürü olması nedeniyle, mallann AB içerisinde serbest dolaşımını sağlayacak transit belgeleri; Topluluk sınırlarına giriş noktasında Avrupalı i thalatçı, gümrük komisyoncusu veya nakliye acentesi tarafından hazırlanmalıdır. ithal edilen mallar, gümrük antrepo işlemleri için gümrük vergisinden muaf olarak gümrük antrepolanna alınabilmektedir. Gümrük antrepoları, gümrük idareleri tarafından onay verilmiş özel depolar olup, düzenli envanter kontrolünü yürüten gümrük idarelerinin dokümanter kontrolüne tabi tutulmaktadır. Gümrük muayene belgesindeki kıyınet bildirimi ile mailann miktarı, cinsi ve gümrük değeri belirlenmiş olmaktadır. Depolama süresi beş yıl ile sınırlıdır. Gümrüğe tabi mallar, normal antrepo muamelesine (yeniden ambalajlama, partiler halinde sevkıyatıara ayırma vb. basit işlemler) tabi tutulabilir veya ekonomik ihtiyaç halinde 9

10 geçici olarak gümrük antreposundan çıkanlabilir. Malların geçici veya kalıcı olarak antrepodan çıkartılmasına kadar, ithalat vergileri tahsil edilmemektedir. Uygulanacak vergi oranları, malların nakledileceği yere bağlı olarak değişmektedir. Gümrük vergilerinden muafiyetin veya indirimli vergi oranlarından yararlanma başvurusunun gümrük idaresinin denetimi altında malların kullanılmasına bağlı olduğu durumlarda, mallar geçici ithalat ile çekilmektedir. Genel olarak, geçici ithalatta, ithalat vergilerine karşılık olarak teminat istenmektedir. Geçici ithalat için belge olarak ATA Karnesi 'nin ibraz edildiği hallerde ise teminat istenmesi söz konusu değildir. Mallann yeniden ihracatında, depozito olarak alınan teminatlar geri ödenmektedir. AB üyesi ülkeler arasında ise birçok Birlik ürünü için ATA Karnesi'nin yerini, kame kapsamındaki ürünlerin basitleştirilmiş usul ile serbest dolaşımı almaktadır. Örneğin, portatif mesleki ürünler tüm ithalat formalitelerinden muaf tutulmaktadır. AB 'nin geçici kullanım ile ilgili yönetmeliklerine göre, malların geçici kabulünde tam muafiyet hali kısıtlanmıştır. Geçici kullanım amaçlı ithalat, sadece bütünüyle standartıaşmış hallerde tam muafiyet ile sonuçlanmaktadır. Öte yandan, söz konusu standartiaşmış durumlar, malların büyük bir çoğuuluğunu kapsamaktadır. İthalat vergilerinden tam muafiyetin uygulanmadığı hallerde, kullanım periyodarına bağlı olarak, mallar kısmi vergilendirıneye tabi tutulmaktadır. Örneğin; AB içerisinde mallann imalatında veya inşaat sektöründe kullanılmak amacıyla geçici ithalatı yapılan makine ve cihazlar. Uluslararası Bitki Koruma Konvansiyonu (IPPC); ISPM adını taşıyan standartları belirleyerek, zararlılar ile mücadeleyi dünya geneline yaymak için gerekli tedbirlerin alınmasını amacıyla, uluslararası ticarette kullanılan ve ahşap ambalaj malzemelerinde bulunan zararlıların bir ülkeden başka bir ülkeye taşınarak yayılmasını önlemek üzere, ahşap ambalaj üretiminde kullanılan ürünler için bitki sağlığı önlemleri getiren ISPM 15 standardını kabul etmiştir. IPPC üyesi olan Avrupa Birliği, ISPM 15 standardının uygulamasını tarihinden tarihine ertelenmiştir. Buna göre, tarihinden sonra ISPM 15 standardına uygun olmayan ahşap ambalaj malzemelerinin AB'ye girişine izin verilmeyecektir. 10

