DÖKÜM SEKTÖRÜNDE KALIPLAMA VE ERGİTME BÖLÜMLERİNDE 5S SİSTEMİ UYGULAMALARI. Mahmut YAŞAR-Ayşe Gül MANGAN Akdaş Döküm A.Ş., Ankara, Türkiye ÖZET

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DÖKÜM SEKTÖRÜNDE KALIPLAMA VE ERGİTME BÖLÜMLERİNDE 5S SİSTEMİ UYGULAMALARI. Mahmut YAŞAR-Ayşe Gül MANGAN Akdaş Döküm A.Ş., Ankara, Türkiye ÖZET"

Berkant Yerli
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DÖKÜM SEKTÖRÜNDE KALIPLAMA VE ERGİTME BÖLÜMLERİNDE 5S SİSTEMİ UYGULAMALARI Mahmut YAŞAR-Ayşe Gül MANGAN Akdaş Döküm A.Ş., Ankara, Türkiye ÖZET İşyerlerinde çalışma ortamının iyileştirilmesini hedef alan 5S sistemi, her işletme için geçerli olan temel prensipleri içerir. En temel iyileştirme aracıdır ve yıllardan beri tüm dünyada en yaygın kullanılan tekniklerden biri olarak bilinmektedir. 5S adımları şunlardır; Seiri: Gereksiz,kullanılmayan malzeme, eşya,alet vb. şeylerin ayıklanması Seiton: Malzemeler için en güvenli ve en etkin yerlerin belirlenip düzenlenmesi Seiso: 5S alanının temizlenmesi Seiketsu: İlk üç adımda elde edilen koşulların standartlaştırılması Shitsuke: Eğitim ve disiplin 5S alanında tanımlanan standartların alışkanlık haline getirilmesi ve çalışanların 5S düşünce tarzını her yerde kullanmaları; çalışma ortamını daha farklı bir gözle görebilmesini; düzenli, güvenli ve verimli bir çalışma ortamının yaratılmasını ve sürekliliğini sağlamaktadır. Bu kapsamda dökümhanede kalıplama ve ergitme bölümlerinde 5S i başarı ile uygulamanın temel koşulları,; 5S uygulama planının oluşturulması ve uygulanmasıdır.

En temel iyileştirme aracıdır ve yıllardan beri tüm dünyada en yaygın kullanılan tekniklerden biri olarak bilinmektedir. 5S adımları şunlardır; Seiri: Gereksiz,kullanılmayan malzeme, eşya,alet vb.

2 1. 5S Uygulaması 5S ; çalışma alanını temiz, düzenli ve amaca uygun biçime sokulması için uygulanan bir Toplam Kalite tekniğidir.s ile başlayan 5 japonca kelimenin baş harflerinin bir arada ifade edilmesi nedeniyle 5S adı ile bilinmektedir. 5S, işletmelerdeki düzen ve disiplini sağlamak için kullanılan hem basit, hem de işletmenin en küçük ayrıntılarının denetimini sağlayan ve diğer iyileştirme çalışmalarının temelini oluşturan bir sistemdir. 5S sistemi işyerini organize ve standardize eden, sistematik bir yaklaşımdır. 5S güvenliğini arttırılmasına, iyileştirilmiş iş akışının sağlanmasına, daha iyi ürün kalitesinin elde edilmesine, stok savurganlığının önlenmesine ve çalışma alanımızdaki kontrol ettiklerimiz hakkındaki verimliğimizin artmasına yardımcı olur. 5S uygulaması ile birlikte, araç-gerecin, malzemenin ve insanların, çalışma ortamında, yepyeni bir yaklaşımla bir arada var olmaları gerektiğini anlayabiliriz. 5S Teknikleri uygulandığında normalden sapmaları, çok hızlı tespit etme yeteneğine kavuşabiliriz ve zaman içinde süreçlerimizdeki gelişmeler devamlılık kazanır. Görsel ve açık biçimde neyin normal olduğunu ortaya koyduğumuzda artık herkes anormal koşulları daha iyi saptayabilecek demektir.

