PROJE SAHİBİNİN ADI TEİAŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. ADRESİ İnönü Bulvarı No:27 Bahçelievler/ANKARA (06490)

Transkript

1 PROJE SAHİBİNİN ADI TEİAŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADRESİ İnönü Bulvarı No:27 Bahçelievler/ANKARA (06490) TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE Tel : (0312) Faks: (0312) kv 1272 MCM CENAL- LAPSEKİ II ELEKTRİK İLETİM HATTI TL Çanakkale İli Lapseki-Biga ilçeleri Projeye ilişkin Some Direkleri Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü : UTM D.O.M : 45 Ölçek Fak. : 6 derecelik DİREK DİREK Y X NO NO Y X ND , ,295 S , ,355 S , ,895 S , ,565 S , ,685 S , ,665 S , ,355 S , ,985 S , ,655 S , ,755 S , ,045 S , ,405 S , ,715 S , ,885 S , ,095 S , ,265 S , ,795 S , ,685 S , ,125 ND , ,505 Proje Alanı Coğrafik Koordinatı Koordinat Sırası :Enlam, Boylam Datum: WGS 84 Türü : Coğrafi DİRE DİREK ENLEM BOYLAM K NO NO ENLEM BOYLAM ND S ND S S S S S S S S S S S S S S S S S

2 PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) ÇED BAŞVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN KURULUŞUN / ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI ÇED BAŞVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN KURULUŞUN / ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI ÇED BAŞVURU DOSYASI SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ( Tarih ve Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) EK 1, Madde kv (kilovolt) ve üzeri gerilimde 15 km den uzun enerji iletim tesisleri (iletim hattı, trafo merkezi, şalt sahaları) Mahatma Gandi Cad. No:92/ G.O. P. /ANKARA Tel : (312) Faks: (312) ENERJİ ÇEVRE YATIRIMLARI ve DANIŞMANLIĞI HARİTACILIK İMAR İNŞ.LTD.ŞTİ.

3 İÇİNDEKİLER DİZİNİ I 380 Kv 1272 MCM BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE GAYESİ... 1 I.1. Proje Konusu, Yatırımın Tanımı,Ömrü,Hizmet Maksatları,Önem ve Gerekliliği... 1 I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması... 3 I.3.Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon vb.)... 4 I.4.Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi... 6 BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU... 7 II.1.Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler... 7 BÖLÜM III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ...11 III.1.Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek V deki Duyarlı Yöreler Listesi De Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması...11 BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER...30 IV.1.Önerilen Projenin Aşağıdaki Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerinin Tanıtımı ( Bu Tanım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.)...30 IV.1.a.Proje İçin Kullanılacak Alan...30 IV.1.b.Doğal Kaynakların Kullanımı...30 IV.1.c.Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar ile Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu...31 IV.2.Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı...35 IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı...36 BÖLÜM V. HALKIN KATILIMI...38 V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler...38 V.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar...39 V.3. Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler...39 BÖLÜM VI. YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ...39 NOTLAR VE KAYNAKLAR...44 EKLER...45

4 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1. Some direkleri koordinatları... 1 Tablo 2. Türkiye Kurulu Güç Ve Üretiminin Yıllar İtibariyle Gelişimi... 3 Tablo 3.En Yakın Yerleşim Yerlerinin Enerji İletim Hattına Göre Konumu...11 Tablo 4. Çanakkale ilçelere göre il/ilçe merkezi ve belde/köy nüfusu Tablo 5. Çanakkale İli büyük toprak gruplarına göre arazi sınıflandırması...15 Tablo 6. Çanakkale İli arazi kullanım durumlarına göre dağılımı...15 Tablo 7.Çanakkale İli 2007 Yılına Ait Rüzgar Verileri...27 Tablo 8. Çanakkale İli 2007 Yılı Nem Verileri...27 Tablo 9. Çanakkale İli 2007 Yılı Buharlaşma Verileri...28 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1. Enerji İletim Hattının 1/ lik Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi... 8 Şekil 2. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (1)... 9 Şekil 3. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (2)... 9 Şekil 4. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (3)...10 Şekil 5. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (4)...10 Şekil 6. Türkiye Fitocoğrafya Bölgeleri (Davis P.H, Harper P.C. and Hege, I.C. (eds.), Plant Life of South-West Asia. The Botanical Society of Edinburgh)...12 Şekil 7. Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesinin Vejetasyon Formasyonları...13 Şekil 8. Proje sahasının korunan alanlar uydu haritası...14 Şekil 9. Çanakkale İli Deprem Haritası...25 Şekil 10. İş akım şeması...36 II

5 KISALTMALAR A.Ş. LTD. Şti. TEİAŞ Bkz. ÇED TM EİH km m kv İNŞ. Anonim Şirketi Lİmited Şirketi Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Bakınız Çevresel Etki Değerlendirmesi Trafo Merkezi Enerji İletim Hattı kilometre metre kilovolt İnşaat III

6 BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE GAYESİ I.1. Proje Konusu, Yatırımın Tanımı,Ömrü,Hizmet Maksatları,Önem ve Gerekliliği TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından; Çanakkale ili Lapseki ve Biga ilçeleri sınırlarında 380 kv geriliminde yaklaşık 62 km uzunluğunda CENAL TES-LAPSEKİ II Enerji iletim hattının tesis edilmesi ve işletilmesi amaçlanmaktadır. Proje alanını gösterir Yer Bulduru Haritası ekte verilmektedir(bkz.ek-1). Proje konusu faaliyet; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği Ek I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi madde kv ve üzeri gerilimde 15 km den uzun enerji iletim tesisleri(iletim hattı, trafo merkezi, şalt sahaları) kapsamında yer almaktadır. Proje sahası H17-A4, H17-A3, H17-B4, H17-B2,H17-B3, H18-A1, H18-A4, H18-A2, H18-A3, H18-B1 Pafta numaralı 1/25000 ölçekli topografik haritada yer almaktadır. Hat güzergahını gösterir 1/25000 ölçekli topografik harita ekte verilmektedir. (Bkz.Ek-2). TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından Enerji iletim hattı finanse edilerek tesis edilecek ; mülkiyeti ve işletimi TEİAŞ Genel Müdürlüğü ne ait olacaktır. Proje sahasında 18 adet some direği olacaktır Tablo 1. Some direkleri koordinatları NOKTO NO Y X ND , ,295 S , ,895 S , ,685 S , ,355 S , ,655 S , ,045 S , ,715 S , ,095 S , ,795 S , ,125 S , ,355 S , ,565 S , ,665 S , ,985 S , ,755 S , ,405 S , ,885 1

7 S , ,265 S , ,685 ND , ,505 Proje konusu faaliyet kapsamında yapılan çalışmalarda; enerji iletim hattı güzergahı merkez olmak üzere; iletim hattının sağında 2,5 km, solunda 2,5 km olmak üzere toplam 5 km genişliğindeki koridor inceleme alanı olarak kabul edilerek, tüm çevresel etki değerlendirme çalışmaları bu koridor içerisinde yapılmıştır. Belirlenmiş olan inceleme alanında, yapılan arazi çalışmaları sonucunda; hattın sağından ve solundan 25 er metre olmak üzere toplam 50 metrelik koridor da etki alanı olarak belirlenmiştir. Şebeke dağıtım merkezlerinin iki ayrı işlevi vardır: hem hatların birbirine bağlanmasını sağlar (enterkoneksiyon), hem de dönüştürme işlevi üstlenir (transformatör). Transformatör istasyonları; transformatörler (dönüştürücü), disjonktörler ve ayırıcılarla donanmıştır. Transformatörler; duruma göre elektrik akımının gerilimini yükseltir veya alçaltır; dolayısıyla, iletim ve dağıtıma en uygun gerilimi seçerek elektriğin taşınmasında büyük önem taşır. Disjonktörler; gerilim hattında herhangi bir aksaklık olduğunda akımı otomatik olarak kesmeye yarar. Hattın şebekeden ayrılması gerektiğinde devreye sokulabilir. Ayırıcılar da aynı rolü üstlenir, ama hatta akım olmadığı zaman çalışır ve hattı şebekeden tamamen ayırmakta kullanılır. Bir dağıtım merkezinin birçok farklı öğesi çoğunlukla açıktadır, bazı kentlerde bir dizi öğe yeraltında veya bina içlerinde olabilir. Bunlar basınçlı gaz zarfı içinde tutulur. Atmosferle pek temas etmediğinden, bundan kaynaklanan kirlenmelere uğramaz. Merkezler biraz uzaktaki bir kumanda istasyonundan yönetilir. 1 Elektrik enerjisi iletimi; yer altı kabloları veya hava hatları ile gerçekleştirilir. Yer altı kablolarının teknik bakımdan bazı üstünlükleri vardır. Bunlar toprak altına döşendiklerinden, çevre görünümünü bozmadıkları gibi, rüzgardan, iklim değişikliklerinden ve elektriki atmosferik olaylardan da etkilenmezler. Bütün bu üstünlüklerine rağmen, şehir içinde ve bazı özel hallerde kullanılmalarının dışında, enerji iletimi yer altı kabloları ile değil daha ziyade hava hatları ile yapılır. Bunun başlıca nedeni; hava hatlarının daha ekonomik olmasıdır. Hava hattı; bakır veya alüminyumdan iletken kablo, taşıyıcı direk (pilon) ve pilon ile iletken arasındaki bağlantıyı sağlayan yalıtkan izolatörden oluşur. 2 Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü; elektrik iletimi ve yük dağıtımı ile ilgili faaliyetleri; verimlilik ve karlılık ilkelerine göre gerçekleştirmek üzere kurulmuştur. Bu bağlamda; tesis edilmesi öngörülen yeni iletim tesislerinin (şalt, trafo merkezi, enerji iletim hattı) etüd ve planlamasını yapmak, buna bağlı olarak gerekli tesislerin yatırım programına alınarak, inşa edilmesini sağlamak, mevcut ve kurulacak tesisleri işletmek, bakım-onarım ve rehabilitasyonunu yapmak ve de gerektiğinde bu fonksiyonlarını yerine getirmek üzere hizmet satın almak amacı ile kurulmuştur. 3 TEİAŞ tarihinde Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu ndan aldığı İletim Lisansı çerçevesinde yeni piyasa yapısına uygun olarak merkez birimleri ve yurt sathına yayılmış proje, tesis, kontrollük, işletme, bakım ve yük dağıtım üniteleriyle faaliyetlerini sürdürmektedir

8 TEIAŞ Genel Müdürlüğü; 154 kv ve üzeri gerilime sahip ulusal enterkonnekte sisteminden sorumlu olan tek yetkili kuruluştur Tablo 2. Türkiye Kurulu Güç Ve Üretiminin Yıllar İtibariyle Gelişimi KURULU GÜÇ (MW) ÜRETİM (GWh) Yıllar Termik Hidrolik Jeoter.+rüz Toplam Artış% Termik Hidrolik Jeoter.+rüz Toplam Artış% , ,5 108, ,6 7, , ,9 152, ,7-1, , ,8 152, ,5 5, , ,5 150, ,5 8, , ,7 150, ,3 7, , ,5 153, ,2 7, , ,2 220, ,8 8, , ,8 511, , , ,8 1008, ,0 3, , ,4 1931, ,9-1, , ,5 3584, ,7 8, , ,1 1842, ,1 6, , ,6 5418, ,1 8,6 Kaynak: Projenin ekonomik ömrü sonrasında, o günün standartlarına göre hat üzerinde değişiklikler yapılarak kullanılmaya devam edilecek, faaliyetin devam etmemesi durumunda ise direkler sökülecek ve direklerin kapladığı alanlar doğal haline getirilecektir. Kullanılamayacak durumda olan direkler ve geri kazanımı mümkün olan demir, çelik, metal vb. malzemeler ayrı biriktirilecek ve lisanslı geri dönüşüm kuruluşlarına verilecektir I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması Proje sahasında 18 adet some direkleri olacaktır. İnşaat aşamasında proje alanında ilk olarak direkler için çukurlar kazılacak olup, direk tiplerine göre açılacak çukur büyüklüğü dolayısıyla hafriyat miktarı değişmektedir. Buna göre planlanan hat güzergâhı ve kullanılacak direkler göz önüne alındığında oluşacak hafriyat miktarı ÇED raporunda ayrıntılı olarak verilecektir. Direk temellerinin açılması yapımı aşamasında ilk olarak üst yüzeyde bulunan bitkisel toprak sıyrılarak depolanacaktır. Çıkan hafriyat toprağı dolgu işlemleri esnasında kullanılacaktır. Az miktarda oluşması beklenen hafriyat atığı daha sonra arazi düzenlemesinde kullanılacaktır. Dolayısıyla, proje süresince herhangi bir hafriyat atığı oluşmayacaktır. Hafriyat malzemesinden ayrı depolanacak olan bitkisel toprak ise düzgün şekilde sıyrıldığı alana geri yayılacaktır. Enerji iletim hatlarında yer alan direkler için istimlâk 3