11 5. FUAR KONUSU BAZI SEKTÖRLERLE İLGİLİ SPESİFİK BİLGİLER 1. Elektrikli Makineler Bu sektördeki önemli işaretler; mekanik ürünler için GS (Gepruefte Sicherheit) işareti, elektrikli komponentler için ise VDE (Verband Deutscher Elektrotechniker) işaretidir. Bu lisansların hiçbiri Almanya'da ürün satışı için zorunlu değildir. Bununla birlikte, belirli iş yeri uygulamalarında kullanılan ürünlerin sigorta edilebilmesi için GS veya VDE işaretlerinin bulunması zorunluluğu ise buna bir istisna teşkil etmektedir. Belirli ürünler için üreticinin kendisi tarafindan "İmalatçının Uygunluk Belgesi" ibraz etmek suretiyle yapılan uygunluk beyanı yeterli olabilmektedir. GS işareti standartlan, Alman Standartlan Enstitüsü (DIN) tarafindan belirlenmektedir.ürünlerin test işlemlerinden ise Teknik Denetim Kurumu (TUV-Technischer Ueberwachungsverein) sorumludur. TUV, hem "VDE" hem de "GS" lisansı için gerekli testleri yapmaktadır. Teknik Denetim Kurumları, ürünlerin Alman güvenlik standartlarına uygunluğunu denetlernek ve test etmek için çeşitli Alman eyaletleri tarafindan kurulan özel şirketlerdir. Alman Hükümeti, şahıslar tarafindan işletilen TUV'lara da ürünlerin AB mevzuatına uygunluğunu test etme yetkisi vermiştir. Elektrikli komponentlerle ilgili VDE lisanslan için de mekanik ürünlerdeki belgelendirme prosedürü takip edilebilmektedir. Alman Elektromanyetik Uygunluk (EMC) yönetmeliği, yeni teknik ürünlerin (ev aletlerinden denizcilik ürünlerine kadar) EC Direktifı'nin (89/336/EEC) kapsadığı standartiara uygun olmasını gerektirmektedir. Bu standartiara sahip ürünler CE işareti taşıyabilmektedir. Bu kapsamdaki ürünlerin AB dışı ülkelerden ithali halinde, EMC Direktifleri'ne uygunluktan Almanya'daki İthalatçı sorumludur. Ürün sorumluluğu, ürünün yol açabileceği zararları da kapsamaktadır Ağustos tarihinden itibaren fırmalann elektrikli ve elektronik ürünlerini Avrupa' da satabilmeleri için "Elektrikli ve Elektronik Ekipmanlar Direktifı" ve 2006 Temmuz itibari ile yürürlüğe giren "Kullanılmasına Kısıtlama Getirilmiş Ürünler Direktifı"ne uymalan gerekmektedir. ll

12 2. Diğer Tüketim Mamulleri Yukanda elektrikli makineler için belirtilen koşullar bazı tüketim mamulleri için de uygulanabilmektedir. Kasım 1999'da Avrupa Komisyonu, çocuk ürünlerinde (yumuşak oyuncaklar dahil) fatalatıann (plastik ürünleri sanayinde kullamlan bir tür plastifiyen) kullanımım yasaklayan bir yasa paketi teklifini onaylamıştır. Bu önlem ile, fatalat içeren veya üç yaşın altındaki bebekler tarafından ağza alınma riski taşıyan bebek bakım ürünleri ve oyuncaklara yasak getirilmiştir. Komisyon, fatalatıann bu alandaki kullanımının yasaklanması için kalıcı bir önlem alınması hakkındaki uzun vadeli bir teklife de onay vermiştir. Bu önlem, tehlikeli maddelerin pazarlanması ile ilgili AB Direktiiinde iyileştirme yapılmasım ve küçük çocuklar için üretilen diğer yumuşak plastik oyuncaklara -ağza atılma riski olmasa dahietikedeme zorunluluğu getirilmesini amaçlamaktadır. Sekiz AB üyesi ülke (Avusturya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya ve İsveç), oyuncaklarda ve çocuk bakım ürünlerinde fatalatıann kullanımım yasaklamıştır. 