ULUSAL MĠKROBĠYOLOJĠ STANDARTLARI (UMS)

Transkript

1 Basıldığında KONTROLSUZ KOPYA niteliğindedir. ULUSAL MĠKROBĠYOLOJĠ STANDARTLARI (UMS) Trikrom Boyama (DıĢkı Örneklerinin Parazitolojik Ġncelemesi için) Hazırlayan Birim Klinik Parazitoloji Tanı Standartları ÇalıĢma Grubu Onaylayan Birim Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kategori Parazitoloji Bölüm Test prosedürleri Standart No P-TP-04 Sürüm No 1.1 Onay tarihi Geçerlilik tarihi Sürüm no Tarih Değişiklik

2 İÇİNDEKİLER KAPSAM VE AMAÇ... 3 KISALTMALAR VE TANIMLAR... 3 GENEL BĠLGĠ... 3 TEKNĠK BĠLGĠLER Test için asgari laboratuvar koģulları Trikrom boyamanın yapılması Preparatların değerlendirilmesi/yorumlanması Olası sorunlar/kısıtlılıklar... 9 EKLER Ek-1 Trikrom boya reaktiflerinin hazırlanması ĠLGĠLĠ DĠĞER UMS BELGELERĠ KAYNAKLAR Sayfa 2 / 12 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları / Sürüm: 1.1 / P-TP-04 / Test Prosedürleri / Parazitoloji

3 Kapsam ve Amaç Boyalı dıģkı yaymaları bağırsak protozoonlarının tanımlanması için en önemli yöntemlerden biri olarak kabul edilir. Boyalı yaymalar kistlerin ve trofozoitlerin tespiti ve tanımlanmasını kolaylaģtırır. Ayrıca karģılaģılan protozoonların kalıcı preparatları elde edilebilir. Bu nedenlerle rutin parazitolojik inceleme için gelen bütün örneklere kalıcı boyama uygulanması önerilmektedir (1). Kalıcı boyama yöntemleri arasında trikrom boyama bilhassa Entamoeba histolytica nın tanımlanmasında laboratuvarda kullanılması gereken asgari teknik olarak da ayrı bir yere sahiptir. E. histolytica bildirimi zorunlu bir etkendir (2), ancak sürveyans kapsamında toplanan verilerin gerçek durumu yansıttığı tartıģmalıdır. Çünkü ülkemizdeki klinik laboratuvarların oldukça azı (%11.3) geçerli teknikleri * kullanarak sonuç verebilmektedir (3). Vakaların önemli bir kısmının bu nedenle hatalı tanı aldığı düģünülürse hem hasta yönetiminin hem de enfeksiyonun kontrolüne yönelik çabaların olumsuz yönde etkilendiği tahmin edilebilir. Dolayısı ile uygun bir prosedürün el altında olması doğru tanının yaygınlaģmasını teģvik edeceği için önemli görünmektedir. Bu UMS nin amacı baģta E. histolytica nın tanısı olmak üzere direkt bakıda atlanabilen protozoonların boyalı preparatlarda görülme olasılığını artırmak ve tür ayrımını yapabilmek için kullanılan trikrom boyama yönteminin verilmesidir. Kısaltmalar ve Tanımlar buffy-coat Santrifüj edilmiģ antikoagülanlı kanın eritrosit tabakası ve plazması arasında kalan ve beyaz kan hücrelerini içeren (bulutsu) katmanı. PVA SAF Polivinil alkol (fiksatif) Sodyum asetat - asetik asit - formol (fiksatif) Genel Bilgi Protozoon kistleri, trofozoitleri ve bazı helmint yumurtalarının kırılma indeksleri suya yakın olduğundan, bunların içyapılarını daha ayrıntılı görmek için boyama teknikleri gereklidir. Ayrıca boyanmıģ örnekler sonuçların saklanabilmesini sağlar. Trikrom boyama Gomori'nin boyama tekniğinin bir modifikasyonudur ve Gomori- Wheatley boyaması olarak da adlandırılır. Gomori'nin boyama metodu histolojik doku kesitlerinde özellikle fosfataz ve lipaz enzimlerinin yanı sıra bağ dokusu fibrillerini ve sekretuvar granülleri göstermek için kullanılır (1,4,5). Trikrom boyama yöntemi, bağırsak protozoonlarının tanınmasında parazitlerin artefaktlar, konak hücreleri ve maya hücrelerinden ayırt edilmesinde kullanılan bir kalıcı boyama yöntemidir. Konsantrasyon iģlemi uygulanmıģ dıģkı örneklerine uygulanabileceği gibi taze dıģkı örneklerine de uygulanabilmektedir (4,5). * Standart vaka tanımına göre asgari geçerli teknik trikrom boyamadır. AraĢtırma, laboratuvarların büyük kısmının (%88.7) E.histolytica tanısında sadece direkt mikroskobik incelemeye dayalı sonuç verdiklerini ortaya çıkarmıģtır. Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 3 / 12 Parazitoloji / Test Prosedürleri / P-TP-04 / Sürüm: 1.1 /

