Meteorolojik ölçüm sistemleri Doç. Dr. İbrahim SÖNMEZ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Meteorolojik ölçüm sistemleri Doç. Dr. İbrahim SÖNMEZ"

Kudret Remzi
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Meteorolojik ölçüm sistemleri Doç. Dr. İbrahim SÖNMEZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü

2 İçerik Gözlem ve ölçüm tanımları Ölçüm sistemi tanımı Ölçüm sistemi çeşitleri Ölçüm sistemi olarak uydular Uyduların çalışma prensipleri Uydu ürünleri Uyduların kullanım alanları Sonuç/Özet

3 Gözlem ve Ölçüm Gözlem : Alet kullanmaksızın göz ile yapılan ölçme işlemidir Subjektiftir. Ölçüm : Bir alet kullanılarak yapılan ölçmedir. Objektiftir.

Yunanlı felsefeciler, kâinatın 4 temel maddesini toprak, su, ateş ve hava olarak tanımlamışlar.

4 Gözlemler Gözlemler insanlık tarihi ile başlar. İhtiyaç/merak kaynaklı olarak insanlar kendilerini, doğayı, hayvanları, ağaçları, bitkileri gözlemlemişlerdir. Yunanlı felsefeciler, kâinatın 4 temel maddesini toprak, su, ateş ve hava olarak tanımlamışlar. Meteorolojik anlamda atmosferin gözlenmesi ise Eski Yunan medeniyetinde zirve yapmıştır. Aristo (Aristotle) tarafından yazılan Meteorologica veya Meteora Subuharı, atmosfer olayları, jeoloji konularını irdelemiş.

5 ihtiyaç ve imkan imkan ihtiyaç İhtiyaçlar icatların anasıdır. ( Necessity is the mother of invention ) - İngiliz Atasözü İhtiyaçlar arttıkça ve imkanlar elverdikçe, gözlem sistemleri ölçüm sistemleri ile desteklenmeye başlanmıştır. Özellikle teknolojik gelişmeler, ihtiyaçlara daha hızlı cevap verilmesine imkan sağlamıştır.

Kapsam : daha geniş alanlara yayılmıştır Sistematik :

6 Ölçüm sistemleri Teknolojik gelişmelerle birlikte, ölçüm sistemleri daha kapsamlı ve daha sistematik hal almıştır. Kapsam : daha geniş alanlara yayılmıştır Sistematik : ölçümler bir düzene bağlanmıştır. Örneğin, hangi sıklıkla ölçüm yapılacak?

7 Nasıl bir sistem

8 Nasıl bir sistem Ölçüm ve gözlem sistemlerinden oluşan bir ortak sistem

9 Nasıl bir sistem

10 Nasıl bir sistem

11 Metorolojik amaçlı işletilen farklı ölçüm sistemleri

12 A-) Anlık hava analizi Tüm dünyada aynı anda ölçüm yapılır Ölçümler sabit GMT zaman adımlarında yapılır. (00, 01, 02,,23 GMT)

13 B-) Atmosferin dikey profili Tüm dünyada aynı anda ölçüm yapılır Ölçümler sabit GMT zaman adımlarında yapılır. (sadece 00 ve 12 GMT)

14 C-) İklimsel amaçlı ölçümler Tüm dünyada aynı güneş saatinde ölçüm yapılır Ölçümler herbir nokta için sabit güneş saatinde yapılır. (07, 14 ve 21)

15 D-) Radarlar

16 D-) Radarlar

17 E-) Uydular

E.1-) Sabit yörüngeli uydular Dünyadan ~40.

görürler Yüksek zamansal çözünürlüğe sahiptirler(15 dakika) Uydu alt

18 E.1-) Sabit yörüngeli uydular Dünyadan ~ km uzakta bulunurlar Dünya üzerinde daima sabit disk alanını görürler Yüksek zamansal çözünürlüğe sahiptirler(15 dakika) Uydu alt noktasında 3km uzaysal çözünürlüğe sahiptir Spektrumun görünür ve infrared bölgesinden ölçüm yaparlar