3. Enerji Almanya otomotiv, makine, çevre, kimya, inşaat ve de enerji gibi uygulamaya dönük teknoloji alanlannda dünyada en çok patent alan ülke durumundadır. Çevre alanındaki patentlerde de Almanya, ABD ve Japonya'nın önünde yer almaktadır. Özellikle çevreye duyarlı teknolojilerde (rüzgar enerjisi, fotovoltaik enerji, biyo atıklardan elde edilen enerji) Almanya dünyada ileri konumuyla dikkat çekmektedir. Alman hükümeti, ülkenin enerji bakımından dışanya bağımlı olması nedeniyle, ekonomiye kesintisiz ve sürekli enerji kaynaklan sağlamak amacıyla ithalatı, ithal edilen ülkeler ve hammaddeler bakımından çeşitlendirme yoluna gitmektedir. Buna ek olarak, ülke içinde iktisadi olarak verimsiz üretim yapan tesisiere sağlanan sübvansiyonlan da kaldırmayı amaçlamaktadır yılında, taş kömürü üretimine sağlanan sübvansiyonlann 2005 yılına kadar önemli derecede azaltılması kararlaştınlmıştır. Almanya için taş kömürünün ithalatı yerli üretime göre çok daha ucuzdur. Ancak, 2002 yılında Alman hükümeti, Almanya'nın enerji ihtiyacımn 2050 yılında tümüyle yenilenebilir enerjiden sağlanabileceğini belirten bir plan sunmuştur. Almanya'mn enerji ihtiyacı, güneş enerjisiyle ısıtma ve elektrik üretme tesislerinden, rüzgar santrallerinden, barajlardan ve organik atıklardan enerji üreten farklı teknolojilerden karşılanması hedeflenmektedir. 12

13 4. Otomotiv Otomotiv sektörü, Alman ekonomisi içinde önemli bir yere sahiptir yılında Avrupa Otomobil pazannda beklenilenin üzerinde gerçekleşen büyüme, Alman otomotiv sanayindeki büyümenin sürmesini sağlamıştır. Kalite ve güvenilirlik imajından ödün vermeyen Alman otomobil üreticileri, iç piyasada yüksek maliyetler ve esnek olmayan işgücü arzı gibi sorunlarla karşı karşıyadır. İç piyasadaki bu sorunlann sonucu olarak, üretimin yurtdışına kaydınlması giderek daha güçlü bir alternatifhaline gelmeye başlamış ve bu durum işçileri ve sendikalan reform yapmaya zorlamıştır. Başlıca otomobil üreticileri Volkswagen, General Motors, BMW ve Mercedes-Benz, ürün çeşitlendirmesi yoluyla Pazar paylannı artırmaya çalışmaktadır. 5. Doğal Kaynaklar Almanya'nın gerek petrol gereksemaden cevheri bakımından kaynaklan sınırlı olup, bu açıdan büyük ölçüde dışa bağımlıdır. Bununla birlikte, yurtiçi tüketiminin dörtte birini karşılayabilecek düzeyde doğalgaz kaynaklanna, ayrıca geniş taş kömürü, linyit kömürü ve tuz kaynaklanna sahiptir yılı sonu itibariyle Almanya'nın doğal gaz rezervleri yaklaşık 382 milyar m3'tür. Önemli linyit rezervleri Ren bölgesi, güney Brandenburg, Saksonya, Saksonya-Aııhalt ve Aşağı Saksonya'nın doğusunda bulunmaktadır. Ekonomik olarak çıkanlabilir rezervlerin 43 milyar ton olduğu tahmin edilmektedir. Önemli taş kömürü rezervleri ise Ruhr bölgesinde (Kuzey Ren-Westfalya) ve Saarland'dadır. Rezerv büyüklüğü 24 milyar tondur. Ancak bu rezervlerin işletilmesinin ekonomik olmadığı düşünülmektedir. 1990'lara kadar Almanya'da (Saksonya ve Thüringen) önemli miktarda uranyum da çıkanlmıştır. Ancak nükleer santralleri işletmek için gerekli zenginleştirilmiş uranyum ithal edilmektedir. 6. YABANCI SERMAYE MEVZUATI Almanya'nın merkezi konumu, yabancı sermayeye liberal yaklaşımı ve Avrupa'daki üstün ekonomik pozisyonu, Avrupa'da bir üs arayan firmalar için Almanya'yı oldukça cazip kılmaktadır. Alman Kanunu'na göre; Almanya'da limited şirket veya anonim şirket olarak kayıtlı yabancı mülkiyetli şirketler, yerli şirket statüsüne sahip olmaktadır. Federal Yabancı Yatınm Merkezi, potansiyel yatınmcılara yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. Teşvik 13

