DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER"

Gül Akan
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER Le Chatelier(Lö Şatölye İlkesi) Bu ilkeye göre ; denge halinde bulunan sisteme dışarıdan bir etki yapıldığında sistem kendiliğinden bu etkiyi azaltacak yönde eğilim gösterir. Bir denge tepkimesinde ürünlerin derişimi AZALTILIRSA veya GİRENLERİN derişimi artırılırsa ; SİSTEM dengeyi tekrar sağlamak için dengeyi ÜRÜNLER YÖNÜNE KAYDIRIR. [GİREN] [ÜRÜN] VEYA [GİREN] [ ÜRÜN] Bir denge tepkimesinde girenlerin derişimi azaltılırsa veya ürünlerin derişimi artırılırsa ; SİSTEM dengeyi tekrar sağlamak için dengeyi GİRENLER YÖNÜNE KAYDIRIR. [GİREN] [ÜRÜN] VEYA [GİREN] [ÜRÜN]

2 DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER: A) DERİŞİM B) SICAKLIK c) BASINÇ HACİM ETKİSİ A) DERİŞİM ETKİSİ C(k) + O 2 (g) CO 2 (g) Sistem dengededir.sisteme O 2 (g) ilave edilirse; Denge ürünlere kayar C(k) miktarı azalır CO 2 miktarı ve derişimi artar O 2 (g) eklendiğinde derişim önce artar. Sonra denge kuruluncaya kadar azalır.ama başlangıca göre fazladır. Kc değeri asla değişmez. derişim Toplam mol sayısı artar. t denge zaman örnek:2 C(k) + O 2 (g) CO 2 (g) Denge girenlere kayar C(k) miktarı artar.derişimi değişmez O 2 derişimi artar CO 2 (g) eklendiğinde derişim önce artar. Sonra denge kuruluncaya kadar azalır.ama başlangıca göre fazladır. Kc değeri asla değişmez. mol sayısı Toplam mol sayısı artar. zaman

3 ÖRNEK:3 C(k) + O 2 (g) CO 2 (g) Kaba C(k) ilavesi yapılırsa; Kc değeri değişmez. Dengenin yönü değişmez. O 2 nin derişimi değişmez. CO 2 nin derişimi değişmez. ÖRNEK:5 KAPTAN O 2 ÇEKİLİRSE; C(k) + O 2 (g) CO 2 (g) Denge ÜRÜNLERE kayar. C(k) miktarı artar.derişimi değişmez CO 2 derişimi azalır O 2 (g) çekildiğinde derişim önce azalır. Sonra denge kuruluncaya kadar artar.ama başlangıca göre azdır. Kc değeri asla değişmez. mol sayısı Toplam mol sayısı azalır. zaman

4 ÖRNEK:6 CaCO 3 (k) CaO(k) + CO 2 (g) Ortama CO 2 (g) ilave edilirse; Derişim Denge girenlere kayar Kc değişmez CO 2 miktarı önce artar.daha sonra azalarak başlangıç değerine ulaşır. Zaman Kc= [CO 2 ] B)SICAKLIK ETKİSİ I-ENDOTERMİK TEPKİMELER İÇİN: ISI+ N 2 O 4 (g) 2NO 2(g) SICAKLIK ARTIRILIRSA : Denge ÜRÜNLERE kayar. T sıcaklık artar.kc ARTAR N 2 O 4 derişimi azalır NO 2 (g) derişim artar Toplam mol sayısı artar. Kc değeri etkileyen tek faktör sıcaklıktır. mol sayısı T Kc Sıcaklık düşerse Kc azalır T Kc Sıcaklık artarsa Kc artar zaman

5 II-EKZOTERMİK TEPKİMELER İÇİN 3X (g) + Y(g) 2Z(g) + ısı SICAKLIK ARTIRILIRSA Denge GİRENLER TARAFINA kayar. X(g) VE Y(g) miktarı ve derişimi artar. Z(g) miktarı ve derişimi azalır T Kc Sıcaklık artarsa Kc azalır mol sayısı Toplam mol sayısı artar. Sonuç: EKZOTERMİK TEPKİMELERDE; zaman T Kc VEYA T Kc ENDOTERMİK TEPKİMELERDE ; T Kc VEYA T Kc ÖRNEK: ISI +CaCO 3 (k) CaO(k) + CO 2 (g) SICAKLIK ARTIRILIRSA: Denge ürünlere kayar CO 2 (g) miktarı derişimi artar Katı CaCO 3 (k) miktarı azalır Mol sayısı artar Kc değeri artar

