TR52 DÜZEY 2 BÖLGESİ (Konya-Karaman)

Transkript

1 TR52 DÜZEY 2 BÖLGESİ (Konya-Karaman) 2023 VİZYON RAPORU (Eğitim Sektörü) -TASLAK- 1

2 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... 2 TABLOLAR LİSTESİ... 3 EĞİTİM SEKTÖRÜ... 4 ARKA PLAN DÜNYADA EĞİTİM TÜRKİYE DE VE TR52 BÖLGESİNDE MEVCUT DURUM Okul Öncesi Eğitim İlköğretim Ortaöğretim Yükseköğretim Mesleki Eğitim Yaygın Eğitim Türkiye de Eğitim Sisteminin Sorunları TR52 Bölgesinde Eğitim Sisteminin Sorunları EĞİTİMDE ÜLKE SRATEJİSİ VE VİZYONU Eğitimde Yapısal Değişimin Sağlanması Eğitim Sisteminde Yapılması Gerekenler Okulöncesi Eğitim İlköğretim Ortaöğretim Yükseköğretim Eğitimin Teknoloji Tabanlı Düzenlenmesi Eğitici Eğitimine Öncelik ve Süreklilik Verilmesi İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi TR52 BÖLGESİ EĞİTİM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ TR52 BÖLGESİ EĞİTİM SEKTÖRÜ VİZYONU EĞİTİM STRATEJİLERİ KAPSAMINDA VARSAYIM VE RİSKLER BÖLGEDE İHTİYAÇ DUYULAN İNSAN KAYNAKLARININ YETİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK OLARAK EĞİTİM SİSTEMİNİN YENİDEN DÜZENLENMESİ STRATEJİSİ KAPSAMI HEDEF VE FAALİYETLERE İLİŞKİN VARSAYIM VE RİSKLER BÖLGEDE EĞİTİM KURUMLARININ FİZİKİ ALTYAPI EKSİKLİKLERİNİN TAMAMLANARAK NİTELİK VE NİCELİK OLARAK GELİŞTİRİLMESİ STRATEJİSİ KAPSAMI HEDEF VE FAALİYETLERE İLİŞKİN VARSAYIM VE RİSKLER RAKAMLARLA EK - HEDEF VE STRATEJİLER KISALTMALAR

3 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1: Nüfusun Genel Eğitim Projeksiyonu... 7 Tablo 2: Yılı Eğitim Genel Projeksiyonu... 8 Tablo 3: TR52 Düzey 2 Bölgesi Yılı Kurum Sayıları... 9 Tablo 4: TR52 Bölgesi Üniversite Durum Değerlendirmesi... 9 Tablo 5: TR52 Bölgesi Ortaöğretimde Mesleki Eğitim Durumu Tablo 6: Yaygın Eğitim Kurumları Tablo 7: Türkiye ve TR52 Düzey 2 Bölgesinde Okul Öncesi Okullaşma Oranı Tablosu (3-5 Yaş) Tablo 8: Türkiye ve TR52 Düzey 2 Bölgesinde İlköğretim Okullaşma Oranları Tablosu Tablo 9: Türkiye ve TR52 Düzey 2 Bölgesinde İlköğretimde Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı Tablosu 25 Tablo 10: Türkiye ve TR52 Düzey 2 Bölgesinde Ortaöğretimde Okullaşma Oranları Tablosu Tablo 11: Türkiye ve TR52 Düzey 2 Bölgesinde Meslek Lisesi Oranları Tablosu Tablo 12: Türkiye ve TR52 Düzey 2 Bölgesinde Yükseköğretim Okullaşma Oranları Tablosu

4 EĞİTİM SEKTÖRÜ ARKA PLAN Sürdürülebilir kalkınma ve rekabet edebilir ekonomi hedeflerine ulaşılması, bir ülkenin tüm sektörlerinde en üst derecede potansiyellerini değerlendirebilmesi ile mümkün olabilmektedir. Sektörlerin ayrı ayrı GSMH ye katkısı ile oluşan toplam ekonomi büyüklüğünden ziyade günümüz ve gelecek ekonomisinde sektörlerin kendi toplamları yanında diğer sektörlerle oluşturdukları sinerji ve çarpan etkileri önem kazanmıştır. Hatta sektörel faaliyetlerin iç içe girdiği alanlar markalaşma ve pazarlama faaliyetlerinin yeni genişleme alanları olacaktır. Bir ülkenin gelişmişliğinin, eğitime verdiği önem ve doğru eğitim stratejilerinden geçtiği tartışılmaz bir gerçektir. Gelişen dünyada eğitim kalitesini artırmak için her geçen gün farklı eğitim stratejileri ve bilimsel metotlar etkin olarak kullanılmaktadır. Bu metotlar toplumun ihtiyacına göre sürekli yenilenmektedir. Günümüzde eğitim sektörü; dünyadaki gelişmelere duyarsız kalmayıp toplumun taleplerine karşı duyarlı, katılımcılığa önem veren, hedef ve önceliklerini netleştirmiş, şeffaf ve etkin bir yapılanma içinde hareket etmenin önemini kavramıştır vizyonunda hedefleri olan bir ülke ve bölge için bu hedeflere ulaşmayı sağlayacak olan en önemli girdilerden biri beşeri sermayedir. Söz konusu beşeri sermayeye, sağlıklı işleyen bir eğitim sisteminin varlığı ile ulaşılabilir. Bu çalışmada; Dünya, Türkiye ve TR52 (Konya ve Karaman) bölgesinin eğitim sektöründeki mevcut durumu ve 2023 e giderken nasıl bir gelişme trendine sahip olması gerektiği ele alınmaktadır yılında TR52 Bölgesi nin 2023 Vizyon ve Stratejilerini belirlemeye yönelik çalışmalar gerçekleştirilirken, ülke planlarındaki hedefler ve bu hedeflerin gerçekleşme durumları önem arz etmektedir. Türkiye deki 26 Düzey 2 Bölgesinin ulusal planlar ile uyumlu alt bölge çalışmasının yapılarak, bölgelerin 2023 yılına yönelik planlamalarının yapılması ve hedeflerinin ortaya konulması gerekmektedir yolunda beşeri sermayenin yönünü belirleyecek olan eğitim yapılanmasında öncelikle Dünya, Türkiye ve TR52 bölgesi ekseninde eğitim sektörü ve anlayışı nedir ve yönü nasıl olmalıdır değerlendirmesi yapılmalıdır. Gelişmiş Dünya ülkelerinin sahip olduğu eğitim perspektifi ile ülkemizi karşılaştırılarak rekabet üstünlüğü sağlayacak olan beşeri sermayenin alt yapısının nasıl bir yönde gelişmesi gerektiğini değerlendireceğiz. Bu çalışmada usul olarak TR52 Bölgesinde eğitim konusunda söz söyleyebilecek yetki ve yeterliliğe sahip kurum ve kişilerin görüşlerinin alınması suretiyle katılımcılığın sağlanması arzu edilmiştir. Bu bağlamda TR52 Bölgesinde yer alan tüm ilçelerde odak grup toplantıları yapılmıştır. Konya ilinin 31 ilçesi ve Karaman ilinin 5 ilçesinde olmak üzere toplamda 36 ilçede odak grup toplantısı yapılmış ve bu toplantılara toplam kişi iştirak etmiştir. Odak grup toplantılarına ilçelerde ki tüm kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, yerel yönetim temsilcileri, ilçede önde gelen işadamları ve kanaat önderleri katılmışlardır. Dolayısıyla ilçeler bazında alınan görüş ve öneriler parçaların bütünü oluşturması mantığından hareketle rapor haline getirilmiştir. Ayrıca eğitim sektör raporunda bir diğer usul ise; sektörün ilgili rapor ve verilerinin derlenmesi ve sektörün ilgili paydaşlarının raporun tamamlanmasını müteakip ilave görüş ve önerileri için raporu okumalarının sağlanması olmuştur. Eğitim sektör raporu ilçe odak grup toplantılarını müteakip literatür ve veri taraması yapılarak sektörün tüm verileri sahada elde edilen bulgularla doğrulanmıştır. Böylece bilimsel ve istatistiki veri destekli sektör raporu oluşturulmuş ve tüm ilgili paydaşlara gönderilerek ilave görüş ve önerilerinin tekrar alınması suretiyle son şeklini almıştır. Bu kapsamda il ve ilçe müdürlükleri, oda ve borsalar, sivil toplum kuruluşları vb. kurumların görüş ve önerilerine başvurulmuştur. Sonuç olarak çalışma kapsamında, ülke geneli stratejiler ile TR52 Konya Karaman Düzey 2 Bölgesi nin ilçe, il ve bölge bazında potansiyellerine bağlı ortaya çıkan parça yaklaşımları beraber olarak 4

