Kocaeli Ġlinden Elde Edilen Sütlerde Yağ ve Protein Oranlarının AB ve Türk Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi

Transkript

1 ISSN: Cilt 5, Sayı 1, 2017 Vol. 5, Issue 1, 2017 Kocaeli Ġlinden Elde Edilen Sütlerde Yağ ve Protein Oranlarının AB ve Türk Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi 1 Barış ALTÜRK, 1 Kerem UĞUR, 1* Özlem ERTEKĠN Özet Bu araştırma Kocaeli ilinden elde edilen sütlerde toplam yağ ve protein oranlarının Türk ve Avrupa Birliği standartlarına uygunluğunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada Kocaeli ilinde 2015 yılı Ekim ayında günlük olarak elde edilen 31 adet süt örneğinden yararlanılmıştır. Analiz için yeterli miktarda süt (100 ml) alındıktan sonra laboratuara getirilmiştir. Laboratuara gelen süt örneklerinde Milkana süt analiz cihazı yardımıyla yağ ve protein ölçümleri yapılmıştır. Ekim ayına ait süt parametreleri ortalamaları referans değerlerle tek örnek t-testi kullanılarak karşılaştırılmıştır. Ekim ayı boyunca süt örneklerine ait protein ve yağ oranları % 3,20 ve % 3,51 olarak belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen protein değerleri AB ve Türk Standartlarına uygun bulunmuştur. Yağ değerleri ise TS ye uygun bulunmuştur. Anahtar kelimeler: süt, protein, yağ, türk standartları, ab standartları, kocaeli Determination of Suitability to EU and Turkish Standards of Fat and Protein Rates in Milk Obtained from Kocaeli Province Abstract The aim of this study is to determine the favourable to EU and the Turkish Standards of rate fat and protein in milk samples obtained from province Kocaeli. 31 milk samples were obtained from province Kocaeli. 31 number samples were collected in October of year A sufficient amount of milk for analysis (100 ml ) was brought to the laboratory. Fat and protein measure was performed with Milkana analyser. The means of milk parameters in October were compared with the referance values using one sample t-test. Respectively fat and protein rate of milk samples were determined %3.20 and %3,51. Milk protein values obtained from this study were found to comply with EU and Turkish Standards. Fat values were found to comply with Turkish Standards. Keywords: milk, protein, fat, turkish standards, eu standards, Kocaeli 1 Munzur Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Tunceli, *Sorumlu Yazar oertekin@munzur.edu.tr

2 69 Kocaeli İlinden Elde Edilen Sütlerde Yağ ve Protein Oranlarının AB ve Türk Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi 1. Giriş Süt beslenme fizyolojisi açısından önemlidir. Çünkü bünyesinde kolaylıkla sindirilebilen, biyolojik değeri yüksek ve kaliteli süt proteinleri yer alır. Süt proteinleri organizmanın gelişmesi, büyümesi ve kendi kendini yenilemesi için gerekli en önemli yapıtaşıdır. Yaşam için gerekli organik bileşiklerdir. Yapısında mutlaka dışarıdan alınması zorunlu elzem aminoasitleri içerir. Hidroksiprolin hariç yapısında 19 esansiyel aminoasit yer alır. Hem yapıtaşı aynı zamanda enerji kaynağıdır. Teknolojik açıdan süt ürünlerinin ana bileşeni yada önemli bileşenlerinden biridir. İnek sütünün protein içeriği % arasında değişir ve süt kuru maddesinin ise %25 i proteindir. Süt yağı fiziksel özellikleri nedeniyle süt yağı, süt ürünlerinin yapısını olumlu yönde etkiler. Bileşiminde yer alan esansiyel yağ asitleri, orta zincirli yağ asitleri, vitaminler, sindiriminin kolay olması ve sağladığı enerji nedeniyle beslenme fizyolojisi açısından önemlidir. Hoş bir tada sahip olduğu için süt ürünlerine duyusal bir üstünlük kazandırması açısından önemlidir. Değerli bir madde olduğu için süt ve ürünlerinin fiyatlandırılmasında ekonomik açıdan önemlidir. Batı ülkelerinde ekonomik olarak sütün değerinin belirlenmesinde yağ ve protein parametreleri önemli rol oynamaktadır. Söz konusu ülkelerde sütte yağ ve protein üzerinden bir fiyatlandırma söz konusudur. Ülkemizde ise fiyatlandırmada sütün ekonomik öneme sahip parametreleri üzerinden bir değerlendirme sistemi şimdiye kadar oluşturulmamıştır. AB adayı olan ülkemizde ilerleyen yıllarda süt biyokimyasal parametreleri üzerinden fiyatlandırmaya gidileceği kaçınılmazdır. Bu amaçla sütte biyokimyasal parametreler üzerine değişik çevre koşullarında ve ülkemizde mevcut ırklar bazında istatistiki kontrollerin yardımıyla referans değerlerin belirleneceği çalışmalara ihtiyaç vardır (Cetin ve ark., 2010; Çimen 2012a; Yildirim, 2009). Bu çalışmalar AB üyesi olması düşünülen ülkemiz için sütün biyokimyasal parametrelerine yönelik olarak referans değerlerin gösterildiği temel araştırmalar kapsamında büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde son yıllarda süt parametrelerinin istatistikî kontrolleri ile ilgili çalışmalar ağırlık kazanmıştır (Çimen 2016 a). Bu sebeple çalışmada Kocaeli ilinden elde edilen sütlerde toplam yağ ve protein ortalamalarının Türk (TS) ve Avrupa Birliği standartlarına uygunluğunun belirlenmesi amaçlanmıştır.

