2013 / 2014 SAYI: 28. Haftanın Bazı Başlıkları. Empati Flüt Dinletisi Çocukça Hayaller" Resim Sergisi 3. Sınıflarla Picasso Çalışması

Transkript

1 2013 / 2014 SAYI: 28 Haftanın Bazı Başlıkları Empati Flüt Dinletisi Çocukça Hayaller" Resim Sergisi 3. Sınıflarla Picasso Çalışması

2 Empati 1920 lerde kullanılmaya başlanılan ve Carl Rogers tarafından önemi vurgulanan empati kelimesinin ülkemizdeki geçmişi çok da eski değildir. Rogers a göre empati, bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakma, o kişinin duygularını ve düşüncelerini anlama ve bu durumu ona iletme sürecidir (Rogers, 1975). Üstün Dökmen ise empatinin üç temel öğesi olduğunu ifade etmiştir: Empati kuracak olan kişi, kendisini karşısındaki kişinin yerine koymalı ve olaylara onun bakış açısıyla bakmalıdır. Empati kurulan kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamalıdır. Empati kuran kişi, zihninde oluşan empatik anlayışı, empati kurduğu kişiye iletmelidir (Dökmen, 1996). Empatik bir ilişki içinde karşımızdaki kişi de kendisinin gerçekten dinlendiğini ve anlaşıldığını hisseder. Ancak günümüzün şartlarını ele aldığımızda bu empatik iletişim becerilerini kullanamadığımızı söyleyebiliriz. Bu becerilerin kullanımı insanları birbirine yaklaştırma, iletişimi kolaylaştırma özelliğine sahiptir (Halıcıoğlu, 2004). Anne babanın kendi ilişkilerinde ve çocuklarıyla olan iletişimlerinde empatik bir iletişim tarzını seçmelerinin de aile ilişkilerini olumlu yönde geliştireceği açıktır. Empatinin Sınıflandırılması Dökmen (1998) yaptığı çalışmalarda empatinin aşamalarını ortaya koymuş ve bir sınıflandırma hazırlamıştır. Sen basamağı Senin sorunların karşısında sen ne hissediyor ve düşünüyorsun? Ben basamağı Senin sorunların karşısında ben ne hissediyor ve düşünüyorum? Onlar basamağı Senin sorunların karşısında onlar (toplum) ne hissediyor ve düşünüyor? Onlar basamağında tepki veren bir kişi, karşısındaki bireyin kendisine anlattığı sorun üzerinde yoğunlaşmaz, sorun sahibinin duygu ve düşüncelerine dikkat etmez. Genel geçer bilgiler verir. Bu basamağın alt alanı şudur: 2

3 Senin problemin karşısında başkaları ne düşünür, ne hisseder? Örneğin çocuğunuzun okulda arkadaşı ile yaşadığı bir sorunu sizinle paylaştığı bir anda Olur, geçer böyle şeyler. Ben senin yaşındayken şeklinde başlayan otomatik cümlelerle karşılanması, çocuğunuzun size tam anlamıyla açılmasını engelleyecektir. Bunun yerine çocuğunuzun duygu ve düşüncelerini anlamaya yönelik bir empatik tutum, yaşadığı olayla ilgili olarak daha çok iç görü geliştirmesine fırsat tanıyacaktır. Ben basamağında empatik tepki veren kişi, benmerkezcidir. Kendisine sorunu ileten kişinin duygu ve düşüncelerinden çok sorun sahibini eleştirir ve ona akıl verir. Bu kullanıma, iş yerinde sıkıntıları olan eşinize, kendi deneyimlerinize ve iş hayatına bakış açınıza göre yapması ve yapmaması gerekenler konusunda öğütler vermek örnek olarak verilebilir. Bu durumda ise, eşiniz anlaşılmadığını hissedebilir ve sizin benmerkezci tavrınız nedeniyle kendisini küçümsenmiş hissedebilir. Bu basamağın alt alanları şunlardır: Eleştiri: Dinleyen kişi, sorunu anlatan kişiyi kendi görüşleri açısından eleştirir ve yargılar. Akıl verme: Karşıdaki kişiye akıl verir ve ona ne yapması gerektiğini söyler. Teşhis: Anlatılan soruna ya da sorunu anlatan kişiye teşhis koyar. Bende de var: Kendisine anlatılan sorunun benzerinin kendisinde de olduğunu söyleyip kendi derdini anlatır. Benim duygularım: Dinlediği sorun karşısında kendi duygularını sözle ya da davranışla ifade eder. Tam olarak ne hissettiğini anlıyorum. Sen basamağında tepki veren kişi kendisine sorun ileten kişinin rolüne girer, olaylara o kişinin bakış açısıyla bakar. Doğrudan doğruya karşısındaki kişinin duygu ve düşüncelerini anlamaya odaklanır. Bu basamağın alt alanları şunlardır: Destekleme: Karşısındaki kişinin sözlerini tekrarlamadan, onu anladığını ve desteklediğini belirtir. 3

4 Soruna eğilme: Kendisine anlatılan soruna eğilir, sorunu irdeler ve konuya ilişkin sorular sorar. Tekrarlama: Kendisine iletilen sorunu, gerektiğinde sorun sahibinin kullandığı terminoloji ile özetler. Derin duyguları anlama: Empati kuran kişi kendisini empati kurduğu kişinin yerine koyarak onun açıkça ifade ettiği ya da edemediği duygularını ve onlara eşlik eden düşünceleri fark eder ve karşısındakine ifade eder. Bu basamaklara baktığımızda gerçek empatinin ancak sen basamağında ortaya çıktığını söyleyebiliriz (Dökmen, 2008). Çocuklarda Empati Gelişimi Çocuklarda empati kavramı yaşa bağlı olarak gelişmektedir. Yaşamın ilk haftasında bebeklerin, bir diğerinin ağlamasına karşı üzüntüyle ve ağlayarak karşılık vermesiyle başlayan bu beceri ailenin ve okulun desteği ile gelişebilir. 1 2 yaş arasında bebek, karşısında gördüğü kişinin davranışını taklit ederek onun o anda hissettiği duyguyu anlamaya çalışır. 2 3 yaş döneminde ise duyguları taklit edebilmeye başlar. 3 5 yaş arasında çocuklar diğer insanların duygu ve düşüncelerinin kendisinden farklı olduğunu anlamaya ve karşısındaki kişiye yardım etmeye başlar. 6 9 yaş aralığı; empatinin tam anlamıyla başladığı dönemdir. Dilin gelişimi ve soyut düşünebilme becerisinin artması ile empati yeteneği de artış gösterir yaş döneminde çocuk, televizyon dan gördüğü ve tanımadığı kişilere de empati duyabilir. Bu yaş dönemlerinde empatinin kazanılması, bu becerilerin mutlaka tam anlamıyla uygulamaya konulacağını ifade etmez. Diğer tüm alanlarda olduğu gibi çocuklar, empati alanında da ne kadar çok fırsat yakalarlar ve ne kadar iyi örneklerle desteklenirlerse o kadar gelişebilirler. Gözlükleri değişebilir miyiz? Bu senin bakış açınla bakmama yardımcı olabilir! 4

5 Aile İçi İlişkiler ve Empati Çocukların empati becerisini kazanmasında ilk modelleri olan anne ve babanın tutumu oldukça etkilidir. Aile çocuk ilişkisinin tamamlayıcı doğası çocukların duygusal yeterliliklerine dört açıdan etki eder. 1. Anne çocuğun kaygılı anlarında ilk bağlanma figürüdür. 2. Anne ve babalar deneyimli yetişkinlerdir. Çocuklarının duygusal davranışlarına model olabilirler. 3. Aile kendi kültürel mirasını çocuklarına aktarır ve çocuklarını buna göre yetiştirir. 4. Anne ve babalar çocuklarının duygusal yeterliliklerine aile tutumları ile katkıda bulunurlar. (Bkz, Minik PDR 2.sayı ) Empatik anlayışla çocuk yetiştiren ebeveyn davranışlarının özellikleri şöyle sıralanabilir: Yaptığı davranışların kendisi ve çevresinde yaratacağı etkiler hakkında bilgilendirir. Çocuğun kendisini ve başka insanları mutlu edebileceğini bilir. Çocuğun yaşadığı duygusal sorunları anne ve babasıyla tartışabilmesine ortam sağlar. Aile çocuk arasında kurulan sağlıklı bir iletişimin çocuğunun empatik iletişim konusundaki gelişimini destekleyici bir ortam sağlar. Empatik olmayan anlayışla çocuk yetiştiren ebeveyn davranışlarının özellikleri şöyle sıralanabilir: Tehdit ve fiziksel cezalandırma kullanır. Çocukların duygusal ihtiyaçlarını ifade etmelerine karşı tutarsız davranır veya reddedici tepki verir. Gereksiz ve aşırı ödüllendirir. Uygun sosyal çevre yaşantısına sahip değildir. KAYNAKÇA 1 Çetin, C. N. (2008) İlköğretim 4. Sınıf Öğrencilerinin Empatik Beceri Düzeylerinin Ana Baba Tutumları ve Özsaygı ile İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi: Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 2 Dökmen, Üstün (1996) Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim Çatışmaları ve Empati. Ankara: Sistem Yayıncılık. 3 Halıcıoğlu,İ.U. (2004) Annelerin Empatik Beceri Düzeyi ile Çocuk Yetiştirme Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi: Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 4 Kurbet, Hilal (2010) Anaokuluna Devam Eden Çocukların Duygusal Düzenleme Becerileri ile Annelerinin Empatik Eğilim ve Tutumlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi: Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 5 Rogers, Carl (1975). Empatik Olmak Değeri Anlaşılmamış Bir Varoluş Şeklidir. (İngilizceden Çeviren: F. Akkoyun). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 16(1). 5

6 Flüt Dinletisi 18 Nisan 2014 Cuma günü okulumuz Dilek Özcan Oditoryumu nda Flüt Dinletisi gerçekleştirilmiştir. Yan flütte Uludağ Üniversitesi öğretim görevlisi Ezgi KARA, piyano eşlikte Yağız İLHAN ve çelloda Ali Cenap GÜNBULUT un 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerimize sunduğu dinleti öğrencilerimizin ilgi ve beğenisiyle başarılı geçmiştir. 6

7 Çocukça Hayaller" Resim Sergisi İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden oluşan Boyamayı Seviyorum Kulübü nün Aborjin sanatına ait resim çalışmaları, Nisan 2014 tarihleri arasında Bursa Nilüfer Carrefoursa AVM de sergilendi. Bir hafta süresince açık kalan sergimiz gezmeye gelenlerden büyük beğeni aldı. Sanatı eğitimin vazgeçilmezi olarak gören okulumuzun anaokulundan liseye kadar sanatsal çalışmalar bu türlü organizasyonlarla konuya ilgisi olan bireyleri de yüreklendirmektedir. 7

8 Atık kolileri değerlendirdik 3. sınıflarla akrilik boya tekniğinde Picasso çalışması yaptık 8