Öğrenme ve Öğretme Sürecine BİT Entegrasyonu: Bir Çevrimiçi Öğretmen Eğitimi Önerisi

Transkript

1 Öğrenme ve Öğretme Sürecine BİT Entegrasyonu: Bir Çevrimiçi Öğretmen Eğitimi Önerisi Bengüsu UĞUR 1 Selay ARKÜN KOCADERE 2, 1 Hacettepe Üniversitesi, BÖTE, Ankara 2 Hacettepe Üniversitesi, BÖTE, Ankara bengusu.ugur@hacettepe.edu.tr, selaya@hacettepe.edu.tr, Özet: Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) kullanımının akademik başarıdan, tutuma pek çok değişken üzerinde olumlu etkilerinin olduğu çeşitli çalışmalarda görülmüş, BİT' in öğrenme ve öğretme süreçleri ile bütünleştirilmesinin gerekli ve önemli olduğu vurgulanmıştır. BİT'in eğitimde kullanımının öncüleri olarak öğretmenler görülmekte, öğretmenlerin bilgi ve becerilerindeki eksiklikler entegrasyon sürecinin önünde engel oluşturmaktadır. Entegrasyon sürecinde öğretmenlerin eğitime ihtiyacı olduğu, Türkiye özelinde ise verilen eğitimlerin yetersiz geldiği araştırmalarda görülmüştür. Bu çalışmada öğretmenlerin BİT'in öğrenme ve öğretme süreçlerinde kullanımına yönelik bilgi ve becerilerindeki eksiklikleri doğrultusunda çevrimiçi bir ders önerisi sunulmuştur. Önerinin geliştirilmesinde başta 21. yüzyıl öğretmen yeterlilikleri olmak üzere BİT entegrasyonu ile ilgili alanyazından faydalanılmıştır. Eğitimin tasarlanmasında Roblyer ve Doering (2013) tarafından güncellenmiş Teknoloji Entegrasyonu Planlama modeli temele alınmıştır. Anahtar Sözcükler: Öğretmen Eğitimi, Teknoloji Entegrasyonu, Çevrimiçi Eğitim ICT Integration in Teaching - Learning Process : An Online Teacher Training Proposal Abstract: Information and Communication Technology in Education (ICT) has been observed to have positive effects on many variables such as academic achievement and attitude in several studies. Necessity and importance of ICT integration is emphasized. Teachers is seen as a pioneer for the process of ICT integration in education and lack of teachers' knowledge and skills is a barrier for the integration process. So teachers need training about how to integrate ICT into teaching and learning process. Integration process in which teachers are in need of training has been shown to be insufficient in the training. In this study, it was presented online course proposal in order to acquaint teachers with necessary knowledge and skills. In developing the proposal made of use 21st century teacher qualification and the integration of ICT related literature. In the design of education has been based Technology Integration Planning model which was updated by Roblyer and Doering(2013). Keywords: Teacher education, Technology integration, Online learning. 1. Giriş Teknolojideki hızlı gelişmeler, iş yapma biçimimiz, bilgiyi elde etme yollarımız gibi pek çok alanda değişime sebep olmuştur, eğitim de bu değişimden etkilenenlerden biridir [14]. Dünya tüm bu değişimi yaşarken, bireyleri gerçek hayata hazırlamayı amaçlayan eğitimin de günümüz teknolojisiyle uyum sağlaması beklenmektedir [11]. Bu bağlamda temel olarak öğrenmenin gerçekleştirilmesi için Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) araç olarak kullanılması olarak tanımlanabilecek [45] teknoloji entegrasyonu gündeme gelmektedir. Teknolojinin eğitim ile ilişkisinin sürekli güncellenmesi ve entegrasyon sürecinin çok boyutlu olması sebebi ile tek bir tanım ortaya koyulamamış; araştırmacılar çalışmalarının sınırlarını belirlemek için entegrasyon ile ilgili farklı tanımlar ortaya koymuşlardır. Entegrasyon süreci başlangıçta derslerde bilgisayar kullanımı şeklinde tanımlanırken [23]; şimdilerde öğrencilerin öğrenmesine katkı sağlayan sürdürülebilir bir süreç olarak tanımlanmaktadır [48]. ISTE eğitime teknoloji entegrasyonunu; "belirli bir içerik alanında ya da disiplinler arası bir bağlamda öğrenmenin artırılması için teknolojinin sürece dahil edilmesi, öğretimle ilgili işlevlerin bir parçası haline getirilerek, diğer eğitsel araçlar gibi erişilebilir olması" şeklinde tanımlamıştır [21]. Teknoloji entegrasyonu ile ilgili olarak BİT araçlarının öğrenme ve öğretme süreçleriyle bütünleşmesinde mikro, meso ve makro düzey olmak üzere farklı düzeyler bulunmaktadır [48]. Mikro düzey; sadece BİT kullanımı ile ilgili ders verilmesini ve derslerde BİT kullanımını kapsarken, meso düzey; konu alanlarında etkili biçimde BİT kullanımını içerir ve makro düzey; öğretim programları ile bütünleşmeyi ifade eder [29]. Özellikle meso ve mikro düzey entegrasyonda öğretmen etkin bir rol oynamaktadır. Nitekim teknolojinin eğitimde kullanımı ile ilgili yapılan çalışmalarda ilk olarak eğitimde değişimin öncüleri olarak görülen öğretmenlerin ele alındığı görülmektedir [18], [45].

