Biyopsikososyal bir varlık olan insanı ağız-diş hastalıklarından korumak ve kurtarmak; Difl hekimli i eti ine genel bir bak fl

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Biyopsikososyal bir varlık olan insanı ağız-diş hastalıklarından korumak ve kurtarmak; Difl hekimli i eti ine genel bir bak fl"

Transkript

1 DERLEME Hacettepe T p Dergisi 2009; 40: Difl hekimli i eti ine genel bir bak fl Funda Gülay Kad o lu 1,2 1 Yrd. Doç. Dr., Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı, Adana 2 Yrd. Doç. Dr., Çukurova Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı, Adana ÖZET Diş hekimleri, gündelik klinik uygulamaları sırasında, yapısı gereği çoğu etik sorun olarak kabul edilen durumlarla yüz yüze gelir ve etik içeriğe sahip klinik kararlar almak zorunda kalır. Bu kararlar, hastalara sağlık hizmeti sunarken karşı kaşıya gelen değerler arasındaki seçimleri de kapsayabilir. Söz konusu değerler, tedavi planlaması yapılırken, diş hekimi tarafından dikkatle gözden geçirilmeli ve hastanın en üstün çıkarı için karar verme sürecine dahil edilmelidir. Ağız diş sağlığı tedavilerinin başarısı ve hasta memnuniyeti, klinik bilgi ve becerinin yanında diş hekiminin etik tutum ve davranışlarına da bağlıdır. Diş hekimi hasta başında öncelikle hastanın çıkarını gözetmekten; hastayı tam ve dürüst biçimde bilgilendirmekten; kendi tedavisine yönelik seçim yapmasını olanaklı kılmaktan ve yetkin ve sürekli gelişen bir bakım hizmeti sunmaktan sorumludur. Anahtar Kelimeler: Diş hekimliği etiği, diş hekimliği etiği ilkeleri, etik sorumluluk. ABSTRACT An overview of dental ethics Dentists, in daily clinical practice, face situations that most of them regard as being ethical issue in nature and they have to make some clinical decisions having ethical content. These decisions may involve choices between conflicting values while providing care for patients. These values should be carefully considered by dentists during treatment planning and included in the process of decision making for the best interest of the patient. Besides both clinical knowledge and skill, the success of dental care and patient satisfaction depend on the dentist's ethical attitudes and behaviors. At chair side the dentist is obligated to act primarily in the patients interests, to fully and honestly inform patients, enable them to make their own treatment choices, and provide competent, continually improving care. Key Words: Dental ethics, dental ethics principles, ethical responsibility. Biyopsikososyal bir varlık olan insanı ağız-diş hastalıklarından korumak ve kurtarmak; onun yaşam kalitesini yükseltmek; ağrılarını dindirmek ya da azaltmak diş hekimliğinin temel amacıdır. Nitelikli bir emek olma özelliği taşıyan diş hekimliği hizmet üreten bir alandır ve ürettiği değer insan sağlığıdır [1-3]. Diş hekimliği -aynı tıp etkinliği gibi- kimi özellikleri nedeniyle hem bilim hem de sanat olarak tanımlanmaktadır [2,3]. Bilim gözlemlenebilen, ölçülebilen, tekrarlanabilen olgularla ilgilenir. Bir bilim insanı olmak dolayısıyla diş hekimi de bi- 120 H ACETTEPE T IP D ERG S

2 Difl hekimli i eti ine genel bir bak fl limsel bilgi birikimine dayanarak ağız hastalıklarına ait bulguları tanır, yorumlar, tedaviyi planlar, uygular ve hastasını sağlığına kavuşturur. Ancak diş hekimliğinin bilimsel yönü her hastalığı aynı biçimde ele alır, oysa tıpta ve diş hekimliğinde hastalık yoktur, hasta vardır [3]. Hastalık etkenleri bilimsel açıdan birbirinin aynı olsa da hastalığın ortaya çıkışı, prognozu, iyileşmesi hastaya özgü bireysel farklılıklardan etkilenir. Hastalar arasındaki bireysel, kültürel, sosyal, dinsel farklılıklar özgürlük-hak-tercih üçlüsü çevresinde şekillenerek diş hekimliğinin sanat yönünü açığa çıkarır [1-3]. Diş hekimliği sanatı kavram kalıbı, diş hekimliğinde bilimin ve teknolojinin her bireye özgü olacak ve hastalara biri ötekinin aynı olmayacak biçimde uygulanmasını ifade etmektedir. Hekim her hastasını özgün bir olgu olarak ele alır; ona özgü bir yaklaşım ve bir tarz üretir. Sağlık uğraşlarının sanat yönü daha çok insan bilimlerinde, toplum bilimlerinde ve belki de en önemlisi etik alanında ortaya çıkar [1-3]. Günlük mesleki uygulamaları sırasında bir diş hekimi, bir karar verme sürecine girmek zorunda kalır. Kimi olgular için sadece çağdaş bilimsel diş hekimliğinin gelişmiş teknolojik olanaklarıyla karar alınması ve kararın gerekçesinin açıklanması kolay iken; salt medikal yaklaşımla çözülemeyecek ötekiler hakkında bir karara varılması çok zor olabilir. Bu aslında hekimi olguların tıbbi boyutlarının dışında başka boyutlarının da olabileceğini düşünmeye yönlendiren bir durumdur. Kuşkusuz, klinik diş hekimliği olgularının medikal boyutunun yanı sıra etik, ekonomik, hukuksal, toplumsal, dinsel boyutları da söz konusu olabilmektedir. Yetkin, yeterli ve yetki sahibi olan her diş hekiminden beklenen hem medikal boyuta odaklanabilen hem de öteki boyutları gözden kaçırmayıp boyutlar arası ilişkilerietkileşimleri değerlendirebilen bir bakış açısına sahip olmaktır [4]. Bu bakış açısının iki açılımı vardır: etik bilinç ve etik duyarlılık. Etik bilinç ve etik duyarlılık sahibi olmak, diş hekimini eylemi üzerinde düşünmeye ve etik açıdan kabul edilebilir davranış sergilemeye yönlendirir. Diş hekimliği uygulamaları bağlamında etik eylem, her klinik olgunun uslamlama-karar verme-seçim yapma süreçlerinde kendini gösterir [1,3-5]. D fi HEK ML ET Diş hekimliği etiği, etik disiplininin kuramsal boyutunda varlık gösteren ilkelerin, kuralların ve değerlerin diş hekimliği uygulamalarında yaşama geçirilmesidir [1,2]. Günlük hekimlik uğraşı sırasında dahil olunan karar verme sürecinde etik göz ardı edildiğinde, etik gerekçelendirmesi zayıf kararlar alma riski ile karşı karşıya kalınabilir. Etik gerekçelendirmesi zayıf olan kararlar, beraberinde etik dışı davranışları getirir. Bir diş hekiminin bile etik dışı davranması, hastalara sunulan sağlık hizmetinden ödün verilmesine ve mesleğin saygınlığının Cilt 40 Say zedelenmesine neden olur. Hekimlerin, diş hekimlerinin mesleki uygulamalarında etik tutumlarını ve davranışlarını vurgulamaları profesyonel duruşun bir gereğidir. Etik eylem somut biçimde ortaya konulmadıkça, gerçek bir profesyonellikten söz edilemez [1,2,5,6]. D fi HEK ML ET LKELER Tüm sağlık uğraşlarının etik ilkeleri gibi diş hekimliği etiği ilkeleri de evrensel değerlerin dile getiriliş biçimidir ve etik ilkeler tutum ve davranışlarımızın etik yönden onaylanır ya da onaylanamaz olduğuna karar verilmesine olanak sağlar [1,2,7]. Diş hekimliği etiği ilkeleri hem biyomedikal etiğin zarar vermeme (non-maleficence), yarar sağlama (beneficence), adalet ve özerkliğe saygıdan oluşan dört temel ilkesini, hem de diş hekimliğine özgü olduğu dile getirilen ilkeleri kapsamaktadır [1,2,5,7,8]. Alana özgü bu ilkeler etik eylemlere rehberlik eden temel değerler olarak tanımlanmaktadır [1,5-7,9]. Bu bölümde sırayla biyomedikal etiğin dört temel ilkesi ile diş hekimliği etiğinin temel değerleri üzerinde durulacaktır [1,2,5-13]. 1. Zarar vermeme: Zarara sebebiyet verecek davranışlardan kaçınma sorumluluğudur. Hekimin hastasına hiç faydası dokunmayacağı bir durumda en azından onun zarar görmesine neden olacak bir eylemde bulunmaması anlamına gelmektedir. Örneğin; bu ilke çerçevesinde, diş hekimi kendi bilgi ve becerisinin hastanın tedavisinde yetersiz kalması durumunda, hastayı bir uzmana göndermek suretiyle hastasına zarar vermekten sakınmalıdır. 2. Yarar sağlama: Başkalarının iyiliğini isteme veya onlara yararlı olma ilkesidir. Yarar sağlama temelde hekimin hastaya iyi davranma sorumluluğudur. Tıp ve diş hekimliğindeki her tanı-tedavi yaklaşımının hastaya yararı olduğu kadar kuşkusuz yan etkileri, ters etkileri, zararları da söz konusu olabilir. Diş hekimleri olası yararları ve zararları dengelemeye çalışmalı; hastalarının göreceği zararı en aza indirip elde edeceği faydayı en çoğa çıkarmalıdır. 3. Adalet: Adalet herkese hakça ve tarafsızca davranmak demektir. Adalet ilkesi içinde hem sınırlı kaynakların adil dağılımını hem de hastalar arasında ayırım yapılmamasını barındırır. Diş hekimliği uygulamaları sırasında adalet ilkesine odaklanan etik sorunlara sıkça rastlanmaktadır. Diş hekimliği hizmetlerine ulaşma hakkı, hizmetlere ödenen ücret, tedaviye ilk kimin alınacağı gibi temel prosedür sorunlarından kimlere tedavi hizmeti verileceği gibi karmaşık sorunlara değişen bir yelpazede adalet sorunları karşımıza çıkmaktadır. Diş hekimleri mesleki uygulamalarının yararlarının ve külfetlerinin dağıtımında dengeli olmaya çalışırken bu ilkeyi dikkate almalıdır. 121

3 Kad o lu 4. Özerklik: Özerklik, yeterliliğe sahip bir bireyin zorlama olmaksızın seçim yapma hakkıdır. Birer moral varlık olmaları nedeniyle hastalar özerk karar alabilir. Özerklik ilkesi, hastanın kendi bedenine ne olacağını saptama hakkına sahip olması üzerine temellenmektedir. Hasta özerkliğine saygı, hekim-hasta ilişkisinin dinamik bir parçasıdır ve diş hekiminin tedavinin yararlarını-zararlarını düşünüp tartmasını; hastanın çağdaş ağız diş sağlığı hizmetleri hakkında bilgilendirilmesini gerekli kılar. Aydınlatılmış onam diş hekimliğindeki özerkliğin yaşama geçirilmesinin en güzel örneğidir. Özerkliğe saygı aslında hastalar açısından olduğu kadar diş hekimleri için de geçerlidir. Diş hekiminin hastanın çıkarına olmadığına inandığı bir tedavi nedeniyle hasta bakımını üstlenmeme hakkına sahip olması hekim özerkliğinin bir göstergesidir. 5. Şefkat: Şefkat, hastanın genel sağlığı hakkında kaygılanmak ve onunla özdeşleşebilmek, ağrısını-acısını anlayabilmek demektir. Bu diş hekimleri için hiç yabancı değildir. Çünkü diş hekimlerinin en yaygın olarak yaptığı şey hastanın ağrısını uzaklaştırmak ve acısını dindirmektir. Hastaya nazik ve kibar davranmak ve onu ilgiyle dinlemek, merhametli-şefkatli bir diş hekimi tarafından sunulan bakımın niteliğinin göstergesidir. 6. Yeterli ve yetkin olma: Yeterli ve yetkin bir diş hekimi hastasının ağız sağlığı ihtiyaçlarına tanı koymaya ve hastalıkları tedavi etmeye, hastanın en üstün yararı için onu uzman bir diş hekimine yönlendirmeye muktedirdir. Diş hekimliğinde yeterli ve yetkin olmak hastanın bakımıyla ilgili sonuçlar hakkında sürekli bir öz değerlendirme yapmayı gerekli kılar ve hekime yaşam boyu öğrenme sorumluluğu yükler. 7. Dürüstlük: Dürüstlük diş hekiminin dürüst, moral değerlere ve insanlara saygılı biçimde davranması demektir. Dürüstlük, gerçeği söylemek veya daha özel olarak güvenin sürdürülmesini sağlayacak biçimde davranmaktır. Diş hekiminin dürüstlüğü sadece hastasına karşı değil, aynı zamanda mesleğine de karşıdır. Konuşulması gereken yerde sessiz kalmak, bir meslektaşın çalışmasında yapılmış veya yapılmakta olan bir ihmal, bir kusur görüldüğünde susmak, yalan söylemek değil, dürüstlüğün ihlalidir. 8. Ahlaki bütünlük: Güçlü ahlaki ilkelere sahip olmanın yanında bunların sözel ifadelerle dile getirilip, eylemlerde yaşama geçirilmesi, söz ve eylemlerde bir ahlaki bütünlük sergilenmesi demektir. Ahlaki bütünlüğe sahip her diş hekimi onurlu biçimde davranır. Ahlaki bütünlükle hareket etme duyarlılığı gösteren diş hekimi tıbbi eylemini gerçekleştirirken karşısındakiyle görüş ayrılığı içinde olsa bile yine de mesleğinin temel değerlerini sergiler. Mesleksel ahlaki bütünlük, diş hekimine mesleki etik kurallarına uymayı ve mesleğini korumayı, onu en yüksek standartlara ulaştırmayı görev olarak verir. 9. Profesyonellik: Öz yönetim, bir mesleği meslek yapan en önemli özelliktir. Diş hekimliği mesleği ancak, öz yönetim becerisine sahip üyeleri bu mesleği destekledikleri ve ağız-diş sağlığı hizmetlerinin yükselmesi için çaba harcadıkları sürece gelişebilir ve topluma hizmet edebilir. 10. Hoşgörü: Diş hekimleri mesleklerini uygularken giderek artan biçimde daha çok kültürel ve etnik çeşitliliklere tanık olmaktadır. Ağrıyı dindirmeyi, uygun fonksiyonu ve estetiği önceleyen geleneksel hekim tutumu bu karmaşık yapılanmalar tarafından değişime zorlanmaktadır. Kültürel-etnik çeşitliliğe gösterilen hoşgörü diş hekimlerinin bu farklılıkların varlığını, hastaların seçimlerini ve bu seçimlerin tedavinin sonuçlarını nasıl etkileyebileceği gerçeğini göz önünde bulundurmalarını gerekli kılmaktadır. KL N K D fi HEK ML ET NE ÖZGÜ DE ERLER Ozar, Schiedermayer ve Siegler tarafından 1988 yılında yayımlanan bir raporda diş hekimliği mesleğinin uygulamalarında ve klinik diş hekimliği karar verme sürecinde karşımıza çıkan etik değerler yedi değer kategorisine ayrılarak sunulmuştur [14]. Bu değerler sırasıyla aşağıda yer almaktadır [1,2,5,9,12,14-17]: 1. Yaşam ve sağlık: Hastanın yaşamı ve genel sağlığı diş hekiminin baş kaygısı olmalıdır. 2. Uygun ve ağrısız oral fonksiyon: Bu temel değer, bireysel ağız-diş sağlığının kendine özgü doğası gereği hastanın yaşından, genel sağlığından, anatomik özelliklerinden ve iyi ağız hijyenini sağlayıp sağlayamamasından etkilenebilir. Hekim, hastasına uygun ve ağrısız bir oral fonksiyonu uzun dönemde etkili olacak biçimde gerçekleştirmelidir. Örneğin; hastanın kronik periodontal sorunu sağlığa kavuşturulmadan hastaya uzun ömürlü olacağı vadedilen bir protetik restorasyon planlanması etik açıdan kabul edilemez bir davranıştır. 3. Hastanın özerkliği: Hastanın, profesyonel bakım standardı ve alternatif tedavi planları hakkında yeterli bilgiyi aldıktan sonra, tedaviyi seçme ya da seçmeme hakkı vardır. Hasta tarafından seçilen tedavi planı hekimin tercih ettiği tedavi planı olabileceği gibi, hekim tarafından benimsenmeyen bir plan da olabilir. Kimi zaman hekimin özerkliği ile hastanın özerkliği çatışabilir. Böyle durumlarda, kendisini etkileyecek nihai kararın alınması sırasında hastanın özerkliğine saygı duyulmasının dünya ölçeğinde kabul gören bir yaklaşım olduğu unutulmamalıdır. 4. Uygulama öncelikleri: Diş hekimliği hizmetinin sunumunda diş hekiminin bireysel tercihi, tedaviye yönelik tavsiyelerde ve kararlarda önemli bir rol oynar. Diş hekimleri öğrenciliklerinden beri bazı asal kararlarla beslenir. Örneğin; mümkün olduğunca, dişe kron endi- 122 H ACETTEPE T IP D ERG S

