2011 Sağlık Yılınız Olsun

Transkript

1 Ocak / Şubat 2011 Yıl:7 / Sayı 63 Memorial Sağlık Grubu nun hasta, refakatçi ve ziyaretçileri için hazırladığı ücretsiz yayınıdır, alabilirsiniz Sağlık Yılınız Olsun Memorial Antalya da da Vinci ile İlk Mide Fıtığı Ameliyatı Katarakt Tedavisinde Yenilikler Organ Nakli Hakkında En Çok Sorulan Sorular

2

3 İçindekiler 4 Check Up Yaptırın Yeni Yılda Sağlıklı Kalın 5 Yeni Yıl Sigarayı Bırakmak İçin Güzel Bir Fırsat 6 Optimal Beslenme İle Kalıcı Kilo Kontrolünü Sağlayın 7 Kısa Sürede Yüzünüzü Yeniden Şekillendirebilirsiniz 8-9 Memorial Antalya da Da Vinci İle İlk Mide Fıtığı Ameliyatı Tüp Bebek İle İlgili En Çok Merak Edilen Noktalar İktidarsızlık 30 Dakikada Teşhis Edilebiliyor 14 Pankreas Kanseri En Çok Sigara Kullananları Seviyor 15 Tiroid Kanseri Tedavi Edilebilir Bir Hastalıktır Kayak Yaralanmaları 18 Hastaneye Başvuran Hastaların Yüzde 30 u Kansızlık Sorunu Yaşıyor 19 Karaciğer Sağlığınızı Korumak İçin Bu Önerilere Kulak Verin 20 Kış Mevsimi Sıkıldığını Dövmelerinizden Kurtulmak İçin En Uygun Zaman 21 Katarakt Tedavisinde Yenilikler 22 Hamilelik Varislerine Karşı Önleminizi Alın 23 Sabun Ve Banyo Köpükleri İdrar Yolları Enfeksiyonuna Neden Olabilir 24 Çocuğunuzun Kalp Sağlığı İhmale Gelmez 25 Gripten Korunabilirsiniz 26 Hollandalı Aile Mutluluğa Memorial Ataşehir de Ulaştı 27 Ürdün lü Çiftin Ümitsiz İstanbul Yolculuğu Çifte Mutlulukla Son Buldu 28 Diyabet Ve Obezite Hızla Artıyor Yeni Tanım: Diyabezite 29 Sağlık Kaynağı Besinler Bile Sizi Hasta Edebilir İleri Yaşta Gebelik Anne Ve Bebek Sağlığı Açısından Risk Oluşturuyor Yeni Yılda Sağlıklı Bir Kalp İçin İç Dünyanızla Barışın Sinir Hasarları Ve Cerrahisi 36 Diş Gıcırdatması Baş Ve Sırt Ağrılarına Neden Olabilir 37 Yemekten Hemen Sonra Diş Fırçalamak Zararlı 38 Fazla Kilolar Ve Yanlış Ayakkabı Seçimi Topuk Dikenine Zemin Hazırlıyor 39 Kemik Erimesine Karşı Hareketlenin Organ Nakli Hakkında En Çok Sorulan Sorular 42 Kuzenin Böbreğiyle Yeniden Doğdu 43 Panik Atak Nöbeti Sayesinde Hayatı Kurtuldu 44 Memorial Sağlıklı Yaşam Okulları 45 Memorial da Kültür-Sanat Faaliyetleri Sahibi İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları A.Ş. adına Turgut AYDIN Yayın Sorumlusu Yeliz SOYDAN ŞENGÜN Medya ve İletişim Koordinatörü Yayın Kurulu Esra AYDEMİR, Ceren ERDEM, Binhan URFALI, Yasemin AKTAŞ, Yasemin GÜL, Fulya DALDAL, Selin KONU, Gözde GÜRER Tasarım Ekibi Zerrin ÖZCAN SOGUL, Ceren YÖRÜK, Yasemin KULELİ

4 AYIN KONUSU CHECK UP YAPTIRIN YENİ YILDA SAĞLIKLI KALIN Check up, sağlıklı bireylerin genel vücut durumlarını öğrenmeleri için gerekli olan; hastayken değil sağlıklıyken uygulanması gereken bir programdır. Kişi herhangi bir rahatsızlığı olduğunda zaten hekime başvuracak gerekli incelemeleri yaptıracaktır; ancak önemli olan, belirgin bir rahatsızlık oluşmadan önce birtakım hastalıklar için gerekli önlemleri alabilmektir. Yeni yılda kendinize ve sevdiklerinize bir iyilik yapın: Check up yaptırın! Check up, yaşam süresi ve kalitesi açısından çok önemlidir. Check up muayenesi ile; hipertansiyon, şeker hastalığı, damar sertliğine bağlı kalp-damar hastalıkları, kan yağlarının yüksekliğinden kaynaklanan rahatsızlıklar, hepatit ve kanser gibi hastalıkların erken dönemde tanısı konulabilir. Bu hastalıklarda erken tanı ile vücutta herhangi bir organ hasarı oluşmadan tedavi sağlanmaktadır. Uz. Dr. Deniz Şahin Şimşek, Memorial Ataşehir Hastanesi Dahiliye Bölümü Check up programları sayesinde genetik mirasımızı kontrol altında tutmak mümkün olabilir Herkesin anne babasından aldığı genetik bir miras vardır. Kiminin ailesinde şeker, bazılarında tansiyon, kimisinde kanser ya da kalp problemleri mevcuttur. Örneğin ailesinde kalp hastalığı olan ve hiçbir şikayeti olmayan bir kişi ele alındığında; bu kişide check-up programı sırasında kan yağlarında yükseklik tespit edildiğinde diyet önerilir, gerekirse ilaç başlanır. Bu da olası bir kalp hastalığının önlenmesinde çok önemlidir. Özellikle ailelerinde kanser görülen kişilerin düzenli check-up yaptırmaları birçok kanserin erkenden tanınmasını sağlamaktadır. Kısacası check-up her insanın belirli aralıklarla yaptırması gereken bir programdır. Üzerinde durulmayan basit şikayetlerin nedenini öğrenmede, aileden geçen genetik birtakım hastalıkların kontrolünde, erken teşhiste hekime yardımcıdır. Tüm sonuçlar tamamen normal çıktığında da hastaya çok yardımcıdır. Bu sonuçlar hasta ilerde hasta herhangi bir şikayet yaşayıp tetkik yaptırdığında hekime karşılaştırma imkanı sağlar. Check up kişiye özel bir uygulamadır Check up kaç yaşından itibaren yapılmalıdır? Kaç yılda bir tekrarlanmalıdır? Pek çoğumuz bu soruların yanıtlarını gerçekten bilmiyoruz. 35 yaşından önce herkesin en az bir kez checkup yaptırması önerilmektedir. İdeal olan, her şey yolunda gittiği müddetçe 35 yaşından sonra senede bir kez tekrarlamaktır. Çok çeşitli ve içerikleri birbirinden çok farklı check up programları mevcuttur. Hastanın yaşına, cinsiyetine, taşıdığı risklere göre değişen testlerden oluşan kişiye özel check up programı uygulanmalıdır. Hastanelerdeki programların içerikleri birbirinden çok farklı olabiliyor. Doğru ve tatmin edici bir sonuç için doğru bir programın uygulanması gerekir. Check up çok fazla zaman gerektirmez Genelde check up için fazla bir zaman ayırmaya gerek yoktur. Sabah aç karnına gelmek yeterli olur. Acı verici hiçbir işlem gerektirmez. Yapılacak olan kan tetkikleri için bir kez damardan kan alınır, idrar ve gaita örneği istenir. Birtakım basit radyolojik incelemeler (Akciğer grafisi, ultrasonografi gibi) yapılır. Ancak bazı hastalara yaşlarından ya da taşıdıkları risklerden ötürü ayrıntılı check up önerilebilir. Sadece bu şekilde ayrıntılı kontrolden geçecek hastalar bir gün hastanede tutularak endoskopik incelemeleri yapılabilmektedir. Ama genelde 2-3 saat içinde tüm incelemeler sonuçlanır. Check up ücretleri uygulanan programa dolayısıyla hastaya yapılan incelemelere göre değişiklik gösterir. Ancak genel olarak büyük bir maddi yük getirmez. Check up muayenesi ve yapılan tetkikler ile kişinin genel risk durumu ortaya konulup, oluşabilecek hastalıklara karşı önlemler alınabilir. 4 Memory Ocak - Şubat 2011

