Rönesans ın Sebepleri:

Transkript

1 Yazı İçerik Rönesans'ın Sebepleri Rönesans'ın Sonuçları İtalya'da Rönesans Fransa'da Rönesans Rönesans Nedir RÖNESANS 15. ve 16 yy larda Avrupa da bilmi2edebiyat ve sanat alanında yeniliklerin meydana geldiği döneme yeniden doğuş anlamına gelen Rönesans denir. Rönesans ın Sebepleri: 1. Kâğıt ve matbaanın icadı. 2. Coğrafi keşiflerden sonra Avrupa da sanattan zevk alan zengin bir sınıfın ortaya çıkması. 3. İstanbul un fethinden sonra birçok bilim adamının İtalya ya giderek çalışmalarda bulunması. 4. Coğrafi keşiflerin etkisi. 5. Antik kültürün ( Eski Yunan kültürü ) incelenmesi. Rönesans ilk olarak İtalya da başladı.daha sonra diğer Avrupa ülkelerine yayıldı. Bu dönemde insan ve insana ait değerlere ön palana çıkaran hümanizm akımı ortaya çıkmıştır.bu dönemde edebiyat alanında Dante, Petrark ve Makyavel,resim alanında Leonardo da Vinci, heykeltıraşlık alanında Mikelanj, mimarlık alanında Rafael önemli sanatçılardır. Rönesans ın Sonuçları: 1. Bilim ve teknik alanında gelişmeler oldu. 2. Hür düşünce ve yeni sanat anlayışları ortaya çıktı. 3. Skolastik düşünce yerini bilimsel düşünceye bıraktı. Gözlem ve deney önem kazandı.akılcılık egemen olmaya başladı. 4. Avrupa da gelişmenin ve ilerlemenin hız kazanmasına neden oldu. 5. Avrupa da bilim ve teknik alandaki gelişmelerin önünü açtı. Rönesans, İtalya'da başlamış, Fransa, Almanya, İngiltere, XVII.yy.da da İspanya ve Hollanda' ya yayılmıştır. İtalya'da Başlamasının Nedenleri : Coğrafi Konumu: Akdeniz ülkesi olarak, Antikite ve İslam Kültür ve Uygarlığı ile tanışmıştır. Ekonomik Durumu: Akdeniz ticaretiyle uğraştığından, İtalyan şehirleri zenginleşmişlerdi. Tarihsel Durumu: İtalya ; Roma, Yunan ve Hellen uygarlıklarının izlerini, ve birikimini taşıyan, 1 / 6

2 zengin bir uygarlık merkeziydi. Siyasal Durumu: Şehir devletleri şeklindeki yaşamda, insanlar daha özgürdüler. Dinsel Nedenler: Roma, Hıristiyanlığın dinsel merkeziydi. Papa, bütün Avrupa'da etkili bir dini liderdi. Papa, Hıristiyanlarca ziyaret edilir ve kilise'ye bağışta bulunulurdu. İtalya 'da Rönesans Hareketleri : 1. Edebiyat Alanında : *İtalya'da Rönesans hareketleri, " Hümanizma " ile başlamıştır. ( Antikite edebiyatının incelenmesidir.) *Yunanca, Latince ve İbranice metinler, Eflatun, Napoli, Yeni,Roma Akademilerinde incelenmiştir. *Hümanizmanın öncüleri ; Dante, Petrark, Bokaçius' dur. ( XIV.yy) *XV. ve XVI. yy.da, Makyavel, Gişarden, Ariyosto ve Tosso, Hümanizmanın önde gelen isimleridir. 2. Güzel Sanatlar Alanında : a. Resim : *Anatomi Biliminin gelişmesi, perspektifin incelenmesi, insan vücuduna ve güzelliğe değer verilmesiyle resimde Rönesans doğmuştur. *İtalya'da zamanla üç resim okulu oluşmuştur. Venedik Okulu ; daha çok, manzara resmi yapmışlardır. ( Paysagiste) en önemli temsilcisi Tisiyen' dir. Floransa Okulu ; İnsan vücuduna, perspektif ve Anatomi'ye değer vermişlerdir. Temsilcilerinden Ciyoto, İtalyan resmini, Bizans etkisinden kurtarmış ve resimde Rönesans'ın doğmasını sağlamıştır. Önemli temsilcileri, Leonardo da Vinci, Mikel Anj ( Mikelancelo ) dır. Roma Okulu ; Dini konuları işlemişlerdir.en önemli temsilcisi "Rafeal" ( Rafeal Sanzino ) dir. b. Mimarlık ; *Rönesans devrinin mimarları, ortaçağ mimarisi olan Gotik tarzını terk etmişler ve yeni bir mimari üslup oluşturmuşlardır. *En önemli temsilcileri " Bramant " ve " Mikel Anj " dır. c. Heykeltıraşlık : *Antik dönem heykellerinin incelenmesi ve kopya edilmesiyle heykeltıraşlık gelişmiştir. *En önemli temsilcileri ; Donatello, Giberti, Mikel Anj dır. Rönesans Hareketlerinin Diğer Avrupa Ülkelerine Yayılması : İtalya' da başlayan Hümanizma ve Rönesans hareketleri; İtalya'nın Din ve Kültür merkezi oluşundan ve İtalya'nın Fransa,İspanya ve Almanya arasında paylaşılamaması nedeniyle çıkan İtalya Savaşlarının etkisiyle, batı Avrupa'ya yayılmıştır. Fransa'da Rönesans : Kralların etkisi ve çalışmalarıyla başlamıştır. Önemli temsilcileri ; Rable ( Rabelais ), Ronsar ( Ronsard ), Montaigne Hümanizmada. Piyer Lesko, Jan Bülan mimaride,jan Gojon heykeltıraşlıkta, Fransuva Klue resimde. İngiltere' de Rönesans: En önemli temsilcisi, Hamlet-Otello-Romeo ve Jülyet'in yazarı Şekspir ( Shakespeare) dir. 2 / 6

3 İspanya' da Rönesans: Don Kişot 'un yazarı " Cervantes " Hollanda' da Rönesans: Ressam " Rambrand " Rönesans Nedir xiv. yüzyil ortasinda italyada meydana gelen, xv. ve xvi, yüzyillarda bati avrupadaki ülkelere yayilan, edebiyat, sanat ve bilim alanindaki uyanişa verilen ad. rönesans, avrupada, orta çağdan yeni çağa geçişi, hazirlayan bir harekettir. ilkin italyada başlamiştir, italya da, donte ( ) petrarca ( ), boccacio ( ) gibi yazarlar, rönesans hareketinin öncüsü olmuşlardir. 3 / 6

4 Rönesans hareketinin başlamasinin sebepleri arasinda şunlar vardir: eski Yunan ve latin edebiyat, felsefe ve bilimlerinin incelenmesi,bunlarin okullarda okutulmağa başlanmasi; matbaanin icadi ile geniş Hal k kitlelerinin yeni buluş ve düşünüşleri kolayca okuyabilme imkâninin sağlanmasi : avrupada bilim adamlarini ve sanatkârlari koruyan bir sinifin meydana gelmesi. eski lâtin ve Yunan medeniyetinin izlerini taşiyan italya, bu yeni hareketin öncüsü olan memleket olmuştur. buralar avrupa nin öbür ülkeleri gibi krallarin emrinde olan ülkelerden daha serbest daha hür bir durumdaydilar. çoğu ticaretle geçinen, zengin kimselerden meydana gelen Halk,kilisenin baskisina pek aldirmadan yaşiyordu, zengin aileler sanat çilari korumayi, eski eserleri toplamayi bir vazife biliyorlardi. böylece yavaş yavaş,eski Yunan ve lâtin eserlerine karşi bir ilgi uyanmiş; istanbul un türkler eline geçmesi üzerine, birçok bizansli bilginler, eski elyazmalarini alarak italya ya göç edince bu ilgi daha belirli bir şekil almiştir. uzun zamandan beri kapali duran, unutulan Yunan ve lâtin edebiyat ürünleri yeniden ortaya çikarilmiş, eski metinler çoğaltilmaya karşilaştirilmaya, açiklanmaya başlanmiştir. matbaaciliğin yayilmasi ile bu metinler daha geniş bir alana daha çabuk yayilmiş, rönesans hareketi hizlanmiştir. dante, petrarca, boc-caciodan sonra Machiavelli ( ), ariosto ( ), tasso ( ) gibi yazarlar yetişmiştir. italyan rönesans hareketi yalniz edebiyat alaninda kalmamiş, güzel sanatlar alanina da yayilmiştir. giotto ( ), botticelli ( ), leonardö da vinci ( ), michelangelo ( ), raphael ( ) gibi ressam ve heykeltiraşlar, brunellesehi ( ), bramante ( ) gibi büyük mimarlar yetişmiştir. italyanin avrupa ile doğu ülkeleri arasindaki ticareti elinde tutmasi, avrupanin öbür ülkeleriyle sürekli münasebetlerde bulunmasi, italyan rönesans hareketinin buralarda da yayilmasini sağlamiştir. fransada rönesans hareketi, paris üniversitesinde yunanca okutan gregorio tifemasin ( / 6

