Teknolojik ve Ekonomik Gelişmenin Öncüsü Gazi Mağusa Teknoloji Geliştirme Bölgesi TEKNOPARK

Transkript

1 Teknolojik ve Ekonomik Gelişmenin Öncüsü Gazi Mağusa Teknoloji Geliştirme Bölgesi TEKNOPARK Prof.Dr. N. Süha Bay nd r Yönetim Kurulu Başkanı GSM: +90(533) Cüneyt ÇERKEZ Genel Müdür GSM: +90(533) Gazi Mağusa Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Organize Sanayi Bölgesi Gazi Mağusa/KKTC Tel: +90(392) , Faks: +90(392) TEKNOPARK NEDİR? 1950 li yıllarda ABD de kurulan Silikon Vadisi ile ortaya çıkan teknoparklar, dünyada üniversite sanayi işbirliğini sağlama konusundaki en başarılı model olarak öne çıkmıştır. Üniversite, sanayi, araştırma merkezleri, girişimciler ve piyasalar arasındaki işbirliğini artırmak, bilgi ve teknoloji transferini kolaylaştırmak yoluyla yüksek katma değerli, Ar-Ge ye dayalı ileri teknoloji ürün ve hizmetlerin üretilmesine uygun altyapı, üstyapı ve hizmetleri kaliteli fiziksel çevrede sunan organizasyonlardır. Günümüzde, bir çok sanayileşmiş ülke, teknoparkları teknolojik ve ekonomik gelişmenin en önemli aracı olarak görmektedir. ABD, İngiltere, Fransa, Japonya, Çin, Kore, Hindistan, İsrail, Finlandiya gibi bir çok ülkede üretim ve hizmet sektörleri ürettikleri katma değerin önemli bölümü teknoparklar bünyesinde yürütülen AR-GE çalışmalarına borçludur.fransız sanayisi, oluşturduğu katma değerin %24 ünü ülkedeki çok sayıda teknoparktan sadece Sophia Antipolis teknoparkında yapılan ARGE çalışmalarına borçlu. Teknoparklar, büyüklüğüne, işlevine, yapısına, bulunduğu ülkeye bağlı olarak farklı isimlerle anılıyor. Teknokent (technopole) kavramı daha çok Fransa da kullanılırken, ABD de Araştırma Parkı, İngiltere de Bilim Parkı, Uzakdoğu da ise daha çok Bilim Kenti veya Teknoloji Kenti kavramları kullanılmaktadır. KKTC de 02/2005 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yasasında Teknoloji Geliştirme Bölgesi şeklinde tek bir kavram kullanılmaktadır. Dünyadaki Teknoparklara baktığımız zaman: Dünyadaki teknokentlerin sayısı kuluçka merkezleri ile birlikte 4000 in üzerindedir. Bu Teknoparkların çoğu 80 li yılların ikinci 36 EMOBİLİM yarısında kurulmuştur. %83 ü kar amacı gütmeyen yapılardır. %62 si bünyesinde kuluçka birimi barındırmakta, %70 i kamu yatırımı ile kurulmuş, %73 ü arsa kiralayarak kendini idame ettirmektedir. Teknokent firmalarının %26 sı bilişim teknolojilerinde, %20 si bioteknolojide, %19 u elektronik, %8 i çevre, %6 sı ileri malzeme, %5 i kimya, %9 u tarım ve %7 si diğer sektörlerde faaliyet göstermektedir. Teknokent şirketlerinin %51 i hizmet, %18 i sanayi ve %26 sı Ar-Ge şirketi olarak tanımlanmaktadır. Teknokent şirketlerinin %89 u KOBİ niteliklidir. GMTGB TEKNOPARK NEREDE KURULMUŞTUR? KKTC nin ilk bilim ve araştırma parkı GMTGB TEKNOPARK ı Gazimağusa kent sınırları içinde, Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) kampüsünün batısında Organize Sanayi Bölgesi sınırları içerisinde yer almaktadır. GMTGB Teknopark kuluçka binası, 27 dönümlük Bölge alanı içinde bulunan 4600 m2 kapalı alan içeren bir binadır. Çevreye saygı ve doğal zenginliklerin korunarak geliştirilmesi ilkesine özen gösterilerek inşa edilen park, gelişmeye ve büyümeye müsait bir alanda yer almaktadır. GMTGB TEKNOPARK NE ZAMAN KURULDU? KKTC nin ilk bilim ve araştırma parkı olan GMTGB Teknopark için çalışmalara 2003 lü yılların sonunda başlanmıştır. Başta Türkiye olmak üzere dünya örnekleri incelenmiş,