5 AYIN KONUSU YENİ YIL SİGARAYI BIRAKMAK İÇİN GÜZEL BİR FIRSAT Uz. Dr. İlkay Keskinel- Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Günümüzde sigaranın zararlı olduğunu artık herkes biliyor. Milyonlarca insan, her tür zararına rağmen, bu güçlü bağımlılık yapıcı maddeden kolay kolay vazgeçemiyor. Son yıllarda tüm dünyada yasaklar birbiri ardına gelse de, insanlar bir yerde ve bir şekilde sigara içmenin yolunu buluyor. Sigara için küçük bir tarihçe Arkeolojik verilere dayanarak, 5 bin yıldır tütün ekildiğini biliyoruz. Avrupa nın tütünle tanışması, Amerika nın Kolomb tarafından keşfiyle oldu ler ve 60 larda sigaranın zararlı olduğunun düşünülmesi bir yana; sigara içmek bir tür güç, erkeklik ya da güzellik sembolü idi. Daha sonra akciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybeden dönemin ünlü yıldızlarından John Wayne i sigara reklamlarında görmek, gençler arasında oldukça özendirici olmalıydı. Hatta çocukların keyifle izledikleri Taş Devri isimli çizgi filmin ilk sezonunun sponsoru bir sigara markasıydı. Sigara, kısırlık ve diş kayıpları gibi birçok sağlık sorununda başroldedir Sigaranın tüm vücutta zarar vermediği bir organ olduğunu söylemek zordur. Sigaradan çekilen her nefesle kana karışan milyonlarca zararlı molekül (Her solukta 10, 17 yani oksidan vardır) akciğerlerdeki hava keseciklerinden kan dolaşımına geçer. Bu zararlı maddeler, kanın ulaştığı her yere; yani vücudumuzdaki tüm doku ve organlara ulaşır. Halk arasında sigaranın zararı sadece akciğerlere verdiği düşünülse de, sigara, mide ülserinden kısırlığa, diş kayıplarından mesane kanserine kadar pek çok sağlık sorununun altında yatmaktadır. Bunca zararı olduğunu bildiğimiz sigaradan nasıl kurtulmalı? Sigarayı herkes bırakabilir. Ancak bırakma süreci, bazıları için daha kolay iken, bazı tiryakiler zorlanabilir. Kişinin zorlandığı yerde, sigara poliklinikleri devreye girer. Sigara polikliniklerinde, öncelikle sigara içen kişinin bağımlılık tipi saptanır. Sigara, hem ruhsal, hem fiziksel bağımlılık yapabilmektedir. Ruhsal bağımlılığı olan tiryakiye farklı, fiziksel bağımlılığı olana farklı yaklaşım gereklidir. Bu amaçla, nikotin yerine koyma tedavileri, ya da ağızdan alınan bazı ilaçlar kullanılabilir. Bazı hastalarda, kombine tedaviden de yararlanılabilir. Bir ilaçtan yararlanmayan kişiye, diğer bir ilaç önerilebilir. Ne yazık ki; önceden tıbbi hiçbir geçerliliği olmayan pek çok yönteme başvuran hastalar, bu şekilde sigarayı bırakamadıklarında kendilerine güvenlerini yitirmekte, iradesiz olduklarına inanmaktadırlar. Daha önce başarısız olmak, caydırıcı olmamalıdır. Tam tersine, sigarayı bırakmak için yardım istemek, kişinin halen bırakma isteği olduğunu gösterir. Sigara bırakıldığı anda vücudunuzda olumlu değişiklikler görülür Nikotin ve karbon monoksit, kısa süre içinde vücuttan atılır; koku ve tat alma duyuları düzelir; zamanla solunum kapasitesi artar; sigaranın bağışıklık üzerine olumsuz etkisi ortadan kalkar. Geçen süre içinde, sigarayı bırakan kişi, artık daha az yorulduğunu, daha aktif olduğunu hisseder. Sigarayı bırakınca, bir süre boyunca balgam miktarında hafif artış olabilir. Çoğunlukla bunun nedeni, bronşlarda sigaranın etkisiyle felç olmuş olan titrek tüycüklerin iyileşmeye başlamasıdır. Sigarayı bırakmak için, sağlığınızdan olmayı beklemeyin. Kendiniz ve çevreniz için bugün iyi bir şey yapın, sigaradan kurtulmaya karar verin. Memory Ocak - Şubat

6 AYIN KONUSU OPTİMAL BESLENME İLE KALICI KİLO KONTROLÜNÜ SAĞLAYIN Dyt. E. Yasemin Sancak - Memorial Şişli Hastanesi Kilo Kontrolü ve Obezite Tedavi Merkezi Kalıcı Kilo Kontrolü, bu konuda problem yaşayan her bireyin yeni yıl hedefinde yer almaktadır. Ancak kalıcı kilo kontrolü için hiçbir besin, sistem ya da ürünün, bir mucize olmadığı kabul edilerek, Optimal Beslenme nin bir yaşam şekli haline getirilmesi gerekir. Her besin grubundan yeterli ve dengeli tüketim Obezitenin neden olduğu sağlık problemlerinin giderilmesi, sağlıklı ve formda olabilme hedefinin yerine getirilebilmesi için çeşitli yöntemler denenmektedir. Sağlıklı kilo kontrolünde; bazen bir yiyecek veya içecek, bazen bir tarif, bazense belli başlı besinler ve/veya besin destekleri, mucizevi olarak adlandırılmaktadır. Bazı yiyecekler ise zararlı, kesinlikle tüketilmemesi gereken besinler olarak değerlendirilmektedir. Oysaki hiçbir besin, sistem veya ürün mucize değildir. Önemli olan yerini artık OPTİMAL BESLENME tabirine bırakan, Yeterli ve Dengeli Beslenme nin ve Düzenli Egzersiz in, Yaşam Şekli haline getirilmesidir. Optimal Beslenme bir puzzle a benzetilebilir. Tüm besin grupları (karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller, posa ve su) bu puzzle ın en önemli parçalarıdır. Dönem dönem ön plana çıkan ve mucize gibi sunulan bazı önerilerse, yine bu puzzle ın minik parçaları olmaktan öteye gidemez. (yeşil çay tüketimi, ön plana çıkan bazı meyveler, otlar vb ) Hiçbir öneri mucize yaratamaz, tümü dikkatle kullanılmalıdır. Tüm besin gruplarından, her öğünde, kişinin ihtiyacına özel olarak, beslenme ve diyet uzmanının önerdiği yeterli ve dengeli miktarlarda tüketmek gereklidir. Yeni Yılda Kalıcı Kilo Kontrolü İçin Öneriler: Boyunuza uygun ağırlığı hedefleyin. Sağlıklı ağırlığa sahip iseniz, kilo almaktan kaçının. Kilolu veya şişman iseniz önce daha fazla ağırlık artışını önleyin ve sağlığınızı korumak için uzman bir ekip kontrolünde ağırlık kaybetmeyi hedefleyin. Az yağ eklenmiş sebze, yağsız beyaz et- balık- aşırı olmayan kırmızı et, kurubaklagiller, yağı azaltılmış süt-yoğurt, meyve ve tam tahılları tüketerek sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanın. Öğünlerinizi ertelemeyin. Ana ve ara öğünleri atlamayın. Günde en az 1.5, ortalama litre su için. Vücut ağırlığınızı korumada davranışlarınızın önemli olduğunu unutmayın. Psikolog tarafından davranış değiştirme tedavisi desteği sağlayın. Karbonhidratlar, ana ve ara öğünlerin temelini oluşturur. Tam tahıllı ekmek, tam tahıllı kahvaltılık gevrekler, esmer pirinç pilavı, kepekli makarna, tam buğday eriştesi, bulgur, tam tahıllı bisküviler, sebze ve meyveler basit olmayan, doğru karbonhidrat kaynaklarıdır. Protein ve yağların dengeli alınması, hayvansal bitkisel kaynaklardan gelen oranların doğru dengelenmesi gerekir. Hiçbir besin veya besin desteğinin mucize yaratabileceğine inanmayın. Vücut biyokimyası tüm besin gruplarını aynı anda alıp kullanması gereken bir havuz sistemi ile çalışır. Bu nedenle herhangi bir besinin aşırı tüketimi yarar değil zarar bile yaratabilir. Günde 7-9 porsiyon (en az 5 porsiyon) sebze ve meyve tüketimine dikkat edilmelidir. Yağ ve şekeri aşırı tüketmekten kaçının. Etiket okumak yardımcı olacaktır. Yaşam kalitenizi artırmak, daha dikkatli olmak ve beslenmenizdeki problemleri saptamak için, diyetisyeninizle paylaşacağınız günlük tutun. Küçük tabaklar tercih edin. Porsiyon ölçülerinize dikkat edin. Kızartmalar yerine, fırında pişirme, ızgara, haşlama vb. yöntemleri kullanın. Barbekü yaparken ateşten 15 cm. uzaklığa dikkat edin. Yavaş yemeye dikkat edin. Yedikten sonra pişman olmayın, yerken keyfini çıkarın ve tüketim miktar ve sıklığını dengelemeyi öğrenin. Ara öğünlerde veya canınız tatlı istediğinde sebze ve meyveleri tercih edin. Uyandığınızda güne 1 saat içinde kahvaltı etmeye dikkat ederek başlayın. Daha aktif olun. Günde 30 dakika orta seviyede aktivite yapmayı hedefleyin. Bunu yavaş yavaş 45, hatta 60 dakikaya çıkarmayı hedefleyin. Haftada kilodan fazla ağırlık kaybetmeyi hedefleyen diyetlerin gerçekçi ve sağlıklı önerilerde bulunmadığını unutmayın. Diyetinizdeki değişiklikleri yavaşça yapın ve unutmayın; İyi veya kötü besin yoktur, dengeli veya dengesiz diyet vardır. Memorial Kilo Kontrolü ve Obezite Tedavi Merkezi mize başvuran hastalar, obezite konusunda uzman endokrinolog doktor; kişilerin kalıcı kilo kontrolü ve/veya mevcut sağlık problemleri için tıbbi beslenme tedavisini planlayan ve yaşam şekli haline gelmesi için beslenme eğitimini veren uzman diyetisyen; yeme davranış bozuklukları tedavisi konusunda deneyimli davranış terapisti psikolog ve psikiyatrist; kişiye özel ve fiziksel durumuna uygun egzersizleri planlayan fizik tedavi uzmanı ve fizyoterapistlerce birlikte değerlendirilmektedir. Obezitenin yol açtığı ek sorunlar, bu ekibe destek veren diğer uzmanlarla birlikte çözülmektedir. Hastalar butik konsept te bağımsız bir birimde, bütüncül bakış açısı ve kişiye özel programla tedavi edilmektedirler. 6 Memory Ocak - Şubat 2011

7 AYIN KONUSU KISA SÜREDE YÜZÜNÜZÜ YENİDEN ŞEKİLLENDİREBİLİRSİNİZ Doç. Dr. Cenk Şen Memorial Şişli Hastanesi Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Bölümü Biyolojik olarak yaşlanmaya karşı durmak mümkün olmasa da estetik dünyasındaki son gelişmeler sayesinde artık fiziki yaşlanma kontrol altına alınabiliyor. Yaşlanmanın yanı sıra kişi beğenmediği burnunu, kulağını ya da dudaklarını yeni yöntemlerle değiştirebiliyor. İşte, yüz estetiğinde Türkiye de ve dünyadaki son gelişmeler. Türkiye de en çok burun estetiği yapılıyor Türk insanının yüz şekli ile ilgili en büyük kaygısı, burnu. Kemerli burun ve burun ucundaki düşüklük, özellikle kadınları estetik yaptırmaya iten en önemli nedenler. Türkiye de en sık rinoplasti yani estetik burun cerrahisi ameliyatları yapılıyor. Rinoplasti için hastalar bireysel olarak değerlendirilmekte ve buna göre yapılacak cerrahiye karar verilmektedir. Kaburganızdan alınan doku burun çatınıza konabilir Burun operasyonlarında; çok küçük ve lokal anestezi ile yapılacak cerrahi girişimlerle, gerekirse vücudun uygun bölgelerinden kıkırdak ya da kemik alınarak, burnun hemen hemen yeni baştan oluşturulması sağlanmaktadır. Burun ve çene estetiği birbirini tamamlıyor Burun ve çene yapısının birbiri ile uyumlu olması gerekir. Çenesi geride bir hastada kemerli burun çok daha kötü görünürken, buruna estetik cerrahi uygulandığında bu görüntü azaltılır. Alt çenenin büyük olduğu durumlarda dişler de bazen önde olabilir. Öncesinde ortodontik diş tedavisi ile dişler düzeltilir ve büyük çene cerrahi operasyonu ile normal hale getirilir. Böylece hem güzel bir görünüm elde edilir hem de dişlerin birbirine oturması sağlanarak fonksiyonellik kazandırılır. Kepçe kulaklara veda Kepçe kulaklar, vücutta insan psikolojisini en olumsuz etkileyen şekil bozukluklarından biridir. Bu sorunu yaşayan kadınlar hiçbir zaman saçlarını topuz yaptıramaz erkeklerin de çoğu zaman kulakları alay konusu olur. Oysa ki, saat süren bir operasyonla kepçe kulaklardan kurtulmak mümkün. Operasyonun temeli kıkırdakların şekillendirilmesi ve gerekirse fazla kıkırdağın alınıp kulağın yeniden şekillendirilmesi esasına dayanır. Ameliyat sonrası baş bölgesi 1 gün bandajlanır, çocuk hastalarda ise 2 gün özel bir bant kullanılması istenir. Şişlikler yaklaşık 1 hafta içinde ciddi anlamda iner. Dolgun dudaklar için silikon devri sona erdi Dudak kalınlaştırmada yıllardır kullanılmakta olan sıvı silikon ve silikon yağı içerdiği olumsuzluklar ve uygulanan hastalarda çeşitli komplikasyonlara neden olması nedeniyle artık günümüzde kullanılmamaktadır. Dolgu maddeleri, yağ enjeksiyonları ve birtakım cerrahi müdahalelerle dudakta ve genel yüz yapısında güzelleşme sağlanabiliyor. Son yıllarda özellikle dudak dolgunluğu için hazır dolgu materyallerinin kullanımı popülarite kazanmış durumdadır. Yüzde donuk ve şaşkın ifade kalmıyor Yüzde bulunan pek çok mimik kası, zamanla kırışıklıklara neden olur. Göz kenarındaki kaz ayakları, alında, kaş ortasında çizgilenme ve dudakta dikey çizgilenmeyi engellemek ya da azaltmak için botoksla bu kırışıklıklara neden olan kaslar geçici bir süre durdurarak, kırışıklıkların daha az dikkat çekici hale gelmesi sağlanır. Botoksun yeterli olmadığı durumlarda yüze bazı dolgu maddeleri enjekte edilir. Bu maddelerden bir kısmı cilt altında erken erir, bir kısmının etkisi daha uzun sürer, bazıları yüzeysel bazıları da daha derin dokulara uygulanma özelliğine sahiptir. Gıdığınızdan şikayet ediyorsanız Çene altı ile boyun arasında belirli bir açı vardır. Bu bazen yapısal olarak da orantısız olabilir, bazen de kilo ve yağlanma ile bu oran bozulabilir. Gıdıkta fazla yağlanma varsa yağlar liposuction ile ya da cerrahi ile çıkarılır. Boyun kaslarında bir zayıflık varsa bu kaslar tekrar şekillendirilip, dikilerek çenede doğal estetik görüntü oluşturulabilir. Askı yöntemi ile yağlar kulak arkasına alınarak, gıdı konturu düzeltilir. Bu operasyonlarda çene altından kesi yapılması nedeniyle erken dönemde iz görülse de, zamanla izler kaybolur ve işlemden başarılı sonuçlar alınır. Göz çevresine uygulanan estetik müdahalelerle gençleşin Yorgun ya da yaşlı görünümün en önemli nedenlerinden biri göz çevresindeki deformitelerdir. Yılların etkisi ile göz kapağı düşüklükleri, sarkmalar, göz torbaları yüzde belirebilir. Hastayı daha genç gösterebilmek için bir takım cerrahi girişimler uygulanır. Erken dönemde göz çevresi derisi ince olduğundan şişlik ve morluk olabilir ancak kısa sürede iyileşme sağlanır. Memory Ocak - Şubat

8 GASTROENTERELOJİ MEMORIAL ANTALYA DA DA VINCI İLE İLK MİDE FITIĞI AMELİYATI Op. Dr. Behlül Baydar Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi ve Gastroentereloji Cerrahisi Bölümü Akdeniz Bölgesi nin ilk ve tek robotik cerrahi merkezi olan, Memorial Antalya Hastanesi da Vinci Robotik Cerrahi Merkezi nde ilk kez, mide fıtığı ameliyatı gerçekleştirildi. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi ve Gastroenteroloji Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Behlül Baydar tarafından da Vinci Robotik sistem ile gerçekleştirilen operasyon sonrası, 41 yaşındaki Özkan Yeşil sağlığına kavuştu. Laparoskopiye girişimsel alternatif : da Vinci robot da Vinci robot ile mümkün olan en küçük kesiden gerçekleştirilen operasyon, hastanın hastanede kalma süresini azaltmakta, normal günlük aktivitelerine çok daha hızlı dönmesini sağlayarak, ortaya çok daha iyi klinik sonuçlar çıkarmaktadır. Çok yakın zamana kadar büyük bir kesi gerektiren geleneksel açık cerrahi ve küçük kesilerden gerçekleştirilen fakat tipik olarak bazı prosedürlerle sınırlı olan laparoskopik cerrahi dışında bir seçenek yoktu. Ancak, cerrahi teknolojideki devasa ilerlemeler sayesinde minimal girişimsel cerrahinin yepyeni bir türü doğdu. Bu teknik, açık cerrahi ve laparoskopiye, etkili ve minimal girişimsel bir alternatif yarattı. da Vinci Robotik Cerrahi sisteminin kullanıma girmesiyle, cerrahlar kompleks cerrahi işlemler için minimal girişimsel bir seçeneğe kavuştu. 8 Memory Ocak - Şubat 2011

9 GASTROENTERELOJİ da Vinci robot her branş için kullanılan bir teknik da Vinci ameliyat robotu ile kardiyotorasik, jinekolojik ve ürolojik operasyonlar yanında, bütün batın içi ameliyatlar da gerçekleştirilebilmektedir. Kolon kanseri nedeniyle kalınbağırsağın sol ve sağ bölümlerinin alınması, tüm kalınbağırsağın çıkarılması, mide kanseri nedeniyle tüm midenin çıkarılması amacıyla robotik gastrik bypass bu ameliyatlardan bir kısmıdır. Cerrahi tekniğin mükemmelleşmesi, geleneksel laparoskopiye kıyasla ameliyat sürelerinin kısılması ve ciddi komplikasyon risklerinin azalması, da Vinci Robotik Cerrahi ile mümkün olmuştur. Bu sayede çok daha az ağrı, daha az kan kaybı, daha az yara izi, daha kısa yatış süresi ve normal günlük aktivitelere daha hızlı dönme gibi hasta için sayısız yararlar elde edilir. Memorial Antalya Hastanesi ne hazımsızlık, şişkinlik, mide yanması ve ekşimesi şikayetleri ile başvuran 41 yaşındaki Özkan Yeşil in, mide fıtığı ve reflü hastalığı olduğu tespit edildi. Yeşil, da Vinci Robotik Cerrahi Merkezi nde Op. Dr. Behlül Baydar tarafından gerçekleştirilen ameliyat ile sağlığına kavuştu. Op. Dr. Behlül Baydar, ameliyat sürecini ve da Vinci Robotik tekniği hastaya nasıl uyguladıklarını şöyle anlattı: sağladığından, açık cerrahi ile karşılaştırıldığında benzer yaşam süresi oranlarına ulaşılmaktadır. Anadolu da da Vinci ile ameliyat yapan, Ankara dışında merkez olmadığından, Memorial Antalya Hastanesi nin bu hizmeti bölgede bir ilk tir. ABD de özellikle üroloji ve kadın doğum alanında altın standart olan da Vinci robot kullanımı, dünyanın gelişmiş ülkelerinde hızla yaygınlaşmaktadır. Öncelikle cerrahların tercihi olan da Vinci robot, hastaların da hızla tercih ettiği bir sistem olarak kabul görmektedir. Türkiye de sayılı merkezlerin sahip olduğu bu sistem, Amerika daki örneğine bakıldığında, ileride birçok merkeze de yerleşecektir. Ameliyattan 6 saat sonra sağlığına kavuşan ve ağız yoluyla beslenebilen Özkan Yeşil; Dünyaya yeniden gelmiş gibiyim. Ameliyat sonrası tüm şikayetlerim geçti. Kendimi dünyaya yeniden gelmiş gibi hissediyorum. Ameliyat sonrası dönemim aynen bana söylendiği gibi çok rahat geçti, önemli bir ameliyat olmama rağmen hiç ağrım olmadı diyebilirim. Bu ameliyatın, da Vinci robot ile yapılmasını istemem, aldığım en doğru karardı. Doktoruma ve Memorial Antalya Hastanesi ekibine çok teşekkür ediyorum diye konuştu. Robotik Cerrahi hastaya üstünlük sağlıyor Özkan Yeşil adlı hastanın endoskopi değerlendirmesinde, mide fıtığı ve yemek borusu alt ucunda mide asitinin geriye kaçmasıyla oluşan iltihaplanma da tespit ettik. Hastamızı da Vinci ile ameliyat etmeye karar verdik. Minimal girişimsel cerrahi kapsamında robotik cerrahinin pek çok üstünlüğü var. Mide fıtığının cerrahi tedavisinde de doktorun el manipülasyonunun çok başarılı olması gerekiyor. Robotik cerrahide açık ameliyata geçme riski yok denecek kadar azdır. Ameliyatta hastadan üç boyutlu görüntü elde edildiğinden hiç kanama olmadan başarılı bir operasyon gerçekleşti. Ameliyat sonrası iyileşme süreci ve hasta konforu robotik cerrahide maksimum düzeyde sağlanabildi. Bu robotla hastanın karnında daha küçük delikler açıldı. Artık dünya, ameliyatları bu sistemle yapıyor. Cerrahlar kendilerini bu alanda yetiştiriyor. da Vinci de cerrahların en büyük yardımcısı oluyor. Operasyon sayımızı her geçen gün artıracağız da Vinci ile daha çok üroloji ameliyatları yapılıyordu. da Vinci genel cerrahide mide fıtığı ameliyatında da kullanılmaya başladı. Hedefimiz bundan sonrasında açık olarak yapılan tüm ameliyatlarda, da Vinci kullanmak ve bu sistemi laparoskopinin ve açık cerrahinin yerine koymak olacaktır. Özellikle kanser ameliyatlarında kullanımı artırmayı düşünüyoruz. Rahat çalışma imkanı = da Vinci ; Uzaydaki astronotlara gerektiğinde yeryüzündeki cerrahlar tarafından ameliyat yapılabilmesi için NASA ve ABD Savunma Bakanlığı nın ortak projesi olarak geliştirildi lı yıllarda, da Vinci, Mona Lisa ve Zeus adlı üç robot üretildi. En başarılı sonuç, da Vinci de alındı. da Vinci ile ilk operasyon, Almanya da yapıldı. İlk başarı ise prostat ameliyatlarında yakalandı. Yaklaşık 10 yıldır tüm dünyada 800 merkezde kullanılıyor. Günümüzde ABD de robotik cerrahi ile yılda ortalama 30 bin ameliyat yapılıyor. Memory Ocak - Şubat

