Erzurum İl Merkezi ndeki Erişkinlerin İlaç Kullanım Davranışları ve İlişkili Faktörler

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Erzurum İl Merkezi ndeki Erişkinlerin İlaç Kullanım Davranışları ve İlişkili Faktörler"

Transkript

1 A r a ş t ı r m a m a k a l e s i Erzurum İl Merkezi ndeki Erişkinlerin İlaç Kullanım Davranışları ve İlişkili Faktörler Serhat VANÇELİK Okşan ÇALIKOĞLU Asuman GÜRAKSIN Ercüment BEYHUN 1 ÖZET Amaç: Bu çalışmanın amacı, Erzurum İl Merkezi nde yaşayan erişkin nüfusun ilaç kullanım davranışlarını incelemek ve bu davranışları etkileyen faktörleri belirlemektir. Yöntem: Çalışmanın evrenini Erzurum İl Merkezi nde yaşayan 20 yaş ve üzeri nüfus oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklem büyüklüğü 500 olarak belirlenmiştir. İl merkezinde bulunan toplam 12 sağlık ocağı arasından farklı sosyoekonomik düzeylere sahip 6 sağlık ocağı (%50 örnekleme ulaşmak hedeflenerek) seçilmiştir. Seçilen sağlık ocaklarındaki her mahalle bir küme olarak kabul edilmiştir. Örnekleme alınacak kişiler ise sistematik rasgele örnekleme metodu kullanılarak belirlenmiştir. Bulgular: Katılımcıların %46,8 i erkek ve %59,8 i evlidir. Katılımcıların yaş ortalamasının 39,9±14,0 olduğu belirlenmiştir. Görüşülen kişilerin %29,2 si yaş grubundadır. Araştırma kapsamındaki kişilerin %6,2 si okur-yazar olmayıp, %13,6 sının ortalama, aylık gelirinin 350 YTL nin altında olduğu saptanmıştır. Sağlık sorunu olduğunda ilk olarak evde var olan ilacı kullandıklarını belirten katılımcı yüzdesi %63,5 olup, ilk olarak hekime başvurduğunu söyleyen katılımcı yüzdesi %25,0 dır. Evde var olan ilacı kullanma yüzdesi yaş grubunda %62,3 iken, 60 ve üzeri yaş grubunda %77,7 olarak bulunmuştur. Orta ve yüksek öğrenim mezunu olan kişilerin sağlık yakınmaları olduğunda hekime başvuru yüzdesinin, okur-yazar olmayan kişilerin başvuru yüzdesinin iki katı olduğu ve aradaki farkın istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir. Ortalama aylık geliri 1000 YTL ve üzeri olan katılımcıların sağlık sorunu olduğunda doktora başvurma sıklıkları, aylık geliri 350YTL nin altında olan katılımcılara göre 1,5 kat daha fazla olduğu saptanmıştır. Sağlık sorunu olduğu durumlarda gösterilen ilk davranışlar açısından aylık gelir grupları arasında istatistiksel olarak da önemli fark olduğu saptanmıştır. Sonuç: Katılımcıların akılcı ilaç kullanım davranışı yetersizdir. Anahtar Kelimeler: Akılcı İlaç Kullanımı, Erişkin Rational Drug Use Behaviors and Related Factors of Adults Living in City Centre of Erzurum ABSTRACT Objectives: The aim of the study was to analyze drug use behaviors and related factors in an adult population living in Erzurum city center. Methods: The universe of the study was the people who are living in Erzurum city centre and aged 20 years and above. The sample size was 500 people who were chosen from regions of six selected primary health care centers providing health service to public. The population living in these six regions had different socio-economical status. Each ward in the regions was accepted as a cluster and the number of subjects were determined proportionally to the population by using systematical random sampling method. Results: Of the participants, 46.8% and 59.8% were men and married, respectively. Mean age of the study population was 39.9 ± 14.0 and 29.2% were between years of age. Of the participants, 6.2% were not literate and 13.6% had a monthly family income under 350 YTL. In case of any health problem, 63.5% used the existing drugs at their home, while 25.0% preferred to visit a physician. The percentage of using existing drugs was 62.3% between years of age and was prominent at ages of 60 and upper. The percentage of the preference of visiting physicians of the adults who had an educational status of secondary school and upper was twice than the illiterate group and the difference was found to be statistically significant. The frequency of doctor visits of the participants who had 1000 YTL and above monthly family income was 1.5 times more than the adults who had 350 YTL and below. Monthly family income was found to be predictive for the first health behavior in case of an health problem as statistically significant. Conclusion: Rational drug use behaviors of the study population were found to be inadequate. Keywords: Rational Drug Use, Adult Yrd.Doç.Dr., Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı AD Araştırma Görevlisi, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı AD 3 Prof.Dr., Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı AD Yazışma Adresi: Yrd.Doç.Dr.Serhat Vançelik, Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim, Erzurum e-posta: svancelik@atauni.edu.tr 33 [Geliş Tarihi: Kabul Tarihi: ]

