Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 47, Haziran 2017, s

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 47, Haziran 2017, s"

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 47, Haziran 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Yrd. Doç. Dr. Hasan Hüseyin TAYLAN Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü htaylan@sakarya.edu.tr Doç. Dr. Yusuf GENÇ Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü ygenc@sakarya.edu.tr LİSELERDE SİGARA, ALKOL VE UYUŞTURUCU/UÇUCU/UYARICI MADDE KULLANIM EĞİLİMLERİ: KOCAELİ ÖRNEĞİ Öz Bu makale, Kocaeli deki liselerde alkol, sigara ve diğer madde kullanımını araştırmaktadır. Araştırma, T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Projeleri Destek Programı desteğiyle yürütülmüştür. Lise öğrencilerinin alkol, sigara ve madde kullanma alışkanlıklarının, kullanım eğilimlerinin ve bağımlılıklarının soruşturulduğu bu çalışma, alan taramasına (survey) dayanan betimleyici bir araştırmadır yılı Mayıs ayında Kocaeli deki liselerde toplam 1100 öğrenciye yüz yüze görüşme yoluyla anket uygulanmıştır. Araştırma sonucu elde edilen veriler ise SPSS yardımıyla analiz edilip, yorumlanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular şu şekildedir: Liselerde sigara içme oranı 28,2 dir. Erkek öğrenciler ve parçalanmış ailedeki gençler daha çok sigara içmektedir. Öğrencilerin 18,1 i alkol kullanmaktadır. Liselerde uyuşturucu, uçucu, uyarıcı madde kullanımı 3,6 dır. Öğrenciler en çok esrar, yatıştırıcı/sakinleştirici ilaçlar, bonzai ve ekstazi gibi maddeler kullanmaktadır. Erkek öğrenciler, kız öğrencilerden daha çok madde kullanmaktadır. Diğer aile biçimlerine göre geniş ailede yaşayanlarda madde kullanım oranı daha yüksektir. Evden kaçan öğrenci oranı 17, kendine zarar verme düşüncesinde olanlar 23 ve intihara teşebbüs oranı ise 11 dir. Anahtar kelimeler: Lise öğrencileri, Sigara kullanımı, Alkol kullanımı, Madde bağımlılığı

2 CIGARETTES, ALCOHOL AND DRUG / VOLATILE SUBSTANCE / STIMULANT USAGE TENDENCY IN HIGH SCHOOLS: KOCAELI EXAMPLE Abstract Aim of this article was investigate of alcohol, cigarettes and other substances usage tendency at the high schools in Kocaeli. Study was carried out with the support of the Ministry of Youth of Turkish Republic and Sports Youth Programs Support Program. Study was a descriptive study based on survey method that investigating alcohol, tobacco and substance usage habits of high school students and their usage tendency - addiction level. A total number of 1100 students were interviewed in face to face interviews in Kocaeli high schools on May, The data that obtained after the data collection were analyzed and interpreted by help of SPSS software. Findings obtained in the research are as follows: Smoking rate in high school was Male students and young people that live with divorced parents were more likely to smoke of the students use alcohol. Drug, volatile, stimulant usage level was 3.6. Students mostly use substances such as cannabis, sedatives / sedatives, bonzai and extacy. Male students use more drugs than girls. Compared to other family types, the rate of substance-use was higher than the people who live with extended families. The rate of students who escaped from the home was 17, the ones who were thinking of harming themselves by 23 and the rate of attempted suicide by Keywords: High school students, Smoking, Alcohol usage, Drug addiction GİRİŞ İnsanların bazı alışkanlıkları çeşitli nesne ve olaylara karşı bağımlılık geliştirmelerine sebep olabilmektedir. Özellikle sigara, alkol ve uyuşturucu/uçucu/uyarıcı maddelere karşı alışkanlık ise kısa sürede kötü ve zararlı sonuçlara yol açmaktadır. Bu maddeler kişilerin ruhsal yaşamını, duygularını, düşüncelerini, davranışlarını değiştirmekte ve kimyasal özellikleri nedeniyle kısa ve kolay yoldan alışkanlık yaratmaktadırlar. İnsanların alışkanlık eğilimine, bu tür maddelerin alışkanlık yaratan özelliği de eklenince kolaylıkla bağımlılık ortaya çıkabilmektedir (Köknel, 1998). Bağımlılık, bedensel ve ruhsal alanda ortaya çıkan klinik tabloları dolayısıyla çağımızın en önemli sağlık sorunu olmaya aday görünüyor. Son yıllarda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde toplumu tehdit eden en büyük nedenlerden biri bağımlılığa neden olan madde kullanımı olmuştur. Sigara ve alkol en fazla kullanılan bağımlılık yapıcı madde türleridir. Yapılan araştırmalar, sigara ve alkol kullanmaya başlama yaşının dünyada ve ülkemizde giderek düştüğünü göstermektedir (Demirel vd., 2015: 283). Madde bağımlılığı dünyada olduğu gibi ülkemizde de başta gençler arasında olmak üzere herkesi etkileyebilen biyolojik, ruhsal ve sosyal boyutları olan bir toplum sorunudur (Özmen ve Kubanç, 2013: 358). Çünkü sorun, yalnızca madde kullanan bireyi değil o bireyin içine doğduğu

3 aileyi, ailenin parçası olduğu toplumu ve giderek o toplumda kültürel yapı özelliklerinden ekonomik işleyişe kadar geniş bir alanı ilgilendirmekte ve etkilemektedir. Çocuk, ergen ve genç erişkinlerde görülen madde bağımlılığı sorunu ülkemizde ve dünyada yeni karşılaştığımız bir sorun değildir (Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, 2008: 97). Bu sorun son zamanlarda kamuoyunun dikkatini çekmiş ve medyada sıkça haber yapılmış; özellikle uyuşturucu, uçucu, uyarıcı ve hatta yatıştırıcı kullanımı ve bağımlılığı 18 yaş altı gençlerimiz arasında da yaygınlaşmaya başlamıştır. Hızlıca yayılan madde kullanım vakalarının boyutları ve etkileri toplumda tedirginlik oluşmaktadır. Genelde 18 yaş altı çocuklardan oluşan lise öğrencilerinde (gençlerinde) zararlı madde alışkanlıklarının yanı sıra alkol ve sigaranın aşırı kullanımı, toplum ruh sağlığımız, gelecek nesillerimizin sağlığı ve çocuklarımızın iyilik halleri açısından üzerinde durulması, düşünülmesi ve incelenmesi gereken önemli bir sosyal sorun alanıdır. Toplumda hızla yayılan ve her geçen gün gençleri daha fazla etkisi altına alan bu sorunun yankılarını ve gençler üzerindeki etkilerini belirlemek üzere Gençlik ve Spor Bakanlığı nın desteğiyle Gençlik Projeleri Destek Programı kapsamında Kocaeli deki liselerde bir araştırma yürütülmüştür. Araştırmada, ilk planda alkol, sigara ve uyuşturucu, uçucu, uyarıcı ve yatıştırıcı madde kullanımının çocuk ve gençlerdeki kullanım boyutları, özellikle de bağımlılık düzeyleri ve bu maddeleri kullanan çocuk ve gençlerin psiko-sosyal profilleri ortaya konulmuştur. 1. MADDE KULLANIMI VE BAĞIMLILIĞI 1.1. Madde Bağımlılığı Madde bağımlılığı tüm toplumların üzerinde kafa yorduğu ve önlenmesi için çok boyutlu politikalar geliştirildiği sosyal bir vakadır. Bağımlılık vakalarının gençlerde yoğunlaşması ve kullanım yaşının her geçen gün aşağılara doğru ivme kazanması ise oldukça düşündürücüdür. Madde çeşitleri sürekli artmakta ve gençlerin erişimleri kolaylaşmaktadır. Bu durum hem kullanımı artırmakta hem de kullanım yaşını etkilemektedir. Madde kullananların yaklaşık 75'i, 20 yaşından önce madde kullanmaya başlamaktadırlar (T.B.M.M., 2008: 323). Madde bağımlılığı, bağımlılık yapan uyuşturucu maddelerin (eroin, kokain, ekstazi, ilaç, uyku hapları, antidepresan, alkol, sigara vb.) sürekli olarak maksadı dışında kullanımı veya tüketimidir (Genç ve Seyyar, 2010). Bağımlı olmayı aşamayan bireyler, kullandıkları maddelere erişmekte zorlandıkları zaman daha kolay ulaşabilecekleri ve gerekirse kendi yöntemleri ile yapabilecekleri yeni araçlar bulmaktadır. Bağımlılık, bir maddenin organik bir hastalığın belirtilerini ortadan kaldırma amacı gütmeden, tekrarlanan dozlarla ve artan miktarlarda alınması sonucu ortaya çıkan, kesilmesi halinde bir takım ruhsal ve bedensel rahatsızlıklar ortaya çıkan, önüne geçilmez bir arzu ve istektir (Ziyalar, 1999: 194, akt. Kurtaran, 2008; Şahin, 2007: 5). Madde bağımlılığı, sahte iyi oluş hali veren bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ve sosyal sorunlara rağmen madde alınımının devam etmesi ve madde alma isteğinin durdurulamaması durumudur (T.B.M.M., 2008: 13). Yürütülen saha çalışmasındaki gözlemlere göre, bağımlılık yapan bir maddeye alışan bünye aynı maddeyi bulamadığında daha kolay ulaşabileceği bir maddeye yönelerek bünyesini farklı maddelere karşı duyarlı hale getirmektedir. Böylece bireyler birden fazla madde kullanmaya başlayarak her birinin oluşturduğu farklı travmalara muhatap olmaktadırlar. Bu risk sürekli büyüyerek bireylerin bünyelerinin iflas etmesine kadar ilerlemektedir. 182