2 konunun önemine yönelik kamuoyu oluşturulmaya çalışılmıştır yılında temeli atılmış kuluçka binası 6 Ekim 2005 te hizmete açılmış ve 7 Ekim 2005 te II. Türkiye Teknoparklar Zirvesi ne ev sahipliği yapmıştır. Endüstriyel İnovasyon ve Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) alanlarında KKTC nin en güçlü ve güvenilir kurumu olmayı hedefleyen Gazi Mağusa Teknoloji Geliştirme Bölgesi Teknoparkı, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Lefke Avrupa Üniversitesi ve Kıbrıs Türk Sanayi Odası ortaklığı ile kurulmuştur. GMTGB TEKNOPARK n AMAÇLARI: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nin bilimde ve teknolojide yetkin, üretken, dünya koşullarında rekabet edebilen bir sanayi/bilim toplumu durumuna getirilmesi misyonunu üstlenen GMTGB Teknopark ın amaçları: 1. KKTC de sanayi üniversite işbirliğini etkin ve sürekli kılmak, 2. Üniversitelerdeki araştırma altyapısının ve bilgi birikiminin ekonomik değere dönüşmesine katkı sağlamak, 3. Girişimciliği ve yenilikçiliği teşvik etmek ve desteklemek, 4. Yeni ürünler ve üretim yöntemleri geliştirmek, 5. Ürün kalite veya standartlarını yükseltmek, 6. Verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, 7. Yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandırmak, 8. Teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, bu alandaki araştırmacılar ve girişimcilere daha iyi olanaklar sağlamak, 9. Başta Avrupa Birligi ülkeleri olmak üzere uluslararası işbirliğini güçlendirmek, 10. Ulusal ve uluslararası proje ortaklıkları geliştirmek, 11. Başta KKTC nin nitelikli işgücünün gelişmesini ve istihdamını arttırmak ve tersine beyin göçü yaratmak, 12. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisine uluslararası alanda rekabet gücü kazandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamaktır. Özetle, GMTGB Teknopark, KKTC yi inovasyon yoluyla, katma değeri yüksek ürün, hizmet ve yazılımların üretildiği bir teknoloji merkezi haline getirmeyi amaç edinmiştir. Teknopark ta, özgün fikirlerin yeni ürün ve hizmetlere, küçük girişimlerin çağdaş teknolojiler üreten işletmelere dönüşmesini kolaylaştırmayı hedeflenmektedir. Diğer önemli bir hedefimiz ise, GMTGB Teknopark geliştirdiği ulusal ve uluslararası proje ortaklıkları ile tüm sektörlere zengin bir ilişkiler ağı da sunabilmektir. GMTGB Teknopark ı mevcut yasada olmayan Ar-Ge personelinin kazançlarının gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulması, KOBİ lerin TÜBİTAK Girişimcilik desteklerinden (TEYDEP, vs.) yararlanabilmesi gibi teşviklerin, yer alabilmesi için Teknopark yönetiminin konu hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgili devlet kurumlarına iletilmekte, temaslar devam etmektedir. GMTGB TEKNOPARK a BAŞVURU ve KABUL: GMTGB Yönetici Şirketi, Teknopark ta yer almak isteyen firma ve girişimcilerin başvurularını almadan önce bir ön görüşme yapmak suretiyle firma veya girişimcilerin GMTGB Teknopark a gelme talebi ve projeleri hakkında bilgi alır. Bu görüşmelerde başvurularda dikkat edilmesi gereken hususlar belirtilir, paralelde GMTGB Teknopark Başvuru Formu ve formların ekinde istenilen diğer bilgilerle birlikte GMTGB Teknopark a başvuru yapılır. GMTGB