5 değerlendirilmiştir. Nihayetinde dünya eğitim sisteminde ki gelişmeler, ülke olarak yaşadığımız süreç ve hedefler rakamsal olarak değerlendirilmiş, eğitim sektörünün seviyesinin anlaşılmasına çalışılmış ve TR52 bölgesinin 2023 yılında nerede olması ve bu hedeflere ulaşılmasına yönelik olarak neler yapılması gerektiğine ilişkin Eğitim Sektör 2023 Vizyon Stratejisi dökümanı hazırlanılmıştır. 5

6 1. DÜNYADA EĞİTİM Dünyada, başta gelişmiş ülkeler olmak üzere, eğitime önem vermeyen tek ülke yoktur. Buna rağmen gelişmiş ülkeler de dâhil bütün ülkeler eğitime yeterince kaynak ayıramadıklarını söylemektedirler. Mevcut eğitim sistemlerinin geleceğin taleplerini karşılayacak olan gerekli beşeri sermayeyi hazırlayacak düzeyde olmadığını kabul etmektedirler. İfadeler ve şikâyetler aynı olsa bile ülkeler arasında büyük farklılıkların olduğu açıktır. Bu gerçekler ışığında; gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin eğitim göstergeleri arasındaki farkın önümüzdeki 20 yılda daha da büyüyeceğini söylemek hiç de yanlış olmayacaktır. Eğitim imkânları açısından giderek büyüyen bu fark, ülkelerin insan kaynaklarını da doğrudan etkileyen bir unsur olarak kendini göstermektedir. Dünya eğitiminin bugünkü durumuna biraz daha yakından baktığımızda bazı çarpıcı noktalar görülmektedir. Bunlar; Dünya yetişkin nüfusunun hâlihazırda % 50 si ilköğretimi tamamlamıştır. Her ne kadar ilköğretimde okullaşma oranı oldukça ümit verici şekilde artmış olsa da, ilköğretim düzeyinde sunulan bu eğitim hizmetinin kalitesinin aynı oranda arttığını savunacak verilere rastlanamamaktadır. Dünya çapında, ilköğretim çağında olduğu halde ilköğretime devam etmeyen veya edemeyen kişilerin sayısı 1990 larda 127 milyon iken bu rakam azalarak günümüzde ancak 110 milyona kadar inmiştir. Dünyadaki durum değerlendirmesinde Afrika, Güney ve Batı Asya ülkeleri en gerilerde yer almaktadır Yılı OECD verilerine göre Afrika, Güney ve Batı Asya ülkelerinde ilköğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı yaklaşık olarak 50 iken, bu oran dünya genelinde 37 dir. Bununla birlikte OECD ülkelerinde bu oran 11 ile 31 arasında değişmektedir. Yine aynı verilere göre, gelişmekte olan 14 ülkede ilköğretim çağındaki nüfusun 250 milyonu aynı zamanda çalışmaktadır ve bunların %50 si tam zamanlıdır. Çalışan her 5 çocuktan 3 ü Asya da, 1 i ise Afrika da yaşamaktadır; diğerleri ise Latin Amerika ve Okyanusya bölgesindedir. Tüm dünya genelinde ise çalışan nüfusun büyük bir oranı kırsal kesimde yaşamaktadır. Küresel anlamda okullaşma oranlarında görülen en düşük artış, okulöncesi eğitimde olmuştur. OECD verilerine göre 1990 ların başında 99 milyon olan okulöncesi öğrenci sayısı 90 ların sonunda ancak 104 milyona erişebilmiştir yılında bu rakam 110 milyona ulaşmıştır. Günümüzde gelişmiş ülkelerde okulöncesi eğitimdeki okullaşma oranı %81 den %84 e çıktığı halde, bu oran gelişmekte olan ülkelerde sadece %32 de kalmıştır. Ülkemizde okul öncesi eğitimdeki okullaşma oranı, öğretim yılında %43 olarak gerçekleşmiştir eğitim-öğretim yılında illerin tamamında okul öncesi eğitim zorunlu hale getirilecektir. Milli Eğitim Bakanlığı nın okul öncesi eğitimde 2023 yılında çağ nüfustaki okullaşma oranı hedefi, %100 dür. Dünyada orta ve yüksek eğitime geçiş, her yaş grubundaki sayısal artışa bağlı olarak yükselen bir grafik çizmektedir. Okulda başlayan öğrenme etkinliğinin artık yetişkinlik süresince ve tüm yaşam boyunca sürdürülmesi gerekmektedir. İş hayatında giderek artan nitelikli beşeri sermaye ihtiyacı, son yıllarda sanayileşmiş ve sanayileşmekte olan ülkelerde artan işsizlik oranları ile birey ve toplumun yükselen beklentileri sonucunda yüksek eğitime olan talebi çok büyük ölçülerde artırmıştır. 6

7 2. TÜRKİYE DE VE TR52 BÖLGESİNDE MEVCUT DURUM Eğitim, dengeli ve sürdürülebilir kalkınma için önemli bir unsurdur. DPT tarafından 2003 yılında yapılan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması araştırmasına göre, Konya 26. sırada iken Karaman 35. sırada yer almaktadır. İllerin eğitim yapısındaki gelişmişlik sıralamasında ise Konya 45. ve Karaman 38. sırada yer almaktadır. İllerin eğitim yapısındaki gelişmişlik sıralamasında görüldüğü üzere TR 52 bölgesi (Konya Karaman) ülke sıralamasına göre oldukça gerilerde bulunmaktadır. Bölge, 2023 yılı hedeflerine ulaşmak için gerekli eğitim atılımını yapmalıdır. Bunun için öncelikle mevcut durumu irdelemek gerekmektedir. Tablo 1: Nüfusun Genel Eğitim Projeksiyonu Eğitim Durumu Konya Karaman TR52 Türkiye Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Okuma Yazma Bilmeyen (6+ yaş) , , , ,04 Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyenler , , , ,23 İlkokul Mezunu , , , ,80 İlköğretim Mezunu , , , ,08 Ortaokul veya Dengi Okul Mezunu , , , ,94 Lise veya Dengi Okul Mezunu , , , ,95 Yüksekokul veya Fakülte Mezunu , , , ,21 Yüksek Lisans Mezunu , , , ,58 Doktora Mezunu , , , ,18 *TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları 2010 Konya İli, temel eğitim açısından %94.6 lık bir okuryazar oranına sahiptir. Okuma yazma bilmeyen kesim %5.4 lük dilimi kapsamaktadır. Karaman ilinde ise, okur-yazar kesim %94.84 lük bir orana sahiptir. Karaman da okur-yazar olmayan nüfusun genel nüfusa oranı %5.16 ile Konya iliyle hemen hemen aynı düzeydedir. Okuma yazma bilmeyen kesim nüfusun genelde yaşlı kısmını oluşturmaktadır. Konya ve Karaman illerinde okuma yazma bilmeyen nüfus içerisinde kadınların oranı erkeklere göre daha fazladır. Fakat son yıllarda yapılan eğitim ve yönlendirme çalışmaları olumlu sonuç vermiş, durum kadınların lehine pozitif bir hal almıştır. Her iki ilde de okuryazar nüfusun büyük bir çoğunluğu ilkokul ve ilköğretim mezunudur. İlkokul ve ilköğretim mezunları, Konya ilinde nüfusun % 53,46 sını, Karaman ilinde %55.26 sını oluşturmaktadır. TR52 bölgesinde ise bu oran, nüfusun %53,65 i seviyesindedir. Türkiye genel ortalamasına bakıldığında ise durum %46.82 dir. İlköğretim eğitimi almış nüfus oranları açısından Konya, Karaman illerini kapsayan TR52 bölgesi, ülke ortalamasının üzerinde bir konumdadır. Eğitimin devamlılığı açısında asıl irdelenmesi gereken husus, zorunlu ilkokul ve ilköğretimden sonra orta öğretimi almış nüfus yapısıdır. Bu açıdan Konya ilinde ilkokul ve ilköğretim okullarından mezun olanların ortaöğretimden mezun olma oranı %26,90 dır. Karaman ilinde ise % 26,52 dir. TR52 bölgesi olarak bakıldığında ise bu oran % 26,86 dır. Türkiye genelinde ilkokul ve ilköğretimden sonra ortaöğretim bitirmiş nüfus oranı ise % 38,35 lik dilimi ifade etmektedir. İlkokul ve İlköğretim eğitimi alan nüfus açısından ülke standartlarının üzerinde olan TR52 bölgesi, ortaöğretim mezunu olma oranı bakımından ülke ortalamasının gerisinde kalmaktadır. Bu duruma okul çağı nüfus açısından bakıldığında ise, Konya için okullaşma oranı ortaöğretimde % 65,70 olarak gerçekleşirken, Karaman'da % 75,00 olarak gerçekleşmiştir. Ülke genelinde ve TR52 bölgesinde nitelikli insan kaynağını verecek olan en temel süreç, eğitimin sürdürülebilirliğini sağlamaktır. Sürdürülebilir eğitim için en önemli kırılma noktası, ilköğretimden ortaöğretime geçiş sürecidir. Bu süreç son yıllarda oldukça önemli bir aşama göstermiştir. Bu durum geleceğimiz için olumlu bir tablo oluşturmaktadır. Yukarıdaki verilerden görüldüğü gibi nüfusun genel yapısı için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Ortaöğretim mezunu olan nüfus yapısı yüzdesel olarak ivedilikle ülke ortalamasına çekilmelidir yılında ise %50 ler seviyesine ulaşmalıdır. 7

