END309 İŞ ETÜDÜ 5. METOT ETÜDÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "END309 İŞ ETÜDÜ 5. METOT ETÜDÜ"

Transkript

1 END309 İŞ ETÜDÜ 5. METOT ETÜDÜ Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 1

2 5. METOT ETÜDÜ 5.1. Metot etüdünün tanımı ve amaçları 5.2. Metot etüdü çalışmasının düzeyleri 5.3. Metot etüdü şema ve diyagram teknikleri 5.4. Metot etüdünün aşamaları 5.5. Malzeme hareketleri 5.6. İşçi hareketleri 5.7. Hareket ekonomisi Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 2

3 İş etüdünde önce iş nasıl yapılıyor?, sonra nasıl yapılmalıdır? sorusu sorularak inceleme yapılmakta, en iyi yöntem bulunduktan sonra işin bu yöntemle ne kadar zamanda Yapıldığı ölçülmektedir. Bu iki aşama, Metot Etüdü ve İş Ölçümü Tekniği olarak adlandırılmaktadır. Metot etüdü ve iş ölçümü birbirlerini takip eden iki çalışmadır Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 3

4 5.1 METOT ETÜDÜNÜN TANIMI VE AMAÇLARI Metot etüdü, daha kolay ve daha etken yöntemlerin geliştirilmesi, uygulanması ve maliyetlerin düşürülmesi amacıyla, bir işin yapılışındaki mevcut ve önerilen yolların sistematik olarak kaydedilmesi ve eleştirilerek incelenmesidir. Metot etüdü,; işletmenin ekonomikliliğini, iş sistemlerinin etkenliğini artırmak ve işi insanlara uyumlu hale getirmek amaçlarıyla gerçekleştirilmektedir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 4

5 Metot etüdü uygulaması ile; işin birim başına daha az masrafla daha kısa zamanda daha kolay yapılabilmesi imkanı sağlanır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 5

6 Metot etüdü, iş etüdü çalışmalarına dayanır. Bu konudaki ilk çalışmalara ilişkin yazılı belgeler; MÖ yıllarında Babil Kralı Hammurabi'nin yaptırdığı inşaatlara, MÖ 200 yıllarında yapılan Çin Seddi inşaatlarına, Hıristiyan din adamı Augustinus'un bir gümüşçü ustasının atölyesine MS 400 yıllarında yaptığı ziyaret ve orada gördüğü iş bölümü çalışmalarına ilişkin değerlendirmelerine dayanır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 6

7 1762 yılında Cenevre'de Peronnet'in toplu iğne üretimi; 10 işgören her bir toplun iğneye ilişkin işleri baştan sona yaparak günde 200 toplu iğne üretirken, iş akışı 18 işleme ayrılarak ve basit işyeri-araç tasarımları ile işlemler işgörenlere paylaştırılmış, böylece günde adet toplu iğne üretimi gerçekleştirmiştir yıllarında Charles Babage, sanayide iş ölçümü yaparak prensiplerini ortaya koymuştur. Robert Owen ( ) yönetiminde insan faktörünün önemini belirtmiştir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 7

8 Sonraki yıllarda; F. W. Taylor, F. B. Gilbreth, L. M. Gilbreth, H. Fayol ve C. E. Bedaux'a ait çalışmalar Bilimsel Yönetim ve dolayısıyla Endüstri Mühendisliği nin tarihçesi olarak kabul edilmektedir. Metot etüdü, bilimsel yönetimin savunucusu Frank Bunker Gilbreth ( ) tarafında ortaya atılan hareket etüdü çalışması ile önemli bir aşama yapmıştır. Günümüzde hareket etüdü karşılığı metot etüdü kullanılmaktadır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 8

9 Metot etüdünün başlıca özellikleri: Olayları bilimsel yönetim prensipleri ile değerlendirir. Bir yaratıcı problem çözme tekniğidir. İçerisinde işgücü faktörü bulunan her düzeydeki faaliyet için uygulanabilir. Bir işin en iyi yapılış biçimini bulan bir teknik değildir. Dolayısıyla aynı işin her zaman daha kolay bir yapılış şekli bulunabilir. Doğrudan verimlilik artırma tekniğidir. İşin yapılış biçimini önemser, sistematik bir yaklaşımla işi ya da iş gruplarını tanımlamaya, geliştirmeye ve standartlaştırmaya çalışır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 9

10 Metot etüdünde kullanılan kavramlar: Proses (Süreç): Bir üretim çalışması olarak hammaddenin ürün haline gelinceye kadar arka arkaya geçirdiği faaliyetler/evreler dizisidir. Faaliyet (Makrohareket): İş parçası üzerinde fiziksel, konumsal veya yapısal değişiklik ortaya çıkaran bir çalışma birimidir. Metot (Yöntem): Prosesin departmanlara ayrılmış şekilleridir. Herhangi bir departmanda, üretim faaliyetlerine yönelik çalışmaların yapılış biçimidir. Eleman (Mikrohareket): Başlangıç ve bitiş noktaları kesin olarak tanımlanabilen ve daha küçük parçalarına ayrılamayan iş modülleridir. Eleman, bir faaliyetin tanımlanabilir en küçük parçasıdır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 10

11 Metot etüdünün iki temel amacı vardır: İşletmenin ekonomikliğini ve iş sistemlerinin etkinliğini artırmak. İş ve insanı birbirine uyumlandırmak. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 11

12 Bu ana amaçlara ulaşabilmek için aşağıdaki alanlarda metot etüdü çalışmaları yapılır: Süreç ve yöntemlerin düzeltilmesi. Tesisin, işyeri düzeninin, tesisat ve donatım tasarımlarının düzeltilmesi. İnsan gücünde artırım sağlanması ve aşırı yorgunluğun azaltılması. Makine, malzeme ve işgücünün kullanılmasının düzeltilmesi. Çalışma koşullarının düzeltilmesi ve geliştirilmesi. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 12

13 Metot Etüdünün Uygulama Alanları: İki tezgah arasındaki taşıma miktarının azaltılması (hangi tip taşıma aracı tercih edilmelidir?) Bilemede boşa geçen zamanın azaltılması Hizmet sektöründe müşterin kuyrukta bekleme süresinin azaltılması İşçinin birden fazla tezgahı kullanabilmesi Hastanede laboratuvarların yerlerinin belirlenmesi Hareket ekonomisi ve yorgunluğun azaltılması Alet dolaplarının konumlarının belirlenmesi Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 13

14 Ara ürün paletlerinin konumlandırılması Kan alma sırasında hasta ve hemşirenin konumlandırılması Malzeme firelerinin azaltılması, üretim hızının artırılması Tezgahta kazaların azaltılması için işçi pozisyonu Hazırlık sürelerinin azaltılması Levha kesim optimizayonu Çalışan donanımlarının boyutlandırılması Aydınlatma, havalandırma. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 14

15 Metot Etüdünün Yararları: Metot etüdünün, insanca çalışma koşulları altında, verimi en yüksek seviyede tutma amacına ulaşmak üzere hedefine ulaşması halinde aşağıdaki yararlar sağlanır: Süreç ve yöntemlerin düzeltilmesi İşçinin boş bekleme süresinin azaltılması İşçinin gereksiz hareketlerinin ortadan kaldırılması İşçiler üzerinde adil iş yükü dağılımının sağlanması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 15

16 İşçinin çalışma hızının yükseltilmesi Daha iyi çalışma koşullarının geliştirilmesi Üretim süresi boyunca iş akışının dengelenmesi Makinaların boş bekleme sürelerinin azaltılması Malzeme firelerinin azaltılması Kalite bozukluklarının azaltılması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 16

17 5.2. METOT ETÜDÜ ÇALIŞMASININ DÜZEYLERİ Metot etüdü ile analiz edilecek süreçler veya faaliyetler, iki ana kritere göre alt elemanlarına ayrılabilir: tanımlanabilirlik ölçülebilirlik Tanımlanabilirlik, süreç veya faaliyetin başlangıç ve bitiş noktalarının kesin olarak belirlenme özelliğidir. Ölçülebilirlik, bu iki nokta arasında geçen sürenin ölçülebilir nitelikte olmasıdır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 17

18 Herhangi bir faaliyetin iki alt elemanı ya da düzeyi vardır: makrohareket mikrohareket Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 18

19 - Makrohareket Etüdü Makrohareket, başlangıç ve bitiş noktaları itibariyle daha alt elemanlara ayrılabilen harekettir. Örneğin tornalama, presleme, boyama, montaj ve taşıma gibi alt elemanlarına ayrılabilir nitelikteki faaliyetler bu düzeyden sayılabilir. Mikrohareket etüdüne göre daha kolay, daha düşük maliyetle ve daha kısa sürede gerçekleştirilebilir. Bu analiz, mal veya hizmet üreten tüm sistemlerdeki uygulama alanları itibariyle iki açıdan değerlendirilmeye alınabilir: süreç analizi faaliyet analizi Bu analizler ayrı ayrı ya da birlikte uygulanabilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 19

20 Süreç Analizi: Süreç, önceden tanımlanmış bir işi tamamlamak üzere art arda gerçekleştirilen faaliyetler kümesidir. Süreçle ilgili faaliyetleri detaylı alt elemanlarına ayırmak gerekmez. Süreç analizi ile tüm sistem hakkında bilgi sahibi olunabilir ve değerlendirme yapılabilir. Bu tür analizlerde süreç ve gezi şemaları, ip diyagramları gibi kayıt ortamlarından yararlanılır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 20

21 Faaliyet analizi: Makrohareket etüdünde inilecek detay düzeyi arttıkça, analizin kapsamı daralırken hassasiyeti artar. Bunun için, sistemin ya da sürecin bütünü yerine, faaliyetlerle ilgili daha detay bilgilerin elde edilmesi ve değerlendirilmesi gerekecektir. Faaliyet analizinde diğer bir özellik de zaman boyutuyla ilgilidir. Bu analizde çoklu etkinlik ve işçi makina şamaları gibi kayıt ortamlarından yararlanılır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 21

22 - Mikrohareket Etüdü Mikrohareket, başlangıç ve bitiş noktaları itibariyle daha alt elemanlarına ayrılamayan, tanımlanabilir ve ölçülebilir nitelikli süreye sahip en küçük harekettir. Bu tür hareketlerin analizi, bir faaliyet therblig (Gilbreth in tersten okunuşu) elemanlarına ayrılarak yapılır. Frank ve Lillian Gilbreth tarafından geliştirilen mikrohareket etüdü, özellikle, bir faaliyetin çok daha detaylı incelenmesine ve geliştirilmesine olanak sağlar. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 22

23 İşlemlerin ayrıntılı analizi için 17 temel mikrohareket tanımlanmıştır: arama, seçme, yakalama, boş taşıma, dolu taşıma, tutma, yükü bırakma, konumlandırma, önceden konumlandırma, muayene / kontrol / yoklama, montaj, demontaj, kullanma, kaçınılmaz gecikme, kaçınılabilir gecikme, planlama, dinlenme. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 23

24 Mikrohareket etüdü çalışmasının temelini Hareket Ekonomisi İlkeleri oluşturmaktadır. Bu ilkeler, genel olarak insan vücudunun kullanılmasına, işyeri düzenine, alet ve gereçlerin yapısına dayanır. Mikrohareket etüdü, yığın üretiminin yapıldığı ve çok sayıda tekrarlanan işlerde, tıbbi müdahaleler gibi hayati önem taşıyan olaylarda ve araştırma geliştirme faaliyetlerinde, diğer analiz tekniklerinin yeteri kadar detaya inemediği olaylarda, elin ve parmakların hareketlerinin özellikle makrohareket etüdünde kullanılan sembollerle ifade edilemediği durumlardaki ihtiyacı karşılamak üzere kullanılan bir tekniktir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 24

25 Genellikle bilgi toplama ve kaydetme film üzerine yapıldığı için daha fazla doğruluğa sahiptir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 25

