Akciğer kanseri dünya genelinde kanser ölümlerinin her iki cinste de başlıca nedenidir.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akciğer kanseri dünya genelinde kanser ölümlerinin her iki cinste de başlıca nedenidir."

Transkript

1 Akciğer Kanseri Taramasında Elektronik Burun Giriş Akciğer kanseri dünya genelinde kanser ölümlerinin her iki cinste de başlıca nedenidir. Akciğer kanseri tanı aldıktan sonra en gelişmiş tedavi yöntemleriyle bile hastaların %86 sında 5 yıl içerisinde ölümle sonuçlanan bir kanser türüdür. Erken tanı ile Evre 1 de tanı konulanlarda 5 yıllık survival %70 iken, Evre 3 de tanı alanlarda bu değer %20 ye kadar düşmektedir. Bu nedenle akciğer kanserinde erken teşhise yönelik tarama testi çalışmaları bir çok araştırmaya konu olmuş, bu alanda yapılan çalışmalarda; PCR bazlı balgam analizi, Tomografi, Floresan Bronkoskopi gibi bir takım tetkikler ile beraber Elektronik Burun da yer almıştır. Tarama testi olarak balgam sitolojisi ve akciğer radyografisinin kullanılmasına dair yapılmış çalışmalarda bu yöntemlerin taramada kullanılması ile survival süresinin uzadığı gösterilmiş olsa da her iki yöntemle de akciğer kanserine bağlı mortalitede azalma sağlandığı sonucuna ulaşılamamıştır. Bu nedenle her iki yöntemin de akciğer kanseri taramasında kullanılması uygun görülmemektedir. Bunun dışında düşük doz akciğer tomografisi, bir takım kan belirteçleri, bronkoskopik tetkiklerin de akciğer kanseri taramasındaki etkinlikleri çeşitli araştırmalara konu olmuş, bu yöntemler arasında bronkoskopinin akciğere kanseri taramasında yüksek sensitivite ve spesifiteye sahip olduğu, ancak invaziv bir yöntem olması dolayısıyla tarama için uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

2 Akciğer Kanseri Teşhisinde Kullanılan Nefes Testleri Ekshalasyon havasında yer alan bileşikler şu şekilde sınıflanabilir; 1.İnorganik bileşikler(karbondiyoksit, oksijen gibi) 2. Ekshale edilen hava kondensatında ölçülen uçucu olmayan bileşikler( izoprostanlar, sitokinler, lökotrienler ve hidrojen peroksit gibi) 3. Uçucu organik bileşikler (VOC-Volatile Organic Compounds) (izoprene, aseton, etanol, metanol, diğer alkol ve alkanler gibi). 1.Ekshalasyon Havasındaki Uçucu Organik Bileşiklerin(VOC) Analizi İnsan nefesindeki Uçucu Organik Bileşikler(VOC) ilk kez Pauling ve ark. tarafından 1971 yılında tanımlanmıştır. Günümüze kadar yapılmış çalışmalar göstermiştir ki ekshalasyon havası çoğu pikomolar konsantrasyonda olmak üzere binlerce farklı VOC içermektedir. Yapılan analizlere göre insanlarda ekshalasyon havasında yaklaşık 3000 adet VOC bulunmakta, bunların tanesi (ki bunlar izoprene, alkanlar, metilalkanlar ve benzen türleridir) dışındakiler her bireyde farklılık göstermektedir. Exhale edilen organik bileşiklerin iki ana kaynağı bulunmaktadır; 1. İnhale edilen veya cilt yoluyla abzorbe edilen eksojen bileşikler, 2. Farklı biyokimyasal prosesler ile endojen olarak üretilen bileşikler. VOC lar hangi organ kaynaklı olursa olsun kan yoluyla akciğerlere taşınmakta, orada da sitokrom p450 enzimleri aracılığıyla katabolize edilerek ekshalasyon havasında yer almaktadırlar. Bu nedenle ekshalasyon havasındaki VOC ların

3 kaynağı alveollerdir. VOC ların üretiminde, temizlenmesinde meydana gelen değişiklikler ile alciğerlerdeki gaz alışveriş mekanizması değişiklikleri ekshalasyon havasındaki VOC konsantrasyonlarında değişikliğe yol açmaktadır. Günümüze dek yapılan bir takım çalışmalarda farklı bir takım organların hastalıklarındaki ekshale VOC profilindeki değişiklikler incelenmiştir. Akciğer kanseri olan ve olmayan hastaların ayırımında da ekshale havadaki VOC patern değişikliğini inceleyen çalışmalar yapılmış olup bu çalışmalar ve elde edilen sonuçlar aşağıdaki tabloda özetlenilmeye çalışılmıştır.

4 Bu çalışmalarda elde edilen sonuçlar arası farklılıkların temel nedenleri; Analiz edilen VOC ların farklı olması, Standardize bir yöntem kullanılmamış olması, İstatistiksel yöntem farklılıkları ve Kontrol gruplarının seçim kriterlerindeki farklılıklardır.

5 Kontrol gruplarının nasıl seçildiği bu çalışmaların değerlendirilmesinde oldukça önem arz eden bir husustur. Örneğin sigara içenlerde veya KOAH ı olanlarda ekshale edilen havanın VOC içeriği sağlıklı kontrollere kıyasla farklı özellikler göstermektedir. Bu nedenle de alınan kontrol gruplarında bu özellikleri taşıyan olguların bulunması sonuçları etkileyebileceği öne sürülmüştür. Sigara içenlerde sigaranın içerdiği farklı VOC lara bağlı olarak kişilerin ekshalasyon havasındaki VOC paterninin değişmesi beklenmektedir. Ancak yapılmış çalışmalar göstermiştir ki sigara içimi VOC nefes testlerinin tanısal değerini etkilememektedir. Ayrıca TNM evrelemesi esas alındığında Evre ı hastalar ile ileri evre hastalar arasında sonuç farklılığı meydana gelmemektedir. 2.Ekshalasyon Havasında Monoksitlerin Analizi Akciğer kanseri hastalarında sadece VOC lar değil diğer gazlar da çalışılmıştır; Liu CY ve ark. tarafından yapılarak 1998 yılında yayınlanan çalışmada ekshale edilen havadaki FeNO seviyesinde akciğer kanseri hastaları ile kontrol olgular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Koizumi ve ark. tarafından yapılarak 2001 yılında yayınlanan ve Wewel ve ark. tarafından yapılarak 2001 yılında yayınlanan çalışmalarda da akciğer kanserinin kemoterapi veya radyoterapi ile tedavisi sonrasında ekshalasyon havasındaki FeNO miktarında azalma olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmalarda elde edilen sonuçlara karşın FeNO seviyesinin sağlıklı insanlarda oldukça geniş bir spektrumda yer alması ve sigara içiminden