3 Barış ALTÜRK, Kerem UĞUR, Özlem ERTEKİN Materyal ve Yöntem Araştırmada Kocaeli ilinin 2015 yılı Ekim ayında günlük olarak elde edilen 31 adet süt örneğinden yararlanılmıştır. Analiz için yeterli miktarda süt (100 ml) alındıktan sonra laboratuara getirilmiştir. Laboratuara gelen süt örneklerinde Milkana süt analiz cihazı yardımıyla yağ ve protein ölçümleri yapılmıştır. Ekim ayına ait süt parametreleri ortalamalarının referans değerlerle istatistiki olarak karşılaştırılması amacıyla tek örnek t-testi kullanılmıştır (Çimen, 2012b; 2015). Veri setinin normal dağılıma uygunluğunu belirlemek adına normal dağılım testi kullanılmıştır (Çimen, 2016 b). Toplam yağ ve protein değerlerinin Türk standartlarına (TS) ve AB standartlarına uygunluğunun belirlenmesinde Tablo 1 de verilen referans değerler kullanılmıştır. İlgili istatistikî analizlerin yapılabilmesi için SPSS 20 paket programı kullanılmıştır (Norusis, 1993). Tablo 1. TS ve AB de süt yağ ve proteini için referans değerler (Anonim, 2007) Referans Değerler TS AB Süt Yağ% En az %3,5 En az %3,6 Protein% En az %2,8 En az %3 3. Araştırma Bulguları ve Tartışma Ekim ayına ait süt parametrelerinin Türk ve AB Standartlarına ait referans değerlerle uyumlu olup olmadığını öğrenmek amacıyla yapılan istatistik analiz sonuçları Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 2. Süt parametre değerlerinin Türk ve AB Standartlarına uygunluğu Ortalama TS AB Yağ, % 3,51±0,009 Ö.S ** Protein,% 3,20 ±0,006 ** ** Ö.S: Önemsiz, ** p<0.01 Tabloya bakıldığında Ekim ayına ait protein değerlerinin Türk ve AB standartlarına uyumlu olduğu belirlenmiştir. Yağ değerlerinin ise Türk standartlarına uygun fakat AB standartlarına uygun olmadığı saptanmıştır. Ancak bulunan bu sonucun yapılacak başka çalışmalarla