19 E.2-) Kutupsal yörüngeli uydular Dünyadan ~750 km uzakta bulunurlar Yüksek alansal çözünürlüğe sahiptirler ( m) Yüksek enlemlerden daha sık geçerler. Mikrodalga ölçüm yapabilen sensörler taşırlar Zamansal çözünürlükleri kötüdür aynı noktadan(bölgeden) günde iki defa geçerler

20 Uyduların çalışma prensibi Dünyadan ~ veya ~750 km uzaklık Ölçüm nasıl yapılabilir? Stefan-Boltzmann Kanunu :

21 Tarama Stratejisi Sabit yörüngeli uydular :

22 Tarama Stratejisi Kutupsal yörüngeli uydular :

Uyduların görünüşü NOAA 16 uydusu sensörleri: AMSU-A1 15 kanal 23 89 GHz

23 Uyduların görünüşü NOAA 16 uydusu sensörleri: AMSU-A1 15 kanal GHz AMSU-A2 5 channels GHz AVHRR 6 channels µm MHS 5 channels GHz

24 Planck Kanunu

25 Planck Kanunu

26 Güneş-dünya enerji kıyası

27 Hangi dalga boylarında ölçmeli? O3 9.7µ CO2 3.9µ 6.2µ H µ CO2

28 Hangi dalga boylarında ölçmeli? Atmosferik pencere (10.8µm) Ozon CO 2 H 2 O Dalga boyu (µm)

29 Hangi dalga boylarında ölçmeli?

30 Hangi dalga boylarında ölçmeli?

31 Örnek uydu görüntüleri

32 MODIS sensörü Gerçek RGB Örnek uydu görüntüleri

33 Etna Yanardağı 21 Haziran 2001 Landsat 5 TM Kanallar: Örnek uydu görüntüleri

34 Örnek uydu görüntüleri Yanan alanlar

35 Örnek uydu uygulamaları

36 Uydu verilerinden yağış hesabı R = *10 11 * exp ( * T 1.2 ) R in mm/hour, T in K, Developed in 1970s

37 Uydu verilerinden yağış hesabı Microdalga kanallar kullanılmıştır. Ürün tutarlılığı daha yüksektir. Kapsama alanı sınırlı Aynı bölgeden günde 2 kez veri sağlamaktadır

38 Uydu verilerinden rüzgar hesabı

39 Uydu-radar evliliği : TRMM TRMM :Tropical Rainfall Measurement Mission) TRMM, uçan radar olarak da bilinir. TMI: TRMM Microwave imager VIRS: Visible Infrared Scanner PR: Precipitaiton radar

40 Uydu-radar evliliği : TRMM

41 Uydu-radar evliliği : TRMM

Sonuç/Özet Farklı özelliklere sahip ölçüm sistemleri, farklı

42 Sonuç/Özet Farklı özelliklere sahip ölçüm sistemleri, farklı kurum ve kuruluşlar tarafından operasyonel olarak işletilmektedir. Ölçüm sistemlerinin birbirine göre avantajı ve dezavantajları bulunmaktadır. Uydular, kapsama alanı olarak en etkin ölçüm sistemi olarak göze çarpmaktadır. Uydulardan elde edilen ürün çeşitliliği ve ürün kalitesi ile alakalı çalışmalar devam etmektedir.

43 Soru/Yorumlar

Benzer belgeler

UYDU KAR ÜRÜNÜ VERİLERİYLE TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL VE MEVSİMSEL KARLA KAPLI ALAN TREND ANALİZİ

UYDU KAR ÜRÜNÜ VERİLERİYLE TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL VE MEVSİMSEL KARLA KAPLI ALAN TREND ANALİZİ İbrahim SÖNMEZ 1, Ahmet Emre TEKELİ 2, Erdem ERDİ 3 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü,