Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz.

Transkript

1 1

2 2 Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz.

3 Doç. Dr. Orhan YILMAZ 1962 doğumlu yılında Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü nü bitirdi yılında University of Aberdeen de yüksek lisans, 2007 yılında Ankara Üniversitesi nde doktora çalışmasını tamamladı. Halen öğretim üyesi olarak görevine devam etmektedir. Yayımlanmış Kitapları 1. Kangal Köpeği (2003, 2004, 2005, 2008) 2. Her Yönüyle Tokat Zile Küçüközlü Köyü (2004) 3. Zile İsyanı (2005, 2014) 4. Şair Esi Köylü Ürfet Pehlivan (2005) 5. Turkish Kangal (Karabash) Shepherd Dog (2007) 6. Zileli Halil Yalçınkaya (2008) 7. Le Chien Karabash (2008) 8. Sıraçlar (Beydili Alevi Türkmenleri) (2009) 9. Sünni Gözüyle Alevilik-Kızılbaşlık-Bektaşilik (2009) 10. Kelleci Efo (2009) 11. Sezar ile Farnake nin Zile Savaşı (2010) 12. Çakır (Bir Hain! Çerkez Ethem Analizi) (2010) 13. TürkischerKangal (Karabasch) Hirtenhund (2010) 14. Kangal (Karabash) Cane Da Pastore Turco (2011) 15. At, Eşek, Katır Terimleri Sözlüğü (2011) Soruda Köpek Yetiştiriciliği (2011) 17. Domesticated Donkey (2012) 18. Güvercin Yetiştiriciliği (2012) 19. Atçılık (Irk, Don, Nişane ve Yürüyüş Çeşitleri) (2012) 20. Güvercin Terimleri Sözlüğü (2012) 21. Zileliyiz Dediler (2013) 22. Kafesteki Çocuk (2013) 3

4 Veni Vidi Vici Yayınları: 2 Sünni Gözüyle Alevîlik-Kızılbaşlık-Bektaşîlik Doç. Dr. Orhan YILMAZ zileliorhan@gmail.com ANAHTAR KAVRAMLAR - key consepts - 1. Alevî, 2. Kızılbaş, 3. Bektaşî, 4. Halkbilim - Alaouite, Kizilbash, Bektashi, folklore - Bu kitabın yayın hakkı Veni Vidi Vici Yayınevi ne aittir. İzinsiz kopya edilemez ve kullanılamaz. Kaynak göstermek şartıyla, alıntı yapılabilir. 1. Baskı: 2009 ISBN : Kapak Fotoğrafı: Doç. Dr. Orhan YILMAZ (Yozgat, Kadışehri, Yavuhasan Köyü nden üç Sıraç Erkeği) Baskı: Konak Kırtasiye, Ankara Veni Vidi Vici Yayınevi ZİLE 4

5 SÜNNÎ GÖZÜYLE ALEVÎLİK-KIZILBAŞLIK- BEKTAŞÎLİK Doç. Dr. Orhan YILMAZ Veni Vidi Vici Yayınevi ZİLE 5

7 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ GİRİŞ BÖLÜM 1. ALEVÎLİK- KIZILBAŞLIK 1. Alevî İsminin Kökeni Alevîlik-Kızılbaşlık-Bektaşîliğin İlk İncelemeleri ve Araştırıcıları Alevîlerin Hilafet Meselesine Bakışı Alevîler ve Milli Mücadele Alevîlerin Dünya Görüşü Alevî-Kızılbaş-Bektaşîlerin Yayılma Alanları Kızılbaş ve Alevî Deyimleri İlk Ne Zaman Kullanıldı? Alevîler İslam ın İçinde mi, Dışında mı? BÖLÜM 2. BEKTAŞİLİK 1. Bektaşîliği İlk Kuran Kimdir? Hacı Bektaş Veli mi, Abdal Musa mı? Bektaşîlik ve Yeniçeri Ocağı Bektaşîlik-Masonluk İlişkileri BÖLÜM 3. ALEVİLİK NEDİR, NE DEĞİLDİR? 1. Alevîlik Bağımsız Bir Dindir Alevîlik Bağımsız Bir Mezheptir Alevîlik Zerdüştçülüğün Bir Uzantısıdır Alevîlik Oniki İmam Şiîliğidir Alevîlik İslam ın Anadolu Yorumudur