6 etkilenmesi dolayısıyla akciğer kanseri olanların olmayanlardan ayırt edilmesinde kullanımı uygun görülmemektedir. Hem oksijenaz antioksidan bir enzim olup hem in katabolize olarak karbonmonokside dönüşümünde rol oynamaktadır. Hem oksijenaz-1 farklı tümör dokularında yüksek miktarda sentezlenmekte ve tümöral hücre çoğalma ve büyümesinde antiapopitotik ve antioksidatif etkileriyle önemli rol oynamaktadır. Hem oksijenaz aktivitesinde tümöral aktivite esnasında meydana gelen artışın ekshalasyon havasındaki CO seviyesi ile belirlenebileceği öngörülmüş olsa da CO seviyesinin sigara içmeye bağlı olarak da artış göstermesi dolayısıyla bu ölçümün uygun olmayacağı sonucuna ulaşılmıştır. 3. Ekshalasyon Havası Kondensatının (Yoğuşuğunun) Analizi Akciğer Kanseri Taraması ve Elektronik Burun 1982 yılında Persaud ve ark tarafından multisensör gaz analizatörleri keşfedilmiş, bu tarihten sonra da çeşitli araştırmacılar insan nefesinin örneklenmesi ve içeriğindeki uçucu gazların analiz edilebilmesi için elektronik bir takım cihazların geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapmışlardır. Yapay koku alma cihazları gıda sektöründe kullanılmak üzere geliştirilmiş fakat daha sonra Tıp alanı dahil farklı alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Elektronik burun adıyla anılan bu cihazlar solunumla dışarıya verilen hava içerisindeki uçucu organik gazları tanıyabilme özelliği taşımaktadırlar.

7 Elektronik Burun analizinin akciğer kanseri taramasında kullanılmasında öne sürülen bir takım avantajları şu şekilde özetlenebilir; 1. Non- invaziv bir yöntemdir. 2. İleri evredeki hastalar da dahil olmak üzere herkese kolaylıkla uygulanabilmektedir. 3. Kısa aralıklarla tekrar edilebilme özelliği taşımaktadır. Elektronik Burun yöntemiyle exhale edilen havanın analizi avantajlarının yanısıra analiz edilmesi gereken bir çok bileşik içermesi dolayısıyla oldukça komplike bir işlem olması dezavantajı taşımaktadır. Elektronik burun sistemleri başlıca beş kısımdan oluşmaktadır; 1. Koku Taşıyıcı Sistem; Uçucu aromatik molekülleri koku kaynağından elektronik sensörlerin olduğu bölüme taşıyan sistem. 2. Sensörlerin Bulunduğu Çember; Bu kısım koku moleküllerinin absorbsiyonunda etkilenim olmaması açısından ısı ve nem ayarlaması yapılmış olan bölümdür. 3. Elektronik Dönüştürücü; Bu kısımda kimyasal sinyal elektronik sinyale dönüştürülür. 4. Dijital Dönüştürücü; Bu kısımda elektrik sinyali dijital sinyale dönüştürülür. 5. Bilgisayar Mikropressörü; Bu kısımda da dijital sinyaller okunarak istatistik yapılabilir özellikteki verilere dönüştürülür. Elektronik burun ile ilgili günümüze dek yapılan çalışmalarda astım, KOAH, uyku apne sendromu gibi bir çok hastalığın tanısında bu sistemlerin kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

8

9 Elektronik Burun testinin akciğer kanseri tanısındaki değerini inceleyen çalışmaların bazılarının sonuçları yukarıdaki tabloda özetlenilmeye çalışılmıştır. Bunun dışında yapılmış diğer çalışmalar ve sonuçları şunlardır; Rosella Blatt ve ark. tarafından yapılarak 2007 yılında yayınlanan çalışmaya 58 kontrol olgu ile 43 adet de farklı evrelerde akciğer kanseri hastası alınmıştır. Elektronik burun analizinin akciğer kanseri tanısında %92.6 doğruluğa, %95.3 sensitivite ve %90.5 spesifiteye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

10 Vanessa H. Tran ve ark. tarafından yapılarak 2010 yılında yayınlanan çalışmada 16 sı akciğer kanserli olmak üzere 89 kişi incelemeye alınmış, akciğer kanseri olanlar ile kontrolleri arasında analiz sonuçlarının istatistiksel olarak anlamlı fark gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Dragonieri ve ark. tarafından yapılarak 2011 yılında yayınlanan çalışmada 13 Malign plevral mezotelyoması olan, 13 uzun dönem asbest maruziyetli, ve 13 asbest maruziyeti olmayan sağlıklı olgu değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada MPM si olan olguların elektronik burun ile uzun dönem asbest maruziyeti olanlardan %80.8 doğruluk, %92.3 sensitivite ve %85.7 spesifite ile ayır edilebildiği, sağlıklı olgulardan da %84.6 doğruluk ile ayırt edilebildiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Elektronik burun testleri VOC ları da içeren kokulu moleküllerin kimyasal buhar sensörleri aracılığıyla analizini yapmaktadırlar. Machado ve ark. tarafından yapılarak 2005 yılında, Di Natale C ve ark. tarafından yapılarak 2003 yılında ve Dragonieri S ve ark. tarafından yapılarak 2009 yılında yayınlanan çalışmalarda akciğer kanseri vakalarının sağlıklı olgulardan Elektronik burun testleri ile ayırt edilebileceği sonucuna ulaşılmıştır; Di Natale ve ark. tarafından yapılarak 2003 yılında yayınlanan çalışmada elektronik burun analizi ile akciğer kanseri olguları %90 doğruluk ile ayırt edilebilmiştir. Machado ve ark. tarafından yapılarak 2005 yılında yayınlanan çalışmada da akciğer kanseri vakaları ile sigara içmeyen sağlıklılar ve farklı akciğer hastalıklarına sahip kişilerden oluşan kontroller arasında elektronik burun analizi ile farklı sonuçlar elde edildiği sonucuna