4 Difl hekimli i eti ine genel bir bak fl kasyonu koymadan önce dolgu veya inley-onlay seçeneklerinin yeğlenmesi; bir dişin çekimindense öncelikle kanal tedavisinin denenmesi, bu asal kararlardandır. Hekimlerin bu yöndeki önceliklerinin ve seçimlerinin hasta tarafından onaylanmasını beklemeye hakkı vardır. 5. Estetik değerler: Ağız ve yüz görünümü hastanın kendine olan güveni bağlamında önemlidir ve bu nedenle diş hekimliği uygulamalarında da önemli bir yere sahiptir. 6. Tedavi bedeli: Diş hekimliğinin tedavi seçenekleri sunulurken kaçınılmaz olarak girişimlerin maddi boyutu da hastaya sunulur. Uygun tedavi alternatiflerinin her birinin yararlarının yanında tedavi bedelinin de sunulması, hastanın tedavi hakkında bilgilendirilme sürecinin bir gereğidir. Klinik kararlar alınırken ve tedavi alternatifleri belirlenirken, belli durumlarda, düşük bedelli bir uygulamanın yüksek olana yeğlenmesi haklı çıkarılabilir. Bu koşullar genel olarak klinik duruma bağlıdır. 7. Dış faktörler: Sosyal ve kültürel etkiler, toplumun refahı, sosyal adalet gibi dış faktörler kimi zaman diş hekiminin karar verme sürecinde kararı yakından etkileyen dış belirleyiciler olarak beklenenin üzerinde önemli bir rol oynayabilir. D fi HEK M N N ET K SORUMLULUKLARI Her sağlık çalışanı gibi diş hekiminin de temel görevi ve sorumluluğu hastasını sağlığına kavuşturmaktır. Kuşkusuz diş hekimlerinin hem mesleki eylemlerinin sonuçlarını hem de yetki alanlarına giren medikal ya da etik sorun içeren olgulara ilişkin kararlarının sonuçlarını üstlenmeleri gerekmektedir. Onların sorumluluklarının kapsamını belirleyen de bu gereklilikten öte birşey değildir. Aşağıda diş hekimlerinin etik sorumlulukları üzerinde kısaca durulmaktadır [1,2,5,6,9,10,12,13,16,17]: Profesyonel olmak Bir diş hekimi olarak en temel sorumluluğumuz profesyonel olmak; tam bir profesyonel gibi davranmaktır. Bir profesyonel daima hastasının değerlerine ve gereksinimlerine saygı duyar. Hastasının çıkarlarını ilk sıraya koyar. Bir profesyonel her zaman hastasının değerlerini ve tedaviye ilişkin tercihlerini göz önünde bulundurur. Bir profesyonel doğrudur, dürüsttür, yeterli ve yetkindir. Diş hekimlerinin kendi bilgilerini, hünerlerini ve halkın ağız sağlığını geliştirmek için deneyimlerini kullanma; aynı zamanda bilgi ve becerilerini güncel tutma sorumlulukları da vardır. Öncelikle, bir diş hekimi hastasına en iyi hizmeti sağlamalıdır. Bu sorumluluk halka yönelik hizmetlerde de söz konusudur. Bir diş hekimi özellikle ağız sağlığı ile ilgili konularda, toplumun sağlık sorunlarını tartışmaya, öneri sunmaya, rehberlik etmeye ve yardımcı olmaya istekli olmalıdır. Cilt 40 Say Diş hekimi-hasta ilişkisi bağlamında diş hekiminin hastanın mahremiyetine saygı gösterme, hastanın güvenini kazanma, verilen sözleri tutma, dürüst olma ve hastanın değerlerini ve kişisel tercihlerini göz önünde bulundurma sorumluluğu vardır. Paternalizmden sakınmak Bir diş hekiminin sorumluluklarından biri de kendi geleceği hakkında karar verme yeterliliğine sahip bir hastanın en üstün çıkarı için özerk karar vermesini sağlamaktır. Karar sürecinde hastanın değerleri diş hekiminin tavsiyeleri ile çatışabilir ve bu çatışmalar paternalistik kararlara yol açabilir. Örneğin; diş hekimi, hasta üzerinde gereksiz bir etki yaratacağını düşündüğü için yeterliliğe sahip bile olsa hastaya bazı bilgileri aktarmamaya karar verebilir. Ancak, diş hekimi hastalarının değerlerini ve tercihlerini daima göz önünde bulundurmalı, yetkin ve yeterli bir hastayı mutlaka karar verme sürecine dahil etmelidir. Kimi zaman hastalar isteklerinin sonuçlarını tam olarak kavrayamayabilir veya gerçekçi olmayan beklentilerinin sonuçlarını öngöremeyebilir. Bu tür örneklerde, ilave hasta eğitimi verilmeli veya yasal bir vekile açıklama yapılmalıdır. Kapasitesi yeterli olmayan hastalar için, hastanın en üstün yararını belirlerken diş hekiminin tedavi seçenekleri, bedeli, olası komplikasyonlar ve umulan sonuçlar hakkında bilgilendirme yapmak üzere etik yükümlülüğü vardır. Nitelikli ağız-diş sağlığı hizmetinden ödün vermemek Bir diş hekiminin nitelikten ödün vermeye zorlandığı anlar vardır. Hastanın sosyal güvenlik kurumunun olmaması veya kurumun bedelini ödediği hizmetlerin sınırlı olması; tedavi-tıbbi malzeme bedellerinin geri ödemelerinin sosyal güvenlik sistemi tarafından kısıtlanmaya zorlanması, hastanın sahip olduğu değerler veya kişisel tercihleri ağız-diş sağlığı hizmetinin kalitesini etkileyebilir. Ödün verme çoğu zaman basit bir biçimde diş hekiminin emeğinden, zamanından ve kazancından kısarak sağlık hizmeti vermesi biçiminde olmayabilir. Yukarıda sayılan sınırlamalar veya sınırlılıklar olgunun yönünü ideal olandan saptırabilir. Ancak bunların nihai tedavi planından ödün verilmesine izin verilmemeli, tedavinin bütününü oluşturan ayrı komponentlerin kalitesini asla etkilememelidir. Amaç her tedavi adımını en üst standardında gerçekleştirmek olmalıdır. Örneğin; diş hekimi, tüm sınırlılıkları dikkate aldığında eğer final kararı daha dayanıklı ve estetik fakat pahalı olan bir restorasyon yerine daha az maliyetli olanı seçmekse, diş hekimi düşük maliyetli restorasyonu tatmin edici bir biçimde hazırlamaktan sorumludur. Bilerek, kasten düşük standartta bir bakım hizmeti vermek etik dışıdır. 123

5 Kad o lu Ağız-diş sağlığı hizmetlerine ulaşımı sağlamak Ağız-diş sağlığı hizmetlerine ulaşım, hastanın makul düzeyde bakım hizmetine ulaşması anlamına gelmektedir. Diş hekimi hastayı muayene eder etmez kendisinin o hastayı tedavi edip edemeyeceğini saptayabilmelidir. Diş hekimi sağlığı tehdit etme potansiyeli bulunan diş hekimliği durumlarını değerlendirebilecek ve ağrıyı-acıyı azaltabilecek bir sağlık hizmeti sunmalıdır. Hastanın ağız-diş sağlığı servislerine erişimine olanak tanınmalı; ayrıca fiziksel engelli bireylerin ulaşımını kısıtlayan engelleri uzaklaştırmak için de çaba harcanmalıdır. Diş hekimleri yönetimsel ayrımcılık ve sağlık bakımına ulaşımla ilgili yasaların ve düzenlemelerin farkında olmalıdır. Yetkili-yeterli olma ve uslamlama yapabilme sorumluluğu Diş hekimliği ilerlemeye devam eden bir bilimsel disiplin olduğu için, diş hekimlerinin de mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmeye devam etmeleri zorunludur. Diş hekimleri bilgi sağlayıcı, klinik beceriyi artırıcı ve mesleki yargı gücünü güçlendirici sürekli diş hekimliği eğitimi etkinliklerine katılmalıdır. Diş hekimleri genel bilimsel gelişmeler ve bunlarla ilgili sorunlar da dahil olmak üzere, kendi mesleki uygulamalarını etkileme potansiyeli olan klinik gelişmelere, en azından aşina olmak için her tür çabayı harcamalıdır. G.V. Black in de söylediği gibi hiçbir meslek sahibinin, devamlı bir öğrenci olmaktan ötesine hakkı yoktur [17]. Diş hekimleri yeterliliklerini temel seviyenin altına düşürmemelidir ve hastalarını en yeterli oldukları dallarda tedavi etmelidir. Bu nedenle onlar yetenekleri de dahil olmak üzere yeterliliklerini ve sınırlılıklarını bilmek zorundadır. Yeterlilik kabul edilebilir standartta ve uygunlukta bir ağız-diş sağlığı hizmeti sunulmasını; hastaların tedavilerinin sonuçları hakkında sürekli bir öz değerlendirme yapılmasını gerekli kılar. Diş hekiminin uslamlama gücünün alt yapısını, tanı ve tedavilere ilişkin bilimsel bilgileri, klinik becerileri ve deneyimleri oluşturur. En iyi klinik olanaklar olsa bile geçerliliği ve güvenilirliği olmayan yargılarla bu olanakların kullanımında hata yapılabilir. Güvenilir bir uslamlama, nitelikli ağız-diş sağlığı hizmetinin sunulmasında kritik önem taşır. SONUÇ Her sağlık mesleğinin özünde kendinin ötesine hizmet etmek bulunur. Hastalarına hizmet etmek, hasta haklarını gözetmek diş hekimlerinin temel etik görevlerinden ve sorumluluklarındandır. Hastanın üstün yararı için davranmak, diş hekimi tarafından alınan mesleki kararlarda hastanın değerlerini ve tercihlerini/önceliklerini göz önünde bulundurmak anlamına gelir. Bu, diş hekimlerinin hastalarıyla dikkatli biçimde iletişim kurmalarını gerekli kılar. Hastalar olası tedavi seçenekleri ve bunların her birinin avantajları-dezavantajları, beklenen sonuçları, olası komplikasyonları hakkında bilgilendirilmelidir. Tüm bunların sağlanması durumunda hastanın en üstün yararı için emek sarf edilmiş olur. Diş hekimleri yüksek etik standartlara sahip bir mesleğin üyeleridir. Bu mesleğin saygınlığının sürdürülmesi, diş hekimlerinin düşüncelerinde, sözlerinde ve mesleki eylemlerinde bir ahlaki bütünlük sergilemeleriyle olanaklıdır. Kaynaklar 1. Rule JT, Veatch RM. Ethical questions in dentistry. 2 nd ed. Quintessence Pub, Dental Ethics Manual, FDI World Dental Federation Göksel FA. Deontoloji repetitoryumu. 3. Baskı. Ankara: Kadıoğlu FG, Kadıoğlu S. Klinik uygulamalarda etik karar verme süreci. Erdemir A ve ark, editörler. Klinik etik. Nobel Kitabevi, 2001: Ozar DT, Sokol DJ. Dental ethics at chairside: professional principles and practice applications. St. Louis, Mosby, Chambers DW. A primer on dental ethics: part I knowing about ethics. J Am Coll of Dent 2006; 73: Beauchamp TL, Childress JF. Principles of Biomedical Ethics. 5 th ed. New York: Oxford University Press, Aydın E. Tıp etiğine giriş. Pegem Yayıncılık, Ankara Kadıoğlu FG. Diş hekimliği etiği açısından temel etik ilkeleri. TDB Dergisi 1995; 30: Welie JVM. Is dentistry a profession? Part I. professional defined. J Can Dent Asso 2004; 70: Oğuz Y, Büken N, Tepe H. Biyoetik Terimler Sözlüğü. Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara Kadıoğlu FG. Tıbbi etik açısından diş hekiminin karar sorunu. Tıbbi Etik 1994; 2: Uzel İ. Yüzüncü yılında türk diş hekimliği eğitiminin eleştirisi. Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana Ozar DT, Schiedermayer DL, Siegler M. Value categories in clinical ethics. J Am Dent Assoc 1988; 116: Kadioglu FG, Uzel I, Kadioglu S. Aesthetical dilemmas and informed consent in orthodontics. World Journal of Orthodontics, 2005(Suppl 6): Uzel İ. Ortodontide hasta-hekim ilişkisi. TOD 1998; 11: Dental Ethics. < shtml> H ACETTEPE T IP D ERG S