2 Vançelik ve diğerleri Giriş ve Amaçlar Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1985 Nairobi toplantısında akılcı ilaç kullanımını kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozajda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmıştır (1). Ancak hekim, hasta, sağlık sistemi ve sağlık mevzuatı gibi pek çok bileşene bağlı olan akılcı ilaç kullanım davranışına yönelik önemli sorunlar, gelişmiş ülkelerde bile saptanmıştır (2-4). Yapılan çeşitli çalışmalarda, Türkiye de de akılcı olmayan ilaç tüketiminin önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu ortaya konulmuştur (5-9). Akılcı olmayan ilaç tüketiminin beraberinde getirdiği savurganlık, 20. yüzyılın ikinci yarısında tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye de de ilaç harcamalarında artışına yol açmıştır (10-12). Ülkemizde hastalanınca hekime danışılmadan başkalarının tavsiyesi ile eczaneden ilaç alınması, evde ilaç depolama, benzer şikayetler ortaya çıktığında daha önceki deneyimlere göre evlerde bulunan ilaçların danışılmadan alınması, hekime gidilmişse yazılan reçetenin zamanında alınmaması, ilaçların uygun dozda ve hekimin tavsiye ettiği süre içinde kullanılmaması sık görülen akılcı olmayan ilaç kullanım sorunları olarak saptanmıştır (13, 14). Bireylerin eğitim düzeyi arttıkça akılcı ilaç kullanım davranışlarının arttığı saptanmıştır (15, 16). Eğitim düzeyi düşük olan kişilerin hekim tarafından verilen reçeteleri zamanında almama, doğru ve uygun biçimde kullanmama, tedaviyi yarım bırakma, başkalarından ve başkalarına ilaç önerme davranışlarını daha sık sergiledikleri bulunmuştur (17, 18). Ayrıca, Türkiye de yakın akrabalık ve komşuluk ilişkileri içinde ilaç tavsiyesi ve evde mevcut ilaçların başka kişilere verilmesi karşılaşılan uygulamalar arasında yer almaktadır (19). Bu çalışma, Erzurum İl Merkezi nde yaşayan erişkin nüfusun ilaç kullanım davranışlarını incelemek ve bu davranışları etkileyen faktörleri belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem Çalışma, Erzurum İl Merkezi nde yaşayan erişkin nüfusun dahil olduğu kesitsel tipte bir araştırmadır. Çalışmanın evrenini Erzurum İl Merkezi nde yaşayan erişkin oluşturmaktadır. Araştırma, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulu ve İl Sağlık Müdürlüğü nün onayı alındıktan sonra planlanmıştır. Çalışma kapsamına dahil olan her kişiye çalışmanın amacı hakkında bilgi verildikten sonra, onamları alınmıştır. Anketlerde çalışmaya katılanların isimleri alınmamıştır. Bir toplumda ilaç kullanım konusunda yapılmış herhangi bir araştırma yoksa DSÖ örneklem büyüklüğünün 420 olmasının yeterli olacağı belirtilmektedir (20). Bu araştırmada güvenilirliği yükseltmek amacıyla örneklem büyüklüğü 500 olarak belirlenmiştir. İl merkezinde bulunan toplam 12 sağlık ocağı bölgesi sosyoekonomik açıdan iyi (3 sağlık ocağı), orta (4 sağlık ocağı) ve kötü (5 sağlık ocağı) olarak üç gruba ayrılmıştır. Örneklemin sosyoekonomik düzeylerin tümünü temsil etmesi için her gruptan iki sağlık ocağı rasgele yöntemle belirlenmiştir. Seçilen sağlık ocaklarındaki her mahalle bir küme olarak kabul edilmiştir. Araştırma kapsamında toplam 41 kümenin bulunduğu saptanmıştır. Her bir mahalleden nüfusa orantılı olarak örnekleme dahil edilecek 20 yaş ve üzeri kişi sayısı hesaplanmıştır. Her bir mahalleye ait ev halkı tespit fişleri aracılığıyla bir aileden en fazla bir kişi olmak üzere sistematik rasgele örnekleme yöntemi kullanılarak araştırma kapsamında ulaşılması hedeflenen kişiler belirlenmiştir. Tespit edilen kişilerin araştırmaya katılmayı reddetme durumunda veya ulaşılamama durumunda en yakın evdeki 20 yaş ve üzeri kişilerle görüşülmesine karar verilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü nün önerisi üzerine anket formunun ön denemesi rasgele seçilen iki sağlık biriminde yapılmıştır. Katılımcılara sosyo-demografik özellikler, bilinçsiz ve reçetesiz ilaç tüketimi ile ilgili 32 sorudan oluşan anket formu Şubat Mayıs 2005 tarihleri arasında, yüz yüze görüşme metodu kullanılarak uygulanmıştır. Veriler iki araştırmacı tarafından toplanmış SPSS 11.0 programında bilgisayara yüklenmiş ve yine aynı programda analiz işlemleri yapılmıştır. X 2 testi ve Kendall Sıra Korelasyonu kullanılarak istatistiksel analiz uygulanmıştır. Veri toplama dönemindeki ortalama asgari ücret olan 350 YTL baz olarak alınarak en düşük ekonomik düzey belirlenmiştir (12). Yine asgari ücret ile veri toplama dönemindeki ortalama dört kişilik bir aile için belirtilen açlık sınırı olan 530 YTL arasındaki gelire sahip olanlar ikinci ekonomik düzey grubunu oluşturmuştur (12). Ortalama aylık geliri YTL arasında olan grup üçüncü grubu, 1000 YTL ve üzeri gelir düzeyine sahip olanlar ise dördüncü ekonomik düzey grubunu oluşturmuştur. Bulgular Çalışmaya katılanların %46,8 i erkek ve %53,2 si kadındır. Yaş ortalaması 39,9±4,0, alt ve üst sınır değerler ve ortanca değer ise 38,0 dır. Katılımcıların %59,8 i evli, %25,6 sı bekar olup %29,2 si yaş grubunda ve %21,8 i yaş grubundadır. Araştırma kapsamına alınan kişilerin %6,2 si okur-yazar değildir. Katılımcıla- 34

3 TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 25, Sayı 1, Mayıs 2006 rın %11,2 si ise yüksekokul mezunudur. Katılımcıların %13,6 sı 350 YTL ve altında gelire sahip iken, %32,2 si YTL arasında gelire sahiptir (Tablo 1). Aylık gelir ortalaması 655,1±271,5, alt ve üst sınır değerler YTL ve ortanca değer ise 600,0 dır. Tablo 1. Katılımcıların Yaş, Cinsiyet, Eğitim Durumu ve Aylık Gelirlerine Göre Dağılımları (Erzurum, 2005) Sosyodemografik Özellikler Sayı % Cinsiyet Erkek Kadın Medeni Durum Evli Bekar Dul Boşanmış Yaş Grubu ve Öğrenim Durumu Okur yazar değil İlkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise mezunu Yüksekokul mezunu Yaşamın Çoğunun Geçtiği Yer İl İlçe Belde Köy Aylık Gelir (YTL)* ve ,8 53,2 59,8 25,6 12,6 2,0 29,2 25,4 21,8 12,4 11,2 6,2 31,8 24,8 26,0 11,2 54,0 24,6 7,8 13,6 13,6 32,3 40,3 13,8 Toplam ,0 * Bir kişi aylık gelirini belirtmemiştir Sağlık sorunu durumunda ilk olarak evde var olan ilacı kullanma yüzdesi %63,5 olup, ilk doktora başvurma yüzdesi %25,0 olarak bulunmuştur. Evde var olan ilacı kullanma yüzdesi yaş grubunda %62,3 iken 60 ve üzeri yaş grubunda %77,7 dir. Doktora gitme yüzdeleri ise yine aynı yaş grupları için sırasıyla %27,3 ve %16,7 dir (Tablo 2). Vançelik ve diğerleri Tablo 2. Araştırma Kapsamında Görüşülen Kişilerin Yaş Gruplarına Göre İlaç Kullanım Davranışlarının Dağılımı (Erzurum, 2005) Davranış Biçimi Evde var olan ilacı kullanma Komşudan Eczaneden Doktora başvurma Yaş Grubu ve Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % , , , ,5 11 4,1 11 6, ,5 17 6,3 14 8,4 3 5,6 34 7, , ,1 9 16, ,0 Toplam* , , , ,0 Not: Diğer cevabını veren 12 kişi değerlendirme dışı bırakılmıştır. X 2 = 9,06 p>0,05 * Satır yüzdesi; diğerleri sütun yüzdesidir. Okur-yazar olmayan grubun %69,0 ı rahatsızlandıklarında ilk olarak evde var olan ilacı kullanırken, orta ve yüksek öğrenim mezunu olanlarda bu yüzde %52,2 dir. Orta/yüksek öğrenim mezunu kişilerin sağlık yakınmaları olduğunda doktora gitme yüzdesinin, okur yazar olmayan kişilere göre iki kat daha fazla olduğu, istatistiksel farklılığın bu gruptan kaynaklandığı belirlenmiştir (Tablo 3). Tablo 3. Araştırma Kapsamında Görüşülen Kişilerin Öğrenim Düzeyine Göre İlaç Kullanım Davranışlarının Dağılımı (Erzurum, 2005) Davranış Biçimi Okur-Yazar Değil İlköğretim Mezunu Öğrenim Durumu Orta-Yüksek Öğr. Mezunu Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Evde var olan ilacı kullanma 20 69, , , ,5 Komşudan ,5 4 2,2 22-4,5 Eczaneden 3 10,3 24 8,6 7 3,9 34 7,0 Doktora 6 20, , ,7 122 başvurma 25,0 Toplam* 29 5, , , ,0 Not: Diğer cevabını veren 12 kişi değerlendirme dışı bırakılmıştır. X 2 =47,53 p<0,001 * Satır yüzdesi; diğerleri sütun yüzdesidir. 35