2 Yıldırım öğretmenlerin teknolojiyi kullanmaya yönelik tutumlarının düşük olduğu ve eğitimde teknoloji kullanımı konusunda bilgi ve beceri eksiklikleri olduğunu belirtmiştir [49]. Bingimlas (2009) özgüven eksikliği, bilgi yetersizliği, olumsuz tutumu olan ve değişmeye karşı dirençli öğretmenlerin teknoloji entegrasyonu önündeki engellerden bir olduğunu dile getirmiştir [4]. Bingimlas (2009) ın dile getirdiği öğretmen özelliklerin üstesinden eğitimle gelmek mümkün gözükmektedir [4]. Yapılan çeşitli çalışmalarla teknoloji entegrasyonunda öğretmen eğitiminin önemine dikkat çekilmiştir [8], [1], [10]. Öte yandan bazı çalışmalar teknoloji entegrasyonu eğitimi almış olmalarına rağmen öğretmenlerin teknoloji kullanımı konusunda çekimser olabildiklerini ve daha fazla uygulamaya ihtiyaç duyduklarını göstermektedir [5]; [türel, johnson]. Türkiye de ki teknoloji entegrasyonunun önündeki engellerden biri de öğretmen eğitimi programlarının sınırlı olması olarak dile getirilmektedir [44]. Öğretmenlere yeterli hizmetiçi eğitimin verilmemesinin önemli sorunlardan biri olduğu belirtilmiştir [39]. Yapılan bir araştırmada büyük çoğunluğu eğitim almış öğretmenlerin derslerinde BİT kullanmadıkları görülmüş, öğretmenlerin aldıkları eğitimin sorgulanması gerektiğini belirtmiştir [45]. Öğretmenlere verilen hizmetiçi eğitimler incelendiğinde; bireysel farklılıkların göz ardı edildiği yöntemler eleştirilerek, kişiselleştirilmiş mesleki gelişim etkinlikleri önerilmiştir [19]. Bu çalışmanın amacı; teknoloji entegrasyonu ile ilgili alanyazını dikkate alacak şekilde eğitime teknoloji entegrasyonu üzerine öğretmenlere yönelik çevrimiçi bir ders taslağı sunmaktır Yüzyıl Öğretmen Yeterlilikleri Teknolojideki hızlı değişimin eğitim alanına yansıması ile toplumun beklentileri de değişmiş ve bunları karşılayabilmek için değişimin öncüleri olan öğretmenlerden beklentilerde değişmiştir. Çeşitli çalışmalarda BİT okuryazarı bir toplum oluşturabilmek için öncelikle örnek olabilecek öğretmenlere ihtiyaç duyulduğu [40]; eğitimin kalite ve verimliliğinin belirleyicilerinden biri olan öğretmenlerin nitelikleri ile eğitimin niteliği arasında bir ilişki olduğu belirtilmiştir [3]. Öğretmenlerden beklenen bu yeterliliklere ilişkin ulusal ve uluslararası pek çok kuruluş standartlar geliştirmiştir. ISTE 2008 yılında güncellenmiş hali ile 5 kategori ve 20 performans göstergesinden oluşan standartları ortaya koymuştur [21]. Öğrencinin öğrenmesini kolaylaştırmak ve yaratıcılığını teşvik etmek Dijital çağın öğrenme yaşantılarını ve değerlendirmelerini tasarlamak ve geliştirmek Dijital çağda çalışma ve öğrenme konusunda model olmak Dijital vatandaşlığa model olmak ve dijital vatandaşlık konusunda bireyleri teşvik etmek Profesyonel gelişim ve liderlikle meşgul olmak Bu kategorilerin altında 20 performans göstergesinden bazılarına "teknoloji okuryazarı olma, derslerinde teknolojiyi kullanma, öğrencileri teknolojiyi kullanmaya yöneltme" öğretmenlerden beklenen yeterlilikler olarak örnek verilebilir [22]. UNESCO tarafından hazırlanan Öğretmenler için BİT Yeterlilikleri Standartları kapsamında öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi önerilmektedir [47]. Bu çalışmada öğretmenlerden beklenen yeterlilikler 3 kategoriye ayrılarak, her bir kategori 6 ana başlık üzerinden incelenmiştir. Söz konusu kategoriler (1) Teknoloji okuryazarı, (2) Bilgiyi derinleştirme ve (3) Bilgiyi yaratmadır. Kategorilerin her biri için şu altı başlıkta ise toplam 62 performans göstergesine yer verilmiştir: (a) Politika, (b) Müfredat ve Değerlendirme, (c) Pedagoji, (d) BİT, (e) Organizasyon ve Yönetim, (f) Öğretmen Mesleki Gelişimi UNESCO nun teknoloji okuryazarı yaklaşımı baz alındığında; "Öğrenenlerin ders içeriği ile birlikte BİT becerileri kazanmalarına yardım etme, Eğitimi desteklemek için sunum yazılımı ve dijital kaynakları kullanma, Yaygın kullanılan donanım teknolojilerini gösterme ve tanıtma" gibi daha çok teknolojinin temel olarak tanıtıldığı performans göstergeleri yer almaktadır [47]. UNESCO nun Bilgi Derinleştirme yaklaşımı baz alındığında; "BİT gerçek dünya problemlerini çözmede, kilit kavramları anlamada öğrencileri nasıl destekleyebilir tanımlamak, Çeşitli öğrenci projelerini izlemek, yönetmek ve değerlendirmek için bir ağ ve yazılım kullanmak, Ders dışı öğrenci iletişimini bir ağ ile desteklemek, Çevrimiçi materyaller tasarlamak için gerekli araç ve ortamları kullanmak" gibi performans göstergeleri yer aldığı görülmektedir. Bu seviyede yer alan göstergelerin BİT araçlarını kullanarak iletişim kurma üzerine yoğunlaştığı, öğreticinin çevrimiçi materyaller geliştirmesi beklendiği görülmektedir [47]. UNESCO nun Bilgi Yaratma yaklaşımında ise, "Öğrencilerin bilgiyi BİT kullanarak değerlendirme, analiz etme ve yönetmek için arama