5S, işletmelerdeki düzen ve disiplini sağlamak için kullanılan hem basit, hem de işletmenin en küçük ayrıntılarının denetimini sağlayan ve diğer iyileştirme çalışmalarının temelini oluşturan bir

3 2. Neden 5S ve Sağladığı Yararlar 5S faaliyetleri yapılması güzel olarak görülse de, yalnız bu sebeple başarılamaz. İnsanlar, çalışma ortamındaki yüksek performansı destekleyen bir çok özel yararı koruyabilmek için 5 S faaliyetlerini yaparlar. Bazı örneklere baktığımızda; Güvenlik : Organize, düzenli ve temiz bir iş ortamı çalışmak için daha güvenlidir. 5S faaliyetleri, düşmelere, yangınlara ve yaralanmalara sebep olabilecek saçılmış, dökülmüş ve dağınık eşyaları ortadan kaldırır. Görsel göstergeler insanları tehlikelere karşı korur. İyi yapılmış organizasyon, eşyaları daha iyi yerleştireceğinden bunlara ulaşma veya kaldırma esnasındaki kazaları azaltır, ve bununla birlikte tehlikeli kimyasal maddeleri daha güvenli kullanmamıza ve saklamamıza yardım eder. Geliştirilmiş Üretim akışı ve verim: 5S sistemi daha düz bir üretim akışı için çeşitli yollarda yardım eder. Gereksiz malzemelerin kaldırılması ve malzemelerin en gerekli olduğu yere konması ile arama süresi azaltılır. Yerleşim göstergeleri herkese doğru prosedürleri gösterir ve insanları sadece bir göz atma ile malzemelerin yerini bulmalarını sağlar. Temizlik ve muayene,arıza kaynaklarını, ekipman arızalanmadan önce bulmaya imkan verdiği için plansız kayıp zamanı azalır. Artan Kalite: Günlük temizlik faaliyetleri, mamulleri ve üretim aşamalarını kirden uzak tutmaya yardım eder. Günlük temizlik esnasındaki ekipman ve makine kontrolleri mamul hatalarına yol açabilecek arızaların bulunması için sizi uyarıp bulmanızı sağlar. İşyerine tümüyle hakim olma: Bu belki de en önemli yarardır. 5S sisteminde Çalışma alanında neye ihtiyacımız olduğunu tanımlama, Malzemelerin nerede olması gerektiğine karar verme, Malzemeleri bu yolda tutma, Sonucunda en verimli çalışma ortamı oluşturulmuş olacaktır S te Amaç Verimliliği artırmak için çalışma ortamının temiz, düzenli ve kullanıma uygun hale dönüştürülmesidir.5s toplam kalitenin bir parçasıdır ve sürekli gelişmenin bir ayağıdır. 4. 5S Aşamaları 4.1. Ayıklama (Seiri) Çalışma alanında anlık ihtiyacı duyulmayan malzeme, ekipman ve aletlerin ınıflandırılarak ilgili bölgeden uzaklaştırılmasıdır. Bu ilk aşamanın iyi yapılması diğer aşamalar için çok önemlidir; çalışanların şikayetlerini azaltacak ve çalışanlar arasında iletişim hızla rtacaktır, ayrıca verimlilik ve ürün kalitesi artacaktır. Özellikle işletmenin alanı sınırlı ise bu düzenin kurulması ile sık sık etrafın düzenlenmesi gerekmeyecektir. Eğer toparlama yapılmazsa veya eksik yapılırsa : Fabrika hızla kalabalıklaşır ve çalışmak zorlaşır Zaman kaybı artar Yüksek ve yükselen bakım maliyetlerine neden olur Gereksiz malzemeler süreç akışını zorlaştırır İş güvenliğini sağlamak zorlaşır Bulunamayan malzemeler tekrar satın alınır Çalışanları moral olarak kötü etkiler.

Bazı örneklere baktığımızda; Güvenlik : Organize, düzenli ve temiz bir iş ortamı çalışmak için daha güvenlidir.

