KKTC Radyoteknoloji Günleri-2

Transkript

1 KKTC Radyoteknoloji Günleri Ekim 2014, Lefkoşa Heybet ASLANOĞLU TÜMRAD-DER Başkanı

2 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR Bu Sunumda KKD Nedir? KKD Standartları Nelerdir? KKD hk.bilmemiz Gerekenler Nelerdir? Dozimetre Kullanımı Nasıl?, Ne Zaman? Yasal Mevzuatlar Soru-Cevap

3 KKD ( Kişisel Koruyucu Donanım ) Nedir? 29 Kasım 2006 tarih ve sayılı RG de yayımlanan KKD Yönetmeliği ne göre Kişisel Koruyucu Donanım, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine karşı korunmak için kişilerce giyilmek, takılmak veya taşınmak amacıyla tasarlanmış herhangi bir cihaz, alet veya malzemeyi ifade etmektedir.

4

5

6 Kişisel Koruyucu Ekimanlar

7 Radyasyondan Koruyucucu Ekipmanlar

8 Amaç? Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliğinin Amacı, İnsan sağlığı ve can güvenliğini korumak için kullanılan kişisel koruyucu donanımların, imalatı, ithalatı, piyasaya arzı, hizmete sunumu ve denetimi ile kullanıcı ve üçüncü şahısların can ve mal güvenliğinin tehlikelere karşı korunmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

9 KKD İçin Temel Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Ne Demektir? CE işareti taşıyan tüm ürünlerde olduğu gibi KKD nin de insan sağlığı, can ve mal güvenliği, çevre ve tüketicinin korunması açısından sahip olması gereken asgari güvenlik koşullarıdır. CE İşareti Fransızca "Conformité Européenné" kelimelerinin baş harflerinden oluşmuştur. Anlamı ise "Avrupa ya Uygunluk" u ifade etmektedir. CE İşareti malların serbest dolaşımını sağlayabilmek amacıyla uygulanan bir sağlık ve güvenlik işaretidir.

10 KKD Gruplandırma Baş Koruyucuları, Can Yelekleri, Ayak ve Bacak Koruyucuları, Spor Koruyucuları, Yüz Koruyucuları, Göz Koruyucuları, Solunum Sistemi İyonlaştırıcı Radyasyona Koruyucuları, karşı Koruyucular İşitme-Kulak Koruyucuları, El ve Kol Koruyucuları, olarak gruplandırmaktadır. Vücut Koruyucuları, Düşmeye Karşı Koruyucular,

11 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30 Haziran 2012 tarihine yürürlüğe giren İSG Kanunu çalışan sayısı ve iş türü, kamu ve özel sektör ayrımı gözetmeksizin tüm çalışanları kapsamaktadır. İSG Kanununun 30. Maddesine dayanılarak çıkarılmış olan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılmasına Dair Yönetmeliğin 6. Maddesinin (a) fıkrasında İşyerlerinde kullanılacak KKD lerin Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliğinde belirtilen temel sağlık ve güvenlik gereklerini karşılamalıdır. hükmü yer almaktadır. KKD lerin temini işveren tarafından sağlanır ve çalışandan herhangi bir ücret alınamaz. Çalışanlar da kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumakla yükümlüdür. ( / RG - Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik)

12 KKD Sınıflandırma KKD lerin kategorize edilirken, kişisel koruyucu donanımın hangi riske karşı koruma sağladığı önem taşır. Kategorizasyon, CE işaretlemesi yapılırken doğru uygunluk değerlendirme yönteminin seçiminde önemli bir kriterdir. Kategori 1: Kullanıcının kendisinin değerlendirebileceği kabul edilen, düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan basit yapıdaki kişisel koruyucu donanımlardır. Kategori 2: Kategori-I ve Kategori-III ün dışında kalan kişisel koruyucu donanımlardır. Kategori 3: Tasarımcı tarafından, ani olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri, kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşünülen durumlarda ve hayati tehlike oluşturarak, sağlığa ciddi şekilde ve geriye dönüşü mümkün olmayacak derecede zarar verebilecek risklere karşı koruma sağlayan karmaşık yapıdaki KKD ler. (Radyasyon koruyucuları bu kategoriye girmektedir.)

13 DİKKAT!!!! Önemli bir husus 1234 Radyasyon Koruyucuların kategori III olarak değerlendirildiği ve ilgili standardın referans numarası ve CE işaretinin sağ alt köşesine dört rakamdan oluşan onaylanmış kuruluş kimlik numarasının yazılması gerekmektedir.

