TÜBİTAK KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI (1007 PROGRAMI)

Transkript

1 TÜBİTAK KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI (1007 PROGRAMI) PROGRAMIN AMACI TÜBİTAK ın, Ülkemizin rekabet gücünü ve refahını artırmak ve sürekli kılmak için; toplumun her kesimi ve ilgili kurumlarla işbirliği içinde, ulusal önceliklerimiz doğrultusunda bilim ve teknoloji politikaları geliştirmek, bunları gerçekleştirecek altyapı ve araçları oluşturmaya katkı sağlamak, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek ve yürütmek, bilim ve teknoloji kültürü oluşturmakta öncü rol oynamak olarak tanımlanan misyonu çerçevesinde, 10 Mart 2005 tarihli Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu Kararı ile başlatılan programın temel amacı, kamu kurumlarının Ar-Ge çalışmaları ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının giderilmesine ilişkin projelerin desteklenmesidir. TANIMLAR Araştırma Geliştirme Projesi: Amacı, kapsamı, süresi, bütçesi, özel şartları ile TÜBİTAK ve diğer kurum, kuruluş, gerçek veya tüzel kişilerce sağlanacak ayni ve/veya nakdi destek miktarları belirlenmiş; yeni bilgi ve teknoloji üretilmesi, bilimsel yorumların yapılması veya teknolojik/sosyal problemlerin çözümlenmesi için bilimsel esaslara uygun olarak yapılan çalışmaları, ülkemizin uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılması amacı ile ileri teknoloji uygulamasına yönelik yapılacak çalışmaları ve bu çalışma sonuçlarının; faydalı araç, gereç, malzeme, hizmet/ürün, yöntem, sistem ve üretim tekniklerine dönüştürülmesine ve/veya mevcutlarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalarıdır. BTYK tarafından hangi çalışmanın Ar-Ge olduğunun belirlenmesinde Frascati klavuzunun kullanılması kabul edilmiştir. Frascati klavuzu, TÜBİTAK tarafından Türkçe ye çevrilerek web sayfasında yayınlanmıştır ( Müşteri: Ar-Ge ye dayalı çözüme ihtiyacı olan ve bu ihtiyacının karşılanması amacıyla Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş(ları) TÜBİTAK ın onayına sunulmak üzere belirleyen, bu kurum ve kuruluşlarla yaptığı protokol çerçevesinde Ar-Ge projesinin amacını, kapsamını, süresini, bütçesini, şartlarını ve beklenen sonuçlarını tanımlayan, proje çıktılarını kullanmayı taahhüt eden, Proje Öneri Formunu ve Proje destekleme sözleşmesini, proje yürütücüsü kurum/kuruluş(lar) ile müştereken imzalayan, TÜBİTAK a destek başvurusunda bulunan, proje destek başvurusunun kabul edilmesi ve sözleşme imzalanması durumunda projenin izlenmesi, denetlenmesi ve Başkanlıkla eşgüdümünün sağlanmasından sorumlu olan kamu kurumunu/kuruluşunu, Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş(lar): Proje hazırlama ve proje yürütme, beceri, deneyim ve altyapısına sahip; projenin bilimsel, teknik, idari, mali ve hukuki her türlü sorumluluğunu taşıyan, Müşteri ve TÜBİTAK ile birlikte proje destekleme sözleşmesini imzalayan, projenin yürütüldüğü kamu Ar-Ge birimi, üniversite, TÜBİTAK birimi ve/veya özel kuruluşu, İş Paketi: Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş(lar)ın proje kapsamında yapacakları münferit faaliyetleri, Proje Yürütücüsü/Yürütücüleri (PY): Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş(lar) tarafından sorumluluğu altındaki proje faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla görevlendirilen ve proje yürütme sorumluluğunu taşıyan kişiyi veya kişileri, Proje Yürütme Grubu (PYG): Projenin birden çok Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş ile birlikte gerçekleştirilecek olması durumunda, tüm Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş(lar)ın temsil edildiği, projenin bilimsel ve teknik olarak sözleşmeye uygun şekilde yürütülmesinden, projeye ilişkin raporların hazırlanmasından, verilmesinden ve sunulmasından, harcamaların projenin gereklerine uygunluğunun sağlanmasından sorumlu olan grubu, Proje Yöneticisi: Projenin birden çok Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş ile birlikte gerçekleştirilecek olması durumunda PYG tarafından seçilen, PYG adına idari ve bilimsel sorumluluk taşıyan ve PYG yi temsilen yazışmaları yapan kişiyi, Bursiyer: Tatbikat amacıyla projede yer alan, Türkiye de kurulu yüksek öğretim kurumlarında lisansüstü eğitimlerini yapan öğrenciler ile doktoralı kişileri, Araştırmacı: İlgili bilim ve/veya teknoloji alanında gerekli uzmanlığa sahip, yenilikleri izleyen, proje sonuçlarını bilimsel yöntemlerle değerlendirip yayımlayabilecek ve/veya uygulamaya dönüştürebilecek düzeydeki kişileri, Danışman: Projenin özel uzmanlık gerektiren tali konularından birinde, hizmetinden yararlanılmak üzere geçici olarak görev alan araştırmacı veya uzmandır. Kısa/Sınırlı olmayan ve devamlı katkı yapacak kişiler araştırmacı olarak görevlendirilir. Yardımcı Personel: Teknisyen vs. 1

2 Proje Personeli: Proje yürütücüsü ile araştırmacı, yardımcı personel ve yerine göre danışmanlardan oluşan proje çalışanını, Proje Sonuçları Uygulama Planı (PSUP): Müşteri tarafından proje sonunda elde edilmesi öngörülen çıktıların kullanım programını gösteren ve sözleşme eki niteliğinde uygulama taahhüdünü, Protokol: TÜBİTAK a destek önerisinde bulunulmadan önce Müşteri ve Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş(lar) arasında imzalanmış olan ve gerek projenin konusunun, şartlarının, tarafların projedeki hak ve sorumluluklarının, gerekse de TÜBİTAK a karşı kendi aralarındaki sorumluluk paylaşımının belirlendiği ve Müşterinin proje çıktılarını kullanmayı taahhüt ettiği, proje destekleme sözleşmesinin eki niteliğindeki yazılı anlaşma ve eklerini, Proje Destekleme Sözleşmesi: İşbu kamu kurumları araştırma ve geliştirme projelerini destekleme programına göre yürütülecek projelere ilişkin proje destekleme sözleşmesini, Ekonomik Sınıflandırma Kodları: Proje öneri formunda yer alan ve TÜBİTAK tarafından kabul edilen proje bütçesinde yapılacak harcamaların nitelikleri itibariyle analitik kodlama sistemine uygun olarak gösterildiği bölümleri, (açıklamalar için yardımcı belgelere bakınız.) Fasıl: TÜBİTAK tarafından kabul edilen proje bütçesinde yapılacak harcamaların nitelikleri itibariyle ayrı ayrı gösterildiği bölümleri, TÜBİTAK: Projeye destek veren ve projeyi bilimsel, mali ve idari yönlerden izleyerek değerlendiren kurum olan Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu nu, Yönetmelik: TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projeleri Destekleme Programı Projeleri ile TÜBİTAK Birimlerince Yürütülen Projelere İlişkin Yönetmelik i ( adresinde yer alan 1007 yönetmelik ve esaslara bakınız), Özel Kuruluş: Ticaret sicil belgesi olan, yazılım geliştirmeye yönelik üretken hizmet alanında faaliyet gösteren, sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan Türkiye de yerleşik bütün kuruluşları ifade eder. KİMLER BAŞVURABİLİR Bakanlıklar, müstakil müsteşarlıklar, müstakil genel müdürlükler, başkanlıklar, il ve büyükşehir belediyeleri, valilikler olmak üzere tüzel kişiliğe sahip kamu kurum/kuruluşları müşteri olarak başvuru yapabilmektedir: Bu kurumlar, ihtiyaçlarına yönelik projeler için, üniversiteleri, Kamu Ar-Ge birimleri ve Ar-Ge yeteneği TÜBİTAK tarafından değerlendirilen ve uygun bulunan özel kuruluşları Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş olarak belirleyerek destek başvurusunda bulunabilirler. KİMLER PROJEDE YER ALABİLİR A. Proje Yürütücüsü, Araştırmacı ve Danışmanlar Proje ekibinde yer alacak yürütücü, araştırmacı veya danışmanların; Üniversite personeli olmaları durumunda, doktora/tıpta uzmanlık derecesine sahip olmaları gerekmektedir. Kamu kuruluşları veya özel kuruluşlarda çalışmaları durumunda, en az dört yıllık üniversite lisans eğitimi almış olmaları yeterlidir. B. Bursiyerler Türkiye de kurulu yüksek öğretim kurumlarında Lisansüstü (Yüksek Lisans ve Doktora) eğitimlerine devam etmekte olan öğrenciler veya öğrenci statüsündeki Araştırma Görevlileri bursiyer olarak; doktoralı olup herhangi bir kurum / işyerinde çalışmayan, 40 yaşını doldurmamış olan ve doktora/tıpta uzmanlık derecesinin alındığı tarih ile ilgili programın son başvuru tarihi arasında kalan sürenin 5 yıldan fazla olmaması koşulunu sağlayan kişiler ise doktora sonrası bursiyer olarak proje ekibinde yer alabilirler. TÜBİTAK - BİDEB bursu alanlar; projeden burs almamak koşuluyla proje ekibinde bursiyer statüsünde yer alabilirler. TÜBİTAK ın desteklediği herhangi bir projeden burs alanlar ise, ikinci bir projede bursiyer olarak görev alamazlar. NE ZAMAN BAŞVURULABİLİR Başvuru zamanları adresinde yer alan duyurulardan takip edilmelidir. NEREYE VE NASIL BAŞVURULABİLİR TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Proje Öneri formunda istenilen tüm bilgi ve belgeler açık ve anlaşılır şekilde, eksiksiz olarak hazırlandıktan sonra, 1 nüsha proje önerisi klasör içerisinde (mavi renkli, iki delikli geniş klasör olmalı, her bölüm ayraç ile ayrılmalı, sayfalar tek tek veya topluca bir naylon dosyaya konulmamalı, zımbalanmamalı, spiral ya da cilt yapılmamalıdır), tüm ekli dosyaların yer aldığı bir adet CD (Microsoft Word formatında) ve müşteri kamu kurumunun başvuru talebi yazısı ile birlikte 2