4 Vançelik ve diğerleri Ortalama aylık geliri 350 YTL nin altında olan grubun rahatsızlandıklarında ilk olarak var olan ilacı kullanım yüzdesi %56,3 iken, 1000 YTL ve üzeri olan grupta %57,6 olduğu saptanmıştır. Aylık geliri 350 YTL nin altında olan grubun rahatsızlık durumunda komşudan ilaç alma yüzdesi %12,5 iken, aylık geliri 1000 YTL ve üzeri olan grupta komşudan %4,0 olarak saptanmıştır (Tablo 4). Tablo 4. Araştırma Kapsamında Görüşülen Kişilerin Aylık Gelir Düzeyine Göre İlaç Kullanım Davranışlarının Dağılımı (Erzurum, 2005) Davranış Biçimi Evde var olan ilacı kullanma Komşudan Eczaneden Doktora başvurma Aylık Gelir (YTL) 350 ve ve Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 36 56, , , ,7 8 12,5 6 3,7 8 4, ,9 11 6,9 14 7,1 2 3,0 3 20, , , ,3 Toplam ,0 * Diğer cevabını veren 12 kişi ve aylık gelirini belirtmeyen bir kişi değerlendirme dışı bırakılmıştır. X 2 = 27,74 p<0,05 Aylık geliri 350 YTL nin altında olan grubun rahatsızlık durumunda ilk davranış biçiminin eczaneden ilaç alma olma yüzdesi %10,9 ve 1000 YTL ve üzeri grupta bu yüzde %7,1 olarak saptanmıştır. Ortalama aylık geliri 350YTL nin altında olan grubun ilk davranış biçimi olarak doktora gitme yüzdesi %20,3 iken, bu yüzde aylık geliri 1000 YTL ve üzeri olan grupta %31,3 idi ve sağlık sorunu durumunda gösterilen davranış biçimleri açısından aylık gelir grupları arasında istatistiksel açıdan önemli fark olduğu saptanmıştır (p<0,05). Yapılan analizlerde farklılığın ortalama aylık geliri 350 YTL nin altında olan gruptan kaynaklandığı belirlenmiştir. Tartışma ve Sonuç Sağlık sorunu sırasında katılımcıların yaklaşık üçte ikisi ilk olarak evde var olan ilacı kullanmaktadır. Mollahaliloğlu nun Ankara da yaptıkları çalışmada rahatsızlık durumunda katılımcıların %63,5 i ilk olarak evde var olan ilacı kullandıkları ve %25,0 ı doktora gittiklerini belirtmişlerdir (21). Çalışmada sağlık sorunu olma durumunda gösterilen ilk davranış şekli olarak eczaneden yı belirtenlerin yüzdesi %7,0 iken, Özkan ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada bu yüzde %1,0 olarak saptanmıştır (15). Yine rahatsızlık durumunda ilk olarak komşudan ilaç alanların yüzdesi %4,5 iken, Özkan ve arkadaşları bu yüzdeyi %1,5 olarak belirlemiştir (22). Rahatsızlık durumunda her dört katılımcıdan biri ilk olarak doktora başvurmaktadır. Oysa Özkan ın çalışmasında %69,4 ve Altıntaş ın çalışmasında ise %87,5 olarak tespit edilmiştir (22, 23). Sağlık sorunu durumunda ilk olarak eczaneden ilaç alma sıklığı Özkan ve arkadaşlarının çalışmasında saptananın yedi katı olarak bulunmuştur. Yine Özkan ve Altıntaş ın çalışmalarında saptanan doğru davranış biçimi olan rahatsızlık durumunda ilk olarak doktora başvuru yüzdeleri, bu çalışmadan oldukça yüksek olarak tespit edilmiştir (22, 23). Farklılığın her iki çalışma bölgesinin de sosyoekonomik düzey açısından çalışma bölgesinden daha gelişmiş olmasından, ayrıca Özkan ın çalışmasının toplum temelli olmayıp üçüncü basamağa başvuran kişilerle yapılmış olmasından kaynaklanabilir. Antalya da yapılan bir çalışmada sağlık sorunu durumunda sağlık ocağına başvurmadan ilaç kullanma yüzdesi %43,5 olarak belirlenmiştir (24). Hekime danışmadan ilaç kullanımı değişik yaş gruplarında araştırılmış, Ankara Üniversitesi nde öğrenciler üzerinde yapılan bir çalışmada bu hız %90,2, geriatrik yaş grubunda ise %14,4 olarak saptanmıştır (25, 26). Bireylerin hasta olduklarındaki tutumları sağlığı algıları, sağlık bilgi düzeyleri, öğrenim durumları, sağlık kurumlarından beklentileri gibi bir çok faktörden etkilenmektedir. Bu nedenle değişik bölgelerde farklı sonuçlar ortaya çıkabildiği bildirilmektedir (22). Sağlık sorunu durumunda ilk olarak evde var olan ilacı kullanma yüzdesinin 60 yaş ve üzeri grupta yüksek olduğu bulunmuştur. Özkan ve arkadaşları da bulgulara benzer şekilde, yaş grubunun sağlık sorunu durumunda evde var olan ilaç kullanma yüzdesini %10,8 olarak saptarken, 60 yaş ve üzeri grupta bu yüzdeyi %11,1 olarak bulmuştur; yaş grupları ile rahatsızlık durumunda gösterilen davranış şekli arasında ilişki saptanmamıştır (22). Rahatsızlık durumunda evde var olan ilacı kullanma yüzdesi, 60 yaş ve üzeri grupta diğer yaş gruplarına göre daha fazla iken, Özkan ve arkadaşlarının çalışmasında ise tüm yaş gruplarında benzer bulunmuştur. Araştırmaların bulguları arasındaki farklılığın, çalışma bölgelerindeki sosyoekonomik ve kültürel farklığından kaynaklandığı 36