4 Trikrom boyama yönteminin en önemli avantajları; iyi boyanan organizmaların yapılarını ayrıntılı olarak göstermesi, direkt incelemede gözden kaçabilecek protozoonların daha kolay tanınabilmesi, preparatın bozulmadan uzun süre saklanabilmesi ve pozitif örneklerin eğitim amaçlı kullanılabilmesidir. Ayrıca incelemenin ertelenebilmesi, pozitif preparatların referans olarak kullanılabilmesi ve kuģkulu tanılarda preparatların gönderilerek konsültasyon istenebilmesi gibi baģka önemli avantajları da vardır (1,5). Trikrom boyama yönteminin dezavantajı ise tanının morfolojik esaslara göre yapılması nedeniyle, E. histolytica gibi patojenliği ispat edilmiģ türlerin Entamoeba dispar dan ayrımını yapmada yetersiz kalmasıdır. Fiksasyonu iyi yapılmamıģ yaymalarda boyamanın sonucu protozoonların morfolojik farklılıklarını yeterli ölçüde sergileyememektedir. Bazı araģtırıcılar trikrom boyama yönteminde fiksatif olarak hazırlanması kolay ve ucuz olan SAF ı önermektedirler; çünkü bu fiksatifte saklanmıģ dıģkı örneklerine uygulanan trikrom boyasıyla daha baģarılı sonuçlar elde edildiği gözlenmiģtir (1,5). Her dıģkı örneğinde hazırlanması önerilen kalıcı boyaların en yaygın kullanılanları trikrom ve demir hemotoksilen boyalarıdır. Demir hematoksilene oranla daha kolay ve daha az zaman alıcı olan trikrom boyası, özellikle Blastocystis spp ve Dientamoeba fragilis gibi direk taze bakı ile ayırt edilmesi güç organizmaların tanısında da çok yararlıdır (1,4,5). Teknik Bilgiler 1 Test için asgari laboratuvar koģulları 1.1. Laboratuvar güvenliği Potansiyel enfeksiyöz organizmalar içerebileceği için parazitolojik inceleme örnekleri ile ilgili testler asgari BGD2 laboratuvar Ģartlarında gerçekleģtirilmeli ve daima Ulusal Laboratuvar Güvenliği Rehberi nde belirtilen standart güvenlik önlemleri uygulanmalıdır. Örnekler koruyucu maddelerle fikse edilmiģ olsalar bile bu önlemler alınmalıdır; çünkü hala enfeksiyöz olabilirler. Bazı parazit ookist ve kistleri formol solüsyonu ile fikse edildikten günler, hatta haftalar sonra canlılıklarını yitirirler; örneğin, Ascaris lumbricoides yumurtaları formolde saklandığında bile geliģmeye devam edebilir ve enfeksiyözdür. BoyanmıĢ lamlar kesici-delici atık kabul edilir ve kesinlikle kesici-delici atık kutusuna atılırlar! Diğer biyolojik kirlilerin konduğu torbalara atılmaları halinde torbayı deler ve ciddi infeksiyöz risk oluģtururlar. Kullanılan bazı fiksatiflerde bulunan cıva kanserojendir! Ġlgili kimyasal güvenlik tedbirleri alınarak kullanılmalıdır Sorumluluklar ve asgari personel gerekleri Bu UMS yi kullanacak laboratuvar personeli; (i) tekniğin uygulanmasından önce, amaçlanan kullanım ile ilgili eğitim almıģ olmalı; (ii) tekniğe tüm yönleriyle aģina olmalı, ve (iii) daima tüm laboratuvar güvenlik kurallarına uymalıdır. Sayfa 4 / 12 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları / Sürüm: 1.1 / P-TP-04 / Test Prosedürleri / Parazitoloji

5 Bu UMS nin uygulanmasından analist; tekniğin prosedüre uygun yapılmasını sağlamaktan ve denetimi, değerlendirilmesi ve onaylanmasından (sonucun doğru ve güvenilir olmasından) Tıbbi Mikrobiyoloji/Parazitoloji Uzmanı sorumludur. Laboratuvara amibiyaz ön tanısı ile gelmiģ örnekler veya bütün kanlı/mukuslu dıģkı örnekleri ya da invaziv bir teknik kullanılarak alınmıģ örnekler en kısa sürede ve mutlaka Tıbbi Mikrobiyoloji/Tıbbi Parazitoloji Uzmanı tarafından bizzat incelenmeli, değerlendirilmeli ve sonuçlandırılmalıdır Örnek, Reaktif, Donanım İnceleme örnekleri DıĢkı, sigmoidoskopik ve duodenal örnekler trikrom boyanabilir. Trikrom boyama pratikte en çok dıģkı örneklerinin boyanması için kullanılır. DıĢkı örnekleri taze olarak incelenmelidir; hemen incelenemeyecekse fiksatifler içinde saklanabilir (fiksatiflerle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. UMS P-ÖY-01). ġekilli dıģkılar ise, hemen incelenemediği durumlarda 1-2 saat için buzdolabında saklanabilir. DıĢkı örneği genellikle aģağıdaki gibi olabilir: (a) Taze dıģkı örneğinden lam üzerine yayılmıģ ve hemen Schaudinn fiksatifi ile sabitlenmiģ yayma; veya (b) PVA da korunmuģ (PVA içinde gelmiģ) dıģkıdan bir lam üzerine hazırlanmıģ ve kurutulmuģ yayma. (c) SAF içinde veya piyasadan hazır temin edilmiģ herhangi bir tek-tüp fiksatif içinde gelmiģ örnek de kullanılabilir. Reaktifler Trikrom boyası - Piyasadan hazır temin edilebilir veya laboratuvarda hazırlanabilir (bkz. Ek-1). %90 lık etil alkol (bkz. Ek-1). D Antoni nin iyot solüsyonu - piyasadan hazır temin edilebilir veya laboratuvarda hazırlanabilir (bkz. Ek-1). Ksilen ya da tolüen Schaudin, PVA veya SAF fiksatifi - Piyasadan hazır temin edilebilir veya laboratuvarda hazırlanabilir (bkz. UMS P-ÖY-01). Diğer materyal, ekipman Mikroskop, binoküler (ıģık mikroskopu) 10 (düģük), 40 (yüksek kuru), 100 (immersiyon) objektifleri ve 10 oküleri olan tercih edilir. NOT: Bazı mikroskopistler 5 oküler tercih etmektedir. Ancak 5 oküler daha az büyütme sağlar ve inceleme duyarlılığını düģürür; bu nedenle 10 oküler kullanılması önerilmektedir (6). Önceden temizlenmiģ lamlar (25 75 mm) tercihen, kenarı rodajlı KurĢun kalem, lamın rodajlı kenarına örnek numarası vb. yazmak için Mezür, erlen, pipetler; vidalı kapaklı ĢiĢeler (50 ml den 1 L ye) 12 adet kapaklı dik cam Ģale - lam boyamak için 100 ml kapasiteli Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 5 / 12 Parazitoloji / Test Prosedürleri / P-TP-04 / Sürüm: 1.1 /

6 Filtre kağıdı, Whatman no. 1 Pastör pipetleri, cam veya plastik, tek kullanımlık Plastik kap, süzgeç, öze, gazlı bez, zaman alarmı (timer), pens Entellan veya muadili kaplama solüsyonu, lamel Biyolojik atık kapları, kesici-delici atık kabı ve toksik boya atıklarını toplamak için kap (kimyasal atık kabı) 1.4. Kalite kontrol Her yeni hazırlanan boya seti/kit lotu veya ticari reaktifler, kullanıma sokulmadan önce pozitif kalite kontrol örnekleri ile test edilmelidir. Pozitif kalite kontrol lamları PVA ile saklanmıģ E. histolytica içeren dıģkı örneklerinden hazırlanır. Yaymaların kalınlığı makroskobik olarak kontrol edilmelidir. Ġdeal bir yaymada kurumadan önce ıslakken bakıldığında arkayı görmek mümkün olmalıdır. Ġyi bir trikrom boyama yapabilmek için kullanılan solüsyonların belli aralıklarla yenilenmesi gerekir. Önerilen değiģim aralıkları Tablo 1 de verilmektedir. Tablo 1. Trikrom boyama solüsyonlarını değiģtirme sıklığı Solüsyonlar Değişim zamanı Gün Hafta Ay Özel hususlar Alkol, %95 (1+2) + Schaudinn fiksatifi + Stok solüsyondan taze olarak hazırlanır Alkol, %70 (1+2+3) + Asit-alkol %90 + Ġyodin-alkol + Renk açılırsa stoktan hazırlanmalıdır. Alkol, %100 + Ksilen + Dipte çökelti varsa değiģtirilmelidir. Trikrom boya 2 ay DeğiĢtirme süresinden önce azaldıkça üstüne eklenir. Pozitif olduğu bilinen boyalı preparatlar, fotoğraflar ve kaynak kitaplar çalıģma yerinde mevcut olmalıdır. Mikroskop belirli aralıklarla (yoğun kullanılıyorsa yılda en az bir kez) kalibre edilmelidir. Mikroskoba herhangi bir parça eklenmesi veya değiģtirilmesi durumunda da kalibrasyon yapılmalıdır. Kalibrasyon için kullanılmıģ optikler mikroskobun üzerinde olmalıdır. Tüm objektifler için kalibrasyon faktörleri göz önündeki bir panoda asılı olmalıdır (bkz. UMS P-TP-01 Mikroskop Kalibrasyonu). Tüm kalite kontrol sonuçları kaydedilmelidir. Sayfa 6 / 12 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları / Sürüm: 1.1 / P-TP-04 / Test Prosedürleri / Parazitoloji

7 2 Trikrom boyamanın yapılması 2.1. Örneklerin boyama için hazırlanması ÖNEMLĠ: DıĢkı santrifüj edilmemelidir! Taze dıģkı örneği (a) Taze örnek gelir gelmez bir aplikatör çubuk veya öze ile dıģkıdan alınarak 2 adet temiz lam üzerine yayma yapılır. Yaymanın kalınlığı makroskobik olarak kontrol edilmelidir. (b) Ġdeal bir yayma kurumadan önce ıslakken bakıldığında arkasında duran bir gazete yazısını okumak mümkün olmalıdır. (c) Yayma kurumadan Schaudinn fiksatifi içine daldırılır. En az 30 dk bu Ģekilde tutularak yayma sabitlenir. Durum gerektiriyorsa 1 gece fiksatifin içinde bırakılabilir. Daha sonra yayma aģağıda (bkz. 2.2) tarif edildiği gibi trikrom boyanır. (d) Taze dıģkı örneği sulu ise, lamlara önce 3-4 damla PVA damlatılır; birkaç damla dıģkı PVA nın üzerine konur ve karıģtırılır; karıģım lamın üzerine yayılır ve oda sıcaklığında bir gece veya 37 C inkübatörde birkaç saat kurutulur. Lamlar iyot-alkol içine alınır ve trikrom boyama yöntemi izlenir (bkz. 2.2). PVA içinde laboratuvara gönderilmiģ dıģkı örnekleri (cıva klorür temelli) (a) DıĢkı örneğinin sabitlenmesi için PVA içinde en az 30 dk beklemiģ olmalıdır. Eğer bu süre dolmuģ ise, iki adet aplikatör çubuk yardımı ile ĢiĢedeki fiksatifli örnek iyice karıģtırılır. (b) Bir kağıt havlu üzerine bir miktar PVA-dıĢkı karıģımından aktarılır ve 3 dk PVA nın emilmesi için beklenir. Bu basamağı atlamayınız! (c) Aplikatör çubuk yardımı ile kağıt havlu üzerinden bir miktar dıģkı örneği alınıp lama yayılır ve oda sıcaklığında bir gece veya 37 C inkübatörde birkaç saat kurutulur. (d) Kuruyan lam iyot-alkol içine alınır ve trikrom boyama yöntem adımları izlenir (bkz. 2.2). NOT: Eğer gelen dıģkı örneği PVA ile düzgün bir Ģekilde karıģmamıģ ise endiģe edilmemelidir; biraz dıģkı örneği hemen iki lama yayılır ve hemen Schaudinn fiksatifine aktarılır; en az 30 dk bekledikten sonra trikrom boyama yöntemine geçilir Modifiye PVA içinde laboratuvara gönderilmiģ dıģkı örnekleri (bakır veya çinko temelli, tek ĢiĢelik sistemler) (a) DıĢkı örneği, sabitlenmesi için, modifiye PVA içinde (veya diğer bir fiksatifte) en az 30 dk beklemiģ olmalıdır. Eğer bu süre dolmuģ ise, iki adet aplikatör çubuk yardımı ile fiksatifli örnek iyice karıģtırılır. (b) Bir kağıt havlu üzerine bir miktar fiksatif-dıģkı karıģımı aktarılır ve 3 dk PVA nın emilmesi için beklenir. NOT: Eğer fiksatif PVA içeriyor ise bu basamağı atlamayınız! Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 7 / 12 Parazitoloji / Test Prosedürleri / P-TP-04 / Sürüm: 1.1 /

