Bozok Üniversitesi Mühendislik Fakültesi - Bilgisayar Mühendisliği. Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sertol KÖKSAL

Transkript

1 Bozok Üniversitesi Mühendislik Fakültesi - Bilgisayar Mühendisliği 1 Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sertol KÖKSAL

2 2 Internet ve Web in Tarihsel Gelişimi World Wide Web ve W3C Web Standartları

3 1957 yılında Sovyetler Birliği nin Sputnik 1 uydusunu fırlatması çok önemli gelişmelere yol açtı. Bunun ardından geride kaldığını düşünen ABD, Savunma Bakanlığı bünyesinde, araştırma geliştirme faaliyetlerine ağırlık vermek amacıyla ARPA yı kurdu de ARPA bünyesinde ARPANET adı verilen bir çalışma grubu kuruldu. Bu grup, 1969 yılında 4 bilgisayarın birbirine bağlandığı ilk bilgisayar ağını gerçekleştirdi. ARPA Advanced Research Projects Agency İleri Araştırma Projeleri Ajansı 3

4 Bilgisayarların birbirleriyle kurduğu bağlantı, bilgisayar kaynaklarını sürekli meşgul ettiğinden bir süre sonra paket anahtarlama kavramı ortaya atıldı. Bu kavram bugünkü İnternet in temelini oluşturdu. Bu konsept birçok ağın oluşmasına yol açtı. Örneğin İngiltere de üniversiteleri birbirine bağlayan JANET adında X.25 paket anahtarlama protokolü kullanan bir ağ oluşturuldu. Bu ve benzeri birçok özel ağ zamanla oluşurken yeni problemler ortaya çıktı. Birçok ağ özeldi ve farklı protokoller kullanıyorlardı. Dolayısıyla birbirleri ile konuşamıyorlardı. Bu problemleri aşmak amacıyla yine ARPA bünyesinde standart bir protokol oluşturma çalışmaları başladı yılında Internet Transmission Control Protocol (TCP/IP) adında bir protokolün önerisi yapıldı ve 1977 yılında bu protokol başarılı bir şekilde uygulandı yılında spesifikasyon yayınlandı yılında ise adapte edilerek birçok ağ TCP/IP protokolü kullanmaya başladı. 4

5 ARPANET in Gelişimi 5

6 1990 ların başında Gopher adında bir bilgi alma sistemi kullanılıyordu. Bu sistem dosyaların linklerine ulaşılabilecek menüleri sunuyor ve İnternet üzerinden doküman paylaşımının sağlanmasına yardımcı oluyordu. Özellikle üniversiteler ve büyük şirketler tarafından kullanılıyordu yılında Gopher üreticisi olan Minnesota Üniversitesi bu sistem için lisans ücreti almaya başlayacağını açıkladı. Bunun üzerine birçok organizasyon alternatif sistem arayışlarına başladı. 6

7 O zamanlarda, CERN çalışanı olan Tim Bernes-Lee, birbirilerine linkler aracılığı ile bağlı olan metin dosyalarından oluşan (hypertext) bir bilgi sisteminin paylaşımı üzerinde çalışıyordu yılında bu dosya sisteminin sunumunu gerçekleştirmek için bir sunucu oluşturdu. Ve daha sonra bu dosyaları sunucudan alarak okuyan bir uygulama geliştirdi. Bu uygulamaya WorldWideWeb adını verdi. Böylelikle, WorldWideWeb ilk web tarayıcı uygulaması oldu yılında CERN, WorldWideWeb in kaynak kodunu açtı ve halka yaydı. Aynı yılda NCSA, web tarayıcı ve Gopher ı birleştiren Mosaic adında bir uygulama yayınladı. Mosaic sayesinde World Wide Web ve İnternet oldukça yaygınlaştı. Sonraki yıllarda web tarayıcıları ve web tarayıcılar üzerine araştırmalar oldukça yaygınlaştı. Örneğin Telenor 1994 yılında Opera adını verdiği ilk web tarayıcıyı yayınladı. 7

