ÇEVRE SAĞLIĞI DERNEĞİ Çevre Sağlığı Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇEVRE SAĞLIĞI DERNEĞİ Çevre Sağlığı Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği"

Transkript

1

2 ÇEVRE SAĞLIĞI DERNEĞİ Çevre Sağlığı Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği İçişleri Bakanlığı ile yapılan protokol kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği çerçevesinde uygulanan İlköğretim Çağındaki Çocukların Tiyatro ile Sağlıklı Yaşamayı Öğrenmesi Projesi Yayına Hazırlayan ve Resimleyen Müge ÜNLÜKOÇ Editörler Muhammet BİRİNCİ İbrahim GÖRÜNME Mustafa UÇAN Safettin SELİM 2013 ANKARA

3 Birinci Basım: 2013 ÇEVRE SAĞLIĞI DERNEĞİ (Çevre Sağlığı Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği) Adres : Ziya Gökalp Caddesi 22/25 Kızılay/ANKARA Telefon: Faks : web adresi: E-posta: genelmerkez@cesatder.org.tr Bu yayın Çevre Sağlığı Derneği (Çevre Sağlığı Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği) tarafından bastırılmıştır. Her türlü yayın hakkı Çevre Sağlığı Derneği ne aittir. Kısmen dahi olsa alınamaz, çoğaltılamaz, dağıtılamaz.

4 ÖNSÖZ Çevre Sağlığı Derneği-Çevre Sağlığı Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği nin ilk ve oldukça önemli sosyal sorumluluk projesi olan İlköğretim çağındaki çocukların sağlıklı yaşamayı öğrenmesi projesi tarihinde müthiş bir duygu selinin yaşandığı açılış töreni ile Altındağ, Abdullah Tokur İlköğretim Okulu nda başlatılmıştır. Altındağ, Mamak, Etimesgut ve Sincan ilçelerinde bulunan 62 ilköğretim okulunda okuyan öğrenciler ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumu nun gündüz bakım evinde kalan çocuklara uygulanan sağlıklı beslenme, hareketli yaşam ve temel hijyen kuralları hakkında Hacivat-Karagöz gölge oyunu ile bir farkındalık ve beraberinde olumlu alışkanlıklar kazandırılmaya çalışılmıştır. Projenin açılış töreninde proje konuları kapsamında öğrenciler arasında düzenlenen yarışma neticesinde ilk üçe girenlere ödüller verilmiştir. Aynı programda proje tanıtımı gerçekleştirilmiş, akabinde kokteyl düzenlenmiştir. Projenin uygulandığı okullarda gerek öğrenci, gerekse öğretmen ve okul idarecilerinden alınan geri bildirimler, söz konusu proje ile önemli bir ihtiyacın giderildiğini göstermektedir. Söz konusu okullarda uygulanan proje konularını içeren bu kitapçık ile çocuklar üzerinde oluşan farkındalığın kalıcı bir etki bırakması ve bu etkinin olumlu alışkanlıklar kazandırılması amaçlanmaktadır. Sağlıklı bir geleceğin, sağlıklı bir nesil yetiştirmekle mümkün olabileceği anlayışı ile hareket eden ve bu anlayışın hayata geçirilmesi amacı ile ilk projenin bu kapsamda gerçekleştirilmesini amaçlayan derneğimize katkı sağlayan başta İçişleri Bakanlığı Dernekler Daire Başkanlığı na, Ankara il Milli Eğitim Müdürlüğü ne, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı na, proje açılışının gerçekleştirildiği Abdullah Tokur İlköğretim Okulu Müdürü ve çalışma arkadaşlarına teşekkürü bir borç biliyoruz. Muhammet BİRİNCİ Genel Başkan

5 İÇİNDEKİLER Önsöz... Çocuklar İçin Hareketli Yaşam... Fiziksel Aktivite Tipleri... Fiziksel Aktivitenin Sağlığa Yararlı Olması İçin... Günlük Aktivitemizi Arttırmak İçin Öneriler... Çocuklar İçin Sağlıklı Beslenme... Besin Ögeleri... Besin Grupları... Sağlıklı Beslenme İçin Genel Öneriler... Güvenilir Besin Nedir... Çocuklar İçin Temel Hijyen Kuralları... Kişisel Hijyen... Kişisel Hijyen Kuralları... Hijyen ve Diş Sağlığı... Besin Hijyeni... Kaynaklar

6 ÇOCUKLAR İÇİN Sağlıklı yaşamın temel koşullarından birisi düzenli yapılan fiziksel aktivitedir. Çocukluktan itibaren düzenli aktivite alışkanlığı kazanmak ve egzersizi günlük yaşamımızın bir parçası haline getirmek, sağlığımız için çok önemlidir. İleride karşılaşabileceğimiz sağlık problemlerini azaltmak için de fiziksel aktiviteye önem vermeliyiz. Fiziksel aktivite enerji harcamasının temel belirleyicisidir ve vücut ağırlığımızın denetimi için çok önemlidir. Düzenli yapılan fiziksel aktivite aynı zamanda istenmeyen kötü alışkanlıklardan kurtulma ve sosyalleşmemizde önemli bir rol oynar. Yapılan çalışmalara göre düzenli fiziksel aktivite depresyon ve kaygı düzeyini azaltmaya yardımcı olur. Bu nedenle düzenli egzersiz ve spor yapan çocukların, sosyalleşmeleri, kendine güven duygularının artması ve arkadaşlık kurmaları kolaylaşmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü 5-17 yaş grubu için kardiovasküler hastalıklar, diyabet, obezitenin önlenmesi, sağlıklı bir kas-iskelet sistemi gelişimi, anksiyete ve depresyon riskinin azaltılması için günde en az 60 dakika orta şiddette fiziksel aktivite yapılması gerektiği belirtmektedir. HAREKETLİ YAŞAM hareketli yaşam Fiziksel aktivite, günlük yaşam içinde kas ve eklemlerin kullanılarak enerji harcaması ile gerçekleşen, kalp ve solunum hızını artıran ve farklı şiddetlerde yorgunlukla sonuçlanan aktivitelerdir. Bu kapsamda spor aktivitelerinin yanısıra egzersiz, oyun ve gün içinde yapılan çeşitli aktiviteler de fiziksel aktivite olarak kabul edilmektedir. 5

7 Evde, okulda ya da dışarıda olduğumuz zamanlarda çeşitli aktivitelerle hayatımıza hareket katabiliriz. Ailemizle ya da arkadaşlarımızla beraberken yapabileceğimiz pek çok aktivite bulabiliriz. Düzenli olarak yapacağımız fiziksel aktivitenin faydaları nelerdir: Kas kuvvetimiz gelişir, esnekliğimiz artar. Öz disiplinimiz ve sorumluluk duygumuz gelişir. Karar verme yeteneğimiz gelişir. Fiziksel aktivite gerilim ve anksiyetenin boşalmasına ve daha sabırlı olmamıza yardımcı olur. Motor becerilerimiz gelişir. Özgüvenimiz artar. Kişiliğimizin daha güvenli, bağımsız, kendini kontrol edebilen bir şekilde gelişmesine yardımcı olur. Hedef bulma becerimiz artar. Daha gerçekçi ve ulaşabileceğimiz hedefler kurabiliriz. İnsanlarla ilişki kurmamıza yardımcı olur. Beraber yapılan dans, oyun ve sporlar sayesinde diğer insanlarla iletişimimiz kuvvetlenir. 6

8 Fiziksel Aktivite Tipleri Dayanıklılık (Aerobik) Aktiviteleri: Büyük kas gruplarının ritmik olarak kullanıldığı aktivitelerdir. Kalp, akciğerler ve dolaşım sisteminizin sağlıklı olmasını sağlar. Oksijen kullanımını artırır ve kalori yaktırır. Yürüyüş, bahçe işleri, bisiklet, paten kayma, dans, ip atlama, yüzme ve tenis bu tip aktivitelerdendir. Kas Kuvvetlendirme ve Ağırlık (Anaerobik) Aktiviteleri: Bacaklar, kollar, göğüs ve karın bölgesine ait geniş kas gruplarını çalıştıran ve kaldırma, hareket ettirme ve taşımaya yönelik kas kütlesini arttıran aktivitelerdir. Kendi vücut ağırlığımız ve ağırlık aletleri ile yapılan hareketlerdir. Denge ve Germe Aktiviteleri: Kas boyunu uzatıp uzanma germe ve eğilmeye yönelik eklemlerin hareketlerini artırır. Kas gerginliğini azaltır ve yaralanmaları önler. Yoga ve hafif germe egzersizleri bu aktivitelerdendir. Kemik Kuvvetlendirme Aktiviteleri: Kasları ve kemikleri güçlendiren, duruşu geliştiren aktivitelerdir. Sıçrama hoplama hareketleri ve bu tür hareketleri içeren oyunlar bu grupta yer alır. 7

