HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 36 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Uzman ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - Uzman hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli ABD İstihdam Verileri ABD istihdam verileri, tarım dışı istihdamdaki artış-azalışların yanı sıra ortalama çalışma saatleri ve ücretlerin de sektörel düzeyde seyrini içermesi nedeniyle emek piyasasının nabzının tutulmasını, reel ekonomiye ve enflasyona ilişkin beklentilerin oluşmasını sağlıyor. Örneğin; istihdamdaki ve buna bağlı olarak ücretlerdeki artış eğiliminin enflasyonist baskı oluşturduğunun anlaşılması, faizlerin artacağına; istihdamın gerilemesi ise durgunluğa ve faizlerin düşüp tahvil fiyatlarının artacağına işaret edebiliyor. Haftaya Bakış Geçen hafta yurtiçinde enflasyon verisi ön plana çıktı. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre Ağustos ayında bir önceki aya göre TÜFE deki artış %0,56 oranında gerçekleşirken, ÜFE deki artış %0,26 oldu. Bu verilerle birlikte Ağustos ayında yıllık artış TÜFE de %8,88 e gerilerken, ÜFE de de yüksek bazın etkisiyle %4,56 ya düştü. Öte yandan TCMB tarafından yayımlanan Ağustos Ayı Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu nda, maliyet ve talep yönlü baskıların hafiflemesine bağlı olarak temel enflasyon göstergelerinde yıllık bazda aşağı yönlü eğilimin devam ettiği, hizmet fiyatlarında ise ılımlı seyrin korunduğu vurgulandı. TCMB değerlendirmesinde, enflasyondaki düşüşün yılın son çeyreğinde hızlanarak süreceğinin tahmin edildiği kaydedildi. Yine TCMB tarafından yayımlanan Eylül ayı 1. Dönem Beklenti Anketi sonuçlarına göre ise piyasaların yılsonu TÜFE beklentisi %6,76 ya geriledi. Piyasa oyuncularının yılsonu Dolar kuru beklentisi 1,8114 e yükselirken, yılsonu cari açık beklentisi $62,8 milyar, yılsonu GSYH büyümesi beklentisi ise %3,6 düzeyinde belirlendi. Yurtdışında geçen haftanın en önemli verilerinden biri Markit tarafından açıklanan Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileriydi. Ağustos ayı imalat sanayi PMI verileri, Çin ve Euro Alanı nda ekonomideki yavaşlamanın derinleşerek sürdüğüne işaret ediyor. Ağustos ta 45,1 olarak açıklanan Euro Alanı imalat sanayi PMI verisi, 13 aydır eşik değeri olan 50 puan seviyesinin altında seyrediyor. Ağustos ta 47,6 değerini alan Çin imalat sanayi PMI verisi ise 10 aydır kesintisiz gerileme gösteriyor. İmalat sanayi PMI verileri açıklanan Euro Alanı, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Çin, Japonya, Avustralya ve İngiltere nin verileri 50 seviyesinin altındayken; yalnızca ABD ve Hindistan PMI verileri 50 nin üzerinde seyrediyor. Euro Alanı Temmuz ayı üretici fiyatları enflasyonu, aylık %0,4 ile beklentilerin üzerinde gelirken, yıllık enflasyon %1,8 de değişmeden kaldı. Yüksek gelen enflasyon verisi, hemen tümüyle enerji fiyatlarındaki sıçramadan kaynaklanırken; sermaye malları, ara mallar ve tüketim mallarında fiyatlar üzerindeki durgunluk kaynaklı baskının genel olarak sürdüğü gözleniyor. Euro Alanı Temmuz ayı perakende satışları da aylık %0,2, yıllık %1,7 oranında gerilemiş durumda. Bölgesel olarak bakıldığında ise aylık olarak Almanya daki %0,9 ve İspanya daki %1,9 luk gerilemeler dikkat çekiyor. Euro Alanı GSYH si için yapılan yeni tahmin de ekonominin ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %0,2 küçüldüğünü gösteriyor. Bu olumsuz makroekonomik verilerin ardından Avrupa Merkez Bankası, aylık toplantısında politika faizlerini düşük düzeyde değiştirmeden bırakırken, piyasaların beklentileri paralelinde yeni varlık alım programı açıkladı. Bu karar her ne kadar piyasalar tarafından olumlu karşılansa da, Almanya nın karşı çıkmasına rağmen oyçokluğu ile alınmış olması dikkat çekici bulunurken, piyasalarda gözler Alman Anayasa Mahkemesi nin 12 Eylül de Avrupa İstikrar Mekanizması hakkında vereceği karara çevrildi. ABD de ise ISM imalat sanayi endeksi ile istihdam verileri, geçen haftanın en önemli makroekonomik verileriydi. Ağustos ayı için ISM imalat sanayi endeksi, bir önceki aya göre gerileyerek 49,6 olurken, endeksin alt kalemleri incelendiğinde yeni siparişlerdeki ve buna paralel olarak üretimdeki zayıflık endişe uyandırıcıydı. Merakla beklenen ABD Ağustos ayı istihdamı ise 125 bin kişilik artış beklentilerinin oldukça altında kaldı ve 96 bin kişi arttığı açıklandı. İşsizlik oranının %8,1 e gerilemesi ise işgücündeki sert düşüşten kaynaklandı. Ayrıca Haziran ve Temmuz ayında açıklanan istihdam artışlarında da toplam 41 bin kişilik aşağı yönlü revizyon gerçekleştirildi. Oldukça olumsuz bir görünüm sergileyen istihdam raporunun ardından bu hafta bütün gözler, Fed Açık Piyasa Komitesi toplantısında olacak. Piyasalarda yaygınlaşan yorumlar ve beklentiler ise genel makroekonomik görünüm ve istihdamdaki kötümser tablonun, Fed in yeni bir parasal genişleme programı açıklaması ihtimalini artırdığı yönünde. KAPANIŞ VERİLERİ (07 Eylül) İMKB-100 : / $ : 1,2815 USD : 1,7981 $ / : 78,24 EURO : 2,2826 Petrol ($/varil) : 114,03 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %7,44 Altın ($/ons) : 1.736,00

2 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 31.Ağu 07.Eyl Değişim İMKB %0,84 İMKB %0,82 Sınai %1,26 Hizmetler %0,14 Mali %0,77 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) Ağu 03.Eyl 04.Eyl 05.Eyl 06.Eyl 07.Eyl İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB Geçen haftanın ilk iki gününde düşük işlem hacmiyle hafif gerileme kaydeden İMKB-100 endeksi, izleyen günlerde yükseliş kaydetti. ABD de ISM imalat sanayi endeksinin daralmaya işaret etmesi Salı günü piyasalara olumsuz etki etti. Takip eden günlerde Avrupa Merkez Bankası nın (ECB) toplantısına odaklı bir seyir izleyen piyasalarda, ECB nin Perşembe günkü toplantısında tahvil alım programının ayrıntılarını açıklaması olumlu bir hava yarattı. İMKB de özellikle sanayi sektörü şirketlerine ait hisse senetlerinin fiyatlarında artış kaydedildi. Bu gelişmelerin etkisiyle haftalık bazda %0,84 artış kaydeden İMKB-100 endeksi Cuma gününü seviyesinden tamamladı. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%) Değişim Vade 31.Ağu 07.Eyl (Puan) ,17 5,08-1, ,30 7,18-0, ,40 7,22-0, ,62 7,44-0, ,00 7,73-0, ,35 8,13-0,22 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 131,66 130,41-1,25 Kaynak: İMKB %5,00 %4,00 %3,00 %2,00 %1,00 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %0,59 Geçtiğimiz haftanın ilk günlerinde enflasyon verilerine önemli tepki vermeyen tahvil bono piyasası nispeten yatay seyretti. Hafta ortasında ise, ECB nin tahvil alım programına ilişkin haberlerin etkisiyle gösterge tahvilin bileşik faizi dar bir bantta geriledi. Perşembe günü ECB nin beklentiler doğrultusunda tahvil alım programına ilişkin açıklamasının ardından gerek yurtdışı piyasalardaki olumlu havanın, gerekse azalan TL maliyetinin etkisiyle faiz oranları gerilemesini sürdürdü. Cuma günü ABD'de tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin altında açıklanmasının ardından Fed in de yeni adım atacağına ilişkin beklentilerin güçlenmesiyle faiz oranlarındaki düşüş devam etti. Böylece, 5 Mart 2014 vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi geçen hafta 28 baz puanlık düşüşle Cuma gününü %7,44 seviyesinden kapattı. Yurtiçinde enflasyonun yılın son çeyreğinde baz etkisiyle düşeceğine yönelik beklentiler, TL fonlama maliyetindeki düşüş ve TCMB'nin büyümeye daha fazla odaklanacağı yönündeki görüşlerin güçlenmesinin etkisiyle gösterge tahvilin faizi bugün %7,34 e gerileyerek 2011 yılı başından bu yana en düşük seviyesini gördü. 2

3 Eyl.11 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 31.Ağu 07.Eyl Değişim Dolar (¹) 1,8111 1,7981 -%0,72 Euro (¹) 2,2750 2,2826 %0,33 Sepet (²) 2,0431 2,0404 -%0,13 /$ Paritesi (³) 1,2575 1,2815 %1,91 $/Yen Paritesi (³) 78,37 78,24 -%0,17 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 0,5$ + 0,5 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. 1,55 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 1,15 / $ $ / / $ $ / Geçen haftanın ilk yarısında Fed in parasal gevşemeye gideceği yönündeki beklentilerin etkisiyle riskli varlıklara dönük talep güçlü seyrederken, Dolar diğer para birimleri karşısında baskı altında kaldı. Cuma gününe kadar dar bir bantta hareket eden /$ paritesi, ABD istihdam rakamlarının olumsuz açıklanmasıyla Fed in parasal genişleme konusunda baskı altında kalacağı yönündeki algının güçlenmesi ve ECB nin açıkladığı tahvil alım programının detaylarının ortaya çıkması paralelinde haftanın son gününü hızlı biçimde yükselerek kapattı. Haftalık bazda %1,9 yükselen /$ paritesi 1,2815 düzeyine çıktı. Dolar ın seyrine bağlı olarak $/ paritesi %0,2 geriledi ve 78,24 ten haftayı kapattı. Küresel piyasalardaki parite gelişmelerine bağlı olarak yurt içinde TL, Dolar karşısında değer kazanırken Euro karşısında geriledi. Döviz sepeti %0,13 değer kaybetti 2,0404 seviyesine geriledi. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 55 VIX Endeksi 31.Ağu 07.Eyl (Puan) 45 EMBI+ Endeks 678,83 686,47 7,64 Spread Türkiye ,38 Endeks 458,11 462,38 4,27 5 Spread Kaynak: JP Morgan Önceki hafta Fed Başkanı Bernanke nin Fed in yeni bir parasal genişlemeye gideceğine ilişkin beklentileri destekleyici konuşması geçtiğimiz hafta başında risk iştahında artışa sebep olurken, güvenli limanlardan çıkış yaşandı. ABD hazine tahvillerinin getirileri haftaya yükselişle başladı ve hafta boyunca bu seyrini sürdürdü. ECB nin Perşembe günü gerçekleştirdiği toplantı öncesinde zor durumda olan Euro Alanı ekonomilerinin yanı sıra Euro yu da kurtarma amaçlı tahvil alım programına gideceği yönündeki beklentiler risk iştahını olumlu etkiledi. ECB toplantısının ertesinde Başkan Draghi yaptığı açıklamada ekonomik reform konusunda kararlı ekonomilerin bu tahvil alım programından sınırsız biçimde yararlanabileceğini ve programın enflasyonist etkilerinin piyasaların sterilize edilmesiyle giderileceğini ifade etti. Diğer taraftan Cuma günü ABD tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin altında gelmesi, Fed in üçüncü kez parasal genişlemeye gideceği yönündeki beklentileri güçlendirerek riskli varlıklara alım getirdi. Bu gelişmelere bağlı olarak gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi haftayı 24 baz puanlık düşüşle 289 seviyesinden kapatırken, Türkiye eurotahvillerine ait risk primi 22 baz puan indi ve 211 oldu. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi parasal genişlemeye ilişkin beklentilerle sert biçimde gerileyerek 14,38 seviyesine indi. 3

4 Eyl.11 Emtia Piyasaları $/ons Altın 1.736, $/varil Petrol 114,03 Geçtiğimiz hafta Perşembe gününe kadar ECB toplantısından çıkacak sonuca odaklanan altın piyasasında yatay bir seyir gözlendi. Perşembe günü ECB nin yeni tahvil alım programını açıklaması altın fiyatlarını destekledi. Cuma günü ise ABD de istihdam verisinin ardından yeni bir parasal genişlemeye ilişkin beklentilerin güçlenmesiyle altın fiyatları son 6,5 ayın en yüksek seviyesine yükseldi. Bu gelişmelerin etkisiyle altın fiyatları haftalık bazda %2,7 yükselişle $/ons 1736 seviyesine çıktı. Geçtiğimiz hafta petrol fiyatları, ECB nin açıklamaları, ABD petrol stokları ve küresel makro veriler eksenlerinde dalgalı bir seyir izledi. Haftaya, Çin de açıklanan zayıf verilerin parasal genişlemeye sebebiyet vereceği şeklinde yorumlanması ile yükselişle başlayan petrol fiyatları, ilerleyen günlerde ECB toplantı sonucunu beklemeye başladı ve negatif tarafa geçti. ECB nin açıkladığı tahvil alım paketi petrol fiyatlarını desteklese de ABD nin petrol stoklarının bir kısmını serbest bırakabileceği yönündeki haberler fiyatları baskıladı. Brent türü petrolün spot fiyatı haftalık bazda %0,05 oranında düşüşle haftayı $/varil 114,0 seviyesinden kapattı. Bu Haftanın Gündemi 10 Eylül TÜİK II. Çeyrek Büyüme Verisi TÜİK Temmuz Ayı Sanayi Üretim Endeksi Hazine Ağustos Ayı Nakit Dengesi Gerçekleşmesi 11 Eylül TCMB Temmuz Ayı Ödemeler Dengesi Verisi (Cari Açık Tahminimiz: $4 Milyar) ABD Temmuz Ayı Dış Ticaret Dengesi (Piyasa Beklentisi: $44,3 Milyar Açık) 12 Eylül Hazine İç Borç Ödemesi (TL359 Milyon) Euro Alanı Temmuz Ayı Sanayi Üretim Verisi 13 Eylül ABD Merkez Bankası (FED) Açık Piyasa Komitesi (FOMC) Toplantısı ve Basın Açıklaması (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek) ABD Ağustos Ayı Üretici Fiyat Enflasyonu (PPI) 14 Eylül TÜİK Temmuz Ayı Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri ABD Ağustos Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (CPI) (Piyasa Beklentisi: Çekirdek Aylık: %0,2) ABD Ağustos Ayı Perakende Satışlar (Piyasa Beklentisi: Aylık %0,6 Artış, Otomotiv Hariç %0,6 Artış) ABD Ağustos Ayı Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Piyasa Beklentisi: Aylık %0,2 Artış, KKO %79,3) Euro Alanı Ağustos Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP) (Piyasa Beklentisi: Aylık %0,5) 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5