4 71 Kocaeli İlinden Elde Edilen Sütlerde Yağ ve Protein Oranlarının AB ve Türk Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi desteklenerek teyit edilmesi faydalı olacaktır. Mevcut çalışmaya paralel olarak yapılacak diğer araştırmalarla bulgularımız desteklendiğinde bölge bazında yapılacak genel yorumlarda daha sağlıklı olacaktır. Mevcut çalışma Kocaeli ilinden elde edilen sütler için yağ ve protein değerleri bakımından bir fikir vermektedir. Ancak yapılacak diğer araştırmalar ile Marmara Bölgesindeki farklı illere ait sütler için referans değerlerin gösterileceği araştırmalara ihtiyaç duyulduğu da açıktır. Araştırmada bulunan süt yağ ve protein değerleri Koneko ve ark. (1980) nın sığırlar için bildirdiği sütte olması gerekli normal değerler ile uyum içinde bulunmuştur. Araştırmada bulunan yağ seviyeleri Karakoç ve ark. (2013) nın Batman ilinde yaptıkları çalışmada sığır sütlerine ait yağ değerleri için bulduğu sonuçların (% %4.4) altında değer göstermiştir. Yine benzer şekilde araştırmada bulduğumuz yağ oranlarına ait sonuçlar Kasırga ve ark. (2013) nın Diyarbakır ilinde yaptıkları çalışmada sığır sütlerine ait yağ değerleri için bulduğu sonuçların (%3.9) altında değer göstermiştir. Literatürde verilen bilgilerden de görüldüğü gibi Kocaeli iline ait araştırmada bulunan yağ oranlarının Diyarbakır ve Batman illerinde bulunan sonuçlara göre düşük olması dikkat çekicidir. Bu Kocaeli ili için diğer adı geçen illere göre bir dezavantajdır. Çünkü özellikle süt yağı tüm süt parametreleri içinde getirisi en yüksek olan parametredir. Protein değerleri için bulduğumuz değerler yukarıda belirtilen araştırma sonuçları ile uyum içindedir. 4. Sonuç Yapılan araştırma sonucuna göre Kocaeli ilinden elde edilen sütlerde toplam yağ ortalamaları Türk standartlarına uygun bulunurken, AB standartlarına uygun ortalama değer göstermemiştir. Sütlerde protein ortalamaları ise Türk ve AB standartlarının her ikisine de uygun bulunmuştur. Bölgedeki farklı illerde yapılacak benzer çalışmalarla bu araştırmada bulunan sonuçların teyit edilmesi gerekmektedir. 5. Kaynaklar Anonim, AB Giriş Süreci Çerçevesinde Türkiye de Süt Ve Süt Ürünleri Sektörüne Genel Bakış. 105 sayfa. FAO Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi Politika Yardımları Şubesi. Birleşmiş Milletler Gıda Ve Tarım Örgütü. Roma, Temmuz 2007.

5 Barış ALTÜRK, Kerem UĞUR, Özlem ERTEKİN 72 Çetin, M., Cimen, M., Goksoy, E.O. and Yildirim, S Machine Milked and Suckled Goats Differ in Some Biochemical Components of Their Milk in 1st and 2nd Weeks of Lactation, Int. J. Agric. Biol., 12 (5): Çimen, M., 2012 a. The Effect of Separation from Dam on Sucking Duration and Frequency of Lambs. Indian Journal of Animal Research. 46 (3): Çimen, M., 2012 b. Gıda Mühendisliği Alanındaki Araştırmalarda Tek Örnek T-Testinin Kullanımı. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi. 7(3): Çimen, M., Fen ve Sağlık Bilimleri Alanlarında Spss Uygulamalı Veri Analizi. Palme Yayıncılık, Yayın No: 905, ISBN: Sıhhıye, Ankara Çimen, M., 2016a. İnek Sütlerinde Yağ Depresyonunun İstatistikî Kontrolü. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi. 6(1): (Basımda). Çimen, M., 2016b. Mühendislik Verilerinde Tek Örnek İçin Parametrik ve Parametrik Olmayan Testler. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi. 29: Karakoç, D., Çimen, M., Demir, N., Şos, C., Gökyer, H. Ablak, E., Kutlu, C Ağustos ve Kasım Aylarında Batman İlinden Elde Edilen Sütlerde Ekonomik Öneme Sahip Biyokimyasal Parametreler. Bilim ve Gençlik Dergisi, 1(1): Kasırga, O., Çimen, M., İnal, T., Gayretli, D.(2014). Diyarbakır İlinden Kasım Ayında Elde Edilen İnek Sütlerinin Dünya Sağlık Örgütü Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 24:13-17 Koneko, J.J. and Cornelius, C.E Clinical Biochemistry of Domestic Animals, 3rd Ed. Academic Press, New York, pp: Norusis, M.J., SPSS for Windows: Base SystemUser's Guide, SPSS, Chicago Yildirim, S., The Biochemical Parameters Having Economi cimportance in Milk from Machine Milking in Different Regions of Turkey. Journal of Applied Sciences Research, 5(4):