26 5.3. METOT ETÜDÜ ŞEMA VE DİYAGRAM TEKNİKLERİ Şema ve diyagramlar, etüt edilen iş hakkında toplanan bilgileri kaydetmeye ve yararlanmak üzere hazır hale getirmeye yardımcı olurlar. Tablo 5.1. Metot etüdünde kullanılan şema ve diyagramlar Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 26

27 - Proses Esaslı Şemalar Temel Süreç Şeması Temel süreç şeması, yalnız temel işlem ve yoklamaların baştan sona sıralanarak kaydedildiği ve sürece ilişkin genel bir kuş bakışı görünüş veren bir süreç şemasıdır. Birden çok parçadan oluşan ya da parçaları ayrı iş istasyonlarında işlendikten sonra bir noktada montajı yapılan ürünlere ait metot etüdünde kullanılır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 27

28 Şekil 5.1. Temel süreç şeması Sembollerin yanına kısa bir not (işlem veya muayene adı) ve biliniyorsa süresi yazılabilir. Şemalarda işlem ve muayenelerin numaraları ayrı ayrı 1 den başlanarak ardışık verilir. Numaralamaya sağdan başlanır ve bir parçadan diğerine geçilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 28

29 Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 29

30 İş Akış Şemaları İş akış şeması (proses akış diyagramı), bir ürün ya da yöntemle ilgili bütün faaliyetlerin akışını uygun süreç şeması sembollerini kullanarak sırasıyla belirleyen bir süreç şemasıdır. Bu şema, bir süreç hakkında temel süreç şeması yardımıyla genel bilgiler elde edildikten sonra, daha detaylı analizlere olanak sağlamak için kullanılır. Bu amaçla süreç düzeyinden faaliyet düzeyine geçilmelidir. İş akış şemalarının işçi, malzeme ve donatım tipi vardır. Dar kapsamlı ve sistemin tamamı yerine, seçilmiş faaliyetlerle ilgili detaylı bilgileri edinmek üzere kullanılır ve genellikle tek bir hattan oluşur. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 30

31 İş akış şemasında, işlem, taşıma, muayene, sürekli depolama ve geçici depolama (veya her iki depolama için yalnız depolama ) gibi beş ana faaliyete ilişkin ASME sembolü kullanılır; miktar, zaman ve uzaklık da gösterilir. İş akış şeması faaliyet sembolleri Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 31

32 Şekil 5.2. İş akış şeması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 32

33 Şekil 5.2. İş akış şeması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 33

34 İki El Süreç Şeması Endüstriyel uygulamaları itibariyle en yaygın kullanım alanına sahip mikrohareket etüdü kayıt ortamıdır. Özellikle, montaj ve fabrikasyona yönelik işlemlerde, işçinin ellerinin ya da kollarının etkinliklerinin birbiriyle ilişkili olarak sistemli biçimde kaydedildiği bir süreç şemasıdır. Süreç şemalarının özel bir halidir. İş akış şemasında tek bir faaliyet olarak gösterilen bir etkinlik burada bir çok elemanlarına ayrılmış olarak gösterilebilir. Kullanılan ASME sembolleri süreç şemasından bir miktar farklılaştırılmıştır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 34

35 İki el süreç şeması faaliyet sembolleri Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 35

36 Şekil 5.3. İki el süreç şeması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 36

37 Şekil 5.3. İki el süreç şeması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 37

38 - Zaman Esaslı Şemalar Çoklu Etkinlik Şeması Çoklu etkinlik şeması, birden çok sayıda üretim faktörüne (işçi, makina veya donanım) ait etkinliklerin ortak bir zaman ölçeği üzerinde birbirleri ile koordineli olarak kaydedildiği bir şemadır. Çoklu etkinlik şemasının hazırlanmasında işçilerin ve makinaların çalışma ve boş süreleri kaydedilir. Sürelerin ölçümünde kronometre/saat kullanılabilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 38

39 Çoklu etkinlik şemalarının kullanım alanı; işçilerin grup olarak çalıştığı durumlarda, pahalı makinalarla çalışılması halinde, işçinin, çalıştırılması gerekli makina sayısının belirlenmesinde, işe katılan her bir faktöre ait boş zamanların azaltılmasında. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 39

40 Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 40

41 SİMO Şeması Mikrohareket etüdünün kayıt ortamlarındandır. İşçinin çalışması sırasında ellerinin veya kollarının mikrohareketlerini zamanlandırılmış olarak kaydetmeye yarar. Simo şemaları, genellikle film çözümlemelerine dayanarak, ortak bir zaman ölçeği üzerinde bir ya da bir kaç işçinin, vücutlarının çeşitli organları ile yaptıkları therblig lerin ya da therblig gruplarının kaydedildiği şemalardır. SİMO (simultaneus motion) olarak bilinen eş zamanlı hareket şemaları, bu tür film analizleriyle hazırlanır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 41

42 - Hareket Esaslı Diyagramlar Akış Diyagramı Belirli bir işin yapıldığı yerin ve burada bulunan tezgahların ölçekli bir krokisi üzerinde, işçi ve malzeme hareketlerinin yönlü çizgilerle gösterilmesi ile elde edilir. Şekil 5.4. Akış diyagramı Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 42

43 Diyagram boş halde iken bir başlık ve ölçekli karelere bölünmüş bir gövde kısmından oluşur. Yönlendirilmiş çizgiler işçinin taşıma veya yalnız yürüme sırasında izlediği yollardır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 43

44 İp Diyagramı İp diyagramı, işçilerin, malzemenin ya da donanımın, belli olaylar dizisi boyunca hareket yollarını izlemek ve ölçmek için iplik dolaştırılarak yapılan ölçekli bir plan ya da modeldir. Şekil 5.5. İp diyagramı İş yerinin ölçekli bir krokisi üzerinde işçilerin, malzemenin veya araç gerecin, hangi istasyonlar arasında ve hangi yoğunlukta aktığı, istasyonlardan geçirilen iplerin sayısı ile belirlenmeye çalışılır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 44

45 Çok Boyutlu Diyagramlar İşe katılan vücut organlarının hareket yörüngelerini belirlemek ve iş ile ilgili bir takım ilkeler ortaya çıkarmak amacıyla kullanılır. Oldukça pahalı olan bu çalışmalar genellikle laboratuar düzeyinde gerçekleştirilir. Hareket yörüngesinin belirlenmesi için işçinin ellerine birer ışık kaynağı bağlanır ve sürekli çalışan bir fotoğraf makinesi ile çalışma yörüngesi çizgisel olarak tespit edilir. Çok boyutlu diyagram olarak iki teknik geliştirilmiştir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 45

46 Cyclegraph Tekniği: Bir film üzerine vücut organlarının hareketlerinin, o organa bağlı bir ışık kaynağı aracıyla kaydedilmesidir. Chronocyclegraph Tekniği: Bu teknikte elektrik akımı, ışık kaynağının yanıp sönmesini sağlayacak şekilde kesikli olarak verilmektedir. Böylece hareketin hızını ve yönünü belirlemek mümkün olmaktadır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 46

47 Gezi Şemaları Gezi şeması, işçilerin, malzemenin ve donanımın belli bir zaman sürecinde çeşitli işyerleri arasındaki hareketlerini sayısal olarak tablo üzerinde gösteren bir kayıt tekniğidir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 47

48 Bu şemalar, metot etüdüne konu olan süreçteki iş istasyonları ya da faaliyetler arasındaki iş akış yoğunluğunu görmek amacıyla hazırlanır. Gezi şemaları belirli bir zaman dilimi veya ürün temeline dayalı olarak hazırlanabilir. Gezi şeması, her bir kenarı durak sayısı (n) kadar kare olmak üzere toplam (n 2 ) kareden oluşur. Şemanın üst satırı çıkışları, soldan aşağı satırı girişleri gösterir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 48

49 5.4. METOT ETÜDÜNÜN AŞAMALARI Bilimsel yönetim prensipleriyle problem çözmeye çalışan teknikler, sistematik bir sıra takip ederler. Metot etüdü çalışması da bu nitelikte bir tekniktir. Metot etüdünün uygulanmasında, bu aşamalardan hiçbiri geri bırakılamaz, ertelenemez, bazen basit olduğu düşüncesi ile önemsiz olduğu düşünülemez. Kapsamlarına olduğu kadar sıralarına da dikkat etmek incelemede başarı için önemlidir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 49

50 Tablo 5.2. Metot etüdünün temel aşamaları Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 50

51 Şekil 5.7. Metod Etüdünde İzlenecek Yol Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 51

52 1- Yapılacak İşin/İş İstasyonunun Seçimi Metot etüdü yapılacak iş istasyonunun seçiminde üç tip kriter dikkate alınır: 1) Ekonomik faktörler. 2) Teknik faktörler. 3) Kişisel faktörler. İşin seçiminde, aşağıdaki sorular yukarıdaki kriterlere göre değerlendirilir. Bu iş için bir metot etüdü yapmaya değer mi? Bu etüde devam etmeye değer mi? Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 52

53 İşletme açısından ekonomik değeri az veya uzun süre uygulanmayacak olan işler üzerinde uzun araştırmalar gerektiren metot etüdü çalışmalarına girmenin sadece zaman kaybına neden olacağı açıktır. Öncelikle, diğer üretim faaliyetlerini yavaşlatan, engelleyen veya durduran, darboğaz yaratan ve uzun süre uygulanabilecek işler olmasına dikkat edilmelidir. İş istasyonları, atölyeler veya işlemler arasında, çok fazla işgücü ve teçhizat kullanımını içeren uzun mesafeli malzeme hareketleri; çok işçilik süresine gerek duyulan uzun süreli ve tekrarlılık oranı yüksek işlemler bu işlere örnek gösterilebilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 53

54 2- Seçilen İşe Ait Bilgilerin Toplanması ve Kaydedilmesi Etüt edilecek işin seçiminden sonra, uygulanan yöntemde yer alan bütün olaylar toplanarak kaydedilir. Kayıtlar, anlaşılır ve açık olmalıdır. Burada aşağıdaki bilgiler belirlenmeli ve kaydedilmelidir: İş ile ilgili veya işi yapan kişinin faaliyetleri ve hareket biçimleri. İşçi makina etkileşimleri. Malzeme ve parça akışı ve bunlara yapılan işlemler. Tesis, tezgah ve araç gerecin kullanımı ile ilgili bilgiler. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 54

55 Örnek 5.1: Temel Süreç Şeması : Mengene montajı Mengenenin montajına ilişkin kayıtlar için temel süreç şeması kullanılır. Mengene dört elemandan oluşmaktadır: Sıkma vidası (1), sıkma kolu (2), hareketli çene (3) ve sabit çene (4). Şekil 5.8. Mengene Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 55

56 - Önce, mengene elemanları ve montajı ile ilgili işlemler ve yoklamalar tablo halinde kaydedilir. Hareketli ve sabit çenelerin dökümhanede dökülmesi ayrıntısına girilmemiştir. - Mengenenin elemanlarına uygulanan işlemlerin akışına ilişkin temel süreç şeması hazırlanır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 56

57 Temel süreç şeması ile gösterilenden daha ayrıntılı bilgilere ihtiyaç duyulursa, bu durumda, yöntem geliştirme tekniği olarak iş akış şeması kullanılabilir. Şekil 5.9. Temel süreç şeması: Mengene Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 57