DİŞ HEKİMLİĞİ KARAR VERME SÜREÇLERİNDE ETİK

DİŞ HEKİMLİĞİ KARAR VERME SÜREÇLERİNDE ETİK Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Asistan Etik Eğitimi 20-21 Şubat 2015 DİŞ HEKİMLİĞİ KARAR VERME SÜREÇLERİNDE ETİK Yrd Doç Dr FUNDA GÜLAY KADIOĞLU ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Tıp Fakültesi Tıp

Detaylı

HEMŞİRELER İÇİN ETİK İLKE VE SORUMLULUKLAR. Prof. Dr. Lale Büyükgönenç

HEMŞİRELER İÇİN ETİK İLKE VE SORUMLULUKLAR. Prof. Dr. Lale Büyükgönenç HEMŞİRELER İÇİN ETİK İLKE VE SORUMLULUKLAR Prof. Dr. Lale Büyükgönenç Nasıl Bir Süreç İzledik? 2003: HEMAR-G Etik Komisyonu 2004-Ocak: Hemşirelik Deontoloji Tüzüğü Yazılmasına Karar Verilmesi 4-5 Haziran

Detaylı

Dünya Hekimler Birliği, Hasta Hakları Bildirgesi 1

Dünya Hekimler Birliği, Hasta Hakları Bildirgesi 1 Dünya Hekimler Birliği, Hasta Hakları Bildirgesi 1 34. Dünya Hekimler Toplantısı nda kabul edilmiş (Lizbon, Portekiz, Eylül/Ekim 1981), 47. Dünya Hekimler Birliği Kurultayı nda değişikliğe uğramış (Bali,

Detaylı

DİŞ HEKİMLİĞİNDE ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ

DİŞ HEKİMLİĞİNDE ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Asistan Etik Eğitimi 20-21 Şubat 2015 DİŞ HEKİMLİĞİNDE ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ Yrd Doç Dr FUNDA GÜLAY KADIOĞLU ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Tıp Fakültesi Tıp Tarihi

Detaylı

Meslek tanımı için gerekenler

Meslek tanımı için gerekenler MESLEK Belli bir eğitimle kazanılan, sistemli bilgi ve becerilere dayanan insanlara yararı olacak mal üretmek, hizmet vermek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları belirlenmiş iş olarak

Detaylı

Öğretmenlik Meslek Etiği. Sunu-2

Öğretmenlik Meslek Etiği. Sunu-2 Öğretmenlik Meslek Etiği Sunu-2 Tanım: Etik Etik; İnsanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları, doğru-yanlış ya da iyi-kötü gibi ahlaksal açıdan

Detaylı

ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİ VE ETİK. Prof. Dr. Nermin Ersoy Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı

ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİ VE ETİK. Prof. Dr. Nermin Ersoy Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİ VE ETİK Prof. Dr. Nermin Ersoy Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Etik Nedir? Felsefenin insanlar arası ilişkilerini ve sorunlarını konu edinen dalı;

Detaylı

ETİK KURALLARI REHBERİ

ETİK KURALLARI REHBERİ ETİK KURALLARI REHBERİ Anıl Etiği Kuralları MÜKEMMELLİK Söz verdiğimiz şekilde müşterilerimize olan görevlerimizi yerine getirmek ve beklenenin ötesinde değer katmak. Yeni fikirler üretme, sürekli öğrenme

Detaylı

ETİK.

ETİK. ETİK Etik nedir? Doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı, iyi ile kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek, doğru, haklı, iyi ve adil olduğuna inandığımız şeyleri yapmaktır. sokrates(ks).pps Etik, neyin

Detaylı

Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi SBF Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Program Yeterlilikleri TYYÇ Yaşam Bilimleri Temel Alanı Yeterlilikleri

Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi SBF Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Program Yeterlilikleri TYYÇ Yaşam Bilimleri Temel Alanı Yeterlilikleri Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi SBF Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Program Yeterlilikleri TYYÇ Yaşam Bilimleri Temel Alanı Yeterlilikleri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 BİLGİ (Kurumsal ve Olgusal)

Detaylı

[Dünya Tabipler Birliği nin Eylül 1995, Bali, Endonezya da yapılan toplantısında kabul edilmiştir.]

[Dünya Tabipler Birliği nin Eylül 1995, Bali, Endonezya da yapılan toplantısında kabul edilmiştir.] [Dünya Tabipler Birliği nin Eylül 1995, Bali, Endonezya da yapılan toplantısında kabul edilmiştir.] Giriş Hekimler, hastaları ve geniş toplum kesimleri arasındaki ilişkilerde son yıllarda önemli değişikler

Detaylı

Öğretmenlik Meslek Etiği. Sunu-4

Öğretmenlik Meslek Etiği. Sunu-4 Öğretmenlik Meslek Etiği Sunu-4 Öğretmenlik Meslek Etiği İlkeleri-1 Öğretmenlik mesleğinin ulusal ve uluslararası alanda belirlenmiş etik ilkeleri şu başlıklar altında toplanılabilir (Aydın; 2003, 60)

Detaylı

İŞ BAŞINDA DEĞERLENDİRME FORMLARI

İŞ BAŞINDA DEĞERLENDİRME FORMLARI İŞ BAŞINDA DEĞERLENDİRME FORMLARI ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ - DÖNEM VI OLGUYA DAYALI TARTIŞMA FORMU: KLİNİK DURUM / HASTALIK Staj: Ele Alınan Klinik Sorun/Olgu Olgunun/Sorunun Karmaşıklık Düzeyi

Detaylı

Program Çıktıları. Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Program Çıktıları. Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Program Çıktıları Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2015 Program Çıktılarının telif hakları Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ne aittir. 2015 Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi. Yeditepe Üniversitesi

Detaylı

Teori (saat/hafta) BES Yrd. Doç. Dr.Ayşe Ünlü, Araş.Gör.Saadet Özen

Teori (saat/hafta) BES Yrd. Doç. Dr.Ayşe Ünlü, Araş.Gör.Saadet Özen BESLENME ve DİYETETİK ALANINDA ETİK Dersin Adı Kodu Yarıyıl BESLENME ve DİYETETİK ALANINDA ETİK Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı

Detaylı

Kelimenin en dar anlamıyla,neyin doğru veya yanlış sayıldığı (sayılması gerektiği) ile ilgilenir.

Kelimenin en dar anlamıyla,neyin doğru veya yanlış sayıldığı (sayılması gerektiği) ile ilgilenir. Çağrı ÖZGAN Kelimenin en dar anlamıyla,neyin doğru veya yanlış sayıldığı (sayılması gerektiği) ile ilgilenir. Terim genellikle kültürel, dinî,seküler ve felsefi topluluklar tarafından, insanların çeşitli

Detaylı

Prof.Dr.Muhittin TAYFUR Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Prof.Dr.Muhittin TAYFUR Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Prof.Dr.Muhittin TAYFUR Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü İyi ve kötü, yanlış ve doğru kavramlarını tanımlar, Etik bilincini geliştirmeye ve insanları aydınlatmaya

Detaylı

12/24/2013. Sağlık Ekibi Üyeleri

12/24/2013. Sağlık Ekibi Üyeleri Sağlık hizmeti etik kurallarının ana kuralı, sağlık hizmeti veren kişinin daima hastanın iyiliğini gözeterek ve yararını düşünerek davranmakla yükümlü olduğudur. Bütün sağlık çalışanları ahlaki olarak

Detaylı

AKTÜERLER DERNEĞİ PROFESYONEL DAVRANIŞ VE ETİK STANDARTLARI

AKTÜERLER DERNEĞİ PROFESYONEL DAVRANIŞ VE ETİK STANDARTLARI AKTÜERLER DERNEĞİ PROFESYONEL DAVRANIŞ VE ETİK STANDARTLARI AKTÜERLER DERNEĞİ PROFESYONEL DAVRANIŞ VE ETİK STANDARTLARI 1. BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar 2. BÖLÜM Genel İlkeler 3. BÖLÜM Üyeler Arası Dayanışma