11 ulaşılmıştır. Ayrıca yine bu çalışmada akciğer kanseri vakalarının analiz sonuçlarının hastalık evresinden etkilenmediği, sigara içimi ve eşlik eden astım veya KOAH gibi akciğer hastalıklarının da analiz sonuçlarını değiştirmediği görülmüştür. Bu çalışmaya göre elektronik burun analizi akciğer kanseri tanısında %71.4 sensitivite ve %91.9 spesifiteye sahiptir. Ancak bu çalışmaların önemli kısıtlaması tek merkezli olmaları ve çok az sayıda hastayı çalışmaya dahil etmiş olmalarıdır. Yapılan çalışmalarda akciğer kanseri hastaları ile kontrollerin elektronik burun testi ile ayırt edilebileceği sonucuna ulaşılmış olsa da yazarlar tarafından kanserli olgularda da histolojik tipin analiz sonuçlarını etkileyeceği vurgulanmıştır. Bu konu ile ilgili Gendron ve ark. tarafından yapılarak 2007 yılında yayınlanmış çalışmada da benzer sonuca ulaşılmış ve hücre kültürü analizinde farklı histolojik tiplere ait hücre serilerinin elektronik burun analizlerinin birbirlerinden farklı olduğu gösterilmiştir. Elektronik Burun testlerinin akciğer kanseri taramasında kullanılmasının olası avantajları şunlardır; Yüksek tanısal sensitivitesinin olması, Uygulanım kolaylığı ve Dedektörlerin taşınabilir olması. Bu testlerin kullanılmasının bir takım dezavantajları da vardır; Ekshalasyon havasında herhangi bir bileşenin konsantrasyonunun çok yüksek olması durumunda tanısal sensitivitenin düşmesi, Ekshalasyon havasında su buharı bulunması durumunda tanısal sensitivitenin düşmesi, Uygun kalibrasyonun yapılamaması,

12 Sensörlerin kayması, Bazı sensörlerin kullanım ömrünün rölatif olarak kısa olması, Kantitatif veri elde edilememesi ve Her spesifik uygulama için uygun bir metod geliştirme gereksiniminin bulunması. Ekshalasyon havası analizlerinin akciğer kanseri taramasında kullanılabilmesi için bu analiz sonuçlarına çevrenin, beslenme ve eşlik eden hastalık gibi bir takım faktörlerin etkisinin incelendiği geniş çaplı çalışmaların yapılması gerekmektedir

13

IASLC Kongresi nin ardından

IASLC Kongresi nin ardından IASLC Kongresi nin ardından -Akciğer kanser epidemiyolojisi - Akciğer kanserinde tarama - Akciğer kanserli hastada sigara Dr Ülkü Yılmaz Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ. Doç.Dr.Filiz Koşar

AKCİĞER KANSERİ. Doç.Dr.Filiz Koşar AKCİĞER KANSERİ Doç.Dr.Filiz Koşar Akciğer Kanseri Nedir? Kanserler genellikle ilk ortaya çıktığı dokuya göre adlandırılır. Akciğer kanseri ilk önce akciğerde başlar Akciğerler göğüs boşluğumuzun büyük

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER

AKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER AKCİĞER KANSERİ Akciğer kanseri; akciğerlerde anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkar. Kanser hücreleri akciğerlere, komşu dokulara veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.

Detaylı

Tütsü ve Kanser. Tütsü Nedir ve Bileşenleri Nelerdir?

Tütsü ve Kanser. Tütsü Nedir ve Bileşenleri Nelerdir? Tütsü ve Kanser Tütsü Nedir ve Bileşenleri Nelerdir? Eski inanışlara göre kokusuyla kötülükleri uzaklaştırdığına inanılan tütsü geleneksel bir alışkanlık olarak özellikle batı kültüründe yer almıştır.

Detaylı

Over Kanseri Taraması ve İngiliz Grubu Over Kanseri Tarama Çalışması

Over Kanseri Taraması ve İngiliz Grubu Over Kanseri Tarama Çalışması Over Kanseri Taraması ve İngiliz Grubu Over Kanseri Tarama Çalışması Ovarian cancer screening and mortality in the UK Collaborative Trial of Ovarian Cancer Screening (UKCTOCS): a randomised controlled

Detaylı

Kanser Taraması. Dr. P. Fulden Yumuk Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İçHastalıkları ABD. Tıbbi Onkoloji BD. 5Aralık 2015

Kanser Taraması. Dr. P. Fulden Yumuk Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İçHastalıkları ABD. Tıbbi Onkoloji BD. 5Aralık 2015 Kanser Taraması Dr. P. Fulden Yumuk Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İçHastalıkları ABD. Tıbbi Onkoloji BD. 5Aralık 2015 2005 ve 2030'da KANSER *IARC 11 milyon Yeni Vaka 27 milyon 7 milyon Ölüm 17 milyon

Detaylı

Düşük Doz BT AC Kanser Taraması. Prof.Dr.Levent ELBEYLİ Türk Göğüs Cerrahisi Derneği YK.Bşk.

Düşük Doz BT AC Kanser Taraması. Prof.Dr.Levent ELBEYLİ Türk Göğüs Cerrahisi Derneği YK.Bşk. Düşük Doz BT AC Kanser Taraması Prof.Dr.Levent ELBEYLİ Türk Göğüs Cerrahisi Derneği YK.Bşk. Ulusal Kanser Tarama programları Serviks Kanseri Kolon Kanseri Meme Kanseri Türk Göğüs Cerrahisi Derneği Türkiye

Detaylı

(İnt. Dr. Doğukan Danışman)

(İnt. Dr. Doğukan Danışman) (İnt. Dr. Doğukan Danışman) *Amaç: Sigara ve pankreas kanseri arasında doz-yanıt ilişkisini değerlendirmek ve geçici değişkenlerin etkilerini incelemektir. *Yöntem: * 6507 pankreas olgusu ve 12 890 kontrol

Detaylı

Çalışma Ortamında Kişisel Maruziyet ve Ortam Ölçümleri

Çalışma Ortamında Kişisel Maruziyet ve Ortam Ölçümleri T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Çalışma Ortamında Kişisel Maruziyet ve Ortam Ölçümleri ZEKİYE KARAKAYA İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme

Detaylı

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI RAPOR BÜLTENİ İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI Tarih :11.09.2015 Kanser Vakaları ve Kanserden Ölüm Oranları Sayı :10 Hazırlayan H. Erkin SÜLEKLİ Katkıda Bulunanlar Saadet TURHAL Nurdan

Detaylı

FARMAKOLOJİYE GİRİŞ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

FARMAKOLOJİYE GİRİŞ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN FARMAKOLOJİYE GİRİŞ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Farmakoloji : İlaç Bilimi demektir. Farmakoloji ilaçların ve ilaç olabilme potansiyeli olan maddelerin kaynakları, aktiviteleri, etki mekanizmaları, yararları

Detaylı

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri...