14 İhale ve doğrudan temin ile yapılan alımlara ait şartnamelere KKD (kategori III) ye göre onaylanmış kuruluşun kimlik numarasının CE0123 gibi onaylanmış kuruluşun işareti ile birlikte aranması şartı getirilmelidir.

15 Bilmemiz Gerekenler-Uyarılar!!! Radyoloji Uzmanları, Radyoloji Teknisyenleri ve Hastane Satınalmaları Kalite Belgeleri, Hazırlanan Şartnameler ve uzun süre kullanım ile ilgili bilgiye sahip olması ve aşağıdaki hususlara dikkat etmesi gerekmektedir. yeterli 1- KALİTE BELGELERİ, Radyasyon koruyucu Kurşun önlükler, ÇSGB İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan KKD kategori III standartlarına sahip olmalıdır. CE belgesi ürünün kalite belgesi değildir sadece kimlik belgesidir, Ürünün kalitesi ancak onaylı kuruluş numarası ile gerçekleşir, İSO belgesi şirketin dosyalama sistemidir ve İlgili şirketin İSO normlarında çalıştığını gösterir. Kurşun Önlük satın alımlarında sadece CE ve İSO şartı yetersiz kalmaktadır. Radyasyon Koruyucularında üründe sadece CE bulunması yeterli değildir. Radyasyon Koruyucularının bağımsız bir denetim firması tarafından denetlendiğini gösterir 4 haneli onaylanmış kuruluşun kimlik numarasının da CE işareti ile birlikte ürüne iliştirilmesi gerektiği belirtilmektedir. (ÖRNEK CE 0123 )

16 Bilmemiz Gerekenler-Uyarılar!!! 2- Radyasyondan Koruyucu Kurşun Önlüklerin Bakım ve Kullanımları ile ilgili UYARILAR!!! Kendi güvenliğiniz kullandığınız KKD ürününü lütfen üç aylık periyotlarda dikkatlice kontrol ediniz. Ürün kullanıma alınmadan önce üretim hatalarına karşı dikkatlice bakınız ve ürün garanti kapsamında olmalıdır. Türkçe Kullanım Kılavuzu bulunması yasal zorunluluktur. Görsel Kontrol Kursun önlüklerinizde delik ve yırtık olmamasına dikkat ediniz.

17 Bilmemiz Gerekenler-Uyarılar!!! Röntgen Kontrolü Satın aldığınız koruyucu önlükler en fazla üç aylık periyotlarda koruyuculuğundan emin olmak için test edilmeli. Röntgen veya skopi görüntülemesinde beyaz yerler görüntülenebilir, bunlar kısmi olarak hafif kalın parça görüntüsündedirler ve bu şuanın yüksek olarak emilmesine neden olur. Aynı zamanda siyah kirli leke görüntüsü de görüntülenebilir. Ayrıca iğne delikleri (kenar dikiş bölümleri haricinde), keskin ve koyu çizgiler, kırılma ve kopma noktaları, diz boyunda toplanmalar gibi özellikler koruyucu önlüğünüzde olmaması gereken hususlardır. Bu gibi durumlarda satıcınız ile direk irtibata geçiniz.

18 Bilmemiz Gerekenler-Uyarılar!!! Muhafaza ve Koruma Koruyucu önlükler sandalye ve koltuk üzerine buruşuk bir şekilde konulmamalı, çivi seklinde tek duvar askılığına asılmamalıdır. Kesinlikle kalorifer yakınına konulmamalı, mümkünse 10 C-20 C arası bir yerde ve özel askılıklarda muhafaza edilmelidir. Temizleme Kesinlikle alkol içerikli bir temizleme maddesi kullanılmamalıdır. Hafif kirlenmelerde yumuşak bir bez ile ılık su ve bulaşık deterjanı ile siliniz. Kurumuş lekelerde deterjanın kirli bölgeyle 60 dakika kadar temasını sağlayınız. Daha sonra yumuşak bir bez ile siliniz.

19 Bilmemiz Gerekenler-Uyarılar!!! Dezenfeksiyon Koruyucu önlük temizliği için otoklav kullanılmamalıdır. Dezenfeksiyon malzemesi alkol içermemelidir. Kullanım Ömrü ve Garanti Ürünün kullanım ömrü kullanım ve bakım şekline göre büyük değişiklikler gösterebilir. Bu yüzden koruyucu önlüklerin ömrünü yukarıda anlatılan bakım talimatlarına uyarak uzatabilirsiniz. Türkçe kullanım kılavuzu ve garanti belgesi yasal zorunluluktur. İmha: Kursun önlükler bölgenizdeki yerel kanunlar çerçevesinde yetkili kurumlar tarafından imha edilmeli veya imha için satın aldığınız firma ile görüşebilirsiniz.