8 Web in gelişmesi, bu teknoloji üzerinden ticaret yapmak isteyenlere fırsat oldu. Mark Andersen, NCSA dan ayrıldı ve Jim Clark ile Mozaic Communications şirketini kurdu. Bu şirkete daha sonra Netscape Communications Corporation adı verildi ve 1994 yılında ilk tarayıcı sürümü olan Netscape Navigator 1.0 sürümünü yayınladı. Öte yandan, Spyglass Inc. adında bir şirket (NCSA nın ticari kolu) Mosaic teknolojisini Microsoft a lisansladı ve 1995 yılında Internet Explorer doğdu. Bundan sonra, Netscape ve Internet Explorer arasında, tarayıcı savaşları adı verilen bir rekabet başladı. Opera web tarayıcısı da bu arada varlığına devam etti. Günümüzde, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Chrome, Opera, Apple Safari gibi çeşitli tarayıcılar kullanılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan bu tarayıcılara ek olarak, özellikle mobil cihaz üreticileri tarafından, kendi cihazları için tasarlanmış bir çok başka araç da bulunmaktadır. Tüm bu tarayıcıların, ziyaret edilen siteyi doğru şekilde anlaması ve göstermesi, belli bir standardın oluşturulmasına bağlıydı. 8

9 1994 yılında Tim Berners-Lee, World Wide Web Consortium (W3C) isminde bir organizasyon kurdu. Vizyonu, web i oluşturan protokol ve teknolojilerin standardizasyonuydu. Devam eden yıllarda, HTML 4.01, PNG resimleri ve Basamaklı Stil Sayfaları (CSS) için birçok spesifikasyon yayınladı. Ancak bu spesifkasyonlar birer öneriydi ve uygulamak mecburi değildi. W3C çok da tanınmadığından ötürü, tarayıcı üreticileri tarafından pek dikkate alınmadı ve uygulanmadı. 9

10 1998 yılında, Internet Explorer 4 ve Netscape Navigator 4 piyasayı domine ediyordu. Internet Explorer 5 sürümü ile birlikte Microsoft ticari ve kapalı bir dinamik HTML sürümü çıkarttı. Bu gelişme ile birlikte web geliştiricileri 5 farklı Javascript bilmek zorunda kaldılar. Sonuç olarak bir grup profesyonel web geliştiricisi bir araya gelerek kendilerine Web Standarts Project (WaSP) adını verdiler. Amaçları W3C önerilerini, standart olarak adlandırarak tarayıcı üreticilerini bu standartları kullanmaya teşvik etmekti. Bu amaçla reklam kampanyaları ve bilgilendirme çalışmaları başlattılar. Tarayıcı üreticilerine ve W3C organizasyonuna standartları yaygınlaştırmak adına ciddi katkılarda bulunmaya çalıştılar. Bu katkıya o zamanlar yalnızca Opera cevap verdi. 10

11 2000 yılında Microsoft, Internet Explorer 5 in Macintosh sürümünü yayınladı. Bu çok önemliydi çünkü Macintosh sisteminin ilk tarayıcısı olan bu tarayıcıda, Microsoft, W3C nin bir takım önerilerini destekledi. Opera da zaten bu önerileri destekliyordu. Böylelikle web geliştiricileri epeyce rahatladı. WaSP, Netscpae Navigator ın 5 sürümünü yayınlamasını, W3C önerilerini uygulamak için geciktirmesini önerdi. Bu çalışma Firefox un temelini oluşturdu. Aynı zamanda Macromedia ile Dreamweaver için de görüştüler. O zamandan sonra, 2003 yılına kadar, W3C nin önerileri standart olarak tanınmaya ve yaygın bir şekilde uygulanmaya başlandı. 11

12 W3C standartları, web sitesi inşasında izlenmesi gereken bir kılavuzdur. Bu standartlar, temelde şu konularda iyileştirmeler sağlar: Site içeriğinin doğru okunması Site içeriğinin hızlı aktarılması Arama motorlarının yaygınlaşması ve çalışma yöntemlerinin karmaşıklaşması, W3C standartlarının önemini daha da artırmıştır. Google gibi büyük arama motorları, indeksledikleri sitelerin W3C standartlarına uyumunu önemserler. Standartlara uygunluk, arama sonuçlarında listelenen sitelerin sıralamasını etkiler. Arama motorlarının mantığı oldukça basittir: Aranan bilgiyi içeren iyi web siteleri, profesyoneller tarafından hazırlanır. Profesyoneller tarafından hazırlanmış bir web sitesi, W3C standartlarına uygun olacaktır. W3C standartlarına uyum, web sitesinin güncelleştirilmesi ve bakımı sırasında önemli zaman tasarrufları sağlayacak, oluşabilecek kodlama hatalarının sayısını en aza indirecektir. Kişi veya kurumlar, web sitelerinin bu standartlara ne kadar uygun olduğunu adres formuna sitelerinin adresini yazarak öğrenebilirler. 12