3 Araştırma Destek Programları Başkanlığına (ARDEB) elden, kargo veya posta yolu ile başvurulmalıdır. adresinde yer alan ön değerlendirme kriterlerine uymayan başvurular, bilimsel değerlendirmeye alınmayarak başvuru sahibi müşteri kuruma iade edilecektir. Belgelerin incelenmesi ve değerlendirilmesi esnasında gerek duyulması durumunda TÜBİTAK arzu ettiği bölümlerde bilgilerin düzeltilmesini, değiştirilmesini ve ek bilgiler verilmesini talep edebilir. Proje Önerileri değerlendirilirken proje öneri formu ile birlikte yollanan CD lerin içindeki bilgiler kullanılmaktadır. Bundan dolayı CD kopyasının basılı proje önerisi ve bütün ekleri (Proje öneri formunda bulunan proforma fatura ve özgeçmiş gibi belgeler de öneri formunda belirtilen ) ile aynı olması gerekmektedir. CD kopyası ile basılmış kopyanın aynı olmasını sağlayabilmek için Proje Önerisi verecek kurum/kuruluş(lar)ın, proje önerilerinin son haline geldiğinden emin olduktan ve başka bir eklemenin olmayacağına kanaat getirdikten sonra CD kopyasını yapmaları ve bu CD den TÜBİTAK a yollanacak baskıyı almaları gerekmektedir. DESTEK MİKTARI VE SÜRESİ ve BAŞVURUNUN DEĞERLENDİRME SÜRESİ Desteklenecek projeler için bir üst limit bulunmamaktadır. Proje süresi en fazla 48 ay olabilir. Proje önerilerinin değerlendirme süresi 4-6 aydır. Kamu Araştırmaları Grubu (KAMAG) Adres: Tunus Cad. No: Kavaklıdere-ANKARA Tel: /2020 Faks: Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Grubu (SAVTAG) Adres: Tunus Cad. No: Kavaklıdere-ANKARA Tel: Faks: E-Posta: 1007-kamu@tubitak.gov.tr E-Posta: 1007savtag@tubitak.gov.tr İLGİLİ TÜBİTAK ARAŞTIRMA GRUPLARI İLETİŞİM BİLGİLERİ Uzay Teknolojileri Araştırma Grubu (UZTAG) Adres: Tunus Cad. No: Kavaklıdere-ANKARA Tel: Faks:

4 TÜBİTAK KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJE ÖNERI FORMU GİRİŞ Açıklama: Bu form, TÜBİTAK a sunulacak olan (1007 Programı) Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Proje Öneri formunda bulunması gereken bölüm, bilgi, belge ve açıklamaları kapsayacak şekilde tasarlanmıştır. Formda her bir bölüm başlık halinde belirtilmiş ve gerekli durumlarda öneri sahibine yardımcı olmak amacıyla kısa açıklamalar yapılmıştır. Formu doldurmaya başlamadan önce bu açıklamaların dikkatle okunması gerekmektedir. Başvurunuzun değerlendirilebilmesi için form eksiksiz olarak doldurulmalı ve istenen tüm belgeler eklenmelidir. adresinde yer alan ön değerlendirme kriterlerine uymayan başvurular, bilimsel değerlendirmeye alınmayarak başvuru sahibi müşteri kuruma iade edilecektir. Bu bölüm TÜBİTAK tarafından doldurulacaktır. Proje Kayıt Tarihi : Proje No : 107 G 029 PROGRAM ADI Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı Projenin Değerlendirilmesini Önerdiğiniz Araştırma Grubu : KAMAG (Kamu Araştırmaları Grubu) SAVTAG (Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Grubu) UZAG (Uzay Araştırma Grubu) PROGRAM KODU 1007 Etik Kurul İzin Belgesi Var mı? : İzin Belgesi Var Gerekli Değil Başvurusu Yapıldı Projenin Gizlilik Derecesi: Yok Tasnif Dışı Hizmete Özel. Özel Gizli Çok Gizli Diğer Belirtiniz: Proje Önerisi Başka Bir Kuruluşa Sunuldu mu? Hayır Evet Belirtiniz:. Proje Başlığı : Mevcut ve Potansiyel Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları için Yönetim Plan Modeli Geliştirme Destek Başvurusunda Bulunan Müşteri Destek Başvurusunda Bulunan Müşteri Tel : Kamu Kurumunun Adı: Kamu Kurumunun Adresi: T.C. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Orman Bakanlığı- ANKARA Müdürlüğü Faks : Proje Yürütücüsü Kurum Kuruluşlar Adı Adresi Telefon ve Faks Vergi Sicil No Süleyman Demirel Üniversitesi SDÜ- Isparta Proje Yöneticisi / Proje Yürütücüsü Ünvanı, Adı, Soyadı Çalıştığı Kurum/Kuruluş Çalıştığı Kurum/Kuruluştaki Görevi T.C. Kimlik Numarası Prof. Dr. İdris OĞURLU S D.Ü Orman Fakültesi Öğretim Üyesi, AD Başkanı Önerilen Destek Miktarı (YTL) : Önerilen Proje Süresi (Ay) : 48 ay Onaylanan Destek Miktarı (YTL) : (Boş bırakınız) Önerilen Başlama Tarihi : 01 Nisan 2008 Onaylanan Proje Süresi (Ay) : (Boş bırakınız) Onaylanan Başlama Tarihi : (Boş bırakınız) (*)Kamu Kurumları için Müsteşar, Müsteşar Yardımcı, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı ve bu kadrolara muadil kişiler ile Üniversiteler için Rektör, Rektör Yardımcısı, Dekan, Dekan Yardımcısı, Yüksek Okul Müdürü, Başhekim ve Genel Sekreter Yürütücü ve Araştırmacı olamaz. (**)1007 Programında projelerin takvimi Müşteri kurum/kuruluş ihtiyacını, en somut çıktılarla en kısa zamanda karşılayacak şekilde planlanmalıdır. 4