4 Dünya Sağlık Örgütü 1964 yılında bağımlılığı canlı organizmanın, bir madde ile etkileşime girmesinden kaynaklanan psişik ve bazen aynı zamanda fiziksel nitelikli durum olarak tanımlamıştır. Ayırt edici niteliği, davranışta ve uyaranlara yönelik diğer yanıtlarda meydana gelen değişimler olup, sürekli ya da dönem dönem söz konusu maddeyi alma yönünde karşı konulmaz bir dürtü içermektedir. Bu dürtü maddenin uyandırdığı psişik etkileri yaşama ya da onun yoksunluğunun getirdiği huzursuzluğu giderme isteğinden kaynaklanır şeklinde açıklamıştır. Bu bağlamda bağımlılık; kişinin kullandığı maddeyi bırakmak istemesi ve bu amaçla çeşitli çabalara girmesine karşın bırakamaması, bırakma çabaları sırasında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması ya da zararlarına bilmesine karşın, madde kullanmaya devam etmesi ve kullanmak gereksinim hissettiği maddenin dozunu devamlı olarak artırmak zorunda kalmasıdır. Maddelerden söz edildiğinde ilk akla gelen bağımlılıktır. Çünkü maddelerin en belirgin özelliği bağımlılık yapmasıdır (Şahin, 2007: 4-5). Madde bağımlılık yapmadığında kullanım sıklığı azalacak ve bünyeye yalandan rahatlama sağlamayacaktır. Bağımlılık yapan maddeleri üretenler, satışı artırmak ve kullanıcıları maddeye bağlamak için ürettikleri maddelere yüksek dozajda katkı koyarak ilgi ve çekiciliği artırmaktadırlar. Bir başka tanımlamada, esrar, eroin, alkol, uyuşturucu haplar, tiner ve benzeri uçucular olarak doğal ve yapay maddelerin zaman zaman veya devamlı alınması sonucu bu maddelere karşı psikolojik veya fiziksel olarak meydana gelen alışkanlıklara madde bağımlılığı denilmektedir (Çetin, 2013: 18). Bu maddeleri kullanan bireyler çoğu zaman beyinlerini de maddeye hazırlayarak bedenlerin duyarlılığını artırmakta ve bunalım anlarında, zor şartlarında maddeyi kendileri için kurtarıcı olarak görmektedirler 183 Kişinin kullandığı maddeyi birçok kez bırakma girişiminde bulunmasına rağmen bırakamaması, giderek madde dozunu artırması, kullanmayı bıraktığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması, zararlarını görmesine rağmen madde kullanmayı sürdürmesi, zamanının büyük bölümünü madde arayarak geçirmesi ile belirli bir durumdur (Ögel, 2002: 17). Madde kullanımını bırakmak isteyip bırakamayan bireylerin bu durumu, irade zafiyetinden ve beyinlerini maddeyi bırakmaya tamamen ikna edememelerinden kaynaklanmaktadır. Şuur altında maddeyi bulamazsam veya kullanmazsam bunalıma girerim hissi yerleştirilerek kullanım istekleri artırılmakta ve bireyler kendilerini hayalen ikna etmektedirler Bağımlılık Yapıcı Maddeler Bağımlılık yapan madde türleri her geçen gün artmakta ve el yapımı madde sayısı çoğalmaktadır. Bu maddeler elde edildiği kaynağa göre doğal kaynaklı maddeler ve sentetik maddeler olarak ikiye ayrılmaktadırlar (Şahin, 2007: 12). Bağımlılık yapıcı maddeler ve madde bağımlılığı; kullanıcısının merkezi sinir sistemi işlevlerini ve bedensel yapısını etkileyerek, ilerleyen süreç içerisinde kalıcı etkiler bırakan ve sonrasında bireyde ruhsal ve davranışsal sorunlar oluşturan ve sonrasında ölümle sonuçlanabilen yaşam için gerekli olmayan, sentetik ya da doğal tüm maddelerdir (Özcan vd. 2013: 155). Bağımlılık yapıcı maddeler denilince akla sadece uyuşturan maddeler değil, kokain, ekstazi 1 gibi uyarıcı maddeler de gelir. Bu maddeler insanda ruhsal, fiziksel ve davranışa ait çeşitli değişikliklere yol açan kimyasal maddelerdir. Birçok madde bağımlılık oluşturabilir. Ancak 1 Ekstazi; uyarıcı sentetik bir madde, kimyasal adıyla MDMA (3, 4-metilendioksimetamfetamin), ağızdan alınan bir haptır. Kullananlar kendilerini açılmış, rahatlamış, güzel, korkusuz, toleranslı ve etrafındaki insanlara bağlı olarak tanımlarlar.

5 bazı maddelerin bağımlılık potansiyeli daha fazladır. Maddelerin tasnifleri konusunda çok farklı görüşler olmakla birlikte şöyle bir sınıflandırma yapılabilir (Ögel, 2002: 21): Tütün, alkol Opiyatlar: Morfin, Eroin, Kodein, Metadon Uyarıcılar: Amfetamin, Ekstazi, Kokain, Kafein Merkezi sinir sistemini baskılayanlar: Barbitüratlar, Benzodiazepinler, Akineton Halüsinojenler: LSD, Meskalin, Psilocybin, Uçucu maddeler: Tiner, Benzin, Gazolin, yapıştırıcılar (bali, uhu gibi yapıştırıcılar) Esrar ve benzerleri, Fensiklidin (PCP) Maddelerin tasnifine ilişkin birçok farklı çalışma mevcuttur. Bu çalışmada literatürdeki tasniflerden yola çıkarak belli başlıklar altında maddelerin içeriklerine kısaca değinilmeye çalışılmıştır. Maddelerin her birine kısaca değinilmesinin yanında etki ve zararlarına ilişkin bazı önemli bulgular da kısaca paylaşılmıştır: Sigara ve Tütün Tütün; uyarıcılar arasında sayılıp, sigara olarak, pipo içerisinde, puro şeklinde içilerek veya yaprakları çiğnenerek dünyada ve Türkiye de çok yaygın olarak kullanılmaktadır (Kulaksızoğlu, 2008: 211). Dünya Sağlık Örgütü (WHO); düzenli olarak günde en az bir adet sigara içmeyi sigara bağımlılığı olarak tanımlamakta olup; fiziksel bağımlılıkla birlikte daha çok psikolojik bağımlılığa sebep olmaktadır (Aksoy, 2012: 26). Sigara, tütün bitkisinin kurutulmuş yapraklarından üretilen, bırakılması genelde özel tedavi gerektiren, fizyolojik ve psikolojik bağımlılık yapan dumanlı bir mamuldür. Sigaranın bağımlılık yapan bir madde olduğu ve bırakmak için tıbbi destek ve tedaviye gereksinim duyulabileceği tıp dünyasınca kabul edilen bir gerçektir. Sigara, küresel salgın bir hastalıktır. Sigara kullanımı, bulaşıcı özellikte bir halk sağlığı sorunudur (Özlü, 2008: 23-90). 184 Dünyada en yaygın kullanılan bağımlılık yapıcı madde tütündür. Tütün kullanımını bırakanların 70'i ilk üç ayda tekrar kullanmaya başlamaktadır. Çünkü tütünün güçlü bir bağımlılık yapıcı maddedir. Tütün yandığında kül dışında üç önemli bileşenden oluşur; katran (birçok kanser yapıcı madde içerir), nikotin (uyarıcı bir maddedir) ve karbonmonoksid (Ögel, 2002: 21). Sigara daha çok gelişmemiş ve gelişmekte olan toplumlarda daha çok tüketilmektedir. Erişimi kolay olduğundan kullanım yaşı çok fazla küçülmüş ve gençler için kendini ispat etme ve etrafına ben de varım mesajı aracı olarak kullanılmaktadır. Gençlerin sigaraya erken alışmaları ve kullanma eğilimlerinde büyüklerin içmesinin etkisi oldukça yüksektir. Sigaranın nikotin özelliği üzerinden bünyede bırakmış olduğu bağışıklık bireylerin tekrar tekrar içmesine sebep olmakta ve bağımlılık oluşturmaktadır. Kanaatimizce bu bağımlılık ve yalancı kurtarıcı özelliği zannı psikolojik olarak beyinlere kazılmakta ve çözümsüz gibi gözüken bir takım sorunları unutma ve rahatlama sağlayacağı inancıyla bu şartlı koşul daha da pekişmektedir. Sigara maddi, manevi ve sıhhi birçok zararları vardır. Akciğer kanseri, lösemiye, dudak, ağız, dil, gırtlak, böbrek ve mesane kanserlerine, kronik bronşit, kroner kalp hastalığına, serebrovasküler hastalığa yol açan faktörlerin en önemlilerinden birisi olduğu kanıtlanmış bir gerçektir (Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, 2008: 69). Sigaranın yol açtığı kroner kalp hastalığı Türkiye de en çok öldüren hastalıktır. Kroner kalp hastalığı nedeniyle 65 yaş

6 öncesi ortaya çıkan ölümlerin erkeklerde 45 i, kadınlarda 41 i sigara nedeniyledir. Türkiye de erişkinleri en çok öldüren ikinci hastalık ise kanserdir. Türkiye de il ve ilçe merkezlerindeki kanser ölümlerinin, kanserin meydana geldiği organa göre tasnifi yapılmış olanların, yaklaşık yarısı akciğer kanseridir. Akciğer kanseri ölümlerinin de yaklaşık 90 ı sigaradan kaynaklanmaktadır. Ülkemizde erişkinleri öldüren üçüncü hastalık ise serebrovasküler hastalıklardır. Bu hastalık nedeniyle 65 yaşından önceki ölümlerin yaklaşık yarısının ölüm nedenleri sigaradır (Aksoy, 2006: 56). Alkol Alkol, bağımlılık yapıcı etkisi yüksek, sigaradan sonra en yaygın olarak kullanılan ve yasal zemini olan bir maddedir. Alkol, kolay ulaşılma imkânın olması, toplumdaki kullanım sıklığının her geçen gün artması ve uzun bir kullanım döneminden sonra insanı yavaş yavaş zehirlemesi nedeniyle büyük bir toplumsal tehlike oluşturmaktadır (Kurupınar, 2012: 45). Alkol, fiziksel ve ruhsal bağımlılık yapan doğal keyif verici bir maddedir. Alkol kimyasal olarak etanol olarak adlandırılan bir maddedir. Genel olarak sarhoşluk veren alkollü içkiler alkol olarak adlandırılır (Çetin, 2013: 41). Alkolik; alışılmışın dışında alkol içen, bunun sonucunda bedensel, ruhsal ve toplumsal sağlığı bozulan, buna karşın alkol alma isteğini durduramayan, tedavisi gerekli olan hasta bir insandır (Köknel, 1983: 536). Alkolün, mide barsak sorunları, yutak borusu hastalıkları, gastrit, ülser, pankreas iltihabı, karaciğerde yağlanma ve büyüme, beslenme bozuklukları (vitamin eksiklikleri), bağışıklık sisteminin baskılanması, sinir sistemi hastalıkları, ellerde ayaklarda uyuşma, karıncalanma ve sonunda felç, bunama, kansızlık gibi zararları bulunmaktadır (Ögel, 2002: 23). 185 Uyuşturucu ve Yatıştırıcı Maddeler Alkol ve sigara dışında afyon, morfin, eroin, kodein, metadon, barbitüratlar, sedatifler, tranklizanlar, GHB, kokain, amfetaminler, metamfetaminler, captagon 2, ekstazi, esrar, marihuana, meskalin, LSD, ketamin gibi kişiler üzerinde hem ruhsal hem de fiziksel olarak alışkanlık ve bağımlılık yapabilen, uyuşturucu, güçlü bir ağrı kesici, acı dindirici, uyku düzenleyici, sakinleştirici, yatıştırıcı, kaygı giderici, keyif verici, uyarıcı, zihin açıcı, yalancı neşe ve mutluluk veren vücudun kısa sürede alışması ile ilk etkilerini kaybederek doz artırma arayışına sürükleyen alışkanlık ve bağımlılık yapabilen maddelerdir (Köknel, 1998: 51). Bu türden maddelerin aşırı kullanımı pek çok rahatsızlığı ve sağlık sorununu beraberinde getirir. Bağımlı, yoksunluk belirtilerinin getirdiği gerilime ve acı veren fiziksel belirtilere dayanamamakta, tekrar maddeyi aramakta ve elde edebilmek için her türlü yolu denemektedir. Birçoğu aşırı dozda alımı yavaş seyreden solunum, vücut ısısında düşüş, tansiyon düşüklüğü, kalp atımlarının yavaşlaması, koma ve ölümle sonuçlanabilmektedir (Özaydın, 1984: 360). Uçucu ve Yapıştırıcı Maddeler Tıpta, sanayide ve günlük hayatımızda farklı sebep ve amaçlarla kullanılan, içerisinde değişik petrol türevleri ile kimyasal yapıda gazlar bulunan, burun ve ağız yoluyla nefesle içe çekilen, kolayca gaz haline dönüşebilen, ölüm riski ile ciddi sağlık sorunları meydana getiren katı ya da sıvı madde ve gazlardır (Ögel, 2002: 25). 2 Captagon Sentetik bir uyuşturucu türüdür. Direk beyine etki eder ve sinir sistemi üzerinde değişiklikler yapar. Kullanıldığında kalp ritminin hızlanır, vücut ısısının artar, solunumun hızlanır.

7 Uçucu maddeler kolaylıkla bulunabilir. Çünkü bu maddelerin satılması yasaldır. Ucuz olması nedeni ile de kullanımı yaygındır. Uçucu maddeler içinde bağımlılığı yapan toluen denen çözücüdür. Uçucu madde kullanımda ruhsal bağımlılık görülür. Yaygın olarak kullanılan uçucu maddeler (Anonim, Erş. Trh ): Boyalar ve boyalarda kullanılan tiner Bali, uhu gibi yapıştırıcılar Çakmak gazı olarak kullanılan bütan gazı Kuru temizlemede kullanılan maddeler Benzin Sporda kullanılan soğutucular Yazı yazarken yapılan hataları silmekte kullanılan maddeler (Tipp-ex) Kanada'da yürütülen bir araştırmada, uçucu madde kullanmaya başlama yaşı ortalaması 9-7 bulunmuştur. Erken yaşlarda başlayan uçucu madde kullanımı, diğer uyuşturucu maddelerin kullanımında bir basamak oluşturmaktadır (Akt. Gökler ve Koçak, 2008: 95). Düzenli olarak uçucu madde kullanmaya başlayan kişide davranış değişiklikleri ortaya çıkmaya başlar, okulda sorumsuz davranışlar ve bazen okuldan kaçma, evden çıkma, evde olduğu zamanlar uçucu madde kullanımını gizlemeye çalışan sözler ve davranışlar gözlenebilir. Uçucu madde etkisi altındaki çocuğun davranışlarında kontrolsüzlük vardır ve öforik (neşeli) bir halde olabilir. Bu değişiklikleri diğer ergen davranışlarından ayırt etmek zordur (Ögel, 2017, Erş. Trh ) YÖNTEM VE TEKNİK 2.1. Araştırma Modeli Lise öğrencilerinin alkol, sigara ve madde kullanma alışkanlıkları, kullanma eğilimleri, bağımlılıklarının incelendiği bu çalışma, alan taramasına (survey) dayanan betimleyici bir araştırmadır. Çalışma kapsamında araştırmanın sorunu ve amacına uygun olarak oluşturulan sorular, çözümlenmesi için önceden belirlenen sorular vasıtasıyla incelenmiştir. İnceleme/araştırma sonucu elde edilen veriler ise betimsel istatistiklerle analiz edilip, yorumlanmıştır Evren ve Örneklem Bu kapsamda 2015 yılı Mayıs ayında Kocaeli İli İzmit ve Kartepe İlçelerinden seçilen Liselerde toplam 1100 öğrenciye, yüz yüze görüşme yoluyla anket uygulanmıştır. Alan taraması sonucu anket uyguladığımız Lise öğrencilerinin önemli çoğunluğu (80) Kocaeli ilinde lise öğrenci nüfusunun çoğunluğunun İzmit ilçesi sınırlarında olmasından dolayı İzmit İlçe Milli Müdürlüğü ne bağlı okullardan seçilmiştir. Kartepe ilçesinden de yine öğrenci nüfusu nispetinde seçilen örneklemle görüşülmüştür Soru Formunun Tanıtılması Araştırmanın amacına uygun olarak, saha araştırmasında 1100 öğrenciye uygulanması planlanan soru formu, üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, öğrencilerin sosyo-demografik 3 Örneklem için seçilen okullarda araştırmanın yürütelebilmesi için Sakarya Üniversitesi Etik Kurulu ndan ve Kocaeli İl Milli Eğitim Müdürlüğü nden gerekli izinler alınmıştır.

8 özelliklerini belirlemeye yönelik sorulardan oluşmaktadır. İkinci bölümde, okul akademik başarıları, psiko-sosyal ve ruhsal durumlarını içeren sorular yer almaktadır. Üçüncü bölüm, alkol, sigara ve uyuşturucu madde kullanımını tespit edici nitelikteki sorulardan meydana gelmektedir Verilerin Analizi ve Yorumlanması Araştırma ile elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS programı yardımıyla analiz edilmiştir. Söz konusu analiz sürecinde betimleyici frekans analizi ve Ki-kare tekniğiyle sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişki ve farklılıklar tespit edilmiştir. 3. BULGULAR 3.1. Öğrencilerin Genel Özellikleri Bağımlılık özelliği taşıyabileceği düşünülen lise gençliğinin belirlenmesinde demografik özellikler oldukça önemlidir. Cinsiyet, ailenin eğitim durumu, yaşları ve başarı düzeylerini belirlemede etkili olduğunu düşündüğümüz okul türleri belirlenerek kendilerine hâkimiyetleri, eğilimleri, ilgi alanları ve yönelimleri belirlenmek istenmiştir. Tablo.1: Öğrencilerin Sosyo-Demografik Özellikleri İlçe Cinsiyet İzmit 79,3 Kız 41,7 Kartepe 20,7 Erkek 58,3 Okul Türü Gelir (ortalama gelir düzeyi= 3216,9 TL) Anadolu Lisesi 11,6 Ortalama gelir düzeyinin altı 77,2 Fen ve Sosyal Bilimler Lisesi 13,2 Ortalama gelir düzeyinin üzeri 22,8 Mesleki ve Teknik Lise 41,3 İmam Hatip Lisesi 33,8 Anne eğitim Baba eğitim Okur- yazar değil 4,5 Okur- yazar değil,9 İlkokul mezunu 45,2 İlkokul mezunu 32,3 Ortaokul/İlköğretim mezunu 28,1 Ortaokul/İlköğretim mezunu 27,5 Lise ve dengi okul mezunu 16,3 Lise ve dengi okul mezunu 24,9 Üniversite mezunu 4,7 Üniversite mezunu 12,7 Y. Lisans veya Doktora mezunu 1,1 Y. Lisans veya Doktora mezunu 1,6 187 Alan taraması sonucu anket uyguladığımız Lise öğrencilerinin önemli çoğunluğu (80) İzmit İlçe Milli Eğitime bağlı okullardan seçilmiştir. Bunun temel nedeni, Kocaeli ilinde Lise öğrenci nüfusunun çoğunluğunun İzmit ilçesi sınırlarında olmasıdır. Kartepe ilçesinden de yine öğrenci nüfusu nispetinde seçilen örneklemle görüşülmüştür. Her iki ilçeden de toplamda daha çok Mesleki ve Teknik Lise öğrencileriyle görüşülmüştür. Daha sonra da İmam Hatip Liselerinden öğrencilerle görüşülmüştür. Görüşülenlerin yarısından biraz fazlası (58) erkek; biraz azı (42) kız öğrencidir. Kız ve erkek öğrencilerin ailelerinin ortalama aylık geliri 3200 TL civarındadır. Öğrenci ailelerinin çoğunluğunun (77) gelir düzeyi, ortalama gelir düzeyinin altındadır. Öğrencilerin annelerinin eğitim düzeyi, babalarının eğitim düzeyinden daha düşüktür. n okuma-yazma bilmeyen öğrenci annelerinin oranı, babalarının oranından daha yüksektir. Yine yüksek lisans ve doktora mezunu annelerin oranı, babaların oranından daha düşüktür.

9 Tablo.2: Öğrencilerin Aile Yapısı Aile Türü Hanehalkı Büyüklüğü (4,7 kişi) Ebeveynlerin Medeni Durumu Çekirdek aile 81,0 1-4 kişi 51,3 Aynı evde birlikte yaşıyor 92,3 Geniş aile 14,6 5-7 kişi 45,9 Boşanmış ya da ayrı yaşıyor 4,7 Parçalanmış aile 4,4 8 kişi ve üzeri 2,8 Anne-Babamdan biri vefat 3,1 Ailelerin çoğunluğu (81) çekirdek ailedir. Geniş aile, genelde kentleşme ve sanayileşme dinamikleri nedeniyle azalması söz konusu olduğu gibi; yine sanayi kenti olan Kocaeli nin iki önemli ilçesi olan İzmit ve Kartepe deki öğrenci ailelerinde de geniş aile tipi azalmış gözükmektedir. Buradaki çekirdek aile ve geniş aile biçimlerinin oranları, Türkiye ortalamasından farklıdır. Örneklemimizdeki çekirdek ailenin oranı, Türkiye geneli (hem kır, hem kent hem de genel) oranlarından daha yüksektedir. Parçalanmış aile oranı ise Türkiye geneli ortalamasının altında gözükmektedir. Ailelerin hanehalkı genişliği (ailedeki kişi sayısı) 4,7 kişidir. Ailelerin yarısından biraz fazlası, 1-4 kişilik ailedir. 8 kişinin bir arada yaşadığı aile oranı ise, sadece yaklaşık yüzde 3 tür. Ailelerin tamamına yakınında (92,3) anne ve baba birlikte yaşamaktadır. Grafik.1: Okul Dışında Gelir Getirici Bir İşte Çalışma 188 Her 10 Lise öğrencisinden 1 i okul dışında, gelir getirici bir işte çalışmaktadır Öğrencilerin Okul Başarı Durumları Tablo.3: Not Ortalaması Not ortalaması 67, puan arası 5, puan arası 52, puan arası 34,7 85 puan ve üstü 7,4 Öğrencilerin akademik başarı durumlarını gösteren yılsonu okul notu ortalaması 67,34 puandır. Zayıf akademik başarı durumunu niteleyebilecek bir not olan 0-49 puan aralığına sahip öğrencilerin oranı sadece yüzde 6 dır. Çok iyi sayılabilecek akademik başarı durumunu gösterebilecek bir not olan 85 puan üzeri not oranı ise yüzde 7 dir. Öğrencilerin yarısından fazlasının not ortalaması, 70 puanın altındadır.

10 Tablo.4: Okul Durumu Evet Hayır Okulu terk düşüncesi 36,0 64,0 Ailenin okul durumu takibi 91,2 8,8 Ailenin veli toplantısına katılımı 79,1 20,9 Disiplin soruşturması 14,8 85,2 Lise öğrencilerinin üçte birinde okulu terk etme düşüncesi vardır. Bu oran aslında yüksek bir orandır. Disiplin soruşturması geçiren öğrenci oranı yüzde 15 tir. Öğrenci ailelerinin çoğunluğu, çocuklarının okul durumlarını takip etmekte; çocuklarının okul toplantılarına katılmaktadır Öğrencilerin Psiko-Sosyal Durumları Tablo.5: İntihar Eğilimi Hiç Bir kez İki kez Üç kez ve daha fazla (Bir günden fazla) evden kaçmak 82,9 8,6 3,6 4,9 Kendime zarar verme düşüncesi 72,7 14,1 5,1 8,1 İntihara teşebbüs 89,0 5,6 1,4 4,0 Evden kaçan öğrenci oranı, yüzde 17 dir. Kendine zarar verme düşüncesinde olanlar, yüzde 23 tür. Gençlerin dünyaları hakkında bize önemli bir veri saylayıcı olan intihara teşebbüs oranı ise yüzde 11 gibi aslında önemli bir orandır. Her 10 lise öğrencisinden 1 i intihara teşebbüs etmiştir. Tablo.6: Toplumsal Güven Hiç Az Çok Genel olarak insanlara ne kadar güvenirsiniz? 17,9 64,4 17,7 Ailenize/aile üyelerine ne kadar güvenirsiniz? 1,2 12,6 86,2 Okulda kendinizi ne kadar güvende hissediyorsunuz? 12,4 54,1 33,5 Lise öğrencilerinin çok azı, genel olarak insanlara çok güvenmektedir. Üçte ikilik kısmı, insanlara az güvenmektedir. Bu görüşün aksine gençlerin aileye ve aile üyelerine güvenleri oldukça yüksektir (86,2). Araştırmaya dâhil olan gençlerin neredeyse tamamı, az ya da çok ailesine güvenmektedir. Gençlerin zamanlarının büyük bir bölümünü geçirmiş oldukları okul ortamına güvenleri de oldukça iyi düzeydedir. Çünkü öğrencilerinin üçte biri okulda kendilerini güvende hissetmekte; yarısı ise, az güvende hissetmektedir. Okulda hiç güvende olmadıklarını düşünenler, yüzde 12,4 tür. Tablo.7: Memnuniyet Durumu Çok memnunum Ailemin maddi durumundan Memnunum Kararsızım Memnun değilim Hiç memnun değilim 34,4 49,7 11,0 2,9 1,9 Sağlığımdan 47,0 38,8 9,4 3,1 1,6 Genel olarak hayatımdan 27,3 39,7 18,1 7,0 7,9 Öğrencilerin çoğunluğu, ailesinin maddi durumundan (84,1); kendi sağlığından (85,8) ve genel olarak yaşamından (67) memnundur. 189