14 programlan, eyaletlerdeki mevcut koşullara uygun olacak şekilde, sürekli revize edilmektedir. Belirli bir projeye ilişkin yatınm teşvikleri hakkında en güncel bilgi ise Federal Ekonomi Bakanlığı'ndan temin edilebilir. Yerli ve yabancı yatınmcılara federal ve eyalet düzeyinde geniş kapsamlı yatınm teşvikleri verilmektedir. Özellikle, Doğu Almanya eyaletlerinde yatınm yapılmasına ağırlık verilmektedir. Almanya'da (bilhassa doğu eyaletlerinde) vergi teşvikleri, yatınm yardımlan ve kredi programlannı kapsayan teşvikler söz konusu olmaktadır. Almanya'nın karşılıklı yatınm teşvik anlaşmaları imzaladığı ülkeler arasında Türkiye de bulunmaktadır. Almanya, yabancı iş adamlarına birçok yatınm fırsatları sunmaktadır. Yabancılar için özel bir yatınm kanunun bulunmadığı Almanya'da, yabancılar ile yerli yatınmcılara eşit muamele edilmektedir. Özellikle, doğu ve batı Almanya'nın birleşmesi sonrasında büyük ölçüde artan yatınm ihtiyacı, diğer ülkelerden ithal edilen sermaye miktannın gözle görülür bir şekilde yükselmesini beraberinde getirmiştir. Almanya'da ister tamamen yabancı sermayeli isterse yerli ve yabancı ortaklı olsun, bir ticari işletme kurulurken genel olarak aşağıdaki yatınm türleri tercih edilmektedir: Mevcut bir şirketin alınması, Bir şirketin hisselerinin alınması, Ortak girişim kurulması, Bir şirkete, şubesine veya üretim fabrikasına sermaye varlıkları ile veya yardım ve borç vermek suretiyle sahip olunması. Almanya' daki Yabancı Y atının Ofisi, ülkede yatınm yapmak isteyen yabancıların ilk başvuracaklan adrestir. Almanya'da yatınm yapmayı düşünen ve bilgiye ihtiyaç duyan yabancı iş adamlan, Almanya'nın ekonomik durumu, yatınm mevzuatı, vergi mevzuatı, vize şartları, bölgesel ve federal düzeyde sağlanan finansal destekler, vb. konularda bu kurumdan bilgi edinebilecektir. Somut projeler geliştiren potansiyel yatınmcılara, sektörleri ile ilgili detaylı bilgi, yatınm yapılması planlanan eyalette temas kurulabilecek ekonomik kalkınma kuruluşları ve benzeri konularda bilgi sağlanmaktadır. Talep edilmesi halinde, Almanya'da ortaklık yapılabilecek potansiyel şirketler ile karşılıklı görüşmeler de organize edilebilmektedir. 14

15 7. ANLAŞMAZLlKLARlN HALLİ MEKANiZMALARI Federal Almanya'da birinci ve ikinci dereceli mahkemeler Eyalet Mahkemeleridir. Bunlann üzerinde Federal Yüksek Mahkemeleri yer alır. Bunlar: Federal Adalet Mahkemesi ( Federal İdare Mahkemesi ( Federal Disiplin Mahkemesi ( Federal Maliye Mahkemesi ( Federal Çalışma Mahkemesi ( Federal Sosyal Mahkeme ( Federal Patent Mahkemesi ( Ülkedeki en yüksek dereceli mahkeme ise Federal Anayasa Mahkemesi'dir. Federal Anayasa Mahkemesi, devlet organlan arasındaki anayasaya ilişkin uyuşmazlıklan, Federal ve Eyalet yasalanmn Anayasaya uygunluğunu ve vatandaşiann anayasal konularla ilgili şikayetlerini inceler. İşadamlanmızın ticari konulardaki uyuşmazlıklar için başvurabileceği mahkemeler Federal Almanya'da hiyerarşi açısından şu şekilde sıralanabilir. ~ Yerel Mahkemeler (District Courts "Amtsgerichte"): Yerel mahkemelerde davalar tek hakim tarafından görülür. Ticari ihtilafın Euro'dan az olması gerekir. ~ Bölge Mahkemeleri (Regional Courts "Landgerichte"): Bölge mahkemelerinde tek hakim tarafından davalann görülmesi standart uygulama olmakla birlikte, uzmaniaşma gerektiren bir konu varsa, üç hakimden oluşan bir heyet önünde de davanın görülmesi mümkündür. Ancak, bu durumda dahi tarallann isteği üzerine dava tek hakim tarafından görülebilmektedir. Ticari ihtilafın Euro'nun üzerinde olması gerekir. ~ Yüksek Bölge Mahkemeleri (Higher Regional Courts "Oberlandesgerichte"): Yüksek Bölge Mahkemelerinde davalar üç hakimden oluşan bir heyet önünde görülür. ~ Federal Adalet Mahkemesi (Federal Court of Justice "Bundesgerichtshof): Federal Adalet Mahkemesinde davalar beş hakimden oluşan bir heyet önünde görülür. 15