58 İŞ AKIŞ ŞEMASI ŞEMA NO:1 SAYFA NO:1/1 KONU: Şerit testere İŞ: Şerit testere bileme YÖNTEM: MEVCUT/ÖNERİLEN İŞÇİ/MALZEME/DONATI TİPİ ÖZET ETKİNLİK MEVCUT ÖNERİ ARTIRIM İŞLEM O 15 TAŞIMA 16 GECİKME D 4 YOKLAMA 2 DEPOLAMA 1 YER: Bileme atölyesi İŞÇİ(LER) A.B. KART NO:12 C.D. 34 ÇİZEN : ONAYLAYAN: TARİH : UZAKLIK (m) 130 ZAMAN (adam-h) 64,8 MALİYET İŞÇİLİK MALZEME TOPLAM TANIM Miktar Uzaklık Zaman SİMGE (ad) (m) (dk) O D AÇIKLAMALAR Testereler ambarda depolanmış 5 O Testerenin alınması O El ile Sökme bölümüne taşıma 8 O El ile Sökme tezgahına bırakma O El ile Sökme O Yüzey temizleme bölümüne taşıma 5 O El ile Yere bırakma O El ile Kayıt için bekleme O Kayıt yapma ve yoklama O Temizlememasasına yerleştirme O El ile Testere yüzeyini temizlemne O Bırakma O El ile Taşıma için bekleme O Bileyhaneye taşıma 10 O El ile Bırakma O El ile Bileme için bekleme O Kasnaklara takılması O Sevk yatağına yerleştirme O Yatak yüksekliğini ayarlama O Sıkma çenelerini sıkma O İtme uzaklığını ayarlama O Bileme taşını ayarlama O Makinayı çalıştırıma O Bileme işlemini yapıma O Bileme taşını kaldırma O Makinayı durdurma O İtme çubuğunu kaldırma O Sıkma çenelerini açma O Testereyi çıkarma O Yere bırakma O El ile Yoklama için bekleme O Kaldırma O El ile Yoklama bölümüne taşıma 25 O El ile Yere bırakma O El ile Yoklama masasına yerleştirme O El ile Yoklama ve kayıt yapma O Kaldırma O El ile Ambara taşıma 10 O El ile TOPLAM Şekil İş akış şeması malzeme tipi: Şerit testere bileme (ilk yöntem). Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 58

59 3- Mevcut Metodun İncelenmesi ve İrdelenmesi Her faaliyet sıralı ve ilerleyen bir soru dizisi ile eleştirilerek incelenir. İş akış şemasında kaydedilecek faaliyetlerle ilgili sınıflandırma ve tanımlamalar: Hazırlama etkinlikleri Yapma işlemleri Uzaklaştırma etkinlikleri. Bu aşamada analist, metot etüdüne konu edilen faaliyet ve süreç ile ilgili gerçek sistemin uygun kayıt ortamlarından oluşan sembolik bir modelini hazırlar. Burada uygun bir sorgulama cetveli nden yararlanarak yorumlama işlemi kolaylaştırılabilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 59

60 Tablo 5.3. Birincil sorular AMAÇ YER SIRA KİŞİ YOL Gerçekte ne iş yapılıyor? İşin yapılması niçin önemlidir? Nerede yapılıyor? Niçin özellikle o yerde yapılıyor? Ne zaman yapılıyor? Niçin özellikle o zaman yapılıyor? Kim yapıyor? Niçin özellikle o kişi tarafından yapılıyor? Nasıl yapılıyor? Niçin özellikle o yoldan gidilerek yapılıyor? İşin gereksiz bölümlerini ORTADAN KALDIR Mümkünse BİRLEŞTİR ya da Daha etkin sonuçlar elde etmek için işlemlerin sırasını YENİDEN DÜZENLEME İşlemi BASİTLEŞTİR Tablo 5.4. Birincil ve ikincil sorular AMAÇ YER SIRA KİŞİ YOL Birincil soru Ne yapılıyor? Niçin yapılıyor? Nerede yapılıyor? Niçin orada yapılıyor? Ne zaman yapılıyor? Niçin o zaman yapılıyor? Kim yapıyor? Niçin o kişi tarafından yapılıyor? Nasıl yapılıyor? Niçin o biçimde yapılıyor? İkincil soru Başka ne yapılabilir? Ne yapılmalıdır? Başka nerede yapılabilir? Nerede yapılmalıdır? Başka ne zaman yapılabilir? Ne zaman yapılmalıdır? Başka kim yapabilir? Kim yapmalıdır? Başka ne biçimde yapılabilir? Nasıl yapılmalıdır? Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 60

61 Metot inceleme ve irdelemede uygulanacak temel kriterler; Toplam faaliyet sayısını en aza indir. En iyi şekilde sırala. Uygunsa faaliyetleri birleştir. Her faaliyeti mümkün olduğu kadar basitleştir. Ellerin çalışmasını dengele. Elleri statik tutma faaliyeti için kullanma. Çalışma yeri insan ölçülerine uygun olsun. Bu aşamada bu kriterlerin uygulanabilirlikleri tartışılır ve karar alınır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 61

62 1. Faaliyet elimine edilebilir mi? a) Gereksiz olduğu için. b) İşin sırasını değiştirerek. c) Alet, araç ve gereçte değişiklik yaparak. d) Aletleri birleştirerek. e) Aletleri en uygun yere yerleştirerek. f) Tezgahların kol mekanizmalarını değiştirerek. g) Tezgahların yüksekliğini ayarlayarak. h) Kullanılan malzemeyi kısmen değiştirerek. i) Ürünü kısmen değiştirerek. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 62

63 2. Faaliyetler birleştirilebilir mi? a) Aletleri birleştirerek. b) Daha iyi aletler kullanarak. c) Alet, araç ve gereçte değişiklik yaparak. d) Daha iyi malzeme kutuları kullanarak. e) Tutma işini yapacak bir alet kullanarak. f) Değişik kasları kullanarak. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 63

64 3. Faaliyetler değiştirilebilir mi? a) Alet, araç ve gereçte değişiklik yaparak. b) İşin sırasını değiştirerek. c) Kullanılan malzemeyi kısmen değiştirerek. d) Aynı anda birden fazla parça üzerinde çalışarak. e) Hareketlerin yönünü değiştirerek. f) Kullanılan malzemeyi kısmen değiştirerek. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 64

65 4. Faaliyetler basitleştirilebilir mi? a) Vücut organlarının yaptığı işleri değiştirerek. b) Vücut organlarının yaptığı işleri dengeleyerek. c) Görme ile ilgili işleri azaltarak. d) Kesikli hareketler yerine sürekli hareketler yaparak. e) Daha kuvvetli kasları kullanarak. f) Hareketlerin yönünü değiştirerek. g) Tutma süresini kısaltarak. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 65

66 Örnek 5.2: Sorgulama Tekniği: Şerit testere bileme Bir ürün ya da süreç için akış geliştirmekte genellikle iş akış şemaları ve akış diyagramları kullanılır. İş akış şeması, dolaşılan gerekli zamanları kaydeder. uzaklığı ve işler için Akış diyagramı ise, makinaların konumlarını ve çalışma yerlerini gösteren tesis ve bölümlerinin ölçekli bir planıdır. Yapılan gözlemlerle ürünlerin ya da parçaların hareket yolları akış diyagramında işaretlenir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 66

67 Bazen de temel süreç şeması sembolleri kullanılarak değişik yerlerde yapılan etkinlikler gösterilir. Birden çok ürün ya da sürecin aynı anda sözkonusu olması halinde, makina işyerlerinin uygun yerleşimini belirlemek için çapraz tablo kullanılır. Burada sorgulama tekniği için Şerit testere bileme ile ilgili ünitenin mevcut yerleşim düzeni incelenecektir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 67

68 Şekil Akış diyagramı: Şerit testere bileme (ilk yöntem) Şekil Akış diyagramı: Şerit testere bileme (geliştirilmiş yöntem) Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 68

69 Tablo 5.5. Sorgulama tekniği: Şerit testere bileme Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 69

70 4- Düzeltilmiş Metodun Geliştirilmesi İnceleme aşamasında sorular cevaplandıktan sonra, elde edilen bulgular uygulanmaya çalışır. İlk adımda, önerilen yöntem bir iş akış şeması üzerinde kaydedilir. Mevcut metoda göre daha gelişmiş bir metot elde edilir. İlk ve geliştirilmiş metotlar karşılaştırılarak değişikliğin getireceği uzaklık ve zaman artırımı ile para tasarrufu ortaya konabilir. İkinci adımda, faaliyetlerden gerekli bulunanlar tanımlanırlar. Böylece faaliyetlerin başlangıç ve bitiş noktaları ile kapsamları belirlenmiş olur. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 70

71 Üçüncü adımda, faaliyetlerin oluşturduğu yeni çalışma metoduyla ilgili iş emirleri üretilir. Uygulama aşamasında, işi yapacak işçinin neyi, nasıl ve ne zaman ne miktarda yapacağını eksiksiz anlamasına ve uygulamasına olanak tanıyan iş emirleri hazırlanır. Bu aşama ile metot geliştirme son bulur. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 71

72 İŞ AKIŞ ŞEMASI ŞEMA NO:1 SAYFA NO:1/1 KONU: Şerit testere İŞ: Şerit testere bileme YÖNTEM: MEVCUT/ÖNERİLEN İŞÇİ/MALZEME/DONATI TİPİ ÖZET ETKİNLİK MEVCUT ÖNERİ ARTIRIM İŞLEM O TAŞIMA GECİKME D YOKLAMA DEPOLAMA YER: Bileme atölyesi İŞÇİ(LER) A.B. KART NO:12 C.D. 34 ÇİZEN: ONAYLAYAN: TARİH: TANIM Miktar (ad) UZAKLIK (m) ZAMAN (adam-h) MALİYET İŞÇİLİK MALZEME TOPLAM Uzaklık (m) Zaman (dk) SİMGE O D Testereler ambarda depolanmış 5 O Testerenin alınması O El ile Bileyhaneye taşıma 15 O El ile Bırakma O El ile Bileme için bekleme O Kasnaklara takılması O Sevk yatağına yerleştirme O Yatak yüksekliğini ayarlama O Sıkma çenelerini sıkma O İtme uzaklığını ayarlama O Makinayı çalıştırıma O Bileme işlemini yapıma O Bileme taşını kaldırma O Makinayı durdurma O İtme çubuğunu kaldırma O Sıkma çenelerini açma O Testereyi çıkarma O Yere bırakma O El ile Yoklama için bekleme O Kaldırma O El ile Yoklama bölümüne taşıma 15 O El ile Yere bırakma O El ile Yoklama masasına yerleştirme O El ile Kaldırma O El ile Ambara taşıma 5 O El ile TOPLAM AÇIKLAMALAR Şekil İş akış şeması malzeme tipi: Şerit testere bileme (geliştirilmiş yöntem) Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 72

73 5- Geliştirilmiş Metodun Tanımlanması Mevcut ve önerilen yöntemlere ilişkin ayrıntılı bir rapor hazırlanarak, aşağıdaki hususlar açıkça belirlenir: Her iki yöntem için malzeme, işçilik ve genel masraf tutarı ve beklenen artım. Gerektiğinde satınalınacak yeni donatımın ve atölye ya da çalışma yerlerinin yeniden düzenleme masrafları ile yeni yöntemi yerleştirme masrafı. Yeni yöntemin tamamlanması için yapılacak yürütme etkinlikleri. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 73

74 Yeni yöntem, öncelikle bölüm yöneticileri ve denetçileri ile tartışılır, inandırıcılığı halinde, sırasıyla bölüm müdürüne, idari müdüre ve yönetim kuruluna iletilir. Makinaya ilişkin işlemler dışında bütün işler için standart uygulama formu (İşçi Yönerge Formu) hazırlanır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 74

75 6- Geliştirilmiş Metodun Yerleştirilmesi Geliştirilen ve uygulamaya hazır duruma getirilen metodu gerçek sistemde uygulamaya başlamadan önce yapılması gereken son çalışma, yeni metotla çalışacak kişi veya kişilerin bu metodun getirdiği değişikler ve yaratacağı katkı konusunda eğitilmesi, bilinçlendirilmesi ve mutlaka ikna edilmesi gereklidir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 75

76 Yerleştirme aşaması beş basamakta gerçekleştirilir: Bölüm denetçisinin değişikliği benimsemesini sağlamak. Bölüm müdürü ve genel müdürlüğün değişikliği onaylamasını sağlamak. İşçilerin ve işçi temsilcilerinin değişikliği benimsemelerini sağlamak. İşçileri, yeni yönteme göre çalışabilecek şekilde eğitmek. İşin istenen yola girdiğinden emin oluncaya kadar işin gidişini yakından izlemek. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 76