9 alan hesabı kullanılan direk tiplerine göre değişmektedir. Buna göre, planlanan yaklaşık 62 km hat güzergâhında yapılacak kamulaştırma miktarı ÇED raporunda ayrıntılı olarak verilecektir. İstimlak ve irtifak alanları ile ayrıntılı bilgiler ÇED raporunda verilecektir Planlanan projeden etkilenecek alanların kamulaştırma işlemleri; 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu ile bu Kanunda çeşitli değişiklikler yapan 5 Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4650 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre yapılacaktır. ÇED süreci tamamlandıktan sonra Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden; 4342 sayılı Mera Kanunu, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunlar kapsamında gerekli izinler alınacaktır. Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğüne ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu için başvuruda bulunulacaktır. Alanın orman varlığı, meşcere tipleri vb. özellikleri 1/ ölçekli meşcere haritası üzerinde işaretlenerek ÇED Raporunda ayrıntılı bir biçimde verilecektir I.3.Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon vb.) Söz konusu proje kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetten inşaat ve işletme aşamalarında meydana gelebilecek etkiler alt başlıklarda verilmiş olup, çevresel açıdan olumsuz etkiler doğurmayacak niteliktedir. Söz konusu etkiler, inşaat aşamasında daha çok çalışan personelden, iş makinelerinden ve işletme aşamasında enerji iletim hattının bakım hizmetlerinden kaynaklanacaktır. İNŞAAT AŞAMASI Atıksu Söz konusu proje kapsamında inşaat aşamasında, arazinin hazırlanmasında ve çalışan personel ihtiyacının karşılanması amacıyla su kullanılacaktır. Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme - kullanma suyu ihtiyacı şehir şebekesinden ve tankerler vasıtasıyla temin edilecektir. Ayrıca gerekli görüldüğü takdirde faaliyet alanına getirilecek damacanalardan su ihtiyacının karşılanması yoluna gidilecektir. Enerji iletim hattının inşaatı aşamasında ortalama 35 kişi çalışacaktır. Günlük su tüketiminin tamamının atık suya dönüştüğü varsayılırsa, iletim hattının tesis edileceği inşa süresi boyunca oluşacak atık su miktarı hesabı aşağıda verilmiştir. Kişi başına gerekli su miktar 150 lt/gün alınırsa; Çalışacak işçi sayısı Kullanılacak su miktarı : 35 kişi :150 lt/kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün 4

10 Toplam su ihtiyacı : 0,15 m 3 /kişi-gün x 35 kişi = 5,25 m 3 /gün olarak bulunur. Bu aşamada oluşması beklenen atık sular evsel nitelikli atık sular olup, şantiye kurulması halinde şantiye sahası içerisinde uygun bir yere yapılacak sızdırmaz, kapalı, havalandırmalı fosseptik çukurlarda toplanacaktır. Çalışan personelin konaklaması amacıyla kullanılacak yerleşim yerinde ihtiyaçların karşılanması halinde, oluşacak evsel nitelikli atık sular doğrudan kanalizasyona verilmiş olacaktır. Katı Atıklar Projenin inşaat aşamasında oluşacak olan atıklar; evsel nitelikli katı atıklar (cam, kağıt, plastik vb.), personelin yemek servisinden kaynaklı olarak organik kökenli evsel nitelikli katı atıklar ve inşaat aşamasında yapılacak kazı ve inşaat işlemlerinden kaynaklanacak katı atıklardır. Enerji İletim hattının inşaatı aşamasında yaklaşık 35 kişi çalışacaktır. (Alt-üst montajda görev alan eleman sayısı daha az iken, bu sayı tel çekiminde arttığı için ortalama değer alınmıştır). Proje kapsamında çalışacak personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.14 kg değeri kullanılarak 4 şu şekilde hesaplanmaktadır: Evsel nitelikli katı atık miktarı; 35 kişi x 1,14 kg/kişi-gün= 39,9 kg/gün Emisyon İnşaat faaliyetleri sırasında arazinin hazırlanması sırasında kazı dolgu işlemleri, direk ayaklarının yerleştirilmesi için çukurların açılması ve TM nin inşası sırasında gerçekleştirilecektir. Hafriyat sırasında patlatma, kırma, öğütme işlemleri yapılmayacak sadece iş makineleri, kazma ve kürek vb. ile çalışılacaktır. Dolayısıyla, proje sahasında kazı ve dolgu çalışmalarından kaynaklı olarak toz emisyonu oluşacaktır. Oluşması muhtemel toz emisyonu ile ilgili hesaplamalar ve değerlendirmeler ÇED Raporunda detaylı olarak verilecektir. Ancak, oluşması muhtemel emisyon miktarlarının düşük seviyede kalması beklenmektedir. İnşaat aşamasında kullanılan iş makineleri ve ekipmanlardan kullanılacak yakıta bağlı olarak emisyon oluşacaktır. Araçlardan oluşacak bu emisyon kontrolü için egzoz muayeneleri gerekli süreler içerisinde gerçekleştirilecektir. Proje sahasında çalışacak araçların bakım işlemleri en yakın ruhsatlı yakıt istasyonlarında/serviste gerçekleştirilecek ve tarih ve sayılı Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine uyulacaktır. 4 TÜİK, Belediye Katı Atık İstatistikleri,

11 Gürültü Söz konusu proje kapsamında, inşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin çalışmasında kaynaklı olarak gürültü oluşumu söz konusudur. Bu aşamada kullanılacak alet ve ekipmanların türleri, adet ve özelliklerinden yola çıkılarak gerekli değerlendirmeler yapılacaktır İŞLETME AŞAMASI Elektrik ve Manyetik Alan Planlanan enerji iletim hattının işletmeye açılmasından sonra elektrik ve manyetik alan oluşumu söz konusudur. Ancak bu değerlerin oldukça düşük olması beklenmekte olup, konu ile ilgili detaylı bilgi Bölüm IV te verilmiştir. Gürültü İşletme döneminde, enerji iletim hattından kaynaklanacak gürültü oluşumu muhtemel olup, söz konusu gürültü seviyesi ihmal edilebilecek kadar düşük seviyede olması beklenmekte olup, konu ile ilgili detaylı bilgi Bölüm IV te verilmiştir. Katı Atık Enerji İletim hattında işletme aşamasında personel bulunmayacaktır. Hattın bakımı TEİAŞ bakım ekipleri tarafından yaklaşık 6 ayda bir yapılacaktır. Dolayısıyla enerji iletim hatlarında işletme aşamasında personelden kaynaklı olarak katı atık oluşmayacaktır. Tesiste işletme aşamasında gerçekleştirilecek bakım hizmetlerinden kaynaklı olarak katı atık oluşumu söz konusudur. Bakım sırasında tespit edilen hasarlı malzemelerin yenisi ile değiştirilmesi, eskilerinin depolarda stoklanarak ve daha sonra da hurda olarak, lisanslı geri dönüşüm kuruluşlarına verilmesi sağlanacaktır. Atıksu Enerji iletim hattında işletme aşamasında personel bulunmayacaktır. Hattın bakımı TEİAŞ bakım ekipleri tarafından yaklaşık 6 ayda bir yapılacaktır. Dolayısıyla enerji iletim hatlarında işletme aşamasında sıvı atık oluşmayacaktır. Emisyon İşletme aşamasında gerçekleştirilecek bakım işlemleri esnasında herhangi bir emisyon oluşumu beklenmemektedir. I.4.Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi 6

12 Enerji iletim hatları için kullanılan teknoloji bakımından iki alternatif bulunmaktadır. Bunlardan biri yeraltı kablosu, diğeri ise havai hatlardır. Yeraltı kablolarının teknik bakımdan bazı üstünlükleri vardır. Bunlar toprak altına döşendiklerinden, çevre görünümünü bozmadıkları gibi, rüzgardan, iklim değişikliklerinden ve elektriki atmosferik olaylardan da etkilenmezler. Bütün bu üstünlüklerine rağmen, şehir içinde ve bazı özel hallerde kullanılmalarının dışında, enerji iletimi yer altı kabloları ile değil daha ziyade hava hatları ile yapılır. Bunun başlıca nedeni, hava hatlarının daha ekonomik olmasıdır. Ayrıca gerilim yükseldikçe, kablolar için ekonomiklikten başka izolasyon bakımından teknolojik sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Yeraltı kabloları Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği gereğince imar çalışmaları tamamlanmış ve altyapısı oturmuş alanlardan geçirilebilmektedirler. Bu nedenle bu proje kapsamında kullanılan güzergâhın uygun olmayışı sebebiyle öngörülen projede havai hatların kullanılması uygun görülmüştür. Enerji iletim hattının güzergâh seçiminde topoğrafya, mevcut enerji iletim hatlarına paralellik, yerleşim yerleri, özel çevre koruma bölgeleri, turizm bölgeleri, verimli tarım arazileri gibi faktörler göz önünde bulundurulmuştur. Yapımı planlanan enerji iletim hattı güzergâhı 1/ Ölçekli Topoğrafik Haritaya (Bkz.Ek 2) işlenmiştir. Enerji İletim Hattı Plan-Hat listeleri ekte verilmiştir (Bkz.Ek-3). Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında mevcut güzergâh içerisinde yer alan araziler için ilgili kurumların görüşleri ve yürürlükte olan mevzuatlara uygun hareket edilecektir. BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1.Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler Proje alanını gösterir Yer Bulduru Haritası (Bkz. Ek 1) ekte verilmiştir Proje konusu faaliyet kapsamında; enerji iletim hattı güzergahı merkez olmak üzere; iletim hattının sağında 2,5 km, solunda 2,5 km olmak üzere toplam 5 km genişliğindeki koridor inceleme alanı olarak kabul edilerek, tüm çevresel etki değerlendirme çalışmaları bu koridor içerisinde yapılmıştır. Belirlenmiş olan inceleme alanında, yapılan arazi çalışmaları sonucunda; hattın sağından ve solundan 25 er metre olmak üzere toplam 50 metrelik koridor da etki alanı olarak belirlenmiştir. Enerji İletim Hattı Güzergahı ile İnceleme ve Etki Alanını Gösterir Haritası ekte verilmektedir (Bkz.Ek-2) 7

13 Şekil 1. Enerji İletim Hattının 1/ lik Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi 8

14 Şekil 2. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (1) Şekil 3. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (2) 9

15 Şekil 4. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (3) Şekil 5. Proje Alanı Uydu Görüntüsü (4) 10

16 Enerji İletim Hattı inceleme alanı içerisinde yer alan en yakın yerleşim yerleri Tablo-3 de verilmiştir. Planlanan Enerji İletim Hattı güzergahı ve proje inceleme alanı içerisinde yer alan arazi ve yerleşim birimleri ile ilgili detaylı bilgiler ÇED raporunda verilecektir Tablo 3.En Yakın Yerleşim Yerlerinin Enerji İletim Hattına Göre Konumu İLİ İLÇESİ En Yakın Yerleşim Yeri EİH na Göre Yönü Mesafesi (m) ND1 Çanakkale Biga Karabiga beldesi Güneybatı 2150 m S1 Çanakkale Biga Karabiga beldesi Güneydoğu 1750 m S2 Çanakkale Biga Karabiga beldesi Güneydoğu 3250 m S3 Çanakkale Biga Örtülüce Köyü Güneybatı 5200 m S4 Çanakkale Biga Örtülüce Köyü Güneydoğu 3500 m S5 Çanakkale Biga Örtülüce köyü Güneydoğu 3000 m S6 Çanakkale Biga Örtülüce köyü Güneydoğu 3050 m S7 Çanakkale Biga Karapürçek köyü Güneydoğu 1700 m S8 Çanakkale Biga Eskibalıklı Köyü Güney 3000 m S9 Çanakkale Biga Bekirli Köyü Batı 3000 m S10 Çanakkale Biga Bekirli köyü Güney batı 990 m S11 Çanakkale Biga Bekirli köyü Güneydoğu 1000 m S12 Çanakkale Biga Ayıtdere Köyü Güneydoğu 3000 m S13 Çanakkale Lapseki Güreci Köyü Kuzeybatı 1950 m S14 Çanakkale Lapseki Çavuşköy Köyü Kuzey 1000 m S15 Çanakkale Lapseki Taştepe köyü Kuzeydoğu 1850 m S16 Çanakkale Lapseki Yenice köyü Güneydoğu 2150 m S17 Çanakkale Lapseki Kocaveli Köyü Güney 2500 m S18 Çanakkale Lapseki Suluca Köyü Kuzeybatı 2500 m ND2 Çanakkale Lapseki Suluca Köyü Güneybatı 3200 m Tabloda yerleşim yerlerinin hatta ve trafo merkezine göre konumları ve uzaklıkları köy merkezleri esas alınarak takribi olarak belirtilmiş olup sadece konum belirlemeye yönelik bir bilgi niteliğindedir. Anılan mesafeler taahhüt değildir. Söz konusu mesafeler inceleme koridoru içerisinde direk yerlerinin kesinleşmesi durumunda ve teknik gerekçeler nedeniyle değişkenlik gösterecektir. BÖLÜM III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ III.1.Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek V deki Duyarlı Yöreler Listesi De Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması 11

