TEZ YAZILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNERGE

Transkript

1 HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEZ YAZILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNERGE BİLİMSEL YAYINLARDA KAYNAK GÖSTERME İLKELERİ ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ İLKELERİ ARAŞTIRMA ve LABORATUVAR ÇALIŞMALARININ KAYIT SİSTEMİNE İLİŞKİN İLKELER DİŞ HEKİMLİĞİ, ECZACILIK ve TIP FAKÜLTELERİ EV EKONOMİSİ, FİZİK TEDAVİ ve REHABİLİTASYON, HEMŞİRELİK, SAĞLIK İDARESİ, SAĞLIK TEKNOLOJİSİ ve SPOR BİLİMLERİ ve TEKNOLOJİSİ YÜKSEKOKULLARI ÇOCUK SAĞLIĞI, HALK SAĞLIĞI, NÖROLOJİK BİLİMLER ve PSİKİYATRİ, ve ONKOLOJİ ENSTİTÜLERİ Ankara, 2006

2 H. Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu nun MSE/ sayılı kararı ile oluşturulan komisyon tarafından yazılan Tez Yazım Kılavuzu esas alınarak hazırlanmıştır. Tez Yazım Kılavuzu komisyonu (1999): Prof. Dr. A. Ahmet Başaran, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdür Yard., Eczacılık Fakültesi Prof. Dr. F. İlhan Tezcan, Tıp Fakültesi Prof. Dr. Ergun Karaağaoğlu, Tıp Fakültesi Doç. Dr. Hakan S. Orer, Tıp Fakültesi Tez Yazılması ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönerge (2005) hazırlanmasında katkıda bulunanlar: Prof. Dr. Hakan S. Orer, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü, Tıp Fakültesi Prof. Dr. Haviye Nazlıel, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdür Yard., Diş Hekimliği Fakültesi Prof. Dr. Erhan Palaska, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdür Yard., Eczacılık Fakültesi ISBN Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş dördüncü baskı, web sürümü Bu Yönerge Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kurulu nun tarihli oturumunda kabul edilmiştir. Bu yönerge Hacettepe Üniversitesi Senato sunun tarih ve sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Ağustos 2006, Ankara.

3 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... 5 ÜNİVERSİTE ve ENSTİTÜ YÖNETİMİ...6 MEZUNİYET İŞLEMLERİ...10 DİPLOMA İÇİN GEREKLİ BELGELER...10 TEZ HAZIRLAMA KONTROL LİSTESİ TEZ YAZILMASI ve DEĞERLENEDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNERGE Bölüm: TEZ YAZIM YÖNERGESİ...12 A. Kapak ve Cilt...12 B. Baskı...13 A. Sayfaların Numaralandırılması...14 B. Satır Aralıkları...14 C. Bölüm ve Alt Bölümler...14 A. Anlatım...15 B. Simgeler ve Kısaltmalar...15 C. Metin İçinde Kaynak Gösterme...15 D. Metin İçindeki Göndermeler E. Alıntılar F. Dipnotlar G. Şekil, Tablo ve Formüller...18 A. Tez Kapağı ve Özel Sayfalar B. Dizinler...23 C. Tez Metni...24 D. Kaynaklar...25 E. Ekler...26 F. Diğer Ekler (Bilgisayar Disketi, CD ROM, Video Kaset vb.) Bölüm: TEZLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ...26 A. Sunum...26 B. Bütünlük...26 C. Özgünlük ve Yaratıcılık...27 D. Araştırmaya Neden Olan Problem...27 E. Genel Bilgiler (İlgili Literatürün Özetlenmesi)...27 F. Gereç ve Yöntem (Bireyler ve Yöntem)...27 G. Bulgular...28 H. Tartışma Bölüm: YÜRÜRLÜLÜK...28 EKLER...29 BİLİMSEL YAYINLARDA KAYNAK GÖSTERME İLKELERİ...39 GİRİŞ KAYNAK GÖSTERMENİN ÖNEMİ VE TEMEL KURALLAR... 40

4 ALINTILAR...43 GÖNDERMELER KÜNYE DÜZENİ...47 KİTAP...47 MAKALE DİĞER BASILI KAYNAKLAR GÖRÜŞME...52 ELEKTRONİK KAYNAKLAR...52 RADYO ve TELEVİZYON PROGRAMLARI MÜZİK ve SAHNE SANATLARI YOĞRUMSAL (PLASTİK) SANATLAR...56 KAYNAKÇA DÜZENİ...57 KAYNAKÇA...57 ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ İLKELERİ GİRİŞ ETİK, ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ VE ETİK İLKELER VE SORUMLULUKLAR...59 ETİK DIŞI DAVRANIŞLAR...59 KAYNAKÇA HACETTEPE ÜNİVERSİTESİNDE YAPILAN ARAŞTIRMALARIN ve LABORATUVAR ÇALIŞMALARININ KAYIT SİSTEMLERİNE İLİŞKİN İLKELER...62

5 ÖNSÖZ Lisansüstü eğitim özellikle doktora eğitimi, araştırma ağırlıklı bir eğitimdir. Araştırma, yani bilinmeyeni bilme, yeni ufuklar açabilme, bir anlamda aykırı, bireysel ve özgür bir çalışma tarzını gerektirse de, yeni bilginin (görüşlerin, teorilerin) başkaları tarafından her yönüyle eleştirilebilme ve gerektiğinde sınanabilmesi için bilim topluluğuna aktarılması gereklidir. En ezoterik bilimadamının bile kendi köşesinden zaman zaman çıkıp yaptıklarını sunması beklenir. Bilim yaşamına adım atan yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin bu sunum kısmını hatasız ve en mükemmel şekilde yapabilmeleri aldıkları eğitimin kalitesinin de bir göstergesi olmaktadır. Bütün büyük ve önemli bilim kurumlarının, doktora tezi savunması süreci dediğimiz, tezin yazılması, tartışılması ve kabul edilmesi aşamaları bazen genç araştırıcılar için gereğinden fazla resmî ve şekilci görünebilir, lakin, bu eğitim sürecinin aynı zamanda bir yaşam biçimi kazandırmak ve sembolik de olsa bir camiaya kabul edilme töreni olduğu gözönüne alınırsa, böyle resmî süreçlerin ne kadar gerekli olduğu ortaya çıkmaktadır. Eğitim kurumları işte bu disiplinin yaratılmasından sorumludur. Dışarıdan bakan bir gözlemci için, bir kurumda ortaya çıkarılan eserler (yani tezler), gerek şekil gerekse içerik olarak son derece önemli son ürünlerdir. Bunların sadece şeklen değerlendirilmesi bile, kurumun ciddiyetini ve disiplin yaratmadaki başarısını göstermeye yeter. Üstelik, tezler kalıcıdır. Öğrenci mezun olduktan sonra, mesleki yaşantısında nereye giderse gitsin, ilk eseri olan tezi de peşi sıra gelmektedir. Her bakımdan iyi bir tez daha sonraki kapıları açabilecek bir anahtar da olabilir, o kapıların kapanmasına da sebep olabilir. İşte tüm bu sebeplerle, bir tez yazım kılavuzuna gerek duyuyoruz ve öğrencilerimizin buna titizlikle uymalarını bekliyoruz. Elinizdeki kılavuz, yeniden gözden geçirilmiş üçüncü baskı olup sağlam bir kurumsal kültüre sahip Hacettepe Üniversitesi nin, araştırma etiği ve kaynak gösterme ilkeleri konusunda almış olduğu Senato kararlarının da eklenmesiyle zenginleştirilmiştir. Üniversitemiz çapında uygulamaların tekdüze hale getirilmesi de tez sürecinin daha iyi kontrol edilmesine ve bilim kültürümüzün gelişmesine katkıda bulunacaktır. Tüm öğrenci ve danışmanlarımızın yararlanması amacıyla, daha yüksek kalitede ve önemli bilimsel problemlere çözüm olacak tezlerin yazılması dileğiyle. Ankara, MMVI Prof. Dr. Hakan S. Orer Müdür