5 TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 25, Sayı 1, Mayıs 2006 düşünülmektedir. Ancak her iki çalışmada da yaş grupları ile rahatsızlık durumunda gösterilen davranış şekli arasında ilişki saptanmaması benzerdir. Katılımcıların eğitim düzeyi dikkate alınarak sağlık sorunu durumunda ilk olarak yaptıkları davranışları değerlendirildiğinde, okur-yazar olmayan ve ilköğretim mezunu olan kişilerin evde var olan ilacı kullanma yüzdelerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Eğitim düzeyi ile sağlık sorunu durumunda gösterilen ilk davranış şekli arasında ilişki saptanmıştır (p<0,001). Özkan ve arkadaşlarının çalışmasında da bulgulara benzer olarak sağlık sorunu durumunda okur yazar olmayanların evde var olan ilacı kullanma yüzdesinin, orta yüksek öğrenime sahip olanlardan daha yüksek olduğu saptanmıştır; eğitim düzeyi ile rahatsızlanıldığında gösterilen davranış şekli arasında ilişki saptanmıştır (22). Orta ve yüksek öğrenim mezunu grubun sağlık sorunu durumunda ilk olarak doktora gitme davranış sıklığı, okur-yazar olmayan gruba göre iki kat yüksek bulunmuştur. Özkan ve arkadaşlarının çalışmasında ise okur yazar olmayanların %55,3 ünün, orta yükseköğrenime sahip olanların ise %70,7 sinin rahatsızlıklarında ilk olarak doktora başvurdukları saptanmıştır (22). Her iki çalışmada da bulgular benzerdir. Ortalama aylık geliri 1000 YTL ve üzeri olan grubun sağlık sorunu yaşadıklarında doğru bir davranış biçimi olan doktora gitme sıklığının, aylık geliri 350 YTL nin altında olan grubun 1,5 katı olduğu saptanmıştır. Bu durumun gelir düzeyi ile eğitim düzeyinin paralel artışına bağlı olabilmesi ihtimaline yönelik olarak aylık gelir ile eğitim düzeyi arasındaki ilişki Kendall Sıra korelasyonu ile incelenmiş ve pozitif yönde korelasyon saptanmıştır (p<0,001, r =0,365). Ancak, ekonomik düzeyi düşük olan grubun muayene ve tedavi masraflarından kaçınmaları da bu sonuca katkıda bulunmuş olabilir. Aylık geliri 350 YTL nin altında olan grubun eczaneden yüzdesinin, aylık geliri 1000 YTL ve üzeri olan grubun yüzdesinin üç katından fazla olması bu görüşü destekler niteliktedir. Sonuç olarak, erişkin nüfusun ilaç kullanım davranışlarını incelemek ve bu davranışları etkileyen faktörleri belirlemek amacı ile yapılan bu çalışmada, akılcı olmayan ilaç kullanım davranışının büyük boyutlarda olduğu ve eczaneden reçetesiz yüzdesinin yüksekliği önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görünmektedir. KAYNAKLAR Vançelik ve diğerleri 1. Erden F. Akılcı ilaç kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 1997;6(1): Windermeijer F, Laat E, and Douven R. Pharmaceutical promotion and GP behaviour. Health Econ 2006;15: Harvey KJ, Vitry AI, Roughead E, Aroni R, Ballenden N, Faggotter R. Pharmaceutical advertisement in prescribing software: an analysis. Medical J Aust 2005;183(2): Prosser H, Almond S, and Walley T. Influences on GP s decision to prescribe new drugs-the importance of who says what. Fam Pract 2003;20(1): Kalyoncu Nİ, Yarış E. Akılcı ilaç kullanımında hekim sorumluluğu. Toplum ve Hekim 2004;19(5): Akıcı A, Uğurlu MÜ, Gönül N ve diğerleri. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2002;11(7): Dönmez L, Yüzgül N, Anaç CC, Ödemiş Y, Özel F. Antalya Merkez 6 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesi ndeki hanelerde kullanılmayan ilaçların durumu. 8. Halk Sağlığı Günleri Halk Sağlığı ve Sosyal Bilimler Bildiri Özetleri, Sivas, 2003, p Önder E, Koçia O, Öztürk S, ve diğerleri. Yunus Emre Sağlık Ocağı Bölgesinde yaşayan 18 yaş ve üstü bireylerin ağrı kesici kullanımı ve bu konudaki bazı bilgilerin saptanması. Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni 2002;23:1. 9. Arslan Ş, Atalay A, Gökçe-Kutsal Y. Yaşlılarda ilaç tüketimi. Geriatri 2000;3(2): Kocabaşoğlu E. Türkiye de ilaç kullanımı üzerine bazı rakamlar. Sağlık Bakanlığı İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü, Ankara, 2002, p İlaca yılda 2,5 milyar dolar. Güncel Eczacılık Dergisi 2001;(90): Işık S. Akılcı ilaç kullanımı. Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni 1996;(3-4): Top M, Tarcan M. Türkiye ilaç ekonomisi ve ilaç harcamaları dönemi değerlendirmesi. Liberal Düşünce 2004;9(35): Sütlar M. İlaç ve hasta hakları. Toplum ve Hekim 2004;19(5): Güngörmüş Z. Bilinçsiz ve reçetesiz ilaç kullanımı ile sağlık sorumluluğu arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Yüksek Lisans Tezi. Erzurum, Burton B, Rowell A. Unhealhty Spin. BMJ 2003;326: Çavdaroğlu D. Antibiyotik önerilen 0-6 Yaş arasındaki çocuklarda annelerin ilaç kullanım ilkelerine uyma durumları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara,

6 Vançelik ve diğerleri 18. Özçelikay G. Akılcı ilaç kullanımı üzerine bir pilot çalışma. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi 2001;30(2): Şahin H. Bornova Eğitim Araştırma Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesi ndeki sağlık ocaklarında çalışan pratisyen hekimlerin gerçek reçeteleme ve olguya uygun reçeteleme davranışlarının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilim Uzmanlığı Tezi, İzmir, Türkiye de Açlık ve Yoksulluk Sınırı. Türkiye İşverenler Sendikası Mollahaliloğlu S. Ankara İl Merkezi nde bulunan sağlık ocaklarında yazılan reçetelerin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara, Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN ve diğerleri. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005;4(5): Altıntaş H, Beyhun E, Tezcan ME ve diğerleri. Batıkent-2 Nolu Sağlık Ocağı bölgesindeki Basın-İş 19 Sitesinde yaşayan 15 yaş ve üstü bireylerin akılcı (Rasyonel) ilaç kullanımlarının Saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 2002;22(2): Aktekin M, Erengin KH. Sağlık ocağı polikliniğine başvuru öncesi ilaç kullanımı. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Araştırma Özetleri. Cilt 1, Antalya, 1994, Akdeniz Üniversitesi Yayın No: Özçelikay G, Asil E, Köse K. Ankara Üniversitesi öğrencilerinin doktora gitme ve doktora başvurmadan ilaç kullanma alışkanlıkları üzerine bir çalışma. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 1995;24(1): Esengen Ş, Seçkin Ü, Borman P ve Diğerleri. Huzurevinde yaşayan bir grup yaşlıda fonksiyonel-kognitif değerlendirme ve ilaç kullanımı. Geriatri 2000;3(1):

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results: ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve

Detaylı

Serhat VANÇELİK, Okşan ÇALIKOĞLU, Asuman GÜRAKSIN, Ercüment BEYHUN. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Erzurum

Serhat VANÇELİK, Okşan ÇALIKOĞLU, Asuman GÜRAKSIN, Ercüment BEYHUN. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Erzurum PRATİSYEN HEKİMLERİN REÇETE YAZIMINI ŞEKİLLENDİREN FAKTÖRLER VE AKILCI İLAÇ KULLANIM KRİTERLERİNİ ÖNEMSEME DURUMLARI THE BASIC FACTORS THAT IMPACT THE PRESCIBING AND THE STATUS OF CONSIDERATION OF THE

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNE BAŞVURAN HASTALARIN HASTA OLDUKLARINDAKİ TUTUMLARI VE İLAÇ KULLANIM ALIŞKANLIKLARI

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNE BAŞVURAN HASTALARIN HASTA OLDUKLARINDAKİ TUTUMLARI VE İLAÇ KULLANIM ALIŞKANLIKLARI ARAŞTIRMA BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNE BAŞVURAN HASTALARIN HASTA OLDUKLARINDAKİ TUTUMLARI VE İLAÇ KULLANIM ALIŞKANLIKLARI Yrd.Doç.Dr. Seçil ÖZKAN*, Ar.Gör.Dr. Olga D. ÖZBAY*, Öğ.Gör.Dr. F. Nur AKSAKAL*,

Detaylı

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Serisi 9-2011 1 AİK- DSÖ TANIMI Hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde,

Detaylı

Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara da üç ilçe örneği

Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara da üç ilçe örneği Orijinal Çalışma Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara da üç ilçe örneği Mustafa Necmi İlhan a, Önder Aydemir b, Mustafa Çakır c, Sefer Aycan d Özet Amaç: Akılcı olmayan ilaç kullanımının olumsuz

Detaylı

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Didem Yüzügüllü, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Halk Sağlığı

Detaylı

Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları

Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları Tülin Gönültaş, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Adana Amaç Bu araştırmanın amacı, Adana

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Sunum Planı Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Kavramı AİK te Paydaşlar AİK Süreç Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı ve Problemin Boyutu Türkiye deki AİK Uygulamalarına Genel Bakış AKILCI İLAÇ

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi http://www.cardiovascularacademy.org/ Orijinal İlaç Geliştirme Süreci Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Kişilerin hastalığına

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu

ÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Rabia SAĞLAM 2. Doğum Tarihi : 17. 10. 1984 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Atatürk Üniversitesi 2003-2007 Toplum

Detaylı

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til Su; GİRİŞ ekosisteminin sağlıklı işlemesi, insanların sağlığı ve yaşamının

Detaylı

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD Prenatal-Tanı Tedavi Ünitesi Dr. Tuğba Saraç Sivrikoz Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı

Detaylı

Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin antibiyotik kullanma durumlarının incelenmesi

Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin antibiyotik kullanma durumlarının incelenmesi Cilt:7 Sayı:1 Yıl:2010 Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin antibiyotik kullanma durumlarının incelenmesi Sevim Çelik* Mine Alacadağ** Yeliz Erduran*** Filiz Erduran**** Nilüfer Berberkayar***** Özet Amaç:

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi

Detaylı

ERZURUM İLİ PASİNLER İLÇESİNDE YAŞLI POPULASYONUN MEDİKO-SOSYAL SORUNLARI*

ERZURUM İLİ PASİNLER İLÇESİNDE YAŞLI POPULASYONUN MEDİKO-SOSYAL SORUNLARI* ERZURUM İLİ PASİNLER İLÇESİNDE YAŞLI POPULASYONUN MEDİKO-SOSYAL SORUNLARI* MEDICO-SOCIAL PROBLEMS OF THE ELDERLY POPULATION IN PASINLER TOWN OF ERZURUM PROVINCE Yıldırım TUFAN, Asuman GÜRAKSIN, Tacettin

Detaylı

Yatan Hasta Memnuniyeti. Patient Satisfaction in Clinic Deparments

Yatan Hasta Memnuniyeti. Patient Satisfaction in Clinic Deparments Gülşen AYTAR 1, Nuray YEŞİLDAL 2 1 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Sosyal Hizmet Uzmanı 2 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Düzce ÖZET Düzce Tıp Fakültesinde yatan 61 hastada memnuniyet

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ANKARA 2018 2 İçindekiler Sayfa 1. Giriş ve Amaç... 4 2. Gereç ve Yöntem... 4 2.1. Araştırmanının Türü ve Örneklem...

Detaylı

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV ÖZET Amaç: Araştırma, Aile Planlaması (AP) polikliniğine başvuran kadınların AP ye ilişkin tutumlarını ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma

Detaylı

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Dr. Erhan KAYA, Prof. Dr. Ferdi TANIR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Sözlü Bildiri 05.04.2018.

Detaylı

Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Çalışan Sağlığı Birimi ANTALYA

Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Çalışan Sağlığı Birimi ANTALYA Sağlık Çalışanlarının Çalışan Güvenliği Uygulamalarından Memnuniyetleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hakkındaki Bilgi Düzeyleri (Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği) Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana

Detaylı

Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD İnfluenza aşısı Mevsimsel influenza tüm dünyada sirküle olan influenza viruslarının neden olduğu akut solunum

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 22.10.2016 Gülay Turgay 1, Emre Tutal 2, Siren Sezer 3 1 Başkent Üniversitesi Sağlık

Detaylı

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT The purpose of the study is to investigate the impact of autonomous learning on graduate students

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK 20.05.2017 ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ Akılcı ilaç kullanımı (AİK), ilk defa 1985 te Kenya da gerçekleştirilen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) toplantısında, kişilerin

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı Hastaya doğru tanı sonrası, Sorunun dikkatlice tanımlandığı,

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ DERYA DUMAN EMRE ERDEM Prof.Dr. TEVFİK ECDER DİAVERUM GENEL MERKEZ ÖZEL MERZİFON DİYALİZ MERKEZİ GİRİŞ Son yıllarda önem

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE

AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE Ankara Ecz. Fak. Der 30(2) 9-18,2001 J. Fac. Pharm, Ankara 30(2) 9-18,2001 AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE Gülbin ÖZÇELİKAY Ankara Üniversitesi Eczacılık

Detaylı

Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları

Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları 458 Dicle Tıp Dergisi / G. Yapıcı ve ark. Birinci basamakta ilaç kullanımı 2011; 38 (4): 458-465 Dicle Medical Journal doi: 10.5798/diclemedj.0921.2011.04.0066 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Birinci

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık

Detaylı

Pratisyen Hekimlerin Reçete Yazımını Şekillendiren Faktörler ve Akılcı İlaç Kullanım Kriterlerini Önemseme Durumları

Pratisyen Hekimlerin Reçete Yazımını Şekillendiren Faktörler ve Akılcı İlaç Kullanım Kriterlerini Önemseme Durumları Hacettepe Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Dergisi Cilt 26 / Sayı 2 / Temmuz 2006 / ss. 65-75 Pratisyen Hekimlerin Reçete Yazımını Şekillendiren Faktörler ve Akılcı İlaç Kullanım Kriterlerini Önemseme

Detaylı

Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları

Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları Araştırma / Research Article TAF Prev Med Bull 2015;14(2):137-144 Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları [Inpatients attitudes towards the rationale use of

Detaylı

An$biyo$k tüke$minde birinci basamakta sorunlar Aile hekimlerinin yaklaşımı

An$biyo$k tüke$minde birinci basamakta sorunlar Aile hekimlerinin yaklaşımı An$biyo$k tüke$minde birinci basamakta sorunlar Aile hekimlerinin yaklaşımı Prof. Dr. Salih Hoşoğlu Fa2h Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile hekimliği ve an2biyo2k Aile hekimliği henüz gerçek anlamda uygulanamıyor