13 2003 yılından sonra web standartları gelişmeye devam etti. Bu dönemlerde HTML 4.01 ve XML in daha katı kurallarıyla oluşturulmuş olan XHMTL 1.0 mevcuttu. W3C, HTML standardını geliştirmek yerine daha katı söz dizimi kuralları olan XHTML sürümünden devam etmeyi uygun gördü ve XHTML 2.0 standardını çıkarttı. Ancak bu standart geriye doğru uyumlu olmadığı için pek rağbet görmedi yılında farklı şirketlerde geliştiriciler daha iyi ve zamanın şartlarına göre, geriye doğru uyumlu yeni bir HTML standardı oluşturmak için çalışmaya başladılar. Sonuç, Web Uygulamaları 1.0 spesifikasyonuydu yılında pek çok çalışmadan sonra bu spesifikasyona HTML5 adı ile devam edilmesine karar verildi. HTML5, geliştiriciler ve tasarımcılar için oldukça iyi bir spesifikasyon oldu. Bunun başlıca sebepleri şunlardı: Geriye doğru büyük ölçüde uyumludur. HTML ye güçlü yenilikler katar. Belli eklentilere gerek duyulmaz. Video vb. Dinamik uygulamalar geliştirmek daha kolaydır. Açık bir şekilde belirlenmiş ayrıştırma algoritması sunar ve dolayısıyla uyumluluk artar. 13

14 CSS in gelişimi HTML ye nazaran biraz daha rahat olmuştur yılında CSS2 standardı hemen hemen tamamlanmıştı ve onun eksiklerini gidermek için CSS3 standardının tasarımına başlandı yılında CSS3 kullanılmaya başlandı. Bugün HTML5 ve CSS3 artık web standardı haline gelmiştir. Spesifikasyon Yayınlanma Tarihi HTML 2.0 Kasım 1995 HTML 3.2 Ocak 1997 HTML 4.0 Nisan 1998 HTML 4.01 Aralık 1999 HTML Ekim 2014 HTML 5.1 Kasım 2016 HTML nin Tarihsel Gelişimi 14

15 Internet in doğuşundan günümüze WEB in tarihsel gelişimi 1969 ARPANET 1982 TCP/IP 1991 WWW 1994 W3C 1995 HTML CSS CSS HTML 5 15

16 16 İletişim Internet ve www (Web) Web Üzerinde Haberleşme İstek / Cevap Çevrimi URL Yapısı ve Web Sunucular Hyper Text Nedir? Web Teknolojileri

17 Problem : A ve B noktası arasında iletişim kurmak A B Çözüm : Adım 1 : A ve B arasında bir bağlantı hattı oluştur. A B Adım 2 : A ve B noktalarına iletişim kuracak aygıtlar yerleştir ve bu aygıtları bağlantı hattını kullanarak birbirine bağla. A B 17

18 En basit ifadeyle Internet, noktalar arasındaki bağlantıdır. A INTERNET B Günümüz dünyasında kullanıldığı anlamıyla; Internet, International Network (Uluslararası ağ), tüm dünyayı saran bir iletişim ağıdır. Internet tüm dünyayı saran bir bulut gibidir ve bu yüzden bulut simgesiyle gösterilir. INTERNET 18

19 En basit ifadeyle Web, bağlantı hatlarıyla birbirine bağlanan aygıtlardan oluşan bir ağdır. A B Günümüz dünyasında kullanıldığı anlamıyla; Internet'e bağlanan tüm bilgisayarların oluşturduğu bir ağ sistemidir. WEB WWW, World Wide Web (Dünya çapında ağ) Çoğu zaman Web = www şeklinde kabul edilmektedir. 19