6 ÜNİVERSİTE ve ENSTİTÜ YÖNETİMİ Rektör Prof. Dr. Tunçalp Özgen, Tıp Fakültesi Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Hasan Bayhan, Mühendislik Fakültesi Prof. Dr. Erol Belgin, Tıp Fakültesi Prof. Dr. Nuran Özyer, Edebiyat Fakültesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdür Prof. Dr. Hakan S. Orer, Tıp Fakültesi Müdür Yardımcıları Prof. Dr. Haviye Nazlıel Erverdi, Diş Hekimliği Fakültesi Prof. Dr. Erhan Palaska, Eczacılık Fakültesi Yönetim Kurulu Üyeleri Prof. Dr. Ergun Karaağaoğlu, Tıp Fakültesi Prof. Dr. Tezer Kutluk, Onkoloji Enstitüsü Prof. Dr. Hamdi Öğüş, Tıp Fakültesi Enstitü Kurulu (Anabilim Dalı Başkanları) Prof. Dr. Caner Açıkada, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Prof. Dr. Nuran Akdemir, İç Hastalıkları Hemşireliği Prof. Dr. Nil Altay, Pedodonti Prof. Dr. Yavuz Aslan, Prostetik Diş Tedavisi Prof. Dr. Erdem Aydın, Tıp Etiği ve Tarihi Prof. Dr. Dicle Balkancı, Fizyoloji Prof. Dr. Ruhgün Başar, Anatomi Prof. Dr. Nazmi Bilir, Halk Sağlığı Enstitüsü Prof. Dr. Feriha Çağlayan, Periodontoloji Prof. Dr. Hicran Çavuşoğlu, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Prof. Dr. Attila Dağdeviren, Histoloji Embriyoloji Prof. Dr. Turgay Dalkara, Nörolojik Bilimler ve Psikiyatri Enstitüsü Prof. Dr. L. Ömür Demirezer, Farmakognozi Prof. Dr. Veli Durmaz, Endodonti Prof. Dr. Fethiye Erdil, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Prof. Dr. Nurten Ezer, Farmasötik Botanik Prof. Dr. Mübeccel Gönen, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Prof. Dr. Selma Görgülü, Hemşirelik Esasları Prof. Dr. Sevil Gürgan, Tedavi (Diş Hekimliği)

7 Prof. Dr. Bülent Gürsel, Kulak, Burun, Boğaz (Odyoloji) Prof. Dr. A. Atilla Hıncal, Farmasötik Teknoloji Prof. Dr. Gülsev Kale, Çocuk Sağlığı Enstitüsü Prof. Dr. Hilmi Kansu, Oral Diagnoz ve Radyoloji Prof. Dr. Ergun Karaağaoğlu, Biyoistatistik Prof. Dr. Abdullah Keçik, İleri Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Prof. Dr. Kamer Kılınç, Biyokimya Prof. Dr. Sedef Kır, Eczacılık İşletmeciliği ve Mevzuatı, Lisansüstü Eğitim Koord. Prof. Dr. İlken Kocadereli, Ortodonti Prof. Dr. Gülümser Kubilay, Hemşirelik Yüksekokulu Müdürü, Halk Sağlığı Hemşireliği Prof. Dr. Tezer Kutluk, Onkoloji Enstitüsü Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol, Sağlık Teknolojisi Yüksekokulu Prof. Dr. Rüştü Onur, Farmakoloji Prof. Dr. Filiz Öner, Farmasötik Biyoteknoloji Prof. Dr. Fatma Öz, Psikiyatri Hemşireliği Prof. Dr. Nuran Özaltın, Analitik Kimya Prof. Dr. A. Yekta Özer, Radyofarmasi Prof. Dr. Meral Özgüç, Tıbbi Biyoloji Prof. Dr. Erhan Palaska, Farmasötik Kimya Prof. Dr. İskender Sayek, Tıp Eğitimi Prof. Dr. Gönül Şahin, Farmasötik Toksikoloji Prof. Dr. Fatma Gül Şener, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Prof. Dr. Ferda Taşar, Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Prof. Dr. Lale Taşkın, Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Prof. Dr. Mehtap Tatar, Sağlık İdaresi Yüksekokulu Prof. Dr. Günsel Terzioğlu, Aile ve Tüketici Bilimleri Prof. Dr. Pekcan Ungan, Biyofizik Prof. Dr. Şemsettin Ustaçelebi, Mikrobiyoloji Doç. Dr. Süheyla Abaan, Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi Doç. Dr. Kezban Ulubayram, Eczacılık Temel Bilimleri Enstitü Kurulu Üyesi Olmayan Lisansüstü Eğitim Koordinatörleri Prof. Dr. Alev Önen, Diş Hekimliği Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Doğan Akşit, Tıp Fakültesi Prof. Dr. Müberra Babaoğul, Ev Ekonomisi Yüksekokulu Müdürü Enstitü Sekreteri Füsun Torun Enstitü Çalışanları Ayser Kaçar, Öğrenci İşleri Bürosu Şefi Saim Ceyhan, Bilgisayar İşletmeni, Öğrenci İşleri

8 Mahsuni Türkatar, Bilgisayar İşletmeni, Öğrenci İşleri Aydan Zerrin Çorlulu, Personel İşleri Meral Çiftçi, Özel Kalem Solmaz Yasan, Özel Kalem Metin Sarıkaya, Yardımcı Hizmetli Sabri Açıkgöz, Yardımcı Hizmetli Kemal Karaca, Yardımcı Hizmetli Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kısa Tarihçesi Hacettepe Üniversitesi 4 Temmuz 1967 tarihinde 892 sayılı Kanunla kurulmuştur. Üniversitenin kuruluşundaki ilk üç fakülteden birisi bugünkü Sağlık Bilimleri Enstitüsü nün temelini teşkil eden Sağlık Bilimleri Fakültesi dir. Ev Ekonomisi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Tıbbi Teknoloji ile Hemşirelik Yüksekokulları nın bağlı olduğu Sağlık Bilimleri Fakültesi bu bilim alanlarının hem lisans hem de yüksek lisans eğitimlerinin yer aldığı ilk eğitim kurumu olmuştur. Daha sonraki tarihlerde yapılan bir düzenleme ile bir yandan bu Yüksekokullar doğrudan Rektörlüğe bağlı hale getirilmiş, diğer yandan da Hacettepe Üniversitesi Mezuniyet Sonrası Eğitim Fakültesi nce yürütülmekte olan lisansüstü eğitim programlarından Tıp ve Sağlık Bilimlerine ait olanlar Sağlık Bilimleri Fakültesi ne bağlanmıştır. Bu uygulama ile Sağlık Bilimleri Fakültesi ülkemizde ilk defa Hacettepe Üniversitesi içinde tıp ve sağlık bilimlerinde sadece lisansüstü eğitim veren ilk kurum hüviyetini kazanmıştır Sayılı Yükseköğretim Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 20 Temmuz 1982 tarihinde 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Sağlık Bilimleri Fakültesi nin adı Sağlık Bilimleri Enstitüsü olarak değiştirilmiştir. Tıp ve Sağlık Bilimleri alanlarında lisansüstü eğitimi veren bir kurum haline geldiğinde 45 programa sahip olan Sağlık Bilimleri Enstitüsü zaman içinde gelişerek bugün tüm Tıp Merkezi Kampusu birimlerince açılan 86 programda bilim uzmanlığı ve doktora eğitimi yaptıran 45 Anabilim Dalı ve 4 Enstitüden oluşan mezuniyet sonrası bir eğitim kurumu haline gelmiştir. Sağlık Bilimleri Fakültesi olarak faaliyete başlayan kurumun ilk dekanı Prof. Dr. Abdullah KE- NANOĞLU 4 Temmuz Temmuz 1969 tarihleri arasında yapmıştır. Takiben Fakülte Dekanlığını Prof. Dr. Ekrem GÜLMEZOĞLU 7 Temmuz Temmuz 1971, Prof. Dr. İlhan KER- SE 3 Temmuz Eylül 1972, Prof. Dr. Aydın AYTAÇ 19 Eylül Temmuz 1975, Prof. Dr. Doğan TANER 1 Temmuz Temmuz 1981 ve Prof. Dr. Ferhan TEZCAN 1 Temmuz Temmuz 1982 tarihleri arasında yürütmüşlerdir. Enstitü haline getirildikten sonra Enstitü Müdürlüğü görevini Prof. Dr. Ferhan TEZCAN 20 Temmuz Eylül 1988, Prof. Dr Muhsin SARAÇLAR 1 Eylül Eylül 1994, Prof. Dr. A.Atilla HINCAL 1 Eylül Eylül 1997, Prof. Dr. N.Sezgin İLGİ 2 Eylül Ekim 2003 tarihleri arasında yapmışlardır. Enstitü Müdürlüğü görevi 1 Ekim 2003 tarihinden itibaren de Prof. Dr. Hakan Sedat ORER tarafından yürütülmektedir.