3 becerileri kazanmalarına yardım etme, Öğrencilerin problem çözme ve araştırma becerileri kazandıran etkinlik ve projeleri tasarlamasına yardımcı olma, Öğrencilerin bilgi yaratmasını desteklemek için; BİT üretim araç ve kaynaklarını tanıtma, sınıf ve müfredat uygulamalarında BİT entegrasyonuna liderlik etme" gibi performans göstergeleri yer almaktadır. Bu yaklaşımda öğretmenin teknolojiyi etkin biçimde kullanımın yanında öğrencilerinin de etkin biçimde kullanmalarını sağlayacak göstergelere yer verilerek, öğretmenin liderlik yapması ve öğrenme kaynak ve ortamlarını tasarlaması beklenmektedir [47]. MEB (2006) öğretmenlerden beklediği yeterlilikleri Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlilikleri başlığı altında toplamıştır [30]. MEB, bu yeterlilikleri 6 ana, 39 alt yeterlilik alanında 233 performans göstergesi şeklinde tanımlamıştır [30]. Bu performans göstergelerinden BİT ile ilişkili bazı göstergeler; Teknoloji okur yazarı olmak Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeleri izlemek BİT ile ilgili yasal ve ahlaki sorumlulukları bilmek ve bunları öğrencilere kazandırmak BİT kullanarak bilgiyi paylaşmak BİT kullanarak çeşitli özelliklere sahip öğrencilere uygun öğrenme ortamları tasarlamak Ders planlarında BİT' i nasıl kullanacağına karar vermek Teknoloji kaynaklarının kullanımı ile öğrenenlere model olmak Mesleki gelişimini desteklemek ve verimliliğini artırmak için bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanmak şeklindedir. Performans göstergeleri incelendiğinde MEB'in; öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimleri, öğrenme-öğretme ve değerlendirme süreçlerinde BİT'i etkin bir biçimde kullanmasını ve öğretmenlerin öğrenenlere model olmasını beklediği görülmektedir [31]. TED Öğretmen Yeterlikleri çalışmasında eğitim alanında yaşanan dönüşümün teknopedagoji bilgisine yönelik olduğunu açıklamış; öğretmenlerin pedagoji ve alan bilgisini teknoloji ile bütünleştirilerek verilmesi hakkında bilgi sahibi olması gerektiği belirtilmiştir [43]. Etkin bir eğitim için UNESCO, ISTE, TED ve MEB tarafından ortaya koyulan öğretmen yeterliliklerinin ortak noktası; öğretmenlerin BİT araçlarını planlamadan uygulamaya öğrenmeöğretme süreçlerinin her aşamasında uygun biçimde kullanması, bu amaçla gerekli materyalleri geliştirmesi, uygun ortamları oluşturması, öğrenenlerin teknoloji kullanımlarına yönelik model olması ve teknolojiyi kendi mesleki gelişimlerinde kullanmaları konularında yeterlik kazanmış olması gerektiğidir. 3. Teknoloji Entegrasyonu Teknoloji entegrasyonu için farklı bileşenleri temele alan farklı modeller ortaya koyulmuştur. Öğreticilerin temele alındığı Teknoloji, Pedagojik, İçerik Bilgisi Modeli (TPİB), öğretmenlerin kendi alanlarında ve öğretim yapacakları seviyede, teknoloji ile öğretme ve teknolojiyi öğretme konusunda ihtiyaç duyduğu temel bilgi yapısını tanımlamaktadır [28]. Türkiye de en çok kullanılan entegrasyon modeli TPİB dir, öte yandan yaptıkları araştırmalarda TPİB i modelde ortaya konulan hipotezleri doğrulamadığı, modelde yer alan bazı bileşenlerin etkisinin olmadığı, modelde eşit ağırlıkta gösterilen bileşenlerin etkisinin benzer ağırlıkta olmadığının görülmesi bakımından eleştiren araştırmacılar da vardır [26]; [7]; [27]; [46]. Bir başka teknoloji entegrasyon modeli Roblyer a aittir [35]. Entegrasyon sürecinin planlanması aşamasını tanımlayarak koşulları ortaya koyan Teknoloji Entegrasyonu Planlama Modeli ni (TIP) önermiştir [35]. Bu model 5 aşamadan oluşmaktadır. Bu modelde teknolojinin neden kullanılacağı, yöntemin probleme çözüm açısından yararlı olup olmadığına karar verilmesi ilk aşamayı oluşturmaktadır. İkinci aşamada hedef ve kazanımların nasıl değerlendirileceği yer alırken; üçüncü aşamada hangi stratejilere ve etkinliklere ihtiyaç duyulduğunun, teknolojinin nasıl destekleyeceğinin belirlenmesi ve teknolojilerin kullanımının öğretilmesi yer almaktadır. Dördüncü aşamada eğitsel ortamın hazırlanması ve son aşamada da entegrasyon sürecinin değerlendirilmesi yer almaktadır. TIP Modeli Roblyer ve Doering tarafından yeniden düzenlenerek TPIB modeli ile birleştirilmiş modelin aşamaları yeniden belirlenmiştir [36]. Bu son model 3 fazdan ve 7 adımdan oluşmaktadır. Öğrenme ve öğretme ihtiyaçlarının analizi, Entegrasyonun planlanması, Eğitim sonrası analiz ve revizyon fazlarından oluşan modelin adımları aşağıdaki gibidir [36]. Göreceli avantajları belirleme Teknoloji Pedagojik İçerik Bilgisini (TPİB) değerlendirme Hedef ve ölçütlere karar verme Entegrasyon stratejilerini tasarlama Eğitsel ortamı tasarlama Sonuçları analiz etme Düzeltmeleri yapma İlk faz olan öğrenme öğretme ihtiyaçlarının analizi fazı göreceli avantajları belirleme ve Teknoloji Pedagojik İçerik Bilgisini değerlendirme