77 Yeni yöntemin geliştirilmesi işçiler için eğitim gerektireceğinden, sözkonusu eğitimin getireceği yük yeni yöntemin uygulanması sonucu sağlanacak tasarrufla karşılaştırılmalıdır. Yeni yöntemin işletmeye yerleştirilmesinde üç tip karar yaklaşımı mevcuttur; Radikal yaklaşım Muhafazakar yaklaşım Ilımlı yaklaşım Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 77

78 7- Yeni Yöntemin Sürdürülmesi Yeni yöntem yerleştirildikten sonra sürdürülmeli ve işçilerin eski yöntemlerine dönmelerine ve geçerli bir neden olmadıkça bu yöntemin değiştirilmesine izin verilmemelidir. Yeni yöntemin sisteme, seçilen yaklaşımla uygulanması sırasında önceden görülmeyen veya dikkate alınmayan bazı aksaklıklar ortaya çıkabilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 78

79 Yöntemin özellikleri iyi kaydedildiğinde söz konusu sapmalar ve aksamalar kolayca izlenerek gerekli düzeltmeler yapılabilir. Dolayısıyla bu aşama tamamen bir geri besleme çalışmasının ve buna bağlı uygun düzeltmelerin yapıldığı aşamadır. Yeni yöntemin uygulanmaya başlandığı ilk dönemlerde bu geri besleme bilgisi, bağıl olarak daha sık ve etkin bir izleme ile elde edilir. Uygulamanın başarısı arttıkça bu sıklık etkisini kaybetmelidir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 79

80 5.5. MALZEME HAREKETLERİ - Tesis Yerleştirme Düzeninin Tanımı Metot etüdünün önemli amaçlarından biri; işçilerin ve malzemenin tesis içindeki hareketlerinin eleştirici bir yaklaşımla dikkate alınarak tesis yerleştirme düzeninin bu doğrultuda incelenmesidir. Bunun muhtemel nedenleri; tesisin ilk yerleştirme düzeninin iyi yapılmamış olması ya da tesis genişledikçe veya bazı ürünler ve süreçler değiştirildikçe yeni makina ve donanımın rasgele boş alanlara yerleştirilmiş olmasıdır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 80

81 Yerleştirme sorunları yüzünden, işçiler ve malzemeler üretim süreci boyunca çoğu kez uzun ve karmaşık yollar izlemek zorunda kalmaktadır. Tesis içindeki insan ve malzeme hareketleri, ürün değerine hiç bir katkı yapmadan enerji ve zaman kaybına neden olmaktadır. İşletme için öngörülen örgütlemenin uygulanabilmesi, işletmede zaman, para ve işgücünden tasarruf sağlanabilmesi ve gelecekte doğabilecek ihtiyaçların kolayca karşılanabilmesi büyük ölçüde tesis düzenlemenin ortaya koyacağı imkanlara bağlıdır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 81

82 Bu nedenle, yerleştirme düzeninin geliştirilmesi, iş etüdü uzmanının görevinin önemli bir kısmını oluşturur. Tesis yerleştirme düzeni, tesisteki makina ve donanımın yerlerinin, hammadde alımından son ürünün dağıtımına kadar geçen üretim süreci boyunca, ürünün en düşük maliyetle, en kolay akışını ve olabildiğince az dolaşımını sağlayacak bir biçimde planlanması ve yerleştirilmesidir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 82

83 Şekil 5.14 de tesis yerleşim düzeni tipleri gösterilmiştir. Şekil Tesis yerleştirme düzeni tipleri Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 83

84 - Tesis Yerleştirme Düzeninin Kurulması ve Geliştirilmesi Malzemeler cinsine ve şekline uygun olarak, baş çevrilmeden görülebilecek bir alan içine konmalıdır. El araçları, bulundukları yerden, hareketlerin uyum ve simetrisini bozmadan alınmalıdırlar. Araçlar kolaylıkla alınıp yerleştirilmelidir. İş akış şeması kullanılarak geliştirilir. Uygun malzeme taşıma araçları kullanma Malzeme taşımanın ortadan kaldırılması veya azaltılması Malzeme taşıma etkiniliğinin artırılması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 84

85 Malzeme Taşıma İşlemler sırasında malzemelerin bir işlem noktasından başka bir işlem noktasına taşınması nedeniyle önemli ölçüde zaman ve çaba harcanmaktadır. Bu taşımalar, üretim maliyetlerini artırmakla birlikte, ürünün kalitesine hiçbir katkıda bulunmamaktadır. En uygun yol, güvenlik koşulları da gözetilerek malzemenin mümkün olan en düşük maliyetle, en uygun yöntem ve araçlarla taşınmasının sağlanmasıdır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 85

86 Buna göre en uygun taşımanın sağlanması için aşağıdaki koşulların gerçekleştirilmesi gerekir: Taşımayı ortadan kaldırmak ya da azaltmak Taşıma etkinliğini artırmak Uygun malzeme taşıma araçlarını seçmek. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 86

87 Hatalı malzeme hareketlerinin belirtileri: Çok fazla yükleme ve boşaltma, Ağır malzemelerin tekrar tekrar elle aktarımı, Malzemelerin çok uzağa taşınması, Bazı noktalarda yığılmaya yol açan dengesiz malzeme aktarımı, Taşıma sonucu oluşan zararlar ve benzeri durumlar Malzeme taşımada karşılaşılan bu sorunlar bir iş etüdü uzmanının niçin sorgulaması ile çözülebilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 87

88 Taşıma etkinliğinin artırılması için aşağıdaki kurallar uygulanır; Bir seferde taşınan ürün ya da malzeme miktarını artırmak. Bunun için ürün tasarımı ve paketleme yöntemleri üzerinde geliştirme çalışmaları yapılabilir Mümkün ve ekonomik ise taşıma hızını artırmak Olabildiğince yer çekiminden yararlanmak Taşımaları kolaylaştırmak için yeterli sayıda paket, kutu, çekmelik ve sandık gibi araçlar kullanmak Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 88

89 Olabildiğince çok amaçlı taşıma araçlarından yararlanmak Malzemelerin, olabildiğince düz hatlar boyunca taşınmasını sağlamak ve geçitleri açık bulundurmak. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 89

90 Malzeme Taşıma Araçlarının Seçimi: Malzeme taşıma araçlarının seçimi için mevcut taşıma araçlarının bilinmesi gerekir. Uygulamada yaygınca kullanılan taşıma araçları aşağıda kısaca açıklanmıştır. Konveyörler, malzemeyi sabit bir hat üzerinde sürekli olarak veya gruplar halinde taşıyan araçlardır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 90

91 Vinçler, ağır yükleri kaldırıp indirmede kullanılan araçlardır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 91

92 Krenler, özellikle ağır yüklerin kaldırılması ve taşınması maksadıyla kullanılırlar. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 92

93 Elevatörler, tahıl ve benzeri ambalajsız dökme yüklerin bir seviyeden başka bir seviyeye olabildiğince dar bir alandan en kısa zamanda taşınmasında ekonomi sağlar. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 93

94 Endüstriyel yük arabaları, elevatörler ve konvöyerler gibi sabit izli taşıma araçlarına göre daha esnektirler. Bu bakımdan işlemleri ve işlem yerleri değişken ürünlerin ve değişken konumlu hammaddelerin taşınmasında kullanılabilirler. Genellikle kesikli üretimler ve farklı büyüklüklerdeki malzemelerin taşınmasında tercih edilirler. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 94

95 Çatallı istif arabaları, her yerde kullanılabilmeleri, yükün kaldırılabilmesi ve tek kişi tarafından kullanılabilmesi yönü ile avantaj sağlarlar. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 95

96 Asansörler, seviye farkı olan yerlerde yükleri düşey olarak hareket ettiren taşıma araçlarıdır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 96

97 Kaplar, malzeme konarak saklanan veya taşınan araçlardır. Karton kutular, bidonlar, paletler, kızaklar, altlıklar hareketsiz kaplardır. Vagonlar, çekmelikler (konteyner) ve el arabaları hareketli kaplardır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 97

98 5.6. İŞÇİ HAREKETLERİ İşçiler işyerinde malzeme ile ya da malzemesiz olarak hareket ederek çeşitli etkinliklerde bulunurlar. İşçi hareketleri etüdünde; ip diyagramı, iş akış şeması, çoklu etkinlik şeması ve gezi şeması kullanılabilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 98

99 - İp Diyagramı İle İşçi Hareketlerinin İzlenmesi İp diyagramı, işçilerin, malzemenin ya da donanımın belli olaylar dizisi boyunca hareket yollarını izlemek ve ölçmek için iplik dolaştırılarak yapılan ölçekli bir plan ya da modeldir. - Örnek: 1/100 ölçekli bir ip diyagramında 100 m uzunlukta ipe sahip bir makara kullanılmış, işçinin dolaşımı izlenerek ip iş merkezlerinden geçirilerek sarılmıştır. İpin sarılmasından sonra makarada kalan kısmı ölçülmüş ve 23 m olarak belirlenmiştir. Bu durumda işçinin hareket miktarı; (100-23)/(1/100) = 70 m x 100 = 7000 m olarak bulunur. Şekil İp diyagramı Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 99

100 - Çoklu Etkinlik Şeması ile İşçi Hareketlerinin İzlenmesi Preste levha kaplama işlemi ile ilgili olrak levha taslaklarının preslenmesine ilişkin etkinlikler ve eleştirel inceleme ve geliştirilmiş yöntem aşağıda değerlendirilmiştir. Çoklu etkinlik şemasında; faaliyetler, aynı zaman eksenine göre, yan yana kaydedilerek, her birinin boş kalma süreleri görülebilir. Faaliyetlerin sırası değiştirilerek, boş kalma süresini azaltacak bir yöntem bulunmaya çalışılır. Temel yaklaşım, tezgahın işçiye ihtiyaç göstermeden çalışması esnasında (otomatik işlem), işçiye diğer bir tezgahta bizzat kendisinin yapacağı faaliyetleri yüklemektir. Bu özelliği nedeniyle, otomatik çalışan makinalarda da (CNC vb) yapılan işlemlerde uygulanabilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 100

101 İlk Yöntem Saat Etkinlik pres işçisinin presi temizlemesi pres işçisinin şalteri açması 8.15 Presin yeterli sıcaklığa ulaşması 8.35 İki pres işçisinin levha taslağını prese yerleştirmesi 8.55 Pres ustasının işlemleri kontrol etmesi 9.05 Pres ustasının kontrolünde pres işleminin tamamlanması 9.30 Pres işçileri tarafından levhanın presten alınarak istife yerleştirilmesi Tablo 5.6. Preste levha kaplama etkinlikleri (ilk yöntem) Eleştirel İnceleme 2. pres işçisi 1. pres işçisinin temizleme yapmasını beklemeyebilir. Pres hemen 1 ısınmadığı için 1. pres işçisi şalter açıkken de temizlik işini yapabilir. 2 Levha taslağının prese yerleştirilmesi için presin ısınmasını beklemeye gerek yoktur. 3 Pres ustasının işlemleri ön kontrolden geçirmesi gereksizdir. Geliştirilmiş Yöntem Saat Etkinlik pres işçisinin presi temizlemesi Pres işçisinin şalteri açması 8.10 İki pres işçisinin levha taslağını prese yerleştirmesi 8.30 Pres ustasının kontrolünde pres işleminin tamamlanması Tablo 5.7. Preste levha kaplama etkinlikleri (eleştirel inceleme ve geliştirilmiş yöntem) Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 101

102 Şekil Çoklu etkinlik şeması: Pres (ilk yöntem) Şekil Çoklu etkinlik şeması: Pres (geliştirilmiş yöntem) Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 102