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser Nedir? Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk

Detaylı

SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER

SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER TÜTÜN DUMANININ ZARARLARI 1 / 5 Tütün dumanına maruziyet, başkalarının içtikleri tütün ürününden soluduğumuz duman ya da yanan bir sigara, puro, pipo ve

Detaylı

1/10 PR _P-Hidrokarbon. PROSENSE P SERİSİ (P-XX25 ve P-XX23) HİDROKARBON (PATLAYICI) GAZ DEDEKTÖRLERİ UYGULAMA ALANLARI TEKNİK ÖZELLİKLER

1/10 PR _P-Hidrokarbon. PROSENSE P SERİSİ (P-XX25 ve P-XX23) HİDROKARBON (PATLAYICI) GAZ DEDEKTÖRLERİ UYGULAMA ALANLARI TEKNİK ÖZELLİKLER PR20160926-1_P-Hidrokarbon PROSENSE P SERİSİ (P-XX25 ve P-XX23) HİDROKARBON (PATLAYICI) GAZ DEDEKTÖRLERİ Prosense "P" serisi gaz dedektörleri havada bulunan Parlayıcı gaz buharlarının ve Patlayıcı gazların

Detaylı

MEME KANSERİ TARAMASI

MEME KANSERİ TARAMASI MEME KANSERİ TARAMASI Meme Kanseri Taramanızı Yaptırdınız Mı? MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR? Kadınlarda görülen kanserlerin %33 ü ve kansere bağlı ölümlerin de %20 si meme kanserine bağlıdır. Meme

Detaylı

Dräger Kızılötesi Sensörler Dräger Sensörleri

Dräger Kızılötesi Sensörler Dräger Sensörleri Dräger Kızılötesi Sensörler Dräger Sensörleri Dräger kızılötesi sensörler, mümkün olan en iyi ölçüm sonuçlarını sunar ve sensör zehirlerinden etkilenmez. Bu sensörlerin uzun kullanım ömrü, neredeyse hiçbir

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı

Detaylı

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar Aysun Manisalıgil, Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Medikal Fizik Anabilim Dalı Hücre ve Moleküller

Detaylı

KANSER TANIMA VE KORUNMA

KANSER TANIMA VE KORUNMA KANSER TANIMA VE KORUNMA Uzm. Dr Dilek Leyla MAMÇU Sunum İçeriği Genel Bilgiler Dünyada ve Ülkemizdeki son durum Kanser nasıl oluşuyor Risk faktörleri neler Tedavi seçenekleri Önleme mümkün mü Sorular/

Detaylı

METASTATİK BEYİN TÜMÖRLERİ Hazırlayan: Türk Nöroşirürji Derneği Nöroonkoloji Eğitim ve Araştırma Grubu (TURNOG)

METASTATİK BEYİN TÜMÖRLERİ Hazırlayan: Türk Nöroşirürji Derneği Nöroonkoloji Eğitim ve Araştırma Grubu (TURNOG) METASTATİK BEYİN TÜMÖRLERİ Hazırlayan: Türk Nöroşirürji Derneği Nöroonkoloji Eğitim ve Araştırma Grubu (TURNOG) Metastatik tümörler en sık görülen beyin tümörleridir. Her geçen yıl çok daha fazla sayıda

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU Temmuz 2014 OZON NEDİR Ozon (O 3 ) üç tane oksijen atomunun birleşmesi ile oluşmaktadır. Ozon, atmosferde

Detaylı

2014 2015 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 8. Eylül. 2014 26. Eylül. 2014)

2014 2015 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 8. Eylül. 2014 26. Eylül. 2014) 2014 2015 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 8. Eylül. 2014 26. Eylül. 2014) 8. Eylül. 2014. Pazartesi 8.30 9.20 Staj konusunda bilgilenme Dr. Şule Kaya 9.30 10.20 Göğüs hastalıklarında

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız

Detaylı

MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2009

MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2009 MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2009 KANSER NEDİR? Kanser; Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak

Detaylı

HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER

HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER A)HİDROJEN PEROKSİT Hidrojen peroksit; ısı, kontaminasyon ve sürtünme ile yanıcı özellik gösteren, renksiz ve hafif keskin kokuya sahip olan bir kimyasaldır ve

Detaylı

İş Hijyeni Ölçümleri ve Mevzuat

İş Hijyeni Ölçümleri ve Mevzuat T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İş Hijyeni Ölçümleri ve Mevzuat ZEKİYE KARAKAYA İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı İSGÜM

Detaylı

KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN

KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN 2005 DEN 2030 A DÜNYADA KANSER 7 milyon ölüm 17 milyon 11 milyon yeni vaka 27 milyon 25 milyon kanserli kişi

Detaylı

Arı sütünün besinsel içeriği aşağıdaki tabloda yer almaktadır

Arı sütünün besinsel içeriği aşağıdaki tabloda yer almaktadır Arı Sütü Arı sütü koyu kıvamda jelatinöz vasıfta olup beyaz-sarı renktedir. Arı sütü için uluslararası üretim standartları bulunmayıp Brezilya, Bulgaristan, Japonya ve İsviçre de uygulanan ulusal standartlar

Detaylı

1/9 PR _BTN-Hidrokarbon PROSENSE BTN SERİSİ (BTN-XX42) 0-50 LEL HİDROKARBON (PATLAYICI) GAZ DEDEKTÖRLERİ UYGULAMA ALANLARI TEKNİK ÖZELLİKLER

1/9 PR _BTN-Hidrokarbon PROSENSE BTN SERİSİ (BTN-XX42) 0-50 LEL HİDROKARBON (PATLAYICI) GAZ DEDEKTÖRLERİ UYGULAMA ALANLARI TEKNİK ÖZELLİKLER PR20160926-1_BTN-Hidrokarbon PROSENSE BTN SERİSİ (BTN-XX42) 0-50 LEL HİDROKARBON (PATLAYICI) GAZ DEDEKTÖRLERİ Prosense BTN serisi yanıcı-patlayıcı gaz dedektörleri açık ve kapalı ortamlarda gaz algılama

Detaylı

TRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD.

TRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD. TRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD. Minai OA, Dasgupta A, Mehta AC 2000 Tarihçe Schieppati 1949, 1958 akciğer kanseri TBNA, subkarinal

Detaylı

Prostat Kanseri Tanısında PSA yı Nasıl Kullanalım

Prostat Kanseri Tanısında PSA yı Nasıl Kullanalım Prostat Kanseri Tanısında PSA yı Nasıl Kullanalım Dr. Ö. Levent ÖZDAL Türkiye Yüksek İhtisas Hastanesi Üroloji Kliniği, Ankara Tarihçe 1979 da Wang ve ark. Prostat dokusunda PSA yı pürifiye ettiler Serumda

Detaylı

Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri

Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Environment International Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Hoş Geldiniz 23 Temmuz 2010 Wim van Doorn TEMĠZ HAVA NEDĠR? Temiz hava bileşimi Azot Oksijen Su buharı Diğer kirleticiler Karbon dioksit Organik

Detaylı

Koku Ölçüm Yöntemleri

Koku Ölçüm Yöntemleri Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Koku Ölçüm Yöntemleri HAZIRLAYANLAR: Prof. Dr. Aysel Atımtay Çevre Müh. Meltem Güvener ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 1 KOKU ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Elektronik

Detaylı

2013 2014 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 2. Eylül. 2013 20. Eylül. 2013)

2013 2014 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 2. Eylül. 2013 20. Eylül. 2013) 2013 2014 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 2. Eylül. 2013 20. Eylül. 2013) 2. Eylül. 2013. Pazartesi 8.30 9.20 Staj konusunda bilgilenme Dr. Şule Kaya 9.30 10.20 Göğüs hastalıklarında

Detaylı

TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM

TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI VE PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ Başlıca tütün ürünleri nelerdir? SİGARA ELEKTRONİK SİGARA PİPO PURO NARGİLE ESRAR

Detaylı

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI RAPOR BÜLTENİ İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI Tarih: 10/09/2015 Sayı : 8 Dünya Lenfoma Farkındalık Günü 15 Eylül 2015 Hazırlayan Neşet SAKARYA Birkaç dakikanızı ayırarak ülkemizde 2011

Detaylı

2015 2016 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Görevli Öğretim Üyeleri: Prof. Dr.

2015 2016 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Görevli Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. 2015 2016 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Görevli Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Ahmet Akkaya Prof. Dr Münire Çakır Doç.Dr. Ahmet Bircan Doç Dr. Önder Öztürk

Detaylı

İŞ HİJYENİ ÖLÇÜMLERİ. Hüsamettin ÇOBAN ÇEDFEM

İŞ HİJYENİ ÖLÇÜMLERİ. Hüsamettin ÇOBAN ÇEDFEM İŞ HİJYENİ ÖLÇÜMLERİ Hüsamettin ÇOBAN ÇEDFEM yasal dayanak 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Bölüm:2 Madde:10 Fıkra:4 İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların

Detaylı

ONAYLI. kanser tanı ve takip testi

ONAYLI. kanser tanı ve takip testi ONAYLI Kanser: Dünya çapında ölüme yol açan nedenler arasında ikinci sıradadır. Gün geçtikçe artan insidansı ile önemli bir sağlık sorunudur. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Ulusal Kanser Politikaları

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

Manisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski

Manisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski Manisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski Koray Ömer Erdurak 1, Pınar Erbay Dündar 2, Beyhan Cengiz Özyurt 2, Eva Negri 3, Carlo La Vecchia 3, Ziya Tay 1 1 Manisa

Detaylı

IDC Savunma Sanayii. Antikor tabanlı tanımlama sistemleri birçok üstün özellikler sahiptir. Yüksek hassasiyette ve kısa sürede hızlı sonuç üretme.

IDC Savunma Sanayii. Antikor tabanlı tanımlama sistemleri birçok üstün özellikler sahiptir. Yüksek hassasiyette ve kısa sürede hızlı sonuç üretme. IDC Savunma Sanayii Biyolojik Tabanlı Tanımlama Sistemleri Antikor tabanlı tanımlama sistemleri, biyolojik madde ve mikroorganizmaların tespitinde sayısal ve ayırt edici sonuçlar ile ortamda bulunan biyolojik

Detaylı

Mide Kanseri Tanısı Olan Hastalarda Lenf Nodu Tutulum Oranı ve Sağkalım İlişkisi

Mide Kanseri Tanısı Olan Hastalarda Lenf Nodu Tutulum Oranı ve Sağkalım İlişkisi Mide Kanseri Tanısı Olan Hastalarda Lenf Nodu Tutulum Oranı ve Sağkalım İlişkisi Deniz Eda Orhan, Ayşenur Şahin, Irmak Üstündağ, Cenk Anıl Olşen, Aziz Mert İpekçi Danışmanlar: Doç. Dr. Ömer Dizdar Dr.

Detaylı

SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS

SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS Prof. Dr. Metin Akgün Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Çiçek TaĢıyıcısı, Diego Riviera Sunum Planı Meslek hastalığı tanısı İlliyet bağı Ġndeks

Detaylı

Portatif Ölçüm Cihazları ile Gaz Kirleticilerin Ölçümleri

Portatif Ölçüm Cihazları ile Gaz Kirleticilerin Ölçümleri Portatif Ölçüm Cihazları ile Gaz Kirleticilerin Ölçümleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160 Buca-İzmir Tel: 0232 3017113 Faks: 0232

Detaylı

Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 11 Mayıs 2011 Kocaeli

Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 11 Mayıs 2011 Kocaeli ÇALIŞMA ÇALIŞMA HAYATI HAYATI VE VE SİGARA SİGARA Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı nbilir@hacettepe.edu.tr 11 Mayıs 2011 Kocaeli SİGARA İÇMEK İSTEYEN MADENCİLER

Detaylı

12 HÜCRESEL SOLUNUM GLİKOLİZ VE ETİL ALKOL FERMANTASYONU

12 HÜCRESEL SOLUNUM GLİKOLİZ VE ETİL ALKOL FERMANTASYONU 12 HÜCRESEL SOLUNUM GLİKOLİZ VE ETİL ALKOL FERMANTASYONU HÜCRESEL SOLUNUM HÜCRESEL SOLUNUM Besinlerin hücre içerisinde parçalanması ile ATP üretimini sağlayan mekanizmaya HÜCRESEL SOLUNUM denir. Canlılar

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Sema Yurdakul, Mihriban Civan, Gürdal Tuncel Eylül, 2015 1. Giriş

Detaylı

Tüberkülozda Yeni Tanı Metodları (Quantiferon)

Tüberkülozda Yeni Tanı Metodları (Quantiferon) Tüberkülozda Yeni Tanı Metodları (Quantiferon) Tüberküloz bütün yaş gruplarında görülen ve tüm sistemleri tutabilen bir hastalıktır. Tüberküloz prevalansının yüksek olduğu toplumlarda genellikle çocuk