17 NÜFUS TUİK in Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2012 nüfus sayım sonuçlarına göre Çanakkale İli toplam nüfusu dir. Nüfusun si il ve ilçe merkezinde, si belde/köylerde yaşamaktadır. Türkiye toplam nüfusu kişi olup Çanakkale ili Türkiye nüfusu içerisinde yüzde 0,65 lik paya sahiptir Çanakkale ili yerleşim yerlerine göre nüfus dağılımı aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo 4. Çanakkale ilçelere göre il/ilçe merkezi ve belde/köy nüfusu 2012 İl/İlçe merkezi Belde/köy Toplam Erkek Kadın Merkez Ayvacık Bayramiç Biga Bozcaada Çan Eceabat Ezine Gelibolu Gökçeada Lapseki Yenice Toplam Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları Flora Proje alanı, Davıs in grid sistemi (flora of Turkey and the East Aegen Islands) açısından bakıldığı zaman A-1 karesinde, Akdeniz Bölgesi (Doğu Akdeniz alt bölgesi), Batı Anadolu bölgesine girmesine rağmen Avrupa-Sibirya Bölgesi penetrasyonunun etkisine girmektedir. Bu nedenle Türkiye fitocoğrafik bölgelerinden Karadeniz Bölgesi nin özelliklerini taşımaktadır. Aşağıda Şekil 6 da grid sistem üzerinde Türkiye nin fitocoğrafik bölgeleri, Şekil 7 de ise Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesi nin Vejetasyon Formasyonları görülmektedir: Şekil 6. Türkiye Fitocoğrafya Bölgeleri (Davis P.H, Harper P.C. and Hege, I.C. (eds.), Plant Life of South-West Asia. The Botanical Society of Edinburgh) Proje alanı 12

18 Kısaltmalar: EUR.-SIB (EUX) : Avrupa-Sibirya Bölgesi (Öksin alt bölgesi); Col: Öksin alt bölgesinin Kolşik sektörü. MED. : Akdeniz Bölgesi (Doğu Akdeniz alt bölgesi); W.A. : Batı Anadolu bölgesi; T. : Toros bölgesi; A. : Amanus bölgesi IR.-TUR. : İran-Turanien Bölgesi; C.A. : İç Anadolu; E.A. : Doğu Anadolu (Mes: Mezopotamya) X. : Muhtemelen Avrupa-Sibirya bölgesinin Orta Avrupa/Balkan alt bölgesi > Avrupa-Sibirya penetrasyonları > Akdeniz penetrasyonları Proje alanı Açıklamalar: Şekil 7. Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesinin Vejetasyon Formasyonları 1- Nemli ılıman yaprağını döken kayın,meşe,kızılağaç,ıhlamur, kestane ormanları 2- Doğu Karadeniz bölümündeki ladin ormanları 3- Çoğunlukla iğne yapraklı karaçam, göknar ve sarıçam ormanları 4- İğne ve geniş yapraklı kuru orman 5- Kızılçam ve meşelerden oluşan kuru orman 6- Akdeniz kökenli çalı (maki) ve kızıl çamlardan oluşan kuru orman 7- Antropojen step 8- Alpin Çayır Proje alanı ve çevresinin flora listesi oluşturulurken 10 ciltlik Flora Of Turkey And The East Aegean Island adlı kaynak kayıtları, TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi) ve arazi gözlemleri dikkate alınacaktır. Tür listesi, raporu esas teşkil edecek özel format doğrultusunda hazırlanacaktır. 13

19 Fauna Faaliyet alanının fauna listeleri arazi gözlemi ve literatür desteği ile oluşturulacaktır. Fauna listeleri, Amfibi, Sürüngen, Kuş ve Memeli türleri faaliyete özgü format dahilinde listeler halinde verilecektir. Ayrıca listelerde ulusal ve uluslararası taraf olduğumuz sözleşmelere (Bern Sözleşmesi, CITES ve Av Komisyonu Kararları) göre de değerlendirmeler yapılacaktır. HASSASİYET DERECESİ (Ek-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi De Dikkate Alınarak) Proje sahasının korunan alanlara göre durumu aşağıdaki uydu haritası üzerinde gösterilmiştir: Gelibolu Yarımadası Milli Parkı Sulak Alan Proje Sahası Troya Milli Parkı Kuş Cenneti Milli Parkı Şekil 8. Proje sahasının korunan alanlar uydu haritası Yukarıdaki şekle göre proje sahasının yaklaşık olarak 17 km batısında Gelibolu Yarımadası Milli Parkı, 42 km güneybatısında Troya Milli Parkı, 50 km güneydoğusunda Kuş Cenneti Milli Parkı ve sulak alanı ve 21 km kuzeyinde ise başka bir sulak alan bulunmaktadır. Söz konusu projenin korunan alanlar üzerine olabilecek etkisi ve alınması gerekli önlemler, özel format doğrultusunda hazırlanacak ÇED Raporu nda detaylı bir şekilde incelenecektir. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu İlin değişik topografyası, iklimi ve jeolojik yapı farklılıkları ile vejetasyonaki çeşitlilik, değişik özelliklere sahip toprakların oluşmasına neden olmuştur. Saturasyon yüzdesine göre yapılan sınıflandırmada toprakların % 55,7 si tınlı, % 37,9 u killi tınlı, % 3,9 u killi ve % 2,5 i kumlu bir bünyeye sahiptir. 14

20 Aşağıdaki tablolarda Çanakkale İli arazisinin büyük toprak gruplarına göre arazi sınıflandırması ve arazi kullanma durumlarına göre sınıflandırması verilmiştir: Tablo 5. Çanakkale İli büyük toprak gruplarına göre arazi sınıflandırması I-II-III-IV : Toprak işlemeli tarıma elverişli araziler V-VI-VII : Toprak işlemeli tarıma elverişsiz araziler VIII : Tarıma elverişsiz araziler Çanakkale İlinin yüzölçümü ha olup arazi dağılımı aşağıdaki gibidir: Tablo 6. Çanakkale İli arazi kullanım durumlarına göre dağılımı Toprak varlığı ve dağılımı Alanı (ha) Payı (%) İşlenebilir arazi ,25 Çayır-mera arazisi ,24 Ormanlık ve fundalık arazi ,75 Yerleşim alanları, tarıma elverişsiz arazi ve diğer ,76 Toplam ,00 Kaynak: Çanakkale İli Çevre Durum Raporu,

21 Kv 1272 MCM Sahanın arazi kullanımına ilişkin detaylı bilgi ve 1/ ölçekli Arazi Kullanım Haritası, özel format doğrultusunda hazırlanacak olan ÇED Raporunda verilecektir. Tarım Alanları Tarım Çanakkale deki temel ekonomik etkinliktir. Ancak ilde kurulu sanayi yapısının büyük ölçüde tarıma dayalı olması İlin yaşamında tarımın önemini daha da artırır. DİE köy bilgi anketine göre, Çanakkale Köylerinin %70 inden fazlasının en önemli gelir kaynağı tarım ürünleridir. İlin en önemli tarımsal ürünleri; buğday, ayçiçeği, domates, bakla, ve elmadır. İl ekili alanları içinde genel bir yeri olmasına rağmen buğday üretiminin Ülke içindeki payı yüksek değildir. Buna karşılık, İl ekili alanı içinde daha küçük bir yer tutan bakla üretiminin payı, yıllara bağlı olarak Ülke üretiminin %25 i ile %40 ı arasında değişmektedir. Alanın tarımsal durumuna ilişkin detaylı bilgiler, özel format doğrultusunda hazırlanacak olan ÇED Raporunda verilecektir. Orman Alanları Çanakkale İlinde doğal bitki örtüsü olan ormanlar İl topraklarının % 54 ünü oluşturur. Ormanların % 39,1 i normal koru, % l7,1 i bozuk koru, % l0,5 i normal baltalık ve % 33,3 ü bozuk baltalıktır. Bölgedeki ormanların ana ağaç türlerini başta kızılçam olmak üzere karaçam, bodur ardıç, meşe, kayın, kestane, Kazdağ köknarı ve adi porsuk oluşturur. Akdeniz ikliminin kurak dönemi, ağaç topluluğunun ortadan kalkmış olduğu alanlarda yeni orman örtüsünün gelişmesine olanak vermez. Denizden km. içeriye ve 600 m. yüksekliğe kadar görülen maki grupları, daha çok Gelibolu Yarımadasının güneyindeki Lapseki-Biga arasında ve İlin kıyılarından orman alanı başlangıç sınırına kadar görülür. Ormanlar, hemen deniz kenarından başlamakla birlikte, daha yoğun olarak 300 m. Yükseltiden sonra yer almaktadır. İç kesimlerde bozkır görünümlü, cılız otlu, tahıl üretimine elverişli alanlar ile su boylarında her mevsim yeşil kalabilen çayırlara rastlanır. Söz konusu proje sahasının bir kısmı orman alanlarından geçmektedir. Orman varlığına ilişkin detaylı bilgi, Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü nden edinilecek olan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ile proje sahasının gösterildiği 1/25000 Ölçekli Meşcere Haritası özel format doğrultusunda hazırlanacak olan ÇED Raporu nda verilecektir. Genel Jeoloji Biga Yarımadasında Tersiyer öncesi kayaçlar, birbiriyle tektonik ilişkili, KD-GB konumda uzanan tektonik kuşaklar içerisinde yüzeylenmektedir. Farklı istiflerden oluşan bu zonlar doğudan-batıya doğru İzmir-Ankara zonu, Sakarya zonu, Çetmi melanjı ve Ezine zonlarından oluşur. Sakarya zonu içerisinde Üst Paleozoyik yaşlı Kalabak birimi düşük dereceli metamorfitlerden oluşmaktadır. Kalabak birimi içerisinde alttan üste doğru mermer ve metaserpantinit mercekli fülat ve şistlerden oluşan Torasan Formasyonu ve mermer ardalanmalı metatüf ve tremolit-aktinolit şist içerikli Sazak formasyonu bulunmaktadır. Kalabak birimi üzerinde muhtemelen uyumsuz dokanaklı, Triyas yaşlı Karakaya kompleksi yer almaktadır. Karakaya kompleksi içerisinde birbiriyle yer yer geçişli, çoğunlukla da tektonik dokanaklı, arkozik kumtaşları ve kiltaşı ardalanmalı istif Arkozik kumtaşları, yeşil renkli bazaltik kayaçlar ve tüfleri Mehmet alan formasyonu, kahve-haki renkli spilitik bazalt, aglomera ve tüllerin yoğun olduğu kesimler Çal formasyonu ve en üstte kireçtaşı seviyeleri de Camialan kireçtaşını oluşturmaktadır. Ayrıca, Karakaya kompleksi içerisindeki üstte belirtilen litolojilerin karışık halde bulunduğu ve arazide birbirinden ayırtlanması mümkün

22 olamayan kesimleri Karakaya formasyonu, tüm bu birimler içerisinde olistolit ve olistostromlar şeklinde Permo-Karbonifer yaşlı kireçtaşı blokları bulunmaktadır. Karakaya kompleksini uyumsuz dokanakla örten, karasal-sığ denizel konglomera, kumtaşı, çamurtaşı ve kireçtaşından oluşan Liyas yaşlı Bayırköy formasyonu üzerinde Geç Jura-Erken Kretase yaşlı platform kireçtaşları Bilecik formasyonu olarak ayırtlanmıştır. Bölgenin batısında Ezine zonuna ait Çamlık metamorfitleri yer almaktadır. Çamlık metamorfitleri altta yeşilşist fasiyesinin yüksek koşullarında metamorfizmadan etkilenmiş metaserpantinit mercekli ve mermer ardalanmalı mika şistler, daha üstte düşük dereceli metamorfitlerden oluşan Palamut fillit üyesine geçmektedir. Ezine ve Sakarya zonlarını tektonik dokanakla Geç Kretase yaşlı farklı kayaçlardan (grovak, fillat, mikaşist, eklojit, serpantinit, spilitik bazalt, radyolarit ve kireçtaşı-mermer) oluşan Çetmi melanjı üzerler. Çetmi melanjı üzerinde, değişik boyutta Permiyen-Kretase yaşlı kireçtaşı olistolitleri içeren ve pelajik kireçtaşı, kumtaşı, kiltaşı ve tüf ardalanmalı istif, Maastrihtiyen- Paleosen yaşlı Balıkkaya formasyonu olarak ayırtlanmıştır. Temel kayaçlar üzerinde uyumsuz olarak yer alan Tersiyer birimleri, Orta Eosen yaşlı granitoyidler ve volkanitlerle başlar. Bölgedeki Eosen yaşlı tüm granotoyidler Eosen granitoyidleri adı altında toplanmıştır. Beyçayır volkanitleri olarak adlandırılan bölgenin en yaşlı volkanik kayaçları, temel kayaçları üzerinde uyumsuzlukla yer alır. Andezitik, dasitik lav ve piroklastiklerden oluşan bu birimler üzerine egemen olarak, bazalt, bazaltik andezit ve bunlarla geçişli volkanoklastiklerden oluşan Şahinli Formasyonu gelmektedir. Şahinli formasyonu Orta-Geç Eosen yaşlı resifal kireçtaşlarından oluşan Soğucak formasyonu tarafından üzerlenir. Geç Eosen'den itibaren Ceylan formasyonu olarak tanımlanan türbiditik çökelleri arasında Dededağ volkanitlerinin Kazmalı tüf üyesi yer almaktadır. Oligosen boyunca Biga Yarımadasında volkanik faaliyet devam etmiştir. Erken Oligosen'de riyolitik bileşimli Atıklıhisar volkaniti ile andezitik ve dasitik bileşimli Hallaçlar volkanitı Geç Oligosen'de başlayıp, Erken Miyosen'e kadar etkinliğini sürdürmüştür. Hallaçlar volkaniti yer yer aşın alterasyona uğramıştır. Bu alterasyonun nedeni büyük olasılıkla bölgeye Oligosen-Erken Miyosen aralığında yerleşen, Oligo-Miyosen granitoyidleridir. Erken Miyosen'den itibaren Biga Yarımadasında yoğun bir volkanik faaliyetle birlikte birbirinden kopuk ve/veya bağlantılı çok sayıda gölsel havzalar oluşmuştur. Şapçı volkaniti olarak adlandırılan andezitik volkanıtlerle eş zamanlı konglomera, kumtaşı kiltaşı, kömür içeren gölsel çökeller Çan formasyonu olarak tanımlanmıştır. Bu havzaları yer yer Orta Miyosen yaşlı Işıkeli riyoliti olarak adlandırılan asidik lav ve piroklastikler doldurmuştur. Bayramiç formasyonu olarak tanımlanan Pliyosen yaşlı akarsu ve gölsel çökeller ile Kuvaterner yaşlı yamaç molozu ve alüvyal çökeller tüm bu birimleri uyumsuz olarak üzerlemektedir. 5 Proje alanı, MTA Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Çanakkale H17 ve Bandırma H18 paftalarında gösterilmiştir. (Bkz.Ek-3) Stratigrafik Jeoloji Proje alanı ve yakın çevresinde yer alan stratigrafik birimler aşağıda verilmiştir: Çamlıca Metamorfitleri (Kça) 5 1/ Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Çanakkale-H17 Paftası, MTA Genel Müdürlüğü,