20 Problem : A ve B noktasındaki aygıtlar nasıl haberleşecek Çözüm : Adım 1 : Ortak bir haberleşme dili olmalı. Adım 2 : Haberleşmenin kuralları belirlenmeli. Ortak dil, haberleşmenin türüne ve amacına göre değişkenlik gösterebilir. Belirlenen kurallara protokol denir. Internette kuralları belirleyen TCP/IP protokolüdür. TCP/IP protokolü altında, farklı amaçlar için tanımlanan farklı alt protokoller vardır. HTTP, FTP, A TCP/IP HTTP FTP Telnet SMTP POP B 20

21 A İstek Cevap Cevap İstek B A ve B deki bilgisayarlar ortak protokolü kullanarak birbiri ile haberleşebilirler. Protokol gereği, bilgisayarlardan biri istekte bulunur; diğer bilgisayar bu isteğe cevap verir. Cevap olumlu ya da olumsuz olabilir. İstek ve cevap, her ikisi de hat boyunca iletilen elektronik bilgiden ibarettir. İstekte bulunan bilgisayara istemci, İsteği cevaplayan bilgisayara da sunucu adı verilir. Şekilden de görüldüğü gibi, istemci ve sunucu rol değiştirebilirler. Ancak bazı bilgisayarlar özellikle istemleri karşılamak üzere (sunucu olarak) tasarlanırlar. 21

22 World Wide Web sisteminde yer alan hemen hemen bütün sayfalar aynı dil ile yazılır. (HTML) Bu sayfalar ortak bir protokol kullanılarak taşınır. (HTTP) Bilgisayarın web sitelerinde gezinti yapabilmesi için kullanılan programlara web browser denir. Web iletişiminin temel kurallarını HTTP belirler. HTTP sayesinde bir istemci makine (kişisel bilgisayar vb.), bir web sayfasını edinebilmek için ilk olarak kendisinin istekte bulunması gerektiğini bilir. Bunun için sunucuya bir istek gönderir. Sunucu web sayfalarının tutulduğu bir cihazdır. Web sayfasına bir adres yazdığınızda, sunucu isteğinizi alır, istediğiniz web sayfasını bulur ve bilgisayarınıza gönderir. Bilgisayarınızdaki web tarayıcı programı ise bu web sayfasını görüntüler. Bu iletişimin tamamına istek/cevap çevrimi adı verilir. 22

23 1. Her bir istek/cevap çevrimi web tarayıcı uygulamasının adres çubuğuna bir URL yazılması ile başlar. URL (Universal Resource Locator Evrensel Kaynak Yolu Belirleyici), örn. Internet üzerinde, IP Numarası adı verilen adresler kullanılarak bilgisayarlar birbiri ile haberleşirler. Ancak IP No sunu (örn ) hatırda tutmak zordur ve bu yüzden URL kullanılır. Her URL aslında bir IP No suna karşılık gelir. IP No ve URL arasındaki eşleştirmeyi yapan sistem DNS (Domain Name System) dir. DNS, internete bağlı tüm bilgisayarların adreslerinin tutulduğu bir dizin hizmetidir. 2. Yazılan URL adresi, bir DNS sunucusuna gönderilir. İlgili URL adresine ait mevcut bir IP adresi varsa, DNS sunucu ilgili isteği bu adrese yönlendirir. 3. Daha sonra web tarayıcı ilgili IP adresindeki cihaza bir çağrı gönderir ve cevap bekler. 4. Herşey yolunda giderse sunucu, istemciye her şeyin yolunda olduğuna dair bir mesaj ve beraberinde talep ettiği web sayfasını gönderir. 23

24 Web Browser 1 URL DNS Sunucu İstemci IP INTERNET Web Sunucu Web sayfası isteği İstek 2 HTML HTTP Cevap 24

25 25

26 Bir sitenin adresi (URL) çoğu zaman yalın olarak karşımıza çıkmaz. Protokol Ana Dizin Alt dizinler Dosya C Web sunucular, internette yayınlayacakları her site için yeni bir dizin oluştururlar. Her bir site için, alt dizinler ve her dizin için dosyalar bu alanda depolanır. Users My Documents Websites Company index.htm products.htm 26

27 Yandaki şekilde verilen klasör yapısına göre, «index.htm» dosyasının diskteki kesin (mutlak) yolu: C Users C:\\Users\My%20Documents\Websites\Company\index.htm Ancak bir istemci, index.htm dosyasını görüntülemek istediğinde, dosyanın mutlak yolunu yazmaz. Çünkü sunucu, ilgili site için Company klasörünü ana klasör (root) olarak belirler. root My Documents Websites Company index.htm products.htm 27