Yönetim Kurulu tarafından başvurular değerlendirilir, GMTGB Yönetim Kurulu değerlendirme süresinde başvuru sahibi firma ile yüz yüze görüşme yapar ve gerekli görülürse mevcut ofislerini veya tesislerini ziyaret eder. GMTGB Yönetim Kurulu nun olumlu görüş verdiği firmalar Teknopark a kabul edilir. GMTGB TEKNOPARK ta ÜRETİCİ ŞİRKETLERE SUNULAN BAZI HİZMETLER: Teknopark a kabul edilen firmalara, tüm iletişim, internet ve elektrik altyapıları tamamlanmış faaliyet gösterilmesine hazır ofis alanları tahsis edilir. Sunulan bazi hizmetler aşağıda sıralanmıştır: Kullanım alanları m2 arasında değişen toplam 50 ofis Kesintisiz Altyapı (Kesintisiz Güç Kaynağı, Jeneratör,vs.) ve güvenlik hizmetleri IP Telefon, IT Güvenlik ve Internet Hizmetleri Prototip ve model atölyesi, Danışmanlık olanaklarına erişim Finansal ve nitelikli insan kaynaklarına erişim Toplantı Odaları, Konferans Salonları ve Kafeterya YERLİ ve YABANCI ŞİRKETLERİN BÖLGE DE YER ALMALARINI TEŞVİK EDEN UNSURLAR: Düşük faizli kredi olanakları Teknoloji Geliştirme Bölge Yasası EMOBİLİM 37

3 çerçevesinde sunulan vergi muafiyetleri ve teşvikler Üniversiteler ve KT Sanayi Odası ile Ar-Ge ve teknoloji konularında işbirliği Teknik, İdari Danışmanlık ve eğitim olanakları Nitelikli insan kaynakları Çeşitli ulusal ve uluslararası projelerde yer alma fırsatı Üniversitelerdeki sosyal ve kültürel etkinlik olanakları Kuzey Kıbrıs ın eşsiz doğal güzellikleri GMTGB TEKNOPARK ta YER ALAN İNOVASYON ve Ar-Ge ŞİRKETLERİMİZ: Teknopark ta halen aşağıdaki sektörlerde çalışan 20 şirket yer almaktadır. Elektronik Bilişim ve İletişim Teknolojileri Yazılım Alternatif Enerji Gömülü donanım ve yazılım sistemleri Akıllı Trafik Sinyalizasyon ve Kameralı Hız Denetim Sistemleri Rüzgar ve Güneş Enerjisi Sistemleri Atık organik maddelerin geri kazanımı ve biyodizel üretimi Çevre GMTGB Teknopark ta Geliştirilen Baz Ürün ve Sistemler: Teknopark ta geliştirilen ve TPE den patent alan Kameralı Araç Hızı denetim sistemimiz 2003 yılında Bilkent Üniversitesinde kurulmuştur ve Türkiye de kurulan ilk sabit kameralı otomatik hız denetim sistemidir yılında İzmir Basmane tren garı kavşağında kurulan sabit kameralı kırmızı ışık ihlalleri sistemi Türkiyede bu amaçla kurulan ilk sistemdir. G.Mağusa Sosyal Konutlar kavşağında, Trafik Sinyalizasyon Sistemi, DAÜ-TEKMER ve Kuran Metal Ltd. işbirliği ile kurulmuştur. Akaryakıt istasyonları için µm hassasiyetinde seviye ölçümü yapabilen sensörler geliştirilmiş Bünyemizde bulunan Şirketlerimiz: 38 EMOBİLİM

4 ve bu sensörlerden Türkiye de adet satılmıştır. Akaryakıt depolarının hacim ölçümlerinin kalibrasyonunda kullanılmak üzere, 3 Boyutlu Lazer tarayıcı geliştirilmiştir. Görüntülü akıllı uydu tarayıcı ve receiver sistemi geliştirilmiştir. Devlet kurumları için hizmet otomasyonu yazılımları geliştirilmiştir Yabancı bir şirket tarafından, Lefkoşa Ortaköy Kavşağında kurulmuş olan ve 2008 yılı başlarında arıza yapan ancak uzun bir süre tamir edilemeyen Trafik Sinyalizasyon Sisteminin Kontrol Panosu, Teknopark ta geliştirilen PLC tabanlı kontrol sistemi ile değiştirilerek düzenli bir şekilde çalışır hale getirilmiştir. Mühendislik ve Meslek yüksek okulu öğrencilerinin, Elektrik, Elektronik, Mikrodenetleyici, Kontrol, Elektromanyetik ve Mekanik elemanlardan oluşan sistemlerin çalışma prensiplerini kolaylıkla, ilgiyle ve zevkle öğrenebilecekleri, Bilgisayar tabanlı Akıllı Deney Setleri (ADS) geliştirilmiştir. ADS lerin öncelikle KKTC ve daha sonra TC ve diğer ülkelerde uygulamalarının yaygınlaştırılarak, ülke ekonomisi ve istihdamına önemli katkıda bulunması planlanmaktadır. GMTGB Ofis Maliyetleri: GMTGB Teknopark Ar-Ge ofis alanı kira ücretleri ofis alanı niteliğine bağlı olarak aylık TL/m2 arasında değişmektedir. Bu bedele çevre düzenlemesi, ortak alan iklimlendirmesi, temizliği, bina güvenliği, ortak alan elektrik ve su giderleri dahil; ofis alanının elektrik ve varsa- su tüketimi ile telefon ve Internet/daha gibi diğer hizmetler ise hariçtir. GMTGB Yönetici Şirketi GMTGB Yönetici şirketi GMTGB Teknopark ın vizyonun ve amaçlarının gerçekleştirilmesinden birinci derecede sorumlu tüzel kişiliktir. GMTGB Yönetici Şirketi Teknopark ın Yönetim Kurulu tarafından belirlenen politikalarının ve bu politikalara ait stratejilerin geliştirilmesinden ve programların uygulanmasından sorumludur. GMTGB Teknopark ta düzenlenmiş olan Meslek İçi Eğitim ve Ar-Ge Faaliyetleri: Yenilikleri Koruma Yolları, patent, faydalı model, marka ve tescil işlemleri Yeni Nesil GSM Şebekeleri ve Servisleri GSM Teknolojilerine Giriş (18 Saat, sertifikalı kursları düzenlenmiştir) GSM Teknolojileri konularında mezunlarımıza ve öğrencilerimize endüstriyel deneyim kazandırabilmek için, ARGELA şirketi uzmanları tarafından, 18 saatlik hızlandırılmış kurs düzenlenmiş, katılımcılara sertifika verilmiştir. AR-GE ve üretim teknikleri, Yenilikleri Koruma Yolları, Pazarlama, Finans ve Uluslararası Proje Fonlarına başvuru gibi konularda seminerler düzenlenmiştir. Liverpool John Moores Üniversitesi GIS Lab işbirliği ile, akademisyenlere, araştırmacılara, yerel yönetim uzmanlarına ve öğrencilere, Coğrafi Bilgi Sistemleri konusunda 20 saatlik sertifikalı kurs verilmiştir. Türkiye nin en büyük GIS firması olan NETCAD Ulusal CAD ve GIS Çözümleri A.Ş. ile GIS Eğitimi ve Yerel Yönetimler için GIS Projeleri geliştirmek üzere işbirliği başlatılmıştır. Bu çerçevede, Gönyeli Belediyesine GIS sistemi kurulumu 2009 y l Yönetim Kurulu aşağ daki isimlerden oluşmaktad r: EMOBİLİM 39

5 çalışmaları başlatılmıştır. KKTC de Coğrafi Bilişim Sistemleri (CBS) konusunda araştırma ve uygulamaların yaygınlaştırılması amacı ile, Gazi Mağusa CBS Laboratuvarında Sertifikalı Coğrafi Bilgi Sistemleri Kursu ve Mikrodenetleyici tabanlı elektronik devre tasarımı ve PLC ler konusunda pratik kurslar verilmiştir. GMTGB Teknopark Ar-Ge Laboratuvarlar kurulum çal şmalar : Sağlıklı GIS verileri toplayıp ilgili devlet ve yerel yönetimlerle paylaşmak ve KKTC de yeni başlayan GIS Projeleri ve Ar-Ge çalışmalarının koordinasyonunu sağlamak üzere bir GIS Laboratuvarı kurulmuştur. SPICE tabanlı Proteus Tasarım ve simülasyon yazılımı ve otomatik PCB üretim sistemi kurulmuştur. Şirketlerin üretim öncesi Yazılım geliştirebilecekleri ve pilot çalışmalarını test edebilecekleri Yazılım Geliştirme ve Test Laboratuvarı kurulmaktadır. Mekatronik alanında ve diğer alanlarda yapılacak Ar-Ge çalışmalarını desteklemek ve KKTC deki Küçük ve Orta Büyüklükte İşletmelerin (KOBİ) prototip üretim ihtiyaçlarını karşılamak üzere 3D lazer yazıcı, 3D tarayıcı, lazer kesici ve CNC Tezgahlarını içeren yüksek nitelikli