8 6. Alevîlik İslam ın Türk Yorumudur Alevîlik İslam ın Tasavvufî Yorumudur Alevîlik Bir Yaşam Biçimidir Alevîlik Bir Kültürdür Alevîlik Bir Heterodoksidir Alevîlik Gerçek Öz Müslümanlıktır Alevîlik Toplumsal Bir Başkaldırıdır Alevîlik Komünist Kavramlar İçiren Bir Öğretidir Alevîlik Materyalist Bir Anlayıştır BÖLÜM 4. DEDE VE OCAK (MÜRŞİT VE PİR OCAKLARI) Türklerde Ocak Kavramının Önemi Alevî-Kızılbaş-Bektaşîlikte Ocak Mürşit Ocakları Hacı Bektaş Ocağı Dede Karkın Ocağı Hasan Dede Ocağı Ağuçen (Ağuiçen, Avuçan, Ağuçan) Ocağı Sultan Sahak Ocağı Bağımsız Pir Ocakları BÖLÜM 5. İNANÇ KAVRAMLARI 1.Talip Dört Kapı, Kırk Makam Üç Sünnet-Yedi Farz Oniki Post Kırkbudak Şamdan Eline, Diline, Beline Sahip Ol Kol ve Koldan Kopma

9 8.Tecelli ve Tenasüh İnancı Tevella ve Teberra Gülbank Mersiye Serçeşme Kırklar Meclisi BÖLÜM 6. İNANÇ UYGULAMALARI 1.Musahiplik Düşkünlük Cem Semah Kurban İkrar Vermek Dâra Durmak ve Dârdan İndirmek BÖLÜM 7. ALEVİ-KIZILBAŞ-BEKTAŞİLİĞİN ÇEŞİTLERİ ve YEREL ADLANDIRMALARI 1.Abdallar (Abtallar) Akdeniz Alevileri Akyazılılar Alawilar Ali İlahiler Ali Koçlular Amucalar Arapkirliler Arap Uşakları Aşiretler Ateşbagîler

10 10 12.Aydınlılar Baba Yadigarılar Bacvanlar Bedreddinîler Beydililer Bektaşîler Caferîler Carcarlar Ceheltenler (Çiğilten) Çarekler Çarşambalılar Çaylaklar Çepniler Deliorman Kızılbaşları Dimilîler Ehl-i Haklar Elçiler Fakçılar Gavumlar (Kavim) Gawandalar Gorenler Gülşenîler Hubyarlar İsmailîler Kakaîler Karakoyunlular (Garagoyunlu) Karmatîler Kırklar Kızılbaşlar... 88

11 41.Kızıldeliler Nakşi Bektaşîler Nalcılar Nusayrîler Otman Babalılar Poşalar Rafızîler Sarliler (Sarılılar) Sır Talipleri Sıraçlar Sırtı Sarılar Surh Serler Şabaklar (Şebekler) Tahtacılar Talibîler Tatlar Teberler Tencililer Tork-i Siyahlar Türkmenler Vefaîler Yörükler Zazalar BÖLÜM 8. TÜRKLERİN ANADOLU YA GELİŞİ 1.Horasan Anadolu ya Yerleşme Gaziyan-ı Rum, Abdalan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum, Baciyan-ı Rum