23 Ezine-Karabiga arasında geniş yüzeylemeleri bulunan mikaşistler Okay ve diğ. (1990) tarafından Çamlıca metamorfitleri olarak tanımlanmıştır. 6 Birim, Ezine kuzeyinde ve kuzeydoğusundan Karabiga'ya kadar geniş bir alan içerisinde yüzeylemektedir. Biga güneydoğusunda, Dikmen-Danapınar köyleri arasında ve kuzeyde Beyçayırı, Kemer ve Karabiga arasında yüzeylemektedir. Orta-yüksek dereceli metamorfik kayaçlardan oluşan birim, altta beyaz, kahve ve gri renkli, çok iyi foliasyonlu, iri-orta taneli, çoğunlukla mika minerallerinin bulunduğu granatlı kuvars-mikaşistler, daha üstte kahve-yeşil renkli fillatlar hakim litolojiyi oluşturur. Bu mikaşistler içerisinde yer yer mermer ve metaofiyolitik kayaçlar da yer almaktadır. Çamlıca Metamorfîtleri'nin % 80'den fazlasını gri, kirli kahve, yeşilimsi kahve, iyi foliasyon gösteren, bol mikalı, yer yer karbonatlı kuvars-mikaşistler oluşturur. Petrografik olarak birim içerisinde granat-mika-kuvarsşist, epidot-mikagnays, mika-kuvarsşist, muskovitşist, albit- epidot-klorit-kuvarsşist, klorit-epidot-muskovitşist, serisit-klorit-kuvarskalkşist, serisit kuvars kalkşist, granat-serisit-biyotit kuvarsşist, albit-serisit-klorit-kalkşist, granat-piyemontit-muskovit-kuvarsşist, kalsit-epidot-klorit-biyotitşist, epidot-muskovitkalkşistler saptanmıştır. Bu kayaçlar içerisinde yaygın olarak kuvars ve beyaz mika mineralleri yer alırken, ayrıca kalsit, biyotit, albit, klorit ve granat da yaygın olarak bulunan minerallerdir. İlksel kayacı genelikle kırıntılı sedimanter kayaçlardan oluşan ve yeşilşist fasiyesinde bölgesel metamorfizmadan etkilenmiş olan Çamlıca metamorfitlerinin, metamorfizma derecesi üstte doğru azalmakta ve düşük dereceli yeşil şist fasiyesinde metamorfik özellikler gösteren şist ve fillatlara geçmektedir. Bu birimler Palamut fillit üyesi olarak ayırtlanmıştır. Çamlıca metamorfitleri içerisinde foliasyona paralel konumda bulunan mermer ve bazik kayaç merceklerine sıkça rastlanılmaktadır. Bu birimlerin litolojik özellikleri dikkate alınarak ayrı litoloji birimi olarak haritalanmıştır. Ayrıca, birim içerisinde çok yoğun kuvarsitler damar ve mercekleri yer almaktadır. Bu kuvarsitler birim içerinde iki ayrı konumda yer almaktadır. Kuvarsitlerin bir bölümü foliasyon düzlemlerine paralel konumda, şistler içerisinde küçük mercekler şeklinde görülmekte, bir bölümü ise foliasyonu kesen (cm-10 m kalınlıkta) damarlar oluşturmaktadır. Mercek şekilli kuvarsitlerde yönlü doku belirgin olarak, gözlenirken, şistleri kesen süt beyazı kuvarsitlerde ise herhangi bir yönlenme görülmemektedir. Granotoyid sokulumlara yakın kesimlerde daha fazla yoğunlaşan bu kuvarsitlerin, genç granotoyid intrüzyonlarına bağlı olduğu düşünülmektedir. Palamut Fillit Üyesi (Kçap): Çamlıca metamorfitleri doğusunda küçük bir alanda yüzeyleyen fillat ve şistler ilk kez Okay (1988) tarafından Palamut metamorfitleri olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada, Çamlıca metamorfitleriyle benzer özellikler gösteren fakat daha düşük dereceli metamorfizmadan etkilenmiş olan şist ve fillitik kayaçlar Palamut fillit üyesi olarak ayırtlanmıştır. Birim, Karıncalı, Dikmen, Danapınar köyleri civarında yüzeylemektedir. Palamut fillit üyesi, başlıca yeşil-kahve renkli, ince taneli, ince foliasyonlu fillat ve şistlerden oluşmaktadır. Şistler arasında açık renkli kuvars ve karbonatça zengin ara bantlar ile haritalanamayacak boyutta, ince uzun mercekler ve ara düzeyler halinde serpantinit ve metabazik kayaçlara da sıkça rastlanılmaktadır. Çamlıca metamorfitlerinde olduğu gibi Palamut fillit üyesi içerisinde de yaygın olarak metakuvarsitler, kuvarsitler ve ikincin silisleşme yaygın olarak görülmektedir. Birimin değişik düzeylerinden alınan örneklerde; fillit, 6 1/ Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Çanakkale-H17 Paftası, MTA Genel Müdürlüğü,

24 aktinolitşist, metavolkanit (aktinolit şist), karbonat-kuvarsşist, kalsit-serisit-kuvarsşist, talkserpantinit, aktinolit-talk şist, klorit-stilpnomelan şist, epidot-klorit-aktinolit şist, epidot-kloritaktinolit fels'den oluşan düşük dereceli metamorfik kayaçlar yer almaktadır. Birimin alt sınırı Yukarıpalamut köyü civarında Çamlıca metamorfitleriyle geçişli, üst sınırı Dikmen ve Altıkulaç köyleri arasında Çetmi melanjına ait serpantinitler tarafından tektonik olarak üzerlenirken, Eosen yaşlı Ceylan formasyonu tarafından diskordan olarak örtülmektedir. Mermer Üyesi (Kçam): Çamlıca metamorfitleri içerisinde, birimin genel foliasyonuna paralel konumda mermer ve kalkşist aradüzeyleri görülmektedir. Çamlıca metamorfitleri içerisinde değişik düzeylerde 1-80 m kalınlıkta, mercek ve aradüzeyler şeklinde, yer yer düzenli bantlı, yer yer masif, beyaz-bej, pembemsi renkli, ince taneli, şeker dokulu mermerler Karabiga batısında daha yaygın olarak görülmektedir. Bölgede Değirmencik köyü güneyinde, Marmara Denizi kıyısında ve Marmara Adasında yüzeyleyen mermerlerin genç granitoyid sokulumlarından etkilenmiş bölümleri iri kristalli görünüm kazanmıştır. Çamlıca metamorfitleri, güneybatıda Denizgören ofiyoliti, doğuda Çetmi melanjı tarafından tektonik olarak üzerlenirken, Eosen yaşlı çökeller tarafından diskordan olarak örtülmektedir. Ayrıca, kuzeyde Karabiga batısında Eosen yaşlı, güneyde Oligo-Miyosen yaşlı granitoyidler tarafından intrüzüf olarak kesilmektedir. Birimin ilksel çökelme yaşı bilinmemekle birlikte, kuvars-mika şistlerden alınan üç örnekteki fengitlerden elde edilen Rb/Sr izotopik yaşı My saptanmıştır, Okay ve Satır (2000). Maastrihtiyen'de metamorfik süreçlerden etkilenmiş olan Çamlıca metamorfitlerinm çökelme yaşı Kretase ve/veya Kretase öncesinde olması gerekir. Geç Kretase'de metamorfizma geçirmiş olan Çamlıca metamorfitleri, Sakarya zonunda Jura-Kretase döneminde herhangi bir metamorfizmanın olmaması nedeniyle Sakarya zonuyla deneştirilememiştir. Komşu bölgelerde litolojik ve metamorfik özelliklerinin benzerliği dikkate alındığında Çamlıca metamorfitlerinin, Yunanistan ve Bulgaristan arasındaki Rodop masifinde, kalkşist, mermer ve amfibolit ara düzeyleri içeren kuvarsmikaşit ve gnayslardan oluşan Üst Tektonik birimine benzerlik gösterdiği düşünülmektedir (Papanücolau ve Panagopoulos, 1981; Barr ve diğ., 1999; Okay ve Satır, 2000). Çetmi Melanjı (Kç) İlk kez Okay ve diğ. (1990) tarafından Çetmi ofiyolitli melanjı olarak adlandırılmıştır. Sakarya zonu ve Ezine zonu arasında ve her ikisinin de üzerinde tektonik dokanakla yer alan birim, ofiyolitik kayaçlardan daha çok farklı kökendeki kayaçların tektonik dilin veya olistostrom şeklinde karışık halde bir arada bulunduğu topluluktur. Karabiga batısında Örtülüce, Karapürçek, Eskibalıklı köyleri arasında, daha güzenyde Altıkulaç ve Dikmen köyleri arasında yüzeylenmektedir. 7 Karabiga batısında içerisinde grovak, fillat, mikaşist, serpantinit, spilitik bazalt, radyolarit-çamurtaşı ve kireçtaşı-mermerlerin birbiri içerisinde tektonik dilimler ve olistolitler halinde bulunduğu karmaşık bir kayaçlar topluluğudur. Çetmi melanjı batı sınırında Çamlıca metamorfitleri üzerinde bindirmeli, doğuda ise Sakarya zonu kayaçlarıyla, özellikle Kazdağı metamorfitleri üzerinde eğim atımlı normal faylı oluşmaktadır. Çetmi melanjı Geç Triyas yaşlı kireçtaşı blokları kapsayan kumtaşı, kiltaşı ve kırmızı yeşil renkli çamurtaşları ile bu litolojiler arasındaki serpantinit dilimleri ve spilitik bazaltlardan oluşmaktadır. Bu litolojiler Küçükkuyu civarında olduğu gibi tektonik dilimler halinde bulunmaktadır. Bölgede yeralan yeşil renkli kumtaşı-kiltaşı ardalanmalı istif içersiinde olistositler halinde Geç Triyas yaşlı kireçtaşları yer almakla birlikte, granit kontağında yakın kesimlerde bu kireçtaşları mermerleşmiştir. Bu 7 1/ Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Bandırma-H18 Paftası, MTA Genel Müdürlüğü,