8 (c) Kağıt havlu üzerinden bir miktar dıģkı örneği alınıp lama yayılır ve oda sıcaklığında bir gece veya 37 C de birkaç saat kurutulur. (d) Kuruyan lam iyot-alkol içine alınır ve trikrom boyama yöntemi izlenir (bkz. 2.2). SAF içinde laboratuvara gönderilmiģ dıģkı örnekleri (a) SAF-dıĢkı karıģımı tamamen karıģtırılır ve gazlı bezden 15 ml lik santrifüj tüpüne süzülür. (b) Santrifüj sonrası (500 g de 10 dk) üst sıvı atılır. Son çökelti yaklaģık ml olmalıdır. Gerekli ise çökeltiye SF eklenir. (c) Çökeltiden bir damlalık ile lamların üzerine yayma hazırlanır. (d) Kuruduktan sonra, yayma trikrom boyama için %70 lik alkole konur (iyot-alkol basamağı atlanabilir) (bkz. 2.2) Trikrom boyama yöntemi Boyamayı yapmak için önceden 12 adet cam Ģaleye -set halinde- sıralı bir Ģekilde reaktifler konmuģ hazır olmalıdır. Adımlar aģağıdaki gibidir: ÖNEMLĠ: AĢağıdaki adımlarda lamlar bir reaktiften diğerine aktarılırken, öncekinin damlaları bir kurutma kağıdına emdirilerek bir sonraki reaktifin kirlenmemesi sağlanır; böylece boyama kalitesi arttırılabilir. 1 Preparat %70 lik alkol solüsyonunda 5 dk bekletilir 2 D Antoni nin iyot solüsyonunda 3-5 dk bekletilir* 3 %70 lik alkol solüsyonunda 2-5 dk bekletilir 4 Tekrar %70 lik alkol solüsyonunda 2-5 dk bekletilir 5 Schaudinn fiksatifi ile tespit edilmiģ lamlar 5-8 dk, PVA fiksatifiyle tespit edilmiģ lamlar ise 8-10 dk trikrom boyasında bekletilir 6 Lamların fazla boyası dik biçimde kağıt havlular üzerine yerleģtirerek süzülür 7 Lamlar 2-3 sn %90 asit alkole batırılır 8 Lamlar kağıt havluya değdirildikten sonra %100 alkolde çalkalanır 9 %100 alkolde 2-5 dk bekletilir 10 Tekrar %100 alkolde 2-5 dk bekletilir 11 Tolüen veya ksilende 2-5 dk bekletilir 12 Tekrar tolüen veya ksilende 2-5 dk bekletilir ÖNEMLĠ: Yukarıdaki adımlarda verilen boyama süreleri dıģkının taze olmasına veya bulunduğu fiksatife göre ve ayrıca solüsyonların kalitesine göre değiģebilir. Her laboratuvar kalite kontrol örnekleri ile deneyerek uygun zamanları saptamalıdır. * Cıva içermeyen fiksatifte saklanan dıģkılarda bu basamak atlanabilir. Lamların üzerine entellan veya diğer bir kaplama solüsyonu damlatılarak lamelle kapatılır. Sayfa 8 / 12 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları / Sürüm: 1.1 / P-TP-04 / Test Prosedürleri / Parazitoloji

9 3 Preparatların değerlendirilmesi/yorumlanması Boyanan lamların üzerine bir damla immersiyon yağı damlatılarak ıģık mikroskobunda 100 objektifle incelenir. Ġyi tespit edilmiģ ve boyanmıģ dıģkı örneklerindeki trofozoit ve kistlerin sitoplazmaları morumsu mavi-yeģil renktedir. Nükleer kromatin, kromatoid cisimcikler ve sindirilmiģ eritrositler genellikle kırmızı veya kırmızı-mor görülür. Zemin genellikle yeģil renktedir. Sindirilmeyen besinler, maya ve mantarlar genellikle yeģil boyanır. BoyanmamıĢ veya kırmızı boyanmıģ kistler yetersiz veya geç tespit yapıldığını gösterir. Entamoeba coli kistleri genellikle diğer amiplerden daha koyu mor renkte görülür. Cryptosporidium spp ookistlerinin boyanma özellikleri maya mantarlarına benzer. Bu nedenle trikrom boyamada kolaylıkla gözden kaçırılabilirler. Sonuçlar raporlanırken mutlaka saptanan parazitin adı ve formu kısaltma kullanılmadan açık olarak yazılmalıdır. 4 Olası sorunlar/kısıtlılıklar Büyük büyütmeli ( 1000) mikroskobik inceleme protozoonların değerlendirilmesi için uygundur; helmint yumurtaları veya larvalarının incelenmesi için uygun değildir. Bu tür parazit elemanları trikrom boyalı preparatta görülebilirse de bu daha ziyade Ģans eseridir; helmint yumurtaları, larvaları ve Cystoisospora (Isospora) belli ookistleri en iyi ıslak preparatlarda gözlenir (bkz. UMS P-TP-03). Cryptosporidium spp ve benzer Ģekilde aside dirençli parazitlerin (Cyclospora spp, Cystoisospora spp) ookistleri ile mikrosporidiya sporları trikrom-boyalı yaymalarda tanımlanamaz. Kinyoun asit-fast boyama yapılmalıdır! Helmint yumurta ve larvalarının da bu yöntemle tanımlanması önerilmez. Fiksasyonu iyi yapılmamıģ yaymalarda boyamanın sonucu protozoonların morfolojik farklılıklarını yeterli ölçüde sergileyemez. Zeminin yeģile boyanması iyot alkol aģamasında cıvanın yeterince uzaklaģtırılamamasına bağlıdır. Süre uzatılmalı veya solüsyon yenilenmelidir. Trikrom boyanın içine karıģan alkolün uzaklaģması için zaman zaman bulunduğu kabın kapağı birkaç saat veya gece açık bırakılmalıdır. Ksilen solüsyonunun bulanık olması içinde su bulunduğunu gösterir. Bu durumda lamlar derhal bir önceki solüsyona geri alınıp taze ksilen solüsyonu kullanılmalıdır. Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 9 / 12 Parazitoloji / Test Prosedürleri / P-TP-04 / Sürüm: 1.1 /

10 Boya kalitesi direkt kan örneği veya dıģkıya karıģtırılmıģ buffy-coat kullanılarak değerlendirilebilir. Örnek kalitesi de sonucu etkiler. Florayı etkileyen antibiyotikler ve klorokin gibi antimalaryal ilaçlar, bağırsak protozoonlarının yakalanma olasılığını azaltır. DıĢkıya idrar karıģmamıģ olmalıdır. Ayrıca dıģkı örneklerinin parazitolojik inceleme için alınmasından önce hastaya baryum, kaolin, magnezi kalsine, antiasitler, bizmut, hint yağı, mineral yağı verilmemiģ olmalıdır. Baryum verilmesinden sonra en az bir hafta geçmelidir. Sayfa 10 / 12 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları / Sürüm: 1.1 / P-TP-04 / Test Prosedürleri / Parazitoloji