Detaylı

Dersin Amaçları Dersin İçeriği. Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Hafta Konu Ön Hazırlık Öğretme Metodu

Dersin Amaçları Dersin İçeriği. Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Hafta Konu Ön Hazırlık Öğretme Metodu Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ENTEGRE DERSLER-1 Ders No : 0130040006 Teorik : 34 Pratik : 0 Kredi : 34 ECTS : 52 Ders Bilgileri Ders Türü - Seçiniz - Öğretim

Detaylı

Salih AKYÜZ Hasta ve Çalışan Hakları ve Güvenliği Derneği Başkanı

Salih AKYÜZ Hasta ve Çalışan Hakları ve Güvenliği Derneği Başkanı Salih AKYÜZ Hasta ve Çalışan Hakları ve Güvenliği Derneği Başkanı Hak Kavramı Herhangi bir varlığın, kanuni veya ahlaki gerekçelerle, sahip olması veya yapabilmesi olağan şeyler.. Hak Kavramı Kazanımlara

Detaylı

7.BÖLÜM MUHASEBECİLİK VE MALİ MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİNDE ÜCRETLENDİRME

7.BÖLÜM MUHASEBECİLİK VE MALİ MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİNDE ÜCRETLENDİRME 7.BÖLÜM MUHASEBECİLİK VE MALİ MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİNDE ÜCRETLENDİRME 93 94 7.Bölüm Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Hizmetlerinde Ücretlendirme 7. MUHASEBECİLİK VE MALİ MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİNDE ÜCRETLENDİRME

Detaylı

Hekim, Tıp Fakültesinden mezun olarak, diploma sahibi olan kişidir.

Hekim, Tıp Fakültesinden mezun olarak, diploma sahibi olan kişidir. UZMANLIK ÖĞRENCİLERİNİN TIBBİ MÜDAHALE YETKİSİ ve HUKUKİ SORUMLULUKLARI Uz.Dr. Ziya T. GÜNEŞ-Sağlık Hukuku Yüksek Lisans Programı Tıbbi Müdahale; Meslek icrasına yetkili bir sağlık personeli tarafından,

Detaylı

İŞ ETİĞİ KURALLARIMIZ

İŞ ETİĞİ KURALLARIMIZ İŞ ETİĞİ KURALLARIMIZ İŞ ETİĞİ KURALLARIMIZ 1- ÇALIŞMA KÜLTÜRÜ Oylum Sınai Yatırımlar A.Ş. ( Oylum ), işlerini dürüstlük ve doğruluk çerçevesinde yürütür. Mal ve hizmet aldığı firmaları iş ortağı olarak

Detaylı

UZMANLIK DERNEKLERİ ETİK KURULLAR KILAVUZU. TTB-UDEK- Etik Çalışma Grubu

UZMANLIK DERNEKLERİ ETİK KURULLAR KILAVUZU. TTB-UDEK- Etik Çalışma Grubu UZMANLIK DERNEKLERİ ETİK KURULLAR KILAVUZU TTB-UDEK- Etik Çalışma Grubu 31 Ekim 2009 TTB-UDEK Etik Çalışma Grubu UZMANLIK DERNEKLERİ ETİK KURULLARI GENEL OLARAK ETİK KURULLAR Etik Kurullar: Tanım Etik

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı Adalet Meslek Etiği Dersleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı Adalet Meslek Etiği Dersleri Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO Adalet Programı Adalet Meslek Etiği Dersleri ÜNİTE VII KAMU GÖREVLİLERİ ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri Etik Davranış İlkeleri

Detaylı

HASTANIN KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME HAKKI

HASTANIN KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME HAKKI Yard. Doç. Dr. Hamide TACİR Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi HASTANIN KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME HAKKI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...xi GİRİŞ...1 Birinci Bölüm HASTANIN KENDİ

Detaylı

Klinik ve Araştırmada Etik. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN

Klinik ve Araştırmada Etik. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Klinik ve Araştırmada Etik Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Klinik Etik Klinik etik tıbbi uygulamaların içsel bir yönüdür. Her klinik vakada etik boyut vardır. Etik Karar Verme Karar alırken bilimsel ve teknik

Detaylı

Teori (saat/hafta) BES430 8.Bahar 2 0 0 4

Teori (saat/hafta) BES430 8.Bahar 2 0 0 4 TOPLU BESLENME HİZMETLERİNDE KALİTE Dersin Adı Kodu Yarıyıl TOPLU BESLENME HİZMETLERİNDE KALİTE Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı

Detaylı

Meslekleşme ve Profesyonellik

Meslekleşme ve Profesyonellik Meslekleşme ve Profesyonellik Prof. Dr. Zafer Cirhinlioğlu İletişim: cirhin@gmail.com II. Ulusal Hemşirelikte Yönetim Kongresi 08-09-10 Aralık 2016 İstanbul Üniversitesi Kongre Kültür Merkezi PROFESYONEL(LEŞME)

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi Değerli Hekim Arkadaşımız, Bu anket ülkemizdeki farklı eğitim kurumlarınca uygulanan örnekler temel alınarak UÜTF Tıp

Detaylı

Etik, Biyoetik, Hukuk: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar

Etik, Biyoetik, Hukuk: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar Etik, Biyoetik, Hukuk: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar Hazırlayan:Esma BÖLÜK 1 Ahlak insanlara özgüdür. Bununla birlikte tarih, gelenekler, eğitim, dini inançlar gibi pek çok kültürel unsurdan etkilenir.

Detaylı

SAĞLIK NEDİR? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ);

SAĞLIK NEDİR? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ); SAĞLIK KAVRAMI SAĞLIK NEDİR? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ); Yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik halidir. şeklinde tanımlamıştır. SAĞLIK KAVRAMI

Detaylı

T.C. İSTANBUL RUMELİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ DÖKÜMANTASYON ve SEKRETERLİK PROGRAMI 2. SINIF 4.

T.C. İSTANBUL RUMELİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ DÖKÜMANTASYON ve SEKRETERLİK PROGRAMI 2. SINIF 4. T.C. İSTANBUL RUMELİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ DÖKÜMANTASYON ve SEKRETERLİK PROGRAMI 2. SINIF 4.DÖNEM Kodu: TSH202 Adı: Toplum Sağlığına Hizmet Teorik + Uygulama: 1+ 2 AKTS:

Detaylı

Yrd.Doç. Dr. Selma KAHRAMAN, Yrd. Doç. Dr. Fatma ERSİN Dersin Amacı

Yrd.Doç. Dr. Selma KAHRAMAN, Yrd. Doç. Dr. Fatma ERSİN Dersin Amacı HARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Dersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Kredisi AKTS Halk Sağlığı Hemşireliği 2801801 Bahar 6+12 12 14 Ön Koşul Dersler Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersi

Detaylı

Dr. Şükrü Keleş, PhD Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı 3 Mayıs 2017 Çarşamba

Dr. Şükrü Keleş, PhD Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı 3 Mayıs 2017 Çarşamba Sağlık Hizmeti Sunumunda Savunmasız / Örselenebilir Gruplara Yaklaşım Dr. Şükrü Keleş, PhD Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Sunum akışı Sağlık hizmet sunumunun amacı nedir? Savunmasız/Örselenebilir gruplar

Detaylı

Öğretmen Liderliği ÖĞRETMEN LİDERLİĞİ

Öğretmen Liderliği ÖĞRETMEN LİDERLİĞİ Öğretmen Liderliği ÖĞRETMEN LİDERLİĞİ Doç. Dr. Cevat ELMA İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı E-posta: cevat.elma@omu.edu.tr Öğretmen liderliğini etkileyen faktörler: Bilgi kaynaklarının

Detaylı

Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi -Tedarikçi Seçme Kararları- Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN Satın Alma Bir ișletme, dıșarıdan alacağı malzeme ya da hizmetlerle ilgili olarak satın alma (tedarik) fonksiyonunda beș

Detaylı

Uygulama (Saat/Hafta) Madde Bağımlılığı I SEC122 1 2 0 3. Yarıyılı

Uygulama (Saat/Hafta) Madde Bağımlılığı I SEC122 1 2 0 3. Yarıyılı Dersin Adı Kodu Yarıyılı Ders (Saat/Hafta) (Saat/Hafta) Madde Bağımlılığı I SEC122 1 2 0 3 AKTS Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Seviyesi Lisans Dersin Koordinatörü Prof.

Detaylı

TYYÇ-MD (TIP EĞİTİMİ) PROGRAM YETERLİKLERİNİN İLİŞKİLENDİRİLMESİ

TYYÇ-MD (TIP EĞİTİMİ) PROGRAM YETERLİKLERİNİN İLİŞKİLENDİRİLMESİ BİLGİ -Kuramsal -Olgusal Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme ve derinleştirebilme. YÖK TYYÇ YÜKSEK LİSANS EQF-LLL : 7.

Detaylı

EBELİKTE BİLGİNİN UYGULAMAYA DÖNÜŞÜMÜ

EBELİKTE BİLGİNİN UYGULAMAYA DÖNÜŞÜMÜ EBELİKTE BİLGİNİN UYGULAMAYA DÖNÜŞÜMÜ Yrd Doç. Dr. Handan GÜLER Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü BİLGİ Öğrenme, araştırma veya gözlem yoluyla elde edilen gerçek ve zekanın

Detaylı

ICF Etik Kuralları. Müşteri: Müşteri / Koçluk Alan koçluk hizmeti verilen kişidir.