12 BÖLÜM 9. TÜRKMEN AŞİRETLERİ 1.Alevî-Kızılbaş Türkmenlerde Aşiret İçi Teşkilat Alevî-Kızılbaş Türkmenlerde Aile Yapısı Aşiretler Arası Evlilik Hukuku Misafir Hukuku Aşiret İçi Hukuk Aşiret İçindeki Güç Odakları Erkek ve Kızların Dans ve Oyunları Kişiler Arasındaki Özel İlişkiler Aşiret ile Devlet Arasındaki İlişkiler Aşiretlerde İnanç Alevî-Kızılbaş Türkmenlerde Ateş Alevî-Kızılbaş Türkmenlerde Batıl İnanışlar BÖLÜM 10. ALEVİLİKTE DİĞER İNANÇLARIN İZLERİ 1.Alevîlik Ekletik Değil Senkretik Bir İnanıştır Alevîlikte Eski Türk Adetlerinin Etkisi Alevîlikte Şamanlığın Etkisi Alevîlikte Brahmanlık Etkisi Alevîlikte Budizm in Etkisi Alevîlikte Mani Dininin Etkisi Alevîlikte Şiîliğin Etkisi Alevîlikte Ahîliğin Etkisi Alevîlikte Safevîliğin Etkisi Alevîlikte Hurufîliğin Etkisi Alevîlikte Yezidîliğin Etkisi Alevîlikte Hristiyanlığın Etkisi BÖLÜM 11. ALEVİLİĞİN SÜNNİLİK, ŞİİLİK, BEKTAŞİLİK, YEZİDİLİK İLE İLİŞKİLERİ 12

13 1.Alevîlik ile Sünnîliğin Farklılıkları Alevîlik ve Şiîliğin Farklılıkları Alevîlik ve Bektaşîliğin Farklılıkları Alevîlik İle Yezidiliğin Benzerlikleri BÖLÜM 12. SÜNNİLERİN ALEVİLERE İDDİALARI/İFTİRALARI 1.Mum Söndü İftirası Diğer İftiralar BÖLÜM 13. ALEVİLİKTE KUTSALLAR 1.Kutsal Sayılar ve Anlamları Kutsal Hayvanlar Uğursuz Hayvanlar Kutsal Öğeler BÖLÜM 14. ONİKİ İMAM, ONDÖRT MASUMU PAK, ONYEDİ KEMERBEST 1.Oniki İmam Ondört Masum-u Pâk Onyedi Kemerbest BÖLÜM 15. ALEVİ ULULARI 1.Ahmet Yesevi Hacı Bektaş Veli Balım Sultan Kaygusuz Abdal Pir Sultan Abdal Şeyh Şücaeddin Baba İlyas ve Baba İshak Şahkulu Sultan

14 9.Abdal Musa Karaca Ahmet Sultan BÖLÜM 16. YEDİ HAK AŞIĞI 1.Seyyid Nesimî (14. yüzyıl) Hatâyî (Şah İsmail) (17 Temmuz ) Kul Himmet (16. yüzyıl) Fuzulî ( ) Yeminî (16. yüzyıl) Viranî ( yüzyıl) Pir Sultan Abdal (16. yüzyıl BÖLÜM 17. ALEVİLİĞİN OLMAZSA OLMAZLARI: RAKI, BAĞLAMA VE BIYIK 1.Rakı Bağlama (Saz) Bıyık BÖLÜM 18. ALEVILERIN İÇ ÇATIŞMALARI 1.Prof. Dr. İzzettin Doğan (CEM Vakfı Başkanı) Bedreddin Mahmud un İzzettin Doğan Hakkındaki Düşüncesi İsmail Ataş ın İzzettin Doğan Hakkındaki Düşüncesi Fermani Altun un Alevilik Anlayışı Bir Federasyon Başkanının Fermani Altun Hakkındaki Görüşü Hacıbektaş tan Bir Dernek Başkanının Fermani Altun Hakkındaki Görüşü Turgut Öker in Fermani Altun Hakkındaki Görüşü Kürdistan Êzidî Federasyonu (FEK) ve Demokratik Aleviler Federasyonu (FEDA) Alevi Bektaşi Kuruluşları Birliği/Alevi Bektaşi Federasyonu Aleviler Birlik Olabilecekler mi? Alevik-Diyanet İşleri Başkanlığı (Resmi İdeoloji) Çatışmaları BÖLÜM 19. ALEVİLERİN ACI GÜNLERİ 14