16 8. Dİ GER HUSUSLAR 8.1. Tüketicinin Korunması Alınan pazarına girmek isteyen şirketlerin, Alınan ınevzuatımn yam sıra, AB ınevzuatım da incelemelerinde yarar vardır. Her AB üyesi ülke, tüketicinin Korunınası ile ilgili AB direktiflerini kendi ulusal mevzuatıarına entegre etmektedir. "Avrupa Birliği Genel Ürün Güvenliği Direktifi"nde yapılan yeni düzenleme 15 Ocak 2004'te yürürlüğe girmiştir. Getirilen yeni kurallar; spor ve oyun malzemeleri, çocuk bakım ürünleri, aydınlatma malzemeleri gibi tüketim ürünlerini ve tekstil ve mobilya gibi birçok ev ürünü ile ilgili güvenlik şartlanın koymaktadır. Buna göre, üretici ve distribütörler; tedarik ettikleri bir ürünün tehlike arz ettiği sonucuna varınaları halinde resmi makamlara yasal olarak bilgi vermekle yükümlü olup ayrıca, tehlike arz eden ürünlerin takip edilmesi ve pazardan çekilmesi konusunda da resmi ınercilerle ortak hareket etmek durumundadır. Avrupa Birliği'nde tehlike arz eden ürünlerin pazardan çekilmesini veya bu ürünlere acil yasak getirilmesini sağlayan yetkili mekanizmalar bulunmaktadır. AB Komisyonu, bir ürünün piyasaya arzımn geçici olarak durdurulması yönünde re'sen karar da alabilmektedir. Yeni direktife göre, acil yasak koyulan ürünlerin AB ülkelerinden üçüncü ülkelere ihracatı da mümkün değildir. Yeni direktif, genel bir kural olarak, üye devletler ve AB Komisyonu tarafından ürün güvenliği ile ilgili derlenen bilgilere kamunun ulaşahilmesi şartım da getirmektedir. Ayrıca, tehlike arz eden ürünlerle ilgili "AB Hızlı Uyarı Sistemi (RAPEX)"in işlerliği, yeni getirilen kurallar ile daha da güçlenınektedir. Ciddi risk faktörü taşıyan ürünler hakkında AB Komisyonu'nun hemen bilgilendirilmesi gerekmektedir; bunu takiben diğer tüm üye ülkelerde de söz konusu ürüne ilişkin olarak acil uyan sistemine geçilecektir. Avrupa Birliği 'nde tüketicinin korunınası ile ilgili olarak Avrupa Tüketiciler Birliği, Avrupa Kamu Sağlığı Konfederasyonu ve Avrupa Birliği Tüketici Kooperatifleri gibi kuruluşlar bulunmaktadır. Tüketicinin Korunmasına Dair Alınan içtihat Hukuku'na göre; tüketicil erin %5-1 O kadarının ürünün sağlık koşulları hakkında yanlış bilgilendirilmesi durumunda aldatma halinin ortaya çıktığı varsayılınaktadır. 16

17 8.2. Markalama, Etiketierne ve Ambalajlama Hem AB hem de Alman kanunlan uygulanabilmektedir. Her AB üyesi ülke, AB kararlannı kendi ulusal mevzuatına entegre etmektedir. Etiketlerneye ilişkin çoğu yasalann halen geliştirilme aşamasında olması nedeniyle, AB etiketierne yönetmelik ve standartlannın çok iyi takip edilmesi gerekmektedir. İthalatçı, ihracatçıyı etiketierne ile ilgili koşullar hakkında bilgilendirmelidir. İşaretleme ve etiketierne ile ilgili şartlan yerine getirmeyen ürünlerin ülkeye girişine izin verilmemektedir. Birçok ürünün Almanya' da satışına izin verilmesi için CE işareti taşıması zorunluluğu vardır. CE