4 4.2.Düzen(Seiton) Sürekli ihtiyaç duyulan ekipman, demirbaş vb. malzemelerin bulunmasını ve ullanılmasını kolaylaştırmak amacıyla yapılan dizme, düzenleme ve tertip işidir. İyileştirme projesi her türlü alet, aparat ve makinayı kapsar. Düzen yoksa: Hareket, iş kaybı Arama kaybı, İnsan enerjisi kaybı Aşırı stok Hatlı ürün Güvensiz iş koşulları vardır. Düzenlemede 3 Anahtar: Nerede? Bölge Tanımlaması Alt Bölge Tanımlaması Ne? Raf Tanımlaması Malzeme Tanımlaması Ne Kadar? Minimum Seviye Tanımlaması Maksimum Seviye Tanımlaması 4.3.Temizlik (Seiso) Çalışma alanlarında ve makinelerde çevre, üretim ve makine kaynaklı her türlü kirliliğin yok edilmesi ve korunmasıdır. Temizlik aynı zamanda duyu organlarımızla yapabileceğimiz bir kontroldür, oluşabilecek hataları önceden tespit etmemizi sağlar. Temizlik yoksa: Çalışanların morali bozulur Makine verimliliği azalır Bakım maliyetleri artar İş güvenliği azalır Ürün kalitesi azalır Kirlilik kaynağını bulmak zorlaşır. 4.4.Standartlaştırma (Seiketsu) Toparlama, düzen ve temizliğin korunması ve sürekliliğin sağlanması için oluşturulması gerekli standartlar, kontroller ve iyileştirmelerdir. Faydaları: Önceki adımların kontrolünü sağlar Önceki adımlarda yaşanan hataların tespit edilmesini sağlar Gözlem ve ölçüm yapılmasını sağlar Standartlar ve kontrol listesi oluşturulmasını sağlar İyileştirme projelerini yaygınlaştırır Gelinen noktanın ölçülebilmesini sağlar.

Düzenlemede 3 Anahtar: Nerede? Bölge Tanımlaması Alt Bölge Tanımlaması Ne? Raf Tanımlaması Malzeme Tanımlaması Ne Kadar? Minimum Seviye Tanımlaması Maksimum Seviye Tanımlaması 4.3.Temizlik (Seiso) Çalışma alanlarında ve makinelerde çevre, üretim ve makine kaynaklı her türlü kirliliğin yok edilmesi ve korunmasıdır.

5 4.5. Disiplin (Shitsuke) Mevcut adımların sürekliliğini sağlamak, çalışanları eğitmek, iyileştirmeleri duyurmak, sloganları bulmak, kampanyalar yapmak ve takımları ödüllendirmektir. Başka bir deyişle, 4 adımı birbirine bağlayan çalışmadır.faydaları: Çalışanların motivasyonunu arttırmak Çalışanların sorumluluk bilincini geliştirmek Çalışanların özgüvenini arttırmak Çalışanların rollerini belirlemek Çalışana varlığını hissettirmek 5. 5S Felsefesinin Amaçları Çalışanların ortamını iyileştirmek Çalışanlar arasındaki bariyerleri kaldırmak Sıfır arıza Sıfır hata Sıfır kaza alt limitlerini yakalamak Tam katılım sağlamak Çalışanların düşünce sistemini ve davranışlarını geliştirerek değiştirmektir. 6. 5S Felsefesinin Avantajları Kaza ve yaralanmaları ortadan kaldırır Temiz ve düzenli bir iş yerinde daha keyifli çalışılır Zaman kayıpları ortadan kalkar Sorunlar daha erken teşhis edilir, hata oranı azalır Makine arızaları azalır, makine performansı artar Bütün alanların verimli kullanımı sağlanır. 7. 5S'in İşletmeye Sağladığı Yararlar Güvenlik, Geliştirilmiş üretim akışı ve verim, Artan kalite, İşyerine tümüyle hakim olmadır. 8. 5S'in Müşteriye Sağladığı Yararlar Zamanında teslim Verimlilik artışı sonucu fiyat düşüşü Taleplerin zamanında ve eksiksiz karşılanabilmesi Düşen çevrim zamanı

faydaları: Çalışanların motivasyonunu arttırmak Çalışanların sorumluluk bilincini geliştirmek Çalışanların özgüvenini arttırmak Çalışanların rollerini belirlemek Çalışana varlığını hissettirmek 5.

6 KAYNAKLAR 1. İsmail Şale, "ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi ve Uygulamaları" 2. Peterson J., Smith R., The 5S Pocket Guide, 2 3. Carreira B., Trudell B., Lean Six Sigma, 136, Sipo 5S Eğitim Notları

Uygulamaları" 2. Peterson J., Smith R., 1998.

Benzer belgeler

İ LKER KIYAK 1 25 October 2016

İ LKER KIYAK 1 25 October 2016 İLKER KIYAK 1 2 Çalışma Alanı Çeşitleri 3. Sınıf Çalışma Alanı çalışanlarımız dağınıklık yaratıyor ve bu toplanmıyor 2. Sınıf Çalışma Alanı çalışanlarımız dağınıklık yaratıyor ve bu diğer bir grup tarafından