9 Fiziksel aktivitenin sağlığa yararlı olması için: Devamlılık göstermeli Yaptığımız aktivitenin devamlılığı çok önemlidir. Tek seferlik bir aktivite sağlığımız için yeterli olamaz. Süresi uygun olmalı Aktiviteler tiplerine göre farklı sürelerde yapılabilir. Seçtiğimiz aktiviteye göre süreyi belirlememiz gerekir. Fiziksel aktiviteyi bir hayat tarzı olarak görmeli ve alışkanlık haline getirmeliyiz. Düzenli olmalı İlerleyici olmalı Fiziksel aktivitemizi düşük dereceden başlayarak yaşımıza uygun seviyeye ulaşana kadar ilerletmeliyiz. Şiddeti uygun olmalı Yaptığımız aktivite tipi kişisel özelliklerimize ve amacımıza uygun şiddette olmalıdır. Kendimize uygun bir fiziksel aktivite seçerken bazı ipuçlarını kullanabiliriz Yaşımıza ve vücut ağırlığımıza uygun aktiviteler seçmeliyiz. Fiziksel olarak kendimize uygun düzeyde olan aktiviteleri seçmeliyiz. Her ortamda uygulanabilir aktiviteleri tercih edebiliriz. Yapmaktan zevk alacağımız, eğlenceli aktiviteleri tercih edebiliriz. Kişisel ihtiyaçlarımıza uygun aktiviteyi seçmeliyiz. Devamlı yapabileceğimiz aktiviteleri tercih etmeliyiz. Ekonomik olarak bizi ve ailemizi zorlamayacak aktiviteleri seçmeliyiz. Aktivitelerin kolay ulaşılabilir olmasına dikkat etmeliyiz. 8

10 Dünya Sağlık Örgütü nün 5-17 yaş grubu çocuklar için yaptığı öneriler şöyledir : Günlük olarak en az 60 dakika süre ile orta - ağır şiddette fiziksel aktivite yapılmalıdır. 60 dakikanın üzerine çıkan fiziksel aktivite miktarı sağlığa ek yararlar sağlar. Günlük yapılan aktivitelerin çoğunluğu aerobik olmalıdır. Ağır şiddette yapılan aktiviteler de eklenmelidir. Kas ve kemikleri güçlendiren hareketlere haftada en az 3 kez yer verilmelidir. Orta Şiddetli Aktivite Dinlenirken 3 5,9 kat fazla enerji harcanarak yapılan aktivitelerdir. Dünya Sağlık Örgütü ne göre 0 10 luk bir skalada 5 ve 6 arasında yapılan egzersizler orta şiddetli aktivitelerdir. Yüksek Şiddetli Aktivite Erişkinler için dinlenirken 6 kat, çocuk ve gençlerde 7 kat fazla fazla enerji harcanarak yapılan aktivitelerdir. Dünya Sağlık Örgütü ne göre 0 10 luk bir skalada 7 8 arasında yapılan egzersizler yüksek şiddetli aktivitelerdir. 9

11 8-9 yaşındaki bir çocuğun Ritmik becerilerinde gelişme gözlenir Dayanıklılığı artar Kuvvet ve koordinasyon gerektiren becerileri artar Temel hareketleri olgunlaşır Bu yaşlardaki çocuklar için önerilen aktivite ve sporlar Halk Oyunları Vurma - Yakalama Oyunları Masa Tenisi Kort Tenisi Eskrim Boks 10 oyunlar Müzikli Yer Kapmaca gibi oyunlar. Sek Sek, Don Çözül gibi oyunlar. Resmi Vur Sayıyı Al, Uzağa Fırlat gibi oyunlar. Karate Dört Kere Zıpla Üç Kere El Çırp gibi oyunlar. Taekwon-do İstop Basketbol Saklambaç Voleybol Uçurtma Uçurma

12 10-11 yaşındaki bir çocuğun Kuvvet, çeviklik, denge ve koordinasyon gerektiren becerilerinde gelişme gözlenir Hareketlerde yaratıcılıktan ve takım sporlarından zevk alır Kalp-damar ve solunum sistemi dayanıklı hale gelir Bu yaşlardaki çocuklar için önerilen aktivite ve sporlar oyunlar Dans Yakan Top Yoga Dans Günlük Yürüyüşler İstop İzcilik Top İle Ebeleme Kampçılık Çeviklik gerektiren oyunlar Diğer Doğa Sporları Denge geliştiren oyunlar Ev İşleri Bahçe İşleri Duruş bozukluklarını önleyici, aile ile ilişkileri kuvvetlendirici aktiviteler önerilmektedir. 11

13 Günümüzde yeşil alanların ve oyun alanlarının yetersizliği, sokakların güvenli olmaması gibi nedenlerle çocuklar kapalı alanlara sıkışıp kalmıştır. Televizyon ve bilgisayar başında geçirilen zaman da giderek artıyor. Ders çalışırken zamanımızın çoğunu oturarak geçiriyoruz. Ailelerin de genel olarak egzersiz yapma alışkanlığının olmaması, çocuklarda hareketsizliğe neden oluyor. Oysa ki fiziksel aktiviteyi arttırmak, egzersiz yapmak bir yaşam biçimi olmalıdır. Günlük aktivitemizi arttırmak için : Güvenli ve mümkün olan her fırsatta yürümeye çalışın. Eğer mümkünse okula servis ya da otobüsle değil, yürüyerek gidin. Asansöre binmek yerine merdiveni kullanın. Ailenizle beraber yapabileceğiniz eğlenceli ve hareketli aktiviteler, oyunlar bulmayı deneyin. Televizyon ve bilgisayar başında geçirdiğiniz sürenin günde 2 saati geçmemesine dikkat edin. Bilgisayar başında ya da yolculukta geçirdiğiniz vakitte bile egzersiz yapabileceğinizi unutmayın. Özel bir nedeni yoksa beden eğitimi derslerine mutlaka katılın. Arkadaşlarınızla bir araya geldiğinizde hareketli oyunları tercih edin. 12

14 sağlıklı beslenme Beslenme, insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken yaşaması için gerekli olan enerjiyi sağlayacak olan besinleri besleyici değerlerini yitirmeden vücuduna alıp kullanmasıdır. İnsan gereğinden çok yerse, besin ögelerini de gereğinden fazla alır. Alınan bazı ögeler vücutta yağ olarak birikir. Bazen de insan yeterince besin alır ama yanlış seçimler yaptığı ya da yanlış pişirme yöntemleri kullandığı için bazı besin ögelerinde kayıplar olur. Bu ögeler görevini yerine getiremediği için kişinin sağlığını bozabilir. Bu duruma da dengesiz beslenme denir. Yeterli ve dengeli beslenme sağlıklı bir hayatın temel koşuldur. Çocukluk çağı büyüme ve gelişmenin hızlandığı, öğrenme ve kavramanın önem kazandığı bir dönemdir. Beslenme, anne karnından başlayarak sağlığın korunması ve iyileştirilmesindeki en önemli faktörlerden biridir. Yetişkinlik döneminde etkili olacak alışkanlıklar çocukluk çağlarında kazanılır. Bu dönemde kazanılan beslenme alışkanlıkları ise yaşam boyu sürdürülmektedir. Yetersiz ve dengesiz beslenen bir kişinin vücudu mikroplara karşı dayanıklı değildir. Bu sebeple kolay hasta olur ve hastalıkları ağır geçer. SAĞLIKLI BESLENME ÇOCUKLAR İÇİN Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin öğelerinin her birinin yeterli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasına yeterli ve dengeli beslenme denir. 13

15 Yeterli ve dengeli beslenebilmek için dört farklı besin grubundaki yiyeceklerden her gün yeteri kadar tüketmeliyiz. Besin gruplarında yer alan herhangi bir besin içeriğinin yetersiz alınması durumunda, vücutta o besin içeriğinin görevi yerine getirilemez Bunun sonucunda da vücudun çalışması aksar ve bazı hastalıklar ortaya çıkar. Sağlığımızı korumanın ve hastalıkları önlemenin temel şartı yeterli ve dengeli beslenmektir. Yeterli ve dengeli beslenirseniz Kaslarınız kuvvetli olur Kol ve bacaklarınız gelişir Hareketli ve dikkatli olursunuz Saçlarınız canlı ve parlak olur Zihinsel, ruhsal ve sosyal olarak gelişirsiniz Cildiniz düzgün, pürüzsüz, hafif nemli ve pembe olur Vücut ağırlığınız, boy uzunluğu ve yaşınıza göre orantılı olur Ruh sağlığı ve bedensel olarak sağlıklı bir birey olursunuz 14

16 Yapılan çalışmalarda, yetersiz ve dengesiz beslenen öğrencilerin dikkat sürelerinin kısaldığı, algılarının azaldığı, öğrenmede güçlük ve davranış bozuklukları çektikleri, okulda devamsızlık sürelerinin uzadığı ve okul başarılarının düşük olduğu ortaya konmuştur. Enerji ve besin ögelerini yetersiz alırsanız, büyüme, gelişme ve okul başarınız olumsuz yönde etkilenir. Sağlıklı beslenme, büyüme ve gelişmenizi, okuldaki performansınızı, başarınızı ve aktif olmanızı sağlar. Yetersiz ve dengesiz beslenirseniz Hareketleriniz ağırlaşır İsteksizlik hissedersiniz Cildiniz parlaklığını yitirir İştahsız ve yorgun hissedersiniz Sık sık baş ağrısı şikayetiniz olur 15