25 yörede de Eosen yaşlı granitik intrüzyonlar tarafından kesilen Çetmi melanjı dokanak boyunca kontak metamorfizma zonu gelişmiştir. Karabiga güneyinde ve batısından Çetmi melanjı içerisindeki kireçtaşları, intrüzyonun etkisiyle iri kristalli (1-3 cm kristal boyutlu) mermerlere dönüşmüştür. Çetmi melanjı içerisinde Serpantin bloğu, Triyas yaşlı Kireçtaşı blokları ve Mermer bloğu bulunmaktadır. Bölgede yapılan çalışmalar sonucunda melanj oluşumunun Geç-Orta Albiyen de sonlandığı varsayılmaktadır. Okay ve diğ., 1990 tarafından Turoniyen-Santoniyen blokları içerdeği belirlenen Çetmi melanjının bölgeye, Santoniyen-Maastrihtiyen arasında yerleştiği düşünülmektedir. Çetmi Melanjı İçerisindeki Bloklar Çetmi melanjı içerisinde haritalanabilecek boyutlardaki eklojitler (e), serpantinitler (s), Geç Triyas yaşlı kireçtaşı blokları (TR) ve mermerler (m), blok ve tektonik dilimler şeklinde ayrı ayrı simgelenmiş ve haritalanmıştır. Serpantinit Bloğu (s): Çan-Biga karayolu üzerinde Dikmen ve Altıkulaç köyleri arasında KD-GB konumunda uzanan serpantinitler Sazak metatüfleri ile Çamlıca metamorfitleri arasında ve her iki birimle tektonik dokanak oluşturmaktadır. Bu dokanak bir anlamda Sakarya zonu ile Rodop zonunun dokanağını oluşturmaktadır. Bu yörede serpantinit olarak ayırtlanan birim içerisinde ofiyolitik kökenli değişik litolojilerin (serpantinleşmiş peridodit, lisvenit, spilitik bazalt, diyabaz, radyolaria vb.) karışık halde bulunduğu ve makaslanmış ofiyolitik melanj görünümündedir. Benzer ofiyolitik melanj özelliği daha kuzeyde Karabiga batısındaki lokasyonda görülmektedir. Triyas Kireçtaşı Blokları (TR): Çetmi melanjı içerisinde değişik yaş ve boyutta kireçtaşı blokları yer almaktadır. Daha önce Okay (1987) tarafından Sakarkaya kireçtaşı olarak adlandırılan, Geç Triyas yaşlı bloklar daha yaygın olarak görülmektedir. Bu kireçtaşları Karabiga batısında Çetmi melanjının yüzeylediği alanlar içerisinde, birkaç metreden-birkaç kilometre boyutunda değişen bloklar oluşturmaktadır. Genel olarak masif veya kalın tabakalı, yer yer çört içerikli, çoğunlukla rekristalize kireçtaşları, yer yer sparitik, iri taneli, yer yer de mikritik ince tanelidir. Çaltı köyü doğusunda, grovaklar içerisinde blok konumlu, yaklaşık m kalınlıkta, alt kısımlarında daha ince tabakalı gri, bej renkli, çört yumrulu mikritik kireçtaşları, üstte doğru tabaka kalınlığı artmakta ve sparitik kireçtaşlarına geçmektedir. Mermer Bloğu (m): Örtülüce köyü ile Karabiga arasında beyaz renkli, iri kristalli masif mermerler görülmektedir. Tersiyer yaşlı granitik kayaçlar ile Çetmi Melanjı dokanağında yer alan bu mermerlerde yanal yönde, özellikle granitik dokanağına doğru kristal büyümeleri daha belirgindir. Ayrıca, skarn zonu minerallerinin gelişmiş olması nedeniyle, Çetmi melanjı içerisindeki kireçtaşlarının, granitik intrüzyonlar etkisiyle mermerleştiği düşünülmektedir. Bölgede daha önceki yapılan çalışmalarda da Çetmi melanjı içerisindeki kireçtaşı bloklarında Geç Triyas-Geç Kretase (Turoniyen-Santoniyen) yaş aralığında fosiller saptanmış ve melanjın Geç Triyas-Paleosen yaşlı olduğu belirtilmiştir. (Okay ve diğ., 1990, 1991). Beccaletto ve diğ. (2005) tarafından yapılan ayrıntılı biyostratigrafîk incelemelerde; birim içerisinde Erken Triyas- Orta Albiyen yaşlı fosiller saptanmış ve bunları diskordan olarak en Üst Albiyen-Senomaniyen yaşlı istifin örttüğünü belirtmiştir. Bu nedenle melanj oluşumunun Geç-Orta Albiyen'de tamamlandığı varsayılmaktadır (Beccaletto ve diğ., 2005). 20

26 Araştırıcıların Albiyen diskordansını belirledikleri lokasyonda, blok-matriks ilişkisinin de olabileceği gözlenmiştir. Çetmi melanjının stratigrafik konumunun belirlenmesi amacıyla alınan paleontolojik örneklerde birim içerisinde Geç Triyas yaşlı bloklar ile volkanitler arasında yer alan çamurtaşlarından alman örnekte Geç Kretase yaşlı Stomiosphaera sphaerica ve mikro pelecypoda fosilleri saptanmıştır. Çetmi melanjı üzerinde, dokanağı, genç örtü nedeniyle kesin olarak görülmemekle birlikte, Geç Maastrihtiyen-Paleosen yaşlı Balıkkaya formasyonu yer almaktadır. (Okay ve diğ., 1990) tarafından Turoniyen- Santoniyen blokları içerdiği belirtilen Çetmi melanjı, bölgeye Santoniyen-Maastrihtiyen arasında yerleştiği düşünülmektedir. Eosen Granitoyidleri (Teg) Biga Yarımadasının kuzeyinde Marmara Denizi'nin güney kenarlarında Kapıdağ ve Karabiga dolaylarında yüzeyleyen granit, granodiyorit, tonalit, kuvarsdiyorit ve monzonitik kayaçlar Eosen granitoyidleri adı altında toplanmıştır. Delaloye ve Bingöl (2000) tarafından yapılan jeokronolojik yaşlandırmalardan, Kapıdağ granitoyidinden My ve Karabiga granitoyitinden 45 My yaşlar bulunmuştur. Buna göre birimin yaşı Orta Eosen dir. 8 Beyçayır Volkaniti (Teb) Egemen olarak andezit ve dasidik lav ve proklasttiklerden oluşan birim Beyçayır volkaniti olarak adlandırılmıştır. (Dönmez ve diğerleri, 2005). Volkanizma, Beyçayır köyü ve kuzeyi ile Adatepe, Taştepe köyleri civarında oldukça geniş alanlarda yüzeylenmektedir. Volkanizma karasal ortamda etkin olmuştur. Andezitik örneklerden yapılan ince kesit çalışmalarında kayaçlar holokristalin porfirik dokuludur. Başlıca fenokristalleri plajiyoklaz, çok az sanidin, amfibol ve mika psödomorflardır. Dasitik örnekler mikroskobik incelemelerde holokristalen porfirik dokulu olup, plajiyoklaz, kuvars, sanidin, amfibol, biyotit ve opak mineraller başlıca fenokristalleri oluşturur. Beyçayır da birim üzerine, Geç Eosen yaşlı resifal kireçtaşları uyumsuz olarak gelir. Beyçayır volkanitini Fıçıtepe formasyonu ve Şahinli Formasyonu üzerler. Stratigrafik ilişkiler dikkate alındığında volkanizmanın Orta Eosen de etkin olduğu düşünülmektedir. Fıçıtepe Formasyonu (Tef) Gelibolu Yarımadası nda Sfondrini (1961) tarafından tanımlanan Karaağaç formasyonunun üst kesimlerinde yer alan ve delta önü kumtaşlarından oluşan Karaburun üyesi (Saner, 1985) ile yine aynı çalışmalarda delta düzlüğü ve ilgili flüviyal çökelleri temsil eden Fışıtepe formasyonu, çökelme ortamlarının kökensel ilişkisi birlikte değerlendirililerek bu çalışmada Fıçıtepe formasyonu adı altında tanımlanmıştır. Fıçıtepe formasyonu, Biga Yarımadası nda Lapseki nin doğusunda ve Marmara Denizi nin güneyinde Adatepe, Alpagut ve Şevketiye yörelerinde sınırlı bi alanda yüzeylenir. Fıçıtepe formasyonu çamurtaşı, kumtaşı ve çakıltaşlarından kuruludur. Gilbert tipi delta, ağız barı tipi delta ve kıyı yüzü çökellerinden oluşan fıçıtepe formasyonu havzaya 8 1/ Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Bandırma-H18 Paftası, MTA Genel Müdürlüğü,

27 akarsu girdilerinin olduğu kıyı kuşağında meydana gelen bir çökelme ortamını yansıtmaktadır. 380 Kv 1272 MCM Fosil içeriğine göre Fıçıtepe formasyonunun yaşı Orta Eosen (Bartoniyen) olarak belirlenmiştir. Toker ve Erkan (1985) Gelibolu Yarımadası nda yaptıkları çalışmalarda Karaağaç ve Fıçıtepe formasyonlarının yaşını nannoplankton içeriğine göre Orta Eosen; Siyako ve diğerleri (1989) ise İpresiyen-Erken Lütesiyen olarak saptamışlardır. Şahinli Formasyonu (Teşa) Beyçayır volkanitlerini takiben bölgede sığ denizel çökeller etkin olmaya başlamış ve bu esnada bazaltik ürünlerle birlikte yoğun olarak volkanoklastik kayaçlar çökelmiştir. Bazalt, bazaltikandezit lav, proklastikler ve yer yer volkanoklastiklerden oluşan birim Şahinli formasyonu olarak adlandırılmıştır.(dönmez ve diğerleri, 2005). Çanakkale ili doğusu Çiftlik mahallesi civarı, Çanakkale ili-çan ilçesi arasında kalan alanda, Lapseki-Beyçayırı arasında çok geniş alanlarda yüzeylenir. Özellikle Lapseki ilçesi doğusunda, Şahinli köyü civarında tip lokalite sunmaktadır. Genellikle bazaltik bileşimli olan volkanik kayaçlar yine aynı bileşimli çok sayıda dayklarla kesilmiştir. Kayaçlar hipokristalin porfirik dokuludur. Beyçayır volkanitlerini üzerleyen birim üzerine, Orta-Geç Eosen yaşlı resifal kireçtaşlarından oluşan Soğucak formasyonu gelir. Birimin yaşı, ilişkide olduğu kayaçlar ve bölgesel stratigrafik konumu dikkate alındığında Orta Eosen dir. 9 Ceylan Formasyonu (Tec) Biga Yarımadası nda Biga-Beyçayır arasında yüzeylenen, kiltaşı-kumtaşı ardalanması ile kırıntılı kireçtaşı, mavi-yeşil renkli tüflerden ve seyrek oranda çakıltaşlarından oluşan, Geç Eosen yaşlı litoloji topluluğu, Siyako ve diğerleri (1989) tarafından Ünal (1967) a atfen Ceylan formasyonu olarak adlandırılmıştır. Ceylan formasyonu Biga Yarımadası nda Beyçayır, Balıkçeşme, Biga ve Çan arasında genişçe bir alanda ve Kocabaşlar, Çamyurt, Kızıldam, Bezganlar yörelerinde yüzeylenir. Ceylan formasyonunun tip kesit yerleri Bezirgan köyü Değirmendere mevkii ile Kazmalı köyüdür. Bunun yanısıra Paşaçayı, Çeltik, Ahmet köylerinde ve H18 paftasında Arabakonağı-Selvi arasında da tip yerler bulunmaktadır. Kiltaşı-kumtaşı ardalanması ile kırıntılı kireçtaşı,mavi-yeşil renkli tüflerden ve seyrek oranda çakıltaşlarından oluşan Ceylan Formasyonu inceleme alanının değişik kesimlerinde çamurtaşı ya da kumtaşı egemen istifler oluşturur. Kazmalı köyünün güneydoğusundan ölçülen çamurtaşı egemen istif, çamurtaşının yanısıra kumtaşı ve kırıntılı kireçtaşlarından oluşur. Bağıl olarak derin denizel ortamda türbit akıntılara bağlı olarak oluşan Ceylan formasyonu yanal ve düşey yönde zaman zaman sığ denizel ortamda çökelen fasiyeslere geçiş gösterir. Ceylan formasyonu Soğucak kireçtaşları üzerinde uyumludur. Fosil topluluğuna göre Ceylan formasyonunun yaşı Geç Eosen olarak saptanmıştır. Atikhisar Volkaniti (Toa) Gri, pembe, beyaz renkli, akma yapılı asidik lav, kül-blok akıntıları, tüf, ignimbirit ve az oranda perlitten oluşan birim Atikhisar volkaniti olarak adlandırılmıştır. (Dönmez ve diğerleri, 9 1/ Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Çanakkale-H17 Paftası, MTA Genel Müdürlüğü,

28 2005). Birim Çanakkale ili doğusu Atikhisar Kalesi, Atikhisar Barajı ve Kayadere köyü civarında yayılım gösterir. Karaömer köyü güneyinde, Korudere ignimbirit üyesini kesmiş çok sayıda volkan çivileri şeklinde izlenir. El örneğinde ve ince kesitte gaz boşlukları gözlenmektedir. Lav örnekleri mikroskobik incelemelerde riyolit olarak tanımlanmıştır. Örnekler porfirik dokulu olup fenokristalin olarak kuvars sanidin ve biyotit içerirler. Birim Belenköy (Çanakkale)vcivarında Şahinli formasyonunu uyumsuz olarak üzerlerken, yine aynı bölgede Şentürk ve Karaköse, (1987) tarafından Gazhanedere ve Çanakkale formasyonu olarak adlandırılan birim tarafından uyumsuz olarak üzerlenir. Yapılan yaşlandırmada 32,3 ± 2,0 milyon yıl yaş bulunmuş olup, buna göre volkanizma Erken Oligosen de etkin olmuştur. (Dönmez ve diğerleri, 2005). Işıkeli Riyoliti (Tmıs) Beyaz, gri renkli, riyolitik tüf, ignimbirit, perlit türü piroklastikler ve lavlardan oluşan birim Işıkeli riyoliti olarak adlandırılmıştır. (Dönmez ve diğerleri, 2005). Tip lokalitesi Işıkeli köyü olan birim çalışma alanı içerisinde, Bhadırlı ve Lapseki doğusu Yenice köyleri (Çanakkale) civarında geniş alanlarda yayılım gösterir. Egemen kaya türünü asidik proklastikler oluşturur. Eosen ve Oligosen kayaçları üzerinde uyumsuz olarak gözlenen birim Orta Miyosen yaşlı gölsel çökellerle ara düzeyli olarak gözlenir. Özellikle Çan civarındaki kömür içerikli gölsel havzaları doldurarak tamamen kurutmuşlardır. İlişkide olduğu gölsel çökellerin yaşı dikkate alındığında volkanizma Orta Miyosen de etkin olmuştur. Çanakkale Formasyonu (Tmçk) Kirazlı Üyesi (Tmkı): Gazhanedere formasyonu üzerinde yer alan ve egemen olarak ufak-kaba taneli kumtaşı ile daha az oranda çakılcık-ufak çakıllı konglomera, silttaşı ve çamurtaşlarından oluşan denizel birim Saltık (1974) tarafından Kirazlı formasyonu olarak tanımlanmıştır. Benzer fasiyes özelliklerine sahip olan kayaç toplulukları Biga Yarımadası nda da yüzeylenmekte olup Çanakkale formasyonu içinde tanımlanan diğer fasiyes toplulukları ile ardalanmalı olarak bulunmaktadır. Dolayısıyla Çanakkale Boğazı olarak tanımlanmış ve birimin tanımlandığı ilk isme atfen Kirazlı Üyesi adı kabul edilmiştir. Kirazlı Üyesi Çanakkale kuzeyinde Lapseki ilçesi ile ilçenin güneybatısındaki Subaşı köyü arasında ve ayrıca Adatepe köyü kuzeydoğusunda yüzeylenmektedir. Biga Yarımadası nda üyenin tip kesit yeri Güzelyalı ile İntepe arasında kalan karayolu yarmasıdır. Kirazlı üyesini oluşturan silttaşı ve Çamurtaşları içinde saptanan fosillere göre Geç Miyosen yaşı verilmiştir. Çamrakder Üyesi (Tmçd): Biga Yarımadası nda Çanakkale Boğazı nın doğu kıyısında yüzeylenen ve çamurtaşı, silttaşı, kumtaşı ve çakılcıklı konglomera ile kalkarenitten oluşan kayaç topluluğu ilk defa Şentürk ve Karaköre (1987) tarafından Çanakkale formasyonunun bir üyesi olarak tanımlanan aynı kayaç toplulukları Çamrakdere üyesi olarak tanımlanmıştır. Çanakkale kuzeyindeki Karacaören, Musaköyü ile Umurbey kasabası çevresinde, Lapseki ilçesi güneyinde ve kuzeydoğusunda geniş bir alanda yüzeylenmektedir. 23

