Acil Serviste Kırmızı Göz

Transkript

1 doi: /eurjhs Eur J Health Sci 2016;2(2):40-44 Acil Serviste Kırmızı Göz Red eye in the emergency room Nilgün Şafak Yis 1, Kaan Çelik 2, Amber Şenel Kükner 3, Züleyha Şık Sarman 3, Sedat Selim 1 1 İzzet Baysal Devlet Hastanesi, Göz Hastalıkları Kliniği, Bolu 2 İzzet Baysal Devlet Hastanesi, Acil Servis Kliniği, Bolu 3 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Bolu ABSTRACT Objective: The purpose of this study is to investigate clinical and demographical analysis of patients with red eye attending an emergency service of a general hospital. Methods: In this retrospective study, 3199 patients who were admitted to the emergency service with a complaint of red eye between April 2014 and April 2015 in the emergency room of Abant Izzet Baysal University Training and Research Hospital were evaluated. Results: Of all the patients admitted to emergency department, 1.29% were diagnosed with red eye and 21.79% of them were consulted to the ophthalmology department. The most common cause of ophthalmology consultation was acute conjunctivitis and corneal, conjunctival foreign body, corneal abrasion, acute glaucoma crisis, subconjunctival hemorrhage, hyphema, uveitis, keratitis, hordeolum, blepharitis and penetrating eye injury with descending order. Conclusion: It s suggested that, the patients attending to emergency departments with red eye should be examined carefully and the collaboration between ophthalmologists and emergency physicians should be performed effectively. With the help of the experienced emergency staff a remarkable decrease of the number of ophthalmology consultation has been observed. Keywords: Red eye, emergency, consultation. ÖZET Amaç: Bu çalışmanın amacı, acil servise kırmızı göz nedeniyle başvuran hastaların klinik ve demografik özelliklerinin incelenmesidir. Ayrıca acil serviste kırmızı göze yaklaşımı değerlendirmek, istenen göz konsültasyonları hakkında bilgi sahibi olmaktır. Yöntemler: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisine Nisan 2014 ile Nisan 2015 tarihleri arasında kırmızı göz ile başvuran 3199 hasta geriye dönük olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Acil servise başvuran hastaların % 1,29 unun kırmızı göz tanısı aldığı, bu hastaların da % 21,79 una göz konsültasyonu istendiği saptanmıştır. Akut konjonktivit en sık konsültasyon sebebi olup, bunu sırasıyla korneal, konjonktival yabancı cisim, korneal abrazyon, akut glokom krizi, subkonjonktival hemoraji, hifema, üveit, keratit, arpacık, blefarit ve delici göz yaralanması izlemiştir. Sonuç: Acil servislerde eğitimli sağlık personelinin görev alması, göz hastalıkları ve acil servis departmanları arasında etkili işbirliğinin olması ile göz hastalıkları uzmanına konsülte edilen kırmızı göz vaka sayısında azalma olacağına inanmaktayız. Anahtar Kelimeler: Kırmızı göz, acil, konsültasyon. Giriş İletişim Op. Dr. Züleyha Şık Sarman, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Bolu E-posta: zuleyhasarman@gmail.com Geliş tarihi: Kabul tarihi: Kırmızı göz (KG) acil servis departmanlarında sıklıkla görülen başvuru sebepleri arasında yer almaktadır. Acil servise KG şikâyeti ile başvuran hastalarda hekimin bilgili ve dikkatli olması