28 My Documents Websites root Yandaki klasör yapısına göre, logo.jpg dosyasına link verilmek istendiğinde; <a href= images/logo.jpg > Company index.htm şeklinde ulaşım sağlanır. products.htm images logo.jpg 28

29 My Documents Websites root Yandaki klasör yapısına göre, shoes.htm sayfası içindeyken, bir üst klasörde bulunan index.htm sayfasına dönmek istendiğinde; Company <a href=../index.htm > index.htm şeklinde ulaşım sağlanır. Yani sunucu içindeki bir üst klasöre erişmek için «../» karakteri kullanılır. products.htm catagories shoes.htm shirts.htm 29

30 HTML, Hyper Text Markup Language, (Hiper Metin İşaretleme Dili) HTTP, Hyper Text Transfer Protocol, (Hiper Metin Transfer Protokolü) Hyper Text, Metin Resim Link, vb. gibi farklı türdeki içeriklerin bir arada bulunduğu bir yapıdır. Web sayfaları HTML dilinde yazılır ve, içerik Hyper Text yapısındadır. 30

31 Web Sayfası HTML Sunucu-tarafı diller Uygulama gerektiren içerikler Eklentiler CSS PHP Javascript ASP JSP Web de kullanılan teknolojiler 31

32 World Wide Web sisteminin 3 temel yapı taşı HTML, CSS ve JavaScript tir. HTML, bir dokümanın parçalarının yerleşimlerini ve stillerini, etiketler yardımıyla belirten bir işaretleme dilidir. CSS, Basamaklı stil sayfası (Cascading Style Sheet) bir elemanın nasıl pozisyonlanması ve stil verilmesi gerektiğini belirtir. JavaScript, web sitesine dinamik fonksiyonellik katmak için kullanılır. Ek programlara ihtiyaç duymadan direk tarayıcı üzerinde çalışan JavaScript programları yazılabilir. Sayfalara güçlü interaktiflik ve dinamik özellikler katar. 32

33 Web tarayıcılar yalnızca web standartları gibi belli teknolojileri göstermek üzere dizayn edildiklerinden, bu teknolojiler dışındaki bir içerik geldiği takdirde, uygulama ya da eklenti kullanarak bu işlemi yerine getirirler. Örneğin, Word dokümanı, PDF dokümanı, zip dosyası vb. bir içerik gelirse, tarayıcı bunu açmak veya indirmek için soru sorar. İçerik bilgisayarınıza indirildikten sonra uygun program vasıtasıyla açılır. Bu tür içeriklere uygulama gerektiren içerikler adı verilir. Diğer yandan Flash filmi, Java applet ı, müzik vb. bir içerik geldiği takdirde ise bu içeriği açmak için web tarayıcı uygulamanız sistemde kurulu olan ilgili eklentiyi kullanır. Eğer eklenti yok ise kurulması için gereken linki gösterir. Bu eklenti yardımıyla ilgili içerik işlenerek web tarayıcı içerisinde sunumu gerçekleştirilir. 33

34 Statik web sitesinin içeriği sabittir, değişmez. Herhangi bir zamanda gelen tüm ziyaretçilere aynı içerik gösterilir. Dinamik sitede ise sunucuda tutulan içerik aynıdır. Bu içerik php, jsp, asp gibi bir dil ile yazılmış dosyalardır. İstemci, sunucudan herhangi bir sayfayı talep ettiğinde, sunucu ilgili sayfaya ait HTML çıktısını üretir ve bunu istemciye gönderir. HTML 34

35 35 HTML Etiketleri HTML Yapısı HTML ile Biçimlendirme

36 ( TAG ) HTML dili etiketlerden ( tag ) oluşan bir yapıdadır. Etiket < işareti ile başlar > işareti ile biter. Her etiket bir komut ya da yönerge belirtir. Web tarayıcı, bu etiketleri gördüğü zaman, yorumlaması gereken bir komut olduğunu bilir. Örneğin; <html> : bir html sayfası oluştur <br> : bir alt satıra geç <p> : paragraf oluştur 36