Detaylı

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE HİZMET KALİTESİNİ DEĞERLENDİRMELERİ Bilim Uzmanı İbrahim BARIN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri AMAÇ Hasta memnuniyeti verilen

Detaylı

BİR İLDEKİ BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK ÇALIŞANLARININ İŞ KAZASI GEÇİRME DURUMLARI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

BİR İLDEKİ BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK ÇALIŞANLARININ İŞ KAZASI GEÇİRME DURUMLARI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ BİR İLDEKİ BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK ÇALIŞANLARININ İŞ KAZASI GEÇİRME DURUMLARI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ferhat Coşkun 1, Tuba Duygu Yılmaz 1, Ahmet Öner Kurt 2, Serdar Deniz 3, Muhsin Akbaba

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Alaeddin Akcasu Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp Akılcı İlaç Kullanımı Eğitimi ve Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kulanımı

Detaylı

MANİSA KENT MERKEZİNDE YAŞAYAN YAŞ GRUBU KADINLAR VE EŞLERİ ARASINDA SİGARA İÇME BOYUTU VE BUNU ETKİLEYEN SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLER

MANİSA KENT MERKEZİNDE YAŞAYAN YAŞ GRUBU KADINLAR VE EŞLERİ ARASINDA SİGARA İÇME BOYUTU VE BUNU ETKİLEYEN SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLER MANİSA KENT MERKEZİNDE YAŞAYAN 15-49 YAŞ GRUBU KADINLAR VE EŞLERİ ARASINDA SİGARA İÇME BOYUTU VE BUNU ETKİLEYEN SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLER Dr. Ümit ATMAN CİHAN Dr. Gönül DİNÇ Yük. Hemş. Safiye ÖZVURMAZ Dr.

Detaylı

Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi

Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Dr. SiğnemÖZTEKİN, Psikolog Duygu KUZU, Dr. Güneş CAN, Prof. Dr. AyşenESEN DANACI Giriş: Ayrılma anksiyetesi bozukluğu,

Detaylı

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR GİRİŞ Hasta eğitimi, sağlığı koruyan ve bireylerde davranış değişikliği geliştirmeye yardım eden öğrenim deneyimlerinin

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( ) HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK (2.0.20) Gülay Turgay, Emre Tutal 2, Siren Sezer Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Diyaliz Programı

Detaylı

SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ

SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Tahsin Gökhan TELATAR Sinop Üniversitesi SYO İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü 28.03.2017 Uluslararası

Detaylı

HASTALARIN SİGORTALI OLMA DURUMLARI VE HASTA MEMNUNİYETİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ

HASTALARIN SİGORTALI OLMA DURUMLARI VE HASTA MEMNUNİYETİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ HASTALARIN SİGORTALI OLMA DURUMLARI VE HASTA MEMNUNİYETİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ Abdullah SOYSAL * Pınar ÖKE ** Fedayi YAĞAR *** Burhan KILIÇ *** Özet: Bu çalışmanın amacı hastaların

Detaylı

NÜKLEER SİLAHLAR ARAŞTIRMASI - SONUÇ RAPORU RAŞTIRMASI - S

NÜKLEER SİLAHLAR ARAŞTIRMASI - SONUÇ RAPORU RAŞTIRMASI - S NÜKLEER SİLAHLAR ARAŞTIRMASI RAŞTIRMASI - S V.01A - 18 HAZİRANH 2004 - SONUÇ RAPORU Nükleer Silahlar Araştırması - Sonuç Raporu v.01a - 18 Haziran 2004 Proje Ekibi Güçlü Atılgan Proje Sorumlusu Infakto

Detaylı

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET ABSTRACT

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET ABSTRACT Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Güz 2001 Sayı 5 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET Erdoğan GAVCAR * Meltem ÜLKÜ

Detaylı

HEMODİYALİZ VE PERİTON DİYALİZİ UYGULANAN HASTALARIN BEDEN İMAJI VE BENLİK SAYGISI ALGILARININ KARŞILAŞTIRILMASI

HEMODİYALİZ VE PERİTON DİYALİZİ UYGULANAN HASTALARIN BEDEN İMAJI VE BENLİK SAYGISI ALGILARININ KARŞILAŞTIRILMASI HEMODİYALİZ VE PERİTON DİYALİZİ UYGULANAN HASTALARIN BEDEN İMAJI VE BENLİK SAYGISI ALGILARININ KARŞILAŞTIRILMASI Burcu BAYRAK KAHRAMAN* Derya TÜLÜCE* Musa BALİ** Turgay ARINSOY** *Gazi Üniversitesi Sağlık

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

BURDUR İLİNDE SPORA KATILIMIN SOSYO EKONOMİK BOYUTUNUN ARAŞTIRILMASI

BURDUR İLİNDE SPORA KATILIMIN SOSYO EKONOMİK BOYUTUNUN ARAŞTIRILMASI 996 I.BURDUR SEMPOZYUMU BURDUR İLİNDE SPORA KATILIMIN SOSYO EKONOMİK BOYUTUNUN ARAŞTIRILMASI Kemal FİLİZ * Kadir PEPE ** ÖZET Araştırmada, Burdur ilinde aktif spor yapan sporcuların sosyoekonomik profillerinin

Detaylı

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ Zelha Türk*, Serpil Türker **, Pelin Gökoğlu***,Eda Ulutaş**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi

Detaylı

Yerleşik Tarım Çalışanlarının Zirai İlaçlama ve İş Kazaları ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Yerleşik Tarım Çalışanlarının Zirai İlaçlama ve İş Kazaları ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi Yerleşik Tarım Çalışanlarının Zirai İlaçlama ve İş Kazaları ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi Giriş ve Amaç-1 Türkiye İstatistik Kurumu nun(tüik) Mayıs 2017 İşgücü İstatistiklerine

Detaylı

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri YATAN HASTALARDA, HASTANE HİZMET KALİTESİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ ERCİYES TIP ÖRNEĞİ Uzm. İbrahim BARIN Prof. Dr. Murat BORLU Başmüdür Özcan ÖZYURT Müdür Aydemir KAYABAŞI İstatistikçi

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Kenya da Dünya Sağlık Örgütü

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI Uzm. Dr. Burçak Deniz DEDEOĞLU Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürü AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı,

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI. Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI. Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı AKILCI İLAÇ KULLANIMI FAALİYETLERİ & VERİLERLE İLAÇ KULLANIMI Ecz. Mesil AKSOY Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı Akılcı İlaç Kullanımı SUNUM AKIŞI AİK Yapılanması Akılcı İlaç Kullanımı Ulusal Eylem

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü

Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Ülkemizdeki antibiyotik kullanımı ile ilgili gerçeklerin araştırılması Toplumda Antibiyotik Kullanımı

Detaylı

Döküm Fabrikası İşçilerinin

Döküm Fabrikası İşçilerinin Döküm Fabrikası İşçilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Türkiye ve Avrupa Geneli ile Karşılaştırması Doç. Dr. Müberra Devrim Güner TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Tıp Fakültesi 06 Aralık 2017 Sağlık