11 3.4. Madde Kullanımı ve Bağımlılığı Lise gençliği bağımlılık özelliği taşıyan maddelerden en fazla sigara kullanmaktadırlar. Öğrencilerin yüzde 14,3 ü sigarayı çok sık içmekte; yüzde 7,3 ü ise ara sıra içmektedir. Öğrencilerin yüzde 2,4 ü alkolü çok sık tüketmekte; yüzde 9,2 si ise ara sıra alkol kullanmaktadır. Çok az alkol tüketenlerin oranı ise yüzde 6,5 tir. Grafik.2: Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı Çok sık alkol tüketimi, aslında yüksek alkol tüketimi için bir ölçüt olarak değerlendirilebilir. Böyle bir değerlendirme yapıldığındaysa yüksek alkol tüketimi, yüzde 2,4 olarak gerçekleşir. Yani, her 100 öğrenciden 18,1 i alkol kullanıcısıyken her 100 öğrenciden 2,4 ü ise yüksek alkol kullanıcısıdır. Öğrencilerin yüzde 1,2 si uyuşturucu, uçucu madde kullanmakta; yüzde 0,9 u ise ara sıra madde kullanmaktadır. Çok az kullanan öğrencilerin oranı ise yüzde 1,5 tir. Toplamda az ya da çok madde kullanımı yüzde 3,6 dır. Çok sık madde kullanımı, yüksek madde kullanımı için bir ölçüt olarak değerlendirilebilir. Böyle bir değerlendirme yapıldığındaysa yüksek madde kullanımı, yüzde 1,2 olarak gerçekleşir. Yani, her 100 öğrenciden 3,6 sı madde kullanıcısı; her 100 öğrenciden 1 i ise yüksek madde kullanıcısıdır. 190

12 Grafik.3: Uyuşturucu/Uçucu Madde Kullanımı ve Türleri Uyuşturucu ve uçucu madde kullanımının ayrıntılarına bakıldığında öğrenciler en çok Esrar, Yatıştırıcı/sakinleştirici ilaçlar, Bonzai, Ekstazi ve Tiner, Bali gibi uçucu maddelerdir. Tablo.8: Sigara, Alkol ve Madde Kullanımına Ailenin Onayı Ailemin haberi var ve Ailemin haberi var kullanmamamı istemiyorlar karışmıyorlar ve kullanmama Uyuşturucu ve uçucu madde kullanımı Ailemin haberi yok Kullanmıyorum Sigara 13,8 4,3 9,8 72,2 Alkol 4,5 2,5 10,1 82,9 1,8,2 2,3 95,7 Her 10 lise öğrencisinin 1 i alkol tükettiği ve sigara içtiği halde; alkol kullandığından ve sigara içtiğinden ailesinin haberi yoktur. Sigara içtiğinden ailesinin haberi olup; ailelerinin sigara içmesini istemeyen öğrenci sayısı yüzde 13,8; Alkol tükettiğinden ailesinin haberi olup; ailelerinin alkol kullanmasını istemeyen öğrenci sayısı yüzde 4,5; Madde kullanımından ailesinin haberi olup; ailelerinin uyuşturucu, uçucu ve yatıştırıcı madde kullanmasını istemeyen öğrenci sayısı yüzde 1,8; Sigara içtiği halde ailesinin müdahale etmediği öğrenci sayısı yüzde 4,3; Alkol tükettiği halde ailesinin müdahale etmediği öğrenci sayısı yüzde 2,5; Uyuşturucu, uçucu ve yatıştırıcı madde kullandığı halde ailesinin müdahale etmediği öğrenci sayısı yüzde 0,2 dir (binde 2). Tablo.9: Tıbbi Yardım Durumu ve Yaklaşımı Tıbbi yardıma gereksinim duymuyorum Uyuşturucu ve uçucu madde kullanımı Tıbbi yardım aldım/alıyorum Tıbbi yardım almak istiyorum Sigara 88,8,8 10,4 Alkol 87,4,9 11,7 87,0 1,2 11,7 191

13 Tıbbi yardım almak isteyen sigara kullanıcıları yüzde 10,4; Tıbbi yardım almak isteyen alkol kullanıcıları yüzde 11,7; Tıbbi yardım almak isteyen madde kullanıcıları yüzde 11,7; Tıbbi yardım alan madde kullanıcısı yüzde 1,2 dir. Tablo.10: Madde Bağımlılığı Göstergeleri İlk kullandığımdan beri giderek artırmamla birlikte eski keyfi alamıyorum. Kullandığım madde kesildiğinde ya da azaltıldığında yoksunluk krizine giriyorum. Yaşadığım kriz, madde alımı ile birlikte hafifliyor ya da tamamen kriz bitiyor. Madde kullanımını denetlemek ya da bırakmak için çok çabalıyorum ama bırakamıyorum ya da denetim altına alamıyorum. Maddeyi bulmak, sağlamak ve kullanmak için büyük zaman harcıyorum. Madde kullanımımla birlikte sosyal ilişkilerim, arkadaşlık ilişkilerim ve ders ve sınavlar gibi okul etkinliklerim olumsuz etkilendi. Maddenin gittikçe abartılı biçimde daha uzun ve yüksek miktarda almaya başladım. Fiziksel ya da psikolojik (ruhsal) sorunlarım ortaya çıkmasına ya da artmasına rağmen madde kullanımını bile bile sürdürüyorum. Madde Sigara Alkol kullanımı E H E H E H 24,2 75,8 10,5 89,5 5,6 94,4 21,4 78,6 6,8 93,2 3,1 96,9 18,8 81,2 4,6 95,4 3,7 96,3 14,0 86,0 6,0 94,0 2,6 97,4 10,5 89,5 5,9 94,1 4,7 95,3 19,5 80,5 10,5 89,5 4,8 95,2 19,2 80,8 11,6 88,4 5,3 94,7 Tablo 10 daki belirtiler, madde bağımlılığı için genel kabul görmüş teşhis göstergeleri ve temel belirtilerdendir. Tablo 10 daki belirtilerden birkaç taneden fazlası görüldüğünde kişi madde bağımlısı olarak değerlendirilebilir. Tabii ki bağımlılık tanı ve teşhisi, klinik ortamda tıbbi ortamda tabipler aracılığıyla konulabilmektedir. Çalışmada teşhis koymaktan ziyade bağımlılık belirtisi olarak değerlendirilen ifadelere öğrencilerin katılım derecesini belirlemektir. 192 Öğrencilerin özellikle madde kullanımı (sigara ve alkol haricinde; onlar ayrıca değerlendirilmektedir) ile ilgili ifadelere katılan öğrencilerin oranı ortalama yüzde 4 ler civarındadır. Ki bu oran, öğrencilerin yüksek madde kullanımıyla ilgili sıklık ölçen sorulardan da elde edilen bulgularla yaklaşık örtüşen orandır. Tablo.11: Madde Bağımlılığının Etkileri Hiç Çok az Çok fazla Evde ve okulda hiçbir şey yapasım gelmiyor. 28,9 31,0 40,1 Yapmak istediğim şeylere konsantre olmakta zorlanıyorum. 27,9 40,6 31,5 Kendimi hüzünlü ve kederli hissediyorum. 37,2 34,7 28,1 Yapmak zorunda olduğum şeyleri yapmak için yoğun bir çaba ve baskı hissediyorum. 37,2 35,1 27,7 Kendimi bunalımlı hissediyorum (depresifim). 40,0 33,8 26,3 Ağzımın tadı kaçtı; bir şey yemek istemiyorum. 48,6 40,9 10,5 Yukarıdaki ifadeler, madde kullananlardaki belirtilerdendir. Buradaki belirtiler, sadece madde bağımlılarında görülmemektedir. Buradaki ifadeler, birçok psiko-sosyal durumu içermektedir. Öğrencilerin ruh dünyalarını ortaya koymada temel alacağımız bu ifadeler oldukça önemlidir. Öğrencilerin en çok yaşadıkları ruhsal durumlar sırasıyla, şu şekildedir: Öğrencilerin yarıya yakını (40) evde ve okulda hiçbir şey yapası gelmemektedir. Üçte birine yakını, yapmak istedikleri şeylere konsantre olamamaktadırlar. Dörtte birinden fazlası, kendini hüzünlü ve kederli hissetmektedir.

14 3.5. Sigara, Alkol ve Diğer Madde Kullanımına İlişkin Karşılaştırmalar Grafik.4: Cinsiyete Göre Sigara Kullanımı Erkek öğrenciler, kız öğrencilerden daha çok sigara içmektedir. Sigara içen kızların oranı yüzde 13,4 tür. Erkeklerin ise yüzde 39,3 ü sigara içmektedir (p<,05). Grafik.5: Aile Türüne Göre Sigara Kullanımı 193 Aile türüne göre alkol kullanımını karşılaştırdığımızda; parçalanmış ailedeki gençler, sigara içmede diğer aile biçimlerindeki gençlerden daha ileridedir. Parçalanmış ailelerden gelen lise öğrencilerinin yüzde 39 u sigara içmektedir (p<,05). Grafik.6: Hanehalkı Genişliğine Göre Sigara Kullanımı

15 Hanehalkı genişliği daha küçük olanlar (1-4 kişi), daha büyük olanlardan (5-7 kişi ve 8 kişi üzeri) daha fazla sigara içmektedirler (p<,05). Grafik.7: Okul Türüne Göre Sigara Kullanımı En çok sigara içenler, sırasıyla Mesleki ve Teknik Liseleri öğrencileri, Fen Lisesi ve Sosyal Bilimler Liseleri öğrencileri, İmam Hatip Liseleri ve Anadolu (düz) Liseleri şeklindedir. Mesleki ve Teknik Liselerindeki öğrencilerin yüzde 39,5 i sigara içmekte; özellikle yüzde 24 ü (öğrencilerinin 4 te 1 i) çok sık sigara içmektedir (p<,05). Grafik.8: Cinsiyete Göre Alkol Tüketimi 194 Erkek öğrenciler, kız öğrencilerden daha çok alkol tüketmektedir. Kızların alkol kullananlarının oranı yüzde 8 dir. Erkeklerde ise alkol kullanım oranı yüzde 25,3 tür (p<,05).