29 Üyenin tip kesit yeri İntepe ile Güzelyalı arasında ve Gökçeali Köyü yakınında Balıkesir yol yarmasındadır. Çamrakdere üyesi çamurtaşı, silttaşı, kumtaşı ve çakılcıklı konglomera ile kalkarenitten oluşmaktadır. Gri-yeşil renkli çamurtaşları, bol miktarda fosil ya da kırılmış kavkı parçası içerirler. Bunun yanı sıra kömürleşmiş bitki sap-kök izleri ile kaliş yumruları da çamurtaşları içinde gözlenmektedir. Çamurtaşları içinde genelde birkaç mm-cm kalınlıkta lentiküler tabakalı kumtaşları yer almaktadır. Çamrakdere üyesi yanal yönde Kirazlı üyesi ve düşey yönde ise Alçıtepe üyesine ait kayaçlarla geçişlidir. Altında yer alan Gazhanedere formasyonu ile paralel uyumsuzludur. Çamrakdere üyesini oluşturan marn ve kiltaşı içinde saptanan fosillere göre üyenin yaşı Geç Miyosen olarak belirlenmiştir. Alçıtepe Üyesi (Tmal): Biga Yarımadası nda Umurbey kasabası güneyindeki Tekkedere ile Çardakbeyır tepe arasında ve İntepe güneyindeki Kuzgunkaya Tepe de Yüzeylenen ve başlıca kireçtaşlarından oluşan litoloji topluluğu ilk olarak Druitt (1961) tarafından Alçıtepe birimi olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada da Alçıtepe üyesi adı kabul edilmiştir. Alçıtepe üyesinin tip kesit yeri, Umurbey kasabası güneyindeki Tekkedere ile Çardakbayırı Tepe arasındanır. Ayrıca Kuzgunkaya Tepe de de referans kesiti bulunmaktadır. Ortragoda fosillerine göre birim Orta-Geç Panoniyen yaşı saptanmıştır. Bayramiç Formasyonu (plb) Biga ve Gelibolu Yarımadalarında gözlenen Pliyo-Kuvaterner yaşlı flüviyal çökeller Siyako ve diğ. (1989) tarafından birimin en iyi gözlendiği yer olan Bayramiç Çayı'na atfen Bayramiç formasyonu olarak adlandırılmıştır. Formasyon, Biga kuzeyi ve doğusunda çok geniş alanlarda yüzeylenir. Bayramiç formasyonu kızıl-kahve renkli konglomera, kumtaşı ve çamurtaşlarından oluşur. Bu çökelleri oluşturan konglomeralar, düzlemsel paralel ya da erozyonal tabaka yüzeylerine sahiptirler. Konglomera ve kumtaşları masif ya da kabaca katmanlı, düzlemsel paralel katmanlı, düzlemsel paralel ve tekne türü çapraz katmanlıdırlar. Çamurtaşları ise genelde masif ya da kabaca paralel katmanlıdırlar. Bayramiç formasyonu çökelleri içinde erozyonal taban yüzeyli konglomeralar ile başlayıp, kumtaşlarına ve çamurtaşlarına geçen yukarı doğru incelen istifler gözlenir. Ayrıca bu çökeller yanal büyüme yüzeylerine sahip nokta barları da oluştururlar. Yukarıda tanımlanan özelliklere sahip Bayramiç formasyonu alüvyon yelpazesi, örgülü ve menderesli akarsu çökelerinden oluşur. Bayramiç formasyonu kendinden önce gelişen tüm birimler üzerinde uyumsuz olarak yer alır. Bayramiç formasyonunun kalınlığı Siyako ve diğ. (1989)'ne göre kara da m Edremit Körfezi'nde ise 1500 m olarak verilmektedir. Alüvyon (Qal) Akarsu yataklarında, vadi tabanlarında ve ovalarda çökelen çakıl, kum, mil ve çamurları kapsar. Depremsellik 24

30 Proje alanı, Çanakkale İli, Lapseki İlçesinde yer almaktadır. Marmara da, dolayısı ile Çanakkale ve çevresinde de depremleri meydana getiren Kuzey Anadolu Fay Zonu nun buraya uzayan üç koludur. Kuzeydeki kol; Sapanca Gölü doğusundan başlayıp, İzmit körfezi güneyinden geçerek Marmara denizi ortasından Saros Körfezi ne doğru uzanır. Orta kol; Güney kol ile birlikte Sapanca Gölü güneydoğusundan başlayıp, Geyve, Pamukova, İznik Gölü güneyinden Gemlik Körfezi ne kadar gelir. Buradan itibaren güney koldan ayrılarak Kapıdağ yarımadasını keser ve Edincik fayı üzerinden, Çan-Biga Fay Zonu na bağlanır. Güney kol ise; Gemlik Körfezi nden itibaren GüneyBatıya dönerek Ulubat, Manyas, Gönen, Yenice üzerinden Edremit Körfezi ne doğru devam etmekte buradan da Ege Denizi ne ulaşmaktadır. Bu faylardan en önemlileri; kuzeyden güneye doğru sırasıyla; Biga-Çan-Bayramiç-Etili hattını takip eden son yapılan çalışmalarda da Ezine ye kadar devam ettiği tespit edilen fay, Sarıköy-İnova Fayı, 1953 Yenice depreminin de üzerinde meydana geldiği Gönen-Yenice fayı ve en güneydeki Havran-Edremit faylarıdır. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına (1996) göre proje alanı 1.derece deprem kuşağı içinde yer almaktadır. Kati proje aşamasında söz konusu alanda yapılacak olan her türlü yapılarda 2.Eylül.1997 tarihli ve 2 Temmuz 1998 tarihinde değişiklik yapılmış olan Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik de ve Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelikte (2007) belirtilen esaslar göz önünde bulundurulacaktır. Proje alanını gösteren Dirifay haritası Ek-4 de, Çanakkale ili deprem haritası ise Şekil9 da verilmiştir. Şekil 9. Çanakkale İli Deprem Haritası 25

31 Akarsular İl içindeki büyük küçük tüm akarsuların düzenli bir rejimi yoktur. Hemen hepsi, sonbahar yağmurlarında ve yüksek kesimlerdeki karların erimeye başladığı Nisan ve Mayıs aylarında kabarmaktadır. Bunun dışındaki sürelerde akarsu debileri dakikada bir kaç litreye kadar düşmektedir. Gelibolu Yarımadasındaki(Avrupa Yakası) Kavak Çayı hariç İldeki tüm akarsular Kazdağlarından doğmaktadır. Bunların başlıcaları; Tuzla Çayı(52 Km), Menderes Çayı(110 Km), Sarıçay(40 Km), Kocabaş Çayı(80 Km), Mıhlı Çay(12 Km), Kavak Çayı(50 Km) dır. Bu akarsuların yanında Umurbey ve Bayramdere Çayları yaz akış rejimine sahip olan akarsu kaynaklarıdır. İl sınırları içindeki hemen hemen tüm akarsu kaynakları; DSİ Genel Müdürlüğünün işletmeye aldığı büyük su işlerinde ana su kaynağı olarak rol oynamaktadır. Bununla beraber Merkez İlçeye içme suyu kaynağı teşkil eden Atikhisar Barajı Sarıçay üzerinde kurulmuştur. Yine ileride yıllarda Bayramiç ilçesi ve civar yerleşim merkezlerine içme suyu sağlayacak olan Bayramiç Barajı da Menderes Çayı üzerinde bulunmaktadır Akarsuyun Adı Min.Debi(m 3 ) Max.Debi(m 3 ) Menşei Mansabı Menderes Çayı Kazdağı Ç.Kale Boğazı Tuzla Çayı Kazdağı Ege Denizi Sarıçay Kazdağı Ç.Kale Boğazı Kocabaş Çayı Kazdağı Marmara Dnz. Mıhlı Çayı Kazdağı Ege Denizi Kavak Çayı Korudağı Saroz Körfz. Göller ve Göletler Çanakkale İli sınırları içinde kayda değer önemli bir göl yoktur. Gelibolu Yarımadasında son yıllarda kurumuş durumda olan Tuz Gölü ile yine Biga yarımdasında yer alan Yeniçiftlik Beldesi yakınlarındaki Acı Ece Gölü de Tuz Gölü gibi kuru durumdadır. Acı Ece Gölü, yıllarında Bakanlar Kurulu kararı ile kurutulmuş olup, Yeniçiftlik Beldesi ve civar köyler tarafından bahsekonu göl alanı tarım arazisi olarak kullanılmaktadır. Bununla beraber Acı Ece Gölü kış aylarında tamamen dolarak doğal bir göl görünümünü almaktadır. İl sınırları içinde Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünce ve D.S.İ. 25. Şube Müdürlüğü tarafından yapılmış toplam 32 adet gölet vardır. Bu göletlerden 22 tanesi Köy Hizmetleri( Yılları arasında), 10 tanesi Devlet Su İşleri tarafından yapılmıştır. Ayrıca İlin muhtelif yerlerinde; Köy Hizmetlerinin 3 adet, Devlet Su İşlerinin de toplam 11 adet gölet inşaatı halen devam etmektedir. HAVA Çanakkale İlinin iklimi, bulunduğu yer nedeniyle geçiş iklimi özellikleri gösterir. Genel olarak Akdeniz ile Karadeniz iklimi arasında bir durum arz eder. Genel karakter, Sonbahar ve İlkbaharda olmak üzere bütün yıl yağışlı, kışlar soğukça, yazlar sıcak ve hava bütün yıl hareketlidir yılları verilerine göre yıllık ortalama hava sıcaklığı l4,8 C dir. En yüksek sıcaklık 38,8 C ile Ağustos, en düşük sıcaklık ise -11,5 C ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. Son 37 yıllık rasatlarda; yıllık ortalama hava sıcaklığı 14,9 C olarak kayda geçmiştir. Son 75 yıllık rasatlarda; en yüksek sıcaklık 22 Ağustos 1952 günü 38,7 C olarak, en düşük sıcaklık ise 20 Şubat 1939 günü -11,5 C olarak kayıtlara geçmiştir. 26