9 DİKKAT! TEZİNİZİ HAZIRLARKEN, ANABİLİM DALINIZDA SİZDEN ÖNCE HAZIRLANAN TEZLERİ ŞEKİL YÖNÜNDEN ÖRNEK ALMAYINIZ. YAPILAN YANLIŞLAR BU ŞEKİLDE KALICI HALE GELMEKTEDİR.

10 10 MEZUNİYET İŞLEMLERİ Yüksek Lisans Öğrencileri, H.Ü. Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliği nin ilgili maddeleri gereğince, tezlerini Tez Yazım Kılavuzu na uygun şekilde hazırlayarak, basılı fakat ciltlenmemiş dokuz kopya halinde savunma sınavı tarihinden en az bir ay önce, jüri üyelerine sunulmak üzere Anabilim Dalı Başkanlığı na teslim ederler. Doktora Öğrencileri, H.Ü. Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliği nin ilgili maddeleri gereğince, tezlerini Tez Yazım Kılavuzu na uygun şekilde hazırlayarak, basılı fakat ciltlenmemiş dokuz kopya halinde savunma sınavı tarihinden en az bir ay önce, jüri üyelerine sunulmak üzere Anabilim Dalı Başkanlığı na teslim ederler. Tez savunma sınavında başarılı olan öğrencilerin, mezuniyetleri için aşağıda belirtilen belgeleri tamamlayarak Mezuniyet Formu ile birlikte Öğrenci İşleri Bürosu na eksiksiz teslim etmeleri gerekir (Form adresinden indirilebilir) Adet (HÜ Araştırma Birimi nden destek alan tezler için 9 adet) ciltlenmiş tez 2. Kütüphane ilişik kesme yazısı 3. Enstitüden alınan öğrenci kimlik kartı 4. Tez hazırlama kontrol listesi 5. Tezin kayıtlı olduğu CD ( YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA HAZIRLANAN YÜKSEK Lİ- SANS, DOKTORA, TIPTA UZMANLIK, SANATTA YETERLİK TEZLERİNİN YÖK TEZ MERKEZİ- NE TESLİM EDİLMESİNE İLİŞKİN KILAVUZ da belirtildiği gibi) 6. YÖK Dokümantasyon Merkezi tez veri formu 7. Türkçe ve İngilizce özet sayfalarının fotokopisi 8. Onay sayfası fotokopisi 9. Telif hakkı tez yazarına veya ilgili yükseköğretim kurumuna ait tezler için izin belgesi 10. Beyan formu 5, 6, 7, 8 ve 9. maddelerde yazılı belgeler ikişer kopya olarak hazırlanıp, ayrı zarflara konulduktan sonra zarfın üzeri Mezuniyet Formu nda belirtildiği gibi doldurulacaktır. Bu zarflardan biri YÖK Dokümantasyon Merkezi ne gönderilecek, diğeri Enstitü de saklanacaktır. YÖK ile ilgili sürece adresinden ulaşılabilir. DİPLOMA İÇİN GEREKLİ BELGELER 1. Nüfus cüzdanı fotokopisi (T.C kimlik numarası içermeli, fotokopi A4 kağıda çekilmeli her iki yüz aynı yönde olmalıdır) 2. İki adet vesikalık fotoğraf (Son 3 ay içerisinde çekilmiş, baş açık, erkek öğrencilerin sakalsız ve kravatlı olması gereklidir) Geçici mezuniyet belgesi almak isteyenler form dilekçeyi doldurduktan sonra 1 adet fotoğraf ve nüfus cüzdanının arkalı önlü fotokopisi (TC kimlik numaralı) ile birlikte başvuracaklardır (Form dilekçe adresinden indirilebilir). Daha geniş bilgi ve sorularınız için numaralı telefona başvurabilir ya da infosagbil@ hacettepe.edu.tr adresine mesaj gönderilebilir.

11 11 TEZ HAZIRLAMA KONTROL LİSTESİ Tezi son haline getirip çoğaltmadan önce aşağıdaki kontroller yapılmalıdır Kapak ve iç kapak sayfalarında YÜKSEK LİSANS veya DOKTORA şeklinde elde edilen unvanlar yazıldı (Kapak sayfasına danışman adı yazılmamalıdır). Kapak sayfasına mezun olunan PROGRAMIN (Anabilim dalının değil) adı yazıldı. Tez kapağı sırt kısmına kılavuzda belirtilen şekilde (yazının yönüne dikkat!) ad, program, yıl yazıldı. Onay sayfası uygun şekilde hazırlandı (kazanılan unvanlar YÜKSEK LİSANS veya DOKTORA olmalıdır) imzalatıldı (Enstitü Müdürü nün imzası da gereklidir, imzaların aynı renk kalemle atılmasına dikkat edilmelidir). Dizinler kılavuzda belirtildiği gibi sıralandı. Ön sayfalara i, ii, iii şeklinde Roma rakamları konuldu. Sayfa numaraları kılavuzda belirtildiği şekilde konuldu. Sayfa düzeni kılavuzda belirtildiği şekilde yapıldı. Ana metin harf büyüklüğü 12 punto olacak şekilde basıldı. Dipnot harf büyüklüğü 10 punto olacak şekilde basıldı. Ana metin satır aralığı 1.5 olacak şekilde yazıldı. Kaynaklar listesinde, her kaynağa numara verildi. Kaynak gösterme ilkelerine ve künye kurallarına uygun şekilde yazıldı. Ekler kılavuzda belirtildiği gibi verildi.

12 12 TEZ YAZILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNERGE Hacettepe Üniversitesi Senatosu tarafından kabul edilmiştir Tarih: , Karar No.: DİKKAT! Tez çalışmaları Hacettepe Üniversitesi Senatosu ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü yetkili kurulları tarafından alınan araştırma ve bilim etiği ilke ve kararları na uygun olarak planlanmalı, sürdürülmeli ve tamamlanmalıdır. Gerektiğinde danışmak için Enstitü Müdürlüğü ne başvurunuz. Açıklanmasını istediğiniz hususlar hakkında Enstitü gerekli bilgilendirmeyi yapmakla yükümlüdür. Ayrıntılı bilgi için: Amaç ve Kapsam Bu yönergenin amacı, Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Sınav Yönetmeliği uyarınca Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü nde hazırlanan Yüksek Lisans ve Doktora tezlerinin yazımı, basımı ve tez sınav jürisi üyelerince değerlendirilmesi ile ilgili esasları düzenlemektir. Kısaltmalar ve Tanımlar Bu yönergede kullanılan kısaltmalar aşağıdaki anlamları ifade eder: Enstitü: Hacettepe üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Senato: Hacettepe Üniversitesi Senatosu. Anabilim Dalı: Enstitü de eğitim programı bulunan Anabilim Dalı. Tez: Yüksek lisans tezi ve/veya doktora tezi. 1. Bölüm: TEZ YAZIM YÖNERGESİ Madde 1. Kağıt Özellikleri En az 80, en çok 100 gram birinci hamur beyaz kağıt kullanılmalıdır. Kağıt standart A4 (20.99 cm x 29.7 cm) boyutlarında olmalıdır. A. Kapak ve Cilt Kapak, iyi kalite beyaz bristol kartondan yapılmalı, tez metni, özel sayfalar ve ekleriyle birlikte uygun şekilde yapıştırılarak tek bir cilt haline getirilmelidir. Standart büyüklük dışında kalan basılı ve diğer (video kaset, vb.) materyel ayrı bir ek halinde uygun zarf/kutu(lar) içinde teslim edilmelidir.