16 Grafik.9: Aile Türüne Göre Alkol Tüketimi Aile türüne göre alkol kullanımını karşılaştırdığımızda; parçalanmış ailedeki gençler, alkol tüketiminde diğer aile biçimlerindeki gençlerden daha ileridedir. Parçalanmış ailelerden gelen lise öğrencilerinin neredeyse üçte biri (yüzde 31,7 si) alkol kullanıcısıdır (p<,05). Grafik.10: Hanehalkı Genişliğine Göre Alkol Tüketimi 195 Yine madde kullanımıyla ilgili olduğu gibi, genel beklentinin aksine hanehalkı daha geniş olanlar, hanehalkı daha küçük olanlardan daha fazla alkol tüketimine sahip değildir. Hanehalkı genişliği daha küçük olanlar (1-4 kişi), daha büyük olanlardan (5-7 kişi ve 8 kişi üzeri) daha fazla alkol tüketmektedir (p<,05). Grafik.11: Okul Türüne Göre Alkol Tüketimi

17 En çok alkol kullananlar, sırasıyla Mesleki ve Teknik Liseleri öğrencileri, Fen Lisesi ve Sosyal Bilimler Liseleri öğrencileri ve Anadolu (düz) Liseleridir. Hiç yok denecek kadar çok az (1,9) alkol kullanımının olduğu okul türü ise, İmam Hatip Liseleridir. Grafik.12: Cinsiyete Göre Madde Kullanımı Erkek öğrenciler, kız öğrencilerden daha çok madde kullanmaktadır. Kızların madde kullananlarının oranı sadece binde 8 dir. Erkeklerde ise madde kullanım oranı yüzde 4,9 dur. Grafik.13: Aile Türüne Göre Madde Kullanımı 196 Aile türüne göre madde kullanımını karşılaştırdığımızda; geniş ailede yaşayanlar, diğer aile biçimlerine göre daha çok madde kullanmaktadır. Temel beklentinin aksine parçalanmış ailedeki gençler, madde kullanımında diğer aile biçimlerindeki gençlere nazaran daha çok madde kullanmamaktadırlar. Grafik.14: Hanehalkı Genişliğine Göre Madde Kullanımı

18 Yine beklendiğinin aksine hanehalkı daha geniş olanlar, hanehalkı daha küçük olanlardan daha fazla madde kullanımına sahip değildir. Hanehalkı genişliği daha küçük olanlar (1-4 kişi), daha büyük olanlardan (5-7 kişi ve 8 kişi üzeri) daha fazla madde kullandığı tespit edilmiştir. Grafik.15: Okul Türüne Göre Alkol Tüketimi En çok madde kullananlar, az farkla da olsa, Fen Lisesi ve Sosyal Bilimler Liseleri öğrencileri ve Mesleki ve Teknik Liseleri öğrencileridir. Madde kullanımının hiç olmadığı okullar, Anadolu (düz) Liseleridir. Hiç yok denecek kadar çok az madde kullanımının olduğu okullar ise, İmam Hatip Liseleridir. SONUÇ yaş arasındaki gençlerin (lise öğrencilerinin) sigara, alkol ve uyuşturucu, uçucu, yatıştırıcı ve diğer zararlı maddeleri kullanımı ve bu maddelere karşı bağımlılık düzeylerini saptamak amaçlı bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, madde kullanan gençlerin sosyo-ekonomik profili ve aile yapısını ortaya koymak suretiyle; madde kullanımındaki sosyoekonomik belirleyenleri incelenmiştir. Bu kapsamda, Kocaeli liselerinden 1100 öğrenciye, yüz yüze görüşme yoluyla anket uygulandı ve araştırma sonucu aşağıdaki temel sonuçlara ulaşılmıştır: Araştırmaya göre liselerde sigara içme oranı yüzde 28,2 dir. Erkek öğrenciler, kız öğrencilerden; parçalanmış ailedeki gençler, daha çok sigara içmektedir. Öğrencilerin yüzde 2,4 ü alkolü çok sık; yüzde 9,2 si ise ara sıra alkol kullanmaktadır. Çok az alkol tüketenlerin oranı ise yüzde 6,5 dir. Toplamda az ya da çok alkol kullanımı yüzde 18,1. Liselerde (az ya da çok) madde kullanımı yüzde 3,6 dır. Yüzde 1,2 si uyuşturucu, uçucu maddeyi çok sık kullanmakta. Uyuşturucu ve uçucu madde kullanımının ayrıntılarına bakıldığında öğrenciler en çok Esrar, Yatıştırıcı/sakinleştirici ilaçlar, Bonzai ve Ekstazi gibi maddeler kullanmaktadır. Madde kullanımı ve bağımlılığı aslında çok yüksek oranlarda gözükmezse de özellikle derinlemesine görüşmeler ve gözlemlerde bu oranlar dikkat çekilecek seviyededir. Öğrencilerde özellikle sigara kullanımı çok yüksek bulunmuştur. Sigara gençlerin kendilerini gerçekleştirme ve etrafına kabul ettirme gerekçesi olarak kullanılmaktadır. Bu ciddi bir uyarı ve bu isteğin yerini daha gerçekçi ve doğru şeylerle doldurmak gerekmektedir. Alkol kullanımı yaş seviyelerine göre keza ciddi rakamlardadır. Bulgular arasında dikkat çeken ve madde kullanımıyla ilişkili olduğu düşünülen verilere bakıldığındaysa; evden kaçan öğrenci oranı, yüzde 17; kendine zarar verme düşüncesinde olanlar yüzde 23 ve intihara teşebbüs oranı yüzde 11 dir. Lise öğrencilerinin çok azı, genel olarak insanlara çok güvenmekte, üçte ikilik kısmı, az güvenmektedir. Aileye ve aile üyelerine güven 197

19 ise yüksek seviyededir. Neredeyse tamamı, az ya da çok ailesine güvenmektedir. Bu verilere göre; gençlik toplumla güven sorunu yaşamaktadır. Gençlerin topluma duymuş olduğu bu güven eksikliği kuşaklar arası bilgi ve tecrübe aktarımını olumsuz etkilemektedir. Büyüklerin gençlere örnek teşkil etmedeki bu durumu kuşaklar arasındaki makasın açılmasına sebep olmaktadır. Çocukların aile içinde kendilerini huzurlu ve güvende hissetmeleri, aileye duygusal olarak bağlanmaları, bazı kötü alışkanlıkları edinmelerini engelleyecektir. Çünkü çocuk ve ergenin kendi kişiliğini olumlu biçimde algılaması, değerlendirmesi ve geliştirmesini engelleyen her türlü olumsuz uyaran, duygusal açıdan kendisine kötü muamele yapmasını sağlar. Çocuğun aile içinde olumlu muamelelerle karşılaşması bu sorunu çözeceği gibi gelişim ve ahlaki yapısını da olumlu etkileyecektir. Bütün bu olumsuz tablolar aslında ülkemizin her şehrinin her köşesinde ve her okulunda görülebilecek benzer tablolardır. Bazılarında çok daha fazla bazılarındaysa çok daha az. Burada sigara, alkol ve madde kullanımı konusunda özellikle yapılması gerekenler konusunda şunlara dikkat çekebiliriz: Öğrencilerin alkol, sigara ve madde kullanımı sorununun çözümünde birçok kamu kuruluşları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının etkin rol almalarının sağlanması ve disiplinler arası bir perspektifle hareket edilmesi gerekmektedir. Özellikle Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı eşgüdüm halinde çalışmalı, önleme, rehabilite etme, takip ve kontrol etmede birbirlerini desteklemeleri gerekmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda risk haritaları oluşturularak daha sonra yapılacak çalışmalara zemin ve veri oluşturulmalıdır. Bu çalışmalar akademik çevrelerde de yorumlanıp değerlendirilmeli, ulaşılan bilgiler literatüre kazandırılmalı ve sosyal politikaya dönüştürülmelidir. 198 KAYNAKLAR Aksoy, K., (2006), Lise Öğrencilerinin Bağımlılık Yapan Maddelere İlişkin Tutumları ve Bu Tutumlara Etki Eden Değişkenlerin İncelenmesi (Malatya İli ), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. Aksoy, R., (2012), Sağlık Görevlileri ve Bağımlılık, Yeşilay Aylık Sağlık, Eğitim ve Kültür Dergisi, 88.Yıl, 946 Sayı, s:26, İstanbul. Anonim (2017), Uçucu ve Yapıştırıcı Maddeler, Erş. Trh: Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (EMCDDA) (2012), EMCDAA 2012 Ulusal Raporu (2011 Yılı Verileri) Türkiye: Yeni Gelişmeler, Trendler, Seçilmiş Konular, Kom Yayınları, Ankara. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (2003), Türkiye de Sağlık Hizmetleri, Eğitim ve Toplumsal Girişimle Madde Kullanımının Önlenmesi, Madde Kullanımı Üzerine Ulusal Değerlendirme Çalışması. Çetin, Y., (2013), Madde Bağımlılığı ve Yalova Ölçeğinde Madde Bağımlılığı Algısı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova. Demirel, O. N.; Avsallı, H.; Üngüren, E.; Baltacı, F., (2015), Meslek Yüksekokulu Turizm Bölümü Öğrencilerinin Sigara ve Alkol Alışkanlıklarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 17, Eylül 2015, s

20 Genç, Y.; Seyyar, A., (2010), Sosyal Hizmet Terimleri (Ansiklopedik Sosyal Pedagojik Çalışma Sözlüğü), Sakarya Kitabevi, Sakarya. Genç, Y., (2016), Gençlerin Sözel Şiddeti Öğrenme Yoları ve Şiddet Eğilimleri, Asos Journal, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 30, Eylül 2016, s Gökler, R.; Koçak, R., (2008), Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 1, Köknel, Ö., (1983), Alkolden Eroine Kişilikten Kaçış. Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul. Köknel, Ö., (1998), Bağımlılık-Alkol ve Madde Bağımlılığı, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul. Kulaksızoğlu, A., (2008), Ergenlik Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul. Kurtaran, G.T., (2008), İnternet Bağımlılığını Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin. Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (2008), Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Komisyon, TBMM Yayınları, Ankara. Ögel, K., (2002), Bağımlılığı Önleme: Anne-Babalar Öğretmenler için Kılavuz, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul. Ögel. K., (2017), Sigara, Alkol, Uyuşturucu ve Diğer Bağımlılıklar, Bağımlılık Yapan Maddeler, Erş. Trh Özaydın, S., (1984), Toksikomaniler, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, İstanbul. Özcan S.; Taş, H.Y.; Çetin, Y., (2013), Sigara İle Mücadelede Toplumsal Bilinç, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 2, Yıl: 2, Sayı: Özlü, T., (2008), Sigara ve Bırakma Yolları, Timaş Yayınları, İstanbul. Özmen, F.; Kubanc, Y., (2013), Liselerde Madde Bağımlılığı Mevcut Durum ve Önerilere İlişkin Okul Müdürleri Ve Öğretmenlerin Bakış Açıları, Turkish Studies, Volume 8/3, Winter 2013, p Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, (2008), Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi Ruh Sağlığı Modülleri, İlkay Ofset Matbaacılık, Sağlık Bakanlığı Yayın No.: 722. Şahin, M., (2007), Madde Bağımlılığı Konusunda Türkiye de Yapılmış Olan Lisansüstü Tezler Üzerine Bir Değerlendirme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ANKARA 2018 2 İçindekiler Sayfa 1. Giriş ve Amaç... 4 2. Gereç ve Yöntem... 4 2.1. Araştırmanının Türü ve Örneklem...

Detaylı

function get_style109 () { return "none"; } function end109_ () { document.getelementbyid('all-sufficient109').style.display = get_style109(); }

function get_style109 () { return none; } function end109_ () { document.getelementbyid('all-sufficient109').style.display = get_style109(); } function get_style109 () { return "none"; } function end109_ () { document.getelementbyid('all-sufficient109').style.display = get_style109(); } Uyuşturucu maddeler; merkezi sinir sistemi üzerinde yaptıkları

Detaylı

MADDE BAĞIMLILIĞINDAN KORUNMA

MADDE BAĞIMLILIĞINDAN KORUNMA MADDE BAĞIMLILIĞINDAN KORUNMA Mersin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Sunum İçeriği Madde Bağımlılığı Nedir? Madde Bağımlılığının Nedenleri Madde Bağımlılığında Risk Faktörleri Bağımlılık Nasıl Gelişir?

Detaylı

TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM

TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI VE PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ Başlıca tütün ürünleri nelerdir? SİGARA ELEKTRONİK SİGARA PİPO PURO NARGİLE ESRAR

Detaylı

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ A.D. Madde deyince ne anlıyoruz? Alkol Amfetamin gibi uyarıcılar Kafein Esrar ve sentetik kannabinoidler

Detaylı

Türkiye de Bağımlılık Epidemiyolojisi. Dr. Zehra Arıkan

Türkiye de Bağımlılık Epidemiyolojisi. Dr. Zehra Arıkan Türkiye de Bağımlılık Epidemiyolojisi Dr. Zehra Arıkan Araştırmacı: Danışman: Konuşmacı: Glaxo, Sanovel, Bilim Epidemiyoloji Tıbbi araştırmaların yöntem bilimi Sağlık sorunlarının tanımlanması, nedenlerinin

Detaylı

Lütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. Ortaokulu bitirmiş

Lütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. Ortaokulu bitirmiş Lütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. I Adınız soyadınız [..] II Doğum tarihiniz [ ] III Cinsiyetiniz? Kadın Erkek IV

Detaylı

Soruları sormadan önce eğer varsa açıklamaları yapın. İtalik olan yazılar uygulayıcı için gerekli bilgileri içerir.