32 Son 40 yıllık rasatlar sonucu; yıllık yağış ortalaması 629,1 mm olup, yıllık ortalama en fazla yağış l16,6 mm. ile Aralık ayında, yıllık ortalama en az yağış da 7,4 mm ile Ağustos ayında tespit edilmiştir. Yine son 39 yıllık rasatlarda; nispi nem ortalaması % 71, yıllık nem ortalamasının en yüksek olduğu ay % 79 luk değerle Aralık ayı, en düşük ay ise % 59 luk değerle Temmuz ayı olarak gözlemlenmiştir. Son 22 yıllık rasatlarda; yıllık ortalama esme sayısı ile hakim rüzgar yönünün Kuzeydoğu rüzgarları olduğu tespit edilmiş olup, son 34 yıllık rasatlar sonucu en hızlı rüzgar yönü ve hızının 35,4 m/sn. ile Güneydoğu yönünden estiği gözlemlenmiştir. Yine bu rasat süresi içinde yıllık ortalama rüzgar hızı 4,9 m/sn olarak kaydedilmiştir. Çanakkale İlinde yıllık güneşlenme müddeti ortalama olarak günde 7 saat 18 dakika, günlük ortalama güneşlenme şiddeti ise yıllık ortalamada 369,81 cal/cm 2 dk. olarak ölçülmüştür. Bu son veriler Çanakkale Merkez İlçe gözlem istasyonundaki son 11 yıllık kayıtlar olup; Çan, Biga, Bayramiç, Gelibolu ve Gökçeada ilçelerinde de meteorolojik ölçümler yapılmaktadır. Rüzgar yılları arasındaki 62 yıllık verilere göre Çanakkale İlinde yıllık rüzgar hızı ortalaması 4,5 m/sn dir. Son 34 yılın rasatlarına göre ortalama rüzgar hızı 4,9 m/sn olarak tespit edilmiştir. Yine bu rasat yılı süresince tespit edilen en hızlı rüzgar ise 35,4 m/sn ile SSE yönüdür. 34 yıllık rasatlarda ortalama fırtınalı gün (rüz.hızı>=17,2 m/sn.) sayısı yılda 20,5 dir. Kuvvetli rügarlı (rüz.hızı 10,8-17,1 m/sn.) gün sayısının yıllık ortalaması ise 85,7 gün olarak gözlemlenmiştir. Tablo 7.Çanakkale İli 2007 Yılına Ait Rüzgar Verileri AYLAR Aylık max. Rüzgar Kont(Dk) 9, Aylık ort. Rüzgar Kont(Dk) 7,9 5,0 5,7 4,9 5,9 5,6 Kaynak: Çanakkale İli Çevre Durum Raporu, 2007 Basınç İlde son 33 yıllık rasat süresinde yıllık ortalama yerel basınç 1015,6 mb olup, en yüksek yerel basınç ortalaması 1044,2 mb ile Aralık ayında, en düşük yerel basınç ortalaması ise 980,8 mb olarak Ocak ayında gerçekleşmiştir. Son 39 yıllık rasatlarda; yıllık ortalama buhar basıncı ortalaması 12,5 mb, en düşük buhar basıncı ortalaması 7,6 mb ile Ocak ayında, en yüksek buhar basıncı ortalaması ise 18,1 mb ile Ağustos ayında gözlemlenmiştir. Nem İlde son 39 yıllık rasatlarda; nispi nem ortalaması % 71, yıllık nem ortalamasının en yüksek olduğu ay % 79 luk değerle Aralık ayı, en düşük ay ise % 59 luk değerle Temmuz ayı olarak gözlemlenmiştir. Tablo 8. Çanakkale İli 2007 Yılı Nem Verileri 27

33 AYLAR Ortalama Nem % Kaynak: Çanakkale İli Çevre Durum Raporu, 2007 Sıcaklık yılları verilerine göre yıllık ortalama hava sıcaklığı l4,8 C dir. En yüksek sıcaklık 38,8 C ile Ağustos, en düşük sıcaklık ise -11,5 C ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. Son 37 yıllık rasatlarda; yıllık ortalama hava sıcaklığı 14,9 C olarak kayda geçmiştir. Son 75 yıllık rasatlarda; en yüksek sıcaklık 22 Ağustos 1952 günü 38,7 C olarak, en düşük sıcaklık ise 20 Şubat 1939 günü -11,5 C olarak kayıtlara geçmiştir. 38 yıllık rasatlarda; ortalama yüksek sıcaklık 19,6 C ortalama düşük sıcaklık ise 10,2 C olarak kaydedilmiştir. Ortalama en yüksek sıcaklık 30,6 C ile Ağustos ayında, ortalama en düşük sıcaklık ise 2,9 C ile Ocak ayında gerçekleşmiştir. Buharlaşma Ortalama buharlaşma en fazla 269,3 mm ile Temmuz ayında, ortalama en az buharlaşma ise 55,8 mm ile Kasım ayında gerçekleşmiştir. Ocak, Şubat, Mart ve Aralık aylarında ise buharlaşma ölçülememiştir. Elde edilen verilerden, ortalama buharlaşmanın yıllık toplamı 1329,8 mm olarak tespit edilmiştir. Tablo 9. Çanakkale İli 2007 Yılı Buharlaşma Verileri AYLAR Ort. Buharlaşma mm. 0,7 5,3 6,3 8,0 10,5 10,0 6,4 7,0 Max. Buharlaşma mm. 0,7 9,2 10,4 11,8 14,8 13,8 11,0 7,0 Kaynak: Çanakkale İli Çevre Durum Raporu, 2007 Yağmur Bölgede görülen yağış rejim tipi, merkezi Akdeniz yağış rejim tipidir. Bu yağış tipinde sonbahar ve kış en yağışlı iki mevsim olup, yaz en kurak mevsimdir. Yıllık yağış değerleri ortalama olarak soğuk kıyı şeridinde 275 mm, ılık iç kesimlerde ise 350 mm dir. Bu değerler kışın nem gereksiniminin sağlanması bakımından yeterli olmaktadır. Bölgede en fazla yağış miktarı Aralık ayında, en az yağış miktarı ise Ağustos ayında olmaktadır. Son 40 yıllık rasatlar sonucu; yıllık yağış ortalaması 629,1 mm olup, yıllık ortalama en fazla yağış l16,6 mm. ile Aralık ayında, yıllık ortalama en az yağış da 7,4 mm ile Ağustos ayında tespit edilmiştir. Yine son 39 yıllık rasatlarda; nispi nem ortalaması % 71, yıllık nem ortalamasının en yüksek olduğu ay % 79 luk değerle Aralık ayı, en düşük ay ise % 59 luk değerle Temmuz ayı olarak gözlemlenmiştir. Çanakkale İlinde; yağışlı günlere en fazla Aralık ve Ocak aylarında, en az yağışlara ise Temmuz ve Ağustos aylarında rastlanmaktadır. Yine son 40 yıllık rasatlarda; Yağış miktarı > = 0,1 mm olduğu günler toplamının yıllık ortalaması 88,2 gün, Yağış miktarı > = 10 mm olduğu günler toplamı yıllık ortalaması 20,2 gün ve Yağış miktarı > = 50 mm olduğu günler toplamının yıllık ortalaması 0,8 gün olarak gözlemlenmiştir. Kar, Dolu, Sis Ve Kırağı 28

34 Çanakkale Bölgesinde kar yağışlarına az rastlanılmaktadır. Son 15 yıllık rasat kayıtlarında yıllık ortalama kar yağışlı günler sayısı 3,9 gün, son 40 yıllık rasatlarda ise ortalama karla örtülü günler sayısı ise 5,4 gün olarak tespit edilmiştir. En fazla karlı günler ve karla örtülü günlere sırasıyla Ocak, Şubat ve Aralık aylarında rastlanılmaktadır. Bu rasat süresince en yüksek kar örtüsü kalınlığı Şubat ve Mart aylarında 24 cm olarak ölçülmüştür. 40 yıllık rasat süresinde en fazla dolulu günler Ocak ve Şubat aylarında görülmüş olup, dolulu gün toplamının yıllık ortalaması 2,6 gün olarak kaydedilmiştir. Son 40 yıllık rasatlarda Çanakkale Bölgesinde en fazla sisli gün sayısı ortalaması 0,8 gün ile Aralık ayında olmuş, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında sisli günlere rastlanılmamıştır. Bu süre zarfında sisli gün sayısının yıllık ortalaması 4,1 gün olarak gerçekleşmiştir. 40 yıllık rasatlarında ortalama kırağılı günler sayısı toplamı 17,2 gün olarak kaydedilmiş olup, ortalama kırağılı gün sayısının en yüksek olduğu ay 4,6 gün ile Ocak ve 4,2 gün ile Şubat ayları olmuştur. Mülkiyet durumu TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından finanse edilecek ve mülkiyet ve işletimi TEİAŞ a ait olacak Enerji İletim Hattı ; TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından, Kamulaştırma Kanunu gereğince, kamulaştırma planı doğrultusunda gerek mülkiyet, gerekse irtifak tesisi için istimlak komisyonu çalışmalarıyla kamulaştırmalar yapılarak, hak sahiplerine arazi bedelleri ödenecektir. Planlanan EİH güzergahı boyunca direklerin inşa edileceği yerlerdeki alanlar istimlak edilecek, iletkenlerin altında kalacak alanlar için de irtifak hakkı ödenecektir. Ayrıca; güzergah boyunca hattın sağından 25 metre ve solundan 25 metre olmak üzere toplam 50 metrelik koridor için de irtifak hakkı ödenecektir. Söz konusu kamulaştırma çalışmalarına ÇED süreci bittikten sonra başlanması planlanmaktadır. Güzergah boyunca enerji taşıyan tellerin altında kalan ve irtifak hakkı tesisi edilecek olası tarım alanlarında, inşaat bittikten sonra tarım yapılmaya devam edilebilecektir. İstimlak Kanunu gereğince, kamulaştırma planı doğrultusunda hem mülkiyet için hem de irtifak tesisi için kamulaştırmalar yapılacak ve hak sahiplerine arazi bedelleri ödenecektir. Kamulaştırma işlemleri bitmeden inşaata başlanmayacaktır. İstimlak ve irtifak alanları etüt-proje sırasında TEİAŞ tarafından belirlenecektir. Proje sahası; H17-A4, H17-A3, H17-B4, H17-B2,H17-B3, H18-A1, H18-A4, H18-A2, H18-A3, H18-B1 pafta numaralı 1/ Ölçekli Topografik Haritada yer almaktadır. Hat güzergâhını gösterir 1/ Ölçekli Topografik Harita ekte verilmektedir (Bkz. Ek 2). Proje sahasında 18 adet some direği bulunmaktadır. 29

35 BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER IV.1.Önerilen Projenin Aşağıdaki Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerinin Tanıtımı ( Bu Tanım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.) IV.1.a.Proje İçin Kullanılacak Alan Elektrik İletim Hattı, TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından finanse edilecek ve mülkiyet ve işletimi TEİAŞ a ait olacaktır. Enerji İletim Hattı ; 380 kv 2x3B 1272 MCM, km CENAL TES-LAPSEKİ II Enerji iletim hattının tesis edilmesi ve işletilmesi amaçlanan projenin kapladığı alan ve kamulaştırılacak alan ayrıntılı olarak ÇED raporunda verilecektir IV.1.b.Doğal Kaynakların Kullanımı Arazi Kullanımı Proje kapsamında öngörülen hat güzergâhı ve kullanılması muhtemel direkler göz önüne alındığında yapılacak kamulaştırma ve irtifak hakkı bedeli arsa sahiplerine ödenerek bölge halkının ekonomik kaybı karşılanacaktır. TEİAŞ Genel Müdürlüğü, Çevre Müdürlüğü tarafından güzergâh boyunca hattın sağında 2,5 km, solunda 2,5 km olmak üzere, toplam 5 km genişliğindeki koridor inceleme alanı olarak kabul edilerek; tüm çevresel etütler ve arazi çalışmalarının bu koridor içerisinde yapılması öngörülmüştür. Arazinin hazırlanması için yapılacak kazı ve dolgu çalışmalarında oluşacak hafriyat toprağı direk çukurlarının doldurulmasında kullanılacaktır. Ancak bir miktar hafriyat artığı toprağın çıkması beklenmekte olup, söz konusu malzeme araziyi düzlemek için kullanılacaktır. Arazi hazırlama çalışmaları öncesinde üst yüzeydeki bitkisel toprak sıyrılarak alınacak, dolgu çalışmalarının ardından sıyrıldığı alana geri yayılacaktır. Ayrıca, projenin inşaat çalışmaları kapsamında herhangi bir kimyevi veya patlayıcı madde kullanımı söz konusu olmayacaktır. Su Kullanımı Tesisin inşaat aşamasında çalışacak personel için gerekli olacak içme - kullanma suyu ihtiyacı şehir şebekesinden ve tankerler vasıtasıyla temin edilecektir. Ayrıca gerekli görüldüğü takdirde faaliyet alanına getirilecek damacanalardan su ihtiyacının karşılanması 30

36 yoluna gidilecektir. Proje kapsamında kullanılacak toplam su miktarı, kişi başı günlük su tüketimi olan yaklaşık 150 lt/kişi-gün değeri kabul edilerek hesaplanacaktır. Enerji İletim Hattının inşası sırasında yapılacak ilk işlem direklerin yerleştirilmesi için çukur açılmasıdır. Çukurlar direklerin her bir ayağı için olmak üzere, toplam bir direk için 4 adet açılacaktır. Direkler, açılan çukurlara yerleştirilerek, ayakların etrafına demir çubuklardan oluşan silindir şeklindeki kalıp yerleştirilecektir. Daha sonra beton dökümü yapılacaktır. Direk ayakları etrafına kalıplar döküldükten sonra en üste toprak yüzeyine kadar boğaz şeklinde beton dökülecektir. Bütün bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte çukurlar kapatılacaktır. Alt montaj sırasında, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği nde belirtilen hususlara uyulacaktır. Beton yapılacak yere ihtiyaç kadar su taşınarak, beton için gerekli olan su ihtiyacı karşılanacaktır. Beton yapımı işleri için atık su oluşumu söz konusu değildir. Proje kapsamında yeraltı ve yer üstü su kaynaklarına herhangi bir olumsuz etkisi olmayacaktır. Enerji Söz konusu faaliyet kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında kullanılacak iş makineleri ve ekipmanlarda enerji ihtiyacının karşılanması amacıyla yakıt olarak motorin kullanılacak olup, civardaki tesislerden sağlanacaktır. IV.1.c.Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar ile Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu Söz konusu proje kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetten inşaat ve işletme aşamalarında beklenen etkiler alt başlıklarda detaylı olarak verilmiş olup, çevresel açıdan menfi etkiler doğurmayacak niteliktedir. Söz konusu etkiler, inşaat aşamasında daha çok çalışan personelden, iş makinelerinden ve işletme aşamasında enerji iletim hattının bakım hizmetlerinden kaynaklanacaktır. İNŞAAT AŞAMASI Atıksu Proje kapsamında inşaat aşamasında çalışacak personelin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla su kullanımı olacaktır. Projenin inşaatı aşamasında ortalama 35 personel çalışacaktır. Kişi başına gerekli su miktarı 150 lt/gün alınırsa (Kaynak: Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamaları İTÜ , Prof. Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) alınırsa; 31