103 Örnek: Çoklu etkinlik şeması Şekil 5.16 da tornalama işlemi için çoklu etkinlik şeması verilmiştir. Şemadan, parçanın 12 dakikada üretildiği, bu sürenin 5 dakikasında işçinin boş (%42) ve 3 dakikasında makinanın boş (%25) olduğu görülmektedir. Şekil 5.16.Tornalama işlemi için mevcut çoklu etkinlik şeması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 103

104 Eleştirel inceleme: İşçinin boş beklemesi süresinde (3.-8. dakikalar arası) aynı tip başka bir makina ile ilgilenmesi işçinin boş kalma süresini azaltır. Şekil 5.17'de, bu öneri doğrultusunda geliştirilmiş yeni bir çoklu faaliyet şeması verilmiştir. Geliştirilmiş yöntemde, işin süresi 14 dakikaya çıkmakta, bununla birlikte bu süre içinde 2 adet ürün üretilmektedir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 104

105 Şekil 5.17.Tornalama işlemi için geliştirilmiş çoklu etkinlik şeması Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 105

106 Sonuçta, ilave bir makina ve yeni bir düzenleme ile işlem süresi 12 dakikadan 7 dakikaya düşürülmüş olduğundan, hem üretim hızı yükselecek hem de birim ürün maliyeti içindeki işgücü maliyeti %42 azalacaktır. Yeni yöntemde ilave bir makine kullanıldığı için her iki yöntemin ekonomik analizi yapılmalıdır. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 106

107 - Gezi Şeması İle İşçi Hareketlerinin İzlenmesi Şekilde bir işçinin gezi şeması sonuçları verilmiştir. İşçi 9 durağa uğramaktadır. Şemanın üst tarafında soldan sağa doğru ilk satırda sıralanan numaralar hareketin başladığı durakları, soldan aşağı doğru ilk sütunda sıralanan numaralar ise gidilen durakları göstermektedir. Şekil Gezi şeması: İşçinin işyerinde hareketleri Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 107

108 5.7. HAREKET EKONOMİSİ Hareket ekonomisi, işçinin çalışma yerindeki hareketlerinin en küçük ayrıntılarına kadar incelenerek işçinin işini mevcut koşullarda en uygun biçimde yapabilmesi tekniğidir. - Hareket Ekonomisi İlkeleri İşyerinde düzeltilmiş yöntemlerin geliştirilmesinin esasını teşkil eden çeşitli hareket ekonomisi ilkeleri mevcuttur. Bu ilkeler, hareket etüdünün kurucusu F. Gilbreth tarafından etkinliği artırmak ve el işleri yorgunluğunu azaltmak üzere üç bölümde ele alınmıştır. İnsan vücudunun kullanılması İşyerinin düzenlenmesi Araç ve donatımın düzenlenmesi. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 108

109 Tablo Hareketlerin sınıflandırılması Sınıf Eksen Hareket eden organlar 1 Parmak eklemi Parmak 2 Bilek El ve parmaklar 3 Dirsek Ön kol, el ve parmaklar 4 Omuz Üst kol (pazu), ön kol, el ve parmaklar 5 Gövde Gövde, üst kol, ön kol, el ve parmaklar Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 109

110 İki El Süreç Şeması: Tapalama Bu yöntemde, tapalanacak boru elemanları mengenenin sonunda bulunan durdurma markasına kadar itilerek bağlanmakta, tapa boru ucuna bir anahtarla takılmaktadır. Mevcut yöntem eleştirel incelemeye tabi tutulduğunda bazı sorularla faaliyetlerin sorgulanmasının gerektiği görülür. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 110

111 Buna göre mevcut yöntem için aşağıdaki sorular sözkonusu olabilir: 1)Boru niçin mengenede tutma gereği duyulmaktadır? 2)Anahtarı elde saklayamaz mıyız? 3)Elemanter faaliyetlerin bu derece ayrıntılı olması kaçınılmaz mıdır? Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 111

112 Bu sorulara verilebilecek cevaplar aşağıdaki gibi olabilir: 1)Boruyu mengenede tutma gereği yoktur. Bu işlemler atlanabilir. 2)Anahtarı sürekli elde saklamak mümkün olmaz. Çünkü aynı el mengenenin sıkılması için de kullanılmaktadır. 3)Elemanter faaliyetler için fazla ayrıntıya girilmeyebilir. Böylece işçilerin de faaliyetlerini kolay algılamasına imkan sağlanır. Bu etüt sonucunda faaliyet, depolama ve tutma etkinliklerinde önemli azalma sağlanabilir. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 112

113 İKİ EL SÜREÇ ŞEMASI ŞEMA NO:1 SAYFA NO:1/1 İŞYERİ YERLEŞTİRME DÜZENİ RESİM VE PARÇA: 10 çapında boru ve manşon Mevcut yöntem İLK UZUNLUK: 420 mm İŞLEM: Manşon takma Yer: Montaj atölyesi İŞÇİ: K.M. ÇİZEN: K.Ü. TARİH: SOL EL TANIM O D O D SAĞ EL - TANIM 1) Boruya uzanır o o 1) Sıkma koluna uzanır 2) Boruyu tutar o o 2) Sıkma kolunu tutar 3) Boruyu mengeneye götürür o o 3) Çeneleri sıkıştırır 4) Boruyu mengeneye takar o o 4) Manşona uzanır 5) Boruyu konumlandırır o o 5) Manşonu tutar 6) Boruyu tutar o o 6) Manşonu boru ucuna götürür 7) Boruyu çıkarır o o 7) Manşonu boru ucuna tutturur 8) Boruyu masaya bırakır o o 8) Anahtara uzanır o 9) Anahtarı tutar o 10) Anahtarı tapaya götürür o 11) Manşonu sıkar o 12) Manşonu çevirir o 13) Anahtarı gevşetir o 14) Anahtarı masaya bırakır o 15) Sıkma koluna uzanır o 16) Sıkma kolunu tutar o 17) Çeneleri gevşetir Toplam Şekil İki el süreç şeması: Boruya manşon takma (mevcut yöntem) İKİ EL SÜREÇ ŞEMASI ŞEMA NO:1 SAYFA NO:1/1 İŞYERİ YERLEŞTİRME DÜZENİ RESİM VE PARÇA: 10 çapında boru ve manşon Mevcut yöntem İLK UZUNLUK: 420 mm İŞLEM: Manşon takma Yer: Montaj atölyesi İŞÇİ: K.M. ÇİZEN: K.Ü TARİH: SOL EL TANIM O D O D SAĞ EL - TANIM 1) Boruyu mengeneye takar, konumlandırır o o 1) Çeneleri sıkıştırır 2) Boruyu çıkarır, masaya bırakır o o 2) Manşonu borunun ucuna tutturur 3) Boruyu masaya bırakır o o 3) Manşonu çevirir ve sıkar o 4) Anahtarı masaya bırakır o 5) Çeneleri açar Toplam Şekil İki el süreç şeması: Boruya manşon takma (geliştirilmiş yöntem) Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 113

ERGONOMİ VE İŞ ETÜDÜ 5. METOT ETÜDÜ

ERGONOMİ VE İŞ ETÜDÜ 5. METOT ETÜDÜ ERGONOMİ VE İŞ ETÜDÜ 5. METOT ETÜDÜ Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 1 5. METOT ETÜDÜ 5.1. Metot etüdünün tanımı ve amaçları 5.2. Metot etüdü çalışmasının düzeyleri 5.3. Metot etüdü şema ve diyagram teknikleri

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ

Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ Öğrenci Numarası Adı ve Soyadı SORU 1. İnsan makine sistemine ilişkin bir şema çizerek insan üzerinde etkili faktörleri gösteriniz. Duyusal işlevlerdeki bir eksiklik kontrolü nasıl etkiler, belirtiniz.

Detaylı

SORU 1. Eleman nedir, temel özellikleri nelerdir? İşlere ilişkin elemanları örnek de vererek yazınız.

SORU 1. Eleman nedir, temel özellikleri nelerdir? İşlere ilişkin elemanları örnek de vererek yazınız. Öğrenci Numarası Adı ve Soyadı İmzası: SORU. Eleman nedir, temel özellikleri nelerdir? İşlere ilişkin elemanları örnek de vererek yazınız. SORU. İş ölçümünde ölçülen bileşenleri (insan/makine) yazınız

Detaylı

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ İŞ ETÜDÜ & ERGONOMİ Yrd.Doç.Dr.Tarık Küçükdeniz İşçi-Makine Şeması Diğer adı İnsan-Makine Şeması veya Çoklu Faaliyet Şeması

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ

Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ Öğrenci Numarası İmzası: Adı ve Soyadı SORU 1. İp diyagramının ve akış diyagramının özelliklerini, uygulanış biçimini örnekleyerek uygun gösterimlerle açıklayınız; her iki diyagram arasındaki farkları

Detaylı

Bu görüşler ışığında ve çalışmanın yaklaşımına uygun, genel bir İş Etüdü tanımı şu şekilde yapılabilir:

Bu görüşler ışığında ve çalışmanın yaklaşımına uygun, genel bir İş Etüdü tanımı şu şekilde yapılabilir: İş Etüdü Konuyla ilgili kaynaklarda iş analizi, hareket ve zaman etüdü, metot analizi ve iş ölçümü ile iş basitleştirme ve ölçme gibi terimlerle ifade edilebilen iş etüdü kavramı, detayda bazı farklılaşmalarla

Detaylı

08.30 Arşivden dosyanın alınması 09.00 Muayene için sıra bekleme

08.30 Arşivden dosyanın alınması 09.00 Muayene için sıra bekleme Öğrenci Numarası Adı ve Soyadı İmzası: SORU 1. a) Gösterge ve kontrol düzenlerini ve kullanım amaçlarını kısaca açıklayınız. b) Bir otomobilde sürücü kabini için gösterge-kontrol ilişkileri ve uyumluluk

Detaylı

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ DERS NOTU

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ DERS NOTU T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2015 ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ DERS NOTU 1.

Detaylı

FABRİKA YERLEŞTİRME DÜZENİ

FABRİKA YERLEŞTİRME DÜZENİ FABRİKA YERLEŞTİRME DÜZENİ Üretim araçlarının, yardımcı tesislerin veya iş istasyonlarının ve taşıma, depolama, kalite kontrolü gibi üretimle ilgili faaliyetlerin fiziksel konumları açısından bir bütün

Detaylı

İŞ AKIŞI ve YERLEŞTİRME TİPLERİ

İŞ AKIŞI ve YERLEŞTİRME TİPLERİ İŞ AKIŞI ve YERLEŞTİRME TİPLERİ İş akışı tipleri önce, fabrika binasının tek veya çok katlı olmasına göre, yatay ve düşey olmak üzere iki grupta toplanabilir. Yatay iş akışı tiplerinden bazı örneklerde

Detaylı

Bu görüşler ışığında ve çalışmanın yaklaşımına uygun, genel bir İş Etüdü tanımı şu şekilde yapılabilir:

Bu görüşler ışığında ve çalışmanın yaklaşımına uygun, genel bir İş Etüdü tanımı şu şekilde yapılabilir: İş Etüdü Konuyla ilgili kaynaklarda iş analizi, hareket ve zaman etüdü, metot analizi ve iş ölçümü ile iş basitleştirme ve ölçme gibi terimlerle ifade edilebilen iş etüdü kavramı, detayda bazı farklılaşmalarla

Detaylı

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Pamukkale Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Dr. Hacer Güner Gören Esnek Üretim Sistemleri Esnek Üretim Sistemleri Bir esnek

Detaylı

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 1 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ 2 İşçi Sağılığı Çalışan insanların fiziksel, ruhsal moral ve sosyal

Detaylı

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Üretim Yatırımı Girişim kapsamında hedeflenen ürün veya hizmetlerin üretilmesi için gerekli işletme faaliyetleri planlanmalıdır. Girişimcinin uzmanlığına da bağlı

Detaylı

ÜRETİM SİSTEMLERİ GELENEKSEL

ÜRETİM SİSTEMLERİ GELENEKSEL İmalat nin Sınıflandırılması ÜRETİM SİSTEMLERİ GELENEKSEL ATÖLYE TİPİ AKIŞ TİPİ DERS II GELENEKSEL İMALAT SİSTEMLERİ ÜRETİM SİSTEMLERİ MODERN HÜCRESEL ESNEK TAM ZAMANINDA Kesikli üretim, talebin üretim

Detaylı

Statik ve dinamik işleri kan dolaşımı ve oksijen tüketimi yönünden iş örneklemeleri ile değerlendiriniz.

Statik ve dinamik işleri kan dolaşımı ve oksijen tüketimi yönünden iş örneklemeleri ile değerlendiriniz. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ OREN 008 ERGONOMİ VE İŞ ETÜDÜ DERSİ ARASINAV LARI 8.04.017 15:00 Süre : 90 Dakika Öğrenci No Adı Soyadı : : İmza : Aldığı

Detaylı

Bir ürün yada hizmetin belirlenen yada olabilecek ihtiyaçları karşılama yeterliğine dayanan özelliklerinin toplamıdır.

Bir ürün yada hizmetin belirlenen yada olabilecek ihtiyaçları karşılama yeterliğine dayanan özelliklerinin toplamıdır. KALİTE KONTROL Kalite: Bir ürün yada hizmetin belirlenen yada olabilecek ihtiyaçları karşılama yeterliğine dayanan özelliklerinin toplamıdır. Kontrol: Mevcut sonuçlarla hedefleri ve amaçları kıyaslama

Detaylı

RİSK ANALİZİ TALİMATI

RİSK ANALİZİ TALİMATI AĞRI İL AMBULANS SERVİSİ BAŞHEKİMLİĞİ RİSK ANALİZİ TALİMATI DÖK. KOD NO : AĞRI-112-YÖN-TL- 22 YAY. TRH: 31.02.2014 REV.TRH: REV.NO: SA YFA NO: 5 1. AMAÇ: Ağrı İl Ambulans Servisi Başhekimliğinde hizmet

Detaylı

11. HAFTA YÖNETİMİN FONKSİYONLARI ÖRGÜTLEME. SKY108 Yönetim Bilimi-Yasemin AKBULUT

11. HAFTA YÖNETİMİN FONKSİYONLARI ÖRGÜTLEME. SKY108 Yönetim Bilimi-Yasemin AKBULUT 11. HAFTA YÖNETİMİN FONKSİYONLARI ÖRGÜTLEME 1 2 DERS İÇERİĞİ Örgütleme tanımı Örgütleme modelleri ve ilkeleri Örgütleme-planlama ilişkisi Eşgüdümleme Örgütleme süreci 3 ÖRGÜTLEME Örgüt: İnsanların belirli

Detaylı

İŞANALİZİ TANIMI, ETÜDÜ, TASARIMI

İŞANALİZİ TANIMI, ETÜDÜ, TASARIMI İŞANALİZİ TANIMI, ETÜDÜ, TASARIMI Öğr. Gör. Meral GÜNEŞ ERGİN 1 İŞ ANALİZİ İş analizi, belli bir işletmede yapılmakta olan işler hakkında gerekli bilgilerin toplanması, değerlendirilmesi ve örgütlenmesidir.

Detaylı

FMEA. Hata Türleri ve Etkileri Analizi

FMEA. Hata Türleri ve Etkileri Analizi FMEA Hata Türleri ve Etkileri Analizi 2007 FMEA Tanımı FMEA (HTEA), bir ürün veya prosesin potansiyel hatalarını ve bunların sonucu olabilecek etkilerini tanımlama, değerlendirme, potansiyel hatanın ortaya

Detaylı

4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ

4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ 4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ Genel Problem Çözme İşlemi Adım adım analiz / sentezi içerir Önerilen işlemsel adımlar: - Fonksiyon yapıları geliştirilir - Çözümler geliştirilir - Sıralı / esnek olarak uygulanır

Detaylı

PERFORMANS YÖNETĐMĐ. Hedefe Odaklı Çalışma ve Yetkinlik Yönetimi.

PERFORMANS YÖNETĐMĐ. Hedefe Odaklı Çalışma ve Yetkinlik Yönetimi. PERFORMANS YÖNETĐMĐ Kurumların yapısına uygun performans yönetimi sistemini esnek yapı sayesinde Đnsan Kaynakları uygulaması içinde tanımlayarak takip edebilme Performans kayıtlarını yöneticilere e-posta

Detaylı

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ Hafta 13 Yrd. Doç. Dr. Semra BORAN Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak

Detaylı

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması 2018-2019 Güz Dönemi 2 Tesis ihtiyaçlarının belirlenmesinde 3 önemli faktör Akış

Detaylı

SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI

SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI BİLGİ SİSTEMİ GELİŞTİRME SÜRECİ Sistem Geliştirme Süreci ve Modelleri Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü Bilgi sistemlerinin geliştirilmesi için izlenen sürece Sistem Geliştirme

Detaylı

Görünüş çıkarmak için, cisimlerin özelliğine göre belirli kurallar uygulanır.

Görünüş çıkarmak için, cisimlerin özelliğine göre belirli kurallar uygulanır. Görünüş Çıkarma Görünüş çıkarma? Parçanın bitmiş halini gösteren eşlenik dik iz düşüm kurallarına göre belirli yerlerde, konumlarda ve yeterli sayıda çizilmiş iz düşümlere GÖRÜNÜŞ denir. Görünüş çıkarmak

Detaylı

İŞ YERİ DÜZENLEME YERLEŞME DÜZENİNİN ÖNEMİ:

İŞ YERİ DÜZENLEME YERLEŞME DÜZENİNİN ÖNEMİ: İŞ YERİ DÜZENLEME YERLEŞME DÜZENİNİN ÖNEMİ: İş yeri düzenlemenin ana amacı işletme içinde üretime yönelik faaliyetlerde yer alan canlı ve cansız varlıkların tümünün hareket miktarlarının minimize edilmesidir.

Detaylı

BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ

BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ Murat BAYRAM Binalarda Enerji Verimliliği Şubesi Şube Müd.V. bayram.bay@gmail.com Enerji Nedir? İş yapabilme kabiliyetidir. Enerji Yönetimi Nedir? Yaşam için gerekli

Detaylı

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 1 İş Ölçümünde Kullanılan Teknikler Zaman etüdü İş örneklemesi Önceden saptanmış zaman standartları

Detaylı

EKLER. EK 12UY0106-4/A1-2: Yeterlilik Biriminin Ölçme ve Değerlendirmesinde Kullanılacak Kontrol Listesi

EKLER. EK 12UY0106-4/A1-2: Yeterlilik Biriminin Ölçme ve Değerlendirmesinde Kullanılacak Kontrol Listesi Yayın Tarihi: 26/12/2012 Rev. :01 EKLER EK 12UY0106-4/A1-1: nin Kazandırılması için Tavsiye Edilen Eğitime İlişkin Bilgiler Bu birimin kazandırılması için aşağıda tanımlanan içeriğe sahip bir eğitim programının

Detaylı

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANIMI (Kişisel Koruyucu Ekipmanlar)

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANIMI (Kişisel Koruyucu Ekipmanlar) KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANIMI (Kişisel Koruyucu Ekipmanlar) İÇERİK KKE LERİN GENEL ÖZELLİKLERİ KAFA KORUMA GÖZ KORUMA KULAK KORUMA SOLUNUM KORUMA EL KORUMA AYAK KORUMA DÜŞÜŞ ENGELLEYİCİLER VÜCUT KORUMA

Detaylı

KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ

KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ Kuruluş yeri belirlenen bir üretim biriminin üretim miktarı açısından hangi büyüklükte veya kapasitede olması gerektiği işletme literatüründe kapasite planlaması

Detaylı

BÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ

BÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ 1 BÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ Veri seti; satırlarında gözlem birimleri, sütunlarında ise değişkenler bulunan iki boyutlu bir matristir. Satır ve sütunların kesişim bölgelerine 'hücre

Detaylı

ELLE KALDIRMAve TAŞIMAİŞLERİNDE İ S G.

ELLE KALDIRMAve TAŞIMAİŞLERİNDE İ S G. ELLE KALDIRMAve TAŞIMAİŞLERİNDE İ S G http://www2.worksafebc.com/publications/multimedia/videos.asp?reportid=36871 ELLE KALDIRMA VE TAŞIMA İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İş Analiz, İş Tanımları ve İş Gerekleri İş Analiz, İş Tanımları ve İş Gerekleri İş analizi, belirli bir iş hakkında, işin türünü, iş için harcanması gereken zamanı, kullanılan

Detaylı

KALİTE SİSTEM YÖNETİCİSİ EĞİTİMİ

KALİTE SİSTEM YÖNETİCİSİ EĞİTİMİ FMEA-HATA TÜRLERİ VE ETKİ ANALİZİ Tanımlama Mevcut veya olası hataları ortaya koyan, bu hataların yaratabileceği etkileri göz önünde bulunduran ve etkilerine göre hataları önceliklendirerek oluşmalarının

Detaylı

ISO 22000 UYGULAMA PROSEDÜRÜ

ISO 22000 UYGULAMA PROSEDÜRÜ SAYFA NO 1 / 6 1. AMAÇ Firma tarafından; üretilen ürünlerin güvenliğinin sağlanmasına yönelik hijyenik faaliyetlerin sistemli bir şekilde yürütülmesini ve buna bağlı olarak iso 22000 gıda güvenliği yönetim

Detaylı

FTR 331 Ergonomi. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem

FTR 331 Ergonomi. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem FTR 331 Ergonomi yrd. doç. dr. emin ulaş erdem ERGONOMİDE KULLANILAN MODELLER Modelleme, farklı öğeler arasındaki ilişkilerin tanımlanmasında kullanılan bir yöntemdir. Modeller, kullanıldıkları alanlara

Detaylı

Pazarlama araştırması

Pazarlama araştırması Pazarlama araştırması Etkin bir pazarlama kararı alabilmek için gerekli olan enformasyonun ve bilginin toplanması ve kullanılmasıdır. Bu sayede, pazarla ilgili risk ve belirsizlik azalacak ve başarı artacaktır.

Detaylı

ÜRETİM SİSTEMLERİ ve ÖZELLİKLERİ

ÜRETİM SİSTEMLERİ ve ÖZELLİKLERİ ÜRETİM SİSTEMLERİ ve ÖZELLİKLERİ Üretim sistemleri hammaddelerin bitmiş ürüne dönüştürüldükleri sistemlerdir. Bu sistemler için oluşturulacak simülasyon modelleri tamamen üretim sisteminin tipine ve verilecek

Detaylı

Bakım Yönetimi Logo Nisan 2016

Bakım Yönetimi Logo Nisan 2016 Bakım Yönetimi Logo Nisan 2016 İçindekiler Bakım Yönetimi... 4 Bakım Yönetimini Etkileyen Öndeğer ve Parametreler... 4 Tanımlar... 5 Bakım Parametreleri... 5 Parametre Bilgileri... 6 Arıza Kodları... 8

Detaylı

İnsan Kaynakları Planlaması ve Seçimi

İnsan Kaynakları Planlaması ve Seçimi Planlaması Planlaması ve Seçimi Nedir? İşlevleri Yrd. Doç. Dr. Rıza DEMİR İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Planlaması ve Seçimi Dersi 2017 Amaçları Faydaları Planlamasını Etkileyen Faktörler Boyutları

Detaylı

Üretim/İşlemler Yönetimi 8. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN

Üretim/İşlemler Yönetimi 8. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN Üretim/İşlemler Yönetimi 8 İş Etüdü Metot (Yöntem-Hareket) Etüdü ve İş Ölçümlemesi çalışmalarının genel adıdır. Bir olayın ya da faaliyetin ekonomik ve etkin bir şekilde yapılabilmesi için, özellikle insan

Detaylı

MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ

MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ 1. GĠRĠġ Endüstride kullanılan birçok ısı değiştiricisi ve benzeri cihazda ısı geçiş mekanizması olarak ısı iletimi ve taşınım beraberce

Detaylı

YAPI İŞLETMESİ METRAJ

YAPI İŞLETMESİ METRAJ YAPI İŞLETMESİ METRAJ 1. METRAJ YAPMA Metrajın Önemi Bir yapının yapılması için ilk önce imar durumuna göre projeleri çizilir. Yapının projeleri üzerinden maliyet bedeli hesaplanır. Yapı için harcanacak

Detaylı

OYAK RENAULT ERGONOMİ UYGULAMALARI. DRH / 1740 Département Conditions et Santé de Travail 1

OYAK RENAULT ERGONOMİ UYGULAMALARI. DRH / 1740 Département Conditions et Santé de Travail 1 OYAK RENAULT ERGONOMİ UYGULAMALARI 1 ERGONOMİ ÇALIŞANLARIMIZIN SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN ÇOK ÖNEMLİDİR 2 İÇERİK 01 02 03 04 ERGONOMİ GENEL KAVRAMLAR OYAK RENAULT DA ERGONOMİ ORGANİZASYONU VE KULLANILAN ÖLÇÜM

Detaylı

KYM363 Mühendislik Ekonomisi. FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ

KYM363 Mühendislik Ekonomisi. FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ KYM363 Mühendislik Ekonomisi FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ Prof.Dr.Hasip Yeniova E Blok 1.kat no.113 www.yeniova.info yeniova@ankara.edu.tr yeniova@gmail.com FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK

Detaylı

1. Süreç nedir? 2. Süreç nedir? 3. Temel süreç unsurları nelerdir? 4. Süreçler nasıl sınıflandırılabilir? Süreç tipleri nelerdir?