5 I. Kabul ve Taahhüt Beyanları (Proje Yönetimi Grubu PYG) Bu öneri formunda verilen bilimsel varsayım ve düşünceler dışındaki bütün bilgilerin doğru ve eksiksiz olduğunu, Aksini açıkça belirtmediğim/belirtmediğimiz takdirde, bu formla yapılan proje önerisinde yer alan tüm resim ve ekli belge ile yayınların şahsımın/şahsımızın özgün eseri olduğunu, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu nun (TÜBİTAK) bu form ile yaptığım/yaptığımız proje önerisini kabul etmek zorunda olmadığını; Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına ve sair mevzuat hükümleri ile TÜBİTAK ın proje değerlendirme ve destekleme kural ve usullerini bildiğimi/bildiğimizi ve bu hükümlere uygun hareket edeceğimi/edeceğimizi, İşbu proje önerisinde bulunmakla TÜBİTAK tarafından yapılacak ve/veya yaptırılacak değerlendirme içerik ve sonucuna itiraz etmeyeceğimi/etmeyeceğimizi (yargı yolu hariç), TÜBİTAK ın yukarıda anılan kural ve usullerine ilişkin düzenlemelerini gerekli gördüğünde değiştirebileceğini ve yapılacak bu değişiklere de uymak zorunda olduğumu/olduğumuzu, kabul ve taahhüt ederim/ederiz. Yukarıda uymayı kabul ve taahhüt ettiğim/ettiğimiz kurallara uymadığımızın ve/veya verdiğim/verdiğimiz bilgilerde gerçeğe aykırı beyanda bulunduğumuzun TÜBİTAK ça saptanması halinde, TÜBİTAK tarafından alınacak karar ve uygulanacak yaptırımlara uyacağımızı kabul ve taahhüt ederim/ederiz. PROJE YÖNETİCİSİ (PYG BAŞKANI) / PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ (PYG ÜYESİ) Adı Soyadı ve Ünvanı Cep Tel T.C. Kimlik Numarası Çalıştığı Kurum/Kuruluş Prof. Dr İdris OĞURLU Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Çalıştığı Kurum/Kuruluştaki Görevi Öğretim Üyesi Telefon ve Faks Tarih /01/ Elektronik Posta Adresi İmzası İdris@orman.sdu.edu.tr PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ (PYG ÜYESİ) Adı Soyadı ve Ünvanı Cep Tel: T.C. Kimlik Numarası: Çalıştığı Kurum/Kuruluş Telefon ve Faks: E-Posta Adresi: Çalıştığı Kurum/Kuruluştaki Görevi Tarih: İmza PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ (PYG ÜYESİ) Adı Soyadı ve Unvanı Cep Tel: T.C. Kimlik Numarası: Çalıştığı Kurum/Kuruluş Telefon ve Faks: E-Posta Adresi: Çalıştığı Kurum/Kuruluştaki Görevi Tarih: İmza 5

6 II. Kabul ve Taahhüt Beyanları (Kurum/Kuruluşlar) Bu formu, projeyi öneren ve projenin yürütüleceği kuruluş olarak imzalayarak; Formda verilen bilimsel varsayım ve düşünceler dışındaki bütün bilgilerin doğru ve eksiksiz olduğunu, Önerilen proje TÜBİTAK ça kabul edilerek desteklendiği takdirde, TÜBİTAK ın tüm kural, şart ve düzenlemelerine uyacağını ve uyulmasını sağlayacağını, Projenin TÜBİTAK ça kabul edildiği şekilde yürütülmesi ve sonuçlanması için azami özeni göstereceğini, Ortaya çıkabilecek menfaat ihlallerini engelleyecek önlemleri alacağını, Bu menfaat ihlallerini belirleyecek mali açıklamaların gerektiğinde proje önerisinde görev alan ve/veya projeyle ilgili diğer kuruluş çalışanları tarafından yapılacağını, Gelişecek menfaat ihlallerini verilen proje desteğinin kullanımından önce önleyecek veya kontrol edecek tedbirleri alacağını, TÜBİTAK ça gerekli denetim ve izlemelerin yapılabilmesi için ihtiyaç duyulan ortam ve imkanları sağlayacağını, TÜBİTAK tarafından projeye verilen destek tutarının hızlı, etkin ve verimli kullanılmasını sağlayacağını, Tüm bu işlemler sırasında TÜBİTAK a gerekli bildirimleri zamanında yapacağını; aksi takdirde TÜBİTAK ın uygun gördüğü önlem ve yaptırımları uygulamaya yetkili olduğunu, TÜBİTAK ın gerekli gördüğünde projenin yürütülmesine devam edilmekle birlikte projenin yürütüldüğü kurum bakımından değişiklik yapabileceğini; bu durumda herhangi bir hak talebinde bulunmayacağını,kabul ve taahhüt eder. DESTEK BAŞVURUSUNDA BULUNAN MÜŞTERİ KAMU KURUMU YETKİLİSİNİN ADI SOYADI VE ÜNVANI Bünyamin KARACA TARİH İDARİ GÖREVİ (*) TELEFON/FAKS NO ELEKRONİK POSTA ADRESİ T.C Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşar Yrd. V. PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ KURUM/ KURULUŞ YETKİLİSİNİN ADI SOYADI VE ÜNVANI Prof. Dr. İsmail KARACA TARİH 25/01/ 2007 İDARİ GÖREVİ (*) TELEFON/FAKS NO ELEKRONİK POSTA ADRESİ Süleyman Demirel Üniversitesi Rektör Yardımcısı PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ KURUM/ KURULUŞ YETKİLİSİNİN ADI SOYADI VE ÜNVANI İMZA İMZA ikaraca@sdu.edu.tr TARİH İMZA İDARİ GÖREVİ (*) TELEFON FAKS NO (*) Bu kısımda imzası bulunan görevli kişi, kuruluşun proje sözleşmesinde imzası olacak üst düzey yetkilisi olmalıdır. (Üniversitelerde Rektör veya yetki verdiği Yardımcısı, Bakanlıklarda ve Müstakil Müsteşarlıklarda Müsteşar veya yetki verdiği Yardımcısı, Müstakil Genel Müdürlüklerde Genel Müdür veya yetki verdiği Yardımcısı, Başkanlıklarda Başkan veya yetki verdiği Yardımcısı, Valiliklerde Vali veya yetki verdiği Yardımcısı, İl ve Büyükşehir Belediyelerinde Belediye Başkanı veya yetki verdiği Yardımcısı v.b.) 6

7 III. İş Yükü Taahhüt Belgesi (Bu belge sadece Proje Yöneticisi ve Yürütücüleri için doldurulmalıdır.) SIRA AYIRACAĞI % GÖREVİ (*) NO ZAMAN 1 MEVCUT VE POTANSİYEL YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHALARI İÇİN 50 YÖNETİM PLAN MODELİ GELİŞTİRME PROJESİ YÜRÜTÜCÜLÜĞÜ 2 Diğer projeler 40 3 Lisans ve lisansüstü dersleri ve tez danışmanlığı 10 T O P L A M 100 PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ KURUM/ KURULUŞ YETKİLİSİ (4) ÜNVANI, ADI, SOYADI TARİH İMZASI Prof.Dr.İdris OĞURLU Prof. Dr.İsmail KARACA (*) Bu bölüme projedeki görevinin yanı sıra, proje süresince gerçekleştireceği diğer görevleri de (görev aldığı/yürüttüğü diğer projeler, verdiği dersler vb.) yazılmalıdır. (**) Proje Yürütücülerinin projeye ayıracağı zaman, en az TÜBİTAK Kamu Projeleri İdari ve Mali Esaslarında belirtildiği kadar olmalıdır. (***) Bu kısımda imzası olan kişi ilgili Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş yetkilisi olarak Proje Yürütücüsünün birinci derecedeki ita amiri olmalıdır. 7