17 Besin Ögeleri PROTEİNLER Vücut hücrelerinin sayısı arttıkça büyür ve gelişiriz. Bu hücrelerin yapılabilmesi için protein gereklidir. Hücreler birleşerek dokularımızı ve organlarımızı oluşturur. Vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan savunma sistemlerimiz için de proteinler gereklidir. Yeterince protein alamazsak ne olur? Büyüme ve gelişimimiz yavaşlar Kolay hasta oluruz Hastalıklarımız daha uzun sürer Saç, deri, tırnak gibi dokularımızın sağlığı bozulur Organlarımızın çalışması aksar KARBONHİDRATLAR Vücudumuzun çalışması ve günlük hareketlerimizi yapabilmek için gerekli olan enerjinin büyük çoğunluğunu karbonhidratlar sağlar. Bazı karbonhidratlar basit bir yapıdadır. Bunlar bize tatlı tadı veren karbonhidratlardır. Günlük yaşamımızda fazla hareketli değilsek ve spor yapmıyorsak, şeker içeriği yüksek besinleri fazla miktarda tüketmemeliyiz. Bu tür yiyecekleri fazla tüketmek şişmanlığa neden olur. Ayrıca, hızla kana karıştıkları için iştahımızı azaltarak vücudumuz için gerekli olan diğer besinleri yeterli miktarda yememize engel olurlar. 16

18 YAĞLAR En fazla enerji sağlayan besin öğesi yağlardır. Sıvı ve katı yağlar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Sıvı yağlar, zeytin, ay çekirdeği, mısır, fındık ve soya gibi bitkisel besinlerden elde edilmektedir. Katı yağlar margarin ve tereyağıdır. Ayrıca bütün hayvansal besinlerin içinde de katı yağlar bulunmaktadır. Katı yağların fazla miktarda tüketilmesi kalp ve damar sağlığımız için sakıncalıdır. Yağ içeriği yüksek besinleri fazla miktarda yersek: Gereğinden fazla enerji aldığımız için şişmanlarız Vücudumuzda dolaşan kanın bileşimi bozulur Kalp ve damar sağlığımız olumsuz yönde etkilenir VİTAMİNLER Vitaminler hastalıklardan korunabilmek için gereklidir. En çok vitamin sağlayan besinler taze sebze ve meyvelerdir. A vitamini, daha iyi görmemizi sağlar, büyüme ve gelişme için çok gereklidir. C vitamini ise bizi grip, nezle gibi hastalıklara karşı korur. Ayrıca diş etlerimizin daha sağlıklı olması için de C vitamini gereklidir. Güneş ışınlarından yeterince yararlanırsak, besinlerle vücudumuza aldığımız D vitamini, görevlerini daha iyi yapabilir. Süt, yoğurt, peynir gibi besinlerde bulunan kalsiyum, D vitamini yardımıyla kemiklerimizi güçlendirir. B grubu vitaminler kan yapımı, kas ve sinir sisteminin çalışması için gereklidirler. Bu vitaminler, bütün besinlerde farklı miktarlarda bulunmaktadır. 17

19 MİNERALLER Vücudumuzda en çok bulunan mineral kalsiyumdur. Kemik ve diş sağlığı için gereklidir. Kalsiyum en çok süt ve sütten yapılan besinlerde bulunur. Günlük olarak süt, yoğurt ve peynirden yeterince tüketilmezse, kalsiyum ihtiyacı yeterince sağlanamaz. Diğer bir mineral de demirdir. En çok et, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, koyu yeşil yapraklı sebzeler gibi besinlerde bulunur. Yeterince kalsiyum ve demir almazsak Kemik ve dişlerimiz yeterince güçlü olmaz. Kemiklerimizin uzaması yavaşladığı için boyumuz kısa kalır Kas ve sinir sistemimizin çalışması aksar Yorgunluk ve halsizlik gelişir Dikkat dağınıklığı nedeniyle öğrenme yavaşlar Hastalıklara yakalanmamız kolaylaşır SU Vücudumuzun düzenli çalışabilmesi için gerekli olan sıvının çoğunluğunu su ve diğer içeceklerden sağlarız. Geriye kalan miktarı ise yiyeceklerimizin bileşiminde bulunan ve farkında olmadan aldığımız su ile karşılamış oluruz. Vücudumuza aldığımız su idrar, ter ve dışkıyla atılır. Bir miktarını da solunum yoluyla kaybederiz. Sıcak havalarda ve fiziksel aktivite sırasında terleme nedeniyle su kaybımız artar. Ayrıca ishal sırasında dışkı ile daha fazla su atarız. Günlük olarak kaybettiğimiz miktarı karşılayacak kadar sıvı almadığımızda vücut hücrelerinin çalışması aksar. 18

20 Besin Grupları Doğumdan itibaren büyüme, gelişme ve sağlıklı bir yaşam için vücudumuza gerekli olan bütün maddeleri besinlerle alırız. Hareket etmek için enerjiye ihtiyacımız vardır. İşte bu enerjiyi bize sağlayan aldığımız besinlerdir. Vücudumuzun büyümesi, yenilenmesi, organlarımızın düzenli olarak çalışabilmesi için 4 temel besin grubundan da hergün gerekli miktarda almamız gerekir. Böylece yeterli ve dengeli beslenmiş oluruz. İçerdikleri besin öğeleri yönünden birbirine benzeyen besinler bir araya toplandığında 4 grup oluşmaktadır. 19

21 Süt Grubu Bu grupta bulunan besinler süt, yoğurt, peynir, ayran, süt tozu, sütlü tatlılar (sütlaç, muhallebi, dondurma) gibi besinlerdir. Kalsiyum, protein, D vitamini, bazı B grubu vitaminler bu grup besinlerin sağladığı önemli besin ögeleridir. Süt grubunda bulunan kalsiyum kemiklerimizin ve dişlerimizin sağlıklı gelişmesini sağlar. Hücrelerimizin çalışmasında önemli rol oynar. Protein, B vitaminleri, fosfor ve çinko için de iyi kaynaktır. Çocukların günde 3-4 su bardağı kadar süt grubu besinleri tüketmeleri gerekir. Kalsiyum eksik alındığı zaman, dişlerimizde şekil bozuklukları ve çürükler olur. Boyumuz da yeterince uzamaz. Et, Yumurta, Kuru Baklagil Grubu Kırmızı et (dana, kuzu vb.), beyaz et (tavuk, hindi, balık), yumurta, kuru baklagiller (mercimek, kuru fasulye, nohut), et ürünleri (salam, sosis, sucuk, pastırma) bu grupta bulunan besinlerdendir. Bu gruptaki besinlerin sağladığı önemli besin ögeleri protein, demir ve bazı B grubu vitaminlerdir. Bu besinler büyüme ve gelişmemiz için önemlidir. Hastalıklara karşı direncimizi arttırır. Hücrelerin yenilenmesini ve dokularımızın kendini onarmasını sağlar. Bu besinler protein, demir, çinko, fosfor, magnezyum ve B vitaminleri için iyi bir kaynaktır. Kuru baklagiller bağırsakları çalıştıran posadan da zengindir. 20

22 Sebze ve Meyve Grubu Bütün taze sebze ve meyveler bu grupta yer alır. (domates, havuç, salatalık, taze fasulye, patlıcan, yeşil biber, pırasa, karnabahar, lahana, ıspanak, kereviz, patates, maydanoz, dereotu, marul gibi besinler, bütün taze meyveler) Bu gruptaki besinlerin sağladığı önemli besin ögeleri, vitaminler (özellikle C ve A vitaminleri) ve minerallerdir. A vitamini gözlerimizin iyi görmesi ve derimizin sağlığı için çok önemli bir vitamindir. C vitamini de bizi hastalıklardan korur ve hastalıkların daha çabuk iyileşmesine yardımcı olur. Sağlığımız için günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketmeliyiz. Ekmek ve Tahıl Grubu Buğday, çavdar, yulaf ve mısırdan yapılmış ekmekler, bazlama, makarna, şehriye, bulgur, irmik, un, pirinç, yufka gibi besinler bu gruba girer. Bu gruptaki besinlerin sağladığı önemli besin ögeleri, karbonhidrat, bazı B grubu vitaminler, mineraller ve posadır. Bu gruptaki besinler vücudumuz için enerji sağlar. Çavdar ve yulaf gibi lif içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi, bağırsaklarımızın düzenli çalışmasını sağlar. 21

23 Sağlıklı Beslenme İçin Genel Öneriler 4 besin grubundan da her gün tüketmemiz gerekiyor. Toplam olarak tüketmemiz gereken miktarı 3 ana, 2 ara öğüne dağıtırsak, dengeli ve yeterli beslenmiş oluruz. Sabah kahvaltısı, öğlen ve akşam yemekleri ana öğünlerdir. Özellikle ana öğünleri atlamak yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olur. Kahvaltı, okul başarımızın artması için çok önemlidir. Güne enerjiyle başlamak, çabuk yorulmamak, öğrendiklerimizi kolay hatırlamak için mutlaka kahvaltı yapmalıyız. Güne kahvaltı yapmadan başlarsak dikkatimiz dağılır, kolay yoruluruz ve zihinsel performansımız düşer. Ara öğünlerdeki besinler, aldığımız enerji miktarını etkiler. Okulda, evde, dinlenirken ya da acıktığımızda meyve, ayran, süt, taze meyve suları, peynir-ekmek, küçük kek gibi besinleri tercih edebiliriz. Canımız tatlı istediğinde en iyi seçim, sütlaç veya muhallebi gibi sütlü tatlılardır. 22