4 adımlarından oluşmaktadır. Göreceli avantajları belirleme adımı verilecek eğitimin öğrenenler açısından nasıl fırsatlar oluşturulacağının ve günlük hayat problemlerimizi çözmede nasıl yarar sağlayacağının belirlendiği basamağı oluşturmaktadır. TPİB'i değerlendirme basamağında öğretici verilecek eğitim için gerekli içerik, pedagojik ve teknoloji bilgisinin yeterli olup olmadığını test ederek varsa entegrasyonun planlanması fazına geçmeden önce gerekli eksikliklerini giderir [36]. Entegrasyon planlama fazı; hedef ve ölçütlere karar verme, entegrasyon stratejilerini tasarlama ve eğitsel ortamı tasarlama adımlarını kapsar. Hedef ve ölçütlere karar verme adımı eğitimin hedef, uygulama ve değerlendirme aşamalarının planlandığı adımdır. Entegrasyon stratejisini tasarlama adımında öğretici eğitim sürecinde teknolojinin nasıl kullanılacağına karar vererek; öğrenenlerin teknoloji kullanımını öğrenme, teknolojiyi kullanma ya da yeni bir materyal yaratma gibi hangi stratejilerin kullanılacağını belirler. Bu fazın son adımı olan eğitsel ortamı tasarlama adımında öğretici gerekli materyalleri geliştirerek ya da materyallere erişerek eğitim için hazır hale getirir ve bu materyallere uygun gerekli sınıf düzenlemeleri ve planlamalarını yapar [36]. Modelin son fazını eğitim sonrası analiz ve düzeltmedir. Sonuçları analiz etme ve analize uygun düzeltme yapma adımlarını içermektedir. Sonuçları analiz etme basamağı öğrenenlerin eğitim hedeflerine ulaşıp ulaşmadıklarının değerlendirildiği ve bunun için gerekli verilerin toplandığı adımdır. Fazın ve modelin son adımını oluşturan düzeltmeleri yapma basamağında değerlendirme sonunda beklenen hedeflere ulaşmayan öğrenenler için eksiklikler giderilmeye çalışılarak, elde edilen sonuçlar doğrultusunda bir sonraki eğitim için güncellemeler yapılır [36]. Çevrimiçi ders önerisi için Roblyer ve Doering (2013) e ait model temele alınmış, eğitim içerikleri bu modele uygun biçimde düzenlenmiştir. 3. Çevrimiçi Ders Önerisi Öğretim elemanlarının kendi derslerinde etkili teknoloji entegrasyonu yapabilmeleri eğitim alan öğrenciler için rol model olarak etkili entegrasyon yapabilmelerinde önemli rol oynadığı [20] göz önünde bulundurulduğunda hazırlanacak olan eğitimin aynı zamanda etkili entegrasyon için bir örnek olması gerekmektedir. Yapılandırmacı yaklaşım çerçevesinde ortaya konulan durumlu öğrenme kuramı; öğrencileri öğrenme sürecinin merkezinde tutarak, öğrenmenin bilişsel çıraklık yoluyla, gerçek işlerin tamamlanması şeklinde olması gerektiğini belirtir [2]. Durumlu öğrenme modeli, öğrenmeyi sosyokültürel bir algı olarak ele almaktadır, buna göre öğrenenlerin etkileşime girerek mutlaka uygulama içinde yer alması gerekmektedir [24]. Durumlu öğrenme ve bilişsel çıraklık temellerine dayanan otantik öğrenme [17]; gerçek hayat deneyimlerini yansıtan bir ortam sağlar [15]. Otantik öğrenme sürecinde gerçek hayat problemlerine yönelik yoğun gözlem, deneysel öğrenme ve değerlendirmeler yer alır [25]. Teknoloji sayesinde gerçek hayatta zor bulunacak olabilecek otantik ortamlar kolay bir şekilde oluşturularak, öğrencinin yaşayarak öğrenmesi sağlanabilir [17]. Eğitim taslağının düzenlenmesinde otantik öğrenme modeli temele alınmış, öğrenenlerin sürece dahil edilerek, gerçek yaşam problemlerinden yola çıkılarak, uygulamaya dönük ve etkileşimin yer aldığı bir çerçeve hazırlanmıştır. Çevrimiçi ders önerisinde içerik modüller halinde hazırlanmış, uygulama sürecinin seçilen modüllere de uygun olarak yaklaşık saat sürmesi planlanmıştır. Nitekim öğretmen ve öğretmen adaylarına yönelik düzenlenmiş teknoloji entegrasyonu eğitimleri incelendiğinde eğitim süresinin ve içeriğinin çok çeşitlilik gösterdiği fakat ortalama saatlik bir programın uygulandığı görülmüştür [6]; [12]; [34]. Eğitim için ilk planlanan modül; günümüzde toplumun beklentileri, öğrenci profilleri ve öğretmen yeterlilikleri üzerinedir. Türkiye'de öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik yapılan araştırmalar öğretmenlerin kendilerini geliştirmeye ihtiyaç duymadıklarını