gerekmektedir. KG e neden olan hastalıklar çok geniş bir yelpazede yer almaktadır. Bir kısmı basit medikal tedavi ile iyileşebilirken, bir kısmı dikkatli değerlendirilmezse görmeyi tehdit edebilecek ve körlükle sonuçlanabilecek kadar ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. KG e yol açan başlıca hastalıklar; konjonktivit (viral, bakteriyel, atopik, kimyasal, travmatik), blefarit, episklerit, sklerit, keratit, kornea abrazyonu, gözde yabancı cisim (korneal ve konjonktival), subkonjonktival hemoraji,, üveit, akut glokom krizi, künt veya delici göz yaralanmaları, göz yaşı bez patolojilerinde, diabetes mellitusa bağlı kanlanma artışı, kronik böbrek yetmezliği ve hifema şeklinde sıralanmaktadır (1-6). Bu çalışmanın amacı, göz uzmanlığında yeni hekimlere yardımcı olması yanında gerek birinci basamak sağlık kuruluşları, gerekse acil servislere KG şikâyeti ile başvuran hastalara yaklaşımın, hastalık tablosunun ciddiyetinin değerlendirilmesi, uygun müdahalenin doğru ve zamanında yapılabilmesinin sağlanması için ne yapılması gerektiğini değerlendirmektir. Bu nedenle hastane acil servis departmanında görevli olan ekibin, oftalmoloji konusunda eğitimli ve tecrübeli olmasının gerekliliği ve ideal sonuç için acil kliniği ile göz kliniğinin işbirliği içinde olmasının önemi tartışılmıştır. 40

2 Tablo 1. Kırmızı göz tanılı hastalarda etiyolojik dağılım. Kırmızı göz bulgusu tanıları Sayı % Konjonktivit ,49 Gözde yabancı cisim ,04 Konjonktival kanama 6 0,19 Delici göz yaralanması 2 0,06 Korneal abrazyon 2 0,06 Glokom 1 0,03 Hifema 4 0,13 Yöntemler Toplam 3199 %100 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisine Nisan 2014 ile Nisan 2015 tarihleri arasında KG ile başvuran hastalar, geriye dönük olarak değerlendirilmiştir. Kurumumuzda genel acil servis ve çocuk acil servisi olmak üzere acil servis hizmeti veren iki ünite bulunmaktadır. Genel acil serviste acil tıp uzmanları ve pratisyen hekimlerden oluşan bir ekip, çocuk acil servisinde ise 24 saat görev yapan çocuk uzmanları görev almaktadır. Çalışmamızda, acil servise gözde kızarıklık bulgusu olmak şartıyla ağrı, çapaklanma, ışıktan rahatsız olma, gözde sulanma, görme bulanıklığı şikâyeti ile başvuran hastalar değerlendirme kapsamına alınmıştır. Pansuman ve enjeksiyon için başvuran hastalar ve herhangi bir sebeple travma hikayesi olan ancak KG bulgusu olmayan hastalar çalışma kapsamına alınmamıştır. KG e sebep olan hastalıklar etiyolojik olarak incelenmiştir. Etiyolojik tanılar, International Classification of Diseases (ICD 10) kod sistemine göre bilgisayar kayıtlarına bakılarak değerlendirilmiştir. Hastaların yaş, cinsiyet, gibi demografik özellikleri değerlendirilmiştir. Acil servise başvurma saatleri mesai içi ve mesai dışı olarak sınıflandırılmıştır. Acil servis hekimleri tarafından değerlendirildikten sonra göz konsültasyonu istenen hastalar, ayrıca incelenmiştir. Acil servis departmanında konulan tanılar ile göz konsültasyonlarında konulan tanılar karşılaştırılmıştır. Çalışmamızda toplanan demografik ve klinik verilerin ortalama ve yüzdeleri sunulmuştur. Bulgular Çalışmamızda acil servisine başvuran toplam hastadan, KG bulguları mevcut olan 3199 (%1,29) hasta geriye dönük olarak değerlendirilmiştir. Acil serviste