Diyaliz Hastalarında Yaşam Kalitesi Belirleme Ve İyileştirme Stratejisi

Transkript

1 Diyaliz Hastalarında Yaşam Kalitesi Belirleme Ve İyileştirme Stratejisi Dr. Kübra Kaynar

2 Öğrenim Hedefleri Yaşam kalitesini tanımlar Sağlık ilişkili yaşam kalitesi açıklar Diyaliz ilişkili yaşam kalitesinin önemini belirtir Nasıl belirleneceğini sıralar Diyaliz ilişkili yaşam kalitesini etkileyen faktörleri açıklar

3 Hayat ve Planlar

4 İhtiyaçlar Hiyerarşisi Abraham Maslow, 1943

5 Yaşam Kalitesi Sağlıkta iyilik Yeterli barınma İş istihdam Kişisel ve ailevi güvenlik İlişkiler, sosyalleşme Eğitim Boş zaman uğraşları Genel hayat tatmini

6 Yaşam Kalitesi (Quality Of Life) Hedefleri, beklentileri, standartları, ilgileri ile bağlantılı olarak, kişilerin yaşadıkları kültür ve değer yargılarının bütünü içinde durumlarını algılama biçimi Yaşam Kalitesi: Yaşam kalitesi yaşanan Yaşam kalitesi beklenen Dünya Sağlık Örgütü

7 Yaşam Kalitesi Sağlıkla doğrudan ilgili olmayan Sağlıkla ilgili olan

8 Sağlık Fiziksel, zihinsel ve sosyal olarak tam iyilik hali Hastalık yokluğu değil Dünya Sağlık Örgütü, 1947

9 Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesi Sağlıkla ilgili olan Hastalık kaynaklı Ağrı Halsizlik Sakatlık Tedavi kaynaklı Zaman Yan etkiler

10 Yaşam Kalitesinde Ölçülen Alanlar Fiziksel Sağlık Akıl sağlığı Böbrek Hastalığı ile ilgili Hasta tatmini Fiziksel işlevsellik Duygusal iyilik Bilişsel işlevler Hasta tatmini İş durumu Fiziksel roller Sosyal ilişkilerde kalite Ağrı Sosyal destek uyku Semptom/problem ler Cinsel fonksiyonlar Personel motivasyonu Canlılık/yorgunluk Duygusal roller Sosyal işlevsellik Quality of Life in peritoneal dialysis patients:decline over time and association with clinical outcomes. Kidney International 2002;61:

11 Sağlık İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçümü Kısa form 36 (KF 36) Kendini değerlendirme ölçeği İşaretleyerek yanıtlama Kısa Anlaşılır Kolay Ware JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection. Med Care 1992; 30:

12 Kısa Form-36 Kısa Form-36. Psikiyatride kullanılan ölçekler. Editörler: Ömer Aydemir, Ertuğrul Köroğlu 2012 sayfa:432-.

19 KF-36 nın Türk Toplumu Standartları Alt Boyutlar Ortalama ± Standart Sapma Fiziksel işlevsellik 86.6 ± 25.2 Fiziksel rol güçlüğü 89.5 ± 29.6 Ağrı 86.1 ± 20.6 Genel sağlık algısı 73.9 ±17.5 Vitalite (canlılık) 67.0 ± 13.8 Sosyal işlevsellik 94.8 ± 14.2 Emosyonel rol güçlüğü 94.7 ± 20.9 Ruhsal sağlık 73.5 ± 11.6 Kısa Form-36. Psikiyatride kullanılan ölçekler. Editörler: Ömer Aydemir, Ertuğrul Köroğlu 2012 sayfa:432-.

20 Hayat kalitesi ve Sağkalım Impact of Baseline Health-Related Quality of Life Scores on Survival of Incident Patients on Peritoneal Dialysis: A Cohort Study Nephron 2015;129:97 103

21 Diyaliz Hastalarında Yaşamda En Çok Etkilenen Alanlar İş istihdamı Beslenme düzeni Boş zaman aktiviteleri Güvenlik hissi Kendine güven duygusu Sosyal ilişkiler Hayattan hoşlanabilme becerisi evelopment and Psychometric Properties of the Tai Health-Related Quality of Life Instrument for Dialysis Patients. Pacific Rim Int J Nurs Res 2012;16(2):

22 Yaşam Kalitesinde Ölçülen Alanlar Fiziksel Sağlık Akıl sağlığı Böbrek Hastalığı ile ilgili Hasta tatmini Fiziksel işlevsellik Duygusal iyilik Bilişsel işlevler Hasta tatmini İş durumu Fiziksel roller Sosyal ilişkilerde kalite Böbrek hastalığının yükü Ağrı Sosyal destek uyku Semptom/problem ler Cinsel fonksiyonlar Personel motivasyonu Canlılık/yorgunluk Duygusal roller Sosyal işlevsellik Quality of Life in peritoneal dialysis patients:decline over time and association with clinical outcomes. Kidney International 2002;61:

23 Böbrek Hastalığı İlişkili Yaşam Kalitesi Kısa Form Hays RD, Kallich J, Mapes D, Coons S, Amin N, Carter WB, Kamberg C: Kidney Disease Quality of Life Short Form (KDQOL- SF ), Version 1.3: A Manual for Use and Scoring.[ pubs/papers/2006/p7994.pdf]

24 Böbrek Hastalığı İlişkili Yaşam Kalitesi Kısa Form Hays RD, Kallich J, Mapes D, Coons S, Amin N, Carter WB, Kamberg C: Kidney Disease Quality of Life Short Form (KDQOL-SF ), Version 1.3: A Manual for Use and Scoring.[ pubs/papers/2006/p7994.pdf]

27 Farklı kıtalardaki Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Health-related quality of life among dialysis patients on three continents: The Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study Kidney International, Vol. 64 (2003), pp

28 Farklı kıtalardaki Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Health-related quality of life among dialysis patients on three continents: The Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study Kidney International, Vol. 64 (2003), pp

29 Cevizin kabuğunu kırıp özüne inmeyen, cevizin hepsini kabuk zanneder

30 Vasküler Yol ve Yaşam Kalitesi The Effect of Buttonhole Cannulation vs. Rope-ladder Technique on Hemodialysis Access Patency Seminars in Dialysis Vol 27, No 2 (March April) 2014 pp

31 Anemi ve Yaşam Kalitesi Quality of life in dialysis patients.a Spanish multicentre study. Nephrol DialTransplant(1996)11[Suppl2]:

32 Beslenme ve Yaşam Kalitesi Quality of life is not related with liver disease severity but with anemia, malnutrition, and depression in HCV-infected hemodialysis patients Hemodialysis Int 2009;13:62 71

33 Kaygı / Depresyon ve Yaşam Kalitesi Interplay of Anxiety and Depression With Quality of Life in Endstage Renal disease. Psychosomatics 2015; 56:67 77

36 Uyku Bozuklukları ve Yaşam Kalitesi Sleep disorders in patients with end-stage renal disease undergoing dialysis: comparison between hemodialysis, continuous ambulatory peritoneal dialysis and automated peritoneal dialysisint Urol Nephrol (2015) 47:

37 Hemodiyaliz/ Kısa Günlük hemodiyaliz he impact of short daily hemodialysis on anemia and the quality of life in Chinese patientbrazilian Journal of Medical and Biological Research (2013) 46: ,

38 Diyaliz Süresi ve Hayat Kalitesi Quality of Life in peritoneal dialysis patients:decline over time and association with clinical outcomes. Kidney International 2002;61:

39 Transplant sonrası ve Yaşam Kalitesi von der Lippeet al. From dialysis to transplantation: a 5-year longitudinal study on self-reported quality of life BMC Nephrology 2014,15:191

40 Transplant sonrası ve Yaşam Kalitesi von der Lippeet al. From dialysis to transplantation: a 5-year longitudinal study on self-reported quality of life. BMC Nephrology 2014,15:191

41 Transplant sonrası hemodiyaliz ve Yaşam Kalitesi Reduced survival and quality of life following return to dialysis after transplant failure: the Dialysis Outcomes and Practice Patterns StudyNephrol Dial Transplant (2012) 27:

42 Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Quality of life in end stage renal disease patients World J Nephrol 2014 November 6; 3(4):

43 Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Quality of life in end stage renal disease patients World J Nephrol 2014 November 6; 3(4):

44 Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Doğrusal orantı gösteren faktörler Egzersiz Psikolojik danışmanlık Bilişsel davranış tedavileri Diyet danışman müdahaleleri Prediyaliz klinik takibi Tedaviden tatmin olma Quality of life in end stage renal disease patients World J Nephrol 2014 November 6; 3(4):

45 Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Ters orantı gösteren faktörler Kaygılılık Depresyon Ağrı Mali sıkıntılar Günlük yaşamdaki fiziksel kısıtlanmalar Böbrek kaybının yası Kendine güven sorunları Uyku kalitesi Bayan cinsiyet Yaşlı hasta Eğitim düzeyi düşük olması Beslenme durumu kötü olması Boşanmış olmak Quality of life in end stage renal disease patients World J Nephrol 2014 November 6; 3(4):

46 Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Hiç ya da zayıf ilişki gösteren faktörler Kt/V Mineral metabolizma biyomarkerları İL-1, TNF-alfa Crp > 5 mg/dl Quality of life in end stage renal disease patients World J Nephrol 2014 November 6; 3(4):

47 Diyaliz İlişkili Yaşam Kalitesi İyileştirme Yolları Doğru beslenme, diyetisyen desteği Aerobik egzersiz Vasküler yolun korunması Prediyaliz döneminde doğru planlama Psikolojik danışmanlık Kaliteli Böbrek nakli Eğitim İstihdam Kişisel gelişim yolları

48 Diyaliz Hastasında Yaşam Kalitesini iyileştirme Doğru Beslenme Dietary Restrictions in Dialysis Patients: Is There Anything Left to Eat?Seminars in Dialysis Vol 28, No 2 (March April) 2015 pp

49 Diyaliz Hastasında Yaşam Kalitesini iyileştirme Fiziksel aktivite Bir diyaliz hastasının haftada 5 gün en az 30 dakika egzersiz yapması önerilmekte Nutrition and Physical Activity in CKD patients Kidney Blood Press Res 2014;39:

50 Hayatınızın kalitesini, hayatınızdaki insanların kalitesi belirler

51 Kalite Asla Bir Tesadüf Değil Daima Akıllı Bir Gayretin Sonucudur

52 Sonuç Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Diyaliz Personeli Yönüyle İyi çalışan vasküler yol varlığı ve korunması Protein enerji kaybından korunma Anemi tedavisi Böbrek nakli Komorbid durumların tedavisi Kardiyak Depresif Ağız hijyeni Uyku kalitesi Diyaliz ünitesine seyahat süresi Ağrı kontrolü İletişim Sürekli eğitim

53 Sonuç Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Hasta Yönüyle Bütün diyaliz seanslarına gelinmesi Diyaliz seansını tamamlanması Doğru diyetin reçetelenmesi ve uyulması İlaçların tam ve doğru olarak alınması Egzersiz düzenli yapılması Sosyal destek (aile, arkadaş, partner vs) alınması Stres yönetilmesi İletişim Sürekli eğitim