15 1.Çorum Olayları İstanbul Gazi Mahallesi Olayları Kahramanmaraş Olayları Sivas Madımak Oteli Olayları BÖLÜM 20. ALEVİLİK İÇİN TEHLİKELİ 3K: KIZILBAŞ, KÜRT, KOMÜNİZM 1.Kızılbaş Kürt Komünizm BÖLÜM 21. MERKEZ-ÇEVRE İLİŞKİSİ ÇERÇEVESİNDEN ALEVİLİK MESELESİ 1.Osmanlı da Merkez-Çevre İlişkileri Günümüzde Merkez-Çevre İlişkileri Merkezin Emniyet Sübapları BÖLÜM 22. BİR ANKET ARAŞTIRMASININ İLGİNÇ SONUÇLARI YAZARIN SON SÖZÜ KAYNAKLAR DIZIN

16 GİRİŞ Zileliyim. Çocukluk ve gençliğimin geçtiği Zile, etnik ve mezhep yönünden oldukça zengindir. Toplam 114 köy bulunan Zile de; Alevî- Türkmen (34 köy), Sünnî-Türkmen (29 köy), Sıraç ya da Hubyarlı (18 köy), Sünnî-Kürt (5 köy), Alevî-Kürt (5 köy), Çerkez (5 köy), Sünnî-Karapapak (4 köy), Şiî-Karapapak (2 köy), Muhacir (4 köy), Sünnî-Yörük (1 köy), Sünnî-Alevî karışık (3 köy), Türk-Kürt karışık (2 köy), Sünnî-Alevî- Çerkez karışık (1 köy), Çerkez-Alevî-Kürt karışık (1 köy) ve Çerkez-Alevî karışık (1 köy) olmak üzere çok zengin bir kültür bulunmaktadır. Zile adeta bir etnik akvaryum gibidir. Zile de çok önyargılı ve tarafgir büyüdük. Küçüklüğümüzden beri son derece çeşitli ve zengin bir kültüre sahip çevrede büyümemizin bunda çok etkisi oldu. İlkokul yıllarında Alevî-Kızılbaş laflarını duymaya başladık. Ne olduğunu anlamıyorduk. Alevî-Kızılbaş arkadaşlarımıza dışarıdan baktığımızda, herhangi bir farklılık yoktu. Aynen bizim gibi idiler. Ama büyükler onlar hakkında hiç de iyi şeyler söylemiyorlardı. Büyükler dedimse, sadece kadınlar. Ben çevremdeki erkeklerden Alevî- Kızılbaşlar hakkında kötü bir laf işitmedim. Bizlerden büyüklere Alevî-Kızılbaşları sorduğumuzda, cevapları genellikle; Bunlar bazen toplanırlar. Mum söndü yaparlar. Mum söndükten sonra, tutan tuttuğunu. veya; Mum söndü toplantısına gelirken, her aile evden bir tas su alır. Bununla toplantıda dedeyi yıkarlar. Kirli yıkama suyunu alırlar. Bununla aşure yaparlar ve Sünnîlere yedirirler. veya; Kızılbaş ın Müslüman olması için önce Hristiyan olması lazım ve yedi sene bir Hristiyan a kölelik etmesi lazım. Ancak ondan sonra Müslüman olabilir. veya; Bu Kızılbaşlardan içmek için su, ayran, çay gibi şeyler isteme. Sana getirmeden önce kızları ve bayanları kesinlikle içine tükürürler. şeklinde idi. Bu tip galiz ve iğrenç laflar, kulaklarımızdan hiç eksik olmadı. Elbette bir çocuk olarak bunlardan etkilendik. Büyüklerimiz yalan söylüyor olamazdı ya? Ortaokulu geçtiğimde, sınıfımda Kazım Arpa isminde bir Alevî arkadaşım vardı. Babasının dede olduğunu söylüyorlardı. Bir Kurban Bayramı günü sokakta giderken, Kazım a rastladım. Ben onların bayram 16