24 Sağlıklı Beslenme İçin Genel Öneriler Çocukların özellikle kemik ve diş gelişimi için günde 2-3 su bardağı kadar süt veya yoğurt, 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir tüketmeleri önemlidir. Hastalıklara karşı daha dirençli olmamız, gözlerimizin, cildimizin ve sindirim sistemimizin sağlıklı olması için her gün 5 porsiyon taze sebze veya meyve tüketmeye özen göstermeliyiz. Özellikle öğün aralarında şekerli besinlerden uzak durmalıyız. Çünkü bu tür besinler dişlerimizin çürümesine neden olurlar. Bu besinleri tükettiğimizde mutlaka dişlerimizi fırçalamalı ya da ağzımızı bol su ile çalkalamalıyız. Günlük 8-10 su bardağı su tüketmeliyiz. İçtiğimiz suyun güvenilir içme suyu olmasına özen göstermeliyiz. Tuvalet ve genel kullanıma açık çeşmelerden su içmemeye dikkat etmeliyiz. Gazlı ve diğer hazır içecekler yerine süt, ayran, taze sıkılmış meyve suyunu tercih etmeliyiz. 23

25 Güvenli Besin Nedir Güvenli besin, temiz, bozulmamış ve içinde sağlığa zararlı maddeler bulundurmayan besinlerdir. Açıkta satılan besinler hem temiz değildir, hem de uygun koşullarda bulunmadıkları için bozulmuş olabilirler. Okul kantinleri, büfe gibi yerlerden satın alınan besinlerin seçiminde dikkatli olunması gerekmektedir. Süt, ayran gibi ambalajlı besinleri satın alırken etiket bilgisinde üretim izninin bulunmasına ve son kullanım tarihinin geçmemiş olmasına, ambalajsız satılan tost, simit, poğaça gibi yiyeceklerin de temiz ve güvenilir şekilde hazırlanmış olmasına dikkat etmelisiniz. Açıkta satılan yiyeceklerden satın almayın Besin satın alırken son kullanma tarihlerine dikkat edin Kolay bozulacak besinleri buzdolabında saklayın 24

26 temel hijyen kuralları Sağlığımıza zarar verecek ortamlardan korunmak için yapabileceğimiz uygulamalar ve aldığımız temizlik önlemlerinin tümüne hijyen denir. Yaşadığımız ortamın, içtiğimiz suyun, soluduğumuz havanın, kullandığımız eşyaların, tükettiğimiz gıdaların temiz olması sağlığımız için çok önemlidir. Başta kendi sağlığımız olmak üzere, başkalarının da sağlığını korumanın en önemli aracı temizliktir. Sadece beden temizliği değil, kullanılan her şeyi ve her ortamı temiz tutmak da temiz olmanın gereğidir. Temizlik deyince aklımıza ilk gelen şey su ve sabundur. Banyo süngerleri, lifleri, diş fırçaları, el ve ayak temizliği ile vücut temizliğinde kullanılan fırçalar, tırnak makası gibi eşyalar kişisel temizlik araçlarıdır. Sağlığımız için bu temizlik araçlarını başkalarıyla paylaşmamaya özen göstermeliyiz. Hastalık yapan pek çok mikrop temiz olmayan insanlara kolayca yerleşir. Kişisel hijyenin amacı, hastalık yapıcı mikropların vücuda bulaşmasını ve çevreye yayılmasını önlemektir. Sağlığımızı korumak için el, vücut, ağız, diş, saç ve giysi temizliği gibi kişisel hijyen kurallarına mutlaka uymalıyız. TEMEL HİJYEN KURALLARI ÇOCUKLAR İÇİN 25

27 BAKTERİLER Gözle görülmeyen, ancak mikroskop altında görülebilen canlılardır. Bakterilerin hepsi bize zarar vermeyebilir. Bakteriler hava, toprak, eller, saçlar, tırnaklar, giysiler, kapı kolları vb. pek çok yerde bulunurlar. Bakterilerin pek çoğunun hareket etme yeteneği yoktur. Onları bir yerden bir başka yere taşıyan aracılar, rüzgâr, toz, toprak, böcek, sinek, haşereler ve diğer canlılar, besinler ve insanlardır. KÜF MANTARI Küf mantarları, nemli ve sıcak ortamları severler, hemen hemen her şartta her yerde yaşayabilir ve çoğalırlar. 26 VİRÜSLER Virüsler de tıpkı bakteriler gibi insanlarda hastalık yaparlar. Virüslerin sebep olduğu hastalıklardan sonra iyileşirken vücudun savunma sisteminin gücü çok önemlidir. Virüsler genellikle bizlere hava, su, tükürük ve kan yoluyla bulaşırlar. Belirli bir süre kapı kolları gibi yüzeylerde yaşayabilirler. Bu nedenle toplu kullanıma açık mekanlarda virüslere karşı çok dikkatli olmalıyız. Genellikle havadan ve kirli ellerin dokunduğu eşyalar yoluyla insandan insana kolaylıkla bulaşırlar. PARAZİTLER Parazitler, bir canlıya bağımlı olarak yaşayabilen ve üzerinde yaşadığı canlıya zarar veren mikroplardandır. Parazitler genellikle o canlının bağırsağına yerleşir ve orada yaşarlar. Tuvaletlerde, tuvalet pisliği ile kirlenmiş sularda, çiğ etlerde, kirli sular ile sulanan sebzelerde bulunurlar. Ayrıca, hayvanların dışkıları da parazitlerin etrafa bulaşmasına neden olabilir.

28 Kişisel Hijyen Mikroplarla en çok karşılaşan ve onları kolayca taşıyan yerimiz ellerimizdir. Bazı bakteriler, ellerimizdeki gözenek, çizik, çatlak ve kıllara iyice yapışırlar. Toz ve kirle karışarak hızla çoğalmak için uygun ortam bulurlar. Bu yüzden ellerimizi sık sık yıkamalıyız. Özellikle tuvaletten sonra iyi yıkanmamış el ve tırnaklarımızda kalan mikroplar, sarılık, tifo, dizanteri, kıl kurdu gibi pek çok dışkı kaynaklı hastalığın yayılmasına neden olur. Ellerimizi Ne Zaman Yıkamalıyız? Tuvaletten sonra Dışarıdan eve gelince Burnumuzu sildikten sonra Öksürüp hapşırdıktan sonra Parayı elledikten sonra Dişlerimizi fırçalamadan önce Her yemek öncesi ve sonrasında Çamur ve toprak ile oynadıktan sonra Hasta bir arkadaşımızla el sıkıştıktan sonra Kedi, köpek gibi hayvanları sevdikten sonra 27

29 Ellerimizi en uygun şekilde nasıl yıkamalıyız? 1- Suyu ellerinizin dayanabileceği sıcaklıkta açın. 2- Bileklerinizi ve parmak uçlarınızı iyice sabunlayın. 3- Ellerinizin parmak aralarını 20 saniye ovuşturun. 4- Akan su altında ellerinizi iyice durulayın. 5- Temiz bir kağıt havlu veya havlu ile ellerinizi kurulayın. 28

30 Kişisel Hijyen Kuralları Banyo yaparak temizlenmek derimizin sağlığı için çok önemlidir. Toz, kir, ter ve yağlar derimizin gözeneklerini kapatır. Banyo yaptığımızda gözeneklerimiz açılır ve derimizin görevini yapması kolaylaşır. Bu yüzden haftada en az iki kez yıkanmalıyız. Saç dipleri mikropların yaşaması için çok uygundur. Kafa derimizde 1 milyon adet /cm² bakteri bulunur ve bu nedenle saçlarımızın temizlik ve bakımına dikkat etmeliyiz. Saçlarımızı en az haftada bir kere yıkamalı ve her gün kendimize ait bir tarak ile taramalıyız. Kir ve yağ tırnakların alt kısımlarında kolayca birikir. Burada mikroplar barınabilir, bağırsak parazitlerinin yumurtaları da bulunabilir. Bu yüzden tırnak yemek, sağlığımız için zararlı bir alışkanlıktır. Tırnakların düzenli kesilmesi, banyo yaparken de tırnak fırçası ile fırçalanarak temizlenmesi gerekir. Haftada bir defa el ve ayak tırnaklarımızı kesmeliyiz. Çamaşır ve giyeceklerimizi sık sık değiştirilmeliyiz. Okuldan ya da dışarıdan eve geldiğimizde el, yüz ve ayaklarımızı mutlaka yıkamalıyız. Yatağa girerken pijama giymeliyiz. 29