göstermekte iken [32]; [TED, 2009] değişimin sağlanabilmesi için bireylerin gelişime ihtiyaç hissetmesi gerektiği belirtilmiştir [16]. Bu modülde öğretmenlere farkındalık kazandırılmaya çalışılmakta, hem hedef kitlesi olacak öğrenenleri tanımaları hem de mesleki gelişimleri ile ilgili bir öz değerlendirme yapması beklenmektedir. Eğitimin tasarımı için temele alınmış olan TIP modelinin ilk basamağı olan göreceli avantajları belirleme adımına uygun olarak katılımcılar için eğitimin sağlayacağı avantajlar ortaya koyulmaya çalışılmaktadır. Ulusal ve uluslararası kuruluşlarca kabul edilmiş öğretmen yeterlikleri üzerinde durularak öğretmenlerin kendi mesleki yeterliliklerini değerlendirmeleri için katkıda bulunmak istenmiştir. 1. MODÜL Canlı Ders: Oryantasyon çalışmaları için katılımcılarla canlı bir video görüşme gerçekleştirilecektir. Konu 1: Günümüz Toplum Özellikleri ve Eğitim Video 1: Toplumun beklentilerini karşılamak için öğretmenlerden sahip olması beklenen yeterlilikler vurgulanır.

5 Video 2: Günümüz öğrenci özellikleri ortaya koyulur. Video 3: Teknolojinin eğitimdeki yeri vurgulanır. Ulusal ve Uluslararası araştırma sonuçları, istatistikler ortaya koyulur. Forum: Teknolojinin niçin ve hangi şartlarda öğretimde kullanılacağı konusu tartışılır. Teknoloji entegrasyonu modelimizde yer alan 2. basamak olan TPİB değerlendirme aşaması düşünüldüğünde öğretmenlerin MEB öğretim programlarında 2005 yılından itibaren uygulanmaya devam eden pedagoji anlayışına [30], diğer bir ifade ile yapılandırmacı yaklaşıma ve öğretmenlik branşlarına ait alan bilgilerine sahip oldukları varsayılmaktadır. Katılımcıların teknoloji, teknoloji-içerik, teknoloji-pedagojik, teknoloji pedagojik içerik bilgileri bu modülün başında ölçülecektir. Ölçek sonuçları dikkate alınarak kişiselleştirilmiş bir eğitim verilecek olup, katılımcılar tarafından gerçekleştirilecek etkinlikler uygun biçimde değerlendirilerek, kişiye özel dönüt verilecektir. Ölçek sonuçları dikkate alınarak gerekli görülen modüller üzerinde güncellemeler yapılacak olup bu modül ile birlikte eğitimin amaçları içinde yer alan teknoloji bilgisi artırılmaya çalışılmaktadır. Özellikle 2, 3 ve 4. modüller içerisine dağıtılmış bir şekilde öğretmenin teknoloji bilgisi ile ilgili destek olması beklenmektedir. Öğretmen ve öğretmen adaylarının BİT okuryazarı olması, kendi kişisel gelişimleri ve eğitimin kalitesi açısından önemli görülmüş [38], ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından beklenen temel bir yeterlilik olmuştur [21], [30]. Bu bağlamda Modül 2 içerisinde teknoloji ile ilgili "E-öğrenme, sanal sınıf, öğrenim yönetim sistemi (ÖYS), kitlesel açık çevrimiçi ders (MOOC), oyunlaştırma" gibi yeni nesil kavramların tanıtıldığı etkinliklere, eğitsel teknolojik materyal örneklerine yer verilmektedir. Teknoloji entegrasyonu modeline uygun olarak, hedef ve ölçütlere karar verme ile entegrasyon stratejilerine karar verme aşamalarına uygun olarak katılımcıların 5-E modeline uygun teknoloji destekli ders planı geliştirmeleri beklenmektedir. Eğitimde planlama; eğitsel amaçlara ulaşmak için hangi etkinliklerin öğrencilere nasıl ve niçin yaptırılacağının, kaynakları nasıl kullanılacağının ve değerlendirmenin tasarlanarak saptanmasıdır [9]. Zamanla değişip güncellenerek son halini alarak oluşan 5-E modeli yapılandırmacı yaklaşıma uygun bir planlama modelidir [42]. Bu modelle yapılan çalışmalar da öğrenenlerin başarılarını artırdığı, kavramların kalıcılığını sağladığı görülmüştür [37], [33]. 5E modelinin eğitime teknoloji entegrasyonu bilgi ve becerisini kazandırmayı amaçlayan öğretmen adaylarının eğitimlerinde başarılı sonuç elde edildiğini gösteren örnek çalışmalar da vardır [50]. Modülde bu modele uygun bir ders planı geliştirilerek, örnek planlar sunulmakta; katılımcıların alanlarına özgü kendi planlarını geliştirmeleri beklenmektedir. 