17 kutladığını bilmiyordum. Onları tamamen ayrı bir dinden insanlar olarak görüyordum. Kazım bayramlaşmak için elini uzattı, Bayramın mübarek olsun dedi. Ben boş bulunarak, onunla bayramlaştım ve Senin de bayramın mübarek olsun dedim. Ama içimden Allah ın Kızılbaşı! Bayram kutlamak senin neyine? dediğimi gayet iyi hatırlıyorum. Nedense bayramı Kazım a yakıştıramamıştım. Ortaokula geçince, bütün Alevî-Kızılbaş öğrencilerin sol görüşe sahip olması, bendeki duyguları pekiştirdi. Ne de olsa, suyun öteki yanından olan bu Kızılbaşlar, sağcı olacak değildi ya? Fakat bende aksine çok iyi intiba bırakan Alevî-Kızılbaşlar da yok değildi. Bunlardan birincisi komşumuz Mustafa Amca idi. Mustafa Amca ya Maşatlı Üsümenin Mıstık derlerdi. Bizde kendisine Mıstık Emmi diye hitap ederdik. Köyden şehre göç etmişti. Hanımı Ümüğüsün Teyze, yani Ümmügülsüm teyze, yanlarında kalan yeğenleri Dürdana abla son derece iyi insanlar idi. Maşat Köyü, babamın köyüne 3 km idi. Ayrıca babam Mıstık emmiyi köyden tanıyordu. Mıstık emmiler en samimi komşularımız idi. Mıstık emminin bir lafını hiç unutmam: Eğer Alevîler olmasa, TRT Radyosu kapanır! derdi. Ben kendisine; Niye Mıstık Emmi? dediğimde; Radyolardaki bütün saz çalanlar, aşıklar Alevî de ondan derdi. Yaz tatillerinde babamın köyüne giderdik. Oraya sık sık yanımızdaki Kasın (şimdiki ismi Aluçözü) Köyü nden Muharrem dayı gelirdi. Onu çok severdim. Ama bir gün onun da bir Kızılbaş olduğunu öğrenince, yıkılmıştım. Ama yine de Muharrem dayıya olan sevgimde bir azalma olmadı. Fakülteyi 1984 yılında bitirdim. Peşinden Tarım Bakanlığı nda meslek hayatına başladım. İşimiz gereği, her gün köylere gidiyor, köylülerle görüşüyorduk. Artık 20 li yaşlarımda Kızılbaşları gerçekten tanımaya başlamıştım. Hangi Alevî-Kızılbaş Köyüne gitsem, çok iyi karşılanıyorduk. Üstelik köylülere bir şey anlattığımızda, Alevî- Kızılbaşlardan, Sünnîlere nazaran daha iyi verim alıyorduk. Yeniliklere açıktılar. Daha aydındılar. Bizimle daha fazla uyumlu ve işbirlikçi idiler. Köyde uygulamak istediğimiz yeni bir tarım tekniği için bir Alevî-Kızılbaş Köyünde onlarca gönüllü çiftçi buluyorduk. Ama bir Sünnî köyüne gittiğimizde, resmen göbeğimiz çatlıyordu. 25 yıllık memuriyet hayatımın yaklaşık 19 senesi taşrada ve Alevî- Kızılbaş-Bektaşîlerin yoğun oldukları bölgelerde geçti. Bu süre içinde 17

18 sürekli olarak bu topluluğu gözlemleme ve inceleme yönüm oldu. Memuriyet hayatımdan önceki yılları da sayarsak, bu topluluk üzerinde uzunca bir süre sayılabilecek süre içinde bilgi sahibi oldum. Karakter olarak her zaman kişinin özgürlüğü ve insan hakları konusunda duyarlı yapım dolayısı ile, Türkiye de kötü ve yanlış tanınan bu topluluğun gerçek yüzünü bir Sünnî olarak ortaya sürmem gerektiğine inandım. Bu kitabı yazma nedenlerinden birisi de budur. Atalarımız Söz uçar, yazı kalır demişler. Bu yüzden görüşlerimizin yazılı olarak günümüzde bilinmesi, ayrıca gelecek nesillere de kıyamete kadar aktarılması için kitap yazmak ve bastırmak çok önemlidir. Kitabımızın bu aşamaya kadar gelmesinde emeği geçen tüm kişi ve kurumlara ayrı ayrı teşekkür ederim. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi (TÜRK HAMER) yetkililerine teşekkür ederim. Alevîlik-Kızılbaşlık- Bektaşîlik konusunda çok zengin olan kütüphaneleri bu kitabın ortaya çıkmasına çok yardımcı oldu. Bilhassa hiçbir yerde bulamadığım bazı basım tarihi eski ve baskısı tükenmiş kitaplar ile, bir çok önemli yüksek lisans ve doktora tezine ancak burada ulaşabildim. Yine CEM Vakfı, Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanı Ali Rıza (Uğurlu) Dede ye eseri gözden geçirdiği için çok teşekkür ederim. Ayrıca Prof. Dr. Öcal Oğuz a da yardımları için teşekkür ederim. Bu eserin, Alevî olsun Sünnî olsun tüm Müslümanlara faydalı olmasını umuyorum. Doç. Dr. Orhan YILMAZ 18

19 BÖLÜM 1. ALEVÎLİK-KIZILBAŞLIK En kısa ve özlü tanımı, Alevîliği benimsemiş kimse, topluluk veya Hz. Ali ye bağlı olan, onun yolundan giden kimse manasındadır. Bir başka anlamı da Hz. Ali nin soyundan gelen şeklindedir ki, Azerbaycan, İran ve Arap ülkelerinde ki anlamı budur. Bu ülkelerde Ben Alevîyim dendiği zaman, Ben Hz. Ali nin soyundan gelen bir seyyid ya da şerifim demektir. Zeynel Abidin Ocağı dedesi Muharrem Orhan Dede ve Orhan Dede gibi bir çok dede, bir kişinin tam bir Alevî sayılabilmesi için bir musahibi, bir rehberi, bir piri ve bir mürşidi olması gerektiğine inanırlar. 1 Bu dört kapı şarttır. Şayet bu dört kapı veya bir kaçı eksikse, o kişinin Alevîliği yarım sayılmalıdır veya yok hükmündedir. İran ve Azerbaycan da Caferî, Pakistan ve Hindistan da İsmailî, Yemen de Zeydî, Suriye de Nusayrî, Lübnan da Dürzî ve Sovyetler Birliği nde Ali Allahî olarak anılırlar. Alevîlerin kendilerini tanımlama şekli; Allah a kul, Muhammed e ümmet, Ali ye talip kimse olduklarıdır. Elazığ Merkez İlçeye bağlı Sün Köyü nden Vahit Er Dede ye göre Alevîlik üç türlüdür: 1.Alevî-Şia: Bunlar İranlıdırlar. 2.Alevî-Bektaşî: Bunlar musahipsiz tarikat icra ederler. 3.Alevî-Nazenin: Bunlar ise Hz. Ali ye bağlıdırlar. 2 Abdülkadir Sezgin e göre Alevîler şu farklı gruplardan meydana gelir: 1.Geleneksel Alevî-Kızılbaş-Bektaşîler 2.Sosyalizan Alevî-Kızılbaş-Bektaşîler 3.Katı Laisistler 4.Caferîler. 3 1.Alevî isminin kökeni Alevî isminin nereden geldiği konusu sık sık tartışma konusu olmuştur. Bu konuda çok çeşitli iddialar ortaya atılmaktadır. Herhalde bunlardan en uçukkaçığı ise, Alevî ismi Alev kelimesinden türemiştir iddiasıdır. Böylece Alevîlerin kökenini Orta Asya dan koparıp, Anadolu nun eski medeniyetlerine bağlama 1 O. Türkdoğan, Alevî Bektaşî Kimliği. s Timaş Yayınları. İstanbul. 2 O. Türkdoğan, 2006, a.g.e., s A. Sezgin, 2002, Sosyolojik Açıdan Alevîlik-Bektaşîlik. Yeni Türkiye Yayınları. Ankara. 19

21 DİZİN Abdal Musa 31, 183 Abdalan-ı Rum 109 Abdallar 71 Afşar Aşireti 112 Ağuçen ocağı 46 Ahilik ve Alevilik 149 Ahiyan-ı Rum 109 Ahmet Yesevi 177 Akdeniz Alevileri 72, 90 Aksakallılar meclisi 127 Akyazılı 72 Alaca değnek 30 Alawi 72 Alevilik 19 Ali Abbas ocağı 50 Ali İlahiler 73 Ali Koç Baba ocağı 51 Ali Koçlular 73 Amucalar 73 Anşabacılı ocağı 49 Arap uşağı 76 Arapkirli 76 Asa 30 Aslan 167 Aşiret 77 At 168 Ateşbagi 77 Aydınlılar 77 Baba 65 Baba İlyas 180 Baba İshak 180 Baba Mansur ocağı 48 Baba yadigarı 77 Babalar 42 Bacıyan-i Rum 109 Bacvanlar 77 Bağlama 191 Balım Sultan 178 Bedreddiniler 78 Bekçi 66 Bektaşiler 78 Bektaşilik 27 Bektaşilik-Masonluk ilişkileri 33 Beydililer 78 Bıyık 191 Bozkurt 169 Brahmanlık ve Alevilik 147 Budizm ve Alevilik 148 Caferiler 78 Carcar 80 Cehelten 80 Cem 63 Ceylan 168 Cilbend 30 Çarcı 66 Çarek 80 Çarşambalı 80 Çaylaklar 80 Çepniler 80 Çelebilier 42 Çerağcı 65 Çiğilten 80 Çorum Olayları 201 Dans ve oyunlar 130 Dara durmak 69 Dardan indirmek 69 Dede 41, 65 Dede Karkın Ocağı 45 Delikanlılar meclisi 129 Deliorman Kızılbaşları 81 Derviş Cemal ocağı 50 Dikme dede 42 Dimili 81 Dizgin taşı 30 Dolucu 66 Dört Kapı 53 Düşkünlük 61 Ehl-i Hakklar 82 Ekletik 137 Elçiler 82 Eski Türk Adetleri ve Alevilik 138 Evlilik hukuku 115 Fakçılar 82 Farsak Aşireti 111 Fermani Altun 194 Ferraş 66 Fuzuli 186 Garip Musa ocağı 50 Gavum 82 Gawanda 82 Gazi Mahallesi Olayları 203 Gaziyan-ı Rum 108 Geli getirme 116 Genç kızlar meclisi 129 Geyik 168 Gorenler 83 Gözcü 65 Gözü Kızıl ocağı 51 Gülbank 58 Gülşeniler 83 Güvercin 169 Haberci 66 Hacı Bektaş Ocağı 44 Hacı Bektaş Veli 31, 178 Hacı Emirli ocağı 50 Hasan Dede Ocağı 46 Hatayi 185 Haydariyye 30 Heterodoksi 39 Hıdır Abdal ocağı 51 Hırka 30 Hilafet 21 Horasan 107 Horoz 169 Hristiyanlık ve Alevilik 153 Hubyarlar 84 Hurufulik ve Alevilik 150 İkrar vermek 69 İmam Rıza ocağı 50 İsmaililer 84 İznikçi 66 İzzettin Doğan 193 Kaçar Aşireti

22 Kadınlar meclisi 127 Kahramanmaraş Olayları 204 Kakailer 85 Kanberiyye 30 Karakoyunlular 87 Karaca Ahmet Sultan 183 Karmatiler 87 Kathar Mezhebi 161 Kaygusuz Abdal 179 Kaz 169 Kırk Makam 53 Kırkbudak şamdan 57 Kırklar 88 Kırklar meclisi 59 Kız kaçırma 117 Kızılbaş 24, 209 Kızılbaşlar 88 Kızıldelililer 89 Keçeci Baba ocağı 50 Koca Haydar ocağı 51 Kol ve koldan kopma 57 Komünizm 210 Kul Himmet 186 Kurban 69 Kurbancı 66 Kurt 169 Kuşak 30 Kutsal hayvanlar 167 Kutsal öğeler 172 Kutsal sayılar 165 Kürt 209 Lokmacı 66 Madımak Oteli Olayları 206 Mani Dini ve Alevilik 148 Masonluk 33 Melik Tavus 137 Merkez-Çevre İlişkisi 213 Mersiye 58 Meydancı 66 Milli Mücadele 22 Misafir kukuku 120 Mum söndü 161 Musahiplik 61 Mürşit ocağı 43 Nakşi Bektaşiler 90 Nalcılar 90 Nusayriler 90 Ocak 41 Ocakzadeler 42 Ondört Masum-u Pak 174 Oniki hizmetli 65 Oniki İmam 173 Oniki İmam Şiiliği 37 Oniki post 55 Onyedi Kemerbest 175 Otman Babalılar 94 Palhent taşı 30 Pervane 66 Peyik 66 Pir ocağı 41 Pir Sultan Abdal 179, 188 Poşalar 94 Rafıziler 95 Rakı 189 Safevilik ve Alevilik 150 Saka 66 Saki 66 Sarılar Aşireti 112 Sarılılar 95 Sarliler 95 Saz 191 Sazcı 66 Semah 66 Senkretik 137 Serçeşme 58 Seyit Sabun ocağı 50 Seyit Selahaddin ocağı 50 Seyit Seyfettin ocağı 50 Seyyid Nesimi 185 Sır Talipleri 95 Sıraçlar 96 Sivas Olayları 206 Sofracı 66 Sucu 66 Sultan Sahak ocağı 48 Surh Serler 99 Sünnilik 35 Şabaklar 99 Şah İsmail 185 Şahkulu Sultan 181 Şamanlık ve Alevilik 141 Şebekler 99 Şeyh Şücaettin 180 Şiilik 36 Şiilik ve Alevilik 149 Şücaettin Veli ocağı 51 Tahtacılar 102 Talibiler 104 Talip 53 Tatlar 104 Teberler 104 Tecelli ve tenasüh 57 Tencililer 104 Tennure 30 Teslim taşı 30 Tevella ve teberra 58 Toka 30 Tork-i Siyahlar 104 Türkmen aşiretleri 111 Türkmenler 105 Uğursuz hayvanlar 170 Üç sünnet 55 Vefailer 105 Veli Baba ocağı 49 Yanyatır ocağı 49 Yedi farz 55 Yedi Hak Aşığı 185 Yemini 187 Yeniçeri ocağı 31 Yetişkinler meclisi 127 Yezidilik ve Alevilik 153 Yörük Aşireti 112 Yörükler 105 Virani 187 Zakir 65 Zazalar 106 Zelil Kalender ocağı 51 Zerdüştçülük 36 Zeynel Abidin ocağı 51 22

23 23