31 Hijyen ve Diş Sağlığı Kişisel temizliğin sağlanmasında, el temizliğinin yanı sıra genel vücut temizliği ve diş temizliği de çok önemlidir. Dişlerimizi korumanın en etkili yolu düzenli olarak fırçalamaktır. Dilimizin yapısı oldukça pürüzlüdür ve bakterilerin yaşaması için elverişlidir. Yemek sonrası ağız ve dişimizde kalan artıklar milyonlarca mikrop için yeterli besin kaynağını oluşturur. Özellikle şekerli yiyecek artıkları asit oluşturarak dişlerin zarar görmesine neden olur. Eğer, dişlerimizi fırçalamazsak çürümeye başlar. Diş fırçamızı altı ayda bir değiştirmeliyiz. Yılda en az bir kere diş doktoruna gitmeliyiz. Dişlerimizi nasıl fırçalamalıyız? Diş fırçasını 45 derecelik açı yapacak şekilde tutun ve diş eti hizasından başlayarak ağız boşluğuna doğru fırçalamaya başlayın. Dişinizin dış yüzeyinden başlayarak yumuşak ve dairesel hareketlerle ön dişlerden arka dişlere doğru fırçalama işlemine devam edin. Aynı şekilde dişlerin iç yüzeylerini de fırçalayın. Daha sonra dişlerinizin çiğneme yüzeylerini fırçanızı düz olarak ileri geri hareket ettirerek fırçalayın. Sindirimimiz ağzımızda başlar. İyi bir sindirim yapabilmek için ağız ve dişlerimizin sağlıklı olması gerekir. 30

32 Besin Hijyeni Hijyenik bir gıda, temiz ve bozulmamıştır. İçinde sağlığa zararlı bir madde bulundurmaz Açıkta satılan gıdaların temiz olduğundan, uygun koşullarda saklanmadığından ve bozulmuş olmadıklarından asla emin olamayız. Açıkta satılan besinleri asla satın almayın. Yiyecek ve içecek satın alırken etiketilerini iyi okuyun. Etiketinde üretim izni olmayan ya da son kullanma tarihi geçmiş olanları asla satın almayın. Hemen tüketmeyecekseniz soğuk ortamda beklemeleri gereken besinleri satın aldıktan sonra, derhal buzdolabına koyun. Yiyecek ve içeceklerinizi oda sıcaklığında 2 saatten fazla bekletmeyin. Çiğ ve pişmiş veya pişirilmeye gerek duyulmadan yiyeceğiniz besinleri birbirinden ayrı yerlerde hazırlayın. Böylece çiğ besinlerde bulunan mikropların pişmiş besinlere geçişini önlemiş olursunuz. Sebze ve meyveleri akan bol su altında iyice yıkamadan kesinlikle yemeyin. Yere düşen yiyecekleri asla yemeyin. Beslenme çantanızı hiçbir zaman yere koymayın. Yiyeceklerinizi kalorifer üstü gibi sıcak yerlerde bekletmeyin. 31

33 KAYNAKLAR 1.) TOÇBİ Projesi Araştırma Raporu, T.C. Sağlık Bakanlığı, ) Karaağaoğlu Nilgün, İlköğretim Çocukları İçin Sağlıklı Beslenme, T.C. Sağlık Bakanlığı Beslenme Bilgi Serisi, ) Baltacı Gül, Çocuk Ve Spor, T.C. Sağlık Bakanlığı Fiziksel Aktivite Bilgi Serisi, ) Bilici Saniye, Uyar Fatih, Beyhan Yasemin, Sağlam Fatma, İlköğretim Çocukları İçin Gıda Hijyeni El Kitabı, T.C. Sağlık Bakanlığı Beslenme Bilgi Serisi, ) Bilici Saniye, Buzgan Turan, İlköğretim Çocukları İçin El Hijyeni, T.C. Sağlık Bakanlığı Beslenme Bilgi Serisi, ) Samur Gülhan, Vitaminler, Mineraller ve Sağlığımız, T.C. Sağlık Bakanlığı Beslenme Bilgi Serisi, ) Türkiye ye Özgü Beslenme Rehberi, T.C. Sağlık Bakanlığı, ) Sağlıklı Beslenme Broşürleri, T.C. Sağlık Bakanlığı 32

DENGELİ BESLENME NEDİR?

DENGELİ BESLENME NEDİR? DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli

Detaylı

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME Doğumdan itibaren büyüme ve gelişme, sağlıklı ve uzun bir yaşam için vücudumuza gerekli olan bütün maddeleri besinlerle alırız. Besin; yenilebilen ve yenildiğinde

Detaylı

BESLENME REHBERİ BESİN ÖĞELERİ

BESLENME REHBERİ BESİN ÖĞELERİ SAĞLIKLI BESLENEBİLİYOR MUYUM? BESLENME REHBERİ Sevgili öğrenciler; okula ilk başladığınız günleri hatırlıyor musunuz? Artık aile büyükleriniz, daha önceden olduğu kadar sizlerle birlikte değiller. Öğretmenleriniz

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel

Detaylı

2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ADSIZ SEDAT SEZGİN ORTAOKULU OBEZİTE VE BESLENME KONULU BİLGİLENDİRME ÇALIŞMASI

2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ADSIZ SEDAT SEZGİN ORTAOKULU OBEZİTE VE BESLENME KONULU BİLGİLENDİRME ÇALIŞMASI 2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ADSIZ SEDAT SEZGİN ORTAOKULU OBEZİTE VE BESLENME KONULU BİLGİLENDİRME ÇALIŞMASI İLKÖĞRETİM ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARDA OBEZİTE VE BESLENME Obezite vücut ağırlığının ve vücuttaki

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL SAĞLIKLI BESLENME AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL 1 İNSANLAR NEDEN YEMEK YER 2 3 Sağlığın temeli yeterli ve dengeli (sağlıklı) beslenmedir. İnsan vücudunu bir arabaya benzetebiliriz;

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Beslenme; insanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin vücuda alınıp kullanılabilmesidir.

Detaylı

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara ÇOCUKLARDA BESLENME Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara **Bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden, beklenen uygarlık seviyesine ulaşabilmesi, ancak bedensel ve zihinsel

Detaylı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı Dengeli Beslenme Yaşamımız boyunca sürekli büyürüz. Bebeklikten itibaren sağlıklı bir şekilde büyümek ve gelişmek için düzenli, dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. Beslenmek yani yemek yemek günlük

Detaylı

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler BESİNLER Yaşam için gerekli besin öğelerini sağlayan bitkisel ve hayvansal gıdalar BESİN olarak tanımlanır. Besinler, elde edildikleri kaynaklara göre iki gruba ayrılır: Süt, yumurta, peynir, et, tavuk,

Detaylı

ANTALYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ

ANTALYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ ANTALYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ BESLENME: Büyüme, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için besinlerin kullanılmasıdır. BESİNLER VE BESİN ÖĞELERİ Yaşamımız için gerekli olan bütün besinleri,

Detaylı

Yeterli ve Dengeli Beslen!

Yeterli ve Dengeli Beslen! Yeterli ve Dengeli Beslen! Hareketli Ol, Egzersiz Yap! Kişisel Bakımına ve Günlük Hijyenine Özen Göster! Uyku Düzenine Dikkat Et! Stresten Uzak Dur! Yeterli ve dengeli beslenme «4 Yapraklı Yonca» içerisindeki

Detaylı

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz Diyetisyen Serap Orak Tufan İstanbul 2015 NEDEN OKULA GİDERİZ? PEKİ NEDEN YEMEK YERİZ? Hastalanmamak için Daha Güçlü olmak için Daha çabuk büyümek için Karnımızı

Detaylı

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1 YETERLİ ve DENGELİ BESLENME PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ OKUL ÇAĞINDA BESLENME Okul çağı dönemi, büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, besin

Detaylı

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK EL YIKAMA AĞIZ VE DİŞ TEMİZLİĞİ VÜCUT TEMİZLİĞİ EL YIKAMA ELLERİMİZİ NİÇİN YIKARIZ? Ellerimizdeki mikropları uzaklaştırmak

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK; Fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. BESLENME; Büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken

Detaylı

4.Sınıf Fen Bilimleri

4.Sınıf Fen Bilimleri Fen Bilimleri Adı: Soyadı: Numara: Besinler ve İçerikleri Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri ve içtikleri maddelere besin denir.canlılar büyüyüp gelişmek, üremek ( çoğalmak ) ve solunum

Detaylı

YETERLİ DENGELİ BESLENME AKTİVİTE/ SPOR

YETERLİ DENGELİ BESLENME AKTİVİTE/ SPOR SAĞLIKLI YAŞAM YETERLİ DENGELİ BESLENME UYKU TEMİZLİK AKTİVİTE/ SPOR 1- ÇOCUKLAR NASIL BESLENMELİ BESLENME, insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin

Detaylı

gereksinimi kadar sağlamasıdır.

gereksinimi kadar sağlamasıdır. Yeterli beslenme, vücudun yaşamı ve çalışmasını sürdürebilesi için gerekli olan enerjinin sağlanması anlamına gelir. Dengeli beslenme ise, alınan enerjinin yanında bütün besin öğelerini gereksinimi kadar

Detaylı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve

Detaylı

OKUL ÇOCUKLARI İÇİN BESLENME VE GIDA HİJYENİ EL KİTABI

OKUL ÇOCUKLARI İÇİN BESLENME VE GIDA HİJYENİ EL KİTABI OKUL ÇOCUKLARI İÇİN BESLENME VE GIDA HİJYENİ EL KİTABI SANİTER 2010 GİRİŞ Yaşamımızı sürdürebilmek, büyümek, gelişmek ve birer sağlıklı yetişkin olabilmek için yeterli ve dengeli beslenme şarttır. İçinde

Detaylı

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 KİŞİSEL TEMİZLİK Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan önlemlerinin tümü kişisel temizlik olarak

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

Sağlıklı Büyüyelim! Sağlıklı olmak ve sağlıklı büyümek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz.