Detaylı

GAZ, ISI, RADYASYON ÖLÇÜM CİHAZLARI

GAZ, ISI, RADYASYON ÖLÇÜM CİHAZLARI GAZ, ISI, RADYASYON ÖLÇÜM CİHAZLARI CO 262 CO ( KARBON MONOKSİT ) MONİTÖRÜ Karbon Monoksit ( CO ) 3. Grup Zehirli gaz olup, hemen her yangında ortaya çıkar. Kan zehiridir. Akciğerlerden hücrelere oksijen

Detaylı

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır Toraks Derneği, Göğüs Hastalıkları Uzmanları ve solunum hastalıkları alanında çalışan diğer uzmanlık dallarındaki hekimler tarafından 1992 de kurulan bir ulusal uzmanlık derneğidir. Toraks Derneği nin

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS CERRAHİSİ ANABİLİM DALI 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM-V DERS PROGRAMI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS CERRAHİSİ ANABİLİM DALI 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM-V DERS PROGRAMI DÖNEM-V DERS PROGRAMI TEORİK DERSLER: 1- Toraksın cerrahi anatomisi (Yrd.Doç.Dr.Rasih YAZKAN) 2- Göğüs cerrahisinde invaziv tanı yöntemleri (Yrd.Doç.Dr.Rasih YAZKAN) 3- VATS (Video yardımlı torakoskopik

Detaylı

Meme ve Over Kanserlerinde Laboratuvar: Klinisyenin Laboratuvardan Beklentisi

Meme ve Over Kanserlerinde Laboratuvar: Klinisyenin Laboratuvardan Beklentisi Meme ve Over Kanserlerinde Laboratuvar: Klinisyenin Laboratuvardan Beklentisi Dr. Handan Onur XXI. Düzen Klinik Laboratuvar Günleri, Ankara, 23 Ekim 2011 MEME KANSERİ Meme Kanseri Sıklıkla meme başına

Detaylı

Alpha-Fetoprotein. (AFP-L3) ve Des-Gamma. Protrombin (DCP) in Hepatosellüler. ndaki Yerleri; Türk Hasta Grubunda Đlk

Alpha-Fetoprotein. (AFP-L3) ve Des-Gamma. Protrombin (DCP) in Hepatosellüler. ndaki Yerleri; Türk Hasta Grubunda Đlk Lectin-Reactive Alpha-Fetoprotein (AFP-L3) ve Des-Gamma Gamma-Carboxy Protrombin (DCP) in Hepatosellüler ler Kanser (HCC) Tanısındaki ndaki Yerl; Türk Hasta Grubunda Đlk Çalışma A. Kadir Dökmeci 1, Robert

Detaylı

NAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ

NAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ NAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ Dinç Süren 1, Mustafa Yıldırım 2, Vildan Kaya 3, Ruksan Elal 1, Ömer Tarık Selçuk 4, Üstün Osma 4, Mustafa Yıldız 5, Cem

Detaylı

LABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ. İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi

LABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ. İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi LABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi 06.03.2018-ANTALYA GEREKÇE 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kimyasal Maddelerle

Detaylı

1- Aşağıdakilerden hangisi Aşındırıcı sembolüdür? a. b. c. d. CEVAP: D. 2- Aşağıdakilerden hangisi Yanıcı sembolüdür? a. b. c. d.

1- Aşağıdakilerden hangisi Aşındırıcı sembolüdür? a. b. c. d. CEVAP: D. 2- Aşağıdakilerden hangisi Yanıcı sembolüdür? a. b. c. d. 1- Aşağıdakilerden hangisi Aşındırıcı sembolüdür? 2- Aşağıdakilerden hangisi Yanıcı sembolüdür? 3- Aşağıdakilerden hangisi Zararlı Madde sembolüdür? 4- Aşağıdakilerden hangisi Oksitleyici (Yükseltgen)

Detaylı

Güncel Verilerle Prostat Kanseri Taranmalı mı? Dr. Bülent Akdoğan Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı

Güncel Verilerle Prostat Kanseri Taranmalı mı? Dr. Bülent Akdoğan Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Güncel Verilerle Prostat Kanseri Taranmalı mı? Dr. Bülent Akdoğan Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı 4 Nisan 2014 TESTOSTERON ETKĠSĠ PCa erken tanısı Şüpheli rektal muayene ve/veya

Detaylı

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ Hazırlayan: Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 1 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI TANITIM

Detaylı

Sedef Hastalığının Tedavisi

Sedef Hastalığının Tedavisi Sedef Hastalığının Tedavisi Sedef hastalığı için geliştirilmiş olan tedavi hastalığın temel mekanizmalarının ve hücre farklılaşmasının kontrol mekanizmalarının doğru çözümlenmelerine dayanmaktadır. Daha

Detaylı

TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006

TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 1 Tümör (kanser), Vücudumuzun herhangi bir hücre veya hücre topluluğunun kontrolsüz bir şekilde çoğalması, büyümesi,

Detaylı

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.

Detaylı

8-Biyolojik İzleme. Volkan Dündar

8-Biyolojik İzleme. Volkan Dündar 8-Biyolojik İzleme Volkan Dündar Biyolojik izlemenin tanımı 1 Biyolojik izleme: Tehlikeli maddelerin, Metabolitlerinin ya da bunların biyokimyasal veya biyolojik etkilerinin parametrelerinin varlığında

Detaylı

ERKEN EVRE OVER KANSERİ VE BORDERLİNE OVER TÜMÖRLERİ. Dr. Derin KÖSEBAY

ERKEN EVRE OVER KANSERİ VE BORDERLİNE OVER TÜMÖRLERİ. Dr. Derin KÖSEBAY ERKEN EVRE OVER KANSERİ VE BORDERLİNE OVER TÜMÖRLERİ Dr. Derin KÖSEBAY OVER KANSERİ Over kanseri tanısı koyulduktan sonra ortalama 5 yıllık yaşam oranı %35 civarındadır. Evre I olgularında 5 yıllık yaşam

Detaylı

Solunum. Solunum ve odunsu bitkilerin büyümesi arasında yüksek bir korelasyon bulunmaktadır (Kozlowski ve Pallardy, 1997).

Solunum. Solunum ve odunsu bitkilerin büyümesi arasında yüksek bir korelasyon bulunmaktadır (Kozlowski ve Pallardy, 1997). SOLUNUM Solunum Solunum, canlı hücrelerdeki organik maddelerin oksidasyonuyla, enerjinin açığa çıkarılması olayı olarak tanımlanır. Açığa çıkan enerji, kimyasal enerji (ATP) olarak depolanır. Solunum ürünleri,

Detaylı

DOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI

DOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI DOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI Domuz gribi nedir? Domuz gribi, A(H1N1) tipi virüsten kaynaklanan, insanlarda hastalığa yol açan viral bir hastalıktır. Hastalık ilk kez Meksika ve ABD de görülmüş ve

Detaylı

Farmasötik Toksikoloji

Farmasötik Toksikoloji Farmasötik Toksikoloji 2014 2015 2.Not Doç.Dr. Gül ÖZHAN Absorbsiyon Kan hücreleri Dağılım Dokularda depolanma Eliminasyon Kimyasal Serum proteinleri Kan veya plazma Etki bölgesi Metabolizma Eliminasyon

Detaylı

VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU. Dr.Serdar Onat

VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU. Dr.Serdar Onat VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU Dr.Serdar Onat VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU Vena Cava Superiorda kan akımının tıkanıklığa uğraması sonucu gelişen klinik tablodur. Acil olarak tanısal değerlendirme ve tedaviyi

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI-3 PROF.DR.SARPER ERDOĞAN

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI-3 PROF.DR.SARPER ERDOĞAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI-3 PROF.DR.SARPER ERDOĞAN Meslek Hastalıkları-3 Meslek Hastalıkları Listesi Meslek Hastalıklarının Tıbbi ve Yasal Tanı Koyma Süreci

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı Göğüs Cerrahisi Akciğer Kanserinde Anamnez ve Fizik Muayene Bulguları Giriş Akciğer kanseri ülkemizde 11.5/100.000 görülme sıklığına

Detaylı

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU 13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.

Detaylı

G1/S FAZ SPESİFİK PROTEİN, SİKLİN D1 VE ANTİ-APOPTOPİK BCL-XL PROTEİNİN EKSPRESYONUNU BASKILAYARAK İŞLEV GÖREN BİR ANTİ-

G1/S FAZ SPESİFİK PROTEİN, SİKLİN D1 VE ANTİ-APOPTOPİK BCL-XL PROTEİNİN EKSPRESYONUNU BASKILAYARAK İŞLEV GÖREN BİR ANTİ- 1 Tarifname G1/S FAZ SPESİFİK PROTEİN, SİKLİN D1 VE ANTİ-APOPTOPİK BCL-XL PROTEİNİN EKSPRESYONUNU BASKILAYARAK İŞLEV GÖREN BİR ANTİ- KARSİNOJENİK ADJUVAN FORMÜLASYON Teknik Alan Buluş, G1/S faz spesifik

Detaylı

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI AMAÇ Kanser ön ya da kesin tanılı hastalarda radyolojik algoritmayı belirlemek ÖĞRENİM HEDEFLERİ Kanser riski olan hastalara doğru radyolojik tetkik

Detaylı

TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM. Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD

TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM. Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD devrim@ankara.edu.tr 2 Tümör Belirteçleri Tümör veya oluşan tümöre karşı vücudun diğer

Detaylı

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR? KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin

Detaylı

Üst Üriner Sistem Kanserleri

Üst Üriner Sistem Kanserleri Üst Üriner Sistem Kanserleri Sitopatolojinin Önemi Kutsal Yörükoğlu Dokuz Eylül ÜTF Patoloji ABD ÜROTELYUM Urogenital sinus Mezonefrik duktus KARSİNOGENEZ Klonal gelişim teorisi Alan teorisi İntraluminal

Detaylı

Malnutrisyon ve İnflamasyonun. Hasta Ötiroid Sendromu Gelişimine imine Etkisi

Malnutrisyon ve İnflamasyonun. Hasta Ötiroid Sendromu Gelişimine imine Etkisi Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi Hastalarında Malnutrisyon ve İnflamasyonun Hasta Ötiroid Sendromu Gelişimine imine Etkisi Ebru Karcı, Erkan Dervişoğlu lu, Necmi Eren, Betül Kalender Kocaeli Üniversitesi,

Detaylı

ANADOLU UOB PASİF ÖRNEKLEYİCİSİNİN TİCARİ PASİF ÖRNEKLEYİCİLERLE PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

ANADOLU UOB PASİF ÖRNEKLEYİCİSİNİN TİCARİ PASİF ÖRNEKLEYİCİLERLE PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMALARI 6.ULUSAL HAVA KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ SEMPOZYUMU (HKK2015) 7-9 Ekim 2015, İzmir ANADOLU UOB PASİF ÖRNEKLEYİCİSİNİN TİCARİ PASİF ÖRNEKLEYİCİLERLE PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMALARI Özlem ÖZDEN ÜZMEZ, Akif

Detaylı

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI Yrd. Doç. Dr. Arif Onur EDEN ERZİNCAN ÜNİVERİSTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI AKUT KORONER SENDROM (AKS) Tanı Kriterleri:

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Harbiye Mah. Hürriyet Cad. No:118/A Dikmen 06460 ANKARA/TÜRKİYE Tel : 0312 480 12 39 Faks : 0312 481 48 54 E-Posta : bilgi@floramuhendislik.com.tr

Detaylı

Yeni Nesil Optik ve Elektronik Malzemeler: Tasarım Sentez ve Uygulamalar

Yeni Nesil Optik ve Elektronik Malzemeler: Tasarım Sentez ve Uygulamalar Yeni esil Optik ve Elektronik Malzemeler: Tasarım Sentez ve Uygulamalar Dr FATİH ALGI falgi@comu.edu.tr Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Organik Malzeme Laboratuvarı (LOM) 25.01-02.02.2014 1 Sensör

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : 1348. Sk. Keremoğlu İş Merkezi No:2/Am Konak 35510 İZMİR/TÜRKİYE Tel : 0 232 369 15 85 Faks : 0 232 368 65 14 E-Posta : ulusoy@ulusoyissagligi.com

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ. hakkında her şey T Ü S A D

AKCİĞER KANSERİ. hakkında her şey T Ü S A D AKCİĞER KANSERİ hakkında her şey Akciğer Kanseri Çalışma T Ü S A D Grubu risk altındakiler Akciğer kanseri, normal akciğer hücrelerinin kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde tümör oluşturması durumudur.