13 13 B. Baskı Tezler, bilgisayar kullanarak, lazer ya da lazer kalitesinde çıktı veren yazıcı ile kağıdın yalnızca bir yüzüne basılmalıdır. Bu kılavuzda yer alan terimler ve tanımlamalar (satır aralığı, punto vb.) gelişmiş kelime işlem programları nda (Microsoft Office Word, Word Perfect vb.) varolan fonksiyonlar dikkate alınarak seçilmiştir. Bu nedenle tez yazımında paket programların kullanılması tavsiye edilir. Kullanılacak harf karakteri, el yazısı benzeri ya da çok süslü olmamak kaydıyla herhangi bir kitap karakteri olabilir; ana metnin harf büyüklüğü 12 punto, dipnotlar 10 punto olmalıdır. Tek sayfaya sığdırılan tablo ve şekillerde daha küçük karakterler kullanılabilir. Alt ve üst indisler metin harf büyüklüğünden daha küçük olmalıdır. Yazımda noktalama işaretlerinden sonra bir boşluk bırakılmalıdır. Noktalama işaretlerinden önce boşluk bırakılmamalıdır. Madde 2. Sayfa Düzeni Sayfalar A4 boyutunda olmalıdır. Her sayfanın sol kenarında 4 cm, alt ve üst kenarlarında 3 cm, sağ kenarında ise 2.5 cm boşluk bulunmalıdır. Belirlenen metin bloğu çerçevesi dışına taşılmamalıdır (Şekil 1). Şekil 1. Sayfa düzeni Yazım düzenini korumak amacı ile tüm satırlar aynı hizada bloklanmalıdır.

14 14 A. Sayfaların Numaralandırılması Sayfa numaraları, kelime işlem programlarının sunduğu olanaklar kullanılarak konulmalı; iç kapak dışında tüm sayfalar numaralandırılmalıdır. Teşekkür, Özet, İngilizce Özet, İçindekiler, Simgeler ve Kısaltmalar, Şekiller ve Tablolar dizinleri gibi tez ön sayfaları i, ii, iii, iv, v... şeklinde küçük harf Roma rakamları ile; giriş bölümü ile başlayan diğer sayfalar ise 1, 2, 3, 4, 5,... şeklinde numaralandırılmalıdır. Sayfa numaraları sayfanın yukarı kısmına metin bloğunun sağ kenar hizasında olacak şekilde konulmalıdır, önünde ve arkasında parantez, çizgi gibi işaretler konulmamalıdır. B. Satır Aralıkları Ana metinde satır araları 1.5 satır olmalıdır. Şekil altı yazıları ve tabloların açıklamaları ile alıntılar ve kaynaklar dizininin yazımında da aynı aralık kullanılmalıdır. Dipnot metinlerinde satır aralığı 1 satır olmalıdır. Paragraflar arasında da satır aralığı 1.5 satır olmalı ancak, her yeni paragraf 1.25 cm içeriden başlamalıdır. Birinci dereceden bölüm başlıkları, Teşekkür, Özet, İngilizce Özet, tüm Dizinler ve Kaynaklar için sayfa başı yapılmalıdır. İkinci ve üçüncü dereceden başlıklardan önce 12 punto boşluk bırakılmalıdır, ayrıca, üçüncü dereceden başlıklar 1.25 cm içeriden başlatılmalıdır. Ana metinle şekil, tablo ve formüller arasında önce ve sonrasında olmak üzere birer satır boşluk bırakılmalıdır. Şekil ve şekil alt yazısı ile tablo ve tablo üst yazısı arasında da 6 punto luk bir boşluk olmalıdır. C. Bölüm ve Alt Bölümler Tezin bölüm ve alt bölümlerinin belirlenmesinde gereksiz ayrıntıya inilmemeli, mantıksal bir bütünlük izlenmelidir. Bölüm başlıkları metin ile aynı büyüklükte olmalıdır. Birinci derecede bölüm başlıkları büyük harf, ikinci ve üçüncü derece başlıklar ise her kelimenin ilk harfi büyük, diğerleri küçük harf olacak şekilde yazılmalıdır. İkinci ve üçüncü derecede başlıklarda yer alan ve, veya, ile gibi bağlaçlar küçük harfle yazılmalıdır. Tüm bölüm başlıkları koyu (bold) olmalıdır. Bölüm ve alt bölüm başlıkları, EK 1 de gösterildiği biçimde numaralandırılmalıdır. Normal olarak, üçüncü dereceden daha ileri alt bölüm başlığı kullanılmamalıdır. Ancak, bazı durumlarda daha ileri derecede alt bölüm başlığının kullanılması gerekirse, bunların ikinci ve üçüncü derece başlık kurallarına uygun olarak, fakat numaralandırılmadan ve içindekiler dizininde gösterilmeden yapılması kabul edilebilir. Madde 3. Yazım Planı Tezler, tez içeriğinin düzenlenmesi bölümünde verilen plana uygun olmalıdır. Madde 4. Metin A. Anlatım Tez dili açık, yalın ve bilimsel metne uygun olmalıdır. Anlatım, kısa ve öz cümlelerle yapılmalı, birinci şahıs ağzından olmamalıdır. Metinde geçen kimyasal madde isimleri ve terimler Türkçe yazılmalıdır. Zorunlu olarak yabancı dilden yazılması gerekli kelimeler italik olarak yazılmalıdır.

15 15 Örnek: Fenilbutazon, tirozin, oksidasyon, karotis arteri... bu sonuçlar daha önce Cannon un öne sürdüğü activation en masse teorisine uymamaktadır. B. Simgeler ve Kısaltmalar Tezde, standart kısaltmalar dışındaki kısaltmalar ancak çok gerekli oldukları durumlarda yapılmalıdır. Çok kullanılan, birden fazla sözcükten oluşan terimler için baş harfleri kullanarak kısaltma yapılabilir. Bu durumda yapılan kısaltma ilk geçtiği yerde parantez içerisinde, yalnızca bir kez açıklanmalıdır. Kısaltmalar ve simgeler (Örn., a, b, t, D, AKŞ) Simgeler ve Kısaltmalar dizininde ayrıca verilmelidir (EK 9). Örnek:... obstrüktif uyku apnesi sendromu (OUAS) Birden fazla sözcüğün baş harfleri kullanılarak yapılan kısaltmalarda araya nokta konulmamalıdır (TÜBİTAK, OUAS, AKŞ gibi). Kısaltmalar, terimlerin Türkçelerine göre yapılmalıdır ancak yerleşik yabancı dilden kısaltmalar oldukları gibi alınabilirler (AIDS, WHO, NATO gibi). Anatomik terimlerin kısaltmaları referans olarak alınmalıdır. Örn., Bkz., vb., gibi terim olmayan kısaltmaların sonuna nokta konulmalıdır. Ölçü birimleri metrik sistem ve uluslararası ünite sistemine uygun kısaltmalarla verilmelidir. Birimlere ilişkin kısaltmaların sonuna nokta konulmamalıdır. C. Metin İçinde Kaynak Gösterme DİKKAT! Kaynak gösterme kuralları için H. Ü. Senatosu nun gün ve sayılı kararı ile kabul edilen H.Ü. Bilimsel Yayınlarında Kaynak Gösterme İlkeleri ne bakınız. Sağlık Bilimleri Enstitüsü metin içindeki kaynak göstermelerde numaralandırma sistemini kabul etmiştir. Bunun dışında, kaynakça ve künye düzeni Senato nun kabul ettiği ilkeler doğrultusunda hazırlanacaktır. Kaynak gösterme ve kaynakça hazırlanmasında EndNote ya da Reference Manager gibi standart yazılım paketlerinin kullanılması önerilir. Tez içinde atıfta bulunulan her kaynak, kaynaklar dizininde mutlaka bulunmalıdır. Kaynaklar aşağıda verilen örneklere uygun olarak numara verilerek belirtilmelidir: Kaynak numaraları ilgili cümle sonuna parantez içinde yerleştirilmelidir. Birden çok kaynağa atıf varsa: (1, 5, 12 16) şeklinde olmalıdır. Burada 12 16, 12. kaynaktan 16. kaynağa kadar olan beş yayını kapsamaktadır. Yazar adına atıfta bulunuluyorsa, kaynaklar yazar adından hemen sonra parantez içinde numara olarak verilmelidir.

16 16 Örnek:... endotelinlerin çeşitli hipoksi ve/veya iskemi durumlarında salıverildikleri gösterilmiştir (64 66).... Miller ve Seals (47) ve Harvey (24), açıklanamayan bakteriyel enfeksiyonları olan çocukların % 26 sında... Kaynak Gösterirken Uyulması Gerekli Diğer Kurallar Kaynaklar metinde geçtikleri sıraya göre ya da alfabetik olarak dizilebilir. Bir başka yayın içindeki kaynağa atıf yapılıyorsa, sadece atıf yapılan yayın kaynak olarak gösterilir, esas kaynak ismen belirtilir: Örnek:... Barman ve diğ. (15) nin belirttiğine göre Reis ve diğerlerinin sempatoinhibitör nöronların kaudal ventrolateral medullada olduğunu bildirmiştir. İki yazarlı eserler kaynak gösterildiğinde, yazar soyadları arasına ve sözcüğü konulmalıdır: Örnek:... Goodman ve Gilman (6) İkiden fazla yazarlı eser kaynak gösterildiğinde, ilk yazarın soyadından sonra ve diğerleri şeklinde yazılır ya da aynı anlama gelen ve diğ. kısaltması kullanılır: Örnek:... Merahi ve diğ. Sözlü görüşme ve kişisel yazışmalar kaynak olarak gösteriliyor ise, görüşme/yazışma yapılan kişi veya kişilerin isimlerinin baş harfleri ve soyadları büyük harflerle yazılarak görüşme ve/ veya yazışma olduğu belirtilir. Sözkonusu kişiye ait diğer ayrıntılar (adres, unvan, vb.) eğer gerekiyorsa dipnot olarak verilmelidir. Sözlü görüşmeler veya kişisel yazışmalar, ayrıca yayınlanmadıkları taktirde, Kaynaklar dizinine konulmaz: Örnek:... (N. Aytan, sözlü görüşme)1... (Ö. Aran yazılı görüşme)2 Bir başka yayından alınan şekil ve tablolarda, şekil veya tablo açıklamasından sonra, kısa çizgiyi takiben yazarlarının adları belirtilir ve den ya da dan takıları eklenir. Mutlaka, metin içinde kullanılan kaynak belirtme usulüne uygun olarak kaynak belirtilmelidir: Örnek: Şekil 4.4. Uyku uyanıklık dönemlerinin EEG görüntüleri. Nosjean ve diğ. (45) nden alınmıştır.

17 17 D. Metin İçindeki Göndermeler Şekil ve tablolara yapılacak göndermelerde, gönderilen şekil veya tablolar, aynı ya da daha sonraki sayfalarda yer alıyorsa, gönderme aşağıdaki örneklerden birine uygun olarak yapılmalıdır: Örnek:... egzersiz öncesinde EMG alınmıştır (Şekil 2.7).... temporal kas a ait EMG sonuçları (Şekil 2.7), ilaç aldıktan EMG sonuçları Şekil 2.7 de gösterilmiştir.... veriler istatistiksel olarak değerlendirilmiştir (Tablo 4.3).... Değerlendirme sonuçları Tablo 4.3 de gösterilmiştir.... değerlendirme sonuçlarına göre (Tablo 4.3), kontrol grubu.. Daha önceki sayfalarda yer alan ve daha önce değinilmiş şekil ve tablolara yeniden gönderme yapılıyorsa, gönderme parantez içinde ve bakınız anlamına gelen Bkz. kısaltması kullanılarak yapılmalıdır: Örnek:... (Bkz. Şekil 1.3)... (Bkz. Tablo 2.2) E. Alıntılar Tez içinde, bir başka kaynaktan alınmış birden fazla cümle içeren bir bölüm, aynen aktarılmak isteniyorsa, ana metnin son satırından itibaren bir satır atlandıktan sonra, satır başı yapılarak, ayrı bir paragraf halinde, tırnak ( ) içerisinde ve italik harflerle yazılmalıdır. Metin ana metinden her iki taraftan 1.25 cm içeri geçecek şekilde bloklanmalıdır. Alıntıdan sonra ana metine geçerken yine bir satır atlanmalıdır. F. Dipnotlar Tezin herhangi bir sayfasında, metin içinde olması halinde konuyu dağıtacak ve okurken sürekliliği bozacak nitelikteki açıklamalar, kısa ve öz şekilde birkaç satırı geçmemek koşulu ile aynı sayfanın altına dipnot olarak verilebilir. Dipnotlar soldan sağa sayfanın ortasına kadar çizilen sürekli bir çizgi ile ayrılmalıdır. Çizgi ile ana metin arasında 1 satır atlanmalıdır. Dipnot çizgisi ile dipnot metni arasında 6 punto boşluk bırakılmalı, metin 1 satır aralığı kullanılarak yazılmalı ve harf büyüklüğü 10 punto olmalıdır (Şekil 2). Dipnotlar aynı sayfada birden çok ise, sayfadaki belirtme sırasına göre ve her sayfada birden başlanarak numaralandırılmalıdır. Dipnot numaraları kaynak gösterme sistemi ile karışmayacak şekilde üst indis ya da parantez içinde üst indis olarak konabilir. Ard arda yazılan iki dipnot, 6 punto boşluk kullanılarak ayrılmalıdır. Dipnotları yazarken, sayfanın alt kenarında bırakılması gereken 3 cm lik boşluğa taşılmamalıdır.

18 18 Şekil 2. Dipnotların yerleştirilmesi G. Şekil, Tablo ve Formüller a. Hazırlama Hazırlanacak şekiller (grafik, diyagram, fotoğraf vb.) yazı ile anlatımda güçlük çekilen, yapılan işi, anlatılmaya çalışılan düşünceyi veya elde edilen verileri daha etkili olarak aktarabilecek nitelikte olmalı, gereksiz şekillerden kaçınılmalıdır. Şekiller üzerinde yer alacak tüm çizgi, işaret, sembol, rakam ve yazılarda, bilgisayar yazıcısı, daktilo, rapido ya da letraset çıkartma türü bir araç kullanılmalıdır. Bu tür çizgi, işaret, sembol rakam ve yazılar, çıplak gözle kolayca seçilebilir ve okunabilir büyüklükte olmalıdır. Tez sayfası üzerine yapıştırılacak fotoğraflar, tez sayfaları arasında olabilecek kabarıklığı önlemek amacı ile ince fotoğraf kağıdı üzerine basılmalıdır. Bunlar için yüksek kaliteli bilgisayar çıktısı veya renkli fotokopi tercih edilir. b. Yerleştirme Şekiller, tez metni içerisinde, ilk değinildikleri sayfada ya da hemen sonraki sayfada yer almalıdır. Birbirleri ile ilgili çok sayıda tablo veya şekil aynı sayfa üzerinde yer alabilir. Şekil ve tablolar ile açıklamaları sayfa kenarında bırakılması gereken boşluklara taşmayacak şekilde yerleştirilmelidir (Şekil 3 ve 4).

19 19 Şekil 3. Şekillerin yerleştirilmesi Şekil 4. Tabloların yerleştirilmesi Bir şekilde birden fazla öge bulunabilir. Bu durumda, her bir öge sırayla A, B, C, D,... şeklinde simgelenerek tümüne tek bir şekil numarası verilir. Açıklamalarda herbir öge ayrı ayrı tanımlanmalıdır:

20 20 Tablo başlığı ve açıklamaları tablonun üstüne yazılmalı, metin alanı satır başından başlatılmalıdır. Tablo açıklamalarının yazımında da blok sistemi korunmalı; açıklamaların bir satırdan daha uzun olması halinde, ikinci ve diğer satırlar, açıklamanın satır başı hizasından başlamalıdır. Tablo ve şekil altı açıklamalarının sonuna nokta konulmalıdır. Şekil başlığı ve açıklamaları şeklin altında yer almalı ve metin bloğu sol ve sağ kenarları arasında ortalanmalıdır. Örnek: Tablo 3.1. Kekeleme, işitme kayıplı ve normal kişilerin cinsiyet ve yaşa göre dağılımları. Ortalamalar ± S.H. olarak verilmiştir. Şekil 2.3. Hastalığın tipik seyrini gösteren aşamalar: A) Cilt lezyonları B) Ağız içi veziküller C) Ağız içindeki ülserasyonlar Bireylerin kimliğini belli edecek tarzda fotoğraf konulmamalıdır. Hasta ya da deneklerin fotoğraflarında gözler kimliği belli etmeyecek şekilde bantlanmalıdır. Özel durumlarda, teze konulacak gözleri bantlı olmayan fotoğrafların yayınlanması için fotoğrafı çekilen kişiden izin alındığına ilişkin ibare bulunmalıdır. Şekillerin sayfa içine yerleştirilmesinde, sayfa kenarlarında bırakılması gereken boşluklara kesinlikle taşılmamalıdır (Şekil 3). Bu boşluklara taşacak şekiller ya küçültülmeli ya da ekte sunulmalıdır. Tez metni içerisinde katlanmış şekil veya tablo olmamalıdır. Bir sayfadan daha büyük olan tablolar, tez metni içinde bulunmak zorunda ise bir sayfa boyutlarında (uygun bir yerden) bölünmelidir. Tablonun devamı bir sonraki sayfada aynı tablo numarası ile ve aynı başlıkla verilmeli ancak tablo numarasından sonra parantez içinde Devam ibaresi yazılmalıdır. Metinde, geçen formüller ayrı paragraf halinde yazılmalı, önce ve sonra gelen paragraflarla arasında bir satır boşluk bırakılmalıdır. c. Numaralandırma Tüm tablo, şekil ve formüllerin numaralandırılmasında sadece rakamlar kullanılmalıdır. Bunlar, her bölüm içinde kendi aralarında, birbirlerinden bağımsız olarak ayrı ayrı numaralandırılmalıdır. Birinci Bölüm ün tablo ve şekilleri: Tablo Şekil İkinci Bölüm ün tablo ve şekilleri: Tablo Şekil d. Formüllerin Yerleştirilmesi Formüller numaralandırılırken, numaranın başında Formül ibaresi yer almamalı, bölüm içindeki sırasına göre numaralandırmalıdır. Ancak, metin içinde değinilirken Formül 2.1 şeklinde yazılmalıdır (Şekil 5).

21 21 Şekil 5. Formüllerin yerleştirilmesi e. Açıklamalar Tablo ve şekil açıklamaları olabildiğince kısa ve öz yazılmalıdır. Tüm açıklamaların yazımında 1.5 tam satır aralığı kullanılmalıdır. Tablo veya şekil ile (açıklamaları dahil) alt ve üst metin arasında bir satır boşluk bırakılmalıdır. Tablo açıklamaları, tablonun üstüne yazılmalı ve Tablo açıklamasının son satırı ile tablonun üst kenarı arasında 6 punto boşluk bırakılmalıdır Şekil açıklamaları ise, şeklin altına yazılmalı ve şekil altı açıklaması ile şeklin alt kenarı arasında 6 punto boşluk bırakılmalıdır Formüllere ait numaralar, formülün olduğu satırda, sayfanın sağ kenarından 2.5 cm içeride kalacak şekilde parantez içerisinde yazılmalıdır. Madde 5. Tez İçeriğinin Düzenlenmesi Her tez dört ana bölümden oluşur (EK 1). Ön sayfalar/özel sayfalar Tez metni Kaynaklar dizini Ekler Her bölüme ilişkin sayfa düzeni örnekleri kılavuzun sonunda ayrı ekler şeklinde verilmiştir. A. Tez Kapağı ve Özel Sayfalar Kapak düzeni Şekil 6 ve EK 2 de gösterildiği gibidir. Dış kapak ile iç kapak sayfası arasında ve dış kapağın arka sayfası ile tezin son sayfası arasında bir boş sayfa bırakılmalıdır.

22 22 Şekil 6. Tez kapağı a. İç Kapak Sayfası İç kapak sayfasının içeriği ve sayfa düzeni, tümüyle dış kapağın aynı olmalıdır (EK 3); yalnız, bu sayfada danışman (varsa ortak danışman) öğretim üyesinin adı da bulunur. Bu sayfa ana metinde kullanılan kağıt üzerine yazılmalıdır. İç kapağın sayfa numarası, ii olarak düşülmeli; ancak numara iç kapak üzerine basılmamalıdır. b. Onay Sayfası Tez savunmasından sonra tez danışmanı ve jüri üyelerinin tezi kabul ettiklerini ve tezin Sağlık Bilimleri Enstitüsü tarafından onaylandığını gösteren sayfadır (EK 4). Bu sayfada tez danışmanı ve jüri üyelerinin ad, ünvan ve üniversiteleri ile imzaları bulunur. Onay sayfası iii olarak numaralandırılmalıdır. c. Teşekkür Sayfası Teşekkür bölümü, olabildiğince kısa ve öz olarak yazılmalı ve bir sayfayı aşmamalıdır (EK 5). Bu sayfanın düzeni özet sayfası ile aynı olmalı, iv olarak numaralandırılmalıdır. Teşekkür sayfasında, tez çalışmasında ve tezin hazırlanmasında doğrudan katkısı bulunan kişiler ile, doğrudan ilgili olmadığı halde, olağan görevi dışında katkıda bulunan kişi ve kuruluşlara teşekkür edilmelidir. Tez çalışması, bir proje kapsamında veya bir kuruluşun desteği ile gerçekleştirilmiş ise; projenin ve ilgili kuruluşun adı da bu bölümde belirtilmelidir.

23 23 d. Özet ve İngilizce Özet (Abstract) Tezin bir sayfayı geçmeyen özeti (sayfa v) ve İngilizce çevirisi (sayfa vi) teşekkür sayfasından hemen sonra yer almalı; ve Roma rakamları ile numaralandırılmalıdır. EK 6 ve EK 7 de bu bölümlerin yazımına örnek verilmiştir. ÖZET başlığı, tümüyle büyük harflerle; sayfanın üst kenarından 3 cm aşağıya ortalanarak yazılmalıdır. Başlıktan sonra 1 satır boşluk bırakılmalıdır. İlk satır, paragraf başı yapılmaksızın, sol kenar boşluğu hizasından başlamalıdır. Bu sayfada, önce, tez sahibinin adı, tezin başlığı, hangi programda ne tezi olarak yapıldığı ve Ankara, yılı ibareleri koyu (bold) harflerle yazılmalı, ardından paragraf başı yapmadan, özet metni başlamalıdır. Özette, tez çalışmasının amacı, kapsamı, kullanılan yöntem(ler) ve varılan sonuç(lar), açık ve öz olarak belirtilmeli, ancak, Amaç, Yöntem, Sonuç gibi alt başlıklar kullanılmamalıdır. İngilizce Özet (ABSTRACT) sayfasının içeriği ve sayfa düzeni tümüyle özet sayfasının aynı olmalıdır. Özet ve Abstract sayfasında ayrıca, tez metni ile ilgili en fazla beş anahtar kelime (keywords) Türkçe ve İngilizce olarak verilmelidir. Anahtar kelimeler özet (abstract) metninden sonra bir satır atlanarak yazılmalıdır. Anahtar kelimelerin, çalışmayla ilgili ancak, başlıkta yer almayan kelimelerden seçilmesi daha uygundur. Anahtar kelimeler Medical Subject Headings (MeSH) e de uygun olmalıdır. Anahtar kelimelerden sonra, eğer varsa, tezin yapımında desteği olan kuruluşların adları ve proje numaraları bulunmalıdır. Abstract sayfası yukarıda belirtilen formata uygun olarak bir sayfayı kesinlikle aşmamalıdır. B. Dizinler a. İçindekiler Dizini EK 8 deki örneğe uygun olarak hazırlanmalıdır. Özet sayfasından başlayarak tüm özel sayfalar, tez metninin içerdiği tüm bölüm ve alt bölüm başlıkları, ek açıklamalar, kaynaklar ve ekler, içindekiler dizininde eksiksiz olarak gösterilmelidir. Tezde kullanılan her bir başlık, içindekiler dizininde hiç bir değişiklik yapılmaksızın, yer almalıdır. İçindekiler dizininde her başlığın hizasına, sadece o başlığın yer aldığı ilk sayfanın numarası yazılmalıdır. İÇİNDEKİLER başlığı, tümüyle büyük harflerle sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya ve ortalanarak yazılmalıdır. Tezden ayrı sunulmuş olmasına karşın EKLER de, İçindekiler dizininin sonunda yer almalı, ancak bunlara ait sayfa numaraları dizinde gösterilmemelidir. b. Simgeler ve Kısaltmalar Dizini EK 9 daki örneğe uygun olarak SİMGELER VE KISALTMALAR başlığı büyük harflerle, sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya ve ortalanarak yazılmalıdır. Dizinde simge ve kısatmalar alfabetik sırada verilmelidir.