işareti, nihai ürünün imalatçısı veya AB'deki yetkili temsilcisi tarafından yapılan ve ''ürünün ilgili AB direktiflerine uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini" gösteren bir beyandır. AB direktiflerine uygun olan ürünlere (veya belirli koşullar altında ambalajı üzerine), ürünün AB direktiflerinde tanımlanmış ilgili tüm yasal gereklilikleri karşıladığını gösterir CE işareti iliştirilmelidir. CE işareti, imalatçının ürün için gerekli diğer işaret gerekliliklerini yerine getirme zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. Performans işaretleri, ürün veya üretim yöntemi kalite işaretleri, ürünün çevre dostu veya geri dönüştürülebilir olduğunu gösteren işaretler bunlardan bazılandır. İlave işaretierin bulunması zorunluluğu, alıcı tarafından sözleşmede belirtilmiş olabileceği gibi belirli bir ülke veya bölgede genel kabul görmüş pazarlama uygulamasından da kaynaklanabilir. AB, birçok ürün için standart ambalajlama birimlerini belirlemek amacıyla, yönetmelikler yayınlamıştır. Almanya' da satılacak tüm ithal ürünlerin etiketlemesi, metrik ölçü sistemine göre yapılmalıdır. AB, etiketlernede sadece metrik sistemin geçerli olmasının sona ereceği tarihi 20 ı O yılına kadar uzatmıştır. ı 972 yılından itibaren yürürlükte bulunan Ölçü ve Ağırlıklar Yönetmeliği; ürün ağırlığının yazılmasını garanti altına almakta ve ambalajlar üzerindeki miktar bilgilerinin daha kolay okunur bir şekilde etiketlenmesine, fiyatıann kilo ve litre bazında belirtilmesi suretiyle tüketicilerin fıyat kıyaslamalan yapmasına olanak tanımaya, ambalaj türlerini iktisadi açıdan mümkün olduğu ölçüde azaltmaya ve cezai yaptının uygulamak suretiyle de ambalajlama ile ilgili hilekarlıklan ortadan kaldırmaya çalışmaktadır. AB eka-etiketi, ürünlerinin benzer ürünlere kıyasla çevreye daha az zarar verdiğini kanıtlayan üreticilere verilmektedir. Papatya ile sembolize edilen bu etiket; çamaşır makineleri, bulaşık makineleri, leke çıkancılar, kağıt mendil, kağıt havlu, çamaşır deterjanlan, aydınlatma lambalan, boya ve vemikler, yatak örtüsü, tişört, fotokopi kağıdı ve buzdolabında bulunmaktadır. Eko-etiket kullanımı isteğe ı7

18 bağlı olup, belirtilen ürünler için zorunlu bir uygulama değildir. AB eko-etiketleme taslağı 1992 yılında kabul edilmiş ve Eylül 2000'de 1980/2000 sayılı tüzük ile uygulanmaya başlanmıştır. Bu yönetmelik, eko-etiketlemeyi mallardan hizmetlere genişletmekte, perakendecilere de eko-etiketleme için başvuruda bulunmalan imkanı vermekte ve tüketiciler için daha açık enformasyon sağlamaktadır. AB eko-etiketi başvuruları, yetkili bir AB organına yapılmalı ve gerekli tüm sertifika ve dokümanları içermelidir. AB eko-etiketleme değerlendirmesi, her ürün grubuna ilişkin tanımlamalar ve ekolojik kriterler doğrultusunda yapılacaktır. AB eko-etiketi verilmesine ilişkin tüm kararların diğer AB üyesi ülkelerin yetkili organlarımn onayına sunulmalıdır. 