37 Çalışacak işçi sayısı Kullanılacak su miktarı Toplam su ihtiyacı : 35 kişi :150 lt/kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün : 0,15 m 3 /kişi-gün x 35 kişi = 5,25 m 3 /gün olarak bulunur. Kullanılan suyun tamamının atıksu alarak geri döneceği kabul edilirse, oluşacak evsel nitelikli atıksu miktarının 5,25 m 3 /gün olduğu görülür. Oluşması beklenen atık sular evsel nitelikli atıksular olup, şantiye kurulması halinde şantiye sahası içerisinde uygun bir yere yapılacak sızdırmasız, kapalı, havalandırmalı fosseptik çukurlarda toplanacaktır. Çalışan personelin konaklaması amacıyla kullanılacak yerleşim yerinde ihtiyaçların karşılanması halinde, oluşacak evsel nitelikli atıksular doğrudan kanalizasyona verilmiş olacaktır. Bu kapsamda, ÇED raporunda detayları ile belirtilecek ilgili tüm yönetmeliklerde belirtilen hususlara bağlı kalınacaktır. Katı Atıklar Projenin inşaat aşamasında oluşacak olan atıklar; evsel nitelikli katı atıklar (cam, kağıt, plastik vb.), personelin yemek servisinden kaynaklı olarak organik kökenli evsel nitelikli katı atıklar ve inşaat aşamasında yapılacak kazı ve inşaat işlemlerinden kaynaklanacak katı atıklardır. Enerji İletim hattının inşaatı aşamasında yaklaşık 35 kişi çalışacaktır. (Alt-üst montajda görev alan eleman sayısı daha az iken, bu sayı tel çekiminde arttığı için ortalama değer alınmıştır). Proje kapsamında çalışacak personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.14 kg değeri kullanılarak 10 şu şekilde hesaplanmaktadır: İnşaat Aşaması Çalışacak işçi sayısı Kullanılacak katı atık miktarı Oluşacak Katı Atık Miktarı = 35 kişi = 1.14kg/gün = 1.14kg/günx35kişi= 39,9 kg/gün-kişi Proje kapsamında; inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı 39,9 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Tesiste inşa faaliyetlerinden kaynaklı oluşacak katı atıklar içersinde geri kazanımı mümkün olan demir, çelik, metal vb. malzemeler diğer atıklardan ayrı biriktirilecek ve lisanslı geri dönüşüm kuruluşlarına verilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar (yemek, organik atıklar v.b) ise proje kapsamında yapılacak şantiye alanı içerisinde çöp konteynırlarında biriktirilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin 8.Maddesine uygun olarak, çevre kirliliğini önlemek ve 10 TÜİK, Belediye Katı Atık İstatistikleri,

38 ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek, Yönetmeliği nin katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacak ve gerekli tedbirler alınacaktır. Söz konusu katı atıklar şantiye kurulması halinde şantiye sahası içerisinde uygun bir yerde toplanacak ve imkanları uygun en yakın belediye tarafından periyodik olarak alınacaktır. Evsel nitelikli ve inşaat kaynaklı katı atıklar arasında yer alan ambalaj atıkları geri dönüşümleri ve geri kazanımı sağlamak amacıyla tarihli ve sayılı Resmi Gazete de (Değişiklik; ) yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine uygun olarak kaynağında ayrı toplanacak, biriktirilecek ve toplanmasından sorumlu olan belediyelere ve/veya belediye ile anlaşma yapan lisanslı toplama ayırma tesislerine verilecektir. İnşa işlemleri sırasında çalışacak iş makineleri ve ekipmanların yakıt ikmalleri, yağ değişimleri, lastik, akü değişimleri gibi bakım işlemleri en yakın ruhsatlı yakıt istasyonunda/serviste gerçekleştirilecek olup, proje sahası içerisinde herhangi bir bakım işlemi yapılmayacaktır. Dolayısıyla bu aşamadan kaynaklı olarak herhangi bir katı atık veya atık yağ oluşumu söz konusu değildir. Proje kapsamında oluşması muhtemel katı atıklar için tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında ortaya çıkabilecek katı atıklar ile ilgili detaylı bilgiler, bertaraf yöntemleri ve yatırımın çevreye olan etkilerinin değerlendirilmesi hazırlanarak ÇED Raporunda verilecektir. Hafriyat Atıkları İnşaat aşamasında proje alanında ilk olarak direkler için çukurlar kazılacak olup, direk tiplerine göre açılacak çukur büyüklüğü dolayısıyla hafriyat miktarı değişmektedir. Buna göre planlanan hat güzergâhı ve kullanılacak direkler göz önüne alındığında oluşacak hafriyat miktarı ÇED raporunda ayrıntılı olarak verilecektir. Direk temellerinin açılması yapımı aşamasında ilk olarak üst yüzeyde bulunan bitkisel toprak sıyrılarak depolanacaktır. Çıkan hafriyat toprağı dolgu işlemleri esnasında kullanılacaktır. Az miktarda oluşması beklenen hafriyat atığı daha sonra arazi düzenlemesinde kullanılacaktır. Dolayısıyla, proje süresince herhangi bir hafriyat atığı oluşmayacaktır. Hafriyat malzemesinden ayrı depolanacak olan bitkisel toprak ise düzgün şekilde sıyrıldığı alana geri yayılacaktır. Emisyon Arazinin hazırlanması sırasında kazı dolgu işlemleri, direk ayaklarının yerleştirilmesi için çukurların açılması sırasında gerçekleştirilecektir. Hafriyat sırasında parlayıcı (kolay alev alabilen madde), patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde kullanılmayıp sadece iş makineleri, kazma ve kürek vb. ile çalışılacaktır. Oluşması muhtemel toz emisyonu ile ilgili hesaplamalar 33

39 ve değerlendirmeler ÇED Raporunda detaylı olarak verilecektir. Ancak, oluşması muhtemel emisyon miktarlarının düşük seviyede kalması beklenmektedir. İnşaat aşamasında kullanılan iş makineleri ve ekipmanlardan kullanılacak yakıta bağlı olarak emisyon oluşacaktır. Araçlardan oluşacak bu emisyon kontrolü için egzoz muayeneleri gerekli süreler içerisinde gerçekleştirilecektir. Proje sahasında çalışacak araçların bakım işlemleri en yakın ruhsatlı yakıt istasyonlarında/serviste gerçekleştirilecek ve tarih ve sayılı Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine uyulacaktır. Gürültü Projenin inşaat aşamasında arazinin hazırlanmasından başlayarak inşaat faaliyetinin bitimine dek iş makinelerinden kaynaklı gürültü oluşumu beklenmektedir. İş makinelerinden kaynaklanan gürültü seviyeleri ve tüm iş makinelerinin alıcı ortamda meydana getirdiği toplam eşdeğer gürültü seviyesi ile ilgili hesaplamalar ve değerlendirmeler ÇED Raporunda detaylı olarak verilecektir. İŞLETME AŞAMASI Atıksu Enerji iletim hattında işletme aşamasında personel bulunmayacaktır. Hattın bakımı TEİAŞ bakım ekipleri tarafından yaklaşık 6 ayda bir yapılacaktır. Dolayısıyla enerji iletim hatlarında işletme aşamasında sıvı atık oluşmayacaktır. Katı Atık Enerji İletim hattında işletme aşamasında personel bulunmayacaktır. Hattın bakımı TEİAŞ bakım ekipleri tarafından yaklaşık 6 ayda bir yapılacaktır. Dolayısıyla enerji iletim hatlarında işletme aşamasında personelden kaynaklı olarak katı atık oluşmayacaktır. Tesiste işletme aşamasında gerçekleştirilecek bakım hizmetlerinden kaynaklı olarak katı atık oluşumu söz konusudur. Bakım sırasında tespit edilen hasarlı malzemelerin (kopmuş teller, kırık izolatörler vs.) yenisi ile değiştirilmesi, eskilerinin depolarda stoklanarak ve daha sonra da hurda olarak, lisanslı geri dönüşüm kuruluşlarına verilmesi sağlanacaktır. Emisyon İşletme aşamasında gerçekleştirilecek bakım işlemleri esnasında herhangi bir emisyon oluşumu beklenmemektedir. Elektrik ve Manyetik Alan Planlanan enerji iletim hattının işletmeye açılmasından sonra elektrik ve manyetik alan oluşumu söz konusudur. Elektrik alanı; bir elektrik yükünün başka bir yük üzerinde yarattığı çekme veya itme etkisini ifade eder. Her elektrik yükü (şarj) bir elektrik alanı üretir. Böylece, elektrik alanını meydana getiren şey, elektrik yüklerinin birikmesidir (bu durum elektrik gerilimi olarak ifade edilir). Bundan dolayıdır ki, elektrik şebekesine bağlı bir lamba, yanıyor olmasa bile bir elektrik alanı yaratır. Bir cihazın beslenme gerilimi ne kadar yüksekse, bunun sonucu olarak 34

40 ortaya çıkan elektrik alanı da artar. Elektrik alanının yoğunluğu metre başına volt (V/m) olarak ifade edilir. Bu yoğunluk, mesafe arttıkça hızla azalır. Bu açıdan dikkate değer bir nokta, az da olsa iletken nitelikli küçük bir engelin bile (bina, ağaç vb.) elektrik alanını engelliyor olmasıdır. 11 Manyetik alan; elektrik yükleri (şarjları) yer değiştirdiğinde, yani bir elektrik akımı sirkülasyonu olduğunda ortaya çıkar. Lamba yandığında, elektrik alanının yanı sıra, akımın besleme kablosundan ampule geçişinden kaynaklanan bir manyetik alan da söz konusudur. Yoğunluğu tesla (T), veya çoğunlukla mikrotesla ( μτ ) olarak ifade edilir. Hazırlanacak ÇED Raporunda, enerji iletim hattından kaynaklı olarak oluşacak elektromanyetik alan etkileri verilecek ve değerlendirilecektir. Gürültü İşletme döneminde, enerji iletim hattından kaynaklanacak gürültü oluşumu muhtemeldir. Hazırlanacak ÇED Raporunda benzer enerji iletim hatlarının oluşturdukları gürültü seviyelerinin ölçümleri sunularak gerekli değerlendirmeler yapılacaktır. Ancak, söz konusu gürültü seviyesi ihmal edilebilecek kadar düşük seviyede olması beklenmektedir.. İşletme aşamasında oluşması muhtemel gürültü ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ilgili hükümlerine uyulacaktır. IV.2.Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı Projesi kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında ortaya çıkabilecek katı atıklar ile ilgili hesaplamalar yapılarak hazırlanacak ÇED Raporunda verilecek olup, hesaplanan katı atıklar ve bertaraf yöntemleri Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilerek bertaraf yöntemleri ve yatırımın çevreye olan etkilerinin değerlendirilmesi hazırlanacak ÇED Raporu nda verilecektir. Proje kapsamında inşaat aşamasında ortaya çıkabilecek atık sular ile ilgili hesaplamalar yapılarak hazırlanacak ÇED Raporu nda verilecek olup, hesaplanan sıvı katı atıklar ve bertaraf yöntemleri Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilerek hazırlanacak ÇED Raporu nda verilecektir. Planlanan projenin inşaat aşamasında oluşacak toz hesabı yapılarak hazırlanacak ÇED Raporu nda verilecek olup, hesaplanan toz değerleri; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği sınır değerlerine göre mukayese edilerek, toza karşı alınacak önlemler yönetmelik çerçevesinde belirtilecektir. Planlanan projenin inşaat aşamasında oluşacak hafriyat atıkları yapılarak hazırlanacak ÇED Raporu nda verilecek olup, alınacak önlemler Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre çerçevesinde belirtilecektir. 11 Çok Alçak Frekanslı Elektromanyetik Alanlar-TEİAŞ 35

41 Projenin inşaat ve işletme aşamasında oluşacak gürültü seviyeleri; hesaplanarak, hesaplanan değerler Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde verilen sınır değerlerle mukayese edilerek ilgili veriler ve hesaplamalar hazırlanacak ÇED Raporu nda verilecektir. Projeye ait iş akım şeması aşağıda verilmiştir. Şekil 10. İş akım şeması IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı İNŞAAT AŞAMASI Atıksu İnşa aşamasında çalışan personelin ihtiyaçlarının karşılanması sonucu ortaya çıkacak evsel nitelikli atıksular şantiye kurulması halinde şantiye sahası içerisinde uygun bir yerde toplanacak ve imkanları uygun en yakın belediye tarafından periyodik olarak alınacaktır. Personelin konaklaması amacıyla yerleşim yerlerinden faydalanılması halinde oluşacak evsel nitelikli atıksular direk kanalizasyona verilmiş olacaktır. ÇED Raporu hazırlanma aşamasında ilgili yönetmeliklere uygun olarak detaylı bilgi verilecektir. Hafriyat Atıkları Arazinin hazırlanması için yapılacak kazı ve dolgu çalışmalarında oluşacak hafriyat toprağı direk çukurlarının doldurulmasında kullanılacak olup, hafriyat oluşması mümkün olduğunca azaltılacaktır. Ancak oluşacak bir miktar hafriyat artığı toprağı ise arazi 36