2. MODÜL Konu 2: Teknoloji ve Eğitim Ölçek: TPİB ölçeğinin uygulanır. Video 1: Materyal türleri ve örnekleri ortaya koyularak incelenmesi sağlanır. Etkinlik 1: Yeni nesil teknolojik kavramların tanınması sağlanır. Forum: Teknoloji tabanlı materyallerin eğitim alanında nasıl kullanılabileceği tartışılır. Video 3: 5-E modeli anlatılarak, Teknoloji destekli örnek bir ders planı oluşturulur. Forum: Teknoloji destekli bir ders nasıl olmalıdır sorusu tartışılarak, paylaşılan örnek ders planlarının uygunluğu tartışılır. Teknoloji entegrasyon modelinin eğitsel ortamı tasarlama basamağına uygun olarak bu modülde materyal arama, bulma, seçme etkinlikleri üzerine çalışmaktadır. Öğretmenlerden beklenen yeterlikler düşünüldüğünde; MEB teknolojik ortamlardaki öğrenme-öğretme ile ilgili kaynaklara ulaşır ve bunları doğruluk ve uygunluk açısından değerlendirir kazanımı ile bu beklentisini ifade ederken [30]; UNESCO teknoloji okuryazarlığı basamağında öğretmenlerin Web kaynaklarına ve çevrimdışı eğitsel yazılımlara ulaşarak müfredata ve öğrenci ihtiyaçlarına uygunluğunu değerlendirir şeklinde kazanımlar ile ifade etmektedir [UNESCO]. Ilgaz ve Usluel öğretmen yeterliliklerini belirlemek için yaptıkları çalışmada öğretmenlerin dijital ortamlarda etik ve sosyal davranışlar ile ilgili olarak öğrenci ve velileri bilgilendirmesi beklendiğini ifade etmiştir [20]. Bu bağlamda öğretmenin dijital ortamda uyulması gereken alıntı yapma dosya indirme gibi etik kuralları bilmesi gerekmekte ve modüle bu amaçla konu ile ilgili bölüm eklenmektedir. 3. MODÜL Ders4: Teknoloji Kullanımı Video 1: Materyal arama, bulma, seçme, paylaşma işlemleri gösterilir. Video 2: Materyaller ile ilgili etik ve yasal kurallar anlatılır. Forum: Derslerimizde kullanmak üzere seçtiğimiz materyalin uygunluğuna ilişkin ölçütler nelerdir sorusu tartışılır. Teknoloji entegrasyonu modelimizin eğitsel ortamı tasarlama basamağına uygun olarak bu modül tamamen materyal geliştirme üzerine oluşturulmuştur. ISTE (2012) de öğretmenlerden beklenen yeterlilikler için dijital çağın öğrenme

6 yaşantısını ve değerlendirmelerini tasarlamak ve geliştirmek kategorisi içinde beklenen performanslardandır [22]. UNESCO bilgi yaratma yaklaşımına göre öğretmen öğrencinin bilgi yaratması için BİT üretim araç ve gereç kaynaklarını tanıtması beklenmektedir. Bu yeterlikleri yerine getirmesi beklenen 21. yy öğretmenlerinin materyal geliştirmek için kullanılabilecek kaynakları tanıması ve etkin biçimde kullanması beklenmektedir [UNESCO]. 4. MODÜL Ders 5: Materyal geliştirme Video 1: Görsel, ses ve video araçlarının geliştirilmesi gösterilir. Video 2: Animasyon vb. geliştirme, sunum araçlarının kullanımı tanıtılır. Forum: Öğretmenler tarafından alanlarına uygun geliştirilmiş olan materyallerin paylaşılması, geliştirme önerilerinin tartışılması. Eğitim amaçlarına ulaşma düzeylerini belirlemek amacıyla ölçme ve değerlendirme eğitimin bir parçası olarak uygulanmaktadır [13]. Teknoloji entegrasyon modelimizin sonuçları analiz etme basamağına uygun olarak bu modülde değerlendirme araçlarının kullanımı ve nasıl değerlendirme yapılması gerektiği sorularına yer verilmektedir. MEB öğretmen yeterliliklerinde öğretmenlerinden BİT kullanarak veri analizi yapmalarını, değerlendirme sonuçlarını paylaşmalarını beklemekte iken ISTE öğretmen yeterliliklerinde değerlendirmelerin BİT araçları ile tasarlanması beklenmektedir [22]; [31]. 5. MODÜL Ders 6: Teknoloji ve Değerlendirme Video 1: Teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilebilecek ölçme ve değerlendirme araçlarının kullanımı anlatılır. Forum: Nasıl, ne şekilde ve hangi araçlar kullanılarak ölçme değerlendirme yapılmalıdır sorusu tartışılarak, oluşturulan ölçme değerlendirme araçları incelenir. Teknoloji entegrasyon modelimizin son basamağı düzeltmeleri yapma adımına uygun olarak katılımcıların geliştirdikleri dersleri uygulamaları beklenmektedir. Dersin geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi esnasında yaşadıkları olumlu ve olumsuz deneyimleri birbirleriyle paylaşabildikleri, süreç içerisinde yaşanan ya da yaşanabilecek problemlere nasıl çözümler bulunabileceğinin yer aldığı modül geliştirilmektedir. 6. MODÜL Ders 7: Uygulama Video 1: Dersin planlanması, materyal geliştirilmesi ve uygulama süreçleri ile ilgili örnekler gösterilir. Forum: Öğretmenler tarafından gerçekleştirilen derste uygulama, materyal sunma görüntülerinin paylaşılması. Uygulama esnasında karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri. Ayrıca eğitim sürecinde her hafta ayrı ayrı olmak üzere blog tutularak katılımcıların yaşadıkları süreçler, eğitim ile ilgili dönütleri oluşturulacaktır. Çalışma sürecinde blogun yanı sıra katılımcıların yaşayabilecekleri sorunlar ile ilgili hızlı dönütlerin verilebileceği, anlık iletişim sağlamalarına uygun araçlardan faydalanılacaktır. 