Detaylı

BİR YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE HASTANE ENFEKSİYONU MALİYETİ OLGU-KONTROL ÇALIŞMASI

BİR YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE HASTANE ENFEKSİYONU MALİYETİ OLGU-KONTROL ÇALIŞMASI BULAŞICI HASTALIK ANTALYA DA 2015 YILI LEJYONER HASTALIĞI SÜRVEYANSININ ANTALYA DA OTEL ÇALIŞANLARINA VERİLEN LEJYONER HASTALIĞI EĞİTİMLERİNİN AŞILAR VE AŞILAMA HAKKINDA 18 YAŞ ÜZERİ BİREYLERİN BİLGİ,

Detaylı

The Knowledge and Attitudes About Rational Use of Drugs of Medical Residents Working in Pamukkale University Hospital

The Knowledge and Attitudes About Rational Use of Drugs of Medical Residents Working in Pamukkale University Hospital Araştırma Pamukkale Üni versi tesi Hastanesi Dahi li Tıp Bi li mleri nde Çalışan Araştırma Görevli leri ni n Akılcı İlaç Kullanımı Konusundaki Bi lgi ve Tutumları The Knowledge and Attitudes About Rational

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD.

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI GeliĢmekte olan toplumların en büyük sorunlarından biri haline

Detaylı

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ İLAÇLA AKILCI TEDAVİ EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ Prof. Dr. Ersin Yarış Karadeniz adeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Ab.D. Türk Farmakoloji Derneği Akılcı İlaç Eğitimi Kurulu Başkanı ICIUM

Detaylı

GEBELERİN BİTKİSEL ÜRÜN TÜKETİM VE SIKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

GEBELERİN BİTKİSEL ÜRÜN TÜKETİM VE SIKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ GEBELERİN BİTKİSEL ÜRÜN TÜKETİM VE SIKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ Arş. Gör. Muteber Gizem KESER Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü Sunum Akışı TÜİK Doğum Verileri Çalışmanın Tanım

Detaylı

Normal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması

Normal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması Normal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması Meryem METİNOĞLU Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü Giriş Doğum kadın hayatında yaşanılan

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Kürşat Tigen İLAÇLAR Hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi veya vücudun herhangi bir faaliyetini değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal, bitkisel, biyolojik kaynaklı ürünler

Detaylı

KADINLARIN PAP-SMEAR TESTİ BİLGİ VE TUTUMLARININ

KADINLARIN PAP-SMEAR TESTİ BİLGİ VE TUTUMLARININ KADINLARIN PAP-SMEAR TESTİ İLE İLGİLİ BİLGİ VE TUTUMLARININ BELİRLENMESİ Hatice ACAR BEKTAŞ, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli Sağlık Yüksekokulu Ebelik Bölümü, Arş. Gör. Gülennur SUAR, Zeynep Kamil Kadın

Detaylı

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA GİRİŞ: Yaygın anksiyete bozukluğu, birtakım olay ya da etkinliklerle ilgili olarak, bireyin denetlemekte zorlandığı,

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan 23.09.2016 Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ TAF Preventive Medicine Bulletin, 2006: 5 (6) ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ Atilla Senih MAYDA*, Türker ACEHAN**, Suat ALTIN**, Mehmet ARICAN**,

Detaylı

Katılımcının Yaşı n % 21-30 114 21.6 31-40 152 28.8 41-50 208 39.5 51+ 53 10.1 TOPLAM 527 100.0

Katılımcının Yaşı n % 21-30 114 21.6 31-40 152 28.8 41-50 208 39.5 51+ 53 10.1 TOPLAM 527 100.0 12 Eczacı Profili-1998-2007 II. 1998 ARAŞTIRMASI BULGULARI ll.l.toplumsal VE EKONOMİK ÖZELLİKLER Katılımcının Yaşı n % 21-30 114 21.6 31-40 152 28.8 41-50 208 39.5 51+ 53 10.1 TOPLAM 527 100.0 Tabloda

Detaylı

TABLO DÜZENLEME. Biyoistatistik (Ders 5: Tablo Düzenleme) TABLO DÜZENLEME KURALLARI

TABLO DÜZENLEME. Biyoistatistik (Ders 5: Tablo Düzenleme) TABLO DÜZENLEME KURALLARI TABLO DÜZENLEME Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı uerkorkmaz@sakarya.edu.tr Tabloların Genel Amacı Elde edilen bulguların yazı metnine başvurmadan, açık kolay anlaşılır bir

Detaylı

SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF HEALTH SCIENCES Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayın Organıdır

SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF HEALTH SCIENCES Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayın Organıdır Özen B, Kaya Erten Z, Bülbül T SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF HEALTH SCIENCES Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayın Organıdır Araştırma Yazısı 2018; 27: 199-204 1Erciyes Üniversitesi

Detaylı

ANKARA'DA ALTINDAĞ SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİ'NE MAHALLESİ'NDE YAŞAYAN 65 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERİN BAZI SAĞLIK VE SOSYAL DURUMLARININ SAPTANMASI

ANKARA'DA ALTINDAĞ SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİ'NE MAHALLESİ'NDE YAŞAYAN 65 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERİN BAZI SAĞLIK VE SOSYAL DURUMLARININ SAPTANMASI Geriatri5(3):97-102, 2002 Turkish Journal of Geriatrics Dr. Nazmi BİLİR 1 Dr. Dilek ASLAN 2 Dr. Nur GÜNGÖR 2 Dr. Mustafa AĞAÇ 3 Dr. ZishanSIDDIQUİ 3 Dr. Fatih ULUÇ 3 Dr. Zekeriya ÜLGER 3 Dr. Özge YILMAZ

Detaylı

Okul Öncesi (5-6 Yaş) Cimnastik Çalışmasının Esneklik, Denge Ve Koordinasyon Üzerine Etkisi

Okul Öncesi (5-6 Yaş) Cimnastik Çalışmasının Esneklik, Denge Ve Koordinasyon Üzerine Etkisi Okul Öncesi (5-6 Yaş) Cimnastik Çalışmasının Esneklik, Denge Ve Koordinasyon Üzerine Etkisi Kadir KOYUNCUOĞLU, Onsekiz Mart Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Çanakkale, Türkiye. koyuncuoglu45@gmail.com

Detaylı

Gelişimsel Endişeler ve Kaçırılmış Fırsatlar. Tuba Çelen Yoldaş, Elif Nursel Özmert, Yıldırım Beyazıt, Bilge Tanrıkulu, Hasan Yetim, Banu Çakır

Gelişimsel Endişeler ve Kaçırılmış Fırsatlar. Tuba Çelen Yoldaş, Elif Nursel Özmert, Yıldırım Beyazıt, Bilge Tanrıkulu, Hasan Yetim, Banu Çakır Gelişimsel Endişeler ve Kaçırılmış Fırsatlar Tuba Çelen Yoldaş, Elif Nursel Özmert, Yıldırım Beyazıt, Bilge Tanrıkulu, Hasan Yetim, Banu Çakır Giriş Gelişimsel sorunlar bütün uluslarda önemli bir çocukluk