8 Üniversite eğitimine devam eden nüfus oranlarına bakacak olursak Konya ilinde ortaöğretim mezunlarının yükseköğretime devamı % lik bir orana sahiptir. Karaman ilinde ise % 39,92 dir. TR52 bölgesi ise % 45,64 lük bir oran vardır. Türkiye genelinde ise ortaöğretim sonu yükseköğrenime devam düzeyi ise % 44,36 lık bir orana sahiptir vizyonunda hedeflenen noktalara varmak için üretimin üçayağından biri olan nitelikli beşeri sermaye varlığının eğitimle elde edilebilir olduğu unutulmamalıdır. Bu da ancak sürdürülebilir bir eğitim sistemi ile oluşturulabilir. Görüldüğü üzere, hem TR52 bölgesinde hem de ülke genelinde eğitimli nüfus yapısı açısından eğitimin sürdürülebilirliği en çok ilköğretimden ortaöğretime geçiş sürecinde kesintiye uğramış görünmektedir. Bu durumun birçok toplumsal ve ekonomik sebebi vardır. Bunun ivedilikle çözülmesi için, yeterlilik ve alan yönlendirmelerini dikkate alan zorunlu bir ortaöğretim uygulamasına geçmek yerinde olacaktır Okul Öncesi Eğitim yılı eğitim öğretim döneminde Konya da öğrenci, Karaman da ise öğrenci, TR52 Düzey 2 Bölgesi nde öğrenci ve 180 adet okul öncesi eğitim kurumu bulunmaktadır. Okul öncesi eğitimde okullaşma oranları; Konya da % 43,73 Karaman da %40,54 dir. Türkiye genelinde okul öncesi eğitimde öğretmen başına öğretim yılı için 23 öğrenci düşerken, bu oran TR52 Düzey 2 Bölgesi için 27,5 dir İlköğretim TÜİK verilerine göre, yılı eğitim öğretim döneminde Konya da öğrenci 898 okulda, Karaman da ise öğrenci 162 eğitim kurumunda eğitim faaliyetlerine devam etmektedir. TR52 Düzey 2 Bölgesi nde öğrenci ve 1060 ilköğretim okulu bulunmaktadır. Okul çağı nüfusa göre okullaşma oranları Konya da % 98,39, Karamanda %98,96, TR52 de 98,41 dir. Avrupa Birliği derslik standardının ilköğretim okulları için 24 civarında olması gerekmektedir. Konya nın derslik başına düşen 22,93 Karaman ın ise derslik başına düşen 20,9 öğrenci ile bu standartların üstünde olduğu anlaşılmaktadır. TÜİK verilerine göre döneminde ilköğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı TR52 Düzey 2 Bölgesi nde 20,0, Türkiye de ise 21,8 dir, Konya da aynı oran 20,1 ve Karaman da ise 19,7 dir Ortaöğretim TÜİK verilere göre yılı eğitim öğretim döneminde Konya da öğrenci, 208 eğitim kurumu, Karaman da ise öğrenci ile 37 eğitim kurumu ile eğitim faaliyetlerine devam etmektedir. TR52 Düzey 2 Bölgesi nde öğrenci 245 ortaöğretim okulu bulunmaktadır yılında ortaöğretim çağ nüfusu açısından okullaşma oranları Konya da % 65,70, Karaman da % 75,00, TR52 de % 66,65 dir. Aynı eğitim düzeyinde ülke genelinde öğretmen başına 21,3, TR52 Düzey 2 Bölgesi nde 20,0 Konya da 19,8 ve Karaman da 17,9 öğrenci düşmektedir. Konya için okullaşma oranı ortaöğretimde % 65,70 olarak gerçekleşirken, Karaman'da % 75,00 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 2: Yılı Eğitim Genel Projeksiyonu Okul Öncesi İlköğretim Ortaöğretim Bölge Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Konya , , ,8 Karaman , , ,9 TR , , ,0 Türkiye , , ,3 *Konya MEM ** Karaman MEM 2011 *** TÜİK Eğitim Verileri

9 Tablo 3: TR52 Düzey 2 Bölgesi Yılı Kurum Sayıları Kurumlar Kurum Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Okul öncesi ,5 İlköğretim Ortaöğretim *Konya MEM ** Karaman MEM Yükseköğretim Bölgede üç devlet üniversitesi bulunmaktadır yılında üniversite statüsü kazanan Selçuk Üniversitesi, Konya da uzun yıllardır 23 fakülte, 6 Enstitü, 5 Yüksekokul, 22 Meslek Yüksek Okulu, 28 Araştırma ve Uygulama Merkezi ve 1 adet Konservatuarda öğrenci ile eğitim hizmetine devam etmektedir yılında Konya da kurulan 2. devlet üniversitesi olan Konya üniversitesi, halen yapılanma halindedir ve henüz eğitim faaliyetine başlamamıştır. Ayrıca Mevlana Üniversitesi ve KTO Karatay Üniversitesi adında iki adet yeni vakıf üniversitesi kurulmuş ve öğretim yılında faaliyetlerine başlamışlardır. Mevlana Üniversitesi 6 fakülte, 2 adet Yüksekokul, 3 adet Enstitü ve 2 adet Araştırma ve Uygulama Merkezi ile yaklaşık 400 öğrenci ile eğitime devam etmektedir. Diğer vakıf Üniversitesi olan KTO Karatay Üniversitesi 3 adet Fakülte, 2 adet Enstitü, 2 adet Araştırma ve Uygulama merkezinde yaklaşık 300 adet öğrenci ile eğitim faaliyetine devam etmektedir. Karaman ilinde 2008 yılında kurulan Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi ise 4 adet fakülte, 2 adet Enstitü, 2 adet yüksekokul, 4 adet meslek yüksekokulu ve 4 adet uygulama ve araştırma merkezi faaliyet göstermektedir. Bu üniversitelerle birlikte eğitim döneminde TR52 Düzey 2 Bölgesi nde öğrenci bulunmaktadır. Tablo 4: TR52 Bölgesi Üniversite Durum Değerlendirmesi TR52 Bölgesi Üniversite Durum Değerlendirmesi Konya Karaman TR52 Öğrenci Sayısı Üniversite sayısı Fakülte Sayısı Enstitü Yüksekokul Meslek Yüksek Okulu Sayısı Araştırma ve uygulama Merkezi Konservatuar 1-1 Kaynak: Selçuk Üniversitesi, Mevlana Üniversitesi, KTO Üniversitesi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi 2.5. Mesleki Eğitim Ortaöğretim kapsamında mesleki ve teknik liselerin toplamına bakıldığında, eğitim-öğretim döneminde Konya da 168, Karaman da 20 olmak üzere TR52 Düzey 2 Bölgesi nde toplam 188 mesleki ve teknik ortaöğretim okulu ile eğitim faaliyetlerine devam edilmektedir. Konya da mesleki ve teknik liselerde öğrenci, öğretmen ile eğitim görmekte iken, Karaman da öğrenci 330 öğretmen ile eğitim görmektedir. Diğer bir deyişle TR52 Düzey 2 Bölgesi nde Konya da öğretmen başına 19,5 öğrenci düşerken, Karaman da öğretmen başına 17,9 öğrenci düşmektedir. Mevcut haliyle içerik açısından oldukça geniş bir çeşitliliğe sahip olan mesleki eğitimin TR52 Düzey 2 Bölgesi nde ekonomik bir kalkınma ve sürdürülebilir bir gelişme için gerek duyulan insan kaynağı formasyonlarını nicelik ve nitelik yönünden karşılayacak şekilde yapılandırılmalıdır. Mesleki eğitimdeki TR52 Düzey 2 bölgesinin genel durumu aşağıda yer almaktadır: 9

10 Tablo 5: TR52 Bölgesi Ortaöğretimde Mesleki Eğitim Durumu TR52 ORTA ÖĞRETİMDE MESLEKİ EĞİTİM DURUMU Konya Karaman TR52 Türkiye Mesleki ve Teknik Lise Öğrenci Sayısı Öğretmen sayısı Kaynak: TÜİK Eğitim Verileri Yaygın Eğitim Ülkemizde bulunan adet yaygın eğitim merkezinin 47 si Konya da ve 9 u Karaman da olmak üzere 56 sı TR52 bölgesinde bulunmaktadır. Bu merkezlerde öğretim yılı sonu itibariyle ülke genelinde öğrenci eğitim alırken, eğitici öğretmen eğitim vermektedir. Konya da toplam öğrenci, 421 eğitici öğretmenle, Karaman da ise adet öğrenci, 61 eğitici öğretmenle mesleki eğitim merkezlerinde eğitim faaliyetleri devam etmektedir. Yaygın eğitim kurumları, okul çağını geçmiş veya okul çağında olduğu halde bir okula gitmeden hayata kısa yoldan atılma zorunluluğunda olan toplum kesimin niteliğini artırmak için kurulan en önemli eğitim yapılarından biridir. Bu yüzden yaygın eğitim kurumlarında verilen eğitim formasyonları belirlenirken, bölgenin rekabet gücü yüksek sektörlerinde faaliyet gösterecek kesimin niteliğini artıracak şekilde olması bölge gelişimi açısından önemli bir etken olacaktır. Tablo 6: Yaygın Eğitim Kurumları Karaman Konya Türkiye Kurum Türü Kurum Sayısı Bitiren Kursiyer Öğretmen Sayısı Kurum Sayısı Bitiren Kursiyer Öğretmen Sayısı Kurum Sayısı Bitiren Kursiyer Öğretmen Sayısı Mesleki Eğitim Merkezi Halk Eğitim Merkezi Yetişkinler için Teknik Eğitim Merkezi Öğretilebilir Zihinsel Engelliler İş Eğitim Merkezi ve Otistik Çocuklar İş Eğitim Merkezi Kaynak: TÜİK Eğitim Dönemi Yaygın Eğitim Verileri 2.7. Türkiye de Eğitim Sisteminin Sorunları Türkiye deki eğitim sisteminde niceliğe dayalı sorunlar olduğu ve bu durumun eğitimin niteliğini de doğrudan etkilediği yıllardır söylenegelmiş fakat bu konuda yeterli adımlar bir türlü atılmamıştır vizyonunu her boyutu ile ele aldığımız bu süreçte, başarılı olmanın en temel girdisi beşeri kaynak sermayemiz olduğu düşünülürse, eğitim sektörünün temel problemlerini tespit edip çözüm yollarını üretmek asli hedeflerimizden olmalıdır. Buna göre, ilk, orta ve yükseköğretimi kapsayan eğitim sistemimizin sorunları ve niteliğin gerektiği şekilde yükseltilememesinin nedenlerini aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür; 1. Eğitim sisteminde var olan aşırı merkeziyetçi yapı yerine, yerinden yönetimin ilkelerine dayalı bir yerelleşmenin sağlanamaması, 2. Eğitime ayrılan kaynakların yeterli düzeyde artırılamaması ve mevcut kaynakların etkili ve yerinde kullanılamaması, 10

11 3. İlk ve ortaöğretimde kalabalık sınıfların bulunduğu il ve bölgelerde, derslik başına düşen öğrenci sayısının aşağıya çekilmesinde yetersizlikler, 4. İlk ve ortaöğretimde öğretmenlerin dengesiz olarak dağıldığı il ve bölgelerde, öğretmen başına düşen öğrenci sayısının aşağıya çekilmesinde yetersizlikler, 5. Öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitimde gözlenen yetersizlikler; öğretmen kariyer planlamasının uzun süredir yapılamaması ve yeni başlamış olmasından dolayı sonuçlarının henüz alınamamış olması, 6. Eğitim kurumlarında büyük şehir-küçük şehir ve taşra-şehir arasında eğitimde kalite farklılıklarının sürmesi, 7. Eğitim kurumlarında var olan ders araç-gereçlerindeki donanım yetersizliği, 8. Eğitim kurumlarında var olan ders araç-gereçlerinin etkin kullanımındaki yetersizlik, 9. Üniversite giriş sisteminden kaynaklanan sorunlar, 10. Özellikle okul öncesi eğitimde ve yükseköğretimde olmak üzere, okullaşma oranlarının düşüklüğü, 11. Yükseköğretim kurumları arasındaki önemli nitelik farklılıkları, 12. Öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının mesleki, ekonomik ve yönetsel koşullarının yetersizliği, 13. Eğitim sektöründe profesyonel, vizyon sahibi yönetici yetersizliği, 14. Üniversite yönetim sistemindeki yetersizlikler, 15. Eğitimciler arasında iletişim, işbirliği ve mesleki dayanışma yetersizliği, 16. Eğitim kurumlarının yönetiminde saydamlık ve hesap verebilirlik anlayışının yetersizliği, 17. Eğitim mevzuatı, öğretim programları, öğretmen eğitimi ve öğretim materyallerinin eleştirel düşünme, öğrenmeyi öğrenme, yaratıcı düşünme, yansıtıcı düşünme gibi öğrenci merkezli yaklaşımın amaçladığı tutum ve becerileri desteklememesi, 18. Eğitimin hedef kitlesinin sadece belirli yaş sınırları içindeki çocuklar ve gençler olarak algılanması, yetişkinlere yönelik gerçekleştirilen hizmet içi eğitim ve hayat boyu eğitim çalışmalarının yetersiz ve etkisiz kalması TR52 Bölgesinde Eğitim Sisteminin Sorunları 1. Öğretmen, öğrenci, derslik sayılarında, ifade edilen sayılar ne kadar ülke standartlarına yakın olursa olsun, bölgede ilçeler bazında dengeli bir dağılım yoktur. 2. Okul öncesi dönemde okul öncesi eğitimden yararlanan öğrencilerin oranı hala çok düşüktür. 3. İlköğretim çağında bu oran yükselmekle birlikte; lise ve üniversite çağında yine düşmektedir. 4. Bölgede ilçelere göre de, çocukların okula devam etme oranlarında farklılık vardır. 5. Kırsaldan ilçe ve il merkezlerine göç sonucu, bu merkezlerde eğitim için duyulan ihtiyaç ve talep artmış, bu durum ise sınıf mevcutlarının artmasına ve eğitimin kalitesinin düşmesine yol açmıştır. 6. Bölgenin kırsal kesimlerinde hala taşımalı eğitim sistemi yapılmakta ve bu durum ekonomik açıdan yük olduğu gibi eğitim kalitesi ve okullaşma oranını negatif etkilemektedir. 7. İl merkezlerine ve gelişmiş ilçelere yakın bölgelerde bulunan kırsal alanlarda öğretmenlerin ikamet etmemeleri sonucu eğitim verimliliği düşmektedir. 11

12 8. Taşra bölgelerine tecrübesiz eğitimcilerin verilmesi ve eğitimcilerin burada kendilerini geçici görmeleri eğitim kalitesine olumsuz etki yapmaktadır. 9. Bölgede çeşitli merkezlerde açılmış olan meslek okulları (ortaöğretim düzeyinde) formasyonlarının merkezden belirlenmiş olması bölge gerçekleri ile örtüşmemektedir. 10. Kırsaldaki yerel aktörler (belediyeler, meslek kuruluşları, STK lar vb.) eğitime gereken desteği vermemektedir. 12

13 3. EĞİTİMDE ÜLKE SRATEJİSİ VE VİZYONU TÜBİTAK koordinasyonunda hazırlanan Eğitim ve İnsan Kaynakları Sonuç Raporu ve Strateji Belgesi nde Türkiye nin eğitim ve insan kaynakları konusunda 2023 vizyonu şu şekilde belirlenmiştir; Özgürlükçü, eşitlikçi, kişisel farklılıkları gözeten ve değerlendiren, yaratıcılık ve hayal gücünü geliştiren, öğrenme ve insan odaklı Sürekli gelişimi kendine ilke edinen Herkesin kendi, özellikleri doğrultusunda en üst düzeyde geliştirebildiği bir eğitim sistemi Kendi kültürüne has öğrenme teknolojilerini ve yöntemlerini oluşturmuş ve yerinden yönetim ilkesi etrafında örgütlenmiş Toplum ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik; - Özgür düşünen ve bağımsız karar verebilen, yenilikçi, özgüven sahibi, hayata olumlu bakan bir insan profili yetiştirmeye dönük eğitim anlayışı, - Bilim, sanat ve teknoloji üretebilen; girişimci, çevreye duyarlı vatandaşların yetiştirileceği bir eğitim sistemini kurmak. Aynı çalışmada eğitimde ülke stratejisi kapsamında 2023 yılına kadar; yılında, Bilgi Temelli Ekonomi İçin Yapılan Yatırımlar kapsamında, mevcut AB-15 ortalamalarını geçmek, 2023 yılında, Bilgi Temelli Ekonomi Performans Ölçütleri nden her birinde, o dönemde AB nin en iyi ilk 10 ülkesi arasında yer almak ana hedefler olarak belirlenmiştir. Bu ana hedefe ulaşmak için eğitim sistemi aşağıdaki stratejik amaçları sağlayacak özelliklere sahip olmalıdır: 3.1. Eğitimde Yapısal Değişimin Sağlanması 2023 te bölgesel ve ülkesel düzeyde her alanda (ekonomi, kültür, siyaset) rekabet edebilen bir beşeri sermaye oluşturabilmek için belirlenen vizyonları gerçekleştirmek ve bu sayede çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkmak için eğitim sistemimizde köklü, yapısal değişim ve dönüşümler getirecek adımlar atılmak zorundadır. Geleneksel Eğitim Sistemimiz köklü bir değişimle; İnsanımıza, bilim, sanat ve teknolojide, özgün bilgi üretme yeteneği kazandıran, Yaşam boyu öğrenme yetileri geliştiren, Formel eğitim dışında ömür boyu eğitim ve alanlar arası geçişi sağlayacak öğrenim ortamları yaratan, Eğitimin tüm taraflarını, sivil toplum kuruluşları ve aileler dâhil olmak üzere katılımcı ve demokratik biçimde bir araya getiren bir yapı kazanmak durumundadır. Bu yapısal değişim ve dönüşüm sonucunda, toplumun tüm kesimlerinde yaratılan farkındalık, etkin katılım, sorumluluk bilinci ve sosyal sinerji ile, dinamik ve sürdürülebilir kalkınma ve küresel rekabet yeteneği yüksek bir toplumun gerçekleşmesi amaçlanmaktadır Eğitim Sisteminde Yapılması Gerekenler Eğitim sistemimiz konusunda yetkili kurumlar olan Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu, gerekli planlama çalışmalarını yapmakta ve yürütmektedir. Dolayısıyla, bu çalışmanın amacı 2023 Vizyon çalışmasında ortaya çıkan görüşler çerçevesinde, ilgili kurumlara yardımcı olabilecek önerilerde bulunmaktır. 13

14 Okulöncesi Eğitim İnsan yaşamının bütün evrelerini zihinsel, bedensel, duygusal gelişim yönünden etkileyen ve bilimsel gelişmelerle önemi gittikçe anlaşılan okul öncesi eğitimi yaygınlaştırarak; çağ nüfusunun temel yaşam becerilerini öğrenmesini, ilköğretime hazırlanmasını, elverişsiz çevreden gelen çocuklar için ortak bir yetiştirme ortamı oluşturulmasını, Türkçenin doğru ve güzel konuşulmasını sağlamaktır. Okul öncesi eğitimde % 43 olan net okullaşma oranını dezavantajlı çocukları gözeterek Milli Eğitim Bakanlığı 2014 Stratejik plan dönemi sonuna kadar % 70 in üstüne çıkarmak. Milli Eğitim Bakanlığı 2014 Stratejik Plan dönemi sonuna kadar okul öncesi eğitimde okullaşma oranı ile ilgili hedefleri yakalayabilmek için ihtiyaç duyulan öğretmen sayısının tamamını karşılamak Milli Eğitim Bakanlığı 2014 Stratejik Plan dönemi sonuna kadar okul öncesi eğitimi çeşitlendirmek ve bu alanda toplumsal farkındalığı artırmak İlköğretim İlköğretimde % 98,20 olan net okullaşma oranını, plan dönemi sonuna kadar % 100 e çıkarmak İlköğretimdeki okul terklerini 2014 yılı sonuna kadar ortadan kaldırmak Türkiye genelinde bölgesel farklılıklar dikkate alınarak ilköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısını plan dönemi sonuna kadar 30 a düşürmek İlköğretim programlarında; öğrencilerde yerleşik bir demokrasi kültürünün oluşturulması, kendi kültürünü özümsemesi, millî manevî değerlere bağlı, evrensel değerleri benimseyen nesiller yetiştirilmesine yönelik etkinlikleri ve uygulamaları plan dönemi boyunca arttırmak Bütün öğrencilerin, eğitim kurumlarında koruyucu sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak 14

15 İlköğretimde taşımalı ilköğretim uygulamasının hizmet kalitesini artırmak, yatılı ilköğretim bölge okullarının kullanım kapasitesini 2014 yılı sonuna kadar % 90 ın üzerine çıkarmak ve burs hizmetlerinden yararlanan öğrenci sayısını her yıl % 5 oranında artırmak Ortaöğretim Ortaöğretim; genel ortaöğretim ile mesleki ve teknik ortaöğretim olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Ortaöğretim, ilköğretim üzerine en az dört yıl öğrenim vermekte olup genel liseler, Anadolu liseleri, Fen liseleri, Sosyal bilimler liseleri, Anadolu öğretmen liseleri, Güzel sanatlar ve spor liselerinden oluşmaktadır. Mesleki ve teknik ortaöğretim; iş ve meslek alanlarına işgücü yetiştiren ve öğrencileri yükseköğretime hazırlayan erkek teknik öğretim, kız teknik öğretim, ticaret ve turizm öğretimi ve din öğretimi okullarından oluşmaktadır. Ortaöğretimde plan dönemi sonuna kadar yatay ve dikey geçişlere imkân veren, etkin bir rehberlik ve yönlendirme hizmetini içeren esnek bir yapıya geçmek Ortaöğretimde eğitim-öğretim sürecinde ilişiği kesilen-okulu terk eden öğrencilerin diğer öğrencilere oranını 2014 yılı sonuna kadar % 5 in altına düşürmek Ortaöğretimde öğrencilerimizin okul başarılarını arttırmak üzere sınıf geçme oranlarını plan dönemi sonuna kadar % 96 ya çıkarmak Ortaöğretimde kızların eğitime erişimini daha da arttırmak için kız-erkek brüt okullaşma oranları arasındaki % 8,91 olan farkı 2014 yılı sonuna kadar % 2 nin altına düşürmek Eğitimde kademeler arası geçişteki kayıpları en aza indirmek için ilköğretimden ortaöğretime geçişte % 85 olan ülke oranını 2014 yılı sonuna kadar % 95 in üzerine çıkarmak Ortaöğretim çağındaki bireylerin eğitime erişimini arttırmak için pansiyon ve burs hizmetlerinden yararlananların sayısını plan dönemi sonuna kadar % 25 artırmak Ortaöğretim içerisinde mesleki ve teknik eğitimin okullaşma oranını plan dönemi sonuna kadar en az % 50 ye çıkarmak Sanayi ile iş birliği yapılarak, ihtiyaç duyulan niteliklere sahip iş gücünü yetiştirmek ve mezunları istihdama hazırlamak. iş gücü piyasasının ihtiyaçlarına bağlı olarak ortaya çıkan yeni alan ve dalların öğretim programlarını esnek ve yeterliliklere dayalı modüler yapıda hazırlamak ve mevcut modüler öğretim programlarını gelişmelere bağlı olarak revize etmek. 15

16 Yükseköğretim 2547 sayılı Yüksek öğretim Kanunu nda Yükseköğretim Millî eğitim sistemi içinde, ortaöğretime dayalı, en az dört yarıyılı kapsayan her kademedeki eğitim öğretimin tümüdür şeklinde tanımlanmıştır. Yükseköğretim sisteminin çıktıları olan nitelikli insan gücü, ülke ekonomisinin tüm süreçlerinde yer aldığı gibi yükseköğretim sisteminin girdisini oluşturan öğrencilere de eğitim ve öğretim yapmaktadır. Bu yönüyle yükseköğretim sistemi, tüm eğitim sisteminin etkinliğini belirleyebilecek bir özelliğe sahiptir. Yükseköğretim öncesindeki eğitim kademelerinde öğretmenlik yapacak kişiler yükseköğretim sisteminde eğitim almaktadırlar ve bu kişilerin eğitici olarak edinecekleri nitelikler, verecekleri eğitimin de niteliğini doğrudan etkileyecektir. Yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı olan öğretim elemanı ve kurumların ihtiyaç duyduğu uzman personeli karşılamak amacıyla yurt dışına lisansüstü öğrenim görmek için gönderilen öğrencilerin sayısını her yıl % 10 oranında artırmak Sunduğu hizmetler itibarıyla hâlihazırda tek tip olan üniversitelerin mevcut beşerî, fiziki ve mali kaynakları dikkate alınıp farklılaşmaları sağlanacaktır. Araştırma altyapısı yeterli olan üniversitelerin araştırmaya ve lisansüstü eğitime ağırlık vermeleri, diğer üniversitelerin ise daha çok ön lisans ve lisans eğitimine yoğunlaşmaları sağlanacaktır Üniversitelerimizin dış dünya ile ilişkilerini geliştirmek ve öğretim elemanı açığını kapatmak amacıyla yurt dışında eğitim görmüş yerli ve yabancı akademisyenlerin Türkiye'ye gelmesi teşvik edilecektir Eğitim alanında bölgeler arası adaletsizliklerin giderilmesi amacını gerçekleştirerek, potansiyel yüksek öğrenim öğrencilerinin sosyal devlet anlayışı çerçevesinde devlete olan güvenin artmasına ivme kazandıran bir hizmet anlayışı geliştirilecektir Eğitimin Teknoloji Tabanlı Düzenlenmesi 2023 te bilgi çağını hissedilir bir biçimde yaşayacağımız düşünülürse bir bilgi toplumu oluşturmak, rekabet avantajı ve üstünlüğü yakalamak için olmazsa olmaz bir durumdur. Rekabet üstünlüğü yakalayacak bilgi toplumunun oluşumu için; hayatın her aşamasını kuşatacak eğitim öğrenim odaklı bir yapı kurulmalıdır. İletişim ve bilişim teknolojilerinde yaşanan ilerlemeden yararlanmak bu sürecin en önemli itici gücüdür. Bu yüzden eğitim sistemimiz, hızla teknoloji tabanlı bir donanıma kavuşturulmak zorundadır. Sanal ortamda öğrenmenin gerektirdiği teknolojik altyapı donanımı, ülkemize özgü ve özgün modeller ile yaratıcılık öğelerini öne çıkarıp teşvik edecek bir yapılanma içinde düzenlenmelidir. Eğitim sistemimizin teknolojik altyapı donanımı, ulusal ve giderek küresel ağlarla bütünleşecek, etkin ve hızlı işleyen bir yapı ve esneklikte olmalıdır. 16

17 3.3. Eğitici Eğitimine Öncelik ve Süreklilik Verilmesi 2023 ekseninde beşeri sermayenin yönünü belirleyecek eğitim ve insan kaynakları vizyonunun gerçekleşmesinde kilit görevi üstlenecek stratejik amaçlar içinde eğiticinin eğitimi konusu ayrıcalıklı bir konumdadır. Öğretim yerine öğrenim anlayışının öne çıktığı bir ortamda, eğitimin her kademesindeki eğiticilerin hem sürekli eğitilmesi, hem de kendi kendine öğrenebilecekleri sistemlere, ortamlara erişebilmeleri sağlanmalı ve teşvik edilmelidir vizyonunun gerçekleşmesinde stratejik öneme sahip eğiticilerin, yetenek, beceri ve donanımlarını geliştirmenin ötesinde, bilgi çağının yaratıcı-yenilikçi uzmanları ve yetenekli bireyleri olabilmeleri yönünde mümkün olan en geniş imkânların oluşturulmasına ve sürekliliğine özen gösterilmelidir. Bilgi çağında ülke kalkınması ve gelişmesinin temelinde, nitelikli beşeri sermayenin bulunmasının gerektiği ve bunun da eğiticilerin eğitimi sayesinde oluşabileceği unutulmamalıdır İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 2023 e giden yolda eğitim sistemine düşen görev, ekonominin ve toplumun ihtiyaç duyduğu nitelikli uzman insan kaynaklarını yetiştirmektir. İnsan kaynaklarının niteliği ve niceliği, ekonominin ulusal ve uluslararası düzeyde verimlilik, girişimcilik ve büyüme kapasitesi üzerinde rekabet üstünlüğü sağlayacak bir role sahiptir. Bu nedenle; ekonomik hayatın aktörleri, eğitim sisteminin tüm kademelerindeki kurum ve kuruluşlarla karşılıklı ve yoğun işbirliği içinde ihtiyaç duyulan insan kaynaklarının yetiştirilmesi ve geliştirilmesi için ortak çözümler üretmek zorundadırlar. Bu çerçevede, girişimciliğin geliştirilmesi ve lisans ve lisansüstü eğitimle uzman kadroların güçlendirilmesi ağırlıklı ve öncelikli konular olarak ele alınmalıdır. Diğer taraftan, eğitim sistemi ile ülke ve bölge ekonomisinin işleyişinde liyakat, başarı, verimlilik ve kalite değerlerinin kararlılıkla korunup geliştirilmesine özen gösterilmelidir 17

18 4. TR52 BÖLGESİ EĞİTİM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ TR52 BÖLGESİ EĞİTİM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER Bölgenin artan bir nüfusa sahip olması Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için gerekli olan alt yapının büyük ölçüde gerçekleşmiş olması, Öğretmen ve yönetici sayılarının yeterli olması Bilgi ve iletişim teknolojisi alanında güçlü altyapının varlığı Kırsal alanda özellikle genç nüfusun azalıyor olması Taşrada birleştirilmiş sınıflı okul sayısının fazla olması Resmi okul pansiyonlarının fiziki kapasitelerinin yetersiz olması Okulların fiziki donanımlarının (resim, müzik odası, laboratuvar ve kütüphane vb.)yetersiz olması İkili öğretimin hala yoğun bir şekilde devam ediyor olması Öğretmenlerin ve eğitim yöneticilerinin, mesleki ve pedagojik ihtiyaçlarının giderilmesi için yapılması gereken hizmet içi eğitimlerin yetersiz olması Bölgenin coğrafi alan olarak geniş ve kırsal alanının fazla olması Kırsal kesimde eğitim kademeleri arasında geçişte ve öğrenime devam etmede yaşanan isteksizlik ile eğitim seviyesinde yetersizlik Bilgi iletişim teknolojilerinin eğitimin her alanında yaygın ve etkin olarak kullanılmaması Eğitilebilir genç nüfusun varlığı İş adamlarının eğitime %100 Destek kapsamında eğitime katkılarının sağlanabilecek olması Eğitime yapılan katkıların teşvik kapsamında olması Bölgede yer alan yerel yönetimlerin eğitime duyarlı olmaları ve eğitim faaliyetlerini desteklemeleri Bölgede eğitimci dağılımı ve planlaması için gerekli norm kadro sürecinin tamamlanmış olması Kırsal nüfusun az, kentsel nüfusun fazla olması Eğitimci mobilizasyonunun yüksek olması Konut yetersizliği ve yüksek kira bedelleri Bölgede giderek artan internet kafelerin varlığı ve denetim yetersizliği 18

19 TR52 BÖLGESİ EĞİTİM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER Eğitimin kolay yönetilebilir olması Okul türlerinin öğrencilerin seçimlerine cevap verecek ölçüde çeşitlilik göstermesi Eğitimde sivil toplum kuruluşlarıyla güçlü işbirliği oluşturulması Bölgede 5 adet üniversitenin varlığı Okul öncesi eğitimin zorunlu olması Bölgede özel eğitim kurumlarının varlığı Ayrılan eğitim ödeneğinin yetersiz oluşu Mesleki teknik okullaşma oranının düşük olması Üniversite sanayi işbirliğinin yetersiz oluşu Okulöncesi eğitimin istenilen seviyede olmaması Özel okul fiyatlarının yüksekliği Ortaöğretimde mesleki teknik eğitime yönelmenin artması Meslek lisesi mezunlarının iş bulabileceği sanayi kuruluşlarının olması Özel eğitim kurumlarına verilen desteklerin olması Eğitim politikalarının bir devlet politikası olmaması hükümetlere göre şekil değiştirmesi Eğitim müfredatının sık sık değiştirilmesi Genç nüfusun istihdamındaki yetersizlik 19

20 5. TR52 BÖLGESİ EĞİTİM SEKTÖRÜ VİZYONU TR52 BÖLGESİ EĞİTİM SEKTÖRÜ VİZYONU TR52 bölgesi olarak ülkemizin genel eğitim anlayışı ile bütünleşmiş, öğrenmeyi öğrenmiş, bilgiyi kullanabilen ve özgün bilgi üretebilen, kendine güvenli, yaratıcı kararlar alabilen, bölge kalkınmasına katkı sağlayacak insan kaynaklarını yetiştirecek bir eğitim alt yapısını sağlamak EĞİTİM SEKTÖRÜ STRATEJİLERİ 1. Bölgede ihtiyaç duyulan insan kaynaklarının yetiştirilmesine yönelik olarak eğitim sisteminin yeniden düzenlenmesi Hedefler Faaliyet Sorumlu Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar Süre Mesleki eğitimde TR52 bölgesinin ihtiyaç duyduğu nitelikteki insan gücünün yetiştirilmesi Bölgedeki yükseköğretim kurumlarının bölgenin ihtiyaçları doğrultusunda yapılandırılması Bölgede öne çıkan ve gelecekte öne çıkacak sektörlerin iş gücü ihtiyacının belirlenerek bu yönde eğitim formasyonlarının planlanması Mesleki ortaöğretim, üniversite ve sanayi arasındaki işbirliği ve koordinasyonun geliştirilmesi Bölgede tarım ve hayvancılığın ihtiyaç duyduğu eğitimli insan kaynağının yetiştirilmesine yönelik özellikle ilçelerde Tarım Lisesi uygulamalarının yaygınlaştırılması Bölge sanayisi için ihtiyaç duyulan bölümlerin eğitim-öğretim hayatına kazandırılması Sanayide staj ve yarı zamanlı çalışma uygulamalarının etkin uygulanır hale getirilmesi konusunda politika geliştirilmesi Bölgede işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu insan kaynaklarının yetiştirilmesine yönelik üniversitelerde bölümlerin açılması Yerel kalkınmayı desteklemek üzere üniversitelerin bölgenin sorunlarına eğilmesi ve bulundukları bölgelerin ihtiyaçlarını dikkate alarak ihtisaslaşmasının sağlanması TÜBİTAK'ın burs programlarına ve Erasmus programı çerçevesinde öğretim üyesi, araştırmacı ve öğrenci değişim programlarına katılımın özendirilmesi Bölgede tarım ve hayvancılığın gelişmesine bağlı olarak Tarım Üniversitesinin kurulması KONKARO, KONKAREM, İŞKONKAR KONKARO, KONKAREM, KONKARVAL KONKAREM, KONKARVAL, GTHBKONKAR KONKAREM, KONKARO, OSB KONKAREM, KONKARO KKÜ, YÖK KKÜ KKÜ KKÜ, YÖK KKÜ, MEB, KKÜ, KONKARVAL, MEVKA, KONKARİSD, TB, ÇSGBKONKAR, KONKARE, MEB, MEVKA, KONKARİSD, TB, KONKARE, OSB, KONKARBEL, TEKKON, KONKARBTSB MEB, TB, ZO, TKKBB, ZO, ÜB, MEVKA, KONKARBEL, KONKARİSD, KKÜ KONKARVAL, KONKARBEL, KKÜ, KONKARİSD, MEVKA, İŞKONKAR MEB, KONKARVAL, KONKARİSD, KKÜ KONKAREM, KONKARO, KONKARİSD, KAONKARVAL, İŞKONKAR, ÇSGBKONKAR, MEVKA, KONKARO, OSB, KONKARE, KONKARVAL, KONKARİSD TÜBİTAK, MEVKA, KONKAREM, KONKARVAL, YÖK KONKARVAL, KONKAREM, KONKARO, KONKARİSD, KONKARBEL, GTHBKONKAR, TB, ZO, ÜB, SB, KOPİB

21 Bölgede sanayinin gelişmesine bağlı olarak Teknik Üniversitenin kurulması Bölgede yükseköğretimde vakıf üniversitelerinin teşvik edilmesi KKÜ, YÖK 2.Bölgede eğitim kurumlarının fiziki altyapı eksikliklerinin tamamlanarak nitelik ve nicelik olarak geliştirilmesi YÖK KONKARVAL, KONKAREM, KONKARO, OSB, KONKARE, KONKARİSD, KONKARBEL, KONKARBTSB, TEKKON, KONKARKOSGEB KONKARVAL, KONKAREM, KONKARO, KONKARE, KONKARİSD, KONKARBEL Hedefler Faaliyet Sorumlu Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar Süre TR52 Bölgesinde okulların fiziki altyapısı tamamlanarak eğitim kalitesinin iyileştirilmesi İnsan kaynağının niteliğini dünya ile rekabet edebilecek standartlara yükseltmek amacıyla okulların bilgi teknolojisi altyapılarının tamamlanması Eğitim kalitesinin artırılmasına yönelik okul, derslik, altyapı, öğretmen ve donanım eksikliklerinin tamamlanması Okulların derslik dışındaki spor salonu, konferans salonu, kütüphane ve laboratuvar eksikliklerinin tamamlanması Öğrencilerin yeteneklerinin ve bireysel farklılıklarının erken dönemlerde belirlenmesi için rehberlik ve yönlendirme sisteminin etkin hale getirilmesi İlköğretimde 4 ila 6. yıldan sonra çocukların ilgi ve kabiliyetlerine göre farklı alanlara yoğunlaşmalarına yönelik çalışmalara ağırlık verilmesi Özellikle ilçe, belde ve köylerdeki fiziki altyapı eksikliklerinin tamamlanarak bölgeler arası kalite farkının ortadan kaldırılması KONKAREM KONKAREM KONKAREM KONKARVAL, TÜBİTAK, KONKARİSD, KONKARO, TEKKON, İÖİKONKAR, MEVKA MEB, KONKARVAL, KONKARBEL, KONKARO, İÖİKONKAR, MEVKA KONKARVAL, KONKARBEL, İÖİKONKAR, KONKARO, KONKARİSD, KONKARE, MEVKA 2023 KONKAREM KKÜ, KONKARVAL, MEB KONKAREM KONKARVAL, MEB, KKÜ 2023 KONKAREM Bölgedeki eğitim kurumlarında tekli eğitime geçilmesini KONKAREM sağlayacak fiziki altyapı eksikliklerinin tamamlanması Okul öncesinde %100 okullaşma oranı hedefine ulaşılması için gerekli derslik ve okulöncesi öğretmen ihtiyacının planlamasının KONKAREM Bölgede okul öncesi yapılması okullaşma oranının 2023 Okul öncesi eğitimin kırsal alanlarda da yaygınlaştırılması için ikili yılında %100 e çıkarılması eğitim ile gezici ve yaz anaokulu gibi alternatif uygulamaların KONKAREM artırılması ve yaygın eğitim imkânlarından faydalanılması MEB, KONKARVAL, İÖİKONKAR, KONKARBEL, KONKARO, KONKARİSD, MEVKA MEB, KONKARVAL, KONKARBEL, İÖİKONKAR, KONKARO, KONKARİSD MEB, KONKARVAL, KONKARBEL, İÖİKONKAR, MEVKA, KONKARİSD, KKÜ MEB, KONKARVAL, KONKARBEL, İÖİKONKAR 21

22 TR52 ilköğretim ortaöğretimde oranının çıkarılması Mesleki ve teknik eğitim sisteminin etkin hale getirilerek bölgede ortaöğretimde meslek okullarına devam eden öğrencilerin payının %75 e çıkarılması KONKARVAL, KONKARBEL, Okul öncesi eğitimin önemi ile ilgili yazılı ve görsel iletişim KONKAREM KONKARO, KONKARİSD, araçları da kullanılarak toplumsal farkındalığın artırılması KONKARBAS KONKARO, KONKARİSD, Bölgede okul öncesinde özel öğretim kurumlarının teşvik KONKAREM KONKARVAL, MEB, KONKARVAL, edilmesi MEVKA Bölgede ilköğretimde yaşanan okul terklerinin azaltılması KONKAREM KONKARVAL Her ilçede, ilçenin nüfusu da dikkate alınarak, en az bir kız ve bir MEB, KONKARVAL, KONKARBEL, KONKAREM erkek öğrenci ortaöğretim yurdunun tesis edilmesi İÖİKONKAR, KONKARO, KONKARİSD 2020 KONKARVAL, KONKARO, Kız çocuklarının okullaştırılmasının teşvik edilmesi KONKAREM Bölgesinde KONKARİSD, KONKARBAS ve İlköğretimde TR52 bölgesinde okullaşma oranının %90 ın altında KONKARVAL, KONKARBEL, okullaşma olan ilçelere öncelik verilerek ilköğretime devam etmeyen KONKAREM İÖİKONKAR %100 e öğrencilere yönelik denetim sisteminin etkin hale getirilmesi Ortaöğretimde 2023 yılı hedefini yakalamak için bölgedeki KONKARVAL, KONKARBEL, KONKAREM ilçelere öncelik verilmesi İÖİKONKAR KONKARO, KONKARİSD, İlköğretim ve ortaöğretim düzeyinde özel öğretim kurumlarının KONKAREM KONKARVAL, MEB, KONKARVAL, teşvik edilmesi MEVKA 2020 MEB, KONKARVAL, KONKARBEL, Mesleki eğitim veren kurumların fiziki altyapı ve öğretmen KONKAREM İÖİKONKAR, KONKARO, KONKARİSD, ihtiyacının giderilmesi KONKARE, TB Mesleki eğitim sisteminin işlevselliğini geliştirmek için iş gücü piyasasıyla işbirliği ve koordinasyonun artırılması Bölgede hızlı teknolojik değişim, uluslararası bütünleşme, artan rekabet ve bilgi ekonomisinin gelecek ihtiyaçlarını dikkate alan bir mesleki ve teknik eğitim sisteminin tesis edilmesi TR52 Bölgesinde özel sektör, meslek kuruluşları ile işçi ve işveren kuruluşlarının meslek eğitimine yönelik faaliyetlerinin desteklenmesi AB'nin meslek eğitimi programı olan Leonardo da Vinci Programından yararlanma düzeyinin artırılması KONKAREM, KONKARO, İŞKONKAR KONKAREM KONKAREM OSB, KONKARVAL, KONKARBEL, KKÜ, KONKARİSD, MEVKA, KONKARBTSB KONKARVAL, KONKARO, TEKKON, KKÜ, MEVKA, KONKARBRSB MEVKA, KONKARO, KONKARİSD, İŞKONKAR KONKAREM MEVKA, KKÜ, TÜBİTAK, MEB

23 TR52 Bölgesinde eğiticilerin eğitimine önem verilmesi Meslek Yüksekokullarının mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarıyla entegrasyonunun güçlendirilmesi ve meslek yüksekokullarının daha işlevsel hale getirilmesi Konya ve Karaman illerinde Mesleki Eğitim Merkezi (MEM) kurulması Çıraklık eğitim merkezlerinin ve programlarının modernleştirilmesi, meslek liseleri ve meslek yüksekokullarının işgücü piyasası ile işbirliği içinde eğitim yapmalarının sağlanması Öğretmenlerin hizmet içi eğitimlerinin sadece Milli Eğitim Bakanlığı tarafından değil, özel kurum ve kuruluşlar tarafından da verilmesinin özendirilmesi KKÜ, KONKAREM YÖK, MEB, KONKARVAL KONKARO, KONKARVAL KONKAREM KONKAREM, KKÜ, KONKARBEL, İÖİKONKAR, MEVKA, TB, KONKARE KONKARO, OSB, KONKARE, KONKARVAL, MEVKA, KKÜ KONKAREM KONKARO, KONKARİSD, KKÜ Öğretmenlerin alanları ile ilgili olarak düzenlenen konferans, KONKAREM KONKARVAL, MEB, KKÜ, MEVKA 2023 kongre ve sempozyumlara katılmalarının sağlanması Öğretmenlerin yüksek lisans dereceli olmalarının teşvik edilmesi KONKAREM MEB, KKÜ, KONKARVAL, MEVKA 2023 Öğretim elemanlarının her yıl alanları ile ilgili yurt dışı ve yurt içi KONKAREM MEB, MEVKA, KONKARVAL, KKÜ 2023 kongre ve konferanslara katılmalarının desteklenmesi 23

24 6. EĞİTİM STRATEJİLERİ KAPSAMINDA VARSAYIM VE RİSKLER 6.1. BÖLGEDE İHTİYAÇ DUYULAN İNSAN KAYNAKLARININ YETİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK OLARAK EĞİTİM SİSTEMİNİN YENİDEN DÜZENLENMESİ STRATEJİSİ KAPSAMI HEDEF VE FAALİYETLERE İLİŞKİN VARSAYIM VE RİSKLER Eğitim, bir toplumun geleceğinin şekillenmesi ve belirlenmesi noktasındaki en önemli unsurlardan biridir. Yarınların teminatı olan çocukların ve gençlerin alacağı eğitimin kalitesi ile toplumun geleceği paralellik arz etmektedir. Bilgi toplumu kavramının son derece önemli hale geldiği günümüzde, eğitime gereken önemin verilmemesi ve bu noktada gerekli yatırımların zamanında yapılmaması ülkenin geleceğini tehlikeye atmaktır. Eğitim politikaları ülkemizde ulusal düzeyde belirlenmekte ve uygulanmaktadır. Bu noktada bölgenin ihtiyaç duyduğu insan kaynağı niteliği ile ulusal eğitim politikalarının uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Bölgede öne çıkan ve gelecekte öne çıkacak sektörlerde ihtiyaç duyulan insan kaynakları planlamasının biran önce yapılması gerekmektedir. Yapılacak planlama doğrultusunda eğitim formasyonlarında gerekli değişiklikler yapılmalı, işgücü piyasasının ihtiyacı olan sektörlerde nitelikli işgücü yetiştirilmelidir. Ulusal düzeydeki milli eğitim politikası ile bölgede ihtiyaç duyulan işgücü ihtiyacının karşılanmasına dönük çalışmalarda eşgüdüm ve koordinasyonun sağlanamaması, ulusal eğitim politikalarında bölgenin ihtiyaç ve beklentilerini karşılayacak esnekliğin sağlanamaması bu konudaki riskleri oluşturmaktadır BÖLGEDE EĞİTİM KURUMLARININ FİZİKİ ALTYAPI EKSİKLİKLERİNİN TAMAMLANARAK NİTELİK VE NİCELİK OLARAK GELİŞTİRİLMESİ STRATEJİSİ KAPSAMI HEDEF VE FAALİYETLERE İLİŞKİN VARSAYIM VE RİSKLER Bölgedeki eğitim kurumlarının fiziki anlamda altyapı eksiklikleri söz konusudur. TR52 bölgesi olarak ülkemizin genel eğitim anlayışı ile bütünleşmiş, kendine güvenli, yaratıcı kararlar alabilen, bölge kalkınmasına katkı sağlayacak insan kaynaklarının yetiştirilebilmesi için fiziki altyapı eksiklikleri acilen tamamlanmalıdır. Bu noktada kastedilen yalnızca okul, derslik, öğretmen ve donanım eksiklikleri değil aynı zamanda çocukların sosyal gelişimi için önemli olan spor salonu, konferans salonu, kütüphane gibi unsurlardır. Ayrıca günümüzde bilgi teknolojileri eğitimde yoğun bir şeklide kullanılmaya başlanmıştır. Bilgi teknolojilerinin eğitimde kullanımının bölgenin tamamına yaygınlaştırılmasının en önemli riski maliyetlerin yüksekliğidir. Bölgede okul öncesi öğrenime devam özellikle kırsal alanlarda düşük kalmaktadır. Okul öncesi eğitimde okullaşma oranının %100 e çıkarılmasının önündeki en önemli risk, okul öncesi eğitimin önemi ve yararları konusunda toplumsal bilinç oluşturma faaliyetlerinin yetersiz kalmasıdır. Bölgede kırsalının bir kısmında öğrencilerin ilköğretime devamı terk ettiği bilinmektedir. Bu noktada denetimlere etkin olarak devam edilmeli, özellikle kız çocukların okullaşmasına yönelik teşvik mekanizmaları geliştirilmelidir. Kız çocuklarının okumasına yönelik teşvik mekanizmalarının oluşturulamaması ve konunun insanlara yeterince anlatılamaması, ilköğretim ve ortaöğretimde okullaşma oranının %100 e çıkarılması hedefinin gerçekleştirilememesine yol açacaktır. Mesleki ve teknik eğitim sisteminin etkin hale getirilebilmesi için işgücü piyasası ile eğitim sisteminin uyumlu hale getirilmesi zorunludur. Bölgedeki mesleki eğitim kurumlarındaki bölümler ve eğitim konuları, bölge ekonomisinin ihtiyacı olan ara eleman ihtiyacını karşılamaya dönük olarak yapılandırılmalıdır. Bu noktadaki riskler; ulusal eğitim politikamızda gerekli esnekliğin sağlanamaması ve işgücü piyasasının konuya gereken önemi göstermemesidir. Ayrıca tekli eğitim hedefinin önündeki en büyük risk fiziki altyapıların istenilen zamanda bitirilememesidir. Maliyet anlamımda ödenek yetersizliği tekli öğretimin önündeki en büyük engellerden birisidir. Bu riskin aşılmasında başta sivil toplum kuruluşları olmak üzere, belediyeler, odalar, hayırsever vatandaşlar kampanya dahilinde okul yapımı noktasında özendirilmeli ve teşvik edilmelidir. 24