4. Sonuç ve Öneriler Bu çalışmada Roblyer ve Doering (2013) e ait teknolojik, pedagojik, içerik bilgisini kapsayan güncel TIP modeli temele alınarak öğretmenlerin BİT'in öğrenme ve öğretme süreçlerinde kullanımına yönelik bilgi ve becerilerini artırmak amacıyla çevrimiçi bir ders önerisi hazırlanmıştır. Eğitimde yer alan derslerin içeriğinin oluşturulmasında; ulusal ve uluslararası öğretmen yeterlilik standartlarından, alanyazında yer alan araştırmaların önerilerinden yararlanılmıştır. Geliştirilmiş olan çevrimiçi ders taslağı öneri niteliği taşımaktadır. Meslektaşlardan gelecek öneriler ve uzman görüşleri doğrultusunda güncellenmesi, uygulanması ve sonuçlara bağlı olarak yeniden güncellenerek paylaşılması planlanmaktadır. Bu noktada, yaşanan süreç ve TPIB modeline gelen eleştiriler doğrultusunda, çalışmanın; çevrimiçi ortamlar için özelleştirilmiş farklı bir teknoloji entegrasyon modeli üretmek için alt yapı oluşturabileceği de düşünülmektedir. Kaynaklar [1] Adıgüzel, A. & Yüksel, İ., "Öğretmenlerin öğretim teknolojileri entegrasyon becerilerinin değerlendirilmesi: Yeni pedagojik yaklaşımlar için nitel bir gereksinim analizi." Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi 6.1 (2012). [2] Ataizi, M., "Çevirimici (Online) Eğitimde Durumlu Öğrenme Yaklaşımlarının Uygulanması." Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2002): (4). [3] Ayaz, M. F., Oral, B., & Söylemez, M., "Türkiye de Öğretmen Eğitimi İle İlgili Yapılmış

7 Lisansüstü Tezlerin Değerlendirilmesi." İlköğretim Online 14.2 (2015). [4] Bingimlas, K. A., "Barriers to the successful integration of ICT in teaching and learning environments: A review of the literature." Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education 5.3 (2009): [5] Bulut, İ., & Koçoğlu, E., "Sosyal bilgiler öğretmenlerinin akıllı tahta kullanımına ilişkin görüşleri (Diyarbakır ili örneği)." Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 19 (2012): [6] Ching, C. C., & Hursh, A. W. "Peer modeling and innovation adoption among teachers in online professional development." Computers & Education. 73 (2014): [7] Cox, S., & Graham, C. R., "Using an elaborated model of the TPACK framework to analyze and depict teacher knowledge." TechTrends 53.5 (2009): [8] Cüre, F., & Özdener, N., "Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) uygulama başarıları ve BİT e yönelik tutumları." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (2008). [9] Demirel, Ö. "Programdan değerlendirmeye öğretme sanatı." (2002). [10] Demiraslan, Y., & Usluel, Y. K., "Bilgi ve iletişim teknolojilerinin öğrenme öğretme sürecine entegrasyonunda öğretmenlerin durumu." TOJET. (2005). [11] Donahoo, S., & Whitney, M., "Knowing and getting what you pay for: Administration, technology, and accountability in K-12 schools", Technology and Education: Issues in Administration, Policy, and Applications in K12 Schools, 8, 125, (2006). [12] Grant, M. M. "Learning to teach with the web: Factors influencing teacher education faculty." The Internet and higher education 7.4 (2004). [13] Gelbal, S., & Kelecioğlu, H.. "Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (2007). [14] Griffin, J. D. "Technology in the teaching of neuroscience: Enhanced student learning." Advances in physiology education 27.3 (2003): [15]Gulikers, J.T.M., Bastiaens, J. T., & Martens, R. L. "The surplus value of an authentic learning environment." Computers in Human Behavior 21.3 (2005): [16]Guskey, T. R. (2007). "Results oriented professional development." Eyalet: Pearson Education Inc. ( ). [17] Herrington, J., & Oliver, R. "An instructional design framework for authentic learning environments." Educational technology research and development 48.3 (2000): [18] Herzig, R. G., "Technology and its impact in the classroom."computers & Education 42.2 (2004): [19] Hixon, E., & Buckenmeyer, J., "Revisiting technology integration in schools: Implications for professional development." Computers in the Schools 26.2 (2009): [20] Ilgaz, H., & Usluel, Y., "Öğretim Sürecine Bit Entegrasyonu Açısından Öğretmen Yeterlikleri Ve Mesleki Gelişim." Journal of Educational Sciences & Practices, 10(19) (2011). [21] ISTE., "National educational technology standards for teachers." Eugene, OR, (2008). [22] ISTE., "National educational technology standards for teachers." Eugene, OR, (2012). [23] Jonassen, D., ve Reeves, T., " Leaming with Technology: Using Computers as Cognitiye Tools." In D. l-i. Jonassen (Ed.), Handbook of Research on Educational Communications and Technology (1996). [24]Kılıç, E. "Durumlu öğrenme kuramının eğitimdeki yeri ve önemi." Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 24.3 (2004). [25] Knobloch, N. A. "Is experiential learning authentic?." Journal of Agricultural Education 44.4 (2003): [26] Koh, J. H. L., Chai, C. S., & Tsai, C. C., "Examining practicing teachers perceptions of technological pedagogical content knowledge (TPACK) pathways: a structural equation modeling approach."instructional Science 41.4 (2013). [27] Krauskopf, K., Zahn, C., & Hesse, F. W., "Leveraging the affordances of Youtube: The role of pedagogical knowledge and mental models of