Detaylı

Odyolog. Bilimsel yayınlarda «odyoloji» ve «odyolog» kavramlarının kullanımı ilk 1946 yılına dayanır

Odyolog. Bilimsel yayınlarda «odyoloji» ve «odyolog» kavramlarının kullanımı ilk 1946 yılına dayanır ODYOLOJİ NEDİR? Odyoloji İşitme bilimi 1927 de ABD de işitme konuşma ile ilgili meslek sahipleri «American Academy of Speech Correction» adı altında örgütlenmişlerdir Aynı kuruluş 1947 yılında «American

Detaylı

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52.

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52. İ Ç İ NDEKİ LER Ön Söz xiii K I S I M 1 Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1 BÖLÜM 1 Giriş 3 1.1 Su 4 1.2 Atık Sular ve Su Kirliliği Kontrolü 5 1.3 Endüstriyel ve Tehlikeli Atıklar

Detaylı

OVER KANSERİ. Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over kanseri neden olur?

OVER KANSERİ. Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over kanseri neden olur? OVER KANSERİ Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over hücrelerinden kaynaklanan kanserdir. Kadınlarda yumurtalıklara over denir. Over ler döllenme için gerekli yumurtaların hazırlandığı ve kadın hormonlarının

Detaylı

TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHİ DERNEĞİ ANALKANS

TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHİ DERNEĞİ ANALKANS TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHİ Sİ DERNEĞİ ANALKANS ER TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHĠSĠ DERNEĞĠ ANAL KANSER NEDİR? Vücudumuzdaki normal hücrelerin çoğalması sırasındaki kontrol mekanizmalarının değişmesi (genetik

Detaylı

Tıbbi kaynakların son derece kısıtlı olması var olan kaynaklarında etkin

Tıbbi kaynakların son derece kısıtlı olması var olan kaynaklarında etkin GİRİŞ: Tıbbi kaynakların son derece kısıtlı olması var olan kaynaklarında etkin Kullanılmaması sonucu her yıl yüz binlerce kişi hayatını kaybediyor. Tıpta ve sağlık Sistemlerinde sayısal tekniklerin kullanılması

Detaylı

Atmosfer Kimyası Neden Önemli?

Atmosfer Kimyası Neden Önemli? ÇEV 715 Atmosfer Kimyası Özgür ZEYDAN (PhD.) http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Atmosfer Kimyası Neden Önemli? Atmosfere salınan antropojenik ve doğal emisyonların atmosferin fiziksel ve kimyasal yapısını

Detaylı

Teknik Katalog [Gaz Ölçüm Cihazı]

Teknik Katalog [Gaz Ölçüm Cihazı] Teknik Katalog [Gaz Ölçüm Cihazı] [AQ-500] PCE Teknik Cihazlar Paz. Tic. Ltd.Şti. Halkalı Merkez Mah. Pehlivan Sok. No 6/C 34303 Küçükçekmece/ İstanbul Türkiye Mail: info@pce-cihazlari.com.tr Telefon:

Detaylı

Akciğer Radyoterapisinde RPM. Berna Savaş Özel Onkomer Onkoloji Merkezi, İzmir

Akciğer Radyoterapisinde RPM. Berna Savaş Özel Onkomer Onkoloji Merkezi, İzmir Akciğer Radyoterapisinde RPM Berna Savaş Özel Onkomer Onkoloji Merkezi, İzmir Özel Onkomer Onkoloji Merkezi (1997- ) 3 Boyutlu Konformal Radyoterapi(2000- ) Dinamik IMRT (Yoğunluk Ayarlı Yoğunluk Ayarlı)

Detaylı

Dräger Pac 3500 Tekli Gaz Algılama Cihazı

Dräger Pac 3500 Tekli Gaz Algılama Cihazı Dräger Pac 3500 Tekli Gaz Algılama Cihazı Hızlı, güvenilir, doğru ve 2 yıla kadar bakım gerektirmez: Dräger Pac 3500, karbon monoksit, hidrojen sülfür veya oksijenin endüstriyel kişisel izlenmesi için

Detaylı

KANSER İSTATİSTİKLERİ

KANSER İSTATİSTİKLERİ 1 KANSER İSTATİSTİKLERİ Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk sağlığı sorunudur. Tanı olanaklarının gelişmesi ve

Detaylı

Kalibrasyon Gazı ve Aksesuarları Kalibrasyon ve Bump Testi

Kalibrasyon Gazı ve Aksesuarları Kalibrasyon ve Bump Testi Kalibrasyon Gazı ve Aksesuarları Kalibrasyon ve Bump Testi Ekipmanın kalibrasyonu, ekipmanın güvenle çalıştırılmasını ve işlevselliğini sağlayacak, aynı zamanda da ilgili yasa ve yönetmelik hükümlerini

Detaylı

Dräger Pac 5500 Tekli Gaz Algılama Cihazı

Dräger Pac 5500 Tekli Gaz Algılama Cihazı Dräger Pac 5500 Tekli Gaz Algılama Cihazı Uzun süreli görevler, onun uzmanlığı: tekli gaz cihazı Dräger Pac 5500'ün ömür sınırlaması yoktur ve karbon monoksit, hidrojen sülfür veya oksijenin hızlı ve doğru

Detaylı

Malignite Kaynaklı Plevra Sıvılarında CEA, CA 15-3, CA 19-9, CA 125, CA 72-4 ve AFP Düzeyinin Tanısal Değeri

Malignite Kaynaklı Plevra Sıvılarında CEA, CA 15-3, CA 19-9, CA 125, CA 72-4 ve AFP Düzeyinin Tanısal Değeri Malignite Kaynaklı Plevra Sıvılarında CEA, CA 15-3, CA 19-9, CA 125, CA 72-4 ve AFP Düzeyinin Tanısal Değeri Ali BORAZAN*, Nesrin BİLGİÇLİ** * Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

EMİSYON ÖLÇÜMLERİ GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM ÖLÇÜMLERİ İMİSYON VE HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ÖLÇÜMLERİ SGS ÇEVRE

EMİSYON ÖLÇÜMLERİ GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM ÖLÇÜMLERİ İMİSYON VE HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ÖLÇÜMLERİ SGS ÇEVRE EMİSYON ÖLÇÜMLERİ GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM ÖLÇÜMLERİ İMİSYON VE HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ÖLÇÜMLERİ SGS ÇEVRE SGS ÇEVRE SGS ÇEVRE LABORATUVARI SGS Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları

Detaylı

FERMENTASYON. Bir maddenin bakteriler, mantarlarve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek

FERMENTASYON. Bir maddenin bakteriler, mantarlarve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek FERMENTASYON Bir maddenin bakteriler, mantarlarve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek kimyasal olarak çürümesi olayıdır Fermantasyon anaerobik şartlarda, glikoliz

Detaylı