Sağlıklı Büyüyelim! Sağlıklı olmak ve sağlıklı büyümek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. Sağlıklı Büyüyelim! Sağlıklı olmak ve sağlıklı büyümek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. Arkadaşlarımızla yorulmadan oynayabilmek, güçlü kas ve kemiklere sahip olmak için dengeli beslenmenin yanında

Detaylı

1- Süt ve Sütten Yapılan Besinler

1- Süt ve Sütten Yapılan Besinler Besin Grupları Doğada çok çeşitli besinler bulunmakta ve her besinin besin öğesi bileşimi farklılık göstermektedir. Besin öğelerini tek bir besinle vücudumuza almamız imkansızdır. Besin öğelerinin dengeli

Detaylı

BİLİNÇLİ TÜKETİCİ KİMDİR?

BİLİNÇLİ TÜKETİCİ KİMDİR? BİLİNÇLİ TÜKETİCİ KİMDİR? Bilinçli tüketici güvenli besini tanır. Temiz, bozulmamış ve içinde sağlığa zararlı maddeler bulundurmayan besinlere güvenli besin denir. Açıkta satılan besinler hem temiz değildir,

Detaylı

5. Sınıf Fen ve Teknoloji

5. Sınıf Fen ve Teknoloji KONU: Besinler ve Dengeli Beslenme Besinlerin gerekliliği Bütün canlılar büyümek, gelişmek, ve yaşamını sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmek için beslenmeye ihtiyaç vardır. Canlılar koşmak, yürümek

Detaylı

BESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ

BESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ BESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008 SUNU PLANI Sağlıklı ve dengeli beslenme Temel besin öğeleri ve grupları Öğün içerikleri: Kahvaltı Fast-food ve zararları Çocuğunuzun beslenme çantası

Detaylı

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları SAĞLIKLI BESLENME GİRİŞ Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi Ana Gıda Grupları Meyve ve Sebzeler Hububat ve Bakliyat Süt ürünleri Nişasta, Şeker ve Yağlar Vitaminler ve Mineraller

Detaylı

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için

Detaylı

Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme: Besin: hayvansal kaynaklı besinlerdir. bitkisel kaynaklı besinlerdir. Besin öğesi:

Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme: Besin: hayvansal kaynaklı besinlerdir. bitkisel kaynaklı besinlerdir. Besin öğesi: Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması ve yaşam kalitesini artırması için gerekli olan besinleri vücuduna alıp kullanmasıdır. Beslenme, ne karın doyurmak veya

Detaylı

4 Eylül tarihinde yaptığımız Sezona Merhaba buluşması siz sayın müşterilerimizin yoğun katılımıyla başarıyla gerçekleşmiştir.

4 Eylül tarihinde yaptığımız Sezona Merhaba buluşması siz sayın müşterilerimizin yoğun katılımıyla başarıyla gerçekleşmiştir. 4 Eylül tarihinde yaptığımız Sezona Merhaba buluşması siz sayın müşterilerimizin yoğun katılımıyla başarıyla gerçekleşmiştir. Katılan tüm müşterilerimize gösterdikleri yoğun ilgiden dolayı teşekkür ederiz.

Detaylı

neden az yağlı az kolesterollü diyet?

neden az yağlı az kolesterollü diyet? neden az yağlı az kolesterollü diyet? DYT-YRD07 Rev / 2 Yürürlük Tarihi / 30.12.2005 Rev Tarihi / 17.18.2012 neden az yağlı az kolesterollü diyet? Kolesterol insan vücudunda doğal olarak bulunan yağa benzer

Detaylı

Uzm.Dyt. Rukiye BOZBULUT GAZİ ÜN. TIP FAK. HASTANESİ ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİ BİLİM DALI

Uzm.Dyt. Rukiye BOZBULUT GAZİ ÜN. TIP FAK. HASTANESİ ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİ BİLİM DALI Uzm.Dyt. Rukiye BOZBULUT GAZİ ÜN. TIP FAK. HASTANESİ ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİ BİLİM DALI OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA BESLENME YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Karın doyurmak yada açlık duygusunu bastırmak değildir. Sevilen

Detaylı

EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ. Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin

EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ. Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir GAV yayınıdır. GAV Yayın No:

Detaylı

VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ

VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ Sağlıklı bir yaşam için vücudun deri, saç, el ayak, ağız ve diş gibi kısımlarının bakımı ve temizliğine önem verilmesi gerekir. Derinin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi ve vücuda

Detaylı

ALANYA BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONT.MD YETERLİ VE DOĞRU BESLENME KURALLARI

ALANYA BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONT.MD YETERLİ VE DOĞRU BESLENME KURALLARI ALANYA BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONT.MD YETERLİ VE DOĞRU BESLENME KURALLARI 16 EKİM DÜNYA GIDA GÜNÜ Dünya da bir yanda obeziteyle mücadele yapılırken diğer tarafta açlıktan ölme noktasına gelen insanlara

Detaylı

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

YETERLİ DENGELİ BESLENME

YETERLİ DENGELİ BESLENME YETERLİ DENGELİ BESLENME Yeterli ve dengeli beslenme için günlük ihtiyaç duyulan ENERJİ ve BESİN ÖGELERİ besinlerle vücuda alınır. BESİNLER Besinler içerdikleri besin ögelerine göre 5 TEMEL BESİN GRUBU

Detaylı

ÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI

ÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI ÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI Beslenme yetersizlikleri ve yetersiz fiziksel aktivite çocuğun sosyal ve akademik başarısını etkileyen

Detaylı

Düzenleyen :Burcu GÜLBAHAR Okul Rehber Öğretmeni

Düzenleyen :Burcu GÜLBAHAR Okul Rehber Öğretmeni Düzenleyen :Burcu GÜLBAHAR Okul Rehber Öğretmeni Kilo alımının fizyolojisi Enerji alımı Enerji tüketimi Kontrol faktörleri Genetik etki Diyet Egzersiz Bazal metabolizma Termogenez Yağ içeriği yüksek beslenme

Detaylı

UZUNLU CUMHURİYET ORTAOKULU

UZUNLU CUMHURİYET ORTAOKULU UZUNLU CUMHURİYET ORTAOKULU SPOR KULUBÜ YAYINI VUCUDUMUZ VE DENGELİ BESLENME 2015 BOĞAZLIYAN / YOZGAT SUNU PLANI * Sağlıklı ve Dengeli beslenme * Temel besin öğeleri ve grupları * Öğün içerikleri: Kahvaltı

Detaylı

Canlıların enerji kazanabilmeleri için beslenmeye gereksinimleri vardır.

Canlıların enerji kazanabilmeleri için beslenmeye gereksinimleri vardır. 1- Canlılar neden beslenmeye ihtiyaç duyarlar? Canlıların enerji kazanabilmeleri için beslenmeye gereksinimleri vardır. 2- İnsanlar ve hayvanlar hangi şekilde hareket ederler? İnsanlar ve hayvanlar yer

Detaylı

Yukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır?

Yukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır? 1- l- ll- lll- ıv- Yukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır? A) Yalnız ı B) ıı ve ııı C) ı, II, ıv D) Hepsi 2- A Kandaki zararlı

Detaylı

HİJYEN. Sağlıklı yaşama şartlarını öğreten bir bilim dalıdır.

HİJYEN. Sağlıklı yaşama şartlarını öğreten bir bilim dalıdır. HİJYEN HİJYEN Sağlıklı yaşama şartlarını öğreten bir bilim dalıdır. Aynı zamanda birey ve toplum olarak insan sağlığının korunması ve geliştirilmesini hedefler. Yaşamın verimli, sağlıklı düzeyde uzun süre

Detaylı

DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein,

DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein, DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein, karbonhidrat, yağ ve enerji ihtiyacınızı karşılayacaktır. * Bu

Detaylı

n lf o o d p l a Bu metnin Türkçeye çevirisi Pınar Enstitüsü'nün desteği ile gerçekleştirilmiştir.

n lf o o d p l a Bu metnin Türkçeye çevirisi Pınar Enstitüsü'nün desteği ile gerçekleştirilmiştir. g olf or w. coo n lf o o d p l a et. g or co w w et. ww w.efa d.o rg.eufic.org w ww Bu metnin Türkçeye çevirisi Pınar Enstitüsü'nün desteği ile gerçekleştirilmiştir. Bisiklet sürmeyi öğrendiğin zamanı hatırlıyor

Detaylı

5. SINIF FEN VE TEKLONOJİ DERSİ

5. SINIF FEN VE TEKLONOJİ DERSİ 02.12. 5. SINIF FEN VE TEKLONOJİ DERSİ VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİ TARAFINDAN 2.12. TARİHİNDE ENFORMATİK BÖLÜM BAŞKANLIĞINDA HAZIRLANMIŞTIR.