ICF Etik Kuralları. Müşteri: Müşteri / Koçluk Alan koçluk hizmeti verilen kişidir. ICF Etik Kuralları Önsöz ICF, koçlukta mükemmelliğin korunması ve teşvik edilmesinde kararlıdır. Bu nedenle, ICF tüm üyeleri ve unvanlı koçlarından (koçlar, mentor koçlar, koç süpervizörleri, koçluk eğitmenleri

Detaylı

Teori (saat/hafta) BES206 4. Bahar 3 0 0 3

Teori (saat/hafta) BES206 4. Bahar 3 0 0 3 BESLENME DURUMU SAPTAMA YÖNTEMLERİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl BESLENME DURUMU SAPTAMA YÖNTEMLERİ Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı

Detaylı

Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı

Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı Dr. Osman Celbiş Adli Tıp Profesörü, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Şekil Değiştiren Hekimlik Sanatı İnsanlık tarihi ile başlayan süreç içerisinde belli kurallar

Detaylı

HEMŞİRELİKTE DEĞERLER VE ETİK HEM 309. 2 AKTS 3. yıl 1. yarıyıl (güz) Lisans Zorunlu. İletişim: Yard.Doç.Dr. Serap BUDUK

HEMŞİRELİKTE DEĞERLER VE ETİK HEM 309. 2 AKTS 3. yıl 1. yarıyıl (güz) Lisans Zorunlu. İletişim: Yard.Doç.Dr. Serap BUDUK HEMŞİRELİKTE DEĞERLER VE ETİK HEM 309 2 AKTS 3. yıl 1. yarıyıl (güz) Lisans Zorunlu 2 Kredi Teorik : 2 s/hafta Türkçe İletişim: Yard.Doç.Dr. Serap BUDUK e-posta : serapbulduk@maltepe.edu.tr Dersle İlgili

Detaylı

Tıp Tarihi ve Etiği Anabilim Dalı 20 Yaşında

Tıp Tarihi ve Etiği Anabilim Dalı 20 Yaşında Tıp Tarihi ve Etiği Anabilim Dalı 20 Yaşında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi nde Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı (http://www.deontoloji.hacettepe.edu.tr/index.php), Deontoloji adıyla 1998 yılında

Detaylı

ETİK DEĞERLER VE DÜRÜSTLÜK

ETİK DEĞERLER VE DÜRÜSTLÜK Etik Kavramı ETİK DEĞERLER VE DÜRÜSTLÜK Etik kelimesi köken olarak Eski Yunan'a kadar gider. Etik evrensel olarak kabul gören kurallardır. Etik; doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı, iyiyle kötüyü, adil

Detaylı

Aydınlatılmış Onam. Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar HÜTF Tıp Tarihi ve Etik AD

Aydınlatılmış Onam. Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar HÜTF Tıp Tarihi ve Etik AD Aydınlatılmış Onam Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar HÜTF Tıp Tarihi ve Etik AD aslyakcay@yahoo.com Paternalizm Hekimin hastasına karşı babacıl bir tutum takınması ve baba gibi davranmasını ifade eder. Baba

Detaylı

Tanı ve Tedavi Planlaması. Prof.Dr. Kıvanç Kamburoğlu Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı

Tanı ve Tedavi Planlaması. Prof.Dr. Kıvanç Kamburoğlu Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı Tanı ve Tedavi Planlaması Prof.Dr. Kıvanç Kamburoğlu Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı Hastalıkların uygun ve doğru tedavisi için ilk koşul doğru

Detaylı

Teori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) TEMEL KİMYA I BES115 1.Güz Önkoşullar Yok

Teori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) TEMEL KİMYA I BES115 1.Güz Önkoşullar Yok TEMEL KİMYA I Dersin Adı Kodu Yarıyıl Teori Laboratuar TEMEL KİMYA I BES115 1.Güz 2 2 0 3 Önkoşullar Yok Dersin dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin öğrenme ve Anlatım, soru-yanıt, gösterme, uygulama

Detaylı

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi nde. Lisans Düzeyinde Etik Eğitimi

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi nde. Lisans Düzeyinde Etik Eğitimi Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi nde Lisans Düzeyinde Etik Eğitimi Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar; Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Prof. Dr. Nüket Örnek Büken Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi

Detaylı

12. MĐSYON 13. VĐZYON

12. MĐSYON 13. VĐZYON 12. MĐSYON Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi nin misyonu, evrensel ölçütleri kendisine temel alan, beraberinde ulusal değerlere sahip çıkan, çağdaş tıp bilgi birikimine sahip, koruyucu hekimlik ilkelerini

Detaylı

mekanizmalarını, sebep olduğu bulguları, yapı ve fonksiyon bozukluklarını ve organizmayı nasıl etkilediğini tanımlar.

mekanizmalarını, sebep olduğu bulguları, yapı ve fonksiyon bozukluklarını ve organizmayı nasıl etkilediğini tanımlar. BİLGİ BİLGİ BİLGİ 1 İnsan vücudunun ve spesifik olarak ağız bölgesindeki yapıların ve dişlerin hücre, doku, organ ve sistem bazında normal yapı ve işlevlerini, birbirleri ile olan etkileşimlerini bilir.

Detaylı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KLİNİK TIP BİLİMLERİ ÖĞRENCİLERİNİN STAJ EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ YÖNERGESİ

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KLİNİK TIP BİLİMLERİ ÖĞRENCİLERİNİN STAJ EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ YÖNERGESİ BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KLİNİK TIP BİLİMLERİ ÖĞRENCİLERİNİN STAJ EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1. Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp

Detaylı

TÜRK DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ DİŞHEKİMLİĞİ MESLEK ETİĞİ KURALLARI

TÜRK DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ DİŞHEKİMLİĞİ MESLEK ETİĞİ KURALLARI TÜRK DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ DİŞHEKİMLİĞİ MESLEK ETİĞİ KURALLARI (9-10-11 Kasım 2012 tarihli TDB 14. Olağan Genel Kurulunda kabul edilen TDB Dişhekimliği Meslek Etiği Kuralları, 4-5-6 Kasım 2016 tarihli TDB

Detaylı

3. Bilgilendirme 4. Kuruluşu seçme ve değiştirme 5. Personeli tanıma, seçme ve değiştirme 6. Bilgi İsteme 7. Mahremiyet 8. Rıza ve İzin 9.

3. Bilgilendirme 4. Kuruluşu seçme ve değiştirme 5. Personeli tanıma, seçme ve değiştirme 6. Bilgi İsteme 7. Mahremiyet 8. Rıza ve İzin 9. HASTA HAKLARI HASTA HAKLARI NEDİR. Tanımı: : Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları nedeni ile sahip oldukları, TC. Anayasası, Milletlerarası anlaşmalar ve kanunlar

Detaylı

ÇIKAR ÇATIŞMASI POLİTİKALARI v1

ÇIKAR ÇATIŞMASI POLİTİKALARI v1 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. ÇIKAR ÇATIŞMASI POLİTİKALARI 02.12.2014 149.v1 Mevzuat Uygunluk Müdürlüğü Onaylayan: Yönetim Kurulu İçindekiler 1. Amaç... 2 2. Dayanak... 2 3. Kapsam... 2 4. Tanımlar Ve

Detaylı

MÜHENDİSLİK ETİĞİ Emin Direkçi

MÜHENDİSLİK ETİĞİ Emin Direkçi MÜHENDİSLİK ETİĞİ 12.10.2016 Emin Direkçi 1962-Ankara Metalurji Y.Müh. 1979-1988 Üretim Koord. 1989-1992 Üretim Müdürü 1992-1997 Genel Müdür 1997-2000 Genel Müdür 2001-2006 Genel Müdür 2007-2011 Kurucu

Detaylı

NetQues Proje Raporu Avrupa da Dil ve Konuşma Terapisi Eğitimi Çeşitliliklerin Bütünleşmesi

NetQues Proje Raporu Avrupa da Dil ve Konuşma Terapisi Eğitimi Çeşitliliklerin Bütünleşmesi NetQues Proje Raporu Avrupa da Dil ve Konuşma Terapisi Eğitimi Çeşitliliklerin Bütünleşmesi Avrupa da Dil ve Konuşma Terapisi / Logopedi Alanındaki Standartların ve Eğitim Programlarının Niteliklerinin

Detaylı

MÜDEK. Etik Kurallar

MÜDEK. Etik Kurallar ETİK KURALLAR MÜDEK Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği ARI Teknokent ARI 2 Binası A Blok 7. Kat İTÜ Ayazağa Yerleşkesi Maslak 34469 İstanbul Tel: (212) 276-7560/731 Faks:

Detaylı

1000.D1 - Danışmanlık hizmetlerinin niteliği, iç denetim yönergesinde belirtilmek zorundadır.