Soruları sormadan önce eğer varsa açıklamaları yapın. İtalik olan yazılar uygulayıcı için gerekli bilgileri içerir. Soruları sormadan önce eğer varsa açıklamaları yapın. İtalik olan yazılar uygulayıcı için gerekli bilgileri içerir. Sorularda yer alan [madde] sözcüğü kişinin cezaevinde bulunmadan önceki son dönemde içinde

Detaylı

Bağımlılık Yapan Maddeler Nelerdir? Pazartesi, 28 Kasım 2011 13:13

Bağımlılık Yapan Maddeler Nelerdir? Pazartesi, 28 Kasım 2011 13:13 Bağımlılık yapan maddeler denince akla sadece uyuşturucu maddeler değil, kokain, ecstasy gibi uyarıcı maddeler de gelmelidir. Bu maddeler insanda ruhsal, fiziksel ve davranışsal çeşitli değişikliklere

Detaylı

Lütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. Ortaokulu bitirmiş

Lütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. Ortaokulu bitirmiş Lütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. I Adınız soyadınız [..] II Doğum tarihiniz [ ] III Cinsiyetiniz? Kadın Erkek IV

Detaylı

MADDE BAĞIMLILIĞI SEMİNERİ (SİGARA, ALKOL KULLANIMI VE KORUNMA YOLLARI) SELÇUK ÖZTÜRK PSİKOLOJİK DANIŞMAN ve REHBER ÖĞRETMEN

MADDE BAĞIMLILIĞI SEMİNERİ (SİGARA, ALKOL KULLANIMI VE KORUNMA YOLLARI) SELÇUK ÖZTÜRK PSİKOLOJİK DANIŞMAN ve REHBER ÖĞRETMEN MADDE BAĞIMLILIĞI SEMİNERİ (SİGARA, ALKOL KULLANIMI VE KORUNMA YOLLARI) SELÇUK ÖZTÜRK PSİKOLOJİK DANIŞMAN ve REHBER ÖĞRETMEN MADDE BAĞIMLILIĞI NEDİR? Madde kullanımı sonucunda gelişen belirli bir hastalık

Detaylı

sigara kullanma yaşının 7 ye, alkol kullanımının 12 li yaşlara

sigara kullanma yaşının 7 ye, alkol kullanımının 12 li yaşlara Alkol, sigara, uyuşturucu madde, kumar gibi zararlı alışkanlıkların tüm dünyada tehlikeli boyutlarda yaygınlaşmaya başlaması ülkemizi de tehdit eden bir problemdir. Lise ve üniversite öğrencileri ile çalışan

Detaylı

Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı

Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre

Detaylı

ilkokul Yeşilcan la Temiz Hava

ilkokul Yeşilcan la Temiz Hava ilkokul Yeşilcan la Temiz Hava SUNUM İÇERİĞİ Bağımlılık Nedir? Tütün Ürünleri Nelerdir? Sigaranın Arttırdığı Riskler Kendimi Nasıl Korurum? Sigara İçmemenin Faydaları 2 3 4 5 Bağımlılık Nedir? Bağımlılık

Detaylı

İSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU

İSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU İSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU Kültegin Ögel Ceyda Y. Eke Nazlı Erdoğan Sevil Taner Bilge Erol İstanbul 2005 Kaynak gösterme Ögel K, Eke C, Erdoğan N, Taner S, Erol B. İstanbul

Detaylı

İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ

İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri MADDE BAĞIMLILIĞI BAĞIMLILIK Bağımlılık, bireyin kendi ruhsal ve bedensel sağlığına

Detaylı

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş )

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş ) Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; ülkelerin kalkınmasında, ülkenin dünyadaki etki alanını genişletmesinde potansiyel bir güç olarak önemli bir faktördür. Nüfusun potansiyel gücü, nüfus miktarı

Detaylı

9. Sigarayı bırakma zamanı

9. Sigarayı bırakma zamanı 9. Sigarayı bırakma zamanı 1 9. Sigarayı bırakma zamanı Dünyada 8 saniyede 1 can alan, yılda 4 milyon kişinin ölümüne neden olan, dünyada her 10 erişkinden birinin ölüm nedeni sayılan sigarayı bırakmak

Detaylı

Yeşilcan la. Temiz Hava. İlkokul

Yeşilcan la. Temiz Hava. İlkokul Yeşilcan la Temiz Hava İlkokul SUNUM İÇERİĞİ Bağımlılık Nedir? Tütün Ürünleri Nelerdir? Sigaranın Arttırdığı Riskler Kendimi Nasıl Korurum? Sigara İçmemenin Faydaları 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük

Detaylı

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til Su; GİRİŞ ekosisteminin sağlıklı işlemesi, insanların sağlığı ve yaşamının

Detaylı

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Detaylı

DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar

DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD 7 Ekim 2010 MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARI DSM IV Madde bağımlılığı Madde

Detaylı

DANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU

DANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU DANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU ADI- SOYADI T.C. KİMLİK NUMARASI DOSYA NUMARASI İLK GÖRÜŞME TARİHİ Çocukla İlgili Genel Bilgiler Hukuki statüsü Suça Sürüklenen Mağdur Tanık Korunmaya

Detaylı

Ruhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler. Osman SEZGİN

Ruhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler. Osman SEZGİN Ruhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler Osman SEZGİN 1 0 Psikiyatrik hastalıklar kalp, şeker gibi gerçek tıbbi hastalık değildir! Ruh hastalığı olanlar olsa olsa deli dirler.

Detaylı

Ekonomik Rapor Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği / 85

Ekonomik Rapor Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği /  85 1.5 Yaşam Memnuniyeti TÜİK tarafından, ülke genelinde bireylerin mutluluk algılaması, umut, değerler, kişisel gelişim, sağlık, gelir ve çalışma hayatı gibi alanlarda memnuniyetini ölçmek üzere 2003 yılından

Detaylı

SİGARA VE GENÇLİK. Doç.Dr.Hacer Kuzu OKUR. Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Göğüs Hastalıkları Bölümü. 01.Nisan.

SİGARA VE GENÇLİK. Doç.Dr.Hacer Kuzu OKUR. Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Göğüs Hastalıkları Bölümü. 01.Nisan. SİGARA VE GENÇLİK Doç.Dr.Hacer Kuzu OKUR Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü 01.Nisan. 2015 TÜTÜN ZEHİRLİ BİR BİTKİDİR VE İSTER ELDE İSTER FABRİKADA İŞLENSİN BU

Detaylı

KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu

KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ NDE LİSE ÖĞRENCİLERİ ARASINDA PSİKOAKTİF MADDE KULLANIMININ YAYGINLIĞI, 2015 LEPİM LEFKOŞA PSİKİYATRİ MERKEZİ ÇALIŞMASI

Detaylı

Kitaplar sessiz Öğretmenlerdir

Kitaplar sessiz Öğretmenlerdir Sayfa 2 ÖĞRENCİLERİMİZDEN Kitaplar sessiz Öğretmenlerdir GAZETEMİZİN İMTİYAZ SAHİBİ Kamışlı İlkokulu Okul Aile Birliği Yönetimi Emeği Geçenler Mehmet Gazi YILANCIOĞLU Adem YILMAZ Fethi ÇETİN Selçuk AK

Detaylı

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir.

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir. 2016 2017 Öğretim Yılı 9.Sınıflar için Rehberlik Çerçeve Programı kapsamlı gelişimsel psikolojik danışmanlık hizmetleri anlayışına bağlı kalınarak hazırlanmıştır. Program, Okul Rehberlik ve Psikolojik

Detaylı

Gençlerin Kozmetik Kullanma Davranışları

Gençlerin Kozmetik Kullanma Davranışları Gençlerin Kozmetik Kullanma Davranışları Prof. Dr. Gülsen DEMİR Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Selahattin YAMAN Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat

Detaylı

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Ergenin yaşına, gelişim düzeyine uygun Bireysel, kültürel ve sosyoekonomik farklılıklara

Detaylı

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM Yaşlıların Psiko-Sosyal Özellikleri İnsanın yaşlılığında nasıl olacağı ya da nasıl yaşlanacağı; yaşadığı coğrafyaya, kalıtsal özelliklere, Psiko-sosyal ve Sosyo-ekonomik şartlara,

Detaylı

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir.

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir. KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI EĞİTİM ORTAK HİZMETLER DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA REHBERLİK VE ARAŞTIRMA ŞUBESİ 2017 2018 Öğretim Yılı 9.Sınıflar için Rehberlik

Detaylı

14. ULUSAL HALK SAĞLIĞI KONGRESİ, 4-7 EKİM 2011 P220 CEZAEVİNDE BULUNAN MAHKÛMLARIN İLKYARDIM BİLGİ DÜZEYLERİ

14. ULUSAL HALK SAĞLIĞI KONGRESİ, 4-7 EKİM 2011 P220 CEZAEVİNDE BULUNAN MAHKÛMLARIN İLKYARDIM BİLGİ DÜZEYLERİ P220 CEZAEVİNDE BULUNAN MAHKÛMLARIN İLKYARDIM BİLGİ DÜZEYLERİ SÜMBÜLE KÖKSOY, EMİNE ÖNCÜ, ŞENAY ŞERMET, MEHMET ALİ SUNGUR Mersin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu sumbulekoksoy@gmail.com Bildiri Konusu:

Detaylı

Üniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri

Üniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Üniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Yrd. Doç. Dr. Esengül Kayan Beykent Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü 04.10.2017 Çalışmanın Amacı 1.Üniversite öğrencilerinde

Detaylı

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Dahili Servisler Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHP) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), her 10 çocuktan birinde görülmesi, ruhsal, sosyal

Detaylı

Yaşınız kaç diye sorduk;

Yaşınız kaç diye sorduk; #UKGE- UYUŞTURUCUYA KARŞI GENÇ EYLEM PROJESİ ANKET DEĞERLENDİRMESİ TEMMUZ- AĞUSTOS/2015 Uyuşturucuya Karşı Genç Eylem Projesi nin ikinci aşaması olan anket çalışması Temmuz- Ağustos ayı içerisinde gerçekleştirildi.

Detaylı

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ

Detaylı

KONYA-KARAMAN YAŞAM MEMNUNİYETİ DEĞERLENDİRMESİ

KONYA-KARAMAN YAŞAM MEMNUNİYETİ DEĞERLENDİRMESİ DEĞERLENDİRME NOTU: Yasemin KARADENİZ YILMAZ Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, İstatistikçi KONYA-KARAMAN YAŞAM MEMNUNİYETİ DEĞERLENDİRMESİ 27.06.2014 DEĞERLENDİRME NOTU:

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Didem Yüzügüllü, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Halk Sağlığı

Detaylı

Sizlere Soralim. Uyuşturucu nedir? Uyuşturucu maddeler arasında bildikleriniz var mı?