8 IV. İş Birliği Protokolü Taslağı TÜBİTAK a destek önerisinde bulunmadan önce müşteri ve proje yürütücüsü kurum/kuruluş(lar) arasında imzalanmış olan ve gerek projenin konusunun, şartlarının, tarafların projedeki hak ve sorumluluklarının, gerekse de TÜBİTAK a karşı kendi aralarındaki sorumluluk paylaşımının belirlendiği ve müşterinin proje çıktılarını imkanları dahilinde kullanmayı taahhüt ettiği, proje sözleşmesinin eki niteliğindeki yazılı anlaşma ve eklerini kapsar. Tek yürütücü olan projeler için protokol müşteri ile yürütücü kuruluş hazırlamalıdır. İmzasız veya yönetmelik ve esaslarda belirtilen makamlarca imzalanmamış iş birliği protokolü, adresinde yer alan ön değerlendirme kriterlerine göre, bilimsel değerlendirmeye alınmayarak başvuru sahibi müşteri kuruma iade edilecektir. 1 TARAFLAR 2 TANIMLAMALAR VE KISALTMALAR 3 KONU VE AMAÇ (İŞ TANIMI) 4 PROJE YÖNETİMİ a) Varsa "Proje Yürütme Grubu" (PYG) üyeleri belirtilmelidir. b) Projenin teknik ve idari yönden yürütülmesinde PYG' nin sorumlulukları belirtilmelidir. c) PYG'nin toplanma sıklığı ve çalışma yöntemi belirtilmelidir. d) PYG'nin çalışmalarına TÜBİTAK'ça belirlenen üyeler dışında tarafların belirlediği kişiler belirtilmelidir. 5 TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR a) Tarafların Mali, İdari ve Teknik Sorumlulukları b) Projenin Teknik Yönetim Esasları (Teknik Yönetim, Raporların Hazırlanması Sorumluluğu) c) Proje kapsamında müşteri kurum için yapılacak alımların belirtilmesi gerekmektedir. d) Proje kapsamında alınan ve proje sonuçlarının kullanımı için gerekli olan makine, teçhizat, malzeme vb.nin neler olduğu ve proje sonunda müşteri kuruluşa teslim edileceğinin taahhüt edilmesi gerekmektedir. Bu protokol sözleşme süresince yürürlükte olacaktır 6 İHTİLAFLARIN HALLİ (Ankara Mahkemeleri) 7 GİZLİLİK ESASLARI 8 PROTOKOLDE İMZASI BULUNANLAR İşbu sözleşme (...) madde ve protokol onayları da dahil olmak üzere ve (...) sayfadan ibaret olmak üzere, taraflarca son imzanın atıldığı tarihte yürürlüğe girmek üzere taraflarca okunmuş ve imzalanmıştır. (Müşteri Kamu Kurumu (müsteşar) ile Yürütücü Kurum/Kuruluşların Yetkilileri (Genel Müdür, Rektör, Rektör Yardımcısı v.b. imzaları) T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DOĞA KORUMA MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE ISPARTA İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ İLE SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ ARASINDA YAPILAN İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ KONU: Bu metin TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı çerçevesinde T.C. Çevre Ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün Müşteri Kamu Kuruluşu sıfatıyla talep ettiği ve desteklediği, Süleyman Demirel Üniversitesi nin ise Yürütücü Kuruluş sıfatıyla icra edeceği Mevcut ve Potansiyel Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları için Yönetim Plan Modeli Geliştirme Projesi nde tarafların görev, yetki ve sorumlulukları tayin eden bir taahhütname hükmünde olup, protokol detayları aşağıda beyan edilmektedir. Metinde geçen: Müşteri Kamu Kurumu veya Genel Müdürlük: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü nü, Proje; Mevcut ve Potansiyel Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları için Yönetim Plan Modeli Geliştirme Projesi ni Kanun: 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu nu Yönetmelik:Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ile İlgili Yönetmeliği (Yayımlandığı Resmi Gazete :Tarih 8 Kasım 2004 Sayı : 25637) 8

9 Planlama Rehberi (YPR): Proje çıktılarından birini oluşturacak olan Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları için Yönetim Planlama Rehber ni ifade etmektedir Madde 1: Bu protokol, Yazılıkaya YGS (Aday saha) nın yönetim planı ve mevcut diğer YGS ler için de yönetim plan modelini hazırlama amacıyla yapılacak projenin arazi çalışmaları ile, planlama ve uygulama faaliyetlerine müşteri kamu kurumunun vereceği desteğe ve önümüzdeki dönemde ülkemize yapılacak olan YGS yönetim planları konusunda proje çıktılarından ne şekilde yararlanılacağına dair TC Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi ve Isparta Çevre ve Orman İl Müdürlüğü arasındaki işbirliği esaslarına tespit etmektedir. Protokol, halihazırda Yaban Hayatı Sahası (YGS) statüsüne sahip alanlar ile ileride YGS statüsü alacak olanlarda yapılacak planlama ve uygulamaları kapsamaktadır. TARAFLAR Madde 2: Protokolün tarafları T. C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi ve Isparta İl Çevre ve Orman Müdürlüğü dür. TANIMLAR Madde 3: Bu protokolde; Bakanlık : T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü nü, Üniversite : Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi ni, İl Müdürlüğü : Isparta İl Çevre ve Orman Müdürlüğü nü, YGS : Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları nı ifade eder. KAPSAM VE YAPILACAK ÇALIŞMALAR Madde 4: Taraflar bu protokol çerçevesinde YGS yönetim planı yapmak amacına yönelik olarak TÜBİTAK a ortak proje teklifi verebileceklerdir. Proje kapsamındaki çalışmalar ve plan uygulama konusunda, Üniversite planlama, Bakanlık uygulama, İl Müdürlüğü uygulamayı izleme ve rapor etme şeklinde bir iş bölümü yapmışlardır. Ortak yapılacak her bir proje faaliyetine ait tanımlar, görev alacak personel ve diğer detaylar bu protokolün ekleri olarak yayınlanacaktır. Yapılacak projelerin sonucunda oluşacak bilgi ve deneyimlerin ışığında ortak makaleler yazılabilecek ve Proje Yürütme Kurulu nun (PYK) onayı alındıktan sonra ulusal veya uluslar arası dergi ve konferanslarda sunulabilecektir. PROJE YÜRÜTME KURULU Madde 5: a. Projenin teknik ve idari yönden yürütülmesi Proje Yürütme Kurulu (PYK) tarafından icra edilecektir. b. PYK bir başkan ve üyelerden oluşur c. Projenin yürütücüsü PYK başkanı olacaktır. 9

10 d. Üyelerin toplam sayısı 1 (bir) adet Üniversite den 1 (adet) Bakanlık tan ve 1 (bir) adet İl Müdürlüğü nden olmak üzere toplam 3 (Üç) kişi olacaktır. PYK nın üyeleri aşağıda verilmiştir. Başkan: Prof. Dr. İdris OĞURLU (SDÜ Orman Fakültesi) Üye: Yaşar TÜRKLEŞ ( DMP Av ve Yaban Hayatı Daire Başkanı) Üye: Tayfun BÜYÜKKÜPÇÜ (Isparta İl Çevre ve Orman Müdürü) e. PYK üyeliklerinden boşalan yerlere, üyelerin çalıştığı kurum tarafından en geç 10 (on) gün içersinde eşdeğer niteliklere sahip bir kişi görevlendirilecektir. PROJE SÜRESİ Madde 6: Proje süresi 48 (kırk sekiz) ay olarak öngörülmektedir. YÜRÜRLÜK Madde 7: Bu protokol 4 yıllık süre için geçerlidir. Taraflar bu protokolü 6 ay önceden haber vermek suretiyle tek taraflı olarak feshedebilir. Protokol taraflarca imzalandıktan sonra yürürlüğe girer. İLKELER Madde 8: Taraflar bu protokol çerçevesinde yürütülecek projede kullanılmak üzere kaynakların ortak kullanımı ilkesine göre hareket edeceklerdir. Taraflar ellerindeki bilgi, belge, doküman, gözlem ve değerlendirme imkanlarını karşı taraf ile paylaşmaya gönüllü olacaktır. PROJE YÖNETİMİ VE YÜKÜMLÜLÜKLER Madde 9: PYK nın sorumlulukları: Protokol çerçevesinde yürütülecek projenin eşgüdümü ve öngörülen sürede tamamlanmasıdır. Proje sonuçlarının uygulanması, Müşteri kurumun (Bakanlık) bu protokol ekindeki Proje Sonuçları Uygulama Planı (PSUP) da taahhüt ettiği gibi olup, Müşteri Kurum yükümlülüğündedir. Planlama Rehberi (YPR) nin basılması ve Kurum bünyesindeki dağıtımı Bakanlık tarafından yapılacaktır. Üniversite nin sorumlulukları: Teknik yönetim, yürütme ve raporların hazırlanmasıdır. Madde 10: Protokol çerçevesinde yürütülecek projede kullanılacak olan taraflara ait mevcut veri ve dokümanlar ile proje bitiminde oluşacak veri ve dokümanlar PYK nın onayı alınmadan üçüncü taraflara verilmeyecektir. Projenin sonucunda üretilen veri, doküman, rapor, makale ve tasarımlara ait fikri mülkiyet hakları taraflara ait olacaktır. Madde 11: İşbu sözleşme 11 (on bir) madde ve protokol onayları da dahil olmak üzere 3 (üç)) sayfadan ibaret 10

11 olmak üzere, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Isparta Çevre ve Orman İl Müdürlüğü ile Süleyman Demirel Üniversitesi arasında. / 01 /2007 tarihinde okunmuş ve imzalanmıştır. Bakanlığa bağlı mahalli birim adına Tayfun BÜYÜKKÜPÇÜ Isparta İl Çevre ve Orman Müdürü Yürütücü kurum adına Prof. Dr. İsmail KARACA Süleyman Demirel Üniversitesi Rektör Yardımcısı Bakanlığa bağlı kurum adına Prof. Dr. Mustafa Kemal YALINKILIÇ T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Müşteri kamu kurumu adına Bünyamin KARACA T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşar Yrd. V 11

12 P S U P (PROJE SONUÇLARINI UYGULAMA PLANI) İşbu plan (PSUP) Müşteri Kamu kurumununun projeden beklediği ve çıkığı zaman da uygulayacağını taaahüt ettiği sonuçların, yani proje çıktılarının kullanım programı mahiyetindeki bir uygulama taahütnamesi hükmündedir. Sözkonusu program, işbu projenin 10 ve 11. iş paketlerini oluşturan Uygulama-İzleme-Revizyon aşamalarındaki işlemlerin (eylem planlarınının) güncellenerek uygulanmasını da kapsamakla birlikte sadece ondan ibaret olmayıp, proje sonunda ortaya çıkacak Yönetim plan modelinin mevcut veya aday tüm Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları (YGS'ler) için ve YGS Planlama Rehberi (YPR) esas alınarak Kurumunun imkanları ölçüsünde uygulanmasını ifade etmektedir. Bu metinde geçen: Müşteri Kamu Kurumu T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı nı (Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü) Genel Müdürlük: Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü nü İl Müdürlüğü: İl Çevre ve Orman müdürlüklerini Proje; Mevcut ve Potansiyel Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları için Yönetim Plan Modeli Geliştirme Projesi ni Kanun: 4915 sayılı Kara Avcılığı kanununu Yönetmelik:Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ile İlgili Yönetmeliği (Yayımlandığı Resmi Gazete :Tarih 8 Kasım 2004 Sayı : 25637) Planlama Rehberi (YPR): Proje çıktılarından birini oluşturacak olan Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları için Yönetim Planlama Rehberi ni ifade etmektedir. 1. P r o j e n i n A m a c ı Önerilen proje, 4915 sayılı Kara Avcılığı kanunu ile başlayan yeniden yapılanma sürecine katkı sağlayacak yeni bir kaynak planlama modeli geliştirmeyi amaçlayan bir Ar-Ge projesidir. Proje, kavramsal çerçevesi kanunla çizilen Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları (YGS'ler) için planlama ve yönetim ilkeleri ile üretim yöntem ve tekniklerini geliştirip, bunları standart bir planlama formatı haline getirmeyi yani, kavramdan tasarıma geçiş sürecini planlanmayı hedef almaktadır Projenin başlıca amacı; Türkiye deki YGS lerin tamamına yönelik bir örnekleme yapmak ve buradan elde edilen verilerin de yardımıyla disiplinler arası çalışmayla mevcut veya potansiyel bir YGS için bir Yönetim Plan Modeli hazırlamak ve uygulamak, sonunda ise tüm YGS lere hitap edecek bir YGS Planlama Rehberi (YPR) ortaya koymaktır. Proje hedefleri arasında; Ülkemiz yaban hayatı sahalarının en büyük ihtiyacı olan yönetim planlarının hazırlanmasını kolaylaştırmanın yanısıra, YGS ler içinde ve civarında yaşayan halkın ve diğer ilgi gruplarının planlama sürecine dahil edilmesi için gereken tedbirlerin de ortaya çıkarılması ve böylelikle, Türkiye genelinde yerel halkın ve özellikle yerel avcı ve orman köylülerinin de sahipleneceği bir yaban hayatı planlama tasarımının gerçekleştirilmesi de bulunmaktadır. 12

13 2. K a z a n ı m l a r a) Kurumsal Bu projenin sonuçlanmasıyla Türkiye deki YGS lerin yönetim planları, hazırlanan YGS Planlama Rehberi ışığında kolay ve pratik şekilde hazırlanabilecek ve bu sayede hem YGS lerin planlama ve yönetiminde bir standart sağlanacak hem de ilk kez ormanlık alanlarda yaban hayatı öncelikli bir orman işletme modelinin uygulaması gerçekleştirilmiş olacak ve böylece büyük çoğunluk itibariyle aynı alanları işgal eden orman ve yaban hayatı kaynaklarının birbirini kısıtlamadan planlanabilecektir. Aynı zamanda, teklif edilecek YGS ve Yaban Hayatı Koruma sahalarında (YKS ler ) dikkat edilecek kriterler netleşecektir. Ülkemiz için bir ilk olacak YGS Planlama Rehberi nin hazırlanması, yaban hayatı yönetiminden sorumlu Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü için, üzerine gideceği anahtar problem ve alanlar konusunda yardımcı olarak, kaynak yönetimiyle ilgili alacağı kararlar ve uygulama konusunda destek sağlayacaktır. Keza, Planlama Rehberi (YPR) kaynak yönetim politikaları ve yeni stratejilerin oluşturulmasında yöneticiye sürekliliği yakalama imkanı sunan bir altlık oluşturacaktır b) Toplumsal Bu proje ile Türkiye nin en önemli yaban hayatı alanları olan YGS lerin planlı yönetimi için ilk defa bir plan modeli geliştirilmiş olacaktır. Geliştirilecek planlama modeli ile YGS lerden yaban hayatı öncelikli olmak üzere çok yönlü faydalanma ve orman kaynağı içeren YGS lerde ise ormanın her ürününden maksimum ve sürdürülebilir şekilde yararlanma imkanı doğacaktır. Bu durum, devlet ormanlarında yerel halk için ekstra bir gelir kaynağı ve katma değer yaratacaktır. Katılımcı yaklaşımla yapılan planlama, biyolojik çeşitliliğin korunmasını daha da kolay hale getirecektir. İlerleyen dönemde uygun türler üzerinde yapılacak av turizmi ile ülke ve yöre ekonomisine önemli girdiler sağlanacaktır. Kaçak Avcılık, Kaçak Kesim ve Toplayıcılık faaliyetlerinde bulunarak orman ve YH kaynaklarının planlanmasında planlama için kısıtlayıcı olan avcı ve köylü grupların, YGS planlama sürecine dahil edilmesi sağlanacaktır. Ayrıca, proje çalışmaları, YH alanında planlı yönetim sürecine ve ülkemizde planlamada katılımcılığın yerleşmesine ve katılımcılık kültürünün yaygınlaşmasına katkıda bulunacaktır. KTK ve avcıların katılımıyla hedeflenen sonuçların alınması halinde proje bulguları yönetmelik bazındaki yasal düzenleme için gerekli referansları oluşacaktır. Projenin planlama aşamasındaki çalışmalardan özellikle Yetişme Muhiti Envanteri ve orman envanterinin sonunda, YGS alanlarının ekolojik karakterinde olabilecek değişiklikleri zamanında tespit etmek ve gerekli müdahaleleri yapabilmek için gereken bir İzleme Programı Formatı da geliştirilmiş olacaktır. 3. P r o j e n i n Ç ı k t ı l a r ı Proje çalışmaları ile oluşturulacak Model Plan ile, Av turizminden elde edilen gelirlerin, av kaynağını tahrip etmeden, ekoturizm benzeri kullanımlardan sağlanacak gelirlerin de kaynak kapasitesini zorlamadan, plan dahilinde ve sürdürebilir artışı sağlanabilecektir. Son aşamada, Model plan, YGS Planlama Rehberi (YPR) şeklini alacaktır Proje sonunda ortaya çıkacak yönetim planı, planlanacak diğer YGS ler için örmek oluşturacaktır. Keza, YGS lerin planlanması ve yönetilmesinde yol gösterici olacak YPR, proje kapsamında tüm YGS ler örneklendiği ve hepsine hitap edecek bir model oluşturulması düşünüldüğü için Türkiye genelinde kullanılabilecektir. Planlama rehberi tamamen uygulamaya yönelik olacak, içereceği tablolar ve sembollerle uzun vadede, yaban hayatına planlama konusuna standardizasyon getirecektir. Ayrıca, hedeflenen fonksiyonel planlama modeli, Bakanlıkça 13