10 TÜP BEBEK TÜP BEBEK İLE İLGİLİ EN ÇOK MERAK EDİLEN NOKTALAR Doç. Dr. Cem Demirel- Memorial Ataşehir Hastanesi Tüp Bebek Merkezi - Op. Dr. Arzu İlknur Özdemir Tüp bebek uygulamalarında gebe kalma şansını belirleyen faktörler? Tüp bebek uygulamalarında gebe kalma şansını belirleyen birçok nokta bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi tedavi görmekte olan kadının yaşıdır. Gebe kalma şansı 35 yaşından genç kadınlarda en yüksek seviyede, yaş arasında kabul edilebilir düzeyde, yaş arasında azalan, yaş arasında yine de ümidimizi muhafaza ettiğimiz, yaş arasında ise gittikçe düşmüş durumdadır. Transfer edilen embriyo sayısı da gebelik şansını belirleyen bir faktördür. Tüm yaş gruplarına bakıldığında; tek embriyo transferi ile gebelik beklentisi % 28 dolaylarında iken, çift embriyo transferi ile bu oran % 45 e çıkmaktadır. Tek embriyo transferi yapılan vakalarda geriye dondurulabilecek birçok embriyo kalmaktadır ve bunların kullanımı ile de ciddi oranda ilave gebeliklere ulaşılmaktadır. Örnek olarak Memorial Ataşehir Hastanesin de dondurulmuş embryo transferi ile son 3 ay içerisinde % 70 oranında gebeliğe ulaşmış bulunmaktayız. Ciddi derecede erkek faktörüne bağlı infertilitede, spermin ciddi şekil bozukluğu gösterdiği çiftlerde ve sperm üretiminin testiküler yetmezlik nedeniyle bozulduğu azoospermik vakalarda yine gebelik şansı tüp bebek tedavisinde düşmektedir. Tüp bebeği en fazla kaç defa deneyebiliriz? Deneme sayısı konusunda bir sınır bulunmamaktadır; fakat iyi merkezlerde yapılan tedavilere rağmen gebeliğe ulaşılamamışsa, deneme sayısı arttıkça gebelik beklentisinde bir azalma olacaktır. Bazen nedeni belirsiz tutunamama problemi yaşayan çiftler yüksek deneme sayılarından sonra gebeliğe ulaşabilmektedirler. Bu nedenle 8. ya da 10. denemeden sonra gebelik öykülerine tanık olmaktayız. Transfer sonrası nelere dikkat etmek gerekiyor? Halk arasında düşünülenin aksine, transfer sonrası hareket etmek, ağır kaldırmak, seyahat etmek, öksürmek, ıkınmak, yükseğe uzanmak, transferden hemen sonra ayağa kalkmak gibi aktivitelerin gebeliğin tutunma ve devamı üzerine herhangi hiçbir olumsuz etkisi yoktur. Bu dönemde dikkat edilmesi gereken, doktorların önerdiği ilaçların düzenli kullanılması ve eğer yumurtalıklar aşırı derecede uyarılmış ve büyümüşlerse de fazla ağrı ve rahatsızlık duyulmaması için dinlenilmesidir. Yumurtlamayı uyaran ilaçlar arasında bir fark var mı? Bu ilaçlardan bazıları insan idrarından elde edilmekte, bir kısmı ise tamamen yapay olarak üretilmektedir. Fakat hiçbir ilacın diğerine belirgin bir üstünlüğünün olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu nedenle ilaç seçimi kullanım kolaylığı, maliyet ve hekim tercihi gibi nedenlere dayanmaktadır. Yumurtalıkları uyarmak için uzun protokol mü daha iyi yoksa kısa protokol mü? Canlı doğum oranları açısından hiçbir fark bulunmadığından günümüzde artık birçok merkez tedavi şemalarını ağırlıklı olarak kısa (antagonist) protokolüne çevirmişlerdir. Kısa protokolde tedavi daha kısa sürmekte ve daha az sıklıkta kontroller yapıldığından hastalar için daha az rahatsızlık vericidir. 10 Memory Ocak - Şubat 2011

11 TÜP BEBEK Takip yalnızca ultrasonografi ile mi olmalıdır yoksa kanda hormon testleri de yapılmalı mıdır? Yapılan çalışmalarda görülmektedir ki; yalnızca ultrasonografi ile takip yapıldığında elde edilen sonuçların, ultrasonografiye ek olarak kan hormon takiplerinin de eklendiği takip şemalarından farklı değildir. Yalnızca ultrasonografi ile takip yapmak hatalı bir uygulama değildir ve hastalar için uygun bir yaklaşımdır. Biz ultrasonografi ile takip yaparken gerekli gördüğümüz durumlarda kan hormon düzeylerine de bakmaktayız. Örnek olarak ultrasonografi ile takipte yumurta gelişim hızı yavaş ya da çok hızlıysa, çok fazla yumurta geliştiğini görüyorsak, rahim zarının kalınlaşmadığını izliyorsak mutlaka hormonal takibi de yapıyoruz. Tedaviye başlayacağımız gün, yumurtalıklarda bir kist görülmüş ise, bu kistin tedaviye başlamamıza engel bir durumun olup olmadığını anlamak için yine hormonlara bakıyoruz. Son tetikleyici çatlama iğnesi olarak da bilinen hcg ilacını vermeye karar verdiğimiz gün de mutlaka kanda estradiol ve progesteron hormon ölçümlerine bakmaktayız. Tüp bebekte düşük daha mı sık izlenmektedir? Tüp bebek tedavisi ile elde edilen gebeliklerde düşük riski, normal yolla kalınan gebeliklerden çok az daha yüksektir. Bunun nedeni tedaviden değil, gebe kalamamaya neden olan problemin kendisinden kaynaklanmaktadır. Tüp bebek gebeliklerinin başında izlenen vajinal kanamalar normal midir? Gebe kalmış hiçbir hastada vajinal kanama normal kabul edilmemelidir ve doktora mutlaka danışılmalıdır. Fakat öte yandan da tüp bebek gebeliklerinin başında vajinal kanama ve lekelenmelere çok sık rastlanılmaktadır. Bu mutlaka kötüye gidişin bir göstergesi olmayabilir. Transfer sonrası gebelik şansının desteklenmesi için progesteron ilaçlarının hangisi etkilidir? Yapılan çalışmalarda vajinal progesteron ilaçları ile kas içine yapılan progesteron iğneleri arasında gebelik şansı açısından hiçbir fark bulunmamıştır. Kas içine her gün yapılan iğneler bazen çok can yakıcı olduğundan ilk planda vajinal progesteron ilaçları tercih edilmelidir. Fakat bazı hastalarda vajinal progesteron vajende ciddi kaşıntı ve yanma yapmaktadır. Bu durumda progesteron iğnelerine geçilmesi düşünülebilinir. Tüp bebekte gebe kaldıktan sonra progesteron ilacına daha ne kadar devam edilmelidir? Progesteron ilacına gebelik testi pozitif çıktıktan sonra devam etmenin bilimsel bir faydası yoktur; fakat günümüzde birçok merkez bu ilaca 12. gebelik haftasına dek devam etmektedir. Biz bebek kalp atımları görünene dek devam etmekteyiz. Fakat eğer anne adayı ilacın kullanımına bağlı ciddi yan etkilerden muzdaripse (kaşıntı, yanma gibi) o zaman ilacı kesilmektedir. Transferden sonra kullanılan aspirin, heparin gibi ilaçların faydası var mı? Embriyo transferinden sonra aspirin kullanmanın bir faydası olmamaktadır. Bazı çalışmalar; tekrarlayan deneme başarısızlıkları ve altta yatan bir nedeni bulunamamış vakalarda heparin iğneleri kullanmanın faydalı olabileceğini göstermiştir. Heparin kullanımında gebelik sağlanır ise, gebeliğin 12. haftasına dek devam edilmektedir. Dondurulmuş embriyolar ile gebelik şansımız var mı? Bazı tüp bebek uygulamalarında transfer edilen embriyoların dışında elimizde geride çok iyi kaliteli embriyolar kalabilmektedir. Bu embriyoların dondurulup saklanması, aileye ileride tekrar bir gebelik şansı verebilmektedir. O nedenle embriyo dondurma hastalar için çok faydalı bir uygulamadır. Dondurulan embriyolar çözündükten sonra % canlı kalmakta ve % oranında gebelikle sonuçlanmaktadır. Dondurulmuş embriyolar ile elde edilen bebeklerin sağlığı, doğal yolla elde edilen gebeliklerden farklı değildir. Tüp bebek öncesinde herhangi bir diyet uygulanmalı mıdır? Bu konuya ilişkin yeterli bilimsel çalışma verileri olmamakla birlikte; bazı çalışmalar özellikle gebelik planlamasına geçildiği dönemde (prekonsepsiyonel dönem) Akdeniz tipi diyet (yüksek oranda bitkisel yağlar, sebzeler, balık ve baklagiller ve düşük oranda snackler) ile beslenen hastalarda tüp bebek başarı oranlarının artığını göstermektedir. Akdeniz diyetindeki bitkisel kaynaklı az doymuş yağlar, yüksek folik asit ve B6 vitamini bu beslenme şeklinin üstünlüğünde belirtilen temel içeriklerdir. Tüp bebek tedavisi öncesi kilo vermek gerekli mi? Kilolu bayanlarda tüp bebek tedavisi öncesi kilo verilmesinin tedavi sonuçlarına olumlu etkisinin olabileceği yönünde net bilgi bulunmamaktadır. Fakat kilonun ideal düzeylere getirilmesi; tedavi süresinin kısalmasına, ihtiyaç duyulan ilaç miktarının azalmasına ve tüp bebek ile gebe kalınırsa düşük yapma riskinde azalmaya neden olmaktadır. O nedenle ideal kilolara gelmenin tedavinin sonuç dışındaki özelliklerine ve gebelik oluştuğunda da düşük ya da gebelik şekeri gibi problemlere karşı faydası bulunmaktadır. Embriyo transferinden sonra cinsel yaşam devam edebilir mi? Cinsel yaşamın devamı gebeliğin tutmasına engel oluşturmaz. Fakat yumurta toplama işleminden sonra yumurtalıkların hala çok büyük olabilmesi, vajinal yolla kullanılan ilaçlar, bazen lekelenme tarzı vajinal kanamalar, normal bir cinsel ilişki sürecini anne adayı için rahatsızlık verici yapabilir. Embriyoların yumurta toplama işleminden sonra 5. gün mü transfer edilmeleri gerekmektedir? Çiftler; medyada yer alan haberlerin etkisiyle embriyo transfer günleri 5. gün olmayınca bazen üzüntüye kapılmakta ve şanslarının azaldığını düşünmektedirler. 5. gün (blastokist) transferi bazı ailelerde gebelik şansını artırırken, bazı ailelerde tam tersi etki yapıp bu şansı azaltabilir. Blastokist transferi yapabilmek için bazı şartların oluşması gerekmektedir. Tedavi sonrası toplanan yumurta sayısının 10 adetin üstünde olması, 3. gün en azından 3 adet birinci kalitede embriyo gelişiyor olması gibi. Bu şartlar yoksa blastokist transferine gitmek mevcut şansın azalmasına neden olabilir. O nedenle her denemede şansın daha yüksek olduğu bir transfer günü vardır. Bazen 5. gün uygunken, çoğu vakada 3. gün transferleri en yüksek başarıyı vermekte, eldeki embriyo sayısı çok az ise de bazen 2. gün transferi tercih edilmektedir. Memory Ocak - Şubat