20 Radyasyondan Koruyucucu Ekipmanlar

21 Kurşun önlüğün kumaşı yüksek kalitede ve çizilmelere karşı korumalı kumaştan olmalıdır. Kurşun önlüğün kumaşı yırtılmalara karşı dayanıklı olmalıdır. Kurşun önlük klasik tipte olmalı ve kolay kullanımı için ön kısımda açma kapama için üst üste gelen cırt cırt (velkro) sistemine sahip olmalıdır. Kolay kullanım ve uygun bel ayarlaması için gerekli olan cırcırtlı kemer önlüğün yan tarafında mevcut olmalıdır. Kullanıcının kolay hareket edebilmesi için kurşun önlüğün alt kısmın yan taraflarında yırtmaç olmalıdır. Giysinin ağırlığı gün boyu giyileceği düşünülerek 7,5 kg ı geçmemelidir. KURŞUN ÖNLÜKLER ÇEKİMDEN SONRA ASKISINDA SAKLANMALIDIR.

22 İşlem bittikten sonra kurşun önlükleri mutlaka askıya asmalıyız. Katlamamalıyız.

23 PGD Nedir? Bilelim İş Sağlığı ve İş Güvenli Genel Müdürlüğü Piyasa Gözetim ve Denetim Birimi: Piyasa gözetimi ve denetimi KKD lerin piyasaya arzı veya ürünler piyasada iken temel gereklere ve teknik dosyasına uygun olarak üretilip üretilmediğinin denetlenmesidir. Piyasa gözetimi ve denetimi (PGD) gerek kullanıcı ve tüketicilerin korunması gerekse haksız rekabetin önlenmesi için bir araçtır. Piyasada Güvenli Ürün ün yer alması, piyasa denetim ve gözetim faaliyetlerinin asıl amacını oluşturur.

24 Detaylı Bilgi için TÜMRAD-DER: KKD, PGD, CE İşaretlemesi, Standardizasyon, Akreditasyon, Mevzuat hakkında bilgi: KKD, PGD, CE İşaretlemesi, Gümrük Birliği konulu bilgilendirme broşürleri: Onaylanmış Kuruluşların Listesi: b/notified_bodies.htm Güvensiz KKD bildirimi için:

25 KİŞİSEL DOZİMETRELER DOZİMETRE: Radyasyon kaynakları ile çalışan kişilerin maruz kaldığı radyasyon dozu miktarının belirlenmesi için kullanılan kişisel izleme cihazıdır.

26 KİŞİSEL DOZİMETRELER RGY Madde 21- Çalışma Koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur. Tıbbi gözetim RGY MADDE 23 Çalışma koşulu A da çalışan radyasyon görevlilerinin sağlık durumlarının yapacakları göreve uygunluğunu belirlemek amacıyla işe başlamadan önce ve çalıştığı süre boyunca yılda en az bir kez tıbbi muayeneleri yaptırılır.

27 MEVZUAT tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan TAEK Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinin 21. Maddesi gereğince, yıllık dozun, izin verilen düzeyin 3/10 unu aşma olasılığı bulunan çalışma koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur Dozimetre kullanmayan, bulundurmayan kuruluşlara karşı TAEK in yaptırımları olup Lisansının iptali bile sözkonusu olmaktadır. Ayrıca kuruluşunuzda çalışan radyasyon çalışanlarının sağlığını ve çalışma ortamının güvenliğini kontrol altına alabilmek için dozimetre kullanım zorunluluğu bulunmaktadır.

28 Amaç??? Kişilerin alabileceği radyasyon dozlarının, maksimum izin verilen seviyenin altında tutulabilmesi, personelin maruz kaldığı kişisel radyasyon dozlarının ölçülmesi ve kayıtlarının tutulması, personele, radyasyon korunması bakımından sağlığının korunduğu güvenirliliğinin verilmesi, Kuruluşa, personel tarafından yapılacak asılsız fazla doz alma olasılıklarına karşı kanuni koruma imkanının sağlanması.

29 Amaç??? Kişilerin alabileceği radyasyon dozlarının, maksimum izin verilen seviyenin altında tutulabilmesi, personelin maruz kaldığı kişisel radyasyon dozlarının ölçülmesi ve kayıtlarının tutulması, personele, radyasyon korunması bakımından sağlığının korunduğu güvenirliliğinin verilmesi, Kuruluşa, personel tarafından yapılacak asılsız fazla doz alma olasılıklarına karşı kanuni koruma imkanının sağlanması.