bir geliştirme labaratuvarı kurulmaktadır. İnovasyon ve Teknoloji geliştirme faaliyetlerinin KKTC de yaygınlaştırılması amacı ile Kıbrıs Türk Sanayi Odası, KOBİ ler, kamu sektörü ve üniversiteler ile işbirliği çerçevesinde çeşitli çalışmalar devam etmektedir. GMTGB Teknopark ta yer alan KOBİ lere Ar-Ge Destek Kredileri: Yeni kurulan 1 start-up şirketimize faizsiz, ilk yılı ödemesiz, 4 yılda geri ödemeli, USD tutarında Ar-Ge destek kredisi verilmiştir. Genç Girişimcileri Destekleme Proje Yar şmalar : Teknopark, 2007 yılında olduğu gibi, 2008 yılında da, genç girişimcileri desteklemek 40 EMOBİLİM amacıyla toplam YTL tutarında ödüllü proje yarışması düzenlemiş, Yarışma sürecinde, gençlere Proje Yönetimi ve Girişimcilik konularında kurslar vermiştir. Yarışmada derece alan genç girişimcilere, Teknopark ta ücretsiz Ar- Ge ofisleri sağlanmaktadır yılında birincilik ödülünü, Yüksek kapasite internet erişim hizmetlerine çoklu ADSL ile ekonomik alternatif sağlayan Yazılım ve Donanımın Geliştirilmesi projesi, 2008 de ise, Mikroişlemci tabanlı güneş takibi ve elektrik enerjisi üretimi projesi birincilik ödülünü kazanmıştır. KKTC de Teknolojinin Gelişimi Konusunda Yuvarlak Masa Toplant s Düzenlenmiştir: DEKAP ve DAÜ-SAM ın önderliğinde, KKTC nin bilimde ve teknolojide yetkin, üretken, dünya koşullarında rekabet edebilen bir sanayi/bilim toplumu durumuna nasıl getirilebileceğini tartışmak ve toplum içerisinde bu konuda farkındalık yaratmak amacıyla Ocak 2009 tarihlerinde GMTG Teknopark ta KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ nde TEKNOLOJİ ODAKLI SANAYİ OLUŞUMU konulu yuvarlak masa toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıya, KKTC ve Türkiye Cumhuriyeti nden Devlet ve Büyükelçilik yetkilileri, akademisyenler, sivil toplum örgütleri temsilcileri, teknoloji konusunda uzman kişiler ve teknolojik araştırma, geliştirme ve üretim faaliyetleri yapan şirket yetkilileri katılmıştır. Bu toplantıda, KKTC ekonomisinin hızla kalkınabilmesi ve gençlerimize kaliteli istihdam olanaklarının yaratılabilmesi için aşağıda belirtilen kararların ivedilikle uygulanması gerektiği vurgulanmıştır: Teknopark Şirketlerinde çalışan Ar-Ge

6 personelinin vergi muafiyeti ve KDV muafiyeti konularında ilgili Yasada düzenlemeler yapılmalıdır. Teknopark şirketlerine, ülkemizdeki üniversitelerde görev yapan araştırmacılara, ve ileri teknoloji alanında çalışan KKTC firmalarına maddi destek sağlanması için, Türkiye deki Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme Dairesi (KOSGEB) ve TÜBİTAK benzeri yapılanmaların acil olarak KKTC de de oluşturulması ve kurulacak birimlere gerekli kaynağın aktarılması şarttır. KKTC deki KOBİ lerin ve girişimcilerin İnovasyon yapabilmeleri için gerekli olan ve KKTC de bulunmayan Ar-Ge laboratuvarı alt yapısının ve teknoloji eğitimi olanaklarının Teknopark bünyesinde oluşturulması için devlet tarafından gerekli desteğin verilmesi gerekir. Ülkemiz koşulları da dikkate alınarak, ileri teknoloji araştırmaları konusunda uzun vadeli bir strateji belirlenmesi gerekmektedir. Şu anda dünyada yapılanların taklidi yerine, gelecekte daha da önem kazanacak Alternatif Enerji Kaynakları, Ekolojik Sistemler, Biyoteknoloji ve nanoteknoloji gibi alanlarda araştırmageliştirmenin teşvik edilmesi uygun olacaktır. EMOBİLİM 41