Detaylı

SULUOVA MESLEK YÜKSEKOKULU

SULUOVA MESLEK YÜKSEKOKULU T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ SULUOVA MESLEK YÜKSEKOKULU [Gıda İşleme Bölümü] Dünya gıda günü nedir? Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 16 Ekim i Dünya Gıda Günü olarak kabul etmiştir. Dünya Gıda

Detaylı

Hijyen Kurallarının Küçük Yaşta. Öğretilmesinin Esasları

Hijyen Kurallarının Küçük Yaşta. Öğretilmesinin Esasları Hijyen Kurallarının Küçük Yaşta Öğretilmesinin Esasları Hijyen ne demektir? Sağlığın korunması için her türlü hastalık etmeninin ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Kişilerin kendi sağlığını korudukları ve devam

Detaylı

Çocukların. Büyüme ve Gelişmesinde. Hareketli Yaşamın Önemi

Çocukların. Büyüme ve Gelişmesinde. Hareketli Yaşamın Önemi Çocukların Büyüme ve Gelişmesinde Çocuklara küçük yaşlardan itibaren fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırmak ileriki yaşamlarında onların aktif bireyler olmalarını sağlar. Düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı

Detaylı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı Sporcu Beslenmesi Ve Makarna Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı BESLENME Genetik yapı PERFORMANS Fiziksel kondisyon Yaş Cinsiyet Yaş Enerji gereksinimi Vücut bileşimi

Detaylı

Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir.

Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir. Ağız ve Diş Sağlığı Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir. Ağız sağlığı: Dişler ve onları

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI Ekmek, diğer tahıllar ve patates Meyve ve sebzeler Et, balık ve alternatifleri Yağ ve şeker oranı yüksek yiyecek ve içecekler Süt ve süt ürünleri Sağlıklı beslenme tabağı insanların

Detaylı

Vitaminlerin yararları nedendir?

Vitaminlerin yararları nedendir? Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin

Detaylı

GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME

GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME NEDEN ÖNEMLİDİR? Hayat sağlıkla güzeldir BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ Gebelik öncesi ideal ağırlığında olan yetişkin kadınların ortalama 9-14 kg arasında (ayda 1-1,5kg)

Detaylı

Beslenme Dersi sunusu

Beslenme Dersi sunusu Beslenme Dersi sunusu Beslenme ile ilgili kavramlar Besin (lat.aliment): Yenebilen bitki ve hayvan dokularıdır. Su, organik ve inorganik ögelerden oluşur. Hayvansal ve bitkisel olarak iki kaynaktan elde

Detaylı

Böbrek Hastalıklarında BESLENME. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir. BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ

Böbrek Hastalıklarında BESLENME. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir. BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ Böbrek Hastalıklarında BESLENME TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ Böbrek Hastalıklarında BESLENME Diyetiniz günlük enerji gereksiniminize

Detaylı

FASİKÜL Besinlerimiz. Besinler ve Özellikleri. 4. Sınıf Fen Bilimleri

FASİKÜL Besinlerimiz. Besinler ve Özellikleri. 4. Sınıf Fen Bilimleri 2. FASİKÜL Besinlerimiz Besinler ve Özellikleri 1 Besinler ve Özellikleri BESİNLER VE ÖZELLİKLERİ Besinler canlılar için çok önemlidir. Gün içerisinde tükettiğimiz besinlerde vücudumuz için gerekli maddeler

Detaylı

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr Ağacın kökü toprak İnsanın kökü EKMEK tir. 2 BİR AYDA 7-12 KG. VERMEK

Detaylı

Kanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir.

Kanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir. KANSER HASTALARINDA BESLENME DESTEĞİ Dengeli ve sağlıklı beslenme sadece tedavi gören kanser hastaları için değil tedavi sonrası süreçte de sağlıklı yaşamı oluşturan önemli unsurlardan biridir. Kanser

Detaylı

MERHABA ARKADAŞLAR BEN YEŞİLCAN!

MERHABA ARKADAŞLAR BEN YEŞİLCAN! MERHABA ARKADAŞLAR BEN YEŞİLCAN! Sağlıklı olan ne varsa yaparım. Zararlı olan her şeyle savaşırım. Kötülerin düşmanı, iyilerin dostuyum. Zor durumda kaldığınızda İmdaat! diye beni çağırabilirsiniz. Sesinizi

Detaylı

DiYABET VE BESLENME N M.-

DiYABET VE BESLENME N M.- DiYABET VE BESLENME Diyabet tedavisinin amacı;kan şekeri kontrolünü sağlayarak diyabetin seyrinde gelişebilecek bozuklukları (komplikasyonları) önlemek veya geciktirmek; böylece yaşam kalitenizi yükseltmektir.

Detaylı

Emzirme dönemindeki beslenmeniz en az hamilelikte beslenmenize dikkat etmeniz kadar önemlidir.

Emzirme dönemindeki beslenmeniz en az hamilelikte beslenmenize dikkat etmeniz kadar önemlidir. Emzirme dönemindeki beslenmeniz en az hamilelikte beslenmenize dikkat etmeniz kadar önemlidir. Bir anne adayı anne olduğunu öğrendiği andan itibaren yavrusu ve kendisi için en iyi şekilde yaşamaya çalışır

Detaylı

BESLENME. Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Şenay GÖRÜCÜ YILMAZ

BESLENME. Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Şenay GÖRÜCÜ YILMAZ BESLENME Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Şenay GÖRÜCÜ YILMAZ 2 SAĞLIKLI BESLENME O Beslenme, O Yeterli ve dengeli beslenme O Besin O Besin öğeleri 3 İnsanlar neden yemek yer? Beslenme; İnsanın büyümesi, gelişmesi,

Detaylı

ZAYIFLAMA DiYETi. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir. BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ

ZAYIFLAMA DiYETi. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir. BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ ZAYIFLAMA DiYETi TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ ZAYIFLAMA DiYETi Diyetiniz günlük enerji gereksiniminize göre size özgü planlanmıştır.

Detaylı

KALP DAMAR HASTALIKLARI VE BESLENME

KALP DAMAR HASTALIKLARI VE BESLENME KALP DAMAR HASTALIKLARI VE BESLENME Kalp hastalıkları deyince; kalp ve kan damarlarına ilişkin hastalıklar aklımıza gelmektedir. Damar sertliği; Atardamar duvarının kalınlaşmasıdır. Yavaş seyreden ilerleyici

Detaylı

OKUL ÇAĞINDA BESLENME

OKUL ÇAĞINDA BESLENME OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME

Detaylı

ABC KOLEJİ REVİRİ SAĞLIK BÜLTENİ

ABC KOLEJİ REVİRİ SAĞLIK BÜLTENİ ABC KOLEJİ REVİRİ SAĞLIK BÜLTENİ NO: 1 HAZIRLAYAN : Aynur DİKKAŞ Hemşire ABC Koleji ŞUBAT 2014 Mehmet BAĞÇECİK ABC Koleji Müdürü Sayın Veliler ve sevgili çocuklar; Sağlık, bütün canlılar için önemlidir.

Detaylı

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Ülkemizde halkın beslenme

Detaylı

1. ÜNİTE. Sigara ve alkolün; insan sağlığına, çevreye ve topluma verdiği zararları, zararlı maddelerden uzak durulması gerektiğini, sağlıklı yaşamak

1. ÜNİTE. Sigara ve alkolün; insan sağlığına, çevreye ve topluma verdiği zararları, zararlı maddelerden uzak durulması gerektiğini, sağlıklı yaşamak 1. ÜNİTE Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Neler Öğreneceğiz? Besinler Canlıların yaşayabilmek için besine ihtiyaç duyduğunu, besin içeriklerinin vücuttaki öncelikli görevlerini, vitamin çeşitlerinin en

Detaylı

ŞİKAYETİNİZ Mİ VAR??? Yemek sonrası şişkinlik hissediyorum... Yemeklerden sonra hazımsızlık hissediyorum...