30 günlük bir süre içerisinde itiraz hakkı mevcuttur. Herhangi bir itiraz olmaması halinde, başvuru ücreti karşılığında ve belirli bir kullanım süresi için AB eko-etiketi kullanım hakkı verilmektedir. Alman ambalajlama mevzuatı, Atıkların Önlenmesi Hakkındaki Kararname, yürürlüktedir. Alman resmi kurumları, Almanya' da ambalajlı olarak satışa sunulacak genel mal kalemlerinin "Yeşil Nokta" standartları ile uyumlu olmasım tavsiye etmektedir. Alman ambalajlama mevzuatı, ambalaj malzemelerinin kullanıldıktan sonra atılabilir olmasına ilişkin kuralları içermektedir. Bu mevzuat, ambalajlama malzemelerinin toplanması ve geridönüştürülmesi için işbirliğine yönelik çabalara da ön ayak olmuştur. "Duales System Deutschland (DSD)", Almanya'da satılan hemen hemen bütün ürünlerin ambalaj malzemeleri üzerinde bulunan "Yeşil Nokta" sembolünün kullanım koşullanın içermektedir. İthalatçılar ise, Yeşil Nokta sembolünü kullanabilmek için ambalaj malzemesinin türüne ve miktarına bağlı olarak bir lisans ücreti ödemek ve bu konuya ilişkin olarak ihracatçıya gerekli bilgileri sağlamak durumundadır. Almanya, geri dönüştürülebilir ambalajların kullanılmasını teşvik etmek amacıyla, 1 Ocak 2003 itibariyle alüminyum mamul içecek kutuları ve tek-kullanımlık cam şişeler için depozito uygulamasım başlatmıştır. Çok-kullanımlı cam kaplar için uygulanmakta olan bir depozito ve iade sistemi mevcuttur. Yeni sistem ise bira, mineral su ve asitli alkolsüz içeceklerin ambalaj kaplanna uygulanmaktadır Fikri Mülkiyet Hakları Almanya, Dünya Fikri Haklar Örgütü (WIPO) üyesi olup Edebi ve Sanatsal Eserlerin Korunmasına Yönelik Bem Konvansiyonu, Sınai Mülkiyetİn Korunmasına Yönelik Paris Konvansiyonu, Evrensel Telif Hakları Konvansiyonu, Cenevre Phonograms Konvansiyonu, 18

19 Patent İşbirliği Anlaşması ve Brüksel Uydu (Satellite) Konvansiyonu'na da taraftır. Almanya' da fikri mülkiyet haklan son derece iyi korunmaktadır. Alman Patent Ofisi (yayın eserleri ile ilgili) ve GEMA (besteci, yazar ve yayıncilann haklannın korunması ile ilgili), fikri mülkiyet haklannın korunmasından sorumlu iki kurumdur. Almanya' daki patent, ticari marka, diğer sınai mülkiyet hakları ve telif hakları ile ilgili kanun, yönetmelik ve prosedürler hakkında bilgi edinmek için Münih'teki Alman Patent Ofisi'ne başvurulabilir. Patent başvuru sahibi, ulusal ve çoklu-ülke patenti arasında tercih yapma hakkına sahiptir. ikinciyi seçmesi halinde, AB içerisindeki birkaç ülkede, ve Liechtenstein, Monako ve İsviçre'de geçerli patent almak için Münih'teki Avrupa Patent Ofisi'ne tek bir başvuru yapılması gerekmektedir. Bu şekilde alınan bir patent, Alman Patent Ofisi'nde de dosyalanıp kayda geçirilmiş olması halinde Almanya' da da geçerli olabilecektir. Avrupa patentleri Münih'teki Avrupa Patent Ofisi'nde kaydedilmektedir. Böylece, tek bir başvuru ile birden fazla ulusal patent hakkına sahip olunabilmektedir. Aynntılı bilgi adresinden temin edilebilir. 3 Mart 2003 tarihinde AB, patent başvurulannın İngilizce, Almanca veya Fransızca yapılmasını olanaklı kılan ve kıta-çapında uygulanacak bir patent tescil sistemi hakkında anlaşmaya vanldığını resmen ilan etmiştir. Bununla birlikte, patent korumasına ilişkin kısa bir tanımın başvuroyla birlikte tüm AB dillerinde sunulması ise halen zorunludur. ~ Patentler Alman Patent Kanunu, buluşlann korunması için tescil tarihinden itibaren 20 yıl süreyle temel patent hakkı tanımaktadır. Bu sürenin sona ermesinden önce başvuru yapılması halinde, ek patent hakkı verilebilmektedir. Alman Patent Kanunu, imalatçılann üretim yönteminin korunmasına yönelik olarak Faydalı Model Belgesi verilmesini de olanaklı kılmaktadır. Faydalı Model belgesi, üç yıl süreyle bir koruma hakkı tanımakta olup ikinci