1. Süreç nedir? 2. Süreç nedir? 3. Temel süreç unsurları nelerdir? 4. Süreçler nasıl sınıflandırılabilir? Süreç tipleri nelerdir? 1. Süreç nedir? Girdileri çıktı haline getiren birbiriyle ilgili ve etkileşimli faaliyetler takımı dır. 2. Süreç nedir? Tanımlanabilirlik Tekrarlanır olması Ölçülebilirlik Bir sahibi ve sorumluları olması

Detaylı

BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Bilgi sistemi kavramı genellikle işletmelere yönelik olarak kullanılmaktadır. Bu yönüyle bilgi sisteminin amacını; yöneticilere teslim edilen ekonomik kaynakların kullanımına

Detaylı

Ergonomi Uygulamaları ile Kâr Etmenin Yolları

Ergonomi Uygulamaları ile Kâr Etmenin Yolları Ergonomi ile Verimlilik Paneli Ergonomi Uygulamaları ile Kâr Etmenin Yolları Uludağ Üniversitesi Endüstri Müh. Böl. 13.05.2010 BURSA ERGONOMİ Çalışan ile teknik sistem arasındaki ilişkiyi inceleyen; bilimsel

Detaylı

KOMPOZİT ÜRÜN ÜRETİM ELEMANI (ELYAF SARMA VE SAVURMA DÖKÜM) (SEVİYE-3) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME MODÜLLERİ VE İÇERİKLERİ

KOMPOZİT ÜRÜN ÜRETİM ELEMANI (ELYAF SARMA VE SAVURMA DÖKÜM) (SEVİYE-3) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME MODÜLLERİ VE İÇERİKLERİ KOMPOZİT ÜRÜN ÜRETİM ELEMANI (ELYAF SARMA VE SAVURMA DÖKÜM) (SEVİYE-3) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME MODÜLLERİ VE İÇERİKLERİ 1 2 ÖĞRENME MODÜLÜ İÇERİĞİ MODÜL ADI : TEMEL TESVİYECİLİK UYGULAMALARI MESLEK : Kompozit

Detaylı

Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN

Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN Dersle İlgili Konular Üretim Yönetimi Süreç Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi Üretim Planlama ve Kontrolü Proje Yönetimi Kurumsal Kaynak Planlaması-ERP Kalite Yönetimi Modern

Detaylı

ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ Perşembe, 13 Ocak :28 - Son Güncelleme Perşembe, 13 Ocak :28

ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ Perşembe, 13 Ocak :28 - Son Güncelleme Perşembe, 13 Ocak :28 ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ 11 Şubat 2004 - Sayı : 25370 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 Bu Yönetmeliğin amacı, elle yapılan taşıma

Detaylı

Bir iş modeli olarak kitlesel üretimde, standartlaştırılmış ürünlerin çok yüksek adetlerde üretilmesi üretim maliyetlerini düşürmektedir ve bu da

Bir iş modeli olarak kitlesel üretimde, standartlaştırılmış ürünlerin çok yüksek adetlerde üretilmesi üretim maliyetlerini düşürmektedir ve bu da 1 2 3 Bir iş modeli olarak kitlesel üretimde, standartlaştırılmış ürünlerin çok yüksek adetlerde üretilmesi üretim maliyetlerini düşürmektedir ve bu da müşterilerinlehine olacak şekilde fiyatların azalmasına

Detaylı

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 1 Ergonomi Türkçe anlamı ile iş bilim olarak adlandırılan ergonomi, insan çalışmasına ilişkin bilim

Detaylı

de i im Kaizen Kamil BOLAT

de i im Kaizen Kamil BOLAT Kaizen Kamil BOLAT Kaizen İyiye doğru değişiklikleri Her gün daha iyi için yapılan küçük değişiklikleri Yavaş, küçük ama sürekli iyileştirmeleri Müşteri memnuniyetini arttırmaya yönelik, herkes tarafından,

Detaylı

SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER

SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER Sürekli Rassal Değişkenler Sürekli Rassal Değişken: Değerleriölçümyadatartımla elde edilen, bir başka anlatımla sayımla elde edilemeyen, değişkene sürekli rassal değişken denir.

Detaylı

PAZARLAMA ARAŞTIRMA SÜRECİ

PAZARLAMA ARAŞTIRMA SÜRECİ PAZARLAMA ARAŞTIRMA SÜRECİ Pazarlama araştırması yapılırken belirli bir sıra izlenir. Araştırmada her aşama, birbirinden bağımsız olmayıp biri diğeri ile ilişkilidir. Araştırma sürecinde başlıca aşağıdaki

Detaylı

TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ

TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ENTEGRE KİRLİLİK ÖNLEME VE KONTROL TEBLİĞİ Tebliğ; 14 Aralık 2011 tarih ve 28142 sayılı R.G. EK 1. TESİS İÇİ MEVCUT EN İYİ TEKNİK (MET) UYGULAMALARI EK 2. TEKSTİL ENDÜSTRİSİ ATIKSULARI

Detaylı

15. ÜNİTE ÖRNEK KUVVET TESİSAT UYGULAMA PROJESİNİN HAZIRLANMASI

15. ÜNİTE ÖRNEK KUVVET TESİSAT UYGULAMA PROJESİNİN HAZIRLANMASI 15. ÜNİTE ÖRNEK KUVVET TESİSAT UYGULAMA PROJESİNİN HAZIRLANMASI KONULAR 1. Küçük Bir Atölyenin Kuvvet Tesisat Projesinin Hazırlanması 2. Asma Katlı Bir İş Yerinin Aydınlatma ve Kuvvet Projesinin Hazırlanması

Detaylı

EĞİTİM PROGRAMI HAZIRLAMA

EĞİTİM PROGRAMI HAZIRLAMA EĞİTİM PROGRAMI HAZIRLAMA M. DENİZ AYBEY EĞİTİM ŞUBE 2009 1 EĞİTİM İHTİYACI Çalışanların işe girerken beraberlerinde getirdikleri bilgi, beceri ve tutumlar ile işlerinin görev ve sorumluluklarını yerine

Detaylı

(Computer Integrated Manufacturing)

(Computer Integrated Manufacturing) 1 (Computer Integrated Manufacturing) 2 1 Bilgisayarlı Sayısal Kontrol; ekipman mekanizmaların hareketlerinin doğru ve hassas biçimde gerçekleştirilmesinde bilgisayarların kullanılması, programlama ile

Detaylı

Profesyoneller için Çelik Bağlantılar ve Detay Çizimleri

Profesyoneller için Çelik Bağlantılar ve Detay Çizimleri Profesyoneller için Çelik Bağlantılar ve Detay Çizimleri Çelik tasarımı ve detay çizimleri, her projede değişik ve projeye özel yapısal detay çözümleri üretmeyi gerektirir. Otomatik bağlantılar ve modelleme

Detaylı

V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ

V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121 TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASİ OCAK 1967 fit YAYIN NO: 121 BASKI: Y«w Um \*ym3umyü

Detaylı

Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Seralar tarım işletmesinin tüm konumu içersinde diğer yapılarla uyum göstermelidir. Seraların iç ortamı yıl boyunca bitki yetişmesine uygun optimum çevre koşullarını sağlamalıdır.

Detaylı

Traktör emniyet kabini imalatı yapan bir işletmede metot ve zaman etüdü teknikleri ile verimliliğin arttırılması

Traktör emniyet kabini imalatı yapan bir işletmede metot ve zaman etüdü teknikleri ile verimliliğin arttırılması BAÜ FBE Dergisi Cilt:10, Sayı:2, 13-32 Aralık 2008 Özet Traktör emniyet kabini imalatı yapan bir işletmede metot ve zaman etüdü teknikleri ile verimliliğin arttırılması Ramazan YAMAN 2, Emine UÇMUŞ 3,

Detaylı

Kalite Geliştirmede İstatistiksel Yöntemler ve Six Sigma

Kalite Geliştirmede İstatistiksel Yöntemler ve Six Sigma Kalite Geliştirmede İstatistiksel Yöntemler ve Six Sigma - 1 Ödevler 5 er kişilik 7 grup Hayali bir şirket kurulacak Bu şirketin kalite kontrol süreçleri raporlanacak Kalite sistem dokümantasyonu oluşturulacak

Detaylı

Dairesel Olarak Hareket Eden Dinamik Bir Lineer Motor

Dairesel Olarak Hareket Eden Dinamik Bir Lineer Motor Dairesel Olarak Hareket Eden Dinamik Bir Lineer Motor Beckhoff un ürettiği yeni XTS sürücü sistemi (extended Transport System) makine mühendisliğine yeni bir özgürlük yelpazesi sunuyor. Denenmiş ve test

Detaylı

HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Form Resmi Kontrol Rapor No:

HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Form Resmi Kontrol Rapor No: EK-5 HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Form Resmi Kontrol Rapor No: TARİH: İNCELENECEK HUSUSLAR A) GENEL 1. İşyeri teknik ve hijyenik açıdan bu yönetmelikte belirtilen koşullara sahip mi? 2. El kitabı ön

Detaylı

İÇ MİMARLIK STAJ ÇALIŞMALARI / UYGULAMALARI GENEL YÖNETMELİK. 2. Staj Çalışmalarının İçeriği; Süresi ve Yeri Toplam 70 İş Günü Zorunlu

İÇ MİMARLIK STAJ ÇALIŞMALARI / UYGULAMALARI GENEL YÖNETMELİK. 2. Staj Çalışmalarının İçeriği; Süresi ve Yeri Toplam 70 İş Günü Zorunlu FATİH SULTAN MEHMET VAKIF ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK VE TASARIM FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ İÇ MİMARLIK STAJ ÇALIŞMALARI / UYGULAMALARI GENEL YÖNETMELİK 1. Stajın Tanımı ve Amacı İç Mimarlık bölümünde uygulanan

Detaylı

WEB PROJESİ YÖNETİMİ. Belli bir süre içerisinde, belli bir bütçe ile belirlenen hedeflere ulaşmak için uygulanan metodolojik süreçtir.