24 24 c. Şekiller Dizini Şekiller dizini, EK 10 daki örneğe uygun olarak hazırlanmalıdır. ŞEKİLLER başlığı, büyük harflerle sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya ve ortalanarak yazılmalıdır. Şekiller dizinindeki şekil altı açıklamaları, tez metni içindeki şekil altı açıklamasının tümüyle aynı olmalıdır. Ancak, açıklamanın başlık kısmı dışında kalan p değerleri ve diğer bilgilerin yazılması gerekmez. d. Tablolar Dizini EK 11 deki örneğe uygun olmalıdır. TABLOLAR başlığı, büyük harflerle sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya ve ortalanarak yazılmalıdır. Tablolar dizinindeki açıklamalar, tez metni içindeki tablo açıklamalarıyla tümüyle aynı olmalıdır. Ancak, şekiller dizininde olduğu gibi, p değerleri ve diğer bilgilerin yazılması gerekmez. C. Tez Metni a. Giriş Bu bölümde çalışmanın amacı, varsayımları ve kapsamı gibi, okuyucuyu yönlendirici nitelikte bilgiler bulunur. Giriş bölümünde ikinci ve üçüncü dereceden altbaşlıklar bulunabilir. b. Genel Bilgiler Burada tez konusunda önceden var olan literatür bilgileri, yapılan çalışma bağlamında gözden geçirilir. Konuya ilişkin sorunlar saptanır, varolan çözüm önerileri giriş bölümünde belirtilen amaç, kapsam ve varsayımlar doğrultusunda değerlendirilir. Olası varsayımlardan hangilerinin bu tez kapsamında test edileceği anlatılır. Literatür bilgileri derlenerek amaçlar ve kullanılacak yöntem arasında sebep sonuç ilişkileri kurulur. c. Gereç ve Yöntem (Bireyler ve Yöntem) DİKKAT! Tez çalışmaları sırasında elde edilen veriler H. Ü. Senatosu nun gün ve sayılı kararı ile kabul edilen Hacettepe Üniversitesi nde yapılan araştırmaların ve laboratuvar çalışmalarının kayıt sistemlerine ilişkin ilkeler e uygun şekilde kaydedilmiş olmalıdır. Giriş ve Genel Bilgiler bölümlerinde oluşturulan varsayımların nasıl test edildiği bu bölümde ayrıntılı olarak anlatılır. Kullanılan laboratuvar ve gözlem teknikleri, anketler ve diğer ölçüm şekilleri tarif edilir. Veri elde etme biçimleri ve deney grupları tanımlanır. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinin nasıl yapıldığı belirtilir. Tüm tezlerde, insan deneklerin kullanıldığı durumda H.Ü. Tıbbi, Cerrahi ve İlaç Araştırmaları Etik Kurulu nun, hayvan deneylerinin yapıldığı durumlarda da H.Ü. Deney Hayvanları Etik Kurulu nun onayının alınması gereklidir. Bu bölümde etik kurul onay tarihi ve numarasının yazılması zorunludur.

25 25 d. Bulgular Bu bölümde bir önceki bölümde tarif edilen yöntemlerle elde edilen veriler belli bir mantıksal analitik bütünlük ve akış içinde sunulur. Verilerin uygun istatistiksel yöntemlerle analiz edilmesi gereklidir. Yazarın, verileri daha anlaşılır hale getirmek için tablo, grafik, vb. yapması beklenir. Gerekirse şekil, fotoğraf ve benzeri görüntüler kullanılır. e. Tartışma Bulgular, Giriş ve Genel Bilgiler bölümlerinde verilen çerçeve içinde tartışılır. Bu bölümde çalışmanın bilime nasıl bir katkıda bulunduğu mutlaka belirtilmeli, özgün kısımları vurgulanmalıdır. Test edilen varsayımların kabul ya da red edilip edilmedikleri ve amaçlara ne ölçüde varıldığı yazılmalıdır. Tartışmada, daha çok, Giriş ve Genel Bilgiler de sözedilen varsayımların tez çalışması ile elde edilen bulgularla ne ölçüde desteklendiği hususu üzerinde durulmalıdır. Bu bağlamda, spekülatif yorumlardan olabildiğince kaçınılmalıdır. f. Sonuç ve Öneriler Bu bölümde, tez çalışmasından elde edilen sonuçlar, olabildiğince genel fakat açık seçik ve öz olarak yazılmalıdır. Gerektiğinde, sonuçlar madde madde yazılabilir. Tez çalışmasını yapan kişinin, kendinden sonra aynı konuda ya da ilgili konularda çalışacak kişilere veya başka kurum ve ilgililere iletmek istediği öneriler varsa, bunlar öneriler başlığı altında yazılabilir. Sonuçlar ve öneriler birarada da işlenebilir. Yukarıda ana hatlarıyla verilen tez bölümleri, çalışmanın türüne, yazarın üslubuna ve bazı özel ölçülere göre ufak tefek değişiklikler gösterebilir. D. Kaynaklar DİKKAT! Kaynak gösterme kuralları için H. Ü. Senatosu nun gün ve sayılı kararı ile kabul edilen H.Ü. Bilimsel Yayınlarında Kaynak Gösterme İlkeleri ne bakınız. Sağlık Bilimleri Enstitüsü metin içindeki kaynak göstermelerde numaralandırma sistemini kabul etmiştir. Bunun dışında, kaynakça ve künye düzeni Senato nun kabul ettiği ilkeler doğrultusunda hazırlanacaktır. Kaynak gösterme ve kaynakça hazırlanmasında EndNote ya da Reference Manager gibi standart yazılım paketlerinin kullanılması önerilir. KAYNAKLAR başlığı, büyük harflerle, sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya ve ortalanarak yazılmalıdır (Şekil 7). Kaynakların gösterilmesi ve Kaynaklar dizini (EK 12) yazım planı kaynaklar formatına uygun olmalı ve her kaynağın yazar adı, başlığı, kitap ya da dergi adı, sayfası ve basım yılı belirtilmelidir. Kaynakların tümü (kitap, dergi makalesi, vb.) aynı formatta yazılmalıdır. Ancak, yazar adları arasında yabancı dilden bağlaç ve kısaltmalar (and, in, et, und, et al., gibi) kullanılmamalı ve mutlaka sıra numarası verilmelidir. Her kaynak ayrı bir paragraf olacak şekilde yazılmalı ve paragraf aralarında 6 punto boşluk bırakılmalıdır.

26 26 E. Ekler Tezin ana bölümleri içinde yer almaları halinde konuyu dağıtıcı, okumada sürekliliği engelleyen nitelikte ve dipnot olarak verilemeyecek kadar uzun olan açıklamalar bu bölümde verilmelidir. Bu bölümde yer alacak her bir açıklama için uygun bir başlık seçilmeli ve bunlar, sunuş sırasına göre EK 1, EK 2, EK 3,... şeklinde adlandırılmalıdır. İstenildiği takdirde tez sahibinin kısa özgeçmişi de bu kısmın sonuna ayrı bir ek numarası verilerek eklenebilir. Metin içinde ek lere yapılan göndermeler (Bkz. EK..) şeklinde olmalıdır. Her bir ek bölümü, sayfa başı yapılarak başlamalı ve sayfa numaraları, bir önceki bölümün sayfa numaralarını izlemelidir. Ekler, İÇİNDEKİLER dizininde sırasıyla ve eksiksiz olarak verilmeli, ancak sayfa numaraları gösterilmemelidir. F. Diğer Ekler (Bilgisayar Disketi, CD ROM, Video Kaset vb.) Araştırma ile ilgili olarak boyutları, nitelikleri ve/veya kapsamları nedeni ile tez ile birlikte sunulamayacak materyal tezden ayrı olarak EKLER başlığı altında ve ayrı bir kapak veya uygun bir zarf ya da kutu içerisinde verilmelidir. Bunların üst kapak ve sayfa düzeni tümüyle tez kapağıyla aynı olmalıdır. 2. Bölüm: TEZLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Madde 6. Tezlerin yazılması ve savunulması Tezin yazılması ve savunulması süreci Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliği nin ilgili maddelerinde belirtilen şekilde yapılır. Her bir tez savunma sınavı jüri üyesi aşağıda belirtilen Tez Değerlendirme Kriterleri ni dikkate alarak tezi değerlendirir ve Yüksek Lisans Doktora Tez inceleme ve Değerlendirme Formu nu doldurarak Tez Savunma Sınav Tutanağı na ekler. Tezlerin Tez Yazım Yönergesine uygunluğu Tez öğrencisinin sorumluluğundadır ve Enstitü ye teslim edilmeden önce Danışman tarafından kontrol edilir. Madde 7. Tez Değerlendirme Kriterleri Tez savunma sınavı jüri üyeleri tezleri değerlendirirken aşağıdaki kriterleri gözönünde bulundururlar. A. Sunum Okuyucu tezi hiçbir güçlükle karşılaşmadan okuyabilmelidir. Metin, açık ve anlaşılabilir olmalıdır. Metin, kelime açısından ekonomik olarak tasarlanmalıdır. Gereksiz tekrarlardan kaçınılmalıdır. Okuyucu, metin içinde atıf yapılan tablo, resim ve grafikleri kolaylıkla bulabilmelidir. Kaynaklar dizini eksiksiz ve doğru olmalıdır. Kaynakların güncel olmasına dikkat edilmelidir. B. Bütünlük Tezin bütünlük göstermesi çok önemlidir. Bu yüzden, tez bölümleri birbirlerine belirli bir mantıksal ve analitik bütünlük ve akış içinde bağlanmalıdır.