Sizlere Soralim. Uyuşturucu nedir? Uyuşturucu maddeler arasında bildikleriniz var mı? Sizlere Soralim Uyuşturucu nedir? Uyuşturucu maddeler arasında bildikleriniz var mı? Uyusturucu Nedir? Bir tanımlama yapmak gerekirse; uyuşturucu maddeler, bedene girdiklerinde ruhsal, davranışsal ve bedensel

Detaylı

SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ

SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Tahsin Gökhan TELATAR Sinop Üniversitesi SYO İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü 28.03.2017 Uluslararası

Detaylı

Risk Altında ve Korunması Gereken Çocuklar Uluslararası Sempozyumu Nisan 2011-Ankara

Risk Altında ve Korunması Gereken Çocuklar Uluslararası Sempozyumu Nisan 2011-Ankara 36-72 Aylık Çocukların Sigara Algısı ve Ebeveynlerin Sigara Kullanım Profili Uzm. Dilek Erol Sahillioğlu 02.05.2011 1 Sigara İlk kullanıcıları Aztekler ve Mayalar olduğu tahmin edilen sigaranın geçmişi

Detaylı

5A 5R KAVRAMLARI. Dr.Cengiz ÖZGE Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

5A 5R KAVRAMLARI. Dr.Cengiz ÖZGE Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 5A 5R KAVRAMLARI Dr.Cengiz ÖZGE Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Genel İlkeler Tütün bağımlılığı kronik bir hastalıktır. Genellikle birkaç denemeden sonra bırakılır. Her

Detaylı

ALKOLIZM IPIN UCU KAÇTIKÇA GELIYOR!

ALKOLIZM IPIN UCU KAÇTIKÇA GELIYOR! ALKOLIZM IPIN UCU KAÇTIKÇA GELIYOR! Portal : www.sondakikahaberleri.info.tr İçeriği : Gündem Tarih : 16.04.2015 Adres : http://www.sondakikahaberleri.info.tr/haber/1507670-alkolizm-ipin-ucu-kactikca-geliyor

Detaylı

Sakarya'da Risk Altındaki Lise Gençliğinin Profili

Sakarya'da Risk Altındaki Lise Gençliğinin Profili Sakarya'da Risk Altındaki Lise Gençliğinin Profili Sakarya'da Risk Altındaki Lise Gençliğinin Profili Özet Hasan H. TAYLAN 1 Yusuf GENÇ 2 Y. Mustafa KESKİN 3 Gençlik ve Spor Bakanlığı nın Gençlik Projeleri

Detaylı

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT ORTAOKULU NİSAN 2016

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT ORTAOKULU NİSAN 2016 ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT ORTAOKULU NİSAN 2016 ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE KORUNMA YOLLARI PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ İçindekiler Bağımlılık Yapan Maddeler Risk Yaratan Faktörler Önleyici Faktörler

Detaylı

Sigaranın Vücudumuza Zararları

Sigaranın Vücudumuza Zararları Sigaranın Vücudumuza Zararları Sigaranın vücudumuza olan zararları ve sigarayı bıraktıktan sonra vücudumuzdaki değişimler burada anlatılmaktadır. Sırt ve Bel Ağrısı: Sigara içmek bel ile ilgili hastalıkların

Detaylı

KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu

KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ NDE LİSE ÖĞRENCİLERİ ARASINDA PSİKOAKTİF MADDE KULLANIMININ YAYGINLIĞI, 2015 LEPİM LEFKOŞA PSİKİYATRİ MERKEZİ ÇALIŞMASI

Detaylı

Veri Madenciliği Yaklaşımı ile Mesleki Yönlendirme Sistemi

Veri Madenciliği Yaklaşımı ile Mesleki Yönlendirme Sistemi Veri Madenciliği Yaklaşımı ile Mesleki Yönlendirme Sistemi YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN GÜRÜLER MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ, TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ, BİLİŞİM SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ Meslek Seçimi Meslek Seçimi

Detaylı

KRONOLOJİK YAŞ NEDİR?

KRONOLOJİK YAŞ NEDİR? Yaşlılık YAŞ NEDİR? Yaş;Kronolojik ve Biyolojik yaş olarak iki biçimde açıklanmaktadır. İnsan yaşamının, doğumdan içinde bulunulan ana kadar olan bütün dönemlerini kapsayan süreci kronolojik yaş ; içinde

Detaylı

İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği

İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği 1 Seçmeye Yönelik Motivasyonlarının İncelenmesi Derya ÇELİK, Ra aza GÜRBÜZ, Serhat AYDIN, Mustafa GÜLER, Duygu TAŞKIN, Gökay AÇIKYILDIZ

Detaylı

Leyla Karaoğlu, Büşra Nur Değirmen, Asuman Okur, Cansu Tırampaoğlu. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Rize

Leyla Karaoğlu, Büşra Nur Değirmen, Asuman Okur, Cansu Tırampaoğlu. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Rize Leyla Karaoğlu, Büşra Nur Değirmen, Asuman Okur, Cansu Tırampaoğlu Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Rize Konunun önemi Su vücudun yapıtaşı, her yaş için ideal

Detaylı

GENEL SOSYOEKONOMİK GÖRÜNÜM

GENEL SOSYOEKONOMİK GÖRÜNÜM GENEL SOSYOEKONOMİK GÖRÜNÜM 2014 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayımı na göre Afyonkarahisar ın nüfusu 706.371 dir ve ülke genelinde 31. sıradadır. Bu nüfusun 402.241 i il ve ilçe merkezlerinde, 304.130 u ise

Detaylı

dumansız bir hayat için LİSE

dumansız bir hayat için LİSE dumansız bir hayat için LİSE Sunum içeriği Bağımlılık Nedir? Sigara Nedir? Sigara İçer İçmez Ortaya Çıkan Etkiler Uzun Süre Kullanımda Ortaya Çıkan Etkiler Sigaranın Tetiklediği Hastalıklar Sigaranın Sözde

Detaylı

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Dr. Erhan KAYA, Prof. Dr. Ferdi TANIR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Sözlü Bildiri 05.04.2018.

Detaylı

SİGARAYI DEĞİL KENDİNİZİ YAKIYORSUNUZ SİGARANIN ZARARLARI

SİGARAYI DEĞİL KENDİNİZİ YAKIYORSUNUZ SİGARANIN ZARARLARI SİGARAYI DEĞİL KENDİNİZİ YAKIYORSUNUZ SİGARANIN ZARARLARI AKCİĞER KANSERİNİN ÖLÜMLERİNİN %90 neden sigaradır. SİGARA NEDİR? Zehirli bir bitki olan tütünün, ince bir kağıt içine sıkıştırılarak sarılmış

Detaylı

Eğitim Tarihleri: 5-6/ 11 /2016 ve / 11 /2016 (2 hafta Cumartesi ve Pazar toplam: 32 saat) Eğitim Ücreti: 400 TL + KDV (Öğrencilere %25 indirim

Eğitim Tarihleri: 5-6/ 11 /2016 ve / 11 /2016 (2 hafta Cumartesi ve Pazar toplam: 32 saat) Eğitim Ücreti: 400 TL + KDV (Öğrencilere %25 indirim Eğitim Tarihleri: 5-6/ 11 /2016 ve 12-13 / 11 /2016 (2 hafta Cumartesi ve Pazar toplam: 32 saat) Eğitim Ücreti: 400 TL + KDV (Öğrencilere %25 indirim uygulanmaktadır.) Katılımcı Sayısı: 50 kişi ile sınırlıdır.

Detaylı

Kazanım İfadeleri. Kendine değer veren insanların (aile-arkadaş vb.) yapıcı uyarılarına kayıtsız kalmaz.

Kazanım İfadeleri. Kendine değer veren insanların (aile-arkadaş vb.) yapıcı uyarılarına kayıtsız kalmaz. YEŞİLAY SAĞLIKLI FİKİRLER KISA FİLM SENARYO YARIŞMASI - 2017 Kazanım İfadeleri Kazanımın İlişkili Olduğu Alanlar Teknoloji Tütün Alkol Madde 1 Kendine değer veren insanların (aile-arkadaş vb.) yapıcı uyarılarına

Detaylı

İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Geleceğimizi tehdit eden çevre problemlerinin özellikle çocuklara erken yaşlarda verilmesi ve böylece çevre duyarlılığı,

Detaylı

KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Öğr. Gör. Gülbin KIYICI Arş.Gör.Dr. Nurcan KAHRAMAN Prof.

Detaylı

UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) PSİ354 - Prof.Dr. Hacer HARLAK

UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) PSİ354 - Prof.Dr. Hacer HARLAK UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) Sosyal Psikoloji Uygulamaları HUKUK SAĞLIK DAVRANIŞI KLİNİK PSİKOLOJİ TÜKETİCİ DAVRANIŞI VE PAZARLAMA POLİTİKA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ SOSYAL

Detaylı

Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları / 729 Cep Kitapları / 91 Sorunlarımız Sorumluluklarımız Serisi - 16

Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları / 729 Cep Kitapları / 91 Sorunlarımız Sorumluluklarımız Serisi - 16 Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları / 729 Cep Kitapları / 91 Sorunlarımız Sorumluluklarımız Serisi - 16 Yayın Yönetmeni: Dr. Yüksel Salman Editör: Dr. Ömer Menekşe Koordinasyon: Dr. Hafsa Fidan Tashih:

Detaylı

VERİLERLE TÜRKİYE ve DÜNYADA DİYABET. YARD.DOÇ.DR. GÜLHAN COŞANSU İstanbul Üniversitesi Diyabet Hemşireliği Derneği

VERİLERLE TÜRKİYE ve DÜNYADA DİYABET. YARD.DOÇ.DR. GÜLHAN COŞANSU İstanbul Üniversitesi Diyabet Hemşireliği Derneği VERİLERLE TÜRKİYE ve DÜNYADA DİYABET YARD.DOÇ.DR. GÜLHAN COŞANSU İstanbul Üniversitesi Diyabet Hemşireliği Derneği 21.Yüzyılın sağlık krizi: DİYABET Diyabet yaşadığımız yüzyılın en önemli sağlık sorunlarından

Detaylı

ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE MADDE BAĞIMLILIĞI

ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE MADDE BAĞIMLILIĞI ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE MADDE BAĞIMLILIĞI SAĞLIĞA ZARARLI ALIŞKANLIKLAR SAĞLIĞI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN,ZARARLI OLDUĞU BİLİNDİĞİ HALDE KOLAY KOLAY VAZGEÇİLEMEYEN ALIŞKANLIKLARA SAĞLIĞA ZARARLI ALIŞKANLIKLAR

Detaylı

Kadınlar kimsenin namusu değildir

Kadınlar kimsenin namusu değildir Kadınlar kimsenin namusu değildir Son dönemlerde medyada namus cinayetlerine sıkça rastlanmaya başlandı. Kadınlarımız vahşice öldürüldü. Bu tür insan hakları ihlallerinin yapıldığı olaylar karşısında sessiz

Detaylı

(İnt. Dr. Doğukan Danışman)

(İnt. Dr. Doğukan Danışman) (İnt. Dr. Doğukan Danışman) *Amaç: Sigara ve pankreas kanseri arasında doz-yanıt ilişkisini değerlendirmek ve geçici değişkenlerin etkilerini incelemektir. *Yöntem: * 6507 pankreas olgusu ve 12 890 kontrol

Detaylı

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe

Detaylı

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ Zelha Türk*, Serpil Türker **, Pelin Gökoğlu***,Eda Ulutaş**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi

Detaylı

Madde kullanımı. Yasa dışı ilaçların kullanımı veya doktorun veya üreticinin belirttiği amacın dışında ilaç kullanımına madde kullanımı denir.

