Büyükelçi Ahmet Rüstem Bey

Transkript

1 OTOPS Cengiz Özak nc 1914 te ABD de Ermeni Soyk r m propagandas na karfl savafl açan, ABD Baflkan Wilson a "Sen önce kendi kanl ellerini temizle" diyen örnek Türk: Büyükelçi Ahmet Rüstem Bey Osmanl n n Washington Büyükelçisi Ahmet Rüstem Bey, 24 Haziran 1914 te görevine bafllar bafllamaz gözatt Amerikan gazeteleri, Müslüman Türklerin H ristiyan Ermenileri k l çtan geçirdiklerini savl yor; Türklere a r sövgüler ya d r yor; Amerikan Baflkan ndan Türk karasular na Amerikan savafl gemileri göndermesini istiyorlard. 49

2 1915 Ermeni Tehciri nden bir y l kadar önce, Türkleri Ermeni Soyk r mc l yla suçlayan bu yay nlar n kayna nda; Birinci Dünya Savafl na giren ngiltere ve Fransa n n Amerika y da kendi yanlar nda savafla çekme iste inin yatt n anlayan Büyükelçi Ahmet Rüstem Bey, 8 Eylül 1914 günlü Evening Star gazetesinde yay mlanan demecinde; ngiltere Varsayal m ki, Amerika daki zencilerin, ABD nin iflgal edilmesini kolaylaflt rmak için Japonlarla gizlice anlaflm fl olduklar ortaya ç kar ld. Acaba o zencilerin kaç hayatta b rak l rd? ve Fransa n n Türkiye de H ristiyanlara katliam yap ld yalan n Amerikan kamuoyunun önüne serdiklerini ve bu yalan bahane ederek Türk limanlar na Amerikan savafl gemileri gönderilmesini istediklerini söylüyor; Ermenilerin H ristiyan olduklar için de il, isyan ettikleri için, Fransa, ngiltere ve Rusya n n deste iyle ayaklanarak Osmanl devletini zay flatmak istedikleri için cezaland r ld n belirtiyor; Böylesi bir silahl ayaklanma karfl - s nda kalsalard Fransa, ngiltere ve Rusya acaba ne yaparlard? Masum bir rka karfl dünyan n 50 gözleri önünde yirmi tasarlanm fl soyk r m gerçeklefltirmifl olan o Rusya, acaba ne yapard? Ya Fransa ve ngiltere? Ülkelerinin özgürlü ü için dövüflen Cezayirlileri ma aralara t k p sonra onlar dumanla bo mufl olan Fransa, Sipahi syan nda yakalad Hintlileri top namlular n n a z na ba lay p sonra o toplar ateflleyen ngiltere, ayn tahrikler karfl s nda kalsalard acaba ne yaparlard? diyor; Amerikal lar n Filipinleri iflgal ederken yerli halka uygulad klar Water Cure denen su iflkenceleri yle Amerika da her gün ifllenen zencileri linç etme suçlar n an msat yor ve; Varsayal m ki, Amerika daki zencilerin, Amerika Birleflik Devletlerinin iflgal edilmesini kolaylaflt rmak için Japonlarla gizlice anlaflm fl olduklar ortaya ç kar ld. Acaba o zencilerin kaç hayatta b rak l rd? diye soruyordu. A hmet Rüstem Bey in Amerikan gazetelerinin neredeyse tümünde yay nlanan bu demeçlerine öfkelenen Amerikan Baflkan Wilson, 10 Eylül 1914 günü D fliflleri Bakan na gönderdi i yaz da Türk Büyükelçisi s n r aflm flt r diyor, sözlerini geri al p özür dilememesi durumunda Amerika dan ç kart lmas gerekti ini bildiriyordu. D fliflleri Bakan

3 BD TEMMUZ 2012 Osmanlı nın Amerika Büyükelçisi Rüstem Bey in demecinin Amerikan basınındaki yansımaları gösteren bazı gazete kupürleri 51

4 Bryn, 11 Eylül 1914 günü görüfltü ü Rüstem Bey den Evening Star da yay mlanan sözlerini geri almas n istiyor; buna karfl l k Ahmet Rüstem Bey, Amerika D fliflleri Bakan na gönderdi i 12 Eylül 1914 günlü yan t yaz s nda sözlerini geri almayaca n belirterek flöyle diyordu: Türkiye, y llardan beri Amerikan bas n n n düzenli sald r lar na hedef olmaktad r. Bu sald r lar, s k s k en a r dille Türkiye nin bütün duygular - n incitmektedir. Türklerin dinine, milliyetine, geleneklerine, göreneklerine, gelmifline geçmifline sövülmüfl, bütün kötülüklerin batakl Türkiye imifl gibi gösterilmifltir. Bu ülkenin ve Türk halk n n onurunu korumak için iki kez düelloda bile dövüfltüm ve Türk- Yunan savafl na gönüllü olarak kat ld m. Bu kitab yazarken beni harekete geçiren itici gücün, yaln z ve yaln z ülkeme olan sevgim ve sayg m oldu unu söylemek istiyorum. 52 Geçmiflte Türkiye de görülen ve benim gibi bütün di er Osmanl ayd nlar n da üzen baz afl r l klar, di er uluslar n yaflam nda da benzerleri görülmesine karfl n, yaln zca Türkiye ye karfl bitmez tükenmez fliddetli bir sald r temas olarak kullan la gelmektedir. Bas n n bu tutumu Amerikan kamuoyunu Türklere karfl zehirlemekte o kadar ileri gitmifltir ki, Türk soyunun her üyesi Amerika da ancak i renç nitelemesiyle an l r olmufltur. Benim Amerikan sald r s na karfl ülkemi savundu um apaç kt r. S avunmam, ABD nin de k nanacak bir tak m özürleri oldu unu göstermek biçiminde olmuflsa, bu, Amerikan bas n n daha insafl davranmaya ikna etmenin baflka bir yolu bulunmad na inand mdand r. Diplomatik kurallar aflm fl olabilirim; fakat insanl n ç kar biçimsel kurallara feda edilemez. Ben, Türkiye ye, Amerika Birleflik Devletleri ne ve sonuçta bütün bir insanl - a karfl erdemsel görevimi yerine getirmifl oldu- uma inan yorum. Bu yan t ndan sonra Amerikan yönetimince stenmeyen Adam olarak damgalanan Büyükelçi Ahmet Rüstem Bey, 9 Ekim de Sait Halim Pafla ya çekti i telgrafta, ayn gün talyan vapuru ile New York tan yola ç kaca n, 18 Ekimde Napoli de, 25 Ekimde de stanbul da olaca n, bildiriyor ve ekliyordu: 25 Ekim 1914 tarihine dek benden haber alamayacak olursan z, ak betim (öldürülüp öldürülmedi im) hakk nda araflt rma yap n z. Daha 1915 Ermeni Tehciri olmadan önce 1914 te bile Amerikan bas - n nda Türkler Ermeni Soyk r mc l - yla suçlan yordu. Türklerin böyle

5 bir suç ifllemediklerini en yüksek sesle hayk rd için ölüm tehditleri alt nda Amerika dan ayr lan Ahmet Rüstem Bey in ilk ad Alfred de Bielinski idi. Babas Seweryn Bielinski Avrupa da 1848 ayaklanmalar na kat lan ve ayaklanma bast r ld ktan sonra kaç p Osmanl ya s nan Polonyal lardand. Annesi Sandison, ngiltere nin aristokrat ailelerindendi. Babas Osmanl uyru una geçtikten sonra orduya girmifl, savafllara kat lm fl, generalli e yükselmifl, siyasi görevler üstlenmifl ve Müslüman olduktan sonra Nihad Pafla ad n alm flt. Ahmet Rüstem Bey, Polonyal Seweryn (Nihad) Bilinski nin o lu Alfred Bilinski olarak dünyaya gelmifl; ve 1914 te Müslüman olduktan sonra Ahmet Rüstem ad n alm flt. Kurtulufl Savafl nda Mustafa Kemal in yan nda yer alan ve Birinci Meclis te Milletvekili olan Ahmet Rüstem Bey, Ermeni Soyk r m suçlamalar na karfl Türkleri savunmay yaflam boyunca sürdürmüfltü de Bern de Frans zca olarak yay mlad, La Guerre Mondiale et la Question Armenienne ( Cihan Harbi ve Türk-Ermeni Meselesi) adl kitab n n önsözünde flöyle diyordu: Ermeni meselesinde, dünya kamuoyuna karfl Türkiye yi savunmay amaçlayan bu kitab yazarken, her fleyden önce, do du um, pek çok iyili ini ve nimetlerini gördü üm bu ülkeye ba l l k duygular m sürdürmeyi düflündüm... Bu ülkenin ve Türk halk n n onurunu korumak için iki kez düelloda bile dövüfltüm ve Türk- Yunan savafl na gönüllü olarak kat ld m. Bu kitab yazarken beni harekete geçiren itici gücün, yaln z ve yaln z ülkeme olan sevgim ve sayg m oldu- unu söylemek istiyorum. B ugün, Can m, Bat l lar öyle söylüyorlarsa, öyledir; demek ki Ermeni soyk r m yapm fl z; kabul edelim, ne var bunda, özür dileyelim, olsun bitsin, diyen bir tak m Türk kökenli mankurt lar n say s n n h zla ço ald n gördükçe, Türkleri afla layanlar düelloya davet edecek denli gözüpek bir Türksever olan Polonya kökenli Ahmet Rüstem Bey in, gömütünde do rulup Bre namussuzlar! Siz ne biçim Türksünüz! diye hayk rd n düfllüyorum. cengizozakinci@butundunya.com.tr Ahmet Rüstem Bey in Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan ölüm ilanı ( ) Merakl s na not: Ahmet Rüstem Bey in ölüm yeri ve tarihi pek çok kaynakta yanl fl yaz lmaktad r. Do rusu: te Etfal Hastanesi nde ölmüfl ve cenazesi özel bir törenle Feriköy kabristan na defnedilmifltir. Ahmet Rüstem Bey le ilgili olarak Cumhuriyet gazetesinde Ali Sirmen , , , , , , ; Emekli Elçi Yavuz Gör , ; ve Prof.Dr.Bedia Akarsu tarihinde köfle yaz lar yay mlam fllard r. 53