5 66) etkisiyle başlamiştir. başlangiçta, ortaçağ düşünüşüyle hareket eden bilginler ve sanat çilar bu harekete karşi koymak istedilerse de engel olamamişlar, charles viii.in napoliyi ele geçirmesi fransizlari italyan, rönesans ürünleriyle doğrudan doğru ya karşi karşiya getirmiştir. asil fransiz rönesans i françois i. zamaninda kendini göstermiş. bude ve scaliger gibi bilginler eski Yunan üzerine araştirmalara hiz verirken, ronsard ile onun çevresinde birleşip plelade adini alan topluluk da eski eserlerden aldiklari ilhamla yeni bir fransiz edebiyati meydana getirmeğe başlamişlardir. rabelais ( ), ronsard ( ), montaigne ( ) bu hareketin en önemli yazarlaridir. almanyada da rönesans, italyada okuyan öğrencilerin etkisiyle başlamiştir. johann reuehin ( ), meanchton ( ), en çok da hollandali Erasmus ( ) eliyle canli bir şekil almiştir. xv. yüzyil sonlarinda italyada padua, bolonya, floransa gibi üniversitelerde rönesans hareketini inceleyen ingiliz bilginleri yurtlarina dönünde oxford, cambridge üniversitelerinde bu hareketi yaymaya çalişmişlar; henry viii.nin koruyuculuğu ile ingiliz rönesanssina hiz vermişlerdir. william shakspeare ( ) bu devrin en büyük yazaridir. rönesans hareketi, avrupalilar ve hollandaya da yayilmiştir. ispanyol cervantes ( ), hoîlandali jerome boseh ( ), pieter bruegel ( ) bu devrin önemli sanat çilaridir. rönesans hareketi, avrupalilarin eski Yunan ve romanin en iyi sanat ürünleriyle karşi karşiya getirmiştir. resimde, heykelcilikte ve mimarlikta yeni bir zevk ve anlayişa yol açmiş, eski edebiyat ürünlerini örnek tutarak eserler yazmak isteğini uyandirmiştir. bu zamana kadar başta incil olmak üzere hemen bütün eserler lâtince yazilirken büyük yazarlar, eski ürünleri örnek tutan yazilarini kendi dillerinde vermeye çalişmişlardir. bu da bir çok avrupa ülkelerinde millî edebiyatlarin kuruluşuna yol açmiştir. eski Yunan ve roma eserlerinde daha hür, daha çeşitli bir düşünce tarzi kendini göstermekteydi, ilerici kiliseler, bunlarla ortaçağ in daracik düşünüş sistemi arasindaki ayriliği görmüşlerdir : b ilim adamlari da bu hür düşünüşten ilham alarak araştirmalarinda, değişmez sanilan bir takim kurallara değil, deneye kendi buluşlarina önem vermişlerdir. böylelikle rönesans hareketinin sonlarina doğru bilimde de büyük bir ilerleme görülmüştür. copernicus ( ), galileo ( ), kepler ) gök cisimlerinin hareketlerini, güneş sisteminin özelliklerini ortaya koymuşlar esrarli bir görünüşü olan Simya,van helmon ( ). böyle ( ) eliyle modern kimya bilimine doğru gelişmiş; newton ( ) modern fiziğin, temellerini pare ( ) 5 / 6

6 cerrahide, vesalius ( ) anatomide yepyeni buluşlar ortaya koymuşlardir. harvey ( ) kan dolaşimini bularak anatomi ve tipta büyük bir değişikliğe sebep olmuş; Bacon ( ), daha sonra descartes ( ) deneyin, insan aklinin her çeşit araştirmada üstünlüğünü belirtmişlerdir. 6 / 6