değerlendirilen olguların 2266 sı erkek (%70,77), 801 i kadın (%29,23) olarak bulunmuştur. Yaşları incelendiğinde 0 yaş ile 92 yaş aralığında (ortalama 32,9) olup, 989 hastanın (%30,6) çocuk yaş grubunda (0-16yaş) olduğu saptanmıştır. Acil servis bilgisayar kayıtlarındaki ICD kodlarına göre yapılan değerlendirmede saptanan tanılar konjonktivit, yabancı cisim, konjonktival kanama, delici göz yaralanması, korneal abrazyon, glokom ve hifema olarak bulunmuştur (Tablo 1). Tablo 2. Göz konsültasyon istenilen hastaların tanı dağılımları. Kırmızı göz bulgusu tanıları Sayı % Konjonktivit ,2 Korneada yabancı cisim ,6 Konjonktival yabancı cisim ,5 Korneal abrazyon 61 9,28 Akut glokom krizi 11 1,67 Subkonjoktival kemoraji 9 1,36 Hifema 9 1,36 Üveit 8 1,22 Keratit 4 0,61 Arpacık 3 0,45 Blefarit 3 0,45 Delici göz yaralanması 2 0,30 Toplam Acil serviste KG nedeniyle görülen 3199 hastadan, 2502 (%78,21) hasta acil serviste, tıbbi tedavileri düzenlenerek taburcu edilmiştir ve 657 (%21,79) hasta için göz konsültasyonu istenmiş ve uzman görüşü alınarak göz kliniğine devredilmiştir. Göz konsültasyonu istenen KG hastaları (n= 657) tanısal ve demografik açıdan yeniden değerlendirilmiştir. Hastaların 504 ü (%76,7) erkek, 153 ü (%23,3) kadındır. Yaşları 0-92 arasında (ortalama 36,9) olup, 60 ı (%9,13) çocuk yaş grubundadır. Hastaların 2398 inin (%74,96) acil servise mesai dışı, 811 inin (%25,04) mesai içi başvurduğu saptanmıştır. Buna karşılık göz konsültasyonlarının saatlerinin %35,9 u (n=236) mesai dışı, %64,1 inin (n=421) mesai içi olduğu izlenmiştir. KG nedeniyle göz konsültasyonu istenen hasta grubunda en sık izlenen etiyolojik tanı, konjonktivittir (%42,2). Konjonktivit tanısı konulan 270 hastanın, 60 ında (%22,2) travma hikayesi mevcuttur. Bunu korneal yabancı cisim (%23,6), konjonktival yabancı cisim (%17,5), korneal abrazyon, akut glokom krizi, subkonjonktival hemoraji, hifema, üveit, keratit, arpacık, blefarit, delici göz yaralanması izlemiştir (Tablo 2). Acil servisten gözde yabancı cisim ön tanısıyla konsülte edilen 232 KG hastasının, 89 unda korneal yabancı cisim (%38,4), 60 ında konjonktival yabancı cisim (%25,9) izlenirken, 83 (%35,7) hastada gözde 41

3 yabancı cisim izlenmemiştir. Konjonktivit ön tanısıyla konsülte edilen 50 hastanın, 16 sında (%32) gözde yabancı cisim (9 korneal ve 7 konjonktival) saptanmıştır. Tartışma Kırmızı Göz, gerek birinci basamak sağlık kuruluşlarında gerekse acil servislerde çok yaygın görülen bir klinik semptomdur (2, 3, 7-10). Oftalmolojik aciller ve acil servislerde göz travmalarını değerlendiren çok sayıda yayın olmasına rağmen, acil servise başvuran KG hastalarını değerlendiren fazla sayıda yayına rastlanmamıştır (9-15). Edwards ve ark oftalmik acilleri değerlendirdiği çalışmasında hastaların %71,2 sinin acilde tedavi edilip taburcu edildiği ve %28,8 hastaya göz konsültasyonu istendiği rapor edilmiştir (10). Çalışmamızda acil servise başvuran tüm hastalar içinde KG nedeniyle başvurma oranı %1,29 olarak bulunmuştur. Acil serviste KG nedeniyle görülen hastaların %78,21 i tıbbi tedavileri düzenlenerek taburcu edilirken hastaların %21,79 u için göz konsültasyonu istenmiştir. Ayrıca çalışma sonuçlarımıza göre, acil servise KG nedeniyle başvuran hastalarda en sık etiyolojik tanı akut konjonktivit olarak belirlenmiştir. Göz konsültasyonu istenen hasta grubunda da en fazla oranda akut konjonktivit (%42,2) tanısı izlenmiştir. Akut konjontivit tanısı alan bir hasta etiyolojik açıdan araştırılmalıdır. Konjonktivit tablosu, allerjik, infeksiyöz (viral-bakteriyel) veya travmatik olabilir. Çalışmamızda Konjonktivit tanısı konulan hastaların %22,2'sinde travma hikayesi mevcuttur. Ancak bulgularımızdaki etiyolojik tanılar ICD kodlarına göre incelendiği için konjonktivit etiyolojileri açısından detaylı bir değerlendirme yapılamamıştır. Dizdar ve ark acil servise başvuran travma hastalarını değerlendirdikleri çalışmada gözde yabancı cisim oranı % 42,8 olarak yayınlamıştır (16). Konjonktiva ve korneadaki yabancı cisimleri tanımak ve çıkarmak çok önemlidir. Bu nedenle KG ağrı ve fotofobi ile başvuran hastalarda yabancı cisim akıldan çıkarılmamalıdır. Konjonktivada bulunan yabancı cisim temiz bir pamuklu çubuk ya da göz lavajı ile çıkarılabilir. Korneada erozyon ya da geçmeyen batma şikâyeti halinde subtarsal yabancı cisimi atlamamak için üst göz kapağı çevrilerek bakılmalıdır. Korneal yabancı cisimler de mutlaka çıkarılmalıdır. Steril iğne ucu, göze zarar verebileceği düşünülerek çok dikkatli şekilde kullanılmalıdır. Yabancı cismin çıkarılamadığı durumda hasta göz hastalıkları uzmanına sevk edilmelidir. Yabancı cisim çıkarıldıktan sonra saptanan epitel hasarı abrazyon olarak tedavi edilmeli, göz mutlaka steril bandaj ile kapatılmalıdır. Kornea ya da konjonktivada yabancı cisim olmadığı, ağrılı KG olan hastalarda korneal abrazyon düşünülmelidir. Bu durumda göz bandaj ile kapatılmalı, hasta göz kliniğine yönlendirilmelidir. Çalışmamızda ikinci sıklıkta KG nedeni olarak gözde yabancı cisim (%37,04) izlenmiştir. Göz konsültasyonu sonuçlarına göre gözde yabancı cisim tanılarının % 23,6 sı korneal yabancı cisim, %17,5 i konjonktival yabancı cisimdi ve korneal abrazyon oranı %9,28 du. Özellikle göz ağrısı ile başvuran KG vakalarında keratit-konjonktivit ayırımı yapılmalı, kontakt lens kullanım hikâyesi sorgulanmalıdır. Gözde kontakt lens varsa, ilk olarak kontakt lens çıkarılmalıdır. Korneasında keratit odağı fark edilen hastalar mutlaka göz doktoruna yönlendirilmelidir. Ağrı ve görme bozukluğu eşlik eden KG hastaları da dikkatli değerlendirilmelidir. Önceden geçirilmiş üveit hikâyesi, tanısı konmuş ve ilaç kullanım hikâyesi olan glokom gibi hastalıkların varlığı sorgulanmalıdır. Acil serviste sık görülmemekle birlikte KG yaygın sebeplerinden biri olan kuru göz de unutulmamalıdır (2, 3, 8). Travma hikâyesi olan hastalarda öncelikle travmanın şekli (künt-perforan) değerlendirilmelidir (11, 14, 16-18). Perforan göz yaralanması şüphesi varlığında göz kapağı çevrilmemeli ve lavaj yapılmamalıdır. Sadece steril bir bandaj ile göz bandajlanmalıdır. Ayrıca perforan göz yaralanmasının olması, oftalmolojik bir acil olarak değerlendirilmeli ve hasta hızlı bir şekilde göz hastalıkları bölümüne konsülte edilmelidir. Künt göz travması sonrasında gelişebilecek olan hifema değerlendirilmelidir. Çalışmamızda hifema oranı % 1,36 olarak saptanmıştır. Galor ve ark yaptıkları KG yaklaşımı değerlendirdikleri bir çalışmada, konjonktivit, arpacık, blefarit, kuru göz, episklerit, subkonjonktival