30 Radyasyon Ölçüm Sistemleri Dozimetreler Cep Kalem dozimetreleri Bu tip dozimetreler 500 mr'e kadar olan radyasyon dozlarını gösterebilirler. Bu tip dozimetrelerin en büyük üstünlüğü hiç bir yardımcı okuma cihazına ihtiyaç göstermeden sadece bir ışın kaynağına doğru tutularak herhangi bir anda alınan dozun okunabilmesidir.

31 Alarmlı Elektronik Dozimetreler Alınan dozlar anında hiçbir işlem gerekmeden göstergesinden okunur. Doz veya doz hızı değerleri belirlenen değeri aşınca ses ile uyarı verir İçinde yarı-iletken dedektörler bulunur. Bu dozimetreler, alınan doz değerlerinin yüksek olduğu iş sahalarında film, OSL veyatld ile birlikte kullanılır.

32 Film Dozimetre Avantajları Tekrarlanabilir doz değerlendirmesi yapılabilmesi Dezavantajları Sıcaklık ve nem gibi çevre şartlarından oldukça fazla etkilenmesi, Daha geniş bir yerleşim alanı gerektirmesi, Fazla sayıda personele ihtiyaç duyulması, Anında değerlendirme yapılamaması, İşlem parametrelerinin fazlalığı Radyasyon enerjisi ve doz nicelikleri hakkında bilgi verememesi

33 TERMOLÜMİNESANS DOZİMETRE AVANTAJLARI: Uzun bir doz menziline sahip olmaları Doza orantılı cevaplar vermeleri Hacimce küçük olmaları Kolay değerlendirilebilmeleri DEZAVANTAJLARI: Okuma işlemi dedektör üzerindeki doz etkisini sileceğinden, her doz bir kez okunur Dedektörlerin, her doz ölçüm periyodu öncesi sıfırlanması gereklidir Dedektörler sıcaklık, nem, ışık ultraviyole ışınlarına duyarlıdır

34 OSL Dozimetre AVANTAJLARI Yüksek Duyarlılık Yüksek hassasiyet Ergonomik boyut Okumada kolaylık Hızlı tahribatsız okuma 400 günde dozdaki azalma %4 Yeninden tekrar tekrar okunabilir DEZAVANTAJLARI Işığa karşı duyarlıdır

35 Okuyucu Sistemleri OSL TLD

36 Dozimetre Kullanırken Dikkat Edilecek Hususlar Floroskopi dışında, dozimetreler göğüs cebinde taşınabilir. Floroskopi sırasında dozimetre, kurşun önlüğün boynu seviyesinde önüne gelebilecek şekilde takılmalıdır. Dozimetre önlüğün arkasına takıldığında, korunmayan bölgelerin aldığı doz belirlenemez. Önlüğün içine takıldığında ölçülen doz dışarıdaki dozun yaklaşık 20 katı kadar az olmaktadır. Dozimetreler radyasyon alanlarında ya da buraya yakın yerlerde saklanmamalıdırlar.

37 zamanında teslim edin YAPILMASI GEREKENLER Dozimetrenizi DOĞRU ve RADYASYON ALANI içerisinde kullanın Dozimetrenin size ait olup olmadığını kontrol edin Hiçbir şekilde dozimetreyi açmaya çalışmayın Dozimetrenizi kaybettiğiniz zaman, ilgili kişiye haber verin. dozimetreyi tekrar bulduğunuzda haber vermeyi unutmayın Dozimetrenizi etkileyecek, zarar verebilecek hertürlü şeylerden ve kimyasallardan uzak tutun Çalışmanız bittikten sonra Dozimetrenizi, radyasyondan uzak, güvenli bir alanda saklayın Dozimetrelerinizi, yeni periyot dozimetreler elinize ulaşıncaya kadar kullanın. Kullandığınız eski dozimetrelerinizi Radyasyon Sağ. Güv. Uzm. Yada bir üst amirinize

38 YAPILMAMASI GEREKENLER Dozimetreye hasar vermeyin, açmaya çalışmayın Dozimetreyi evinize yada başka bir yere götürmeyin Dozimetreyi kullandığınız esnada önüne metal cisimler koymayın (örnek anahtar) Radyasyon alanı içerisinde dozimetreyi unutmayın. Kurşun önlüğünüzü işiniz bittikten sonra katmayınız

39 Yakındoğu Üniversitesi Rektörlüğü ne SHMYO Yönetimi ve Öğrencilerilerine Türkiye den gelen hocalarımıza ve katılımcılara TÜMRAD-DER KKTC Temsilciliği ne TEŞEKKÜRLER

40 TEŞEKKÜRLER TÜMRAD-DER Tüm Radyoloji Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği Tel: Cep Tel: tumradder@gmail.com