ŞİKAYETİNİZ Mİ VAR??? Yemek sonrası şişkinlik hissediyorum... Yemeklerden sonra hazımsızlık hissediyorum... ŞİKAYETİNİZ Mİ VAR??? Yemek sonrası şişkinlik hissediyorum... Yemeklerden sonra hazımsızlık hissediyorum... ŞİKAYETİNİZ Mİ VAR??? Ha4ada 2-3 defa kabızlığım oluyor... Kabız olduğumda fissür/hemoroid şikayetlerim

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ KOAH LI HASTANIN BESLENMESİ FR-HYE-04-719-41

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ KOAH LI HASTANIN BESLENMESİ FR-HYE-04-719-41 FR-HYE-04-719-41 ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ KOAH LI HASTANIN BESLENMESİ Hazırlayan AD/BD/Birim(ler): Beslenme ve Diyet Birimi Sayfa 1 / 7 İlk yayın tarihi: 01.05.2007

Detaylı

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİKTE BESLENMENİN ÖNEMİ Gebelik kadınlar için doğal fizyolojik bir olaydır. Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin

Detaylı

İÇİNDEKİLER Sayfa SUNUŞ SAĞLIKLI BESLENİYOR MUYUM?... 1

İÇİNDEKİLER Sayfa SUNUŞ SAĞLIKLI BESLENİYOR MUYUM?... 1 İÇİNDEKİLER Sayfa SUNUŞ SAĞLIKLI BESLENİYOR MUYUM?... 1 BESİNLER VE BESİN ÖGELERİ. 2 Besin Öğeleri.. 3-10 Besinlerimizi Tanıyalım.. 11-15 ÖĞÜNLERİMİZ... 16 BİRLİKTE MENÜ YAPALIM.. 17 Ana Öğünler İçin Menü

Detaylı

Aylara Göre Meyve, Sebze ve Balık Tüketimi

Aylara Göre Meyve, Sebze ve Balık Tüketimi Aylara Göre Meyve, Sebze ve Balık Tüketimi OCAK Balık: Kefal, tekir,kırlangıç, istrongilos, levrek, Sebze: Kereviz, lahana, brüksel lahanası, brokoli, havuç, pırasa, ıspanak, pazı, kara turp, kırmızı turp

Detaylı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebek beslenmesinde 0-3 yaş arası kritik bir dönemdir. Bu dönemde annelerin her konuda olduğu gibi beslenme konusunda bebekleri için mümkün olan en 1 / 7 iyi

Detaylı

KÖTÜ AĞIZ HİJYENİ OLAN KİŞİLERDE;

KÖTÜ AĞIZ HİJYENİ OLAN KİŞİLERDE; AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI KÖTÜ AĞIZ HİJYENİ OLAN KİŞİLERDE; kardiovasküler/ serebrovasküler sistem hastalıkları, osteoporoz, üst solunum yolları enfeksiyonları, kadınlarda erken doğum, düşük doğum ağırlığı riskinin

Detaylı

DOĞA OKULLARI OKUL MENÜSÜ KILAVUZU

DOĞA OKULLARI OKUL MENÜSÜ KILAVUZU DOĞA OKULLARI OKUL MENÜSÜ KILAVUZU EKİM 2015 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. BENİM TABAĞIM KONSEPTİ 3. BESİN GRUPLARI 4. MENÜ KILAVUZU a. ARA ÖĞÜNLER b. ANA ÖĞÜNLER c. SALATA BAR 5. MENÜNÜN YAĞ VE ŞEKER İÇERİĞİ

Detaylı

HİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ

HİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ HİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ Hiperlipidemi; kanda çeşitli yağların yüksekliğini ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu çeşitli yağ tipleri kolesterol, trigliserid, LDL-kolestroldür.

Detaylı

GÜNLÜK HĠJYEN ALIġKANLIKLARI

GÜNLÜK HĠJYEN ALIġKANLIKLARI GÜNLÜK HĠJYEN ALIġKANLIKLARI HĠJYEN NEDĠR? Bir sağlık bilimi olup,temel ilgi alanı sağlığın korunması ve sürdürülmesidi r. KĠġĠSEL HĠJYEN Kişilerin kendi sağlığını korudukları ve devam ettirdikleri öz

Detaylı

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARDA BESLENMENİN ÖNEMİ

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARDA BESLENMENİN ÖNEMİ OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARDA BESLENMENİN ÖNEMİ Prof. Dr. Nevin ŞANLIER Doç. Dr. Eda KÖKSAL Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü BESLENME KARIN DOYURMAK YA DA AÇLIK DUYGUSUNU

Detaylı

SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME

SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME O Beslenme; insanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin öğelerini yeterli miktarlarda alıp vücudunda

Detaylı

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir?

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir? Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir? Tam ve eksiksiz bir sağlıklı yaşam Doğru beslenme Düzenli egzersiz Düzenli, yeterli ve kaliteli uyku Dengeli,

Detaylı

NE YİYECEĞİNİZİ PLANLAYIN! YENİ BİR YAŞAM İÇİN

NE YİYECEĞİNİZİ PLANLAYIN! YENİ BİR YAŞAM İÇİN NE YİYECEĞİNİZİ PLANLAYIN! YENİ BİR YAŞAM İÇİN Kilo vermenin ötesinde. Yeni bir yaşam için. Yediğiniz gıdalar, sağlığınız için gerekli besinleri içermelidir ancak, bunun şekline sizde karar verebilirsiniz.

Detaylı

SAĞLIĞIN DENGESİ. 5 Gıda Grubu. Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir SÜGAV yayınıdır.

SAĞLIĞIN DENGESİ. 5 Gıda Grubu. Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir SÜGAV yayınıdır. SAĞLIĞIN DENGESİ 5 Gıda Grubu Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir SÜGAV yayınıdır. SÜGAV Yayın No: 05/2011 Sağlığın Dengesi Yeterli ve dengeli beslenebilmek

Detaylı

Tip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu*

Tip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu* Tip 2 Diyabet Hastaları için Beslenme Kılavuzu* Değerli hastalar, Hazırladığımız bu kısa kılavuz ile size günlük hayatınızda tüketeceğiniz gıda maddelerini seçerken, yönünüzü daha iyi belirleyebilmenize

Detaylı

ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZĠTESĠ VE BESLENME. Dyt.Seyran Seçil KURAL

ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZĠTESĠ VE BESLENME. Dyt.Seyran Seçil KURAL ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZĠTESĠ VE BESLENME Dyt.Seyran Seçil KURAL Ana Hedef Sağlıklı bireylerden oluşan sağlıklı bir topluma ulaşmaktır. Amaç Örgün ve yaygın eğitimde obezite ile mücadele konusunda, okul öncesi

Detaylı

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Ekim-2006 ANKARA Birinci Basım : Ekim-2006 Ankara 3000 Adet ISBN : 975 590 181-7 Baskı : Sinem Matbaacılık Bardacık

Detaylı

CANLILAR VE YAŞAM BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ

CANLILAR VE YAŞAM BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ CANLILAR VE YAŞAM 2. ÜNİTE BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ DUYU ORGANLARININ TEMEL GÖREVLERİ GÖZ: Görme Organımız Göz, cisimlerin şeklini, rengini ve büyüklüğünü kısacası görüntüsünü algılamamızı

Detaylı

ailesinden ilk kez uzun saatler ayrıldığı ve çevresi ile iletişiminin arttığı bir dönemdir.

ailesinden ilk kez uzun saatler ayrıldığı ve çevresi ile iletişiminin arttığı bir dönemdir. Sağlıklı Bir Beslenme Çantası İçin... Sürekli büyüme ve gelişme süreci içinde olan çocuklar, beslenme yetersizliklerinden doğrudan olumsuz etkileniyor. İSTANBUL - İlkokul çağı, çocuğun ailesinden ilk kez

Detaylı

Gıdalar ve Güzellik Ananas Armut Avokado Balık Balkabağı Biber Böğürtlen Brezilya fıstığı Çilek Elma

Gıdalar ve Güzellik Ananas Armut Avokado Balık Balkabağı Biber Böğürtlen Brezilya fıstığı Çilek Elma Gıdalar ve Güzellik Besinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesi cildin sağlıklı bir görünüme sahip olmasını sağlar. Aşağıda cilt sağlığına katkıları olan besinler ve içerdikleri vitaminler ile mineraller

Detaylı

bekletilme ünitesi Sebze yıkama ünitesi Bulaşık yıkama ünitesi

bekletilme ünitesi Sebze yıkama ünitesi Bulaşık yıkama ünitesi MUTFAK HİJYENİ VE KİŞİSEL HİJYEN ENFEKSİYON KONTROL KURULU MUTFAK HİJYENİ Mutfakta fiziki iki alanlar; l Yemek pişirilme ünitesi Hazırlanan yemeklerin bekletilme ünitesi Sebze yıkama ünitesi Bulaşık yıkama

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENMEDE SÜTÜN ÖNEMİ VE SAĞLIKLI SÜT

SAĞLIKLI BESLENMEDE SÜTÜN ÖNEMİ VE SAĞLIKLI SÜT SAĞLIKLI BESLENMEDE SÜTÜN ÖNEMİ VE SAĞLIKLI SÜT SAĞLIK Dünya Sağlık Örgütü tanımına göre sağlık ; bedensel ve ruhsal olarak tam iyi olma halidir. BESLENME Bir insanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ GÜNLÜK BESLENME KILAVUZU FR-HYE-04-719-12

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ GÜNLÜK BESLENME KILAVUZU FR-HYE-04-719-12 FR-HYE-04-719-12 ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ GÜNLÜK BESLENME KILAVUZU Hazırlayan AD/BD/Birim(ler): Beslenme ve Diyet Birimi Sayfa 1 / 9 İlk yayın tarihi: 01.05.2007

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

SAĞLIKLI BESLENME. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 SAĞLIKLI BESLENME Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Zehra Gökkaya Kılıç, Arş. Gör. Dr. Müsenna Arslanyılmaz

Detaylı