1000.D1 - Danışmanlık hizmetlerinin niteliği, iç denetim yönergesinde belirtilmek zorundadır. NİTELİK STANDARTLARI 1000- Amaç, Yetki ve Sorumluluklar İç denetim faaliyetinin amaç, yetki ve sorumlulukları, İç Denetimin Tanımına, Meslek Ahlak Kurallarına ve Kamu İç Denetim Standartlarına (Standartlar)

Detaylı

Aydınlatılmış Onam Asistan Etik Eğitimi Ekim Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar HÜTF Tıp Tarihi ve Etik AD

Aydınlatılmış Onam Asistan Etik Eğitimi Ekim Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar HÜTF Tıp Tarihi ve Etik AD Aydınlatılmış Onam Asistan Etik Eğitimi 30-31 Ekim 2014 Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar HÜTF Tıp Tarihi ve Etik AD aslyakcay@yahoo.com Paternalizm Vaka 1. Paternalist cerrah Acil servise karın ağrısıyla

Detaylı

X değerlendirme bilgisine sahiptir. 3-Sağlık alanındaki bilimsel bilgiye ulaşma, güncel literatürü izleme, değerlendirme ve

X değerlendirme bilgisine sahiptir. 3-Sağlık alanındaki bilimsel bilgiye ulaşma, güncel literatürü izleme, değerlendirme ve Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi SBF Fakültesi Odyoloji Bölümü Program Yeterlilikleri TYYÇ Yaşam Bilimleri Temel Alanı Yeterlilikleri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 BİLGİ (Kurumsal ve Olgusal) 1-Sağlık alanındaki temel

Detaylı

Öğrencilerin Üst Düzey Zihinsel Becerilerinin Belirlenmesi. Öğrenci Portfolyoları

Öğrencilerin Üst Düzey Zihinsel Becerilerinin Belirlenmesi. Öğrenci Portfolyoları Öğrencilerin Üst Düzey Zihinsel Becerilerinin Belirlenmesi Öğrenci Portfolyoları Doç.Dr. İsmail KARAKAYA Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Eğitim Bil. Böl. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme ABD. 1

Detaylı

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, VİZYON, DEĞERLER

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, VİZYON, DEĞERLER T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, VİZYON, DEĞERLER MİSYON Eğitim, sağlık hizmeti ve araştırmada yenilik ve mükemmelliği teşvik ederek, ulus ve ötesinde, sağlığı korumak ve geliştirmektir.

Detaylı

Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi ZEÖ-II 2015

Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi ZEÖ-II 2015 Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi ZEÖ-II 2015 Ön yargı Farklılık Tutumlar Korkular Kaygılar Tabular Hoşgörü Tahammül Farklılıklar Hepimiz birbirimizden farklıyız. Aşağıdakileri kabul ettiğimizde

Detaylı

ANKARA NUMUNE HASTANESİ DR.BARI ÖZTÜRK

ANKARA NUMUNE HASTANESİ DR.BARI ÖZTÜRK ANKARA NUMUNE HASTANESİ DR.BARI ÖZTÜRK Amaç Biyomedikal etiğin dört temel ilkesi Araştırma etiğinin gelişimi Ülkemizde klinik ilaç araştırmalarında yasal düzenlemeler Hasta hakları yönetmeliği Hekimin

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Uygulama Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (x) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim

Detaylı

MEKANIN SOSYOLOJİSİ. Derse kabul koşulları. (Ön Koşul, Bağlantı Koşul)

MEKANIN SOSYOLOJİSİ. Derse kabul koşulları. (Ön Koşul, Bağlantı Koşul) Bölüm SOSYOLOJİ Dersin Kodu SOSY4207 Dersin Adı MEKANIN SOSYOLOJİSİ Kredi AKTS Türü (Seçmeli - Zorunlu) Derse kabul koşulları (Ön Koşul, Bağlantı Koşul) Öğretim dili 3 6 Seçmeli YOK TÜRKÇE Dersin işleniş

Detaylı

Bilmek Bizler uzmanız. Müşterilerimizi, şirketlerini, adaylarımızı ve işimizi biliriz. Bizim işimizde detaylar çoğu zaman çok önemlidir.

Bilmek Bizler uzmanız. Müşterilerimizi, şirketlerini, adaylarımızı ve işimizi biliriz. Bizim işimizde detaylar çoğu zaman çok önemlidir. Randstad Group İlkesi Başlık Business Principles (Randstad iş ilkeleri) Yürürlük Tarihi 27-11 -2009 Birim Grup Hukuk Belge No BP_version1_27112009 Randstad, çalışma dünyasını şekillendirmek isteyen bir

Detaylı

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, DEĞERLER, VİZYON

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, DEĞERLER, VİZYON T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, DEĞERLER, VİZYON MİSYON Eğitim, sağlık hizmeti ve araştırmada yenilik ve mükemmelliği teşvik ederek, ulus ve ötesinde, sağlığı korumak ve geliştirmektir.

Detaylı

HÜTF Asistan Etik Eğitimi. Dr. Nüket Büken Dr. Müge Demir Dr Aslıhan Akpınar

HÜTF Asistan Etik Eğitimi. Dr. Nüket Büken Dr. Müge Demir Dr Aslıhan Akpınar HÜTF Asistan Etik Eğitimi Dr. Nüket Büken Dr. Müge Demir Dr Aslıhan Akpınar Etik, bir eğitim konusu mudur? E#k eği#minde, üç hareket göze çarpmaktadır;! Değerlerin netleşmesi ve kendine saygı geliş#rme

Detaylı

DÜNYA TIP BİRLİĞİ HELSİNKİ BİLDİRGESİ. İnsan Denekleri Üzerindeki Tıbbi Araştırmalarda Etik İlkeler

DÜNYA TIP BİRLİĞİ HELSİNKİ BİLDİRGESİ. İnsan Denekleri Üzerindeki Tıbbi Araştırmalarda Etik İlkeler DÜNYA TIP BİRLİĞİ HELSİNKİ BİLDİRGESİ İnsan Denekleri Üzerindeki Tıbbi Araştırmalarda Etik İlkeler Dünya Tıp Birliği'nin 18. genel kurulunda (Helsinki, Finlandiya, Haziran 1964) benimsenmiş, 29. (Tokyo,

Detaylı

HASTA HAKLARI VE SORUMLULUKLARI. Bir Sağlık Kuruluşuna, Sağlık Hizmeti Almak İçin Başvurduğunuzda;

HASTA HAKLARI VE SORUMLULUKLARI. Bir Sağlık Kuruluşuna, Sağlık Hizmeti Almak İçin Başvurduğunuzda; HASTA HAKLARI VE SORUMLULUKLARI Bir Sağlık Kuruluşuna, Sağlık Hizmeti Almak İçin Başvurduğunuzda; HAKLARINIZ İnsan, sadece insan olmasından dolayı doğuştan bazı hakları kazanarak dünyaya adımını atmaktadır.

Detaylı

TIP EĞİTİMİ PROGRAMLARINI DEĞERLENDİRME VE AKREDİTASYON DERNEĞİ www.uteak.org.tr

TIP EĞİTİMİ PROGRAMLARINI DEĞERLENDİRME VE AKREDİTASYON DERNEĞİ www.uteak.org.tr Tıp Fakültesi Mezunları için Ulusal Yeterlikler Çerçevesi Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği Önerisi Tıp Fakültesi Mezunundan beklenen yeterlikler aşağıdaki 7 temel rol üzerinden

Detaylı

Perinatoloji Pratiğindeki İnvaziv Girişimlerde Etik Sorunlar. Prof.Dr. Sermet Sağol EÜTF

Perinatoloji Pratiğindeki İnvaziv Girişimlerde Etik Sorunlar. Prof.Dr. Sermet Sağol EÜTF Perinatoloji Pratiğindeki İnvaziv Girişimlerde Etik Sorunlar Prof.Dr. Sermet Sağol EÜTF Etik Etik ya da etik analiz, açık, net bir soru ile başlar: hangi etkinlikler doğru ya da yanlıştır, iyi ya da kötüdür,

Detaylı

TYYÇ-TIP EĞİTİMİ PROGRAM YETERLİKLERİNİN İLİŞKİLENDİRİLMESİ

TYYÇ-TIP EĞİTİMİ PROGRAM YETERLİKLERİNİN İLİŞKİLENDİRİLMESİ BİLGİ YÖK TYYÇ YÜKSEK LİSANS EQF-LLL : 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey -Kuramsal -Olgusal Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme

Detaylı

Uygulama (Saat/Hafta) Ders (Saat/Hafta) AKTS. Yarıyılı. Dersin Amacı. Sığınmacı Toplumda Bulaşıcı Hastalıklar I SEC Ön Koşul Dersleri -

Uygulama (Saat/Hafta) Ders (Saat/Hafta) AKTS. Yarıyılı. Dersin Amacı. Sığınmacı Toplumda Bulaşıcı Hastalıklar I SEC Ön Koşul Dersleri - Dersin Adı Sığınmacı Toplumda Bulaşıcı Hastalıklar I Kodu Yarıyılı Ders (Saat/Hafta) (Saat/Hafta) AKTS SEC124 1 2 0 3 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Seviyesi Lisans Dersin

Detaylı

Öğretmenlik Meslek Etiği

Öğretmenlik Meslek Etiği 1 Öğretmenlik Meslek Etiği 2 Öğretmenlik Meslek Etiği Dünyadaki uygulamalara bakıldığında öğretmenlerin etik ilkeler çerçevesinde yetiştirilmesi, hizmet öncesi eğitim süreçlerinde başlamaktadır. Genellikle

Detaylı

MİSYON, VİZYON VE DEĞERLER

MİSYON, VİZYON VE DEĞERLER MİSYON, VİZYON VE DEĞERLER KURUMSAL KÜLTÜRÜMÜZ VE DEĞERLERİMİZ KURUMSAL KÜLTÜRÜMÜZ VE DEĞERLERİMİZ GÜVEN Dürüstlüğümüz, doğruluğumuz ve etik iş uygulamalarımız ile güven kazanırız. Doğruluk ve yüksek

Detaylı

TTI TriMetrix. Kişisel Yetenekler Versiyonu 1..2011

TTI TriMetrix. Kişisel Yetenekler Versiyonu 1..2011 TTI TriMetrix Kişisel Yetenekler Versiyonu D 1..2011 Türkiye Ana Distribütörü Barbaros Bulvari, Ertugrul Sitesi, No 133, Kat 5, Daire 11, 34349 BESİKTAS - ISTANBUL - TURKIYE +90 (212) 258 7625 / +90 (212)

Detaylı

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2012). 2013-2017 Stratejik Plan. Ankara: ASPB

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2012). 2013-2017 Stratejik Plan. Ankara: ASPB DERS BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Yarıyılı (a) Sosyal Hizmet Yönetimi Önkoşul(lar)- var ise Dersin dili Dersin Türü Dersin verilme şekli Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin

Detaylı

ETİK VE MÜHENDİSLİK ETİĞİ

ETİK VE MÜHENDİSLİK ETİĞİ ETİK VE MÜHENDİSLİK ETİĞİ Etik Kavramı Etik kelimesi köken olarak eski Yunan a kadar gider. Anlamı ahlak, ahlakla ilgili demektir. Etik, felsefenin bir konusu olup insanların ne şekilde davranmaları gerektiğiyle

Detaylı

PATOLOJİ UZMANININ ETİK SORUMLULUKLARI ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ

PATOLOJİ UZMANININ ETİK SORUMLULUKLARI ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ XXVI. Ulusal Patoloji Kongresi ve VII. Ulusal Sitopatoloji Kongresi PATOLOJİ UZMANININ ETİK SORUMLULUKLARI ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ Selim Kadıoğlu Antalya 3 Kasım 2016 Etik insanların davranışları, eylemleri,

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK PSİKİYATRİSİ ANABİLİM DALI STRATEJİK PLANI

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK PSİKİYATRİSİ ANABİLİM DALI STRATEJİK PLANI KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK PSİKİYATRİSİ ANABİLİM DALI STRATEJİK PLANI MİSYON: Çağdaş bilimsel gelişmeler ışığında ve iyi hekimlik ilkeleri doğrultusunda nitelikli çocuk ruh sağlığı hizmeti

Detaylı

CERRAHİDE ETİK İLKELER. Dr. Sadullah GİRGİN Genel Cerrahi A.D.

CERRAHİDE ETİK İLKELER. Dr. Sadullah GİRGİN Genel Cerrahi A.D. CERRAHİDE ETİK İLKELER Dr. Sadullah GİRGİN Genel Cerrahi A.D. Tıp Etiği Nedir? Ethos=Etik: Bir şeye alışmak, alışmış olmak Ethios: Güvenli, onurlu Felsefi anlamda etik: İyiyi ve doğruyu bulmaya yönelik

Detaylı

30 AKTS 4. yıl 1-2. yarıyıl Lisans Intern Seçmeli. e-posta:

30 AKTS 4. yıl 1-2. yarıyıl Lisans Intern Seçmeli. e-posta: KADIN DOĞUM HEMŞİRELİĞİ HEM 430 30 AKTS 4. yıl 1-2. yarıyıl Lisans Intern Seçmeli 30 s/hafta 20 kredi Teorik: 8 s/hafta Uygulama: 22 s/hafta Türkçe İletişim: Öğr.Gör.Melek ERSOY CİNGİ e-posta: mecingi@maltepe.edu.tr

Detaylı

KURUL KARARLARI. Maliye Bakanlığı İç Denetim Koordinasyon Kurulundan: İÇ DENETİM KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI 1

KURUL KARARLARI. Maliye Bakanlığı İç Denetim Koordinasyon Kurulundan: İÇ DENETİM KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI 1 KURUL KARARLARI Maliye Bakanlığı İç Denetim Koordinasyon Kurulundan: İÇ DENETİM KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI 1 Kamu idarelerinde yürütülmekte olan iç denetim faaliyetlerinin kalitesinin arttırılması

Detaylı

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI KAMU İÇ KONTROL KONTROL ORTAMI İç kontrolün temel unsurlarına temel teşkil eden genel bir çerçeve olup, kişisel ve mesleki dürüstlük, yönetim ve personelin etik değerleri, iç kontrole yönelik destekleyici

Detaylı

Teori (saat/hafta) Anlatım, Soru-Yanıt, Uygulama - Alıştırma

Teori (saat/hafta) Anlatım, Soru-Yanıt, Uygulama - Alıştırma ENTERAL,PARENTARAL BESLENME Dersin Adı Kodu Yarıyıl ENTERAL,PARENTARAL BESLENME Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı Dersin öğrenme

Detaylı

altında/rehberle yapar. özen gösterir. uygun çözüm yolları üretir. yapar.

altında/rehberle yapar. özen gösterir. uygun çözüm yolları üretir. yapar. HARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Dersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Kredisi AKTS Hemşirelik Esasları 2801201 II 6+12 12 14 Ön Koşul Dersler Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren

Detaylı

AJANDA HAKKIMIZDA EĞİTİMLERİMİZ. Biz Kimiz? Vizyonumuz Misyonumuz Değerlerimiz. Eğitim Bölümlerimiz Eğitim İçeriklerimiz

AJANDA HAKKIMIZDA EĞİTİMLERİMİZ. Biz Kimiz? Vizyonumuz Misyonumuz Değerlerimiz. Eğitim Bölümlerimiz Eğitim İçeriklerimiz AJANDA HAKKIMIZDA Biz Kimiz? Vizyonumuz Misyonumuz Değerlerimiz EĞİTİMLERİMİZ Eğitim Bölümlerimiz Eğitim İçeriklerimiz BİZ KİMİZ? Eğitim Sektöründe 11 yıllık tecrübe ve bilgi birikimine sahip olarak yola

Detaylı

Yaşam Sonu Kararlarında Hastane Etik Kurulları / Etik Konsültasyon. Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Tıp Tarihi ve Etik AD mdemir@hacettepe.edu.

Yaşam Sonu Kararlarında Hastane Etik Kurulları / Etik Konsültasyon. Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Tıp Tarihi ve Etik AD mdemir@hacettepe.edu. Yaşam Sonu Kararlarında Hastane Etik Kurulları / Etik Konsültasyon Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Tıp Tarihi ve Etik AD mdemir@hacettepe.edu.tr Tanım Etik danışmanlık (konsültasyon) tıbbi konsültasyonun bir

Detaylı

Teori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) ANTROPOLOJİ SBF112 3.GÜZ 2 0 0 4 Önkoşullar

Teori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) ANTROPOLOJİ SBF112 3.GÜZ 2 0 0 4 Önkoşullar ANTROPOLOJİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Teori Laboratuar ANTROPOLOJİ SBF112 3.GÜZ 2 0 0 4 Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı Dersin

Detaylı

Güncel Liderlik Yaklaşımları: Hizmetkar ve Vizyoner Liderlik. Spor Bilimleri Anabilim Dalı

Güncel Liderlik Yaklaşımları: Hizmetkar ve Vizyoner Liderlik. Spor Bilimleri Anabilim Dalı Güncel Liderlik Yaklaşımları: Hizmetkar ve Vizyoner Liderlik Spor Bilimleri Anabilim Dalı Hizmetkar Liderlik Hizmetkâr liderlik, ekip üyelerine hizmet etmeyi, ihtiyaçlarını karşılamayı, gelişmelerini ve

Detaylı

Teori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) BES 201 3.GÜZ 2 2 3 5

Teori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) BES 201 3.GÜZ 2 2 3 5 BESLENME İLKELERİ I Dersin Adı Kodu Yarıyıl BESLENME İLKELERİ I Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı Dersin öğrenme çıktıları Dersin

Detaylı

TÜRK DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ DİŞHEKİMLİĞİ MESLEK ETİĞİ KURALLARI. (4-5-6 Kasım 2016 tarihli TDB 16.Olağan Genel Kurulunda kabul edilmiştir)

TÜRK DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ DİŞHEKİMLİĞİ MESLEK ETİĞİ KURALLARI. (4-5-6 Kasım 2016 tarihli TDB 16.Olağan Genel Kurulunda kabul edilmiştir) TÜRK DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ DİŞHEKİMLİĞİ MESLEK ETİĞİ KURALLARI (4-5-6 Kasım 2016 tarihli TDB 16.Olağan Genel Kurulunda kabul edilmiştir) ÖNSÖZ Dişhekimliği Meslek Etiği Kuralları dişhekiminin hastasına,

Detaylı

diastema varlığında tedavi alternatifleri

diastema varlığında tedavi alternatifleri diastema varlığında tedavi alternatifleri Prof. Dr. L. Şebnem TÜRKÜN Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı Etken Muayene Tedavi Planı Etiyoloji Süt/daimi diş geçiş

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS FELSEFEYE GİRİŞ DKB

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS FELSEFEYE GİRİŞ DKB DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS FELSEFEYE GİRİŞ DKB211 3 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Zorunlu Dersin Koordinatörü

Detaylı

Esiz. Prof. Dr. İnayet Aydın. Prof. Dr. İnayet Aydın Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi. itim Yönetimi Ve Politikası

Esiz. Prof. Dr. İnayet Aydın. Prof. Dr. İnayet Aydın Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi. itim Yönetimi Ve Politikası Esiz Prof. Dr. İnayet Aydın Prof. Dr. İnayet Aydın Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi itim Yönetimi Ve Politikası Hiçbir yağmur tanesi kendini selden sorumlu tutmaz. John Ruskin

Detaylı