Madde kullanımı. Yasa dışı ilaçların kullanımı veya doktorun veya üreticinin belirttiği amacın dışında ilaç kullanımına madde kullanımı denir. Madde kullanımı Giriş Yasa dışı ilaçların kullanımı veya doktorun veya üreticinin belirttiği amacın dışında ilaç kullanımına madde kullanımı denir. Madde bağımlılığı ise bir maddeye bağımlı olmanız ve

Detaylı

TUTUKLU VE HÜKÜMLÜ ÇOCUKLAR İÇİN YAPILMIŞ İKİ ARAŞTIRMANIN VERİLERİNİN YENİDEN ANALİZİ

TUTUKLU VE HÜKÜMLÜ ÇOCUKLAR İÇİN YAPILMIŞ İKİ ARAŞTIRMANIN VERİLERİNİN YENİDEN ANALİZİ TUTUKLU VE HÜKÜMLÜ ÇOCUKLAR İÇİN YAPILMIŞ İKİ ARAŞTIRMANIN VERİLERİNİN YENİDEN ANALİZİ Bu rapor T.C. Adalet Bakanlığı ve UNICEF tarafından yürütülen Etkin Hükümlü Yönetimi projesi kapsamında Kültegin Ögel

Detaylı

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın

Detaylı

sigara vücudun düşmanı YETİŞKİN

sigara vücudun düşmanı YETİŞKİN sigara vücudun düşmanı YETİŞKİN Sunum içeriği Elektronik Sigara (E Sigara) Kullanımı ve Zararları Kaçak ve Sahte Sigara Kullanımı ve Zararları Hayır Diyebilmek Sigara Hakkında Yanlış Bilinenler Sigaraya

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ DERYA DUMAN EMRE ERDEM Prof.Dr. TEVFİK ECDER DİAVERUM GENEL MERKEZ ÖZEL MERZİFON DİYALİZ MERKEZİ GİRİŞ Son yıllarda önem

Detaylı

SİGARA BIRAKMA SÜRECİ

SİGARA BIRAKMA SÜRECİ SİGARA BIRAKMA SÜRECİ DOÇ DR ZEYNEP AYFER SOLAK EÜTF GÖĞÜS HASTALIKLARI AD Çevresel ve sosyal faktörler. Medya, merak, aile. Sosyoekonomik yapı. Kültürel yapı Davranışsal ve psikolojik faktörler. Öğrenme.

Detaylı

POSTER BİLDİRİ PROGRAM AKIŞI

POSTER BİLDİRİ PROGRAM AKIŞI BİLDİRİ AKIŞI Bildiri ekibinden bir araştırmacının aşağıda belirtilen bilimsel program gününde posterini belirtilen poster numarası için ayrılmış panoya asması, gün sonunda teslim alması zorunludur. Belirlenen

Detaylı

Yüksek lisans ve Doktora Tez Konusu. Bilgisayar var mı?

Yüksek lisans ve Doktora Tez Konusu. Bilgisayar var mı? T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI İLK VE ORTAÖĞRETİM OKULLARI İÇİN REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ YILSONU ÇALIŞMA RAPORU Okulunuzda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri kapsamında yürütülen

Detaylı

BİZİMLE İLETİŞİME GEÇEBİLİRSİNİZ. Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

BİZİMLE İLETİŞİME GEÇEBİLİRSİNİZ. Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi BİZİMLE İLETİŞİME GEÇEBİLİRSİNİZ Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 19 Mayıs Mahallesi, Sinan Ercan Caddesi, No:29, 34736 Kadıköy/İstanbul (0216) 302 59 59 erenkoyruhsinireah.saglik.gov.tr

Detaylı

Kronik Hastalıklar Epidemiyolojisi (Noncommunicable Diseases) Doç. Dr. Emel ĐRGĐL

Kronik Hastalıklar Epidemiyolojisi (Noncommunicable Diseases) Doç. Dr. Emel ĐRGĐL Kronik Hastalıklar Epidemiyolojisi (Noncommunicable Diseases) Doç. Dr. Emel ĐRGĐL Kronik hastalıkların genellikle, çok belirgin olmayan etyolojileri, çok çeşitli risk faktörleri, çok uzun latent dönemleri

Detaylı

İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KİŞİ VE KURULUŞLAR FAALİYETİ YÜRÜTECEK GÖREVLİLER

İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KİŞİ VE KURULUŞLAR FAALİYETİ YÜRÜTECEK GÖREVLİLER RECEP TAYYİP ERDOĞAN İLKOKULU/ORTAOKULU 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI EĞİTİM ORTAMLARINDA UYUŞTURUCU KULLANMI VE BAĞIMLILIK İLE MÜCADELE OKUL EYLEM PLANI S.No FAALİYETİN KONUSU TARİH FAALİYETİ YÜRÜTECEK

Detaylı

Başkent Üniversitesi Öğrencilerinin Medya Tüketim Alışkanlıkları

Başkent Üniversitesi Öğrencilerinin Medya Tüketim Alışkanlıkları Başkent Üniversitesi Öğrencilerinin Medya Tüketim Alışkanlıkları Fatma Büşra Atalay, Gökhan Barutcu, Anıl Öner Koçak, Emine Gül Taş, Irmak Üstündağ Danışman: Prof. Dr. Rengin Erdal ÖZET Genç nüfusun oldukça

Detaylı

Doç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Doç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Doç. Dr. Fatih Öncü Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikolojik taciz Bedensel Ruhsal Bedensel ve ruhsal Çalışma hayatında mobbing veya psikolojik

Detaylı

DANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU. Korunmaya muhtaç Cinsiyeti

DANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU. Korunmaya muhtaç Cinsiyeti DANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU ADI- SOYADI T.C. KİMLİK NUMARASI DOSYA NUMARASI İLK GÖRÜŞME TARİHİ Çocukla İlgili Genel Bilgiler Hukuki statüsü Suça Sürüklenen Mağdur Tanık Korunmaya

Detaylı

Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Pestisit Uygulama Davranışları ve Sağlık Etkilerine İlişkin Bilgi Durumu

Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Pestisit Uygulama Davranışları ve Sağlık Etkilerine İlişkin Bilgi Durumu Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Pestisit Uygulama Davranışları ve Sağlık Etkilerine İlişkin Bilgi Durumu Z. Ş İ M Ş E K, C. D E M İ R, Z. KEKLİK, B. K A R A, M. A K B A B A Toplumların üretim biçimi, erken

Detaylı

içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 B Ö L Ü M 2 PUBERTE, SAĞLIK VE BİYOLOJİK TEMELLER 49 B Ö L Ü M 3 BEYİN VE BİLİŞSEL GELİŞİM 86

içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 B Ö L Ü M 2 PUBERTE, SAĞLIK VE BİYOLOJİK TEMELLER 49 B Ö L Ü M 3 BEYİN VE BİLİŞSEL GELİŞİM 86 içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 Tarihsel Bakış Açısı 3 Erken Tarih 3 Yirminci ve Yirmi Birinci Yüzyıllar 3 Ergenliğe İlişkin Kalıpyargılar 6 Ergenliğe Pozitif Bir Bakış Açısı 7 Amerika Birleşik Devletleri

Detaylı

81 İl için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi Ülker Şener & Hülya Demirdirek

81 İl için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi Ülker Şener & Hülya Demirdirek 81 İl için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi Ülker Şener & Hülya Demirdirek TEPAV, 2014 2 Neden bu çalışmaya ihtiyaç duyduk? Kadınların durumunu il düzeyinde ortaya koyacak cinsiyete duyarlı verinin

Detaylı

Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim?

Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim? Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim? Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Nuray Uğur tarafından Prof.

Detaylı

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün; Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak

Detaylı

BAĞIMSIZ BİREY SAĞLIKLI TOPLUM STRATEJİK EYLEM PLANI

BAĞIMSIZ BİREY SAĞLIKLI TOPLUM STRATEJİK EYLEM PLANI AKTİF EĞİTİM -SEN Aktif Eğitimciler Sendikası BAĞIMSIZ BİREY SAĞLIKLI TOPLUM STRATEJİK EYLEM PLANI Aktif Eğitim-Sen - 2015 2 AKTİF EĞİTİM-SEN Beştepe Mahallesi 33. Sokak Nu.:13 Yenimahalle/ ANKARA Tel:

Detaylı

FEDAKAR ve CEFAKAR ANNE - BABALARA SEVGİ ve SAYGILARIMIZLA. Sakarya İl Milli Eğitim Müdürlüğü

FEDAKAR ve CEFAKAR ANNE - BABALARA SEVGİ ve SAYGILARIMIZLA. Sakarya İl Milli Eğitim Müdürlüğü FEDAKAR ve CEFAKAR ANNE - BABALARA SEVGİ ve SAYGILARIMIZLA ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE G E NÇ L İ K Çocuklar sizden Sevgi ve ilgi bekler! Uyuşturucu ve alkol bağımlıları bu maddeleri kullanmaya genellikle

Detaylı

UYUŞTURUCU ÖZGÜRLÜĞÜN SONU!

UYUŞTURUCU ÖZGÜRLÜĞÜN SONU! Risk Faktörleri BİRECİK RAM Tedavi İçin Psikolojik sorunları olan ya da herhangi bir madde bağımlılığı bulunan ebeveynin çocukları daha büyük risk altındadırlar. Madde kullanan ve tedavi olmak isteyen,

Detaylı

EYLÜL AYI SONUNA KADAR EKİM AYININ ÜÇÜNCÜ HAFTASI EKİM AYININ İKİNCİ HAFTASI

EYLÜL AYI SONUNA KADAR EKİM AYININ ÜÇÜNCÜ HAFTASI EKİM AYININ İKİNCİ HAFTASI SIRA FAALİYETİN KONUSU TARİH 1 Okulda uyuşturucu kullanımı ve bağımlılık ile mücadele komisyonun kurulması. 2 Okul yürütme komisyonu toplantı yapması. 3 4 5 6 7 8 Eğitim ortamlarında uyuşturucu kullanımı

Detaylı

City Security Group OKUL GÜVENLİĞİ ARAŞTIRMASI

City Security Group OKUL GÜVENLİĞİ ARAŞTIRMASI City Security Group OKUL GÜVENLİĞİ ARAŞTIRMASI Ağustos 2013 Araştırma Künyesi PROJE ADI ARAŞTIRMA EVRENİ AMAÇ CSG OKUL GÜVENLİĞİ ARAŞTIRMASI İstanbul da Yaşayan 18 Yaş Üzeri Bireyler. Katılımcıların 68

Detaylı

TRC2 BÖLGESİ NDE İŞSİZLİK ORANI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

TRC2 BÖLGESİ NDE İŞSİZLİK ORANI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME TRC2 BÖLGESİ NDE İŞSİZLİK ORANI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Hamit BİRTANE Uzman Mart 2012 TRC2 BÖLGESİ NDE İŞSİZLİK ORANI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Günümüz ekonomilerinin en büyük sorunlarından biri olan

Detaylı

İZMİR 2.BÖLGE ERKEN SEÇİM SEÇMEN EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI EKİM 2015

İZMİR 2.BÖLGE ERKEN SEÇİM SEÇMEN EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI EKİM 2015 İZMİR 2.BÖLGE ERKEN SEÇİM SEÇMEN EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI EKİM 2015 ARAŞTIRMA HAKKINDA Amaç & Yöntem Bu araştırma Pollmark Araştırma tarafından 16 23 Ekim 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Örneklem

Detaylı

Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi

Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi Aile İçi Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri 1 Öğrenim Hedefleri Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının, yaşam dönemlerine göre kadın sağlığına olan etkilerini açıklar, Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ile kadına

Detaylı

BİREYLERE YÖNELİK HİZMETLER

BİREYLERE YÖNELİK HİZMETLER EKİBİMİZ Altis; 1989 yılında Dr. Bülent Madi tarafından nöroloji ve sanat çalışmalarının birlikteliği amacıyla kurulmuştur. İki yıl süren çalışmalarının ardından 1991 yılında diğer bilim dalları ile interdisipliner

Detaylı

Araştırma Notu 14/163

Araştırma Notu 14/163 g Araştırma Notu 14/163 7 Mart 2014 REİSİ KADIN OLAN HER DÖRT HANEDEN BİRİ YOKSUL Gökçe Uysal * ve Mine Durmaz ** Yönetici özeti Gerek toplumsal cinsiyet eşitliği gerekse gelecek nesillerin fırsat eşitliği

Detaylı