WEB PROJESİ YÖNETİMİ. Belli bir süre içerisinde, belli bir bütçe ile belirlenen hedeflere ulaşmak için uygulanan metodolojik süreçtir. BÖLÜM 1 1.1 PROJE NEDİR? WEB PROJESİ YÖNETİMİ Belli bir süre içerisinde, belli bir bütçe ile belirlenen hedeflere ulaşmak için uygulanan metodolojik süreçtir. 1.2 PROJELERİN ORTAK UNSURLARI NELERDİR? Başlama

Detaylı

4. BÖLÜM: İŞ ETÜDÜ 4.1. Giriş İş etüdü, çalışan insanın ihtiyaçları ve verim yeteneklerini dikkate alarak işletmenin ekonomikliğini iyileştirme

4. BÖLÜM: İŞ ETÜDÜ 4.1. Giriş İş etüdü, çalışan insanın ihtiyaçları ve verim yeteneklerini dikkate alarak işletmenin ekonomikliğini iyileştirme 4. BÖLÜM: İŞ ETÜDÜ 4.1. Giriş İş etüdü, çalışan insanın ihtiyaçları ve verim yeteneklerini dikkate alarak işletmenin ekonomikliğini iyileştirme amacını güden ve bu amaca erişmek için iş sistemlerinin incelenmesi

Detaylı

Alperen Fatih DURSUN İSG Uzman Yardımcısı İnşaat Mühendisi

Alperen Fatih DURSUN İSG Uzman Yardımcısı İnşaat Mühendisi T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Alperen Fatih DURSUN İSG Uzman Yardımcısı İnşaat Mühendisi Güvenli İskele Projesi 2014 T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK

Detaylı

Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi (V )

Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi (V ) FieldGenius harita ekranı tüm menülere ulaşımın sağlandığı ana ekrandır. Çizim ekranı dinamik özelliklere sahip olup objeler grafik ekrandan seçilebilir. Bu sayede nokta aplikasyonu, mesafe ölçümü gibi

Detaylı

KİMYA MÜHENDİSLİĞİ STAJ BİLGİLERİ

KİMYA MÜHENDİSLİĞİ STAJ BİLGİLERİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ STAJ BİLGİLERİ Kimya Mühendisliği Bölümü öğrencileri, mesleki bilgi, beceri ve tecrübelerini arttırmak amacı ile İşletme Stajı ve/veya Laboratuar olmak üzere toplam iki staj yapmak zorundadır.

Detaylı

ÖĞRENME FAALİYETİ-4 İŞ PLANININ OLUŞTURULMASI. AMAÇ Hastane temizlik hizmetleri departmanında, hastaneye göre genel iş planı oluşturabileceksiniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ-4 İŞ PLANININ OLUŞTURULMASI. AMAÇ Hastane temizlik hizmetleri departmanında, hastaneye göre genel iş planı oluşturabileceksiniz. 32 ÖĞRENME FAALİYETİ-4 AMAÇ Hastane temizlik hizmetleri departmanında, hastaneye göre genel iş planı oluşturabileceksiniz. ARAŞTIRMA Hastane temizlik hizmetleri departmanında kullanılan iş planlarını araştırınız.

Detaylı

BÜLBÜLOĞLU DIŞ CEPHE GÜVENLİK AĞI PLATFORMLARI

BÜLBÜLOĞLU DIŞ CEPHE GÜVENLİK AĞI PLATFORMLARI GENEL BİLGİLER BÜLBÜLOĞLU DIŞ CEPHE GÜVENLİK AĞI PLATFORMLARI BÜLBÜLOĞLU Güvenlik Ağı Platformları, TS EN 1263-1 normunun gereklerine göre tasarlanmış ve üretilmiştir. Platformlar şantiyede yerlerine monte

Detaylı

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması İnş. Y. Müh. Sinem KOLGU Dr. Müh. Kerem PEKER kolgu@erdemli.com / peker@erdemli.com www.erdemli.com İMO İzmir Şubesi Tasarım Mühendislerine

Detaylı

ORMAN TRANSPORT TEKNİĞİ DERSİ

ORMAN TRANSPORT TEKNİĞİ DERSİ ORMAN TRANSPORT TEKNİĞİ DERSİ Hazırlayan: Dr. Mehmet EKER 11.09.2008 Ormancılıkta Transport-M.Eker 1 Uzun Mesafeli Mobil Vinçli Hava Hatlarının Tesisi Hava hattının kurulmasın da ilk aşama hava hattı kızağının

Detaylı

OLASI HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ (FMEA) Mehmet Enes İnce

OLASI HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİ (FMEA) Mehmet Enes İnce 1.GİRİŞ Her sektörde arzın arttığı ve iletişim teknolojilerinin çok geliştiği günümüz ekonomisinde işletmeler, varlıklarını devam ettirebilmek için sadece ucuz mal ya da hizmet üretimini değil, hem ucuz

Detaylı

END303 İŞ ETÜDÜ 4. İŞ ETÜDÜNÜN TEMEL KAVRAMLARI. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 1

END303 İŞ ETÜDÜ 4. İŞ ETÜDÜNÜN TEMEL KAVRAMLARI. Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 1 END303 İŞ ETÜDÜ 4. İŞ ETÜDÜNÜN TEMEL KAVRAMLARI Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 1 4. İŞ ETÜDÜNÜN TEMEL KAVRAMLARI 4.1. İşin tanımı 4.2. İş etüdünün tanımı 4.3. İş etüdünün amaçları 4.4. İş etüdünün kapsamı ve

Detaylı

Özel parçaların uç kısımları genellikle düz, flanşlı veya muflu biçimlerde imal edilir.

Özel parçaların uç kısımları genellikle düz, flanşlı veya muflu biçimlerde imal edilir. 6.5. İçmesuyu Dağıtım Şebekesinin Donanımı a) Vanalar: İçmesuyu şebekelerinde, hazne çıkışında ana vana; şebeke içinde tevkif vanaları ve şebekenin en düşük kotlu noktalarında ise tahliye vanaları kullanılır.

Detaylı

ÜRETİM -YÖNETİM. Ürün nedir? Üretim ve Hizmet nedir? Sizin üretmeyi düşündüğünüz ürün/hizmet nedir?

ÜRETİM -YÖNETİM. Ürün nedir? Üretim ve Hizmet nedir? Sizin üretmeyi düşündüğünüz ürün/hizmet nedir? ÜRETİM -YÖNETİM Ürün nedir? Üretim ve Hizmet nedir? Sizin üretmeyi düşündüğünüz ürün/hizmet nedir? Üretim, insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal veya hizmetlerin meydana getirilmesi işlemine denir.

Detaylı

Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Doç. Dr.

Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Selahattin ÇELİK KALORİFER TESİSATI PROJESİ Öneri projesi ve raporu Ön (Avan) proje ve

Detaylı

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ekonomi Bölüm 1 Gider Mühendisliği ve Değer Mühendisliği 3 Giriş İşletmeler kar, getiri sağlamak veya bir amacı elde etmek için kurulurlar. Yaşam döngüsü içerisinde

Detaylı

3. ŞASİ HASARLARININ ONARIM METOTLARI 3.1. ŞASİ YAPISINDAKİ DEFORMASYONLAR 1 Şasi çerçevelerinde başlangıçtan bu güne çok değişimler olmuştur.

3. ŞASİ HASARLARININ ONARIM METOTLARI 3.1. ŞASİ YAPISINDAKİ DEFORMASYONLAR 1 Şasi çerçevelerinde başlangıçtan bu güne çok değişimler olmuştur. 3. ŞASİ HASARLARININ ONARIM METOTLARI 3.1. ŞASİ YAPISINDAKİ DEFORMASYONLAR 1 Şasi çerçevelerinde başlangıçtan bu güne çok değişimler olmuştur. Bunda temel amaç şasinin dayanımını artırmaktır. Bu değişimler;

Detaylı

imalat: Ham maddenin işlenerek mala dönüştürülmesi.

imalat: Ham maddenin işlenerek mala dönüştürülmesi. üretim: işgücü, sermaye, hammaddenin bir araya gelmesi ve bunlara organizasyonunda katılmasıyla oluşan mal ve hizmet olarak tanımlanabilir. Belirli faaliyet ve işlemler sonucu yeni bir mal veya hizmet

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE-

Detaylı

2- PROJE YÖNETİMİ BİLGİ ALANLARI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L

2- PROJE YÖNETİMİ BİLGİ ALANLARI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L 2- PROJE YÖNETİMİ BİLGİ ALANLARI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L 10 TEMEL BILGI ALANı (PMI YAKLAŞıMı) Proje Entegrasyon Yönetimi Proje Kapsam Yönetimi Proje Zaman Yönetimi Proje Maliyet Yönetimi

Detaylı

Ana Boru Çapı ve Pompa Birimi

Ana Boru Çapı ve Pompa Birimi BASINÇLI BORU SİSTEMLERİNİN TASARIMI (POMPAJ VE CAZİBE İÇİN) (TEK HAT VE DALLI SİSTEMLER İÇİN) (KRİTİK HAT VE YAN DALLAR İÇİN) (DOĞRUSAL PROGRAMLAMA YÖNTEMİ, KELLER YÖNTEMİ, İZİN VERİLEN YÜK KAYBI YAKLAŞIMI,

Detaylı

Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları. Niğde Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü

Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları. Niğde Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları Niğde Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü ISITMA TEKNİĞİ 1.Tarihsel gelişim 2.Günümüz ısıtma teknikleri Bir ısıtma tesisatının uygun olabilmesi için gerekli

Detaylı

ÖLÇME BİLGİSİ ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ

ÖLÇME BİLGİSİ ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ ÖLÇME BİLGİSİ ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ Doç. Dr. Alper Serdar ANLI 5.Hafta ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ Genel bir deyişle herhangi bir arazi parçasının şeklini ve büyüklüğünü belirtecek planın çıkarılabilmesi için gereken

Detaylı

Bir malzeme, mal veya ürünün bir yerden başka bir yere taşınmasına endüstriyel taşıma denir. Endüstriyel taşınma iki sınıfa ayrılmaktadır.

Bir malzeme, mal veya ürünün bir yerden başka bir yere taşınmasına endüstriyel taşıma denir. Endüstriyel taşınma iki sınıfa ayrılmaktadır. ENDÜSTRİYEL TAŞIMA (TRANSPORT) Bir malzeme, mal veya ürünün bir yerden başka bir yere taşınmasına endüstriyel taşıma denir. Endüstriyel taşınma iki sınıfa ayrılmaktadır. İç Taşıma (Kısa mesafeli taşıma)

Detaylı

TEMEL İSG Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

TEMEL İSG Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği TEMEL İSG Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Ders Nu: 35 www.ustadlar.com.tr Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Konu; Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş

Detaylı

V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ

V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Malt. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121 TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI r. J 0CAK1M7 k YAYIN NO: 121 j BASKI: Yom» BMM

Detaylı

HATAY SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HATAY SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

HATAY SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HATAY SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ.AMAÇ Bu prosedürün, Hatay İl Sağlık Müdürlüğü, İl Ambulans Servisi Başhekimliği, İlçe Sağlık Müdürlükleri bünyesinde faaliyetleri sırasında oluşabilecek potansiyel tehlikelerin

Detaylı

MADENCİLİK VE MADEN ÇIKARMA TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE GALERİ AÇMA MAKİNESİ BAKIM VE OPERATÖRLÜĞÜ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

MADENCİLİK VE MADEN ÇIKARMA TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE GALERİ AÇMA MAKİNESİ BAKIM VE OPERATÖRLÜĞÜ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü MADENCİLİK VE MADEN ÇIKARMA TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE GALERİ AÇMA MAKİNESİ BAKIM VE OPERATÖRLÜĞÜ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Detaylı

Symaro İlaç endüstrisi için sertifikalı sensörler. En zorlu koşullarda yüksek oranda hassas ölçüm. Answers for infrastructure.

Symaro İlaç endüstrisi için sertifikalı sensörler. En zorlu koşullarda yüksek oranda hassas ölçüm. Answers for infrastructure. Symaro İlaç endüstrisi için sertifikalı sensörler En zorlu koşullarda yüksek oranda hassas ölçüm Answers for infrastructure. En zorlu kalite gerekliliklerini karşılar ve en uygun maliyetli kullanımı sağlar

Detaylı