hemoraji, korneal abrazyon hastalarının göz uzmanına sevk edilmeden tedavi edilebileceğini, akut glokom krizi, gözde yabancı cisim, delici göz yaralanması ve keratit hastalarının ise acilen göz uzmanına danışılması gerektiğini bildirmiştir (15). Ağrısız bir KG olan subkonjonktival hemoraji ile gelen hastalar hipertansiyon ve kan tablosu açısından değerlendirilmeli, antihipertansif ve antikoagülan tedavisi düzenlenmelidir. Çalışmamızda %1,36 oranında izlediğimiz subkonjonktival hemoraji herhangi bir tedavi gerektirmeden, kendiliğinden düzelen bir bulgudur. Acil servise başvuran her KG hastasının oftalmolojik acil olarak değerlendirilemeyeceği bir gerçektir. Çalışmamızda acil servise KG nedeniyle başvuran hastaların %74,96 sının mesai dışı, %25,04 ünün ise mesai içi başvurduğu saptanmıştır. Buna karşılık göz konsültasyonlarının saatlerinin %35,9 u mesai dışı, %64,1 inin mesai içi olduğu izlenmiştir. Göz 42

4 konsültasyonlarının mesai saatleri içinde daha yüksek oranda olmasının, hastanede aktif çalışan göz polikliniği olduğu düşünülmüştür. Diğer yandan oftalmolojik acil olarak değerlendirilen KG hastaları dışındaki hastaların, göz polikliniklerindeki yoğunluk sebebiyle, muayene olabilmek için acil servise başvurma yolunu seçmiş olabilecekleri düşünülmüştür. Bu çalışmadan da anlaşılacağı gibi acil servislerde acil tıp uzmanları ve eğitimli acil servis ekiplerinin görev alması ile göz hastalıkları uzmanına konsülte edilen vakalarda ciddi oranda azalma olmuştur. Hastayı ilk karşılayan bölüm olan acil servisteki sağlık ekibinin, KG hastalarının ne zaman oftalmolojik bir acil olarak değerlendirilmesi gerektiği konusunda bilgi sahibi olmaları gereklidir. Hastanemiz acil servisinde oftalmolojik hastaların muayene edilmesi için ayrı bir ünite bulunmamaktadır. Eğitimli bir acil ekibi, sadece bir ışık kalemi ve detaylı bir öykü ile tanı koyabilmekte, ilk müdahaleyi yapıp, göz uzmanına sevki gerektiren hastaları başarı ile yönlendirmektedir. Edwards ve ark çalışmasında özellikle vurguladığı gibi bu sistem genel olarak etkili ve güvenli olmakla birlikte, biyomikroskop muayeneyi de içeren temel göz muayenesi konusunda acil servis ekibinin eğitilmesi çok önemlidir (10). Espindola ve ark non-oftalmolog grubun oftalmolojik aciller konusundaki ilgi ve bilgilerini değerlendiren bir çalışma yapmış ve %93 gibi yüksek oranda oftalmolojik aciller konusunda güvensiz hissettikleri sonucunu yayınlamıştır (7). Bizim çalışmamızda da acil serviste konulan tanılara göre göz konsültasyonları detaylı incelendiğinde gözde yabancı cisim şüphesi olan hastaların %38,4 ünde korneal yabancı cisim, % 25,9 unda konjonktival yabancı cisim izlenirken, %35,7 sinde yabancı cisim izlenmemiştir. Ayrıca konjonktivit ön tanısıyla göz konsültasyonu istenen hastaların %32 sinde gözde (9 unda korneal ve 7 sinde konjonktival) yabancı cisim saptanmıştır. Bu bulgular ile acil serviste konulan tanılar ile göz konsültasyonu tanıları arasında yaklaşık üçte bir oranında uyumsuzluk olduğu görülmüştür. Çalışmamız birinci basamak sağlık kuruluşlarında KG hastalarını değerlendiren yayınlar olmasına karşın, genel acil servislere başvuran KG hastalarını değerlendiren bir çalışma olmaması açısından önemlidir. Bu veriler ışığında