8 technology functions for lesson planning with technology." Computers & Education 58.4 (2012): [28] Koehler, M. J., & Mishra, P., "What happens when teachers design educational technology? The development of technological pedagogical content knowledge." Journal of educational computing research 32.2 (2005): [29] Mazman, S. G., & Usluel, Y. K., "Bilgi ve iletişim teknolojilerinin öğrenme-öğretme süreçlerine entegrasyonu: Modeller ve göstergeler." Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama 1.1 (2011): [30] MEB. (2006). Temel eğitime destek projesi öğretmen eğitimi bileşeni öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri, Tebliğler Dergisi, S.2590, [31] MEB. Temel eğitime destek projesi öğretmen eğitimi bileşeni öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri, Tebliğler Dergisi, (2015). [32] Özoğlu, M. "Hizmet içi eğitimde sorunlar ve çözüm önerileri." Milli Eğitim Bakanlığı nda Hizmet İçi Eğitimin Yeniden Yapılandırılması Panel ve Çalıştayı. 31 (2010). [33] Pulat, S., "5E Öğrenme Döngüsünün 6.sınıf Öğrencilerinin Matematik Başarısına ve Matematiğe Yönelik Tutumlarına Etkisi," Yüksek Lisans Tezi Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri, Ankara, [34] Rienties, B., Brouwer, N., & Lygo-Baker, S."The effects of online professional development on higher education teachers' beliefs and intentions towards learning facilitation and technology." Teaching and Teacher Education. 29 (2013): [35] Roblyer, M. D., "Integrating educational technology into teaching", Columbus, Ohio: Prentice Hall s. (2006). [36] Roblyer, M. D., & Doering, A. H. Integrating educational technology into teaching: Pearson new international edition. Pearson Higher Ed, [37] Sakallı, A. F. Karmaşık sayılar konusunun öğretiminde yapılandırmacı 5E modelinin öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi, Yüksek lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, KahramanmaraĢ, [38] Seferoğlu, S. S. "Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim." Eğitim Dergisi 58 (2004): [39] Somyürek, S., Atasoy, B., & Özdemir, S., "Board s IQ: What makes a board smart?." Computers & Education 53.2 (2009). [40] Gao, P., Tan, S. C., Wang, L., Wong, A., & Choy, D. "Self reflection and preservice teachers' technological pedagogical knowledge: Promoting earlier adoption of student-centred pedagogies." Australasian Journal of Educational Technology 27.6 (2011): [41] Türel, Y. K., & Johnson, T. E., "Teachers' belief and use of interactive whiteboards for teaching and learning." Journal of Educational Technology & Society 15.1 (2012): [42] Trowbridge, L.W., Bybee, R.W. ve Powell. J.C., Teaching secondary school science. (8th ed.) Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall, [43] Türk Eğitim Derneği, Öğretmen yeterlikleri. Türk Eğitim Derneği, [44] Toprakci, E., "Obstacles at integration of schools into information and communication technologies by taking into consideration the opinions of the teachers and principals of primary and secondary schools in Turkey." Journal of Instructional Science and Technology (e- JIST) 9.1 (2006): [45] Usluel, Y. K., Mumcu, F. K., & Demiraslan, Y., "Öğrenme-öğretme sürecinde bilgi ve iletişim teknolojileri: Öğretmenlerin entegrasyon süreci ve engelleriyle ilgili görüşleri." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (2007). [46] Usluel, Y. K., Özmen, B., & Çelen, F. K. "BİT in Öğrenme Öğretme Sürecine Entegrasyonu ve Teknolojik Pedagojik İçerik Bilgisi Modeline Eleştirel Bir Bakış." Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama 5.1 (2015). [47] UNESCO, Teacher education guideliness: Using open and distance learning, Paris/France: Higher Education Division, Teacher Education Section. (2008). [48] Wang, Q., & Woo, H. L., "Systematic planning for ICT integration in topic learning." Journal of Educational Technology & Society 10.1 (2007). [49]Yildirim, S. "Current utilization of ICT in Turkish basic education schools: A review of teacher's ICT use and barriers to integration." International Journal of Instructional Media 34.2 (2007): 171. [50] Yıldız, B. "Etkili Matematik Öğretimi İçin Bit Entegrasyonu Model Önerisi." Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. (2013).