27 27 C. Özgünlük ve Yaratıcılık Doktora tez çalışması bilime yenilik getirme, yeni bir bilimsel yöntem geliştirme veya bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama niteliklerinden en az birini sağlamalıdır. Doktora tezinin esasını oluşturan araştırma ve bu araştırmanın metin haline getirilmesi aday tarafından yapılmalıdır. Ancak, seçilen araştırmaya bağlı olarak araştırıcının bağımsızlık derecesi etkilenebilir. Örneğin, bazı durumlarda öğrenciler büyük bir grubun bir parçası olarak çalışabilirler. Buna rağmen aday, bağımsız araştırma yapabilme yeteneğini göstermelidir. D. Araştırmaya Neden Olan Problem Araştırmaya neden olan problem Giriş bölümünde kısa ve açık olarak tanımlanmalıdır. Bu sırada bu problemin çözümüne yönelik olarak test edilecek varsayımlar ve/veya cevaplanması düşünülen sorular da belirtilmelidir. E. Genel Bilgiler (İlgili Literatürün Özetlenmesi) Burada tez konusunda daha önceden var olan literatür bilgileri, yapılan çalışma bağlamında gözden geçirilir. Bu bölüm literatür bilgilerini gösteren bir katolog tarzında olmamalıdır. Mevcut bilgiler analitik ve eleştirel bir yaklaşımla incelenir. Konu ile ilgili sorunlar saptanır, çözüm önerileri GİRİŞ bölümünde belirtilen çalışmanın amacı, varsayımları ve kapsamı doğrultusunda değerlendirilir. Olası varsayımlardan hangilerinin bu tez kapsamında test edileceği anlatılır. Literatür bilgileri derlenerek, amaçlar ve kullanılacak yöntemler arasında neden sonuç ilişkisi kurulur. İyi bir genel bilgiler bölümü, kısa ve öz olmalı, bunun yanısıra okuyucuda ilgi uyandırmalıdır. Bu yüzden, tez konusu ile doğrudan ilgili çalışmalara mutlaka yer verilmeli, konu için çok önemli olmayan veya konu dışı çalışmalardan kaçınılmalıdır. Kullanılacak bilgi orijinal kaynağından edinilmeli, bu amaçla ikincil kaynaklar kullanılmamalıdır. F. Gereç ve Yöntem (Bireyler ve Yöntem) Araştırmanın amacına ulaşmasını sağlayacak veri tipinin ne olduğu ve bu verinin hangi yöntemlerle toplandığı bir plan dahilinde ve ayrıntılı olarak verilmelidir. En uygun yöntemlerin kullanımı her zaman mümkün olmadığı için seçilen yöntemlerin, üstünlükleri ve yetersizlikleri belirtilmeli ve seçilme gerekçesi tartışılmalıdır. Yapılan analizler, araştırmaya neden olan problemin çözümü ile ilgili olarak ileri sürülen varsayımların test edilmesine ve/veya soruların cevaplanmasına yönelik olmalıdır. Verilerin değerlendirilmesinde kullanılan analitik yöntemlerin seçilme gerekçeleri ve yeterlilikleri (varılması istenen amaç açısından) tartışılmalıdır. Değerlendirmeler sırasında ortaya çıkan problemler belirtilmeli ve onların hangi yaklaşım(lar)la çözüldüğü açıklanmalıdır. Aday veri analizi sırasında daha önceden öngörülemeyen özellikleri fark edebilmelidir. Aday güvenilirlik ve tarafsızlık konusunda hassasiyet göstermelidir. Tezlerde, insan deneklerin kullanıldığı durumlarda Tıbbi, Cerrahi ve İlaç Araştırmaları Yerel Etik Kurulu nun, deney hayvanlarının kullanıldığı çalışmalarda ise, Deney Hayvanları Yerel Etik Kurulu nun onayı bulunmalıdır. Bu bölümde etik kurul onay tarihi ve numarası belirtilmelidir.

28 28 G. Bulgular Yazar, çalışmasında elde ettiği bulguları belli bir önem hiyerarşisi içinde vermeli ve analitik bir bütünlük içinde sunmalıdır. İstatistik yöntemler ve verilerin sunuş biçimi uluslararası yayın standartlarına uygun olmalıdır. Tablo, şekil ve diğer görsel malzemeler amacına uygun şekilde ve sayıda, hazırlanmalıdır. H. Tartışma Tez çalışmasının, o araştırma alanına yaptığı katkılar değerlendirilmelidir. Aday kendi çalışması ile genel bilgiler bölümünde verilen çalışmalar akılcı bir bakış açısı ile karşılaştırmalıdır. Ana bulgular, kuramsal ve uygun olduğu durumlarda uygulama açısından tartışılmalıdır. Tartışma bölümünde araştırma sürecinin bütününe ait düşünceler de yer almalıdır. Böylece adayın tez çalışması süresince neler öğrendiği anlaşılır. Tez çalışmasının araştırma planının ve kullanılan yöntemlerin yetersizliklerinin elde edilen bulgular ışığında tartışıldığı, diğer seçeneklerin ve/veya kullanılabilecek ilave yöntemlerin belirtildiği bir kısım tartışma bölümü içinde yer almalıdır. Araştırılan konuda hala aydınlatılması gereken noktalar varsa belirtilmelidir. 3. Bölüm: YÜRÜRLÜLÜK Madde 8. Yürürlülük Bu yönerge hükümlerini Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü yürütür. Bu amaçla gerekli idari formları tasarlar, ilgilileri bilgilendirir, tezlerin yönergeye uygun şekilde teslim edilip edilmediğini kontrol eder.

29 29 EKLER EK 1: Tez Planı ve Başlık Numaralandırma Sistemi

30 30 EK 2: Dış Kapak Sayfası Örneği

31 EK 3: İç Kapak Sayfası Örneği 31

32 Ek 4: Onay Sayfası Örneği 32 Anabilim Dalı: Program: Tez Başlığı: Öğrenci Adı-Soyadı: Savunma Sınavı Tarihi: Bu çalışma jürimiz tarafından yüksek lisans/doktora tezi olarak kabul edilmiştir. Jüri Başkanı: Tez danışmanı: Üye: Üye: Üye: Unvanı, Adı-Soyadı (Kurumu) Unvanı, Adı-Soyadı (Kurumu) Unvanı, Adı-Soyadı (Kurumu) Unvanı, Adı-Soyadı (Kurumu) Unvanı, Adı-Soyadı (Kurumu) (İmza) (İmza) (İmza) (İmza) (İmza) ONAY Bu tez Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca yukarıdaki jüri tarafından uygun görülmüş ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilmiştir. (İmza) Unvanı, Adı-Soyadı Müdür

33 EK 5: Teşekkür Sayfası Örneği 33

34 34 EK 6: Özet Sayfası Örneği

35 EK 7: İngilizce Özet Sayfası Örneği 35

36 36 EK 8: İçindekiler Dizini Örneği Gerektiğinde birden fazla sayfa içerebilir

37 37 EK 9: Simgeler ve Kısaltmalar Dizini Örneği EK 10: Şekiller Dizini Örneği

38 38 EK 11: Tablolar Dizini Örneği EK 12: Kaynaklar Dizini Örneği

39 39 BİLİMSEL YAYINLARDA KAYNAK GÖSTERME İLKELERİ Hacettepe Üniversitesi Senatosu tarafından kabul edilmiştir Tarih: , Karar No.: Hazırlayanlar Prof. Dr. Serap Kurbanoğlu Komisyon Başkanı Edebiyat Fakültesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Prof. Dr. Hakan S. Orer Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Ahmet Rifat Özdural Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü Prof. Dr. Turan Akay Fen Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü Prof. Dr. Türev Berki H.Ü. Devlet Konservatuarı, Etnomüzikoloji ve Folklor Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ender Ateşman Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdür Yardımcısı Edebiyat Fakültesi, Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü Yrd. Doç. Dr. Zülfikar Sayın Güzel Sanatlar Fakültesi, Grafik Bölümü