14 benimsenen çok amaçlı planlamanın uygulamaya konulmuş bir örneğini oluşturacağı için, sadece yaban hayatı değil ormancılık alanında da yarar sağlayacaktır. Zira, bu proje sonunda, ormanlık alanlarda kurulu YGS' ler ile kısmen ormanlık alan içeren YGS lerin fonksiyonel planlaması sayesinde, fonksiyonel orman planlaması için gereken tecrübe de elde edilmiş olacaktır 4. Ç ı k t ı l a r ı n U y g u l a m a y a A k t a r ı l m a s ı a) Uygulamaya Aktarma Adımları ve Mekanizmaları Projenin sonuçlanmasının ardından Model plan ve planlama rehberi ışığında ülke genelinde tescil edilmiş olan 81 adet yaban hayatı geliştirme sahası ile bundan sonraki tescil edilecek sahaların tescil sonrası yönetim planları Genel Müdürlükçe yapılacak ya da yaptırılacaktır. Bu proje, YGS planlamanın alanlara göre maliyetlerinin hesaplanması, planı yapabilecek disiplinlerin tespit edilmesi ve şartname ve sözleşmelerin hazırlanması hususlarında Genel Müdürlüğe ışık tutacak; projenin sonuçlanmasının ardından, plan bütün sahalara Genel Müdürlükçe yaygınlaştırılacaktır. Bu meyanda, projenin plan modelinin geliştirilmesi için seçilen ve halihazırda aday YGS durumunda olan Isparta-Sütçüler- Yazılıkaya nın YGS statüsünün tescil işlemleri, mümkün olan en kısa zamanda tamamlanmaya çalışılacaktır. b) Uygulamaya Aktarma Süresi ve Takvimi Tescil ve ilan edilen yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları (YGS ler) için yönetmeliğin 10 ve 11. maddeleri esaslarına göre hazırlanması ve Genel Müdürlükçe onaylanması gereken yönetim ve gelişme planları çerçevesinde, İl Müdürlüğü tarafından yönetilen, koruma işlemi yapılan veya yaptırılan sahaların yönetim ve gelişme planları için, bu projenin çıktıları esas alınacaktır Projenin sonuçlanmasının hemen ardından (Temmuz 2012) Yönetmeliğin 10 ve 11. maddeleri gereği bütün sahalarda yönetim planlama çalışmaları başlatılacaktır. Uygulama, Genel Müdürlüğün koordinasyonunda İl müdürlüklerine ödenek aktarılarak İl müdürlüklerinin söz konusu yönetim planı yapımını ihale etmeleri ile yaptırılacaktır. Genel Müdürlük, yaban hayatı geliştirme sahalarında ve buna ilaveten gerekli görülen yaban hayatı koruma sahalarında (YKS), hazırlama veya hazırlatma ve onaylanarak yürürlüğe koymaya yetkili bulunduğu Yönetim ve Gelişme Planları ve YGS lerde yapılacak uygulamalar için, bu proje sonucunda ortaya çıkacak yönetim plan modelini örnek alacağını ve modeli imkanlar dahilinde uygulayacağını, mevcut ve yeni ilan edilecek YGS lerin yönetim planlarını ise yine proje çıktılarından biri olan YGS Planlama Rehberi ile ortaya konacak esaslar dahilide yapacağını beyan eder. Prof Dr. Mustafa Kemal YALINKILIÇ Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Müşteri Kamu Kurumu Adına Bünyamin KARACA T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşar Yrd. V 14

15 1. ÖZET VE ANAHTAR KELİMELER: MEVCUT VE POTANSİYEL YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHALARI İÇİN YÖNETİM PLAN MODELİ GELİŞTİRME Proje Özeti Taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca Türkiye, yaban hayatı yaşama alanlarını koruyup geliştirmeyi taahhüt etmiş bulunmaktadır. Bu alanların başında gelen YGS ler (Yaban Hayatı Koruma ve Geliştirme Sahaları) ise Türkiye'nin önemli biyolojik üretim alanlarıdır. Biyoçeşitliliği koruma fonksiyonları yanında, rekreatif ve av üretim potansiyelleri ve dolayısıyla sosyal ve ekonomik değerleri bulunmaktadır. Ancak, plansız kullanılması halinde, bu alanlar ekolojik olarak bozulmakta, ekonomik olarak da değer kaybetmektedirler. Dolayısıyla, bu alanlar için yönetim planları hazırlamak, acil ihtiyaç halini almıştır. YGS' lerin korunması ve kaynağa zarar vermeksizin yararlanılması amacına hizmet edecek örnek bir yönetim planının ve nihai olarak da bir planlama rehberinin oluşturulması, bu projenin temel hedefidir. YGS' lerin durum tespiti, plan öncelikleri ve parametrelerinin belirlenmesi, gelişmenin planlanma ve izlenmesi için farklı modellerin oluşturulması ve çok yönlü bir yönetim plan modelinin belirlenmesi projenin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır. Projede izlenecek yol, Türkiye deki tüm YGS ler ve yaban hayatını barındıran diğer doğal alanlar için geçerli olabilecek, esnek ve uygulanabilir bir prototip yönetim plan modeli hazırlayıp seçilen bir örnek üzerinde test etmek ve ardından YGS yönetim planları için yol gösterecek bir Planlama Rehberi oluşturmaktır. Bu, aynı zamanda YGS lerin planlama önceliklerinin tespitinden, rasyonel sınırların tespitine kadar birçok konuda planlamadaki ortak ihtiyaçları karşılamaya da yarayacaktır. Bu kapsamda geliştirilecek modeli test etmek amacıyla bir YGS adayı olan Yazılıkaya seçilmiştir/düşünülmüştür. Yazılıkaya YGS, 2005 yılında ön etüt raporu hazırlanan ve YGS olarak ilanı için DMP ye teklifi yapılarak tescili beklenen bir alandır ha lık bir sahayı kapsamaktadır. Bu alanın yaklaşık %93 ü orman, %5 i ise tarım alanıdır. Yazılıkaya da aktif seviyede orman planlama ve işletme faaliyeti cereyan etmektedir. Proje 4 ana bölümden ibarettir. Projenin genel araştırmadan oluşan ilk bölümü (Genel Sörvey) bütün Türkiye yi, ikinci bölümdeki yoğun araştırma safhası (HS envanteri) ise Isparta- Sütçüler yöresini kapsamaktadır. İkinci Bölüm çalışmalarının sonunda ortaya çıkan model planın uygulaması DMP tarafından yapılacaktır (Üçüncü Bölüm). İkinci Bölümden elde edilen çıktılar, yerinde uygulanmaya başlanacak, bir taraftan da kaynak üzerindeki etkiler izlenerek yöntemin optimize edilmesi sağlanacak ve takiben Planlama Rehberinin hazırlanmasına (4.Bölüm) geçilecektir. Projenin ilgi grupları DMP, OGM, ORKÖY, Turizm Genel Müdürlüğü gibi resmi kurumlar ile avcılar, orman köylüleri, bitki toplayıcıları ve özel arazi sahipleri gibi kesimlerden oluşmaktadır. Projenin kritik önemi; kaçak avcılık, kaçak kesim ve toplayıcılık faaliyetlerinde bulunarak orman ve YH kaynaklarının yönetiminde planlamanın kısıtlayıcısı olan avcı ve köylü grupların YGS yönetim planlama sürecine dahil edilmesini sağlayarak bu kısıtlayıcı unsurları planlamanın destekleyici unsurları haline getirecek olmasıdır. Projede özellikle işletme ormanları içinde kurulan YGS ler için, aynı alanda hem odun ve tomruğun üretildiği hem rekreasyon ve turizm hizmeti verilen hem de yaban hayatı üretimi yapılan bir işletme modeli geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu model, ormanlarımızın fonksiyonel planlama esasına göre hazırlanacak yönetim planları (Orman amenajman planları) için de örnek oluşturacak; ayrıca, sadece YGS ler değil, devlet avlakları, örnek avlaklar ve benzerlerinde yürütülmekte olan her türlü işletme/kullanım faaliyetlerinin yaban hayatına uygun tarzda planlanmasına da hizmet edecektir. Proje ekibi, araştırma birimi, planlama birimi ve uygulama birimi şeklinde örgütlenmiş olup, arazi çalışmalarında 8 ayrı araştırma heyeti (Yaban Hayatı AH, Biyorestorasyon AH, Orman Amenajmanı AH, Ekoloji ve Biyoçeşitlilik AH gibi) çalışacaktır. Anahtar Kelimeler: Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları, Yönetim Planı, Plan Modelleri, Planlama Rehberi 15

16 DEVELOPING MANAGAMENT PLAN MODEL FOR ACTUAL AND POTENTIAL WILDLIFE RESERVE AREAS Abstract In accordance with been side to international agreements, Turkey has been engaged to protect and develop Turkish wildlife habitats. Wildlife Reserve Areas (YGSs) The main areas covering important wildlife habitats in Turkey are the significant biological production areas. Besides having function of protecting biological diversity, they have social and economical value because of recreative and game potentials. However, when used in an unplanned way, the areas are ecologically broken down as well as losing their economical values. For the reason, it has been become an urgent need to prepare the management plans for them. The main object of the project is to make up a model plan as well as a planning guide, in order to serve to protect the balance between use and conservation in YGSs. The aim and the scope of the project is to determine the actual situation and to define the priorities and parameters of the planning as to improve a model for multiple use for managing and monitoring the YGSs. The route to be follow during the project is firstly make up a versatile and pratical planning model for managing wildlife in YGSs and serviceable in other NPAs in Turkey, secondly testing it on a chosen YGS and thirdly prepare a planning guideline for YGSs. Such a model will be used to answer many requirements occurring in YGSs from need for determining priorities to need for define rational borders. In order to test the model it was planned to apply it on Yazılıkaya, which is a potential YGS which surveyed and proposed as a candidate area by authorities. It covers an area of hectares which approximately 93% forested and 5% agricultural lands. The area is also managed effectively for forest resources in it. The project is consisting of four main sections. The first one, called General Survey, covers all the YGSs in Turkey. The second one, intensive survey which will have been resulted the model plan, covers Yazılıkaya (Isparta- Sütçüler). The model will be apply by DMP (the third section of the project). After monitoring the effect of practices, the plan will be optimized and begun to prepare the YGS`s Planning Guide (the fourth section of the project). The related groups (shareholders) of the project are hunters, forest villagers, herb adders, landowners in addition to Turkish official institutions such as DMP, OGM, ORKÖY etc. The critical role of the project is to convert plan constraints such as poachers, illegal tree cutters and villagers to plan opportunities by participating them the planning process. By the project it was aimed to compromise a model for especially YGSs which located in managed forest so that realizing timbering and recreation as well as wildlife breeding in these areas. Thus the model serve to planning of other land plans such as forest management and game management plans based on multiple use. By the planning all kinds of uses/ management activities have been conducting for wildlife requierements not only in YGSs but in other hunting grounds such as state moors or sample moors. Project team will be organized in different units such as research staff, planning staff and applicaton staff and eight research team (groups of wildlife, silviculture, biorestoration, forest management, ecology and biodiversity, etc ) are going to work together during field works. Keywords: Wildlife Reserve Areas, Management Plan, Model Plans, Planning Guide 16

17 2. TANIMLAR VE KISALTMALAR: METİNDE GEÇEN TERİMLER VE TANIMLARI Angiospermae: Kapalı tohumlu bitkiler: Orman ağaçlarından çam, servi gibi türler Arboretum: Otsu ve odunsu bitki taksonlarının yetiştirildiği, bilimsel amaçla kullanılan açık hava müzesi Av hayvanı: 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu kapsamında avlanan, korunan ve Bakanlıkça belirlenen listede yer alan hayvanlar Av koruma memurları: 4915 Sayılı Kanun kapsamındaki suçların takibi, av ve yaban hayatı yaşama ortamlarının ve avcıların kontrolü, av ve yaban hayvanlarının bakımı, korunması, geliştirilmesi, gözlenmesi ve sayımı ile bu konularda gerekli tespitleri yapmak üzere eğitilen ve görevlendirilen, Çevre ve Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğünde her sınıf, derece ve vazifede çalışan memurlar Av ve yaban hayatı yönetimi: Av ve yaban hayatının sürdürülebilirliğinin sağlanması hedefinden hareketle; av ve yaban hayvanları ile yaşama alanlarında gerekli araştırma, etüt ve envanter çalışmalarının yapılması, koruma ve geliştirme faaliyetlerinin belirlenmesi, faydalanmanın düzenlenmesi de dahil olmak üzere yönetim plânlarının yapılma uygulanma denetleme, izlenme ve değerlendirilme faaliyeti Avcı kuruluşu: Kuruluş statüsünde, avcılık ile av ve yaban hayatının korunması, geliştirilmesi ve düzenlenmesine ilişkin hükümlerin yer aldığı dernekler ve bunların oluşturduğu federasyon ve konfederasyonlar Avcı: Avcılık belgesine sahip olan kişi Avlak: Av ve yaban hayvanlarının doğal olarak yaşadıkları veya sonradan salındıkları sahalar Avlanma planı: Envanteri yapılan, sınırları belli bir avlak alanında avlanmasına izin verilen yaban hayvanlarının tür, cinsiyet ve yaş itibariyle kaç adet ve hangi usul ve kurallara uyularak ne kadar süre içerisinde avlanacağını düzenleyen ve yaşama ortamının geliştirilerek sürdürülmesi için gerekli önlemleri öngören ve Genel Müdürlükçe onaylanmış plân Avlanma: Merkez Av Komisyonunca avına izin verilen yaban hayvanı türlerini, izin verilen yerlerde, tespit edilen zaman ve miktarlar ile belirlenen esas ve usullerle canlı veya ölü ele geçirmeye çalışma veya ele geçirme Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını, Bonitet: Verim gücüne göre sınıflandırılmış arazi parçalarından her birinin verim kapasitesi ifadesi Botanik Bahçesi: Süleyman Demirel Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Devlet avlağı: Devlet ormanları, toprak muhafaza ve ağaçlandırma sahaları ve benzeri yerlerle Devlet tarım işletmeleri, baraj gölleri ve emniyet sahalarında, ilgili kuruluşun muvafakati alınarak Bakanlıkça avlak olarak ayrılan yerler Ekosistem: Doğadaki canlı ve cansız varlıkların aralarında karşılıklı ilişkiler kurarak oluşturdukları sistemdir Ekoton: İki komşu bitki toplumu veya strüktürel şartlar arasında kalarak etkilenen sınır bölgesi ve 17