Detaylı

Araştırma Notu 14/163

Araştırma Notu 14/163 g Araştırma Notu 14/163 7 Mart 2014 REİSİ KADIN OLAN HER DÖRT HANEDEN BİRİ YOKSUL Gökçe Uysal * ve Mine Durmaz ** Yönetici özeti Gerek toplumsal cinsiyet eşitliği gerekse gelecek nesillerin fırsat eşitliği

Detaylı

Şanlıurfa İli Bozova İlçesi Merkez Sağlık Ocağına Başvuran Hastaların Sağlık Hizmetlerini Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler

Şanlıurfa İli Bozova İlçesi Merkez Sağlık Ocağına Başvuran Hastaların Sağlık Hizmetlerini Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 14(2) 95-99 (2007) Şanlıurfa İli Bozova İlçesi Merkez Sağlık Ocağına Başvuran Hastaların Sağlık Hizmetlerini Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler Adem Akıllı*,

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Lisans Hemşirelik Hacettepe Üniversitesi 2013

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Lisans Hemşirelik Hacettepe Üniversitesi 2013 ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ 1. ADI SOYADI: Erdal Ceylan 2. E-MAIL: erdlcyln.ec@gmail.com 3. UNVANI: Araştırma Görevlisi Derece Alan Üniversite Mezuniyet Yılı Lisans Hemşirelik Hacettepe Üniversitesi 2013

Detaylı

Üniversite Öğrencilerinde İlaç Kullanımı

Üniversite Öğrencilerinde İlaç Kullanımı Araştırma/Research Article TAF Prev Med Bull 2010; 9(5):505-512 Üniversite Öğrencilerinde İlaç Kullanımı [Medication Use among University Students] ÖZET AMAÇ: Bu çalışma Erzincan il merkezinde okuyan Erzincan

Detaylı

Sivas İli Ana-Çocuk Sağlığı Merkezine Başvuran Kadınların Aile Planlaması Yöntem Tercihleri ve Etkileyen Faktörler

Sivas İli Ana-Çocuk Sağlığı Merkezine Başvuran Kadınların Aile Planlaması Yöntem Tercihleri ve Etkileyen Faktörler Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Sivas İli Ana-Çocuk Sağlığı Merkezine Başvuran Kadınların Aile Planlaması Yöntem Tercihleri ve Etkileyen Faktörler The Factors Which Effect the Family Planning Methods

Detaylı

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department 71 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 9, Sayı 17, Haziran 2009, 71-76 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Başarılarına Etki Eden Değişkenler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Detaylı

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(2):141-145 ISSN: 2148-7472 ARAŞTIRMA / RESEARCH ARTICLE Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessıng Nurses Level of Knowledge

Detaylı

GENEL SEÇİMLERİN YEREL SEÇİMLERE ETKİSİ ARAŞTIRMASI

GENEL SEÇİMLERİN YEREL SEÇİMLERE ETKİSİ ARAŞTIRMASI GENEL SEÇİMLERİN YEREL SEÇİMLERE ETKİSİ ARAŞTIRMASI AĞUSTOS - 2018 Çetin Emeç Bulvarı Hürriyet Caddesi No: 2/12 Çankaya / ANKARA Tel: 0312 473 8423 Faks: 0312 473 8429 www.miargem.org.tr miargem@miargem.org.tr

Detaylı

GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN AİLE HEKİMLİĞİ KONUSUNDA BİLGİ DURUMLARININ SAPTANMASI *

GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN AİLE HEKİMLİĞİ KONUSUNDA BİLGİ DURUMLARININ SAPTANMASI * GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN AİLE HEKİMLİĞİ KONUSUNDA BİLGİ DURUMLARININ SAPTANMASI * Aydın KIVANÇ 1 Turgut ŞAHİNÖZ 1 ÖZET Aile Hekimliği 1974 den günümüze kadar Avrupa da tüm sağlık sistemlerinde

Detaylı

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Özgün Araştırma / Original Investigation Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Effect of Body Mass Index on the Determination of Bone Mineral Density in Postmenopausal

Detaylı

15-49 YAŞ EVLİ KADINLARIN ÜREME SAĞLIĞINI KORUYUCU TUTUMLARININ BELİRLENMESİ*

15-49 YAŞ EVLİ KADINLARIN ÜREME SAĞLIĞINI KORUYUCU TUTUMLARININ BELİRLENMESİ* ARAŞTIRMA 15-49 YAŞ EVLİ KADINLARIN ÜREME SAĞLIĞINI KORUYUCU TUTUMLARININ BELİRLENMESİ* Nazan KOŞTU** Kerime Derya TAŞÇI*** Alınış Tarihi:28.08.2007 Kabul Tarihi:20.11.2007 ÖZET Bu çalışma, 15-49 yaş evli

Detaylı

BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER*

BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER* BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER* Emine BARAN 1, M. Esin OCAKTAN 2, Sabahattin KOCADAĞ 1, Ayşe YILDIZ 3, Recep AKDUR 4 1 Araş. Gör. Dr. Ankara Üniversitesi

Detaylı

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Detaylı

TÜRKİYE SİYASİ GÜNDEM ARAŞTIRMASI MART 2014

TÜRKİYE SİYASİ GÜNDEM ARAŞTIRMASI MART 2014 TÜRKİYE SİYASİ GÜNDEM ARAŞTIRMASI MART 2014 ARAŞTIRMA HAKKINDA Amaç & Yöntem Mart 2014 Türkiye Siyasi Gündem Araştırması PollMark Araştırma tarafından gerçekleştirilmiştir. Türkiye Siyasi Gündem Araştırmalarının

Detaylı

: Çağdaş Erkan. : ceakyurek@ankara.edu.tr, erkanakyurek52@hotmail.com. Tel : 0 312 319 14 50. : Yrd.Doç.Dr. : Sağlık Bilimleri Fakültesi

: Çağdaş Erkan. : ceakyurek@ankara.edu.tr, erkanakyurek52@hotmail.com. Tel : 0 312 319 14 50. : Yrd.Doç.Dr. : Sağlık Bilimleri Fakültesi Adı Soyadı E-posta : Çağdaş Erkan : AKYÜREK : ceakyurek@ankara.edu.tr, erkanakyurek52@hotmail.com Tel : 0 312 319 14 50 Unvan Birim Bölüm : Yrd.Doç.Dr. : Sağlık Bilimleri Fakültesi : Sağlık Kurumları Yöneticiliği

Detaylı

Hastaların Hemşirelik Hizmetlerinden Memnuniyeti

Hastaların Hemşirelik Hizmetlerinden Memnuniyeti Kocatepe Tıp Dergisi Kocatepe Medical Journal 14: 69-75/Mayıs 2013 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / RESEARCH STUDY Hastaların Hemşirelik Hizmetlerinden Memnuniyeti Afyon Kocatepe Üniversitesi, Ahmet Necdet Sezer Araştırma

Detaylı

TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009

TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 A r a ş t ı r m a M a k a l e s i TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 Ankara da Bir Sağlık Ocağına ve Belediyeye Ait Bir Spor Kompleksine Başvuran 18 Yaş ve Üzeri Kadınların Sağlığı

Detaylı