bir üç yıllık süre için yenilenebilmektedir. Patent başvuru prosedürüne ilişkin aynntılı bilgi Alman Patent Ofisi'nden ( elde edilebilir. ~ Ticari Markalar Mal ve hizmetlerin tescilli markalannın korunma süresi, başvuru tarihinden itibaren 1 O yıl olup, 1 O yıllık dönemler halinde sonsuz sayıda yenilenebilmektedir. Bir ticari markanın ilk başvuru sahibine, bu markanın tescil ve sınırsız kullanım hakkı verilmektedir. Başvurulann kabul edilebilir bulunması halinde, itiraz olasılığına karşın 3 ay süreyle yayınlanmaktadır. Markanın tesciline karşı yasal itirazlar için Federal Patent Mahkemesi'ne, gerekiyorsa da Yüksek Mahkeme'ye başvurulabilir. Bir markaya yasal itirazlar, daha önce tescil edilmiş veya henüz karara bağlanmamış benzer türdeki bir markanın 19

20 bulunması veya itiraz sahibinin benzer bir marka hakkını başka bir ülkede elde etmiş olması gibi durumlarda yapılabilmektedir. Almanya'da ticari markalann kullanımına ilişkin yasal şartlar bulunmaktadır. Tescilli bir markanın tescil tarihinden itibaren 5 yıl süreyle haklı bir neden olmaksızın kullanılmaması veya kullanımına 5 yıl kesintisiz ara verilmesi halinde, marka iptal edilir. Bu tür bir marka, daha sonra yapılacak marka başvurulanna yapılan itirazlarda da gerekçe olarak gösterilemez. Bütün AB üyesi ülkeler, Markaların Uluslararası Tescili İle İlgili Madrid Protokolü'ne taraftır. ~ Telif Hakları Alman TelifHaklan Kanunu'na göre; edebiyat, müzik ve sanat eserleri, eser sahibinin yaşam süresi boyunca ve ölümünden sonra da 70 yıl süreyle korunmaktadır. Fotoğraflar ise yayınlandıklan veya hiç yayınlanmamış olmalan halinde de üretildikleri tarihten itibaren 25 yıl süreyle korunmaktadır. Görsel ve işitsel çalışmalarda yönetmen, eser sahibi kabul edilmektedir. Bilgisayar programlan ve veritabanlan ile ilgili telif haklanmn korunmasına ilişkin düzenlemeler ise, 91/250/EUSG sayılı AB Direktiii temel alınarak, Telif Haklan Kanunu'nda değişiklik yapan 9 Haziran 1993 tarihli Kanun ile sağlanmıştır. Yabancı telif hakkı sahipleri, Alman vatandaşlan ile aynı haklara sahiptir. Telif haklanndan sorumlu resmi kurum Federal Adalet Bakanlığı ( yılında AB, telif haklanmn kapsamım yeni teknolojilerin (cep telefonlan, dijital müzik çalarlar, televizyon, internet, vb.) korunmasına kadar genişleten yeni 'Medya Telif Haklan Kanunu'nu onaylamıştır. Bu kanunla getirilen yeni kurallar, özel telif hakianna daha spesifik bir tanım kazandırmakta, internetten kopyalanan malzemelerin ticari kullanımına yasak getirmekte ve sanatçı haklanmn korunmasına ilişkin yeni düzenlemeler de içermektedir Ürün Pazarlaması ve Reklamcılık Almanya' da reklam faaliyetleri, yasalar ve büyük sanayi birlikleri tarafından geliştirilmiş ve uygulanması isteğe bağlı talimatlar çerçevesinde yürütülmektedir. Haksız Rekabet Kanunu, "ahlak kurallanın ihlal eden" reklamcılığa karşı rakipierin dava açmasına olanak tammaktadır. Tüketiciler için yapılan nakit indirimleri %3 ile sınırlandınlmış olup, özel indirimler ve primler ile ilgili reklam yapılması da yasaklanmıştır. Yabancı şirketlerin Almanya'da pazarlama faaliyetine başlamadan önce yürürlükteki ilgili kanun, kural, düzenleme ve uygulamalar hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Frankfurt'taki Alman Reklam Acenteleri Birliği'nden bu konuda detaylı bilgi temin edilebilir. 20