18 geçiş zonu Enklav: Esas dağılışından uzakta ve kopuk olarak yaşayan canlı toplulukları Envanter: Sayım, ölçüm ve gözlem teknikleriyle türlerin sayı ve yoğunluk tespiti Genel avlak: Özel ve devlet avlakları dışında kalan bütün av sahaları ile göl, lagün, bataklık ve sazlık gibi sahalar Genel Müdürlük: Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü Genel sörvey: Geniş bir sahayı ele alan ve sahada kısa sürede ulaşılabilecek bütün temel bilgileri elde etmeyi amaçlayan ve olabildiğince pratik yürütülmesi hedeflenen keşif mahiyetindeki araştırma: İstikşaf. Generatif yolla üretim (bitki), bitkinin tohumunun materyal olarak kullanıldığı bir üretim şeklidir. Bitki tohumlarında çimlenme engeli yoksa, direk olarak toprağa ekilerek üretim yapılabilmektedir, Çimlenme engeli söz konusu ise çimlenme engelini gidermeye yönelik işlemlerin uygulanması gerekli olmaktadır. Gölet: DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yapılan barajlar dışında kalan, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve DSİ Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilen su toplama tesisleri Gönüllü kuruluş: Amacı av ve yaban hayatının korunması ve geliştirilmesi olan ve bu alanda faaliyet gösteren vakıf, dernek veya bunların oluşturduğu federasyon ve konfederasyonlar gibi sivil toplum örgütleri Gymnospermae : Açık tohumlu bitkiler; Orman ağaçlarından meşe, gürgen gibi türler Habitat Amenajman Planı (HAP) : Hedef türlerin (YHT) gıda ve örtü şartlarının geliştirilmesine ait teknik tedbirlerden (besin ve örtü kaynaklarının miktar ve kalite itibariyle korunması ve gereken yerlerde örtü ıslahı (biyorestorasyon) ile verimsiz habitatlarda yapılacak habitat canlandırma çalışmaları gibi ) oluşan plan. Habitat: Canlıların yaşamlarını sürdürebildikleri alan Hakimiyet Alanı: Yaban hayvanlarının beslenme, üreme gibi faaliyetleri için sahiplendikleri alanlar Hayvan: Korunan veya avına izin verilen av ve yaban hayvanları Herbaryum: Kurutulmuş bitki örneklerinin saklandığı iç muhafaza mekanı Herbivor memeliler: Sadece bitki ile beslenen (Otçul) memeli hayvanlar HES: Hidro-elektirk Santral İl Müdürlüğü: Isparta İl Çevre ve Orman Müdürlüğü İntersepsiyon: Suyun bitki üst kısımları tarafından tutularak buharlaşması olayı İşletme Müdürlüğü: Orman İşletme Müdürlüğü Kanun: 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanununu Kapalılık: Orman ağaçlarının birbirine yakınlığına-sıklığına bağlı olarak değişen toprağı örtme 18

19 derecesi (Silv.) Karışık Meşcere: Birden fazla sayıda ağaç türünden oluşan orman parçası Karnivor memeliler: Hayvansal besinlerle beslenen (Etçil) memeli hayvanlar Korunan hayvan: Bakanlık ve Merkez Av Komisyonunca avı yasaklanan av ve yaban hayvanlar Makta: Şekli, boyutu belli olmayan silvikültürel işlemlerin uygulandığı alan Meşcere:, Ağaç türü, ağaç yaşı, tabakalılık, kapalılık, sıklık gibi özelliklerinin en az biri bakımından çevresinden ayrılan ve en az 1 hektar büyüklüğündeki bir alanı kaplayan orman parçası Nokturnal: Gece faaliyet gösteren hayvanlar: Gececi türler ORKÖY: Orman ve Köy İlişkileri Genel Müdürlüğü Orman Amenajmanı: Çeşitli nitelik ve koşullarını dikkate alarak ormancılık faaliyetlerini planlamanın bilimsel ve teknik ve yöntemlerini veren bilim dalı Örnek avlak: Devlet avlakları ve genel avlaklar içinde Bakanlıkça belirlenecek esaslara göre ayrılan ve işletilen veya işlettirilen avlaklar Özel avlak: Bir bütün teşkil eden özel mülkiyetteki tapulu arazilerden, Bakanlığın avlaklar için tespit ettiği ve tanımladığı şartlara uygun olan avlaklar Paris Sözleşmesi (1966) : Kuşların Himayesine Dair Milletlerarası Sözleşme Pestisit: Böcek ilaçlarının genel adı Peyzaj: İnsanın algıladığı ve/veya yaşadığı doğal, kültürel, görsel kaynak değerler veya birbirleriyle olan etkileşimleri sonucu oluşan, manzara değeri olan, tanımlanabilen, fiziksel çevre ve mekanlardır. Populasyon: Bir alandaki aynı türe ait hayvan varlığı (bir yaban hayvanı türünün belirli bir alanda birlikte yaşayan, üreyen, besin paylaşımı ve fertler topluluğu Predasyon: Bazı hayvanların diğerlerini avlayarak beslenmesi: Yırtıcılık Projenin: Mevcut ve Potansiyel YGS ler için Yönetim Plan Modeli Geliştirme projesinin Ramsar Sözleşmesi: Özellikle sukuşları yaşama ortamı olarak uluslararası öneme sahip sulak alanlar hakkındaki sözleşme Rekreasyon: Fiziksel ve ruhsal tazelenme ve gelişmeye yönelik olarak insanların kendi istek ve iradeleriyle boş zamanlarında gerçekleştirdikleri aktif ve pasif etkinlikler. Saf meşcere: Tek ağaç türünden oluşan orman parçası Saha bekçisi: Yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları ile avlaklarda koruma görevi verilen memur ve işçi statüsünde çalışan personel Silvikültür: Yeni ormanların planlı olarak kurulması ve bunların tabiaten mevcut olanlarla birlikte yetiştirilmesi, gençleştirilmesi ve varlıklarının en iyi bir şekilde devam ettirilmesiyle uğraşan uygulamalı bir bilim dalı. Kısaltmalar listesinde silvttültür ile ilgi olanlar terimler, sonlarındaki 19

20 (Silv.) ibaresiyle belirtilmiştir. Sulak alan: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbalıklar Sürek avı: Av hayvanlarının belirlenen bir sahada av köpeği ve sürenciler tarafından belirli bir yöne doğru sürülerek, belirli noktalarda konuşlanan avcı veya avcılar tarafından yapılan avlanma usulü Takson: Bitkilerin sınıflandırılmasıyla oluşturulmuş ana gruplar Teritori: Hakimiyet alanı Teritoryal alan: Yaban hayvanların genelde üreme dönemlerine rastlayan yer sahiplenme davranışı sırasında ortaya çıkan ve hayvan tarafından diğer bireylerin girmesi engellenen alan Tıraşlama: Ormanda belli bir alandaki ağaçları toptan kesme şeklindeki uygulama (Silv.) Üretme İstasyonu: Av ve yaban hayvanlarının suni yöntemlerle üretildikleri yerler Üretme yeri: Av ve yaban hayvanlarının tabii olarak üretildikleri yerler Vejetasyon: Bitki örtüsü Vejetatif üretim (bitki) Çok genel olarak bitkinin çelikle, aşı ile veya daldırma ile üretilmesidir. Bunların dışında bir bitkinin çeşitli vejetatif organlarının kullanıldığı; kollarla, stonlarla, rizomlarla, etli, ve yumrulu köklerle, soğanlı bitkilerle, ayırmayla ve kök sürgünleri ile üretme yöntemleri de diğer vejatatif üretme yöntemleri olarak kabul edilmektedir. Yaban hayatı geliştirme sahası: Av ve yaban hayvanlarının ve yaban hayatının korunduğu, geliştirildiği, av hayvanlarının yerleştirildiği, yaşama ortamını iyileştirici tedbirlerin alındığı ve gerektiğinde özel avlanma planı çerçevesinde avlanmanın yapılabildiği sahalar Yaban hayatı koruma sahası: Yaban hayatı değerlerine sahip, korunması gerekli yaşam ortamlarının bitki ve hayvan türleri ile birlikte mutlak olarak korunduğu ve devamlılığının sağlandığı sahalar Yaban hayvanı: Sadece suda yaşayan memeliler dışındaki Bakanlıkça belirlenen bütün memeliler, kuşlar ve sürüngenler Yasa dışı avlanma (usulsüz avlanma): 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Merkez Av Komisyonunca korunan veya avına izin verilen yaban hayvanı türlerini; izin verilen yerler, belirlenen zamanlar, miktarlar dışında ve/veya zehirleyerek, tuzak ve kapan kurarak veya men edilen diğer usullerle canlı veya ölü ele geçirmeye çalışma veya ele geçirme METİNDE GEÇEN HAYVANLARIN BİLİMSEL ADLARI Alageyik Bıldırcın Bozkurt Ceylan Çakal Dağ horozu Geyik Dama dama L (Artiodactyla, Cervidae) Coturnix coturnix L (Galliformes, Phasianidae) Canis lupus L (Carnivora, Canidae) Gazella subgutturosa Güldenstaedt 1780 (Artiodactyla, Bovidae) Canis aureus L (Carnivora, Canidae) Tetrao mlokosiewiczi Taczanowski 1875 (Galliformes, Tetraonidae) Cervus elaphus L (Artiodactyla, Cervidae) 20