37 Bazı etiketler tek başına kullanılır. <br>, <img> Bazı etiketler ise başlangıç ve bitiş etiketi olarak kullanılır. Örneğin; <b> </b> Yukarıdaki örnekteki etiketlerin ilki başlangıç sonraki bitiş etiketidir. Anlamı, bu etiketler arasına yazılan metni «koyu bold» olarak göster, demektir. Dolayısıyla, söz konusu metnin başlangıcı ve bitişinin belirlenmesi gerekir. HTML dilinde, etiketlerin çoğu bu şekilde kullanılır. Bir etiket </ ile başlıyorsa, bunun anlamı, onun bir bitiş etiketi olduğudur. 37

38 Etiketler iki kısımdan oluşur. Etiketin kendisi Etiketle ilgili özellikler (öz nitelikler) Başlangıç etiketi Start tag Bitiş etiketi End tag <div id= footer > </div> Öz nitelik Attribute Etiket, içeriğin ne tür bir nesne olduğunu belirler. Öz nitelik ise, etiketle ilgili ek bilgileri belirler. Kimlik, bağlantı adresi, yazı rengi vs 38

39 HTML etiketleri matematikteki parantezler gibidir. Açılmış bir etiket mutlaka kapatılmalıdır ki, tarayıcılar HTML kodlarını düzgün yorumlasınlar ve sayfalar kullanıcıların ekranlarında düzgün görünsün. Hatalı etiketler internet tarayıcılar tarafından göz ardı edilirler. Tarayıcılar bu etiketler yokmuş gibi davranır ve sayfayı ona göre yorumlar. Bu durum bazen sorun olmayabilir, fakat çoğu zaman web sayfasında istenmeyen görünümlere sebep olur. Bu tür sorunların kısmen önüne geçmek için, etiketleri yazarken başlangıç ve bitiş etiketlerini art arda yazıp sonra aralarını doldurmak en doğru yöntemdir. Böylece etiketleri kapatmayı unutmanın önüne geçilmiş olur. Etiketleri yazarken büyük harf yada küçük harf olması fark etmez. Fakat yazım tekniği olarak küçük harf kullanılması daha uygundur. (XHTML de büyük-küçük harf ayrımı vardır.) 39

40 <html> <head> ( Sayfa ile ilgili bazı bilgiler bu kısımda yazılır. ) </head> <body> ( Ekranda gösterilecek her şey burada yazılır. ) </html> </body> HTML dosyaları temel olarak başlık ve gövde bölümlerinden oluşurlar. Kod yazarken önce HTML olduğunu belirtmek, ardından başlık (head) kısmını doldurmak gerekir. Daha sonra ise gövde metni (body) yazılmalıdır. 40

41 Başlık metni içine, yani <head> ve </head> etiketleri arasına yazılanlar sayfa hakkında bilgiler içerir. Anahtar kelimeler (meta), sayfanın başlığı (title) ve sayfanın karakter seti gibi bilgiler burada yer alır. Görünürde <head> etiketleri içerisinde daha az içerik bulunmaktadır. Bu içerikler kullanıcılara gösterilmez. Bu içerikleri, web tarayıcı, dokümanınız hakkında daha detaylı bilgi edinmek için kullanır. <html> <head> <title>sayfamızın başlığı</title> <meta charset="utf-8"> </head> <body> </body> </html 41

42 Gövde metni içine ise, kullanıcının tarayıcısında görmesini istediğimiz içerikleri yazarız. HTML dosyasının en geniş bölümünü oluşturur. <body> ve </body> etiketleri arasında yer alır ve sayfada sunulmak istenen bütün görsel ögeler bu alana yazılır. 42

43 HTML de ilk aşamalardan birisi boşluk karakterini öğrenmektir. HTML de birden fazla boşluk karakteri yalnızca tek bir boşluk karakteri olarak değerlendirilir. 43

44 Eğer boşluk karakterlerinin yazıldığı gibi görüntülenmesini istiyorsak <pre> etiketi kullanılır. 44

45 Paragrafları belirten etiket <p> dir. Paragraf bittiğinde </p> ile kapatılmalıdır. Bu etiket kullanıldığında paragraf başı yapılır ve paragraflar arasında boşluk oluşur. Sadece bir alt satıra geçmeyi sağlayan etiket ise <br> dir. Bunun bitiş etiketi yoktur. 45