11 Ekler Ek-1 Trikrom boya reaktiflerinin hazırlanması Trikrom boyası Chromotrope 2R Lightgreen SF Fosfotungustik asit Glasiyal asetik asit Distile/deiyonize su 3.0 g 1.5 g 3.5 g 5 ml 500 ml 1. KarıĢtırılır ve 30 dk bekletilir. 2. KarıĢımın üzerine 500 ml distile su ekleyip iyice karıģtırılır. 3. Koyu mor renk alan boya cam kapaklı bir ĢiĢede ıģık görmeyen bir ortamda, oda sıcaklığında 1 yıl saklanabilir. %90 lık asit alkol Glasiyal asetik asit 4.5 ml %90 etil alkol ml 1. %90 etil alkole glasiyal asetik asit eklenir. 2. Kullanıncaya kadar oda sıcaklığında saklanır. D Antoni iyot solüsyonu Potasyum iyodür Ġyot kristalleri Distile/deiyonize su 1.0 g 1.5 g 100 ml 1. Solüsyon kırmızımsı kahverengi olana kadar karıģtırılır ve filtre kağıdından süzülür. Bu solüsyon iki ay kadar stok olarak kullanılabilir. 2. %70 lik etil alkole (70 ml etil alkol + 30 ml distile su) demli çay renginde olana kadar D Antoni iyot solüsyonu eklenir ve renkli ĢiĢelerde saklanır. Haftada bir solüsyon değiģtirilir. Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 11 / 12 Parazitoloji / Test Prosedürleri / P-TP-04 / Sürüm: 1.1 /

12 İlgili diğer UMS belgeleri Bu prosedür belgesi (Trikrom Boyama) ayrıca aģağıda listelenen UMS belgeleriyle de ilgilidir. Özellikle, uygun inceleme örneklerinin temini ve boyama iģlemine hazırlanması hakkında yeterli bilgi için bu belgelere bakılması önerilir: UMS, P-ÖY-01 DıĢkı örneklerinin parazitolojik incelemesi UMS, P-ÖY-02 Diğer intestinal örneklerin parazitolojik incelemesi UMS, P-TP-01 Mikroskop kalibrasyonu (oküler mikrometre ile) UMS, P-TP-02 DıĢkı örneklerinin direkt mikroskobik incelemesi UMS, P-TP-03 DıĢkı örneklerinin konsantrasyon yöntemleri UMS, P-MT-01 Amibiyazın mikrobiyolojik tanısı UMS, P-MT-02 Giardia intestinalis'in tanımlanması Kaynaklar 1 Kaplan RL. Microscopic examination of fecal specimens: Permanent stained smear (Trichrome). In: Isenberg HD (ed). Clinical Microbology Procedures Handbook. ASM Press, Washington D.C. 1992, p BulaĢıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete; (son eriģim tarihi: ) 3 T.C. Sağlık Bakanlığı (BulaĢıcı Hastalıkların Sürveyansı ve Kontrolü Projesi TR Avrupa Birliği ve Dünya Bankası desteği ile) (AkbaĢ E, Pr DanıĢmanı). Türkiye de BulaĢıcı Hastalıkların Tanısında Mikrobiyoloji Laboratuvar Kapasitesi Mevcut Durum Değerlendirmesi: Anket - LabKap2012. XXXV. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, KuĢadası, 4 Kasım GirginkardeĢler N, Ok ÜZ. Kalıcı boyalı yaymalar. In: Korkmaz M, Ok ÜZ (eds). Parazitolojide Laboratuvar. 1. baskı. Türkiye Parazitoloji Derneği Yayınları, Ġzmir. 2011, p Ok ÜZ, GirginkardeĢler N, Kilimcioğlu A, Limoncu E. DıĢkı inceleme yöntemleri. In: Özcel MA, AltıntaĢ N (eds). Parazit Hastalıklarında Tanı. 1. baskı. Ege Üniversitesi Basımevi,Türkiye Parazitoloji Derneği Yayınları, Ġzmir. 1997, p Garcia LS. Calibration of microscope with an ocular micrometer. In: Garcia LS, Isenberg HD (eds). Clinical Microbiology Procedures Handbook. 2nd ed. update, ASM Press, Washington D.C. 2007, p Sayfa 12 / 12 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları / Sürüm: 1.1 / P-TP-04 / Test Prosedürleri / Parazitoloji