6 C) BASINÇ-HACİM ETKİSİ; KURAL: Hacim artırılırsa DENGE; MOL SAYISI KÜÇÜK MOL SAYISI BÜYÜK Hacim azaltılırsa DENGE; MOL SAYISI BÜYÜK MOL SAYISI KÜÇÜK ÖRNEK: HACİM ARTIRILIRSA N 2 + 3H 2 2NH 3 Denge GİRENLER TARAFINA kayar. N 2 (g),h 2 (g) ve NH 3 derişimi azalır. derişim NH 3 (g) mol sayısı azalır [H 2 ] [H 2 ] ve N 2 mol sayısı artar Toplam basınç azalır. [N 2 ] Kc DEĞİŞMEZ [NH 3 ] zaman

7 ÖRNEK: HACİM AZALTILIRSA: N 2 + 3H 2 2NH 3 Denge ÜRÜNLER tarafına kayar. derişim N 2 (g),h 2 (g) ve NH 3 derişimi artar. [H 2 ] NH 3 (g) mol sayısı artar N 2 (g) ve H 2 (g) mol sayısı azalır. [N 2 ] Toplam basınç artar [NH 3 ] Kc DEĞİŞMEZ ZAMAN ÖRNEK: H 2 (g) + Cl 2 (g) 2HCl HACİM ARTIRILIRSA Denge konumu değişmez. Kc değişmez. Denge derişimleri azalır. ÖRNEK: CaCO 3 (k) CaO(k) + CO 2 (g) HACİM ARTIRILIRSA: derişim Denge ürünlere kayar CO 2 (g) miktarı derişimi azalır. Mol sayısından dolayı artar. [CO 2 ] Başlangıç değerine ulaşır. Katı CaCO 3 miktarı azalır.derişim değişmez. zaman Kc=[CO 2 ]

8 KATALİZÖR ETKİSİ Denge halindeki bir sisteme katalizör eklendiğinde herhangi bir değişim olmaz. Denge anındaki derişimleri değiştirmez. Denge sabitini ve yönünü değiştirmez. v ileri=v geri v ileri= v geri DENGENİN KONTROL EDİLMESİ: Kc = Reaksiyonun denge halindeki sabit Qc= Başlangıç anındaki denge kesri Qc= Kc Sistem dengededir.herhangi bir tarafa kaymaz. Qc<Kc Sistem dengede değil.ürünler yönüne kayar Qc> Kc Sistem dengede değil.girenler tarafına kayar

9 ÖRNEK ÇALIŞMALAR: 1.SORU: 6,8 gram NH 3 (g) dönüşüyor. 2NH 3 (g) C de 5,6 litrelik kapta N 2 ve H 2 gazlarına N 2 (g) + 3H 2 (g) tepkimesine göre sistem dengeye ulaştığında toplam basınç 4,8 atm olduğuna göre başlangıçtaki NH 3 gazının % kaçı ayrışmıştır? 2.SORU: 2NO (g) + F 2 (g) 2NOF(g) tepkimesi belirli bir sıcaklıkta 1 litrelik bir kapta 2 mol NO,4mol F 2 ve 4 mol NOF ile dengede bulunmaktadır.aynı sıcaklıkta dengedeki NOF mol sayısının 3 olabilmesi için hacmi kaç litre yapılmalıdır?

10 3.soru:Aşağıdaki tepkimelerin hangisinde hacmin büyütülmesi ürünlerin mol sayısını artırır? a) SO 2 (g) + 1/2O 2 SO 3 B) 2NO(g) + Cl 2 (g) 2NOCl(g) C) N 2 (g) + O 2 (g) 2NO(g) D) H 2(g) + I 2 (k) 2HI(g) E) 4HCl(g)+ O 2(g) 2H 2 O(g) + 2Cl 2(g) 4.soru: [Y 2 ] [X 2 ] [XY 2 ] ısı+2xy 2 X 2(g) + Y 2(g) Kapalı bir kapta gerçekleşen tepkime dengede iken t anında yapılan etkiyle maddelerin derişimleri değişmektedir.isteme yapılan etki için hangisi doğrudur? A) Kaba XY 2 eklenmiştir. B) Kaptan X 2 çekilmiştir. C) Hacim artırılmıştır. D) Sıcaklık azaltılmıştır. E) Sıcaklık artırılmıştır.

Benzer belgeler

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca 8.HAMLE İNSTAGRAM: kimyaci_glcn_hoca

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca 8.HAMLE İNSTAGRAM: kimyaci_glcn_hoca 13 H A M L E D E 8.HAMLE KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE Denge Hali; *Sabit sıcaklıkta kapalı sistemlerde renk, basınç... gibi gözlenebilen özelliklerin değişmez duruma gelmesiyle kurulur. * Çift yönlü (tersinir)