acil ekibinin, KG neden olabilecek muhtemel hastalıklar, tanı yöntemleri ve tedavisi konusunda eğitimli olmasının önemi ortaya çıkmıştır ve oftalmoloji ile acil servis birimi arasındaki iletişimin etkili olarak sürdürülmesinin gerekliliği vurgulanmıştır. Çıkar Çatışması Yazarlar, herhangi bir çıkar çatışması bildirmemişlerdir. Kaynaklar 1. Welch JF, Dickie AK. Red Alert: diagnosis and management of the acute red eye. J R Nav Med Serv. 2014;100: Mahmood AR, Narang AT. Diagnosis and management of the acute red eye. Emerg Med Clin North Am. 2008;26:35-55, vi. 3. Cronau H, Kankanala RR, Mauger T. Diagnosis and management of red eye in primary care. Fam Physician. 2010;81: Mutlu S, Beşir FH, Aydın R, Aydın Y, Kaya M. The Evaluatıon of Orbital Blood Flow Changes in Dıabetıc Retınopathy with Color Doppler Ultrasonography. Eur J Health Sci. 2015;1: Abit MS. Lacrimal Gland Pathologies from an Anatomical Perspective. Acta Med Anatol. 2015;3: Türkcü G, Temiz G, Yüksel H, Taş M, Tunç N. Ocular surface findings in chronic renal failure. Eur J Gen Med. 2014;11: Espindola RF, Teixeira FC, Yamakami IM, Silva HR, Freitas JA. Lack of basic ophthalmic information about ocular emergencies among non-ophthalmologists. Arq Bras Oftalmol. 2006;69: Girard B, Bourcier F, Agdabede I, Laroche L. Activity and epidemiology in an ophthalmological emergency center. J Fr Ophtalmol. 2002;25: Sanchez Tocino H, Galindo Ferreiro A, Iglesias Cortinas D, Galindo Alonso J, Fernandez Munoz M. Epidemiologic study of ocular emergencies in a general hospital. Arch Soc Esp Oftalmol. 2004;79: Edwards RS. Ophthalmic emergencies in a district general hospital casualty department. Br J Ophthalmol. 1987;71: Fea A, Bosone A, Rolle T, Grignolo FM. Eye injuries in an Italian urban population: report of 10,620 cases admitted to an eye emergency department in Torino. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 2008;246: Koki G, Epee E, Omgbwa Eballe A, Ntyame E, Mbogos Nsoh C, Bella AL, et al. Ocular trauma in an urban Cameroonian setting: A study of 332 cases evaluated according to the Ocular Trauma Score. J Fr Ophtalmol. 2015;38: Loon SC, Tay WT, Saw SM, Wang JJ, Wong TY. Prevalence and risk factors of ocular trauma in an urban south-east Asian population: the Singapore Malay Eye Study. Clin Experiment Ophthalmol. 2009;37:

5 14. Liggett PE, Pince KJ, Barlow W, Ragen M, Ryan SJ. Ocular trauma in an urban population. Review of 1132 cases. Ophthalmology. 1990;97: Galor A, Jeng BH. Red eye for the internist: when to treat, when to refer. Cleve Clin J Med. 2008;75: Dizdar MG, Aşırdizer M, Yavuz MS. Celal Bayar Üniversitesi Hastanesi acil servisine başvuran göz travması olgularının değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi. 2008;22: Üstündağ M, Orak M, Güloğlu C, Sayhan M, Özhasanekler A. Göz yaralanması sonucu acil servise başvuran hastaların geriye dönük incelenmesi. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2007;7: Alim S. The clinical features of eye emergency patients that admitted to emergency department of Tokat State Hospital. J Contemp Med. 2014;4:26-8. Bu makaleden alıntı yapmak için; Şafak Yis N, Çelik K, Kükner AŞ, Şık Sarman Z, Selim S. Acil Serviste Kırmızı Göz. Eur J Health Sci 2016;2(2):