12 ÜROLOJİ İKTİDARSIZLIK 30 DAKİKADA TEŞHİS EDİLEBİLİYOR Op. Dr. Murat Akand - Memorial Antalya Hastanesi Üroloji Bölümü Erkeğin cinsel sorunlarının en önemlisi olan iktidarsızlık, utanma duygusu nedeniyle gizli kalıyor ve hasta tedavi olamıyor. İktidarsızlık sorunu, erkeğin yaşamının diğer alanlarını da olumsuz etkiliyor. İktidarsızlığın kesin olarak tedavi edilebilmesi için sorunun doğru bir şekilde tespiti çok önemli. İktidarsızlık artık, 30 dakikalık bir işlem ile penisin damar haritası çıkartılarak tespit edilebiliyor ve gerekti tedaviler buna göre planlanıp uygulanıyor. İktidarsızlık, pek çok çevresel faktörle ortaya çıkabilen bir sorundur. Ereksiyon problemleri, hormonal bozukluklar, geçirilmiş ameliyatlar, damar sertliği, tıkanıklıkları ve yetmezlikleri, enfeksiyonlar, ilaç kullanımı (tansiyon, depresyon ilaçları), düşme-trafik kazaları, Peyronie hastalığı, uyuşturucu kullanımı, yoğun sigara içimi ya da stres nedeniyle ortaya çıkabilir. 12 Memory Ocak - Şubat 2011

13 ÜROLOJİ Partnerin yaklaşımı iktidarsızlığa neden olabilir İktidarsızlık sorununda bilinmesi gereken en önemli nokta, kadınlarda sıklıkla ortaya çıkan cinsel fonksiyon bozukluğunun, partnerinde de ereksiyon problemlerine neden olabileceğidir. İktidarsızlık, yalnızca erkeğin kendisinden kaynaklanın bir sorun değildir. Sorun ortaya çıktığında yalnızca erkeği değil, partneri ile birlikte çifti tümüyle değerlendirmek gerekir. Organik nedenlere bağlı ereksiyon kayıpları hazırlayıcı bir neden olmaksızın sinsi olarak başlayabilir. Özellikle organik kökenli durumlarda fonksiyon kaybı kalıcıdır, giderek kötüleşir ve diğer koşullarda da (gece ereksiyonları, mastürbasyon, erotik durumlar vb ) ereksiyon olmaz. Beraberinde cinsel isteksizlik olabileceği gibi, cinsel istekte kayıp olmayabilir. Aşırı alkol ve sigara tüketimi sertleşme sorununu beraberinde getirebilir İktidarsızlık gelişiminde risk faktörlerinin başında hipertansiyon, şeker hastalığı, damar sertleşmesi, aşırı alkol tüketimi, sigara, aşırı şişmanlık, hipertansiyon ilaçları ve sedatifler gibi ilaçlar gelmektedir. Damar problemi teşhis edilen kişiler ilaç veya cerrahi tedavi sonrasında kesinlikle sigara kullanmamalıdır. Yapılan araştırmalar günde 1 paket sigara içenlerde 30 yıl, 2 paket içenlerde ise 15 yıl içerisinde ereksiyon bozukluğu görülme riskinin %70 olduğunu göstermektedir. Fiziksel iktidarsızlıkta tehlike çanları Şeker hastalığı Hipertansiyon Koroner kalp hastalığı Parkinson hastalığı Kolesterol yüksekliği Omurga yaralanması Bel fıtığı gibi rahatsızlıklar ereksiyon kaybının başlıca nedenleridir. İktidarsızlık tedavisinde doğru teşhis önemli Yeni tanı yöntemleri sayesinde cinsel sorunları olan erkekler, problemlerini kaynağını en ince ayrıntısına kadar öğrenebilmektedir. Renkli Doppler Ultrasonla yapılan incelemeyle, penise kan gelmesini sağlayan 1/10 mm lik damarlardaki kan akımları değerlendirilerek, organik nedenlere bağlı ereksiyon kayıplarının altında yatan kesin neden ortaya çıkmaktadır. Bu test özellikle konusunda deneyimli bir radyolog ve üroloji uzmanı ile birlikte yapılmaktadır. Böylece değerlendirmenin tüm detayları ortaya konularak, gereksiz tanı yöntemlerinin uygulanması engellenmektedir. İktidarsızlığa 30 dakikada teşhis Cinsel fonksiyon bozukluğunda en önemli organik nedenlerinden biri olan damar yetersizliği, Penil Doppler Ultrason aleti ile 30 dakikada penisin damar haritası çıkartılarak tespit edilmekte, gerekli tedaviler buna göre planlanarak uygulanmaktadır. Penil Doppler Ultrason ile en ince damarlar bile görüntülenerek, iktidarsızlığın erken teşhisi sağlanmakta ve hasta gereksiz zaman kaybından kurtarılmaktadır. Renkli Doppler ile penis incelenmesi yönteminde, penise ereksiyon sağlayıcı ilaç uygulanmaktadır. Enjeksiyon sonrasında gelişen sertlik süresince cihaza bağlı prob penis üzerinde gezdirilerek. damarlar incelenmektedir. Bu işlem sonucunda, ereksiyonun süresi, damarların açık olup olmadığı, iktidarsızlığın cinsi hakkında bilgiler elde edilir. Uykuda solunum durması ereksiyon bozukluğunu tetikler Ereksiyon bozukluğunun altında yatan nedenin; damar yetmezliği mi yoksa psikolojik kaynaklı bir sertleşme sorunu mu olduğunu ayırt etmek için uyku laboratuvarında gece sertleşmeleri NPTR testi ile ölçülmektedir. Gece uykudayken penis 2-7 kez sertleşir. Yaş ilerledikçe bunun sıklığı ve gücü azalır. Bunun yanında uyku apnesi (uykuda solunumun durması) sorunu olan hastalarda, uyku sırasında solunumun durmasıyla rüya görülememekte ve böylece penise yeterli kan gitmemektedir. Yeterli beslenemeyen peniste ereksiyon bozukluğu görülmektedir. Uzman Yardımı Almaktan Çekinmeyin! Sertleşme sorunu tedavisinde asıl amaç; hastaya normal bir cinsel yaşam sağlamak olmalıdır. Dünya Sağlık Örgütü ne göre sertleşme sorununun ortadan kaldırılmasında koruyucu hekimlik, birinci, ikinci ve üçüncü basamak tedavi adımları vardır. Koruyucu hekimlik kişide değiştirilebilir risk faktörleri ve sebep varsa bunların düzeltilmesini kapsar. Bu şekilde sorun giderilemiyorsa, birinci basamak tedavi cinsel danışmanlık, eğitim ve oral (ağızdan kullanılan) ilaçlarla yapılır. Hastanın durumu bunlara rağmen düzelmemişse; vakum cihazı, penise iğne uygulamaları gibi lokal tedaviler uygulanır. Birçok sertleşme bozukluğunda özel ilaç kokteyli ile penis rehabilitasyonu yapılarak cerrahi müdahaleye gerek kalmadan tedavi tamamlanır. Sertleşme sorunlarında genellikle tedavide ameliyat dışındaki metotlara öncelik verilse de, cerrahi girişimin gerekli olduğu hasta grupları da mevcuttur. Bu hastalar için diğer tedavi seçenekleri başarısız sonuçlar verdiğinde veya bu tedavileri reddettiklerinde geriye tek seçenek olarak protez kalmaktadır. Penil protezler iyi hasta seçimi yapıldığında hastanın partneriyle uyumunu düzenler ve yaşamı son derece kaliteli bir noktaya getirir. Memory Ocak - Şubat

14 ORGAN NAKLİ PANKREAS KANSERİ EN ÇOK SİGARA KULLANANLARI SEVİYOR Prof. Dr. Kamil Yalçın Polat - Memorial Ataşehir Hastanesi Organ Nakli ve Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Pankreas kanserleri pankreasın kötü huylu tümörleridir. ABD de 2010 yılı içerisinde tahmin edilen vaka sayısı 43 bin dolayındadır. Genellikle hızlı seyirli kabul edilir. Olguların yüzde 95 i ekzokrin pankreastan kaynaklanan adenokarsinomlardır. Pankreas bir salgı bezidir Pankreas karın boşluğunda omurganın bel bölümünde yer alan bir salgı bezidir. Ortalama cm uzunluğunda erkeklerde ortalama 70 gr, kadınlarda 55 gr ağırlığındadır. Vücutta çok önemli olan iç ve dış salgı görevi vardır. İç salgı görevini Langerhans adacıkları denilen salgı hücreleri yapar ve insülin salgılar. İnsülin glukoz metabolizmasını düzenler. Dış salgı görevi asünüs keseciklerine aittir. Pankreas özsuyu içerisinde lipaz, amilaz ve tripsinojen vardır. Yetişkinlerde günde ml pankreas özsuyu salgılanır. Bu sindirimde temel bir sıvıdır. Pankreas kanseri diyabet olarak karşınıza çıkabilir Pankreas kanserleri sesiz öldürücü olarak tanımlanır. Başlangıçta sinsice başlar ve bulgu vermez. Sessiz ilerleyişi hastalığa geç evrede tanı konulmasına sebep olur. Özellikle pankreasın gövde ve kuyruk kısmında yerleşen tümörler geç bulgu vermektedir. Bunun için tanı konulduğunda genellikle hastalık ileri evrededir. Karın ağrısı, bulantı kusma, kilo kaybı, iştahsızlık, ağrısız sarılık, depresyon gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Pankreas kanseri kimi zaman diyabet tablosu ile karşımıza çıkabilir. Diğer taraftan uzun süreli diyabet, pankreas kanseri için risk faktörüdür. Günde 30 gramdan fazla alkol kanser riskini artırır Pankreas kanseri 60 yaş üzerindeki kişilerde daha sıklıkla görülmektedir. Erkekler pankreas kanserine kadınlara göre %30 daha fazla yakalanmaktadırlar. Sigara içmek, sebze meyveden yoksun fakir diyetler, artmış kırmızı et tüketimi, obezite, kronik pankreatit pankreas kanserini artıran sebeplerdir. Ailede pankreas kanseri hikayesi olanların %5 ile 1O unda pankreas kanseri riski vardır. Alkolün pankreas kanserine etkisi tartışmalı bir konudur. Alkol kullanımı kronik pankeatite, kronik pankreatitin de pankreas kanserine dönüştüğü üzerine bir teori vardır. Fakat bu kanıtlanamamıştır. Pankreas kanserinin alkol ile olan ilişkisi yoğun ve uzun süre kullanma ile ilgilidir. Alkol miktarı artıkça pankras kanseri riski artmaktadır. Günde 30 gramdan fazla alkol tüketimi pankreas kanseri riskini artırır. Sigara en önemli etken Amerikan Kanser Derneği araştırmalarına göre; pankreas kanserinin %20-30 undan sigara sorumludur. Bunun için sigaradan mutlaka uzak durulmalıdır. Sağlıklı kiloda kalma, bol sebze meyve tüketimi, aşırı kırmızı etten uzak durma pankreas kanseri riskini azaltır. Vitamin D için pankreas kanserine karşı koruyuculuğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Ailesinde pankreas kanseri olan, sigara kullanan ve diyabet hastası olan kişilerin mutlaka pankreas kanseri açısından yıllık kontrollerini yaptırması gerekir. Cerrahi ve kemoterapi kombinasyonu ile başarı sağlanabilir Pankreas kanseri tedavisi evresine göre değişmektedir. İlk planda düşünülen tedavi cerrahidir. Eğer tümör pankreasın baş kısmında lokalize ise whipple ameliyat denilen klasik ameliyat yapılır. Bu işlem ileri lokal yayılımlar ve uzak metastaz durumlarında yapılmaz. Bu ameliyat yaşam beklentisi artırılacağı düşünülen olgularda yapılır. Tümör pankreasın gövde ve kuyruk kısmında ise bu bölgeleri içeren rezeksiyon yapılır. Buna distal pankreatektomi denilir. Radikal cerrahi ile tümörün çıkarılması hastalık sessiz seyrettiği için az bir kısım hastaya uygulanabilmektedir. Kemoterapi ise gerek tümör çıkarıldıktan sonra gerekse de tümörün çıkarılamayacağı olgularda yapılır. Kemoterapi ile daha iyi yaşam kalitesi az da olsa beklenmektedir. Hastalığın seyri, tümörün çıkarılıp çıkarılamamasına, etraf dokulara sıçramasına, hastalığın evresine ve lenf bezlerinin tutulmasına bağlıdır. 14 Memory Ocak - Şubat 2011

15 OBEZİTE TİROİD KANSERİ TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR HASTALIKTIR Prof. Dr. Alp Bozbora - Memorial Şişli Hastanesi Genel Cerrahi ve Bariatrik Cerrahi Bölümü Tiroid bezi boyunda yer alan kelebek şeklinde bir organdır. Salgıladığı hormonlar sayesinde vücuttaki birçok fonksiyonu düzenler. Tiroid hormon düzeyindeki değişiklikler birçok hastalığa neden olur. Bu hastalıkların bir kısmı ilaç, diyet ve nükleer tıbbın olanakları ile tedavi edilirken bazı tiroit hastalıklarının tedavisi için ise ameliyat gereklidir. Tiroid kanseri, tiroid bezinin hücrelerinden köken alan bir kanser türüdür. Diğer kanser türlerine göre çok daha az görülen tiroid kanseri doğru tanı ve tedavi uygulanırsa, tamamen ortadan kaldırılabilir. Tiroid kanseri hastaların yaşam sürelerini olumsuz etkilemez. Ses kısıklığı tiroid kanserinin belirtisi olabilir Hormon salgılayan organlar içinde en sık, tiroid kanserine rastlanır. Milimetrik boyuttan 4 5 cm büyüklüğe kadar değişik boyutlarda olabilir. Hasta genellikle sesindeki değişikliklerden örneğin; ses kısılması, şarkı söylerken ve ya bağırırken sesinin azalmasından, yutkunduğunda boğazında bir yumru varmış gibi hissetmesinden ve dışarıdan fark edilen boynundaki şişlikten rahatsızlık duyar. Bu ana belirtilere karşın hastada hiçbir belirtiye neden olmayan, milimetrik boyuttaki tümörlerde biyopsi veya nodül nedeniyle ameliyat sırasında saptanabilir. Tiroid kanseri tanısı nasıl konulur? Boyunda şişliğe neden olan tiroid bölümünden iğne ile parça alınması(biyopsi) tiroid kanseri tanısında en önemli tanı aracıdır. Bu yöntemin yanı sıra ultrasonogrofi ve boyun tomografisi tiroid kanseri tanısında yardımcı olur. Tiroid kanserinin tedavisi için yapılan ameliyat nedir? Tiroid kanserinin tedavisi iki basamaktan oluşur. İlki tüm tiroid dokusunun çıkarılması amacı ile yapılan cerrahi girişim ve ikinci basamak kalan milimetrik tiroid dokusunu yok etmek için verilen radyoaktif iyot tedavisidir. Hasta önce tiroid ameliyatını olur ve tüm tiroid bezi ameliyat ile çıkarılır, ameliyattan yaklaşık iki ay sonra radyoaktif iyot verilerek tedavi tamamlanır. Tiroid kanseri tedaviyle yok olur Tiroid kanseri, tiroid bezindeki hücrelerin kansere dönüşmesi nedeniyle oluşan bir kanser türüdür. Tiroid kanserleri genellikle boyunda bir kitle veya tiroid bezi içinde bir nodül şeklinde oluşur. Tiroit kanserlerinin çoğu tedaviyle yok olur ve diğer kanser türleri gibi kötü bir seyir göstermez. Yapılan ameliyat ve radyoaktif iyot tedavisiyle ortadan kalkar ve hastanın yaşam süresini kısaltmaz. Bu nedenle hastaların çok fazla korkup paniğe kapılmasına gerek yoktur. Ancak tedaviyle kanser yok olsa bile hastaların ömür boyu kontrol altında olması çok önemlidir. Tiroid kanserinin yaşam süresine etkisi var mıdır? Tiroid kanserinin dört ana tipi vardır. Bunlar içinde en sık görüleni (%90) papiller tipteki tiroid kanseridir. Bu tümör uygun ve yeterli tedavi ile ortadan kaldırılan, hastanın yaşam süresine ve kalitesine olumsuz etki göstermeyen bir kanserdir. Tedavi sonlandıktan sonra sadece basit kan testleri ve akciğer filmi ile hastayı izlemek gereğinde boyun ultrasonografisi yapmak yeterlidir. Hastaların çoğunluğu yaşamlarının geri kalanında bu hastalığa ait bir sorunla karşılaşmaz. Tiroid ameliyatından sonra hastanede ne kadar kalınır? Ameliyat 1-1,5 saat sürer ve hastanın ameliyat sonrası bir gece hastanede kalması gerekir. Ertesi gün hasta taburcu edilir. Hasta, evde iki ve ya üç günlük istirahat sonrası günlük aktif yaşantısına dönebilir. Memory Ocak - Şubat

16 ORTOPEDİ KAYAK YARALANMALARI Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın - Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Kayak, özellikle gelişmiş toplumlarda çok sevilen bir spordur. Japonya da her beş kişiden biri, Avrupa da 30 milyon, ABD de 10 milyondan fazla kişi kayak yapmaktadır. Tüm dünyada kayak sporu yapan sayısı 200 milyon civarındadır. Ülkemizde de her yıl kesin bir istatistik olmamasına rağmen 25 binden fazla kişinin kayak yaptığı tahmin edilmektedir. Kayak bireysel bir spor olduğu gibi tüm aile bireyleri tarafından bir arada da yapabilmektedir. Bu özelliğiyle de yüzmede olduğu gibi bir sosyal etkinlik olarak aileler tarafından kış sporu, kış tatili etkinliği olarak tercih edilir. Kayak yaparken karşılaşılan yaralanmalar spor yaralanmalarının önemli bir kısmını oluşturmaktadırlar. Her yaşta ve düzeyde (olimpik veya yeni başlayan) yapılan bir spor olması, spor yapılan zemin özellikleri, kayak esnasında yüksek hızlara erişilmesi nedeniyle yaşanan düşme ve çarpma, kafa travmalarına, basit eklem burkulmalarına ve yaralanmalara sebep olabilir.? Kayak yaralanmalarının sıklığı nedir Kayak yaralanmaları konusundaki çalışmalar; İskadinav ülkeleri, İskoçya, Kanada, ABD ve Japonya kaynaklıdır. Ülkemizde bu konuda ciddi bir çalışma bulunmamaktadır. Yaralanma sıklığı 1000 kayakçı başına 3 / gün olarak belirlenmiştir. Modern kayak takımları özellikle diz çevresindeki yaralanma ve tibia kırığı riskini azaltmıştır. Ancak 1970 lerde başlayan ve günümüzde gençlerin % 80 ninin tercih ettiği snowboard farklı yaralanma şekillerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Snowboard yapanlarda yaralanmaların %50 si üst ekstremitede oluşmakta ve Alp disiplinine nazaran iki misli sıklıkta kırık görülmektedir. Kayak yaralanmaları; en sık yaralanmanın alt ekstremitede ve sırasıyla üst ekstremite, kafa, omurgalar, göğüs, karın ve leğen kemiğindedir. Ölüm riski bir çalışmada Alp disiplininde % 6.4, snowboard da ise % 0 olarak bildirilmiştir. 16 Memory Ocak - Şubat 2011

17 ORTOPEDİ Sık görülen kayak yaralanmaları nelerdir? Ölümle sonuçlanan kayak yaralanması sıklığı azdır. Ancak özellikle alt uzuvlar olmak üzere, üst uzuvlar, omurga ve leğen kemiğinde sık yaralanmalar olmaktadır. Yaralanmaların çok farklı nedenleri bulunmaktadır. Kayak bireysel bir spor olup kayak yapan kişiye ait nedenler birincil önem taşır. Acemilik, deneyimsizlik, kayak tekniğine uymama, uygun olmayan malzeme kullanma, yorgunluk gibi nedenler kişiye ait nedenlerdir. İkinci önemli neden kayak yapılan alanın olumsuz özellikleridir. (olumsuz hava koşulları, pistteki erime ve donma alanları, bol ve yumuşak kar, pistte keskin dönüşler ve tümsekler vs ) Kayak malzemelerine, seçimine ve bakımına ait kusurlar da, yaralanmalara neden olabilir. Kayakta en sık diz, bacak kemiği ve ayak bileği yaralanmaktadır. Modern kayak ekipmanları ayak bileği yaralanmalarını azaltmıştır. Alp disiplininde dizde iç yan ve ön çapraz bağ sık yaralanmaktadır. Dikkati çeken bayan kayakçılarda ön çapraz bağ yaralanmasının erkeklere nazaran iki kat sıklıkta görülmesidir. Dizdeki bağ yaralanmalarına % 23 ile 55 oranında menisküs yırtığının da (özellikle iç menisküs, dış menisküs yırtığının) nadir eşlik ettiği dikkati çekmektedir. Sert kayak botları ayak bileği yaralanmalarını önlerken dizde bağ yaralanması ve kaval kemiği kırıkları riskini artırmıştır. Bacak kırıkları kayakların serbestleşmemesi sonucu ve sıklıkla botun bittiği seviyede olmaktadır. Alp disiplininde özellikle üst uzuvlarda en sık karşılaşılan yaralanma el baş parmağında görülür. kayakçı baş parmağı yaralanması adı da verilen bu yaralanmada baş parmak ekleminin iç taraftaki yan bağının kayak butonunun zorlanması sonucu yırtılmasıyla karakterizedir. Omuz eklemi yaralanması ikinci sıklıkta tüm kayak tiplerinde görülürler. Tüm yaralanmaların % 8-16 sını, snowboard yapanlarda ise %20-34 ünü oluşturmaktadır. Bu bulgular özellikle sowboard yapanlarda üst uzuv yaralanmasının daha sık görüldüğünü göstermektedir. Omuz eklemi yaralanmaları uzanmış kol veya doğrudan omuz üzerine düşme ile oluşmaktadır. Rotator manşet yaralanmaları, omuz çıkığı ve üst kol uç kırıkları karşılaşılan yaralanma şekilleridir. El bileği zorlanması, el bileği kırıkları, omurga kırıkları da azda olsa görülürler. Omurga yaralanmaları ciddi yaralanmalardır. Felce neden olabilirler. Snowboard da Alp disiplinine nazaran dört misli görüldüğü önemle hatırlanmalıdır. Çocuk ve ergenlerde erişkinlere nazaran bacak kemiği kırığı sık görülmektedir. Kayak malzemelerinin yeterli kalitede olmaması ve iyi bağlanmaması önemli nedenidir. Özellikle on yaşın altındaki çocuklarda bacak kemiği kırığı altı ile dokuz kez sık görülmektedir. Burada özellikle ebeveynlerin eğitimi ve kayak öncesi çocuğun dikkatle hazırlanması önem taşımaktadır. Kayak yaralanmalarından korunmak mümkün müdür? Kayak yaralanmalarının nedeni olarak belirlediğimiz kişiye, kayak yapılan zemine ve kullanılan malzemelere yönelik önlemlerin alınması, özellikle on yaşından küçük çocukların yeni donanımla ve dikkatli bir şekilde ebeveynleri tarafından kaymaya hazırlanması kayak yaralanması riskini azaltacaktır. Çalışmalar başlığın (Helmet) Alp disiplini ve Snowboard da ciddi kafa travmalarından koruduğu ve boyun travması riskini de artırmadığını göstermiştir. Modern kayak ekipmanları çocuklarda sık görülen bacak kemiği kırığı ( % 70 oranında ) riskini önemli oranda azaltmıştır. Snow board yapanlarda sık görülen e bileği yaralanmaları özel el bilekliği ile önlenebilir. Kayak yaralanmalarından korunma için altın kurallar Kendinize ait ve güvenli ekipmanları kullanınız. Eğer kiralık kayak kullanıyorsanız size uygun olduğuna tam ikna olun ve en ufak tereddütte değiştirin. Çocuklarınızın kayaklarını siz hazırlayın ve iyi bağlandığına dikkat edin. Elbise ve rahatlığı, kayak gözlükleri, kask kullanılması ( helmet )önemlidir. Pist özelliğini araştırın. Kalabalık pistlerde dikkatli olun. Pist üzerindeki uyarı işaretlerine dikkat edin. Eğer deneyimsiz iseniz aşırı güven ve gereksiz hareketler tehlikeli olabilir. Başkalarını tehlikeye atmaktan kaçının Kaymanın ilk saatlerinde ısınıncaya kadar daha basit parkurları seçin. Yorulduğunuzu hissettiğinizde mutlaka ara veriniz. Alkollü olarak kayak yapmayınız. Birini geçerken yeterli mesafe bırakın. Dar geçitlerde durmayın. Durmanız gerekiyorsa en kenara çekilin. Hızlı kaymak istiyorsanız boyunuzdan cm uzun, nispeten yavaş kaymak ve dönüşlere kolay alışmak içinse boyunuzda kayak seçiniz. Memory Ocak - Şubat

18 HEMATOLOJİ HASTANEYE BAŞVURAN HASTALARIN YÜZDE 30 U KANSIZLIK SORUNU YAŞIYOR Uz. Dr. Hüseyin Saffet Beköz Memorial Şişli Hastanesi Hematoloji Bölümü Gelişmiş ülkelerde hastanelere başvuran hastaların %30 undan fazlasının anemik olduğu ve bu oran, gelişmekte olan ülkelerde daha da arttığı bilinmektedir. Orta-Güney Amerika ve Asya ülkelerinde demir eksikliği anemisi oranı yetişkin erkeklerde %1.9-14, kadınlarda ise %15-64 tür. Anemi (kansızlık) hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen kriterlerin altında kalmasıdır. Bu kriterler erişkin erkeklerde 13 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. 6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda 11 g/dl nin, 6-14 yaşlarda 12 g/dl nin altı anemidir. Anemi hemoglobin miktarının normal kabul edilen değerlerin altına düşmesidir. Ancak kansızlık teşhisi konurken sadece hemoglobin değeri dikkate alınmaz. Onun yanında; demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin, gibi demir depolarını gösteren bir takım parametrelere de bakılır. Aneminin genel belirtileri Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma, eforla nefes nefese kalma, adalelerde güçsüzlük hissi, üşüme hissi, ellerde soğukluk, baş ağrısı, baş dönmesi, huzursuzluk, iştahsızlık, saç dökülmesi ve saçlarda matlaşma, kulaklarda uğultu ve çınlama, gözler önünde sinek uçuşmaları, devamlı uyuma isteği ve uyuklama hali, çarpıntı, kalp rahatsızlığı olan kişilerde göğüs ağrısı, deride solukluk, tırnak yataklarında düzleşme, kolay kırılma, çok seyrek olarak çukurlaşma (kaşık tırnak), dudak kenarında çatlamalar, yaralar görülmesi, zihinsel yoğunlaşmada (konsantrasyon) yetersizlik. Hastalığı çok ilerlediği durumlarda, göz kararması, baygınlık hissi dahi görülebilir. Bu belirtilerin görüldüğü vakalarda, kronik anemi akla gelmektedir Kansızlığı olan her insanda bu bulguların hepsinin görüleceği anlamı çıkarılmamalıdır. Kansızlığın şiddeti, oluşma hızı, süresi ve altta yatan aneminin sebebine göre şikayetlerde değişiklikler görülebilmektedir. KADINLARDA DEMİR EKSİKLİĞİNİN BAŞLICA SEBEPLERİ Gebelik ve emzirme sebebiyle artmış demir gereksinimi Üreme çağında olan kadınlarda aşırı veya sık adet kanamalarından ve rahim içi araç kullanımına bağlı artan adet kanamalarından dolayı demir kaybı Dengesiz yapılan zayıflama diyetleri veya vejetaryen beslenmeden dolayı demir kaybı Erkeklerde görülen demir eksikliği dikkate alınmalı Erkeklerde görülen demir eksikliğinin en sık nedeni mide ve kalın bağırsak gibi sindirim sisteminde olan kayıplardır. Bu kayıplar kadınlarda da görülebilmekle birlikte görülme sıklığı menopoz öncesi bayanlarda jinekolojik sebeplerden sonra gelmektedir. Midede ülser, gastrit türleri veya damar yumakları meydana gelebilir. Damar yumaklarının açılıp kanamasıyla beraber kan kayıpları yaşanabilir. Bazen de daha ciddi olarak gördüğümüz mide ülserleri, kalın bağırsak veya mide kanserlerinin ülserli şekli harabiyet yaparak tabanındaki damarların açılmasıyla birlikte kanamaya bağlı olarak kendini kansızlık şeklinde de gösterebilir. O nedenle bazı mide veya kalın bağırsak kanserleri de demir eksikliği anemisi taraması esnasında yakalanabiliyor. Bazen de hemoroid denilen makatın dış veya iç kısmındaki damar paketlerinin açılmasıyla beraber belirli aralıklarla kanamayla kaybedilen kan da erkeklerde ve bayanlarda demir eksikliği anemisi yapabilir. Demir eksikliği anemisinin tedavisi Demir eksikliğinin tedavisinde yapılması gereken ilk şey demir eksikliğine neden olan sebebin ortadan kaldırılmasıdır. Bunun için hastanın öyküsünün çok iyi alınması gerekir. Sebep ortadan kaldırılmadan uygulanan tedaviler geçici olacak ve hastalığın tekrarlama riski yükselecektir. Demir eksikliği tedavisinde ikinci süreç ise, demir eksikliğinin giderilmesidir. Demir eksikliğinin giderilmesinde, diyette gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Bunun yanında demir preparatları ile tedavi edilmelidir. Demir preparatı ihtiyaca göre damardan, kas içine ya da ağızdan hap veya solüsyon şeklinde verilebilir. Uygun süre kullanılmalı anemi düzeldikten sonra da demir depoları doldurulana kadar devam edilmelidir. 18 Memory Ocak - Şubat 2011

19 GASTROENTERELOJİ KARACİĞER SAĞLIĞINIZI KORUMAK İÇİN BU ÖNERİLERE KULAK VERİN Karaciğer; karın sağ üst kadranında, diyafram altında yer alan ve göğüs kafesinin alt bölümü tarafından korunan vücudun en büyük katı organıdır. Toksik maddelerin yıkılarak vücuttan uzaklaştırılması (detoksifikasyon), protein sentezi, yaşamsal pek çok biyokimyasal maddenin üretilmesi ve biyokimyasal reaksiyonların düzenlenmesi karaciğer sayesinde olur. Peki her şey yolundayken varlığından haberdar bile olmadığımız karaciğerimiz neden hastalanır? Karaciğer sağlığını koruma yolları nelerdir Uz. Dr. Duygu İbrişim - Memorıal Ataşehir Hastanesi Gastroentereloji Bölümü Konturolsüz ilaç kullanımana dikkat! Pek çok ilaç ve bitkisel ürün potansiyel olarak hepatotoksiktir yani tahrip etkisi yaratabilir. Doktor önerisi olmaksızın reçetesiz ağrı kesici, antiromatizmal ilaçlar, antibiyotikler, bitkisel ürünlerle zenginleştirilmiş vitamin preparatlarının kullanımı toksik hepatit tablosu ve bazen karaciğer nakli gerektirebilecek ciddi karaciğer yetersizliği vakaları oluşturabilir. Aktarlarda satılan bitkisel ürünler ve sanayide kullanılan bazı kimyasal maddelere maruz kalma karaciğer için ölümle dahi sonuçlanabilen toksik etkiler oluşturabilmektedir. Obezite karaciğerde yağlanmaya neden olabilir Sağlıklı bir beslenme, yeterli fiziksel aktivite ve kilo kontrolü tüm vücudumuz için olduğu gibi karaciğer için de çok önemlidir. Düzenli öğünler halinde bir beslenme planı ile yağ, şeker ve karbonhidrat tüketiminin azaltılması, vitamin ve mineral açısından zengin olan sebze ve meyve tüketiminin artırılması, katkılı hazır gıdaların tüketiminin en aza indirilmesi gereklidir. Yoğun alkol tüketimi akut veya kronik karaciğer hastalığı nedenidir. Bazı genetik hastalıklara bağlı karaciğer hastalıkları oluşabilir Wilson hastalığı, hemokromatoz, alfa-1 antitripsin eksikliği gibi bazı genetik hastalıklara bağlı karaciğer hastalıkları oluşabilir. Karaciğerin damar sistemini ve dolaşımını olumsuz yönde etkileyen lokal veya sistemik hastalıklara bağlı karaciğer hastalıkları da görülebilir. Safra yolları hastalıklarına ikincil karaciğer hastalıkları oluşabilir. Hepatit virüsleri karaciğerde enfeksiyona sebep olur Hepatit A, B ve C virüsleri karaciğere yerleşerek enfeksiyona neden olurlar. Hepatit A virüsü hasta kişilerden dışkı yolu ile çevreye yayılarak, kirli su ve ellerle ağız yolu ile bulaşır. Korunmada tuvalet ve el temizliği çok önemlidir. Hepatit A iyileşme sağlandığında kronikleşmeyen bir infeksiyon iken hepatit B ve hepatit C enfeksiyonlarında kronik bir enfeksiyon söz konusu olabilir. Kronik enfeksiyon sessiz ve yakınmasız bir durumdan siroz dediğimiz belirgin karaciğer hasarına kadar ulaşabilir. Bu da çevremizde sağlıklı görünen ama hepatit B ve ya C virüslerini kanlarında taşıyan ve bulaştırma potansiyeli olan bireyler olduğu anlamına gelir. Hepatit A ve B virüslerinin aşıları vardır; acak hepatit C için aşı mevcut değildir. Özellikle aile bireylerinde hepatit B virüsü bulunan kişilerin test edilerek, aşı yapılması kesinlikle önerilmektedir. Bulaşma kan ve kan ürünleri ile temas veya cinsel yolla olur. Tek kullanımlık tıbbi malzemeler ve tıbbi cihazların gerekli şekilde dezenfeksiyonları tıbbi yolla hastalık bulaşma riskini önlemektedir. Ev ortamında enfekte kişilerle ortak tıraş bıçağı, tırnak makası gibi kanla temas eden aletlerin kullanımı veya pekçok kişi için kullanılan ve yeterli dezenfekte edilmemiş aletlerle yapılan manikür, pedikür ve cilt bakımı gibi işlemler infeksiyonun yayılmasında etkili olmaya devam etmektedir. Buhizmetlerin alındığı yerlerin titizlikle seçilmesi, daha da önemlisi kişisel bakım malzemelerinin götürerek gerekli işlemlerin yapılması en doğrusudur. Memory Ocak - Şubat

20 DERMATOLOJİ KIŞ MEVSİMİ SIKILDIĞINIZ DÖVMELERİNİZDEN KURTULMAK İÇİN EN UYGUN ZAMAN Uz. Dr. Lütfiye Çoban - Memorial Antalya Hastanesi Dermatoloji Bölümü Vücutta dekoratif ve kozmetik amaçla kullanılan dövmenin milattan önce 6 bin lere kadar uzanan bir geçmişi vardır. Dövme, derinin içine bir iğne yardımıyla değişik organik ya da inorganik boyar maddeler verilerek oluşturulur. Demir, bakır, civa, titanyum, aluminyum, silika, azo bileşenleri dövmeye renk vermek için kullanılan bazı bileşenlerdir. Memorial Antalya Hastanesi Dermatoloji Bölümü Uz. Dr. Lütfiye Çoban, dövmelerini sildirmek isteyenlerin kapalı havalar olan kış aylarını tercih etmeleri gerektiğini belirterek, lazerle dövme silme işlemi hakkında bilgi verdi. Sildireceğiniz dövme alanı güneş ışığı görmemeli Günümüzde toplumsal kabul edilirliği yüksek olduğu için dövme yaptıranların sayısında belirgin artış olmuşsa da, bazen figürden sıkılma / dövmenin istenilen şekilde olmaması ya da değişik sosyal etkenler nedeniyle dövmeyi sildirme isteğinde artışa neden olur. Koyu renk dövmeler daha kolay siliniyor Lazerle dövme silme tedavisinin yapılabileceği en uygun zaman dilimi havanın kapalı olduğu zamanlar olan sonbahar ve kış mevsimidir. Dövme alanının tedavi sırasında güneşten uzak tutulması önerilir. Güneşten ya da solaryumdan bronzlaşmış ciltte renk açılıncaya kadar tedavinin ertelenmesi daha uygundur. Dövme silme için kullanılan lazer ışını, derinin epidermis tabakasını geçerek, dermis ve derialtı dokudaki dövme rengini veren bileşikler tarafından emilir ve bu maddelerin parçalanıp bağışıklık sistemi tarafından ortadan kaldırılması sağlanır. Dövmenin rengi koyu ise daha kolay silinebilirken, açık renklerde silinmesi daha da zorlaşır. Dövmeyi yok etmek için uygulanan belli başlı 3 yöntem vardır: Dövmenin cerrahi olarak çıkarılması: Küçük dövmelerde tercih edilebilecek bir yöntemdir. Fiziksel veya kimyasal yollarla derinin üst tabakasının tahrip edilmesi: Yara iyileşmesini takiben çok belirgin iz sorununa yol açan bu yöntem artık pek tercih edilmemektedir. Lazer uygulamaları Sarı ve yeşil renkli dövmeler lazere daha dirençli oluyor Mavi-siyah, kısmen de kırmızı renkli dövmeler, tek renk dövmeler, 1 yıl veya daha eski dövmeler, amatör dövmeler lazerle silme işleminden daha çok fayda görür. Profesyonel dövmeler, boyanın daha derine verilmiş olma olasılığı nedeniyle, farklı renk ve silinmeyi güçleştiren boya bileşenleri içermesi nedeniyle daha dirençlidir ve daha çok sayıda uygulama yapmayı gerektirebilir. Sarı ve yeşil renkli dövmeler de lazere daha dirençli renklerdir. Lazer uygulaması 4-8 hafta aralarla tekrarlanır Bu noktalara dikkat! Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın sonuçta dövmenin çıkarılması yapılması kadar zorlu bir süreçtir. Bu nedenle dövme ya da kalıcı makyaj yaptırırken bazı noktalara dikkat etmek uygun olacaktır. Hepatit, HIV ve diğer enfeksiyonların bulaşma olasılığına karşı, kullanılan malzemelerin steril olduğundan emin olmadığınız yerlerde dövme yaptırmayın. İleriki tarihlerde sildirmeyi isteyebileceğinizi düşünerek küçük figürleri ve uygulama alanı olarak da kapalı